TE V KİF YOLU Y L A KESİLEN V ERGİLERİN NAKDEN VE M A HSUBEN İADESİNDE SÜ- RE V E ZA M A N AŞIMI R A P O R 06/13-14-15-16-17 15 MART 2006 5
TEVKİF YOLUYLA KESİLEN VERGİLERİN NAKDEN VE MAHSUBEN İADESİNDE SÜRE VE ZAMAN AŞIMI GİRİŞ: 02.01.2004 tarihinden itibaren yürürlüğe giren şekli ile Gelir Vergisinin 42 maddesi kapsamında elde edilen birden fazla takvim yılına sirayet e- den inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir. Tevkif yolu ile kesilen vergiler aynı yılın beyannamesinde hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilir, kesintinin fazla olması halinde kurumlar vergisi kanunun 44 maddesi ve gelir vergisi kanunun 121 maddesi hükümlerine göre mükellefe iade veya mahsup edilmesi gerekir. Gelir Vergisi Kanunun 121 ve Kurumlar Vergisi Kanunun 44. maddelerinde; Gelir ve Kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilen gelirlere dahil kazanç ve iratlardan Gelir/Kurumlar vergisi kanunlarına göre kesilmiş bulunan vergilerin, beyanname üzerinde hesaplanan gelir/ kurumlar vergisine mahsup edileceği, mahsubu yapılan vergilerin miktarı hesaplanan gelir/kurumlar vergisinden fazla olması halinde aradaki farkın (mahsup imkanı bulunmayan verginin) vergi dairesince mükellefe bildirileceği ve mükellefin kendisine tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde mükellefin müracaatı halinde mükellefe iade olunacağı, bir yıl içinde müracaat etmeyen mükelleflerin bu farktan doğan vergi alacaklarının düşeceği ifade edilmektedir. Bu husus, Kurumlar Vergisi Kanununun 44. maddesinde, Gelir Vergisi Kanununun 121. maddesinde açık bir şekilde belirtilmiş olup, Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan l69, 194, 233, 241, 248 ve 252 seri nolu gelir vergisi genel tebliğleri ile bu vergilerin mahsup ve nakden iade şekilleri a- çıklanmıştır. Bu açıklamalara rağmen vergi idaresi denetim elemanları tarafında bir yıllık sürenin mükelleflerin Gelir/Kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesinden ve tahakkuk fişinin alınmasından sonra başlayacağı, kanunda belirtilen vergi dairesinin bildirimini ise tahakkuk fişi ile mükellefe yapılmış sayılacağı ileri sürülmektedir. YASAL DÜZENLEMELER: Kurumlar Vergisi Kanunun 44. maddesi R A P O R 06/13-14-15-16-17 Mahsubu gereken miktar beyanname üzerinden hesaplanan Kurumlar Vergisi'nden fazla olduğu takdirde, keyfiyet vergi dairesince mükellefe yazı ile bildirilir. Aradaki fark mükellefin işbu yazıyı tebellüğ tarihinden itibaren 15 MART 2006 6
bir yıl içinde müracaatı halinde kendisine iade olunur. Bir yıl içinde müracaat etmeyen mükelleflerin bu farktan doğan alacakları düşer. Gelir Vergisi Kanunun 121 maddesi: Mahsubu yapılan miktar Gelir Vergisi'nden fazla olduğu takdirde aradaki fark vergi dairesince mükellefe bildirilir ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine kendisine red ve iade olunur. 169 seri nolu gelir vergisi genel tebliğinde tevkif yolu ile kesilen vergilerin mahsup ve iadesi için gerekli açıklamalar yapılmış olup, buna göre; Tevkif yoluyla kesilen vergilerin mahsuplar sonunda kalan kısmının nakden ve/veya mahsuben iade edilebilmesi için, tevkif yoluyla kesilen verginin, vergi sorumlusu tarafından ilgili vergi dairesine yatırılmış olması şarttır. Mükellefler sözü edilen vergilerin ilgili vergi dairesine sorumlusu tarafından yatırılmış olduğunu gösterir bir belgeyi ilgili vergi dairesinden alarak, iade ve/veya mahsup talep dilekçelerine ekleyeceklerdir. Ancak Bankalara yapılan ödemeler ile tam mükellefiyete tabi gelir ve kurumlar vergisi rnükelleflerine bankalarca yapı1an ödemelerden kesilen vergilerin iadesine ilişkin taleplere, söz konusu vergilerin ilgili vergi dairesine yatırıldığına dair belge eklenmeyecektir. Bu taleplere, vergi kesintisinin yapıldığını gösteren bir belge eklenecektir. Birden Fazla Takvim Yılına Sirayet Eden İnşaat ve Onarma İşlerine Ait İstihkaklardan Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Nakten ve/veya Mahsuben İadesi : Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 42. maddesine göre, birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde kâr veya zarar, işin bittiği yıl kati olarak tespit edilmekte ve tamamı o yılın geliri sayılarak vergilendirilmektedir. Biten işlerle ilgili olarak bu şekilde yapılacak vergilendirmede, söz konusu işler nedeniyle alınan istihkaklardan tevkif yolu ile kesilen vergilerin, beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsubu sonucu arta kalan bir tutarın bulunması halinde; bu tutarın, Gelir Vergisi Kanununun 121 ve Kurumlar Vergisi Kanununun 44. maddesi hükümlerine göre mükelleflere red ve iadesi gerekmektedir. Gelir Vergisi Kanununun 42. maddesi kapsamına giren birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işleri dolayısıyla alınan istihkak bedellerinden tevkif edilmiş bulunan vergilerin, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilen gelire dahil kazançlar üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden mahsubu neticesinde, mükellefe iadesi gereken bir verginin kalması halinde, bu vergi aşağıda açıklanan esaslara göre nakten ve/veya diğer vergi borçlarına mahsup edilmek suretiyle iade edilecektir. 241 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği İle Yapılan Düzenleme :
Bilindiği üzere, 169 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin A/1 bölümünde, tevkif yoluyla kesilen vergilerin mahsuplar sonunda kalan kısmının nakten ve/veya mahsuben iade edilebilmesi için, tevkif yoluyla kesilen verginin vergi sorumlusu tarafından ilgili vergi dairesine yatırılmış olmasının şart olduğu; ancak, iadesi yapılacak tevkifatın ücret ve /veya serbest meslek kazancına ilişkin olması halinde, 7 söz konusu vergilerin kesinti yapan sorumlu adına tahakkuk ettiğini gösteren ilgili saymanlıktan alınacak belge ile tevsik edilmesi halinde iadenin yapılacağı ifade edilmiştir. Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliği nde yapılan ve yukarıda açıklanan değişiklik nedeniyle, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu gereğince yıllık beyanname veren mükelleflerden, beyannamelerinde ücret, serbest meslek kazancı ve/veya gayrimenkul sermaye iradı bulunan mükelleflerin, bu gelir unsurları nedeniyle tevkif suretiyle kesilen vergileri öncelikle beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edilecek; bu mahsuplar sonunda kalan kısmının diğer vergi borçlarına mahsubu talep edildiğinde ise, mükellefler yıllık beyannamelerine; - Tevkifatı yapan vergi sorumlularının adı, soyadı veya ünvanın, bağlı oldukları vergi daireleri ve hesap numaralarının, - Tevkifata esas alınan brüt tutarların, - Tevkif edilen vergi ve varsa fon payı tutarlarının, - Tevkifat yapılan vergilendirme dönemlerinin, gösterildiği bir icmal tablosunu imzalayarak ekleyecekler ve mahsuben iade talepleri bu tabloya göre yerine getirilecektir. Belirtilen gelir unsurlarından tevkif suretiyle kesilen vergilerin yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edildikten sonra kalan kısmının nakden iadesi talep edildiğinde ise, yıllık beyannamelere yukarıda içeriği açıklanan icmal tablosundan başka, kesilen vergilerin vergi sorumlusu adına tahakkuk ettiğini gösteren ilgili saymanlık yazısının onaylı birer örneği eklenecektir. Ancak, nakden iade taleplerinin yerine getirilmesinde 169, 194 ve 233 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğlerindeki esas ve tutarların dikkate alınacağı tabiidir. Ayrıca, yıllık gelir vergisi beyannamesinde ücret, serbest meslek kazancı ve/veya gayrimenkul sermaye iradı beyan eden mükelleflerin, bu gelir unsurlarından tevkif edilen vergileri yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup ettikten sonra, kalan kısım için mahsuben iade ile birlikte nakden iade de talep etmeleri durumunda, kesilen vergilerin tamamı için bu vergilerin vergi sorumlusu adına tahakkuk ettiğini gösteren ilgili saymanlık yazısının onaylı birer örneği aranacaktır. Diğer yandan, ücret, serbest meslek kazancı ve/veya gayrimenkul sermaye iradı elde eden mükelleflerin yukarıda açıklanan şekilde yerine getirilen mahsuben ve/veya nakden iade taleplerinin gerçek olmadığının veya yanıltıcı olduğunun tespiti halinde ise, mahsuben ve/veya nakden iade edilen vergiler bakımından vergi ziyaı doğmuş sayılacak ve 213 sayılı R 06/ 15
6-17 6 Vergi Usul Kanununun cezai hükümleri uygulanarak bu vergilerin tahsili yoluna gidilecektir. Yukarıda açıklanan düzenlemeler Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliği nde yapılan değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren geçerli olup, 169 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin bu Tebliğe aykırı hükümleri, bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren 8yürürlükten kaldırılmıştır. 248 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği İle Yapılan Düzenleme : Gelir veya Kurumlar Vergisi beyannamelerine göre hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden, beyannameye dahil kazançlar üzerinden daha önce tevkif yoluyla kesilen vergiler mahsup edilmekte, artan kısmı mükellefe iade edilmektedir. Bu vergilerin iadesine ilişkin işlemler 169, 194 ve 241 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğlerinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde yürütülmektedir. 169 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin (A) bölümünün 2 ve 3 numaralı alt bölümlerinde birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerine ait istihkaklardan tevkif yoluyla kesilen vergiler ile tevkif yoluyla ödenen diğer gelir ve kurumlar vergilerinin nakden veya mahsuben iadesi konusunda açıklamalar yer almaktadır. Sözü edilen bölümlerde yer alan ve 233 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde tespit edilen 2.000.000.000.- liralık tutar 15.000.000.000.- liraya yükseltilmiştir. Buna göre; - Mahsuplar sonunda kalan ve tutarı 15.000.000.000.- lira ve daha az olan vergilerin tamamı teminat aranmaksızın ve inceleme yapılmaksızın iade edilecektir. - 15.000.000.000.- lirayı aşan vergilerin ise 15.000.000.000.- lirası (Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerine ait istihkaklardan tevkif yoluyla kesilen vergilerde 15.000.000.000.- liranın tamamı ile fazlasının % 30 u) teminat aranmaksızın ve inceleme raporu beklenmeksizin red ve iade edilecektir. Bu miktarları aşan vergilerin iadesi veya bu vergiler için verilen teminatın çözülmesi daha önce olduğu gibi yine inceleme raporuna dayanılarak yapılacaktır. Öte yandan, söz konusu mahsup ve iadelerde 169, 194 ve 241 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğlerinde yer alan açıklamalar çerçevesinde işlem yapılacaktır. 252 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği İle Yapılan Düzenleme: Tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden mahsubu ve kalan kısmın iadesi, geçici verginin mahsup ve iadesi ile bu vergilere ait vergi hatalarından kaynaklanan iade işlemlerine ilişkin düzenleme ve açıklamalar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır. 1. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Mahsup ve İadesi
1.1. Yasal Düzenlemeler Gelir Vergisi Kanununun 121 ve Kurumlar Vergisi Kanununun 44 üncü maddelerinde; beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan Gelir/Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre kesilmiş bulunan vergilerin, beyanname üzerinden hesaplanan gelir/kurumlar vergisine mahsup edileceği, mahsubu yapılan miktarın gelir/kurumlar vergisinden fazla olması halinde aradaki farkın vergi dairesince mükellefe 9 bildirileceği ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine kendisine red ve iade olunacağı belirtilmiştir. Söz konusu maddelerde, 5035 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeler uyarınca, iadesi gereken vergiler ile ilgili olarak; iadeyi mahsuben veya nakden yaptırma, inceleme raporuna, yeminli mali müşavir raporuna veya teminata bağlama ve iade için aranılacak belgeleri belirleme konusunda Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir. Bu yetki; kazanç türlerine, iade şekillerine, geliri elde edenin veya ödemeyi yapanın hukuki statüsüne göre ayrı ayrı kullanılabileceği gibi belli hadler çerçevesinde de kullanılabilecektir. Mahsuben iade işlemi, aranan tüm belgelerin tamamlanması koşuluyla, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarih itibariyle yapılacaktır. İkmalen veya re sen yapılan tarhiyatlarda ise mahsup işlemi, mahsup talebine ilişkin dilekçe ve eklerinin eksiksiz olarak vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarih itibariyle yapılacaktır. Aranan belgelerin tamamlanması aşamasında yapılan tahsilatlar yönünden düzeltme yapılmayacaktır. Bu düzenlemelere göre, tevkif yoluyla kesilen vergilerin mahsup ve iadesi aşağıdaki şekilde yapılacaktır. 1.2. Beyanname Üzerinden Hesaplanan Vergiye Mahsup Yıllık beyanname ile beyan edilen gelir veya kurum kazancı üzerinden hesaplanan vergiden yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergiler mahsup edilir. Mahsup işleminin yapılabilmesi için, tevkif yoluyla kesilen verginin beyannameye dahil edilen gelir veya kazanca ilişkin olması gerekir. Tevkif yoluyla kesilen vergilerin, yıllık gelir veya kurumlar vergisinden mahsubunda mükelleflerin kendilerinden yapılan vergi tevkifatı ile ilgili olarak kesintiyi yapan vergi sorumlularının adı-soyadı veya unvanını, bağlı olduğu vergi dairesini ve vergi kimlik numaralarını, kesintiye esas alınan brüt tutarları, kesilen vergileri ve kesinti yapılan dönemleri gösteren bir tabloyu yıllık beyannamelerine eklemeleri yeterlidir. 1.3. Diğer Vergi Borçlarına Mahsup veya Nakden İade 1.3.1. Mahsup Yoluyla İade Tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyannamedeki mahsuplar sonunda kalan kısmının diğer vergi borçlarına mahsup talebi tutarına bakılmaksızın, inceleme raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilir. Bunun için mahsup talebinin dilekçe ile yapılması ve yıl içinde yapılan tevkifatlara ilişkin tablonun dilekçe ekinde yer alması gerekmektedir. Söz konusu tablonun daha önce yıllık beyanname ekinde yer almış olması halinde, mahsup dilekçesi yeterli olacaktır. Mahsup dilekçesi ve ilgili tablonun ibraz edilmiş olması kaydıyla, mükelleflerin vergi borçlarına ilişkin R 06/ 15 R A P O R 06/13-14-15-16-17 15 MART 2006
mahsup talepleri yıllık beyannamenin verildiği tarih esas alınarak yerine getirilir. Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin kanuni süresinde verilmemesi ya da sair nedenlerle ikmalen veya re sen yapılan tarhiyatlar üzerine tahakkuk eden vergiler ile ilgili olarak daha önce tevkif yoluyla kesilen vergiler öncelikle tarhiyat aşamasında vergi dairesince dikkate alınarak yerine getirilir. Bu mahsuplar sonunda 10 kalan kısım talep edilmesi halinde diğer vergi borçlarına mahsup edilir. Bu durumda mahsup talepleri dilekçe ve eklerinin eksiksiz olarak vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarihten itibaren hüküm ifade eder. Bu tarihten itibaren mükelleflerin mahsubunu talep ettikleri vergi borçları için gecikme zammı uygulanmaz. Mükellefler dilerlerse ortağı bulundukları adi ortaklık veya kollektif şirketlerin müteselsilen sorumlu oldukları vergi borçlarına da mahsuben iade talebinde bulunabilirler. Bu taleplerin yerine getirilebilmesi için, iade alacaklısı mükellefin muaccel hale gelmiş vergi borcunun bulunmaması ve mahsup dilekçesinde adi ortaklık veya kollektif şirketin hangi dönem borçları için mahsup talep edildiğinin belirtilmesi gerekir. Mahsup talebine ilişkin dilekçe ve eklerinin vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarih esas alınır. Mükellefin muaccel hale gelmiş vergi borcunun bulunmaması halinde, iade alacağının sonraki dönemlerde muaccel hale gelecek vergi borçlarına mahsubu mümkündür. Bu taktirde mahsup talebi sonraki dönemlerde doğacak verginin tahakkuku ile hüküm ifade eder. Mahsup taleplerinin yerine getirilmesinde, Vergi Usul Kanununun 114 ve 126 ncı maddelerinde yer alan zamanaşımı hükümleri gözönünde bulundurulur. 1.3.2. Nakden İade Nakden iade taleplerinin dilekçe ile yapılması şarttır. Tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin nakden iade edilecek tutarın 10 milyar lirayı geçmemesi halinde iade talebi, yıl içinde yapılan tevkifatlara ilişkin tablo ile birlikte; - Ücret ve gayrimenkul sermaye iradına ilişkin olması halinde ücretlere ilişkin olarak işveren tarafından verilen ve kesintinin yapıldığını gösteren yazının, gayrimenkul sermaye iradına ilişkin olarak kira kontratının, - Menkul sermaye iradına ilişkin olarak kesintiyi yapan bankalar, özel finans kurumları, aracı kurumlar ve diğer kurumlar tarafından düzenlenen ve vergi kesintisinin yapıldığını gösteren belgenin, - Serbest meslek kazancına ilişkin olarak vergilerin sorumlu adına tahakkuk ettiğini gösteren ilgili saymanlık yazısının, - Ticari kazançlar ve zirai kazançlara ilişkin olarak tevkif yoluyla kesilen vergilerin vergi sorumlusu tarafından ilgili vergi dairesine ödenmiş olduğuna ilişkin belgenin, ilgili kurumca onaylanan bir örneğinin dilekçeye eklenmesi koşuluyla inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Nakden yapılacak iade taleplerinin 10 milyar lirayı aşması halinde, 10 milyar lirayı aşan kısım Vergi Usul Kanununa göre vergi inceleme yetkisi bulunanlarca yapılacak inceleme sonucunda düzenlenecek vergi inceleme raporuna göre iade edilir. 10 milyar liraya kadar olan kısım ise, dilekçe ekinde yukarıda belirtilen belgelerin yer alması koşuluyla teminat aranmaksızın ve inceleme raporu beklenmeksizin iade edilir. R 06/ 15 İade talebi teminat gösterilmesi 11 halinde inceleme sonucu beklenmeksizin yerine getirilir. Teminat olarak 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 10 uncu maddesinin 1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde sayılanlardan bir veya bir kaçı gösterilebilir. Banka teminat mektuplarının (süresiz-şartsız) paraya çevrilmeleri konusunda hiçbir sınırlayıcı şart taşımaması ve 4389 sayılı Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan bankalar veya özel finans kurumları tarafından düzenlenmiş olması gerekir. Nakden iade talebinin 100 milyar liraya kadar olan kısmı mükellefle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlemiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca iade edilir. İade talebinin 100 milyar lirayı aşan kısmının iadesi ise denetim elemanlarınca düzenlenen vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir. Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere ve sermayelerinin en az %51 veya daha fazlası bu kurumlara ait işletmelere yapılacak iadeler, bu Tebliğde belirtilen belgelerin ibrazı üzerine miktara bakılmaksızın inceleme raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilir. Nakden iade edilebilir aşamaya gelen alacağın üçüncü şahısların vergi borçlarına mahsubu talep edilebilir. Bu mahsup işlemine ilişkin verilecek dilekçede, lehine mahsup talebinde bulunulan kişinin adı-soyadı veya ünvanı, vergi kimlik numarası, bağlı olduğu vergi dairesi ile borcun türü, miktarı ve dönemi bildirilir. Bu şekilde yapılan mahsup talepleri düzeltme fişinin onaylandığı tarih itibariyle yerine getirilir. İade talebinin kısmen mahsuben kısmen nakden olması halinde, söz konusu talepler bu Tebliğde yer alan açıklamalar çerçevesinde ayrı ayrı değerlendirilir. Dolayısıyla talebin tümünün nakit iadesi olarak kabul edilerek işlem yapılması söz konusu değildir. SONUÇ: 1 - Gelir vergisi kanunun 121 maddesine göre ve Kurumlar vergisi kanunun 44 maddesine göre tevkif yolu ile kesilen vergilerin gelir/kurumlar vergisi beyannamesinde tahakkuk eden vergilerden mahsup edilmesi, mahsup edilemeyen miktarın ise mükellefin 5 yıl içinde müracaatı halinde iade edilmesi gerektiği, ancak vergi dairesi tarafından mükellefe mahsup sonrası kalan vergi ilgili olarak yapacağı bildirimin tebliği tarihinden itibaren 1 yıl içinde alınmaması halinde mahsuben ve nakden iade hakkını kaybedeceği,
6-17 06 2-248 seri nolu gelir vergisi genel tebliğine göre 169 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin (A) bölümünün 2 ve 3 numaralı alt bölümlerinde birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerine ait istihkaklardan tevkif yoluyla kesilen vergiler ile tevkif yoluyla ödenen diğer gelir ve kurumlar vergilerinin nakden veya mahsuben iadesi konusunda açıklamalar yer almaktadır. Buna göre; Mahsuplar sonunda kalan ve tutarı 12 15.000.000.000.- lira ve daha az olan vergilerin tamamı teminat aranmaksızın ve inceleme yapılmaksızın iade edilecektir. - 15.000.000.000.- lirayı aşan vergilerin ise 15.000.000.000.- lirası (Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerine ait istihkaklardan tevkif yoluyla kesilen vergilerde 15.000.000.000.- liranın tamamı ile fazlasının % 30 u) teminat aranmaksızın ve inceleme raporu beklenmeksizin red ve iade edilecektir. Bu miktarları aşan vergilerin iadesi veya bu vergiler için verilen teminatın çözülmesi daha önce olduğu gibi yine inceleme raporuna dayanılarak yapılacaktır. Nakden ve mahsuben iade gelir vergisinin 169,194 ve 241 seri nolu genel tebliğlerinde yer alan açıklamalar çerçevesinde işlem yapılacağı belirtilmiştir. 3 - Sadece 28.10.2003 tarihinde yayınlanan 4 nolu gelir vergisi sirkülerinde Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 52 maddesine göre Ücret, serbest meslek kazancı ve gayrimenkul sermaye iradi bulunan mükelleflerin sadece bu gelir unsurlarından tevkif edilen vergilerin yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edildikten sonra kalan kısmın mükellefe iadesi beyanname üzerinde gösterilmesi mükellefe tebliğ edilmiş sayılacağından beyannamenin verilmesinden itibaren 1 yıl içinde alınmayan vergilerin iade edilmesi mümkün görünmemektedir. 4 - Mükellefin beyanname ile beyanda bulunması hak doğurucu sürenin başlangıcı sayılmakta olup, vergi dairesinin mükellefe yazı ile bildirimde bulunması ise hak düşürücü sürenin başlangıcı sayılmaktadır. 5-252 seri nolu gelir vergisi genel tebliğine göre mahsup yolu ile giderilmeyen tevkif yoluyla kesilen vergilerin, a - beyannamenin verilmesinden itibaren mükellefin başvurması halinde 5 yıl içinde nakden ve mahsuben iade edilmesi gerektiği, b - beyannamenin verilmesinden itibaren mükellefin 5 yıl içinde başvurmaması halinde vergi alacağının zaman aşımına uğraması nedeniyle nakden ve mahsuben iadenin mümkün olmadığı, c - Beyannamenin verilmesinden sonra 5 yıl içinden vergi dairesinin vergi alacağının mükellefe tebliğ tarihinden itibaren 1 yıl içinde başvurması halinde nakden ve mahsuben iadenin vergi dairesi tarafından yapılması gerektiği, d - Beyannamenin verilmesinden sonra 5 yıl içinden vergi dairesinin vergi alacağının mükellefe tebliğ tarihinden itibaren 1 yıl içinde başvurmaması halinde nakden ve mahsuben iadenin yapılmaması gerektiği,
6 - Mükellefin talebi beyannamenin verilmesi ile başlar ve zaman aşımı süresi olan 5 yıl boyunca devam eder, Vergi dairesinin talebi ise mükellefe yazı ile tebliğ edilmesi ile başlar ve hak düşürücü süre olarak 1 yıl sonunda nakden ve mahsuben iade alınması mümkün bulunmamaktadır. 7 - Kurumlar vergisi 44 maddesi ile Gelir vergisi 121 maddesinin ve buna bağlı olarak yayınlanmış tebliğlerde açıklanan tevkif yoluyla ödenmiş vergilerin nakden ve mahsuben iade edilmesi ilgili yasal düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. R 06/ 15 13 R A P O R 06/13-14-15-16-17