JAPONYA KANATLI ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ PAZAR ARAŞTIRMASI

İSTANBUL İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ JAPONYA KANATLI ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ PAZAR ARAŞTIRMASI 2013 www.turkishpoultry.com

İÇİNDEKİLER Sayfa No JAPONYA ÜLKE PROFİLİ 2 GENEL EKONOMİK DURUM 4 JAPONYA NIN DIŞ TİCARETİ 7 TÜRKİYE-JAPONYA TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLERİ 13 TARİFELER VE DİĞER VERGİLER 19 TARİFE DIŞI ENGELLER 19 ÜRÜN STANDARTLARI İLE İLGİLİ UYGULAMALAR 20 TÜKETİCİ TERCİHLERİ 20 GIDA TÜKETİMİ 21 TARIM VE HAYVANCILIK 22 JAPONYA KANATLI ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ 23 YARARLI ADRESLER 31 Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 2

ÜLKE PROFİLİ Japonya Nüfus 127,1 Dil Din Japonca Budist ve Şinto Yüzölçümü 377 899 km 2 Başkent (nüfus) Başlıca Şehirleri (nüfus, milyon) Tokyo; 8,8 milyon Tokyo (Başkent) 8,8 Yokohama 3,7 Osaka 2,7 Nagoya 2,3 Sapporo 1,9 Kobe 1,5 Kyoto 1,5 Fukuoka 1,5 Yönetim Şekli Cumhurbaşkanı Başbakan Para Birimi Parlamenter Demokrasi İmparator Akihito Yukio Hatoyama Yen GSYİH (milyar dolar, cari fiyatlarla) GSYİH (trilyon Yen, cari fiyatlarla) Reel Büyüme Oranı (%) Kişi Başına GSYİH (dolar, PPP) İşsizlik Oranı (%, ort.) Enflasyon Oranı (%, TÜFE) Enflasyon Oranı (%, ÜFE) 2008 2009 2010 2011 2012 b 2013 c 2014 c 4,848.3 5,034.5 5,495.6 5,899.0 5,886.6 5,332.9 5,391.0 501 471 482 471 471 469 482-1.1-5.5 4.7-0.5 1.8 0.9 2.0 33,648 32,234 b 34,274 b 34,788 b 36,177 37,405 39,072 4.0 5.1 5.0 4.6 4.3 3.9 3.7 0.5-1.7-0.4-0.2 0.1 0.7 1.5 4.6-5.3-0.1 1.5-0.8 a 0.3 1.6 Kredi Faiz Oranı (%, ort.) 0.85 0.39 0.17 0.17 0.17 a 0.16 0.20 Döviz Kuru (Yen/$, yıl sonu) 90.8 92.1 81.5 77.7 84.5 88.4 90.5 İhracat (fob, milyar dolar) 746 545 730 787 769 729 780 İthalat (fob, milyar dolar) -708-502 -639-808 -843-811 -858 Dış Ticaret Hacmi (fob, milyar dolar) 1454 1047 1369 1595 1612 1540 1638 Dış Ticaret Dengesi (milyar dolar) 38 44 91-21 -74-82 -77 b Economist Intelligence Unit tahmini. Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 3

GENEL EKONOMİK DURUM Ekonomik Yapı 2. Dünya savaşından bu yana düzenli olarak büyümeye devam eden Japonya ekonomisinin büyümesi 2008 yılında önemli ölçüde yavaşlamaya başlamıştır. Ekonomik büyümesi ağırlıklı olarak ihracata dayanan Japonya da, dışarıdan gelen taleplerin ekonomik kriz dolayısıyla azalmaya başlaması sonucu hükümet yerel talebi canlandırmaya yönelik önlemleri artırmıştır. Ekonomi Politikası Savaş Sonrası Japon Ekonomisi Japonya nın II. Dünya Savaşı sonrasındaki ekonomik başarısı; 1945 55 yılları arasında savaş sonrası zararın onarılması, 1972 ye kadar ki dönemde yaşanan hızlı büyüme, 1973 ten itibaren yaşanan yavaş fakat istikrarlı büyüme, 1978 petrol bunalımı ve 1980 lerin ortalarında Yen in değer kazanmaya başlaması ve bunun getirdiği sorunlara yönelik önlemler şeklinde özetlenebilmektedir.1980 lerin ortalarında Yen in değeri diğer dövizler karşısında yükselmeye başlamıştır. Bu durum, ithal hammaddeleri ucuzlatmış ve iç talebin belirgin bir şekilde harekete geçmesine neden olmuştur. Yen in değer kazanması ve iç talebin hareketlenmesi, ekonominin tekrar gözden geçirilmesini gerekli kılmış, iç talebe yönelik bir ekonomik model hamlesi başlatılmıştır. Yükselen Yen, ithal hammadde fiyatlarını düşürürken, ihracata yönelik sanayilere zarar vermiştir.özellikle petrol fiyatlarının düşmesi iç piyasada istikrarı sağlamış, enflasyonist korkuları yenmiş, tüketimi ve yatırımları teşvik etmiş karşılığında arazi ve menkul değer fiyatlarının yükselmesi şeklinde kendini göstermiştir. Ayrıca bu dönemde lüks malların tüketimi de artmıştır.1993 yılında ise Yen in değer kazanması, iç talebin durması, yüksek üretim kapasitesi ve yeni endüstrilerin kurulamaması ekonomide durgunluğa yol açmıştır. Japon ihracat firmaları 1980 li yıllarda kurmuş ve genişletmiş oldukları deniz aşırı ülkelerdeki yatırımlarından olan ithalatlarını artırmışlardır. Önümüzdeki Dönemde Japon Ekonomisi 2009 yılında global ekonomik kriz, OECD ülkelerinin düşük ekonomik performansları ve ihraç pazarlarındaki daralmanın da etkisi ile Japon ekonomisi %-5,5 oranında küçülmüştür. 2010 yılında ekonomi %4,5 büyümüş, 2011 de %-0,7 daralmıştır. 2012-13 döneminde ekonomik büyüme dünya ekonomisine paralel olarak, yıllık ortalama %1,5 civarında gerçekleşecektir. Japonya ekonomisini etkileyen bir diğer faktör ise ülkenin yaşlanan ve azalan nüfus yapısından oluşan demografik profilidir. Bu çerçevede 2009-13 döneminde işgücünün %1 oranında azalması beklenmektedir.japonya satın alma gücü paritesi ve GSYİH olarak üçüncü büyük ülkesi konumundadır. Diğer taraftan 128 milyonluk nüfusu ile önemli bir pazar büyüklüğünü ifade etmektedir. Bu çerçevede sağlık hizmetleri sektöründe bir büyüme beklenmektedir. Ancak Japon tüketicilerinin yüksek kaliteli ürün talebi ve pazarda iş yapabilmenin güçlükleri açısından Japonya zor bir pazar olma özelliğini sürdürmektedir. 1980 lerin ortalarında dünyada yabancı yatırımlar hızla artmış ve bu durum dünya ticaretini etkilemiştir. Bu çerçevede Doğu Asya, Japon şirketleri açısından büyümenin merkezi kabul Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 4

edilmektedir. Söz konusu bölge sadece ihracata dayalı düşük maliyetli üretim yaptırmak için değil, aynı zamanda AR-GE faaliyetleri yönünden de anlam ifade etmektedir. Bu arada Japon iç talebinin karşılanması, yeni endüstrilerin geliştirilmesi, önemli konular arasında yer almaktadır. Japonya, ekonomik sistemini endüstriyel üretimin geliştirilmesi amacıyla gözden geçirmektedir. Bunu 3 şekilde gerçekleştirmeyi hedeflemektedir. 1.İthalatın ve yabancı yatırımların artırılması, üretim maliyetlerinin düşürülmesi ve kusursuz yönetim kaynaklarının sunulması yoluyla üretimin geliştirilmesi, 2. Piyasaya giriş kurallarının kolaylaştırılması, 3. AR-GE faaliyetlerinin kuvvetlendirilmesi, kaliteli işgücü sayısının artırılması, Ayrıca, Japon hükümeti serbest ticaret ve yatırımların gelecekteki gelişimi konusunda diğer ülkelerin hükümet ve kuruluşları ile Doha kararları çerçevesinde işbirliği yaparak uluslararası ticarete katkıda bulunmayı da hedeflemektedir. Enflasyon 2009-2011 yılları arasında hüküm süren durgunluk deflasyonun baş göstermesine neden olmuş ve özel sektör firmaları da maaşlarda kesintiye gitmeye başlamışlardır. 2010 yılında deflasyon %0,7, 2011 yılında %0,3 oranında gerçekleşmiş olup 2012 yılında %0,1 oranında fiyat artışı beklenmektedir. Japonya nın deflasyona sebep olan ekonomik koşullarında bir değişiklik beklenmediğinden, 2012 de yükselen petrol fiyatları, yenin değerindeki düşüş beklentisi oldukça zayıf bir enflasyon baskısı yaratacaktır. 2013 de petrol ve petrol dışı emtia fiyatlarındaki azalma beklentisi deflasyonun geri gelmesine sebep olacaktır. Orta vadede ekonomik büyüme (oldukça yavaş olmasına rağmen), çıktı açığındaki daralma ve zayıflayan yen enflasyon oranının 2015-2016 arasında artı değerlere çıkmasına neden olacaktır. Üye Olduğu Uluslararası Kuruluşlar AFDB (Afrika Kalkınma Bankası), APEC (Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Forumu), ARF, AsDB (Asya Kalkınma Bankası), ASEAN (Güneydoğu Asya Ülkeleri Örgütü), AG (Avustralya Grubu), BIS (Uluslararası İmar Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CE (Avrupa Konseyi), CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı), CP, EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G- 5, G- 7, G-10, IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslar arası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederasyonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslar arası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslar arası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM, NEA (Nükleer Enerji Ajansı), NSG, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü),OPCW, OSCE (partner), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNDOF (BM Ateşkes Gözlem Misyonu), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNHCR (BM Mülteciler Yüksek Komiserliği), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNITAR (BM Eğitim Araştırma Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 5

Enstitüsü), UNRWA (BM Filistin Mültecileri Yardım Komisyonu), UNU, UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTO (Dünya Turizm Örgütü), WTO (Dünya Ticaret Örgütü), ZC Dahil Olduğu Uluslararası Anlaşmalar Japonya, özellikle Asya ülkeleri ile ticari olarak yoğun faaliyette bulunduğu ülkeler ile ticaretini geliştirmeye çalışmakta ve bu çerçevede Ekonomik İşbirliği Anlaşmalarına gitmektedir. Halihazırda Japonya nın taraf olduğu Ekonomik İşbirliği Anlaşmaları şunlardır: - Malezya (Haziran 2006) - Filipinler (Aralık 2006) - Meksika (Nisan 2007, Eylül 2011 de genişletilmiş) - Singapur (Haziran 2007) - Brunei Sultanlığı (Haziran 2007) - Şili (Eylül 2007) - Endonezya (Ağustos 2007) - Tayland (Kasım 2007) - ASEAN (Mart 2008) - İsviçre (Eylül 2009) - Vietnam (Ekim 2009) - Hindistan (Şubat 2011) - Peru (Mayıs 2011) Halen müzakere halinde bulunan Ekonomik İşbirliği Anlaşmaları da aşağıdadır: - GCC Körfez İşbirliği Ülkeleri (Bahreyn, Umman, Katar, Suudi Arabistan, BAE, Kuveyt) (İkinci görüşmeleri Ocak 2007 de gerçekleşmiştir) - Avustralya (müzakereler Aralık 2006 da başlamış olup, 14.Tur görüşmeleri Şubat 2012 de gerçekleşmiştir) - Moğolistan (2012 de müzakerelerin 2. turu gerçekleşmiştir. - 2010 yılında Japonya-Çin-G.Kore STA müzakereleri başlamıştır. - 2012 yılında Japonya-Kanada müzakereleri başlamıştır. Kolombiya, AB ve Türkiye ile müzakere öncesi görüşmeler başlamıştır. Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 6

TARIM VE HAYVANCILIK Tarım sektörü ekonomide giderek daha az önem arz etmektedir. 2011 yılında GSYİH içindeki oranı %1,2 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran 1970 lerde %6 oranında seyretmekte idi. Ancak Tarım lobisi etkinliğini korumaktadır. Nokyo adı verilen bu grup Japonya nın en büyük bankası olan Norinchukin bankasını kontrol etmektedir. Japonya nın tarım piyasası son derece korunaklıdır. Tarımsal üretim fiyatları dünya piyasalarının çok üzerindedir. Tarım sektöründe istihdam edilen personelin ortalama yaşı yüksek olup, %60 ı 65 yaş ve üzerinde bulunmaktadır. 2. Dünya savaşının ardından gerçekleştirilen Arazi Reformu sonucu ortalama çiftliklerin arazi büyüklüğünde önemli indirime gidilmiştir ve bugün Japonya da bir çiftliğin ortalama büyüklüğü 1,6 ha kadardır. Tarım sektörü hükümet tarafından yüksek vergilerle korunmakta, Japonya da üretilen ürünlere yüksek gümrük vergisi uygulanmaktadır. Japonya da toplam alanın ancak %13 ü tarıma elverişlidir. Pirinç üretilen en önemli tarım ürünü konumunda bulunmakta, değer itibariyle tarımsal gelirin %22 sini, arazi itibariyle ise ekilen alanın %50 sini oluşturmaktadır. Tarımsal üretiminin geliştirilmesi amacıyla 2006 yılında bir destekleme sistemi yürürlüğe konulmuş olup, bu programa pirinç, buğday, arpa, soya fasulyesi ve şeker pancarı dahil edilmiştir. Söz konusu destekten faydalanabilmek için çiftliklerin 4 ha dan büyük, kolektif çiftliklerin de 20 ha dan büyük olması zorunluluğu getirilmesi tepkilere neden olmuştur. 2011 yılı itibariyle Japonya da 49,049 ha lık bir alanda sera üretimi yapılmaktadır. Japonya seracılık yapılan alana göre dünya sıralamasında dördüncüdür. Üretim maliyetlerinin yüksekliği, nitelikli istihdamın kısıtlı olması, talebin yüksekliği ve arazilerin çoğunluğunun tarıma elverişli olmaması nedeniyle Japonya tarım ve gıda ürünleri ihtiyaçlarının önemli bir bölümünü ithalat yoluyla karşılamaktadır. Japonya bölgenin en önemli su ürünleri tüketicisi konumunda bulunmakta olup, kişi başı su ürünleri tüketimi 65kg civarında gerçekleşmiştir. Et tüketimi özellikle BSE hastalığından sonra düşmeye başlamıştır ve önümüzdeki dönemde et tüketiminin çok önemli bir miktarda büyümeyeceği öngörülmektedir. Balıkçılık yapısal nedenler, çevre suların kirlenmesi ve uluslararası anlaşmazlıklar nedeniyle giderek azalmaktadır. Deniz ürünleri Japon tüketicilerinin en önemli besin kaynağı olmaya devam etmektedir. Japonya şu anda dünyanın en büyük deniz ürünleri ithalatçısı konumunda bulunmaktadır. Ayrıca Japon üreticilerinin balık çiftlikleri kurmaları da desteklenmektedir JAPONYA NIN DIŞ TİCARETİ 2009 yılında yaşanan global ekonomik kriz Japon dış ticaretine de yansımıştır. Dış taleplere bağlı olarak gelişen Japon ekonomisi bu krizden olumsuz yönde etkilenmiştir. Japonya nın 2010 yılı ihracatı önceki yıla göre %32,1 artarak 767 milyar $ a ulaşırken, ithalat da %25,2 artarak 691,4 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. 2010 da artan enerji fiyatları, Japonya'nın 2011 yılında 1980'den beri ilk defa dış ticaret açığı vermesine neden olmuştur. Japonya'nın 2011 ihracatı 824 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. İthalatı ise %23 artarak 855 milyar $ olmuştur. Dış ticaret açığı da 32 milyar $ olarak kaydedilmiştir. 2012 yılında ise Japonya nın ihracatı, %3 lük azalışla 799 milyar Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 7

dolara düşmüş, ithalatı %3,6 artışla 886 milyar dolara ulaşmıştır. Dış ticaret açığı da 87 milyar dolara yükselmiştir. Japonya Dış Ticaret Rakamları (Milyar ABD Doları) 2008 2009 2010 2011 2012 İHRACAT 781 581 770 823 799 İTHALAT 763 552 693 855 886 Kaynak: TradeMap Asya ülkeleri ile ticaret dış ticaretin en çok gerçekleştiği ülke grubu olmuş, bunu Kuzey Amerika, Ortadoğu ve Avrupa Birliği ülkeleri izlemiştir.japonya'da 2011 yılında yaşanan deprem ve tsunaminin neden olduğu üretim ve enerji kesintilerinin neden olduğu enerji ithalatına ağırlık verilmesi ve artan uluslararası enerji fiyatları 2012 yılında da dış ticaret dengesini olumsuz etkilemiştir. Yine Japon Yeninin artması sonucu Nissan Motor Co. ve Panasonic Corp. gibi bazı önemli üretici firmalar üretimlerini maliyetlerin daha düşük olduğu ülkelere kaydırma kararı almışlardır Ülkenin ithalatındaki ilk 5 ülke: Çin(%21), ABD (%9), Avustralya (%6), Suudi Arabistan (%6) ve BAE (%5) dir. Ülkenin ihracatındaki ilk 5 ülke: Çin(%18), ABD (%18), Güney Kore (%8), Tayvan (%6), Tayland (%6) dır. Japonya nın İthalatında Başlıca Ülkeler (Milyon Dolar) Ülkeler 2009 2010 2011 2012 2011-2012 % Değişim 2012 Pay (%) Toplam 551.985 692.621 855.380 886.040 3,6 100,0 Çin 122.574 153.155 183.882 188.471 2,5 21,3 A.B.D. 60.590 69.071 76.267 78.246 2,6 8,8 Avustralya 34.751 44.691 56.688 56.445-0,4 6,4 Suudi Arabistan 29.151 35.972 50.558 54.791 8,4 6,2 B.A.E. 22.665 29.337 42.864 44.004 2,7 5,0 G.Kore 21.984 28.581 39.811 40.597 2,0 4,6 Katar 15.897 21.743 30.083 35.873 19,2 4,0 Malezya 16.703 22.687 30.463 32.850 7,8 3,7 Endonezya 21.839 28.134 34.109 32.282-5,4 3,6 Almanya 16.757 19.280 23.311 24.716 6,0 2,8 Tayvan 18.336 23.109 23.257 24.062 3,5 2,7 Tayland 16.026 21.001 24.529 23.629-3,7 2,7 Rusya 8.848 16.096 19.012 20.773 9,3 2,3 Kuveyt 8.964 10.291 13.114 15.230 16,1 1,7 Vietnam 6.956 8.167 11.552 15.097 30,7 1,7 Fransa 9.161 10.311 11.853 12.838 8,3 1,4 Kanada 9.191 10.892 12.955 12.667-2,2 1,4 Brezilya 6.351 9.852 12.673 12.031-5,1 1,4 İtalya 6.372 6.795 8.683 9.591 10,5 1,1 Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 8

Şili 5.305 7.567 9.822 9.356-4,7 1,1 Filipinler 6.413 7.903 8.943 9.335 4,4 1,1 Singapur 6.115 8.172 8.677 8.765 1,0 1,0 İsviçre 6.277 6.797 7.847 8.216 4,7 0,9 İran 9.289 11.191 12.902 7.964-38,3 0,9 İngiltere 5.690 6.368 7.267 7.366 1,4 0,8 Hindistan 3.728 5.674 6.823 6.992 2,5 0,8 Umman 3.294 4.526 5.145 6.873 33,6 0,8 Güney Afrika 4.988 7.182 8.472 6.425-24,2 0,7 Brunei 3.335 3.963 5.705 5.957 4,4 0,7 Hollanda 3.460 3.960 5.717 4.910-14,1 0,6 Kaynak: ITC Trademap JAPONYA NIN İHRACATINDA BAŞLICA ÜLKELER (MİLYON DOLAR) ÜLKELER 2009 2010 2011 2012 2011-2012 Değişim (%) 2012 Pay (%) TOPLAM 580.719 769.839 823.184 798.760-3,0 100,0 Çin 109.727 149.464 162.035 144.260-11,0 18,1 A.B.D 95.303 120.467 127.675 142.042 11,3 17,8 G.Kore 47.273 62.369 66.174 61.540-7,0 7,7 Tayvan 36.434 52.532 50.960 46.019-9,7 5,8 Tayland 22.188 34.191 37.532 43.727 16,5 5,5 Hong Kong 31.894 42.310 42.948 41.071-4,4 5,1 Singapur 20.724 25.232 27.253 23.307-14,5 2,9 Almanya 16.653 20.418 23.503 20.804-11,5 2,6 Endonezya 9.323 15.924 17.737 20.285 14,4 2,5 Avustralya 12.169 15.870 17.813 18.419 3,4 2,3 Malezya 12.865 17.641 18.790 17.708-5,8 2,2 Hollanda 13.510 16.388 17.946 16.162-9,9 2,0 Panama 12.834 15.525 14.939 14.245-4,6 1,8 İngiltere 11.815 14.173 16.382 13.422-18,1 1,7 Rusya 3.286 8.004 11.813 12.601 6,7 1,6 Filipinler 8.224 11.066 11.229 11.858 5,6 1,5 Vietnam 6.516 8.173 9.592 10.732 11,9 1,3 Hindistan 6.338 9.042 11.078 10.582-4,5 1,3 Meksika 6.824 9.457 10.229 10.483 2,5 1,3 Kanada 7.748 9.325 8.909 10.271 15,3 1,3 B.A.E 6.490 7.341 7.438 8.961 20,5 1,1 Suudi Arabistan 5.385 6.487 6.496 8.223 26,6 1,0 Fransa 6.214 6.713 8.197 6.723-18,0 0,8 Belçika 5.342 6.695 6.807 6.275-7,8 0,8 Brezilya 4.235 6.202 6.207 5.932-4,4 0,7 İsviçre 6.286 7.783 9.230 4.377-52,6 0,5 Güney Afrika 2.607 3.829 4.317 4.067-5,8 0,5 İtalya 4.804 5.593 5.334 3.662-31,3 0,5 Umman 2.334 3.127 2.796 3.587 28,3 0,4 Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 9

İspanya 2.591 3.222 3.168 2.447-22,7 0,3 Türkiye 1.603 2.556 3.071 2.415-21,4 0,3 Kaynak: ITC Trademap Elektronik ve taşıt endüstrileri imalat sanayinde hakim durumda olup, ülkenin uluslararası ticaret başarısının temelini oluşturmaktadır. Her iki sektör de son yıllarda Japon Yeni nin aşırı değerlenmesi nedeni ile zorluklarla karşılaşmaktadır. Japonya aynı zamanda önemli bir makine imalatçısıdır ve bu alandaki en büyük ihracatı ABD ve Güney Kore ye yapmaktadır. Ülke dünyanın en önemli demir -çelik üreticisidir.japonya gibi kaynakları kısıtlı bir ülkenin ekonomide bu ölçüde bir süper güç haline gelmesinde dış ticaretin önemi büyüktür. Japonya gıda maddeleri ve kereste, tekstil malzemesi, metaller gibi ana hammaddelerin ithalatı ile ham petrol ve diğer yakıt kaynaklarında dünyadaki en büyük ithalatçılardan biri konumundadır.diğer taraftan Japonya, renkli televizyon setleri, diğer elektrikli aletler, otomobiller, gemiler, kamera ve saatler gibi yüksek hassasiyetli optik ve elektronik ürünler ihracatında dünya birincisidir. Japonya, hammadde ithal etmekte ve nihai ürün ihraç etmektedir. Bu durumda kendisi ile ticaret yapan diğer ülkeleri sadece hammadde ve gıda ihracatçısı durumuna getirmektedir.marka ve tasarım satış sonrası hizmetler ile tüketici tercihlerinde meydana gelen değişikliklerin ticareti etkileyen faktörler olarak ortaya çıkması ve uluslararası alandan gelen tepkiler nedeniyle 1980 lerin ortasından itibaren Japonya nın mamul madde ithalatında artış gözlenmektedir. BAŞLICA MADDELER İTİBARİYLE JAPONYA NIN İTHALATI ( MİLYON $) GTİP ÜRÜNLER 2009 2010 2011 2012 TOPLAM 551.985 692.621 855.380 886.040 2709 Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen 79.974 105.775 142.101 152.999 yağlar) 2711 Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar 36.644 48.278 71.317 88.026 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 12.726 18.744 27.880 30.010 2701 Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, topak vb. katı 22.052 23.946 30.908 29.094 yakıtlar 8517 Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar 10.267 13.444 18.754 25.538 2601 Demir cevherleri ve konsantreleri 8.692 15.316 21.449 19.266 8542 Elektronik entegre devreler 16.299 20.413 17.967 17.437 8471 Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri 11.346 14.464 17.040 16.981 3004 Tedavide/ korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar 9.506 11.531 13.903 16.707 (dozlandırılmış) 9999 Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen eşya 10.238 11.965 12.321 12.220 2603 Bakır cevherleri ve konsantreleri 8.230 11.705 11.513 11.568 8703 Otomobili, steyşın vagonlar, yarış arabaları 4.584 6.443 8.824 10.894 8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları 3.948 5.538 5.907 6.933 8544 İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenleri; 3.899 5.391 5.778 6.576 fiber optik 9018 Tıp, cerrahi, dişçilik, veterinerlik alet ve cihazları 4.318 5.393 5.644 6.362 7601 İşlenmemiş aluminyum 3.352 6.151 6.787 6.010 4202 Deri ve kösele vb. Den seyahat eşyası 4.303 4.613 5.150 5.740 Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 10

8443 Matbaacılığa mahsus baskı makineleri, yardımcı makineler 3.979 4.760 4.909 5.549 8802 Diğer hava taşıtları, uzay araçları 3.306 2.783 2.364 5.487 2402 Tütün/ tütün yerine geçen maddelerden purolar, sigarillolar ve 3.503 3.511 5.777 5.369 sigaralar 3002 İnsan ve hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. Ürünler 2.604 3.654 4.842 5.207 6110 Kazak, süveter, hırka, yelek vb. eşya (örme) 4.209 4.088 4.928 5.184 0203 Domuz eti 3.949 4.511 5.225 5.130 1005 Mısır 3.770 3.960 5.355 5.119 8529 Radyo, televizyon, radar cihazları vb. cihazların aksam ve 3.652 4.828 4.704 4.732 parçaları 8541 Diotlar, transistörler vb. Yarı iletkenler, piezo elektrik kristaller 2.350 3.784 3.899 4.566 8411 Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri 4.456 3.849 4.020 4.421 2933 Sadece azotlu heterosiklik bileşikler 4.469 4.289 4.594 4.345 303 Balıklar (dondurulmuş) 3.435 3.741 4.256 4.226 6204 Kadın/ kız çocuk için takım, takım elbise, ceket vs. 3.366 3.488 3.946 4.034 7110 Platin, paladyum, rodyum, iridyum, osmiyum, rutenyum (ham, 3.549 5.194 5.961 4.015 pudra vb.) 8528 Televizyon alıcıları, video monitörleri ve projektörler 3.189 6.924 7.123 3.540 8473 Yazı, hesap, muhasebe, bilgi işlem, büro için diğer makine ve 3.770 4.664 3.708 3.400 cihazların aksamı 8504 Elektrik transformatörleri, statik konvertisörler, endüktörler 2.338 2.911 3.322 3.361 0304 Balık filetoları ve diğer balık etleri (taze/ soğutulmuş/ 2.228 2.435 3.081 3.317 dondurulmuş) 9021 Ortopedik cihazlar, kırıklara mahsus cihazlar, işitme cihazı vb. 2.118 2.513 2.914 3.206 9504 Topluca oynanan oyunlar için eşya; bilardo, bowling tertibatı 2.935 2.035 2.872 3.164 3926 Plastikten diğer eşya 2.167 2.471 2.865 3.145 1602 Konserve; hazırlanmış/ et, sakatat/ kandan müstahzar 2.024 2.291 2.855 3.125 0306 Kabuklu hayvanlar (canlı/ taze/ soğutul./ dondurul./ kurutul./ 2.363 2.626 3.109 3.070 tuzlan. vs.) Diğer 227.877 278.201 335.508 326.968 Kaynak: Trademap BAŞLICA MADDELER İTİBARİYLE JAPONYA NIN İHRACATI ( MİLYON $) GTİP ÜRÜNLER 2009 2010 2011 2012 TOPLAM 580.719 769.839 823.184 798.760 8703 Otomobili, steyşın vagonlar, yarış arabaları 62.268 90.379 87.338 97.508 8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları 24.657 35.073 37.489 39.703 9999 Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen eşya 34.259 40.037 39.383 35.514 8542 Elektronik entegre devreler 27.430 34.533 32.013 30.610 8901 Yolcu gemileri, gezinti gemileri, feribotlar, yük gemileri, 21.615 25.592 25.683 21.544 mavnalar Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 11

8486 Yarı iletken disk, elektronik entegre devresi, düz panel göstergesinin imalatında kullanılan makine ve cihazlar 8.260 19.071 20.960 14.667 8443 Matbaacılığa mahsus baskı makineleri, yardımcı makineler 13.140 15.204 15.136 13.758 8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 6.559 10.279 11.267 12.512 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 9.361 11.643 14.584 11.673 8429 Dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb. 4.934 9.169 11.643 11.421 8541 Diotlar, transistörler vb. Yarı iletkenler, piezo elektrik kristaller 8.880 12.396 12.257 10.856 8479 Kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar 5.074 9.046 10.543 10.359 7208 Demir/ çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik 600mm. fazla 6.927 8.904 9.951 9.643 8525 Radyo/ televizyon yayını için verici cihazlar; televizyon, dijital, görüntü kaydediciler 8.969 9.318 8.508 9.373 8409 İçten yanmalı, pistonlu motorların aksam-parçaları 5.544 7.823 8.829 8.777 8536 Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı 5.556 7.976 8.428 8.584 4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 5.511 6.928 8.246 8.086 9013 Sıvı kristalli tertibat, lazerler, diğer optik cihaz ve aletler 3.871 6.620 8.600 7.798 3920 Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar 6.047 8.367 8.534 7.758 2902 Siklik hidrokarbonlar 4.821 5.602 7.310 7.583 9001 Optik mamuller (lif, demet, kablo, polarizan eşya, lens, gözlük) 4.716 5.731 6.041 6.669 8483 Transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanları, dişliler, çarklar 3.870 5.479 6.444 6.430 7108 Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde) 4.304 5.952 8.641 6.276 8408 Dizel, yarı dizel motorlar (hava basıncı ile ateşlenen, pistonlu) 3.226 5.482 6.546 6.025 8414 Hava-vakum pompası, hava/ gaz kompresörü, vantilatör, aspiratör 4.160 5.746 6.579 5.948 9032 Otomatik kontrol ve ayar alet ve cihazları 3.232 4.799 5.338 5.938 7225 Alaşımlı çeliklerden yassı hadde mamulü (genişlik 600mm.den çok) 3.987 5.824 6.559 5.793 8457 Metal işlemeye mahsus işleme merkezleri, istasyonlu tezgahlar 1.299 2.894 4.539 5.514 8407 Alternatif-rotatif kıvılcım ateşlemeli, içten yanmalı motorlar 4.045 5.614 5.376 5.140 8482 Her nevi rulmanlar 2.875 4.647 5.699 5.094 8529 Radyo, televizyon, radar cihazları vb. cihazların aksam ve 5.257 5.758 5.231 4.999 parçaları 8481 muşlukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü, termostatik valf dahil 2.949 4.491 5.326 4.964 3824 Kimya ve bağlı sanayide kullanılan kimyasal ürünler 3.284 4.762 5.154 4.937 Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 12

8413 Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri 3.485 4.583 5.332 4.803 8532 Sabit, değişken ayarlanabilir elektrik kondansatörleri 3.755 5.361 5.406 4.798 8411 Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri 3.775 3.440 3.869 4.599 7210 Demir/ çelik yassı mamul, kaplı, sıvanmış (600mm. Den geniş) 3.361 5.141 5.118 4.544 7403 Arıtılmış bakır, işlenmemiş bakır alaşımları 3.107 4.058 4.073 4.509 7304 Demir/ çelikten (dökme hariç)dikişsiz tüp, boru, içi boş profil 3.432 3.284 4.251 4.507 9018 Tıp, cerrahi, dişçilik, veterinerlik alet ve cihazları 3.698 4.211 4.378 4.464 Diğer 235.220 298.623 326.581 315.081 Kaynak: Trademap TÜRKİYE-JAPONYA TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLERİ Ülkemiz ile Japonya arasındaki ticaretin, yıllar itibariyle sürekli olarak Ülkemiz aleyhine açık vermeye devam ettiği görülmekte ancak, özellikle 2007 ve 2008 yılları dikkate alındığında ithalat ve ihracatımızın arttığı ve toplam ticaret hacminin 2011 yılı sonu itibariyle 4,5 milyar dolar a ulaştığı görülmektedir. 2012 yılında Japonya dan ithalatımızın %15 düşüşle 3,6 milyar dolara azalması dış ticaret hacminin de 3,9 milyar dolara düşmesine neden olmuştur. İki ülke arasındaki ticari ilişkiler ağırlıklı olarak Japonya dan yapılan ithalat ile yönlendirilmektedir. Yasal Altyapı Anlaşmanın Adı İmza Tarihi İmza Yeri RG Tarih, No su Yürürlüğe Giriş Tarihi Ticaret ve Tediye Anlaşmaları 8 Şubat 1955 Ankara 3 Ocak 1956 3 Ocak 1956 Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi 12 Şubat 1992 Ankara 16 Ocak 1993, 21467 8 Mart 1993 Ankara 13 Kasım 1994, 22110 12 Mart 1993 1 Ocak 1995 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı, Anlaşmalar Genel Müdürlüğü Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu 2013 13

JAPONYA NIN TÜRKİYE İLE TİCARETİ İkili Ticaret Verileri (Milyon $) Yıllar İhracat İthalat Hacim Denge 2000 149,5 1.620,6 1.770,0-1.471,1 2001 120,7 1.307,4 1.428,0-1.186,7 2002 129,9 1.465,5 1.595,5-1.335,5 2003 156,3 1.927,1 2.083,4-1.770,8 2004 190,1 2.683,5 2.873,6-2.493,3 2005 234,2 3.106,8 3.340,9-2.872,6 2006 263,1 3.216,7 3.479,8-2.953,6 2007 246,9 3.703,4 3.950,4-3.456,5 2008 330,5 4.026,8 4.357,2-3.696,3 2009 232,9 2.779,3 3.012,2-2.546,4 2010 272,2 3.797,7 4.069,9-3.505,5 2011 296,3 4.263.7 4.560,1-3.967.4 2012 332,2 3.601,5 3.933,7-3.269,3 Kaynak: TÜİK Ülkemiz ile Japonya arasındaki ticaretin, yıllar itibariyle sürekli olarak Ülkemiz aleyhine açık vermeye devam ettiği görülmekte ancak, özellikle 2007 ve 2008 yılları dikkate alındığında ithalat ve ihracatımızın arttığı ve toplam ticaret hacminin 2011 yılı sonu itibariyle 4,5 milyar dolar a ulaştığı görülmektedir. 2012 yılında Japonya dan ithalatımızın %15 düşüşle 3,6 milyar dolara azalması dış ticaret hacminin de 3,9 milyar dolara düşmesine neden olmuştur. İki ülke arasındaki ticari ilişkiler ağırlıklı olarak Japonya dan yapılan ithalat ile yönlendirilmektedir. Başlıca Maddeler İtibariyle Japonya ya İhracatımız (000 $) GTİP Ürünler 2010 2011 2012 TOTAL Toplam 272.260 296.420 332.201 302 Balık (taze/ soğutulmuş) 40.792 39.918 40.679

2002 Domates (sirke/ asetik asitten başka usullerle hazırlanmış) 19.198 18.461 22.633 5701 Düğümlü, sarmalı halılar, yer kaplamaları 17.703 26.099 22.278 1902 Makarnalar 10.504 14.044 20.351 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 1.008 648 16.850 9999 Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen eşya 20.717 27.364 14.081 8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları 10.097 10.308 13.981 2528 Tabii boratlar vb. Konsantreleri - - 8.091 1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) 9.422 7.767 7.305 5702 Dokunmuş halılar, yer kaplamaları (kilim, sumak, karaman vb.) 2.924 5.074 7.053 7113 Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası 4.558 5.946 6.988 6109 Tişört, fanila, diğer iç giyim eşyası (örme) 3.432 4.947 6.368 1207 Diğer yağlı tohumlar ve meyveler 6.148 7.477 5.734 9403 Diğer mobilyalar vb. aksam, parçaları 3.531 4.967 5.494 804 Hurma, incir, avokado ve guava armudu, mango, mangost (taze/ kurutulmuş) 2.425 3.584 4.624 307 Yumuşakçalar (canlı/ taze/ soğutulmuş/ dondurulmuş/ kurutulmuş/ tuzlanmış vs.) 2.092 1.700 4.488 6203 Erkek/ erkek çocuk için takım, takım elbise, ceket vs. 1.395 1.542 3.905 5407 Sentetik iplik, monofil, şeritlerle dokumalar 2.190 2.877 3.843 6204 Kadın/ kız çocuk için takım, takım elbise, ceket vs. 2.651 2.884 3.491 806 Üzümler (taze/ kurutulmuş) 2.792 3.000 3.473 5810 İşlemeler (parça, şerit, motif halinde) 2.728 3.230 3.385-2 -

2008 Başka yerinde belirtilmeyen meyve ve yenilen diğer bitki parçaları konserveleri 2.526 3.465 3.251 3004 Tedavide/ korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 1.878 2.090 2.958 802 diğer kabuklu meyveler (taze/ kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış/ soyulmuş) 2.317 2.250 2.936 6104 Kadın/ kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, panolon vs. (örme) 2.032 1.650 2.842 7013 Masa, mutfak, tuvalet, ev tezyinatı vb. için cam eşya 813 Meyve (kurutulmuş) (0801, 0806de kiler hariç); bu fasıldaki sert kabuklu meyv. veya kurutul. meyv. birbirleriyle olan karışımları 1.201 2.450 2.658 1.742 1.775 2.646 1512 Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) 1.355 2.100 2.516 5511 Suni-sentetik devamsız elyaftan iplikler (perakende) 2009 Meyve ve sebze suları (fermente edilmemiş, alkol katılmamış) - 448 2.389 1.277 696 2.253 8479 Kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar 13 3 2.216 709 diğer sebzeler (taze/ soğutulmuş) 763 1.098 2.169 5112 Taranmış yünden, ince hayvan kılından dokumalar 504 Hayvan bağırsak, mesane ve midesi (taze/ soğutulmuş/ dondurulmuş vs.) 2.505 2.045 2.119 181 866 2.092 6110 Kazak, süveter, hırka, yelek vb. eşya (örme) 1.217 1.400 2.051 910 Zencefil, safran, zerdeçal, kekik, defne yaprakları, körı ve diğer baharat 1.523 1.768 1.930 4303 Kürkten giyim eşyası, aksesuarları, kürkten diğer eşya 659 1.723 1.910-3 -

6302 Yatak çarşafı, masa örtüleri, tuvalet, mutfak bezleri 291 1.711 1.841 6206 Kadın/ kız çocuk için gömlek, bluz, vs. 567 449 1.632 4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 1.770 1.940 1.539 Kaynak: Trademap Japonya ya olan ihracatta mavi yüzgeçli orkinos, domates konservesi, halı, makarna, petrol yağları, karayolu taşıtları için aksam ve parça, dondurulmuş deniz ürünleri, kürkten giyim eşyaları ve aksesuarları ve kıymetli metallerden mücevherci eşyası önem arz eden kalemler arasında yer almaktadır. Sektörel bir yaklaşımla ihracatımız incelendiğinde; tekstil, hazır giyim (örme giyim),halı, ev tekstil ürünleri, makarna, zeytinyağı, domates salçası, kuru ve sert kabuklu meyveler, doğal taşlar, kuyumculuk ve mücevher ürünleri, porselen, seramik ve cam ürünleri, deriden mamul ürünler, metal ve maden cevherleri gibi ürünlerin ihracatımız açısından Japonya pazarında önemli bir potansiyel mevcut olduğu değerlendirilmektedir. Türkiye ile Japonya arasında özellikle kuru meyveler ve fındık, domates dışındaki diğer dondurulmuş ve işlenmiş meyve ve sebzeler gibi gıda ürünleri, ev tekstili, otomotiv yan sanayi, makine aksam ve parçaları, demir-çelik ürünleri, mücevher, mermer, seramik ve cam eşya alanlarında işbirliği yapılabileceği düşünülmektedir.japonya dan yapılan ithalatta; buldozerler, otomobiller, çelik ürünleri, karayolu taşıtları için aksam ve parça, gemiler ile örgü tezgâhları, trikotaj makineleri önem arz eden kalemler arasında yer almaktadır. Başlıca Maddeler İtibariyle Japonya dan İthalatımız (000 $) GTİP ÜRÜNLER 2010 2011 2012 TOPLAM 3.297.783 4.263.728 3.601.497 8429 Dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, 215.942 338.629 387.993 yükleyici vb. 7225 Alaşımlı çeliklerden yassı hadde mamulü (genişlik 600mm.den çok) 68.681 147.159 260.382 8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları 250.582 253.122 249.651 8703 Otomobili, steyşın vagonlar, yarış arabaları 447.849 442.041 213.108 8901 Yolcu gemileri, gezinti gemileri, feribotlar, yük gemileri, mavnalar 8443 Matbaacılığa mahsus baskı makineleri, yardımcı makineler 8447 Örgü tezgahları, gipür, tül, dantela, file imali makine, cihazları 113.909 438.584 172.340 98.692 109.972 98.855 64.596 85.819 83.891 4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 67.789 81.355 82.791-4 -

3906 Akrilik polimerleri (ilk şekilde) 53.059 69.362 66.455 9018 Tıp, cerrahi, dişçilik, veterinerlik alet ve cihazları 58.793 65.526 57.767 8408 Dizel, yarı dizel motorlar (hava basıncı ile ateşlenen, 119.318 115.281 54.708 pistonlu) 8507 Elektrik akümülatörleri, separatörleri 7.770 59.353 48.768 8479 Kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar 23.843 31.734 48.138 8457 Metal işlemeye mahsus işleme merkezleri, istasyonlu tezgahlar 9027 Fiziksel, kimyasal tahlillere mahsus cihazlar, mikrotomlar 8525 Radyo/ televizyon yayını için verici cihazlar; televizyon, dijital, görüntü kaydediciler 30.288 59.162 44.900 52.212 57.348 44.729 32.671 38.832 40.235 4002 Sentetik kauçuk, taklit kauçuk, stiren-butadien kauçuğu 34.922 39.262 39.909 vb. 8477 Kauçuk, plastik eşya imal ve işleme makine ve cihazları 9.280 15.677 37.192 8482 Her nevi rulmanlar 24.617 40.309 33.611 8415 Klima cihazları-vantilatörlü, ısı, nem değiştirme 36.517 45.380 32.310 tertibatlı 8458 Metallerin işlenmesine mahsus torna tezgahları 15.495 25.242 31.791 8207 El aletlerinin, makineli aletlerin değişebilir parçaları 5.850 12.108 31.727 7208 Demir/ çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik 600mm. fazla 3004 Tedavide/ korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 12.220 79.352 31.234 40.148 36.517 28.824 8409 İçten yanmalı, pistonlu motorların aksam-parçaları 23.979 25.142 27.968 7318 Demir/ çelikten cıvata, somun, tavan halkası, vida, perçin, pim vb. 24.599 29.251 26.815 8536 Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı 27.587 32.033 26.535 9032 Otomatik kontrol ve ayar alet ve cihazları 14.941 28.664 25.508 8445 Lifleri hazırlayan, iplik üreten-hazırlayan makineler 24.941 53.086 25.214 8421 Santrifüjle çalışan kurutma, filtre, arıtma cihazları 52.444 40.618 24.767 8413 Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri 26.672 26.696 23.122 8483 Transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanları, dişliler, 27.785 30.521 23.001 çarklar 7228 Alaşımlı çelikten çubuk, profil, içi boş sondaj çubukları 13.089 26.213 21.346 8511 Motorlar için elektrikli ateşleme cihazları 22.059 24.555 20.884 8452 Dikiş makineleri, mobilyaları, iğneleri, aksam-parçaları 17.868 18.967 20.806-5 -

3701 Fotoğrafçılıkta kullanılan hassas hale getirilmiş boş fotoğraf levha ve filmler 21.556 21.526 20.461 9401 Oturmaya mahsus mobilyalar, aksam-parçaları 17.391 16.713 20.299 8471 Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri 28.890 25.996 20.298 3926 Plastikten diğer eşya 19.875 24.263 19.588 8406 Buhar türbinleri 1.145 3.060 18.946 Kaynak: Trademap, TARİFELER VE DİĞER VERGİLER Tarife oranlarının Japonya Gümrük idaresi web sayfasından G.T.İ.P. bazında sorgulama yolu ile öğrenilmesi mümkün olup, ilgili link aşağıda yer almaktadır. http://www.customs.go.jp/english/tariff/ TARİFE DIŞI ENGELLER Japonya da ticarete yönelik resmi engellerin kısıtlı sayıda olmasına karşın, ülkede faaliyet gösteren çeşitli dernekler zaman zaman ülkeye ürünlerin girmesine yönelik faaliyetler gerçekleştirebilmektedir. Yine ülkede hem hava limanlarında hem de önemli deniz limanlarına kiralar oldukça yüksek seviyelerde seyretmekte olup, ürünlerin ülkeye giriş işlemlerinde önemli maliyet artışlarına neden olmaktadır. Tarım, Japonya da korunan önemli bir sektör olup, bazı tarım ürünlerinde kota uygulamaları mevcuttur. Hükümet gıda ürünlerinde dışarıya bağımlılığı azaltmaya yönelik stratejiler geliştirdiğinden bu sektörde liberalleşmenin sağlanmasının kısa ve orta vadede mümkün görülmemektedir. Örneğin, ABD li portakal üreticilerinin sadece Mart ve Ekim aylarında ihracat yapmasına izin verilmektedir. Zira Japon mandalinası (mikon) üretimi Kasım ayından başlamakta şubat ayına kadar sürmektedir ve bu ürünün üreticilerinin önemli bir politik gücü bulunmaktadır. Japon narenciye üretimi emek-arazi yoğun bir özellik taşımakta ve dış rekabete açılmak istememektedir. Dolayısı ile Japonya ya narenciye ihracatı oldukça riskli görülmektedir. Ayrıca Tarım Bakanlığı görevlileri analiz sonuçlarında en ufak bir sorunda ürünü geri çevirmekte ve söz konusu uygulamaya tabi tutulan ülkenin tüm firmalarına sıkı kontroller getirilmektedir. Japonya ya et ihracatında da önemli zorluklar ile karşılaşılmaktadır. Bu konuda ciddi sınırlamalar mevcuttur. Bu kurallar şüphesiz Japon üreticisini korumak amacı ile konulmuş olmakla birlikte aynı zamanda politik temelleri de bulunmaktadır. Japonya nın tarımsal ürünler ithalatını incelerken, bu ülkenin ihtiyacı olan gıda maddesinin büyük bir çoğunluğunu ithal etmek zorunda olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Gıda maddelerinde hiç bir zaman kendi kendine yeterliliğinin söz konusu olmamasına rağmen, Japonya nın bu konudaki tutumunu yakın gelecekte değiştirmesi beklenmemektedir. - 6 -

Gıda katkı maddeleri konusunda da her iki ülkenin mevzuatında farklılıklar nedeniyle ihracata konu olan ürünlerde sorun yaşanabilmektedir. Ülkemizden Japonya ya işlenmiş tarım ürünlerin önemli bir paya sahip lması nedeniyle üretici/ ihracatçılarımızın konuyla ilgili Japon mevzuatını incelenmelerinde fayda görülmektedir. ÜRÜN STANDARTLARI İLE İLGİLİ UYGULAMALAR Japon Sanayi Standartları-Japanese Industrial Standarts (JIS) ve Japon Tarım Standartları-Japanese Agricultural Standarts (JAS) Japonya da en geniş şekliyle kullanılan iki kalite standardını ifade etmektedir. JIS Standardı JIS ın işleyişi 1940 tarihli Sanayide Standardizasyon Kanunu na dayanmaktadır. JIS markası, tekstil hazır giyim, ısıtıcılar, elektrikli aletler, ayakkabılar, mutfak eşyaları, spor malzemesi, müzik aletleri gibi geniş bir ürün grubunun standart, kalite, boyut ve diğer özelliklerine uygulanmaktadır. Söz konusu marka Japonya henüz ihracata başladığı sıralarda ihraç ürünlerinde belli bir kalitenin yaratılmasını teşvik etmek amacı ile geliştirilmiştir. Söz konusu standartlar Japon Sanayi Standartları Komitesi tarafından tespit edilmiştir ve MITI nin Sanayi Teknolojisi Enstitüsü nden elde edilebilmektedirler. JIS standartları teknolojik gelişmeler doğrultusunda periyodik olarak gözden geçirilmektedir. Söz konusu markalı ürünlerin satın alımı, Japon devlet teşekkülleri tarafından özel olarak tercih edilmektedir. JIS bütün sanayi ve maden ürünlerini kapsamakla birlikte, ilaçlar, tarımsal kimyasallar, suni gübre, ipek ipliği, gıda ve diğer tarımsal ürünlerin kendilerine özgü standartları bulunmaktadır. Söz konusu ürünler Tarım ve Orman Ürünlerinin Standardizasyon ve İşaretlenmesi konulu kanun çerçevesinde ele alınmaktadır. Nisan 1990 tarihinde JIS standardını düzenleyen yasaya yapılan eklerle yabancı ürünlere de JIS markası alabilmeleri imkânı getirilmiştir. JAS Standardı Tüketicinin çıkarlarının korunması politikasının bir gereği olarak gıda ve orman ürünlerinin kalitesi ile ilgili bir işaretleme ve sıralama sistemi oluşturulmuştur. JAS markası olarak bilinen standart sistemi Japon Tarım Standartları Kanunu ile düzenlenmiştir. Söz konusu Kanun Japonya da üretilen veya ithal edilen tüm gıda ürünlerini kapsamaktadır. Kanun çerçevesinde yapılan düzenlemeler ürün kapsamı genişledikçe çeşitlenmektedir.jas markası ürün listesi, içecekler, işlenmiş gıda, sıvı ve katı yağlar tarımsal mallar, orman ürünleri, et ve balık sanayi ürünleri, tarım ve orman ürünleri hammaddelerini, konserve gıda, meyve suyu, işlenmiş domates, domuz eti, jambon ve sosis gibi ürünlerin yerli ve ithal olanlarını kapsamaktadır. JAS kuralları, standartlarla belirlenmiş ürünü tanımlamaktadır. Standarda konu ürünlerin pek çoğunda minimum kalite standardı belirtilmiştir. Ancak bazı ürünler için kurallar sadece kalite artırımını sağlamaya yönelik direktifleri içermektedir. İşlenmiş gıdalar için işaretleme standartları, ürünün adı, tatlandırıcıları, ağırlığı, üretim tarihi ve üreticinin adı gibi ayrıntıları talep etmektedir. Ayrıca her bir ürünün kendine özgü bir etiketlenme biçimi bulunmaktadır.söz konusu standartların uygulanması zorunlu olmayıp, ancak tüketicinin ithal edilen ürünü tercih etmesi amacıyla, ithalatçı firmaları bu standartları uygulama yoluna sıkça gitmektedir TÜKETİCİ TERCİHLERİ 2. Dünya savaşının hemen sonrasında Japonya da gıda dahil olmak üzere her türlü ürünün yokluğu çekiliyordu. Japon ürünlerinden daha kaliteli ve pahalı olan Avrupa ve Amerika dan gelen ürünlere hayranlık duyuluyor ancak bu ürünler ortalama gelir düzeyindeki insanlarca satın alınamıyordu. Bu tür ithal ürünlere sahip olmak statü sembolü olarak görülmekteydi. 1960 lı yıllarda Japonya endüstrisi savaş sonrası dönemin kaos ortamından - 7 -