MÜREKKEP PÜSKÜRTMELĐ YAZICI ĐLE BAKIR PLAKET ÜZERĐNE BASKI DEVRE HAZIRLANMASI PREPARATION OF PRINTED CIRCUIT ON COPPER PLAQUE WITH AN INKJET PRINTER Öğrenci Emre BAYRAK, Sinop Üniversitesi Meslek Yüksekokulu, Sinop Öğrenci Aykut GÜL, Sinop Üniversitesi Meslek Yüksekokulu, Sinop Öğr.Gör.Volkan ÇAVUŞ, Sinop Üniversitesi Meslek Yüksekokulu, Sinop ABSTRACT In this study, changes were made on the copper plaque in order to draw printed circuit using an inkjet printer. In the study, paper intake mechanism of an inkjet printer and ink cartridge type were changed. The printer was set to print on 2mm thick copper plaque. Different circuit diagrams were printed on the plaque while the system was being tested; circuit diagram was properly formed on the copper plaque thrown into perhydhol The system, tested on a on a plaque and a plaque on the circuit diagram of copper excreted in perhidrol scaffold formed smoothly. In conclusion, it has been inferred that printed circuit diagram can be printed with an inkje printer and various electronic circuit printouts can be properly prepared with this method. Key words: Ink-jet printer, Copper plaque, Circuit diagram, The circuit ÖZET Bu çalışmada, bakır plaket üzerine baskı devresi çizdirmek için mürekkep püskürtmeli yazıcı üzerinde değişiklikler yapılmıştır. Çalışmada mürekkep püskürtmeli bir yazıcının kağıt alma mekanizması ve kartuş içindeki mürekkep türü değiştirilmiştir. Yazıcı 2mm kalınlığında olan bakır plaketi yazdırılabilecek şekilde ayarlanmıştır. Yapılan sistem test edilirken farklı devre şemaları plaket üzerine basılmış ve perhidrol içerine atılan bakır plaket üzerinde devre şeması sorunsuz olarak oluşturulmuştur. Sonuç olarak mürekkep püskürtmeli yazıcı ile bakır plaket üzerine baskı devre şeması alınabileceği ve bu yöntemle çeşitli elektronik devre baskıları sorunsuz olarak hazırlanabileceği sonucuna varılmıştır. Anahtar kelimeler: Mürekkep püskürtmeli yazıcı, Bakır plaket, Devre şeması, Baskı devresi 1
1. GĐRĐŞ Elektronik devre elemanlarının üzerine yerleştirildiği ve bu elemanlar arasındaki elektriksel bağlantının bakırlı yüzde oluşturulan yollarla sağlandığı plakalara baskı devre plaketi veya kısaca baskı devre adı verilir. Baskı devrelerde yalıtkan plaket üzerine ince bir bakır tabakası güçlü ve dayanıklı bir yapıştırıcı ile tutturulmuştur. Baskı devrelerde bakır yüzeyin bir bölümü eritilerek bakır yollar meydana getirilir [1]. Günümüzde baskı devre çıkartma yöntemi üç şekildedir. Basit bir işlem için kalem tekniği, orta düzey için pozitif 20 tekniği, gelişmiş ve seri üretimler, fabrikasyonlar için serigrafi tekniği kullanılır [2]. 2. MÜREKKEP PÜSKÜRTMELĐ (INK JET) YAZICI VE ÖZELLĐKLERĐ Inkjet adıyla da bilinen mürekkep püskürtmeli yazıcılar, özellikle ev kullanıcıları arasında oldukça yaygındır, Şekil 1. En büyük avantajları ise, nokta vuruşlu modellere göre daha sessiz çalışmaları ve fotoğraf kalitesinde renkli baskı yapabilmeleridir[3]. Yazıcı kafası, üzerinde siyah ve renkli mürekkep kartuşlarını taşır. Siyah ve renkli olmak üzere iki kartuş yer alır. Renkli görüntüler dört ana renkten (CMYK=mavi, pembe, sarı, siyah) elde edilir. Yazma sırasında, kağıdı satırın başından sonuna kadar tarar ve sonra alt satıra geçer. Tarama sırasında mürekkep püskürtülecek noktalara mürekkep, bu kafa tarafından kağıt üzerine bırakılır. Kartuşlar genelde ısı ile damla oluşturma esasına göre mürekkep püskürtür. Tüp içerisinde ısıtıcının ısınarak basıncı artırıp, damlanın dışarı çıkmaya zorlanması ile püskürtme işlemi gerçekleşir. Bu damla çapları ortalama 50 60 mikron çapında ve 8 10 piko litre hacmindedir[4]. Şekil 1. Mürekkep püskürtmeli yazıcının yapısı[5]. Isıl Kabarcık Püskürtme (Thermal Bubble Jet) Yöntemi en çok kullanılan teknolojilerden biridir. Bu teknolojide mürekkep, kâğıda sıcaklık yardımıyla püskürtülür. Püskürtülme işlemi için mürekkep, ısıtıcı metal ile ısıtılır. Isı yardımı ile oluşturulan mürekkep baloncuğu, basıncın etkisi ile patlar ve baskı yapılan kâğıt üzerine dağılır. Yazıcı kafasında bulunan püskürtme odalarında 2
yaklaşık 300 C ye kadar ısıtılan mürekkep damlacığı buharlaşıp, oluşan küçük patlama ile yüksek bir hızla (100 km/saat) kâğıda püskürür, Şekil 2. Bu işlem saniyede birkaç bin defa yapılır.[6] Şekil 2. Yazıcı kafasında bulunan püskürtme odası [6] Piezo elektrik yönteminde, basılması istenen noktacıklara karşılık gelen püskürtme uçlarındaki piezo kristale gerilim uygulanır, Şekil 3. Piezo kristal, bu gerilimle esneme hareketi yapar ve iç kısımdaki mürekkep haznesine basınç uygulayarak mürekkep damlasının püskürtme ucundan dışarı çıkmasını sağlar. Bu yöntemde Bubble Jet teknolojisinin aksine mürekkebin ısıtılmasına gerek yoktur. Bu baskı tekniğinin birçok avantajı vardır. Her şeyden önce mürekkebin kâğıt üzerine uygulanış şekli sayesinde püskürtülen damlanın gerek şekli gerekse miktarı konusunda önemli ölçüde kontrol sağlanabilmektedir. [6] 3. MATERYAL VE METOD Şekil 3. Yazıcı kafasında bulunan püskürtme odası [6] Bu çalışmada mürekkep püskürtmeli bir yazıcı ve permanent mürekkep kullanılmıştır. Kullanılan yazıcı çözünürlüğü 4800x1200 dpi ye kadar, USB 2.0 bağlantılı, dakikada siyah- 3
beyaz 16 sayfa, renkli ise 12 sayfa çıktı alabilme özelliğine sahiptir, yazının boyutları 421x380x266 mm dir. Kullanılan permanent mürekkep ısıya, ışığa ve suya dayanıklıdır. Kullanılan yazıcıyı sisteme uygun hale getirmek için yapılan adımlar sırasıyla şunlardır; Yazının arka plastik kısmı kesildi. Üstten kağıt alma mekanizması kesilen kısmından dışarı çıkartıldı. Kartuşların altındaki engeller kesilerek ve zımpara yapılarak plaket için düz bir zemin hazırlandı. Kartuş hareket mekanizması 3 adet conta ile düzeltildi. Kağıt sıkıştırma yayları dört taneden iki taneye indirildi ve yayları küçültülerek plaketin geçiş kolaylığı sallandı. Plaketi içeri alan mekanizma sensörlü mandala tel ile bağlanarak yukarı aşağı hareket sistemi kazandırıldı. Dıştaki kağıt alma mandalları kesildi. A4 kağıdından 15cm uzun mukavva hazırlandı ve içerideki kağıt sensörüne gelen kısma delik açıldı ve böylece yazıcının çıkışındaki kağıdı dışarı atma motorlarından yararlanıldı, Şekil4. Yazıcı kartuşuna permanent mürekkep dolduruldu. Mukavva kağıdın ortasına yazdırılacak bakır plaket yerleştirilerek çıktı alınması sağlandı, Şekil5. Şekil 4. Plaketi sabitlemek için hazırlanan mukavva 4
Şekil 5. Yazıcı görünümü 4. SONUÇ Mürekkep püskürtmeli yazıcı ile bakır plaket üzerine baskı devre hazırlamak için tasarlanan yazıcıdan aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir. Bu çalışma için yapılan sistemin başarılı bir şekilde çalıştığı görülmüştür. Bakır plaket üzerine baskı almak için rahat ve kolay bir yöntem olduğu görülmüştür. Plaket üzerine yapılan baskı hatalarının en aza indirgendiği tespit edilmiştir. KAYNAKÇA [1].http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/elektrik/moduller/lehimlemeve baskidevre.pdf, Mart, 2012. [2].http://akademik.bahcesehir.edu.tr/eestaj/PCB.pdf, Mart, 2012. [3]. http://www.chip.com.tr/konu/murekkep-puskurtmeli-yazicilar_2998.html, Mart, 2012. [4].Yaşar E., Bilgisayar Donanımı Kitabı, 1.Baskı Murathan Yayınevi ve Dağıtım, Sf.167, 2011 [5]. http://www.chip.com.tr/konu/yazicilar-murekkep-puskurtmeli-yazicilar_9207_2.html, Mart, 2012. [6]. http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/modul_pdf/481bb0017.pdf, Mart, 2012. 5