KİRAZ RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ TEMMUZ, 2017 1
İçindekiler 1. DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ... 3 1.1 DÜNYA ÜRETİMİ... 3 1.2 DÜNYA İTHALATI... 4 1.3 DÜNYA İHRACATI... 5 2. ÜLKEMİZ ÜRETİMİ VE TİCARETİ... 7 2.1 ÜLKEMİZ ÜRETİMİ... 9 2.2 ÜLKEMİZ İTHALATI... 10 KAYNAKLAR... 11 2
1. DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ 1.1. Dünya Üretimi Dünya kiraz üretimi aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere 2014 yılında 2,2 milyon ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Yıllar itibariyle dünya kiraz üretim rakamlarına bakıldığında üretimin ortalama 2,1 milyon ton civarında gerçekleştiği görülmektedir. Tablo 1:Dünya Kiraz Üretimi (1000 Ton) ÜRÜN 2010 2011 2012 2013 2014 Kiraz 0809.29) 2.068 2.107 2.145 2.224 2.246 Kaynak: http://faostat.fao.org 2.300 2.250 2.200 2.150 2.100 2.050 2.000 1.950 2010 2011 2012 2013 2014 1000 TON Grafik 1. Yıllar itibariyle Dünya Kiraz Üretimi (1000 Ton) 3
1.2. DÜNYA İTHALATI Ülkeler bazında dünya kiraz ithalatına bakıldığında, 2016 yılında dünyanın en büyük ithalatçı ülkesi Çin olup, bu ülkenin ardından Hong Kong ve Almanya gelmektedir. Tablo 2:Dünya Kiraz İthalatı Verileri, 2012-2016 (Ton, 1000 $) ÜLKELER TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ ÇİN 41.589 306.846 37.539 298.419 65.063 531.037 91.484 672.266 109.255 796.664 HONG KONG 45.843 248.067 32.041 199.545 58.123 338.670 63.006 333.843 99.496 535.114 ALMANYA 36.084 135.352 35.458 138.816 34.178 125.486 36.984 112.886 45.134 160.356 KORE CUMHURİ. 9.454 82.711 9.130 89.844 13.348 125.452 12.578 125.801 13.805 124.976 AVUSTURYA 20.484 98.722 17.617 80.431 15.462 66.001 18.348 63.310 29.239 118.134 KANADA 37.174 160.300 24.677 138.228 29.891 131.312 24.211 110.982 23.576 107.478 TAYVAN - 0 333 2.332 11.744 92.272 9.252 75.386 10.908 87.377 ABD 11.670 47.578 8.526 46.003 11.784 69.698 13.298 69.562 13.059 86.786 RUSYA FEDERAS. 68.200 110.195 72.914 122.066 56.701 93.912 62.428 71.053 57.517 85.386 BİRLEŞİK KRAL. 18.876 84.827 14.679 65.517 18.823 74.989 18.350 61.287 17.020 59.478 JAPONYA 10.471 95.167 7.377 70.663 5.354 52.529 4.923 44.323 4.619 45.494 KAZAKİSTAN 4.715 8.020 19.480 40.023 22.084 48.341 10.153 17.519 23.818 41.897 İTALYA 8.681 31.783 8.254 24.106 9.586 28.398 7.529 20.081 10.885 32.761 FRANSA 7.861 32.031 6.816 28.006 7.201 24.485 7.806 23.762 5.977 22.393 HOLLANDA 6.136 27.395 7.032 28.423 7.547 31.056 8.772 25.984 5.833 19.925 DİĞER ÜLKELER 41.171 178.517 54.055 193.333 62.823 217.550 116.185 245.942 82.506 220.105 DÜNYA 368.409 1.647.511 355.928 1.565.755 429.712 2.051.188 505.307 2.073.987 552.647 2.544.324 Kaynak: Trademap 4
900.000 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 1000 $ 1000 $ 1000 $ 1000 $ 1000 $ ÇİN HONG KONG ALMANYA KORE CUMHURİYETİ AVUSTURYA Grafik 2. Yıllar İtibariyle Ülkelerin Kiraz İthalatı (1000 $) 1.3. DÜNYA İHRACATI Ülkeler bazında dünya kiraz ihracatına bakıldığında, dünyanın en büyük ihracatçı ülkesi olan Şili nin 2016 yılında 802,5 milyon dolar seviyesinde ihracat gerçekleştirdiği görülmektedir. Aynı yıl Şili nin ardından ABD 2. sırada ve üçüncü sırada Hong Kong yer almaktadır. Tablo 3:Dünya Kiraz İhracatı Verileri, 2012-2016 (Ton, 1000$) ÜLKELER TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ ŞİLİ 62.588 377.332 53.684 390.200 85.205 659.676 83.412 509.291 118.316 802.546 ABD 105.614 524.065 69.845 427.604 88.787 475.011 74.223 427.294 72.357 455.523 HONG KONG 23.346 98.855 14.085 78.424 36.506 127.816 51.422 181.804 81.627 347.643 TÜRKİYE 55.039 156.394 53.467 154.717 49.758 145.032 68.591 122.672 79.789 182.535 AVUSTURYA 21.943 105.110 15.501 69.915 13.827 57.681 16.218 55.266 26.115 97.316 5
98.855 78.424 127.816 181.804 156.394 154.717 145.032 122.672 182.535 105.110 69.915 57.681 55.266 97.316 377.332 390.200 347.643 509.291 524.065 427.604 475.011 427.294 455.523 659.676 802.546 İSPANYA 22.623 72.080 21.885 66.340 30.533 92.567 21.657 63.438 21.185 66.511 KANADA 7.578 42.943 6.106 40.054 8.554 46.853 12.404 62.928 9.489 59.128 ÖZBEKİSTAN 4.841 10.219 17.417 42.337 17.219 43.624 5.398 15.738 29.137 51.641 YENİ ZELANDA 1.348 14.581 1.721 19.833 1.956 23.462 3.867 37.968 4.039 47.637 AVUSTRALYA 1.543 17.795 3.113 35.103 3.507 42.021 4.617 44.453 3.687 42.260 YUNANİSTAN 8.862 22.955 23.582 49.523 18.963 42.194 24.921 46.517 16.171 34.841 ALMANYA 4.944 19.651 4.636 17.711 5.144 15.568 4.312 11.660 6.801 24.747 AZERBAYCAN 6.576 9.617 4.205 7.247 9.581 17.277 56 19.692 14.935 22.942 İTALYA 9.021 47.346 10.082 49.705 5.649 24.681 8.828 30.228 4.325 22.647 HOLLANDA 4.361 22.921 4.059 21.480 4.718 26.210 5.103 21.832 3.872 18.294 DİĞER ÜLKELER 42.083 106.914 53.113 113.775 45.549 98.610 95.258 114.283 57.029 99.267 DÜNYA 382.310 1.648.778 356.501 1.583.968 425.456 1.938.283 480.287 1.765.064 548.874 2.375.478 Kaynak: Trademap Ş İLİ ABD H O N G KONG T ÜR KİYE AVUSTUR Y A Grafik 3. Yıllar İtibariyle Ülkelerin Kiraz İhracatı (1000 $) 6
2. ÜLKEMİZ ÜRETİMİ VE TİCARETİ Ülkemizde kiraz üretimi ve ticaretinin durumunu ana hatları ile ele alırsak, Türkiye de kiraz üretiminin artan dış ticaret talebine bağlı olarak çok büyük bir artış göstermektedir. Bu artışta kullanılan teknolojilerin, direk tüketici taleplerine yönelik ambalajlama teknikleri ile birlikte, ürünün raf ömrünü arttırıcı yeniliklerin kullanılmasının payı büyük olmuştur. Dünya piyasalarında kiraza olan talep istikrarlı bir şekilde artmaktadır. Dolayısıyla sektöre yapılan yatırımlar da hızla artmaktadır. Türkiye nin kiraz sektöründe pazar payını arttırdığını gören diğer rakip üretici ülkeler bu pazardan pay almak üzere çalışmalar yürütmektedir; fakat ülkemizin bu konuda kendine özgü avantajları söz konusudur. Başta ülkemizin coğrafi konumu ve iklimi kiraz üretimini erkenciden geçciye olumlu yönde etkilemektedir. Bu durum ürünlerimizin varlığını pazarda çok uzun süre güçlü kılmaktadır. Diğer önemli bir konu ise, taze kiraz üretiminde çok yoğun el emeği ihtiyacı söz konusu olup, kg. başına düşen işçilik maliyetlerinin düşük olması nedeniyle, ülkemiz diğer rakip ülkelerin önüne geçmektedir. Bu sebeple pazarda Türk kirazı en kaliteli ürün olarak, en uzun dönemde ve en uygun maliyetle müşteri bulabilmektedir. Türkiye uluslararası kiraz 7
ticaretinde henüz yolun başında sayılır. Zira Türkiye nin daha büyük ticaret hacmi yakalama potansiyeli mevcuttur. Ayrıca Türkiye nin hemen her bölgesinde kiraz yetiştiriciliği mümkün olmaktadır. Yalnız, bugün ticari boyutta kiraz yetişen bölgeler dikkate alındığında İzmir, Manisa, Denizli, Çanakkale, Bursa, Isparta, Afyon, Niğde, Konya şeklinde sıralanabilir. Bu bölgelerde bugüne kadar geleneksel eski tekniklerle yapılan kiraz üretimi terk edilerek, her yıl artan ticaret hacmine paralel olarak modern ziraat tekniklerinin uygulandığı üretim alanları haline gelmiştir. Tablo 4: Ülkemiz Kiraz Üretimi (1000 Ton) ÜRÜN Kiraz 0809.29) 471 494 446 536 600 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (www.tuik.org.tr) Türkiye de yıllar itibari ile kiraz üretimine bakıldığında, dalgalanmalar meydana geldiği gözlenmekte olup, Türkiye kiraz üretimi 2012 yılında 471 bin ton, 2013 yılında 494 bin ton, 2014 yılında 446 bin ton ve 2015 yılında 536 bin ton ve 2016 yılında 600 bin ton civarında gerçekleşmiştir. Kiraz üretimi Avrupa süpermarketlerince talep edilen HACCP, EUREPGAP standartlarının uygulandığı ilk tarımsal üretim faaliyetlerindendir. İhracata yönelik ürün Mayıs ortalarında İzmir de (Kemalpaşa da) başlayıp, Haziran Temmuz aylarında Afyon, Burdur, Isparta, Salihli, Konya ile devam eder. 8
2.1 ÜLKEMİZ İTHALATI Ülkemiz dünyanın en önemli kiraz üreticisi ve ihracatçı ülkesi olduğu için, kayda değer bir kiraz ithalatımız bulunmamaktadır. Tablo 5:Ülkemiz Kiraz (0809.29) İthalatı Verileri, 2012-2016 (Ton, 1000 $) ÜLKELER TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ ARJANTİN 0 12-0 - 0 6 1 11 2 SERBEST BÖLGELER 3 0-0 - 0 0 6 0 0 ŞİLİ 8 40 2 6 2 8 0 2 0 0 KIBRIS 0 0 2 10-0 0 0 0 0 IRAK 0 0-0 - 0 2 4 0 0 İSPANYA 0 0-2 - 0 0 0 0 0 TOPLAM 11 52 4 19 2 8 8 13 11 2 Kaynak: Trademap Türkiye nin coğrafi yapısı ve iklim koşulları birçok bölgede kiraz yetiştiriciliğine uygundur. Avrupa ülkeleri kiraz üretimi yönünden Türkiye ye rakiptir. Uluslararası pazarda Türk kirazına karşı talebin artma sebepleri; kirazın kalitesi, uzun hasat dönemi, rekabetçi fiyat oluşturulması, ürünün işlenmesi ve muhafazası ile ilgili yapının ihracatçılar tarafından oluşturulması ile nakliyede soğuk zincirin sağlanması, istikrarlı miktar ve kalitenin sağlanmış olmasıdır. Kiraz ihracatı esas olarak taze ve işlenmiş (konserve ve dondurulmuş) olarak gerçekleşmektedir. 9
2.2 ÜLKEMİZ İHRACATI 2016 yılı kiraz ihracatımız ülkeler itibariyle incelendiğinde, en önemli ihraç pazarımızın Almanya olduğu görülmektedir. Almanya nın ardından Bulgaristan ve İtalya gelmektedir. Tablo 6: Yıllar İtibariyle Ülkemiz Kiraz İhracatı Verileri, 2012-2016 (Ton, 1000 $) ÜLKELER TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ ALMANYA 16.469 67.610 16.562 66.930 16.789 67.067 18.167 52.465 25.392 81.972 RUSYA FEDERASYONU 12.528 13.259 13.712 14.445 10.359 12.973 20.219 21.452 17.290 26.766 HOLLANDA 1.843 7.518 1.925 8.686 2.040 9.572 2.274 8.906 3.772 16.288 AVUSTURYA 147 516 183 727 113 435 227 558 3.517 10.624 İSVEÇ 1.922 7.290 1.908 7.387 1.589 5.860 2.003 5.550 3.403 10.004 İTALYA 3.379 13.549 2.122 7.531 1.691 5.866 1.526 3.370 3.498 8.917 NORVEÇ 850 4.009 1.436 8.090 1.548 8.498 1.608 6.540 1.761 7.726 IRAK 899 550 1.418 1.120 2.756 1.827 14.067 5.000 14.422 4.085 DANIMARKA 926 3.659 1.218 4.860 978 4.063 1.061 3.141 1.129 3.603 BELÇIKA 663 4.138 733 4.461 487 3.254 551 3.275 514 3.408 BIRLEŞIK KRALLIK 1.895 8.185 1.599 6.771 1.107 5.186 1.546 4.432 1.338 3.167 SUUDI ARABISTAN 35 38 18 18 44 110 330 423 818 1.337 BELARUS 147 172 828 1.075 1.247 1.385 667 797 1.124 851 SERBEST BÖLGELER - 0-0 389 821 350 551 354 594 SINGAPUR 27 154 103 652 35 276 36 171 67 436 DIĞER ÜLKELER 13.309 25.747 9.702 21.964 8.586 17.839 3.959 6.041 1.390 2.757 DÜNYA 55.039 156.394 53.467 154.717 49.758 145.032 68.591 122.672 79.789 182.535 Kaynak: Trademap 10
90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 - ALMANYA RUSYA FEDERASYONU HOLLANDA AVUSTURYA İSVEÇ Grafik 4. Yıllar İtibariyle Ülkemiz Kiraz İhracatı (1000 $) YASAL UYARI; Bu rapor Birliğimiz uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Birliğimiz hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Birliğimizin yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. Kaynaklar 1. www.fao.org 2. www.tuik.org.tr 3. www.trademap.org 11