OSI Referans Modeli OSI Referans Modeli Haberleşme ağları karmaşık bir yapıya sahiptir. Ortamın fiziksel olarak yaratılması, Bu ortam üzerinde veri aktarımı için gerekli kodlamanın yapılması, paketlerin oluşturulması, paketlerin varış noktasına yönlendirilmesi, veri aktarımı sırasında oluşan tıkanıklıkların giderilmesi, ağdaki bir hattın ya da birimin bozulması durumunda alternatif yolların bulunması, paketlerin birleştirilmesi, hataların farkedilmesi/düzeltilmesi, verinin bir uygulama protokolü aracılığı ile kullanıcıya sunulması... gibi pek çok karmaşık işlemin yapılması gerekir. Bunların hepsi haberleşme donanımı üzerinde çalışan haberleşme yazılım programları ile gerçeklenir. Bu işlemleri bir düzen içinde gerçeklemek için ISO (International Standards Organization) tarafından OSI (Open Systems Interface) Referans Modeli önerilmiştir. OSI Başvuru Modeli Nedir? OSI modelinin temel amacı bir bilgisayar ağı içerisindeki iletişimin nasıl gerçekleşeceğinin tanımlamaktır. Farklı bilgisayarların ve standartların gelişmesi ile sorunların ortaya çıkması nedeniyle ISO (International Organization for Standardization), OSI (Open Systems Interconnection) modelini 98 te geliştirdi. Networkler genişletilirken bir çok networkun farklı yazılım ve donanım özelliklerine sahip olması sonucu uyumsuzluk problemleri yaşandı. OSI Başvuru Modeli Nedir? OSI farklı üreticiler tarafından geliştirilen network bileşenlerinin bir arada uyumlu bir şekilde çalışabilmelerini sağlayan kurallar bütünüdür. Network bileşenlerinin nasıl haberleştiklerini tanımlayan kavramsal bir yapıdır. Bilginin hazırlanıp network ortamından geçerek başka bir bilgisayarda nasıl görüntülendiğini tanımlar. Network iletişimi 7 katmana ayrılmıştır. lara göre taşınan verinin isimlendirilmesi OSI referans modeli yedi katmandan oluşmuştur. Her katmanda, aktarılan veri farklı bir isim alır. Alt katmanlarda bit katarı, çerçeve, paket gibi isimler verilirken, üst katmanlara gidildikçe isimlendirme ulaşım katmanı protokolü veri birimi (Transport Protocol Data Unit - TPDU) gibi katmana özel hale gelir.
OSI Modelini Niçin İhtiyaç Var? Bu sayede network iletişimi daha küçük ve daha kolay yönetilebilir parçalara bölünür. Farklı üreticilerin uyumluluğu için kullanılan arayüzleri standartlaşmış olur. Her katman diğer katmanları etkilemeden geliştirilebilir. OSI ve cihazlar OSI ı Cihaz geçidi (Gateway) Terminal A Terminal B Veri İletim geçidi (Gateway) geçidi (Gateway) geçidi (Gateway) Yönlendirici (Router) Switch Köprü (Bridge) Switch NIC, Yineleyici (Repeater) Hub, MAU Kablo, Alıcı ve verici 7 6 7 6. O ve lerden oluşan sayısal veri fiziksel iletim ortamına (elektrik, optik veya radyo dalgası) taşınmasından (gönderilmesi ve alınmasından ) sorumludur. Bu katmanda tanımlanan standartlar taşınan verinin içeriğiyle ilgilenmezler. Daha çok işaretin şekli,fiziksel katmanda kullanılacak konnektör türü, kablo türü gibi elektriksel ve mekanik özelliklerle ilgilenir. ortamına göre kullanılacak yöntemler de değişim gösterir.. Veri İletim (Data Link) ı Bu katmanda hat kavramı oluşmaya başlar. ın amacı verinin bir noktadan bir sonraki noktaya ulaştırılmasıdır. Bu katmanda veri çerçeve (frame)adı verilen bloklara bölünür. Hat üzerinden aktarım sırasında oluşan hataların sezilmesi bu katmanın görevidir. Hattın iki ucundaki birimin aynı hızlarda çalışmasını ayarlamak da bu katmanın görevidir. İletim ortamına erişim bu katman tarafından organize edilir.
Veri İletim ı İki Alt dan Oluşur; Veri İletim ı LLC MAC (Logical Link Control) (Media Access Control). Veri İletim (Data Link) ı Mantıksal Bağ Kontrolü (LLC) Temel görevi, akış kontrolü ve hata kontrolü sağlamaktır. inin gerçekleşmesi için akış kontrolü ve hata tespiti yapar. Ortama Erişim Kontrolü (MAC) En temel görevi, verinin iletileceği alıcının donanım adresinin bulunmasıdır. Paket içinde mutlaka MAC adresinin olması gerekir. Birden fazla ağ aygıtının aynı fiziksel iletim ortamını kullanmasını sağlar (Channel Access Cıntrol Mechanism).. (Network) ı. (Transport ) ı Bu katmanda taşınan veri paket adını alır. Verinin kaynaktan varışa ulaşması için takip edeceği yolun bulunması bu katmanın görevidir. Veri aktarımı sırasında bazı düğümler (yönlendiriciler) üzerinde tıkanıklıklar olabilir. Bunların sezilmesi ve gerekli önlemlerin alınması da ağ katmanının görevidir. Bunları servis kalitesini (Quality of Service, QoS) arttırıcı görevler olarak da adlandırabiliriz. Heterojen altağların bulunduğu bir ortamda, altağlardan geçiş sırasında adresleme, paket boyu farklılığı gibi problemler bu katmanda çözülür. Adresleme işlemlerini (Mantıksal adres ve fiziksel adres çevrimleri) yürütür. Örnek; IP (Internet P.), IPv, IPv6, ICMP(Internet Control Message P.), ARP (Address Resolution P.) ve IGMP (Internet Group Multicast P.). Bu katman, kaynak tarafında, oturum katmanından aldığı veriyi paketlere böler. Varış tarafında ise gelen paketleri birleştirerek oturum katmanına iletir. Bölünen verinin numaralandırılması ve varış noktasında karışmış paketlerin tekrar sıralanması, yolda veri üzerinde oluşmuş hatalarla ilgili işlemlerin yapılması bu katmanın görevidir. Ulaşım katmanı uçtan-uca çalışır. Bu da kaynak ve varış düğümlerinde etkinlik göstermesi anlamına gelmektedir.. (Transport ) ı Örnek; TCP (Transmission Control P.), UDP (User Datagram Protocol), SPX (Sequenced Packet Exchange), SCTP, NETBEUI, DCCP gibi protokoller.. (Session) ı Bu katman yardımı ile farklı bilgisayarlardaki kullanıcılar arasında oturumlar kurulması sağlanır. Bu işlem oturumların kurulmasını, yönetilmesini ve bitirilmesini içerir. İletişimin kopması durumunda oturumun devam etmesi için eşzamanlama (synchronization) bilgileri tutulur. lara farklı kalitede servisler de sunabilir.
. (Session) ı 6. (Presentation) ı Verinin güvenliğini sağlar. Bu katmanda çalışan protokollere örnek; dosya sistemi-nfs (Network File System), Uzak yordam çağırma, RPC (Remote Procedure Call) SQL (Structured Query Language) ASP (AppleTalk Session Protocol) Telnet Bu katman verileri, uygulama katmanına sunarken veya uygulama katmanından aldığında; biçimlendirme/dönüştürme sıkıştırma/açma, şifreleme/şifre çözme, gibi işlevleri gerçekleştirir. 6. (Presentation) ı 7. (Application) ı Bu katmanda iletilecek verinin yapısı belirtilir. İletilecek veri karakter şeklinde ifade edilecekse hangi formatın (EBCDIC, ASCII,...) kullanılacağını belirtmek, ya da format dönüşümleri bu katmanın işidir. ya bağlı olarak verinin sıkıştırılması/açılması, şifrelenmesi/çözülmesi yine bu katmanın görevleri arasındadır. Bu katmanda tanımlanan bazı kodlar ve standartlar; PICT,TIFF,JPEG,MIDI,MPEG, HTML, EBCDIC, ASCII. katmanı, uygulama protokolleri yardımı ile ağa erişmek için gerekli alt yapıyı sağlar. HTTP (HyperText Transfer Protocol), Telnet, FTP,... uygulama protokollerinden birkaçıdır. Görevi PDU (Protocol Data Unit) Adı 7. Kullanıcının uygulamaları 6. Aynı dilin konuşulması; veri formatlama, şifreleme. Bağlantının kurulması ve yönetilmesi.. Verinin bölümlere ayrılarak karşı tarafa gitmesinin kontrol edilmesi Veri bölümlerinin paketlere ayrılması, ağ adreslerinin fiziksel adreslere çevrimi. Veri İletim paketlerinin çerçevelere ayrılması. veri aktarımı 7. HTTP, FTP, SMTP 6. ASCII, JPEG, PGP. NetBIOS, DHCP. TCP, UDP, SPX. IP, IPX. Veri İletim Ethernet, Frame Relay, ISDN. Bit, Kablo, Konnektör
OSI de Verilerin Adı OSI ları Arasında Veri Aktarımı Kullanılan Veri Adı 7. Data (Veri) Terminal A İşlem Gönderimi Veri Terminal B İşlem Alımı 6. Data. Data Veri UB Veri UB SB. Segment (Bölüm). Packet (Paket). Veri İletim Frame (Çerçeve). Bits (Bit) VİK Veri UB SB OB Veri UB SB OB TB Veri UB SB OB TB AB Veri UB SB OB TB AB 0000000000 VİB