4.SINIF TÜRKÇE www.ilkokulevim.com 4.Sınıf Cümle Bilgisi Kurallı ve Devrik Cümleler Bir cümlede yargı bildiren sözcük (yüklem) cümlenin sonunda ise o cümleye kurallı cümle denir. * Yusuf okulu kazanmış. * Yatmadan önce dişlerimi fırçalarım. ***Önemli Kurallı cümlelerde özne genellikle cümlenin başında bulunur. Bir cümlede yargı bildiren sözcük cümlenin sonunda değilse o cümleye devrik cümle denir. * İnliyordu dağın ardı yasla. *Uzak diyarlardan geldi Elifçik.!!!Unutmayalım Devrik cümlelerde yüklem başta olabilir.!!!önemli *Devrik cümleler konuşmalarda ve şiirlerde çok kullanılır. Cümle Oluşturma ve Tamamlama Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir işi, bir isteği anlatmak için bir araya getirilmiş sözcük grubuna cümle denir. *Cümlelerde işi yapan veya işten etkilenen varlığa özne denir. *Cümlenin sonunda bulunan ve genellikle bir yargı bildiren sözcük ise yüklemdir.!!!unutmayalım *Cümle oluşturma sorularında bir cümleyi oluşturan sözcükler karışık olarak verilir. Bu sözcüklerle kurallı ve anlamlı bir cümle oluşturulması istenir. Bu tip soruları çözerken öncelikle eylem bildiren sözcüğü bularak cümlenin sonuna getirmeliyiz. Daha sonra diğer sözcükleri anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde sıralamalıyız.!!!unutmayalım Cümle tamamlama sorularında cümlede boş bırakılan yerlere, anlamı en iyi tamamlayan sözcüğün getirilmesi istenir. Seçeceğimiz sözcükler cümlenin hem anlamına hem de yapısına uygun olmalıdır. Cümlede Anlam Neden-Sonuç Cümleleri: Yapılan bir eylemin hangi nedenle yapıldığını bildiren cümlelerdir. Yükleme Neden?, Niçin? gibi sorular sorulur. (Seni arayamadım çünkü telefonum bozuldu.)
Amaç-Sonuç Cümleleri: Yapılan işin amacını, neye bağlı olarak gerçekleştiğini ifade eden cümlelerdir. Yükleme Hangi amaçla? sorusu sorularak bulunur. (Bildiklerini anlatmak için karakola gitti.) Kesinlik Cümleleri: İçinde herhangi bir ihtimal veya şüphe bulundurmayan cümlelerdir. (Ders bitmiştir. Herkes dışarı çıksın.) Olasılık Cümleleri: Yaşanması kesin olmayan, ihtimal anlamı veren cümlelerdir. (Galiba bu konuyu anlamadı.) Karşılaştırma Cümleleri: Var olan iki durumun veya varlığın kıyaslanması sonucu oluşturulan cümlelerdir. (Emre, Osman dan daha uzundur.) Benzetme Cümleleri: Aralarında benzerlik olan iki şeyden biri diğerine benzetilirken kullanılan ifadelerdir. (İnci gibi dişleri var.) Örnekleme Cümleleri: Anlatılmak istenen bir düşünceyi açıklamak için örnekler verilen cümlelerdir. (Mutfak sanki aylardır temizlenmemişti: kirli tabaklar, tencereler...) Nesnel - Öznel Cümleler: Bir bilginin veya durumun herkes tarafından kabul edildiği, sabit cümlelere nesnel cümle denir. Kişiden kişiye değişen, farklı düşünceler içeren cümlelere ise öznel cümle denir. Cümlede Kullanılan İfadeler Farklı Düşünmeye Yönlendiren İfadeler: Cümlede ilk yargıda verilmek istenen anlam, bir ifade ile ikinci yargıya başka bir anlam katar. Bu tür ifadelere farklı düşünmeye yönlendiren ifadeler denir. Ama, veya, lakin, fakat... gibi sözcüklerden sonra anlam değişir. Özetleyen ve Sonuç Bildiren İfadeler: Bir yazının uzun uzun yazıldıktan sonra kısaltılarak daha sade ve net bir şekilde sonlandırılmasına özetleme denir. Kısacası, özet olarak, sonuç olarak, böylece gibi sözcükler kullanılır. Duygusal İfadeler: Duyguları ön planda tutan ifadelerdir. Abartılı İfadeler: Gerçekleşmesi mümkün olmayan durumları anlatan ifadelerdir. Hayal Ürünü Olan İfadeler: Gerçekleşmesi mümkün olmayan, tamamen hayallerden oluşan ifadelerdir.
Aşağıda karışık olarak verilen kelimeleri sıralayarak kurallı cümleler oluşturunuz. gelmiş - aynı - üç - parka - çocuk daha 1-. güzellikleri - çevresindeki - hayal - seyrederek - kurdu 2-. konuşmalarımızda - kullanmalıyız - ifadelerini - nezaket 3-. uçurtma - baharın - uçurmak - güzel - etkinliklerindendir en 4-. Aşağıda cümleleri verilen kelimelerden uygun olanı ile tamamlayınız. Küçük kız durmadan... Otobüse yetişmek için hızla... Adamcağız koltukta... Canlılar susuz.. Birlikte uçurtma... Ağaçlar yapraklarını... Doğum günü için arkadaşıma hediye... Dün geçe çok yağmur... Aşağıda verilen nedenlere uygun sonuçlar yazınız. Neden Sonuç Malzeme yetersiz olduğu için Yorgun olduğundan İstediği oyuncak pahalı olduğu için İşten çok geç çıktığından.. Yoğun kar yağışı yüzünden. Lastik patladığı için.. Yaşlı olduğundan. Elektrik kesildiği için. Emniyet kemeri takmadığı için
Aşağıdaki cümlelerde çelişkili ifadeleri bulunuz. Cümleden çıkararak ya da ifadeyi değiştirerek cümleleri tekrar yazınız. 1-Kesinlikle sinemaya belki gelirim... 2-Hava çok sıcaktı çok üşüdüm.... 3-Hiç şüphesiz bu saatte tren olabilir.... 4-Aşağı yukarı sınıfta tam yirmi beş kişiydik.... 5-İşler çok olduğundan çabuk bitirdim.... 6-Uçak kalkmak üzere, yavaş yavaş gidelim.... Aşağıdaki cümlelerde yer alan eylemlerin altını çiziniz. Eylem sonda ise cümlelerin karşısına kurallı, eylem başta ya da ortada ise devrik yazınız. 1. Çıktım dışarı oynamaya.... 2. Sabaha kadar uyudum.... 3. Çocuk ağlıyordu korkudan.... 4. Ayça, bugün kursa gelmedi.... 5. Okan, taşıdı kumları kovayla.... 6. Bu elbiseyi ben diktim.... Aşağıdaki devrik cümleleri örnekteki gibi kurallı cümle hâline getiriniz. 1. Koydum masaya kitapları.... 2. Bakakaldım onun arkasından.... 3. Hepimiz çıktık dışarı.... 4. Bak şu güzelim ağaçlara.... 5. Kar yine başladı yağmaya.... 6. Zerdali çiçek açtı erkenden....
Aşağıdaki cümlelerden olumlu olanların başına "olumlu", olumsuz olanların başına "olumsuz" yazınız. 1 -Televizyon açık değil. 2- Maç izlemeyi sevmiyorum. 3- Anahtarımı evde unuttum. 4- Kardeşimle birlikte sinemaya gittik. 5 -Yağmur yağdığı için şemsiye aldım. 6- Yaz tatilinde bol bol yüzeceğim. 7- Bahçemizdeki ağaçlar çiçek açmadı. 8- Dün akşam geç yattım. Dün akşam geç yattım. Aşağıdaki cümleleri olumlu ise olumsuz, olumsuz ise olumlu yaparak tekrar yazınız. 1 - Kardeşim okula başladı....... 2 -Eda tiyatroya gelmeyecekmiş....... 3- Ağaçtaki armutlar olgunlaştı....... 4- Kâğıttan kayık yapabiliyorum....... 5- Selma nın ayakkabıları ayağını sıkıyor.......
Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargıları örnekteki gibi karşılarına yazınız. 1-Türkiye de nüfusun en kalabalık olduğu il İstanbul dur. Nesnel cümle 2- Memleketimizin en lezzetli yemeği, etli ekmektir.. 3- İngiliz alfabesi 26 harften oluşur... 4- Sağlıklı olmak için spor yapmalıyız... 5- Tren, uçaktan daha yavaştır... 6- Tedaviniz sona ermiştir, geçmiş olsun... 7- Basketbol en eğlenceli spordur... 8- O bahçeli ve müstakil bir evde yaşıyor.. Aşağıdaki cümleleri düşüncenin yönünü değiştiren uygun kelimeler ile tamamlayınız. 1- Seninle buluşmak isterdim.. ders çalışmam gerekiyor. 2- Çok çalışıyor başarılı olamıyor. 3- Yemek yapmayı seviyor.. yemekleri lezzetli olmuyor. 4- Kedi almayı düşünüyor annesini ikna edemiyor. 5 -Düzenli spor yapıyor.. zayıflayamıyor. 6- O filmi seyretmeme.. hatırlayamadım. 7- Sağlığına dikkat etmesine sık sık hastalanıyor. 8 -Başarısız oldu.. çalışmaktan vazgeçmedi. 9- Parası var nasıl kullanacağını bilmiyor. 10- Onu aradım.hiçbir yerde bulamadım. Aşağıdaki cümlelerin karşılarına duygusal veya abartılı ifade olduklarını yazınız. 1- Dağlar kadar ütü birikmiş. Abartılı Cümle 2- Elinde çiçekle eve gelince çok şaşırdım. 3- Annemi görmeyince çok özlüyorum. 4- Dev gibi bir adamla karşı karşıyaydı. 5- Sonbahar gelince içimi bir hüzün kaplar. 6- Onu görünce mutluluk gözyaşları döktü. 7- Babam, annemin hazırlanmasını beklerken ağaç oldu. 8- Konser o kadar kalabalık ki iğne atsan yere düşmez. 9- Sokaktaki köpek onu ürkütmüştü.