www.karfandscoot.com GD2G-XXX Fixed Gas Detector User Guide
GÜVENLİK NOTLARI Güvenli kullanım için lütfen bu Kullanma Kılavuzunu cihaz montajı/kullanımından önce dikkatlice okuyup anlayınız. Genel bilgiler ve kullanım amacı GD-2G sabit gaz dedektörü grup II kategori 2 muhtemel patlayıcı ortamlarda yanıcı hidrokarbon gazlarının sürekli ölçümü için tasarlanmıştır. Bu cihazın montajı ve kullanımı, ilgili ülkedeki yerel yetkili kurumların düzenlemeleri çerçevesinde yapılmalıdır. Cihazın iç kısmına ulaşımın sadece eğitilmiş personel tarafından gerçekleştirildiğinden emin olunuz. Montajdan önce, eksik bir parça olmadığını ve cihaz üzerinde bir hasar bulunmadığından emin olunuz. Cihaz üzerinde bir hasar tespit edildiğinde tedarikçinizle iletişime geçiniz. Kullanımdan önce bütün bağlantıların doğru yapıldığından ve eklerin sıkıca bağlandığından emin olunuz. İlk kullanımdan önce sıfır kalibrasyonu yapılmış olmalıdır. Cihazı kullanım sıcaklık aralığı dışındaki ortamlarda kullanmayınız. Cihaz boyanmamalıdır. Kablo bağlantı bölümleri su ve tozun oluşturabileceği sorunların önlenmesi için sıkıca kapatılmalıdır. Cihazı su ve tozdan koruyunuz. Cihaz üzerinde devamlı mekanik darbe oluşturabilecek durumlardan kaçınınız. Güvenli kullanım koşulları Cihazın 24 VDC ile çalıştırılması önerilir. Cihazın çalışma voltajı 18 VDC ~ 30 VDC aralığıdır. 30 VDC üzerinde bir gerilim uygulamayınız, bu durum cihazda kalıcı hasar oluşturabilir. Kablo bağlantıları güç kesilmiş olduğunda yapılmalıdır. Cihaz kapağı açılmadan önce patlayıcı bir ortam olmadığından emin olunmalıdır. Cihazı elektriksel şoklardan koruyunuz. Cihaz elektriksel güvenlik nedeniyle topraklanmalıdır. Topraklama noktaları cihazın içinde ve dışında sağlanmıştır. İç kısımdaki topraklama noktasını birincil topraklama olarak kullanın. Gerektiğinde dış kısımdaki bağlantıyı da kullanabilirsiniz. Katalitik sensör kullanılan modellerde cihaz her 180 günde bir kalibre edilmelidir. Kullanıcının düzenli olarak cihazı olası problemlere karşı (örneğin sensör ucuna toz, boya gelmesi gibi) gözlemlemesi önerilir. Cihazı hava akımının yüksek olduğu noktalara yerleştirmeyiniz, bu ölçüm değerlerini etkileyebilir. Cihazın sürekli yüksek patlayıcı gaz derişimlerine maruz kalması da sensör ömrünü azaltabilir. Sertifika Sertifika No: TSE 17ATEX0055 ATEX: II 2G Ex IIC Gb T6 (Ta -20 C to +60 C) 2
İçindekiler 1. Giriş... 4 2. Teknik Özellikler... 5 3. Versiyonlar... 6 4. Bileşenler... 7 4.1. Genel görünüm... 7 4.2. Boyutlar... 8 5. Montaj... 8 5.1. Yerleştirme... 8 5.2. Montaj Metotları... 9 6. Elektriksel Montaj ve Kablolama... 10 7. Kalibrasyon... 12 7.1. Sıfır Kalibrasyonu... 12 7.2. Single Point Kalibrasyonu... 12 8. Bakım... 13 9. Hata Giderme... 14 Rev: 02 3
1. Giriş GD-2G Sabit Gaz Dedektörü başta yanıcı ve zehirli gazlar olmak üzere, endüstriyel alanlarda çeşitli gazların tespiti için tasarlanmış ATEX sertifikalı bir cihazdır. Muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanmaya uygundur. Muhtemel patlayıcı olarak sınıflandırılmayan ortamlarda da kullanılabilir. Rafinerilerde, kimyasal ürün üretilen yerlerde, LNG, CNG, LPG, SNG istasyonlarında, boya üretim yerlerinde ve zararlı/patlayıcı gazların bulunabileceği tüm yerlerde kullanılabilir. Sensör tipleri ve ekran seçeneği ile farklı modelleri bulunan bu cihaz, standart endüstriyel analog çıkışı ile bir kontrol ünitesine veya bir PLC sistemine bağlanabilir. Ayrıca gömülü olarak sağlanan 2 röle çıkışı ile alarm, valf gibi yapılar kontrol edilebilir. Cihaz alev sızdırmaz gövde, buraya bağlanan bir sensör ucu ve gövde içindeki devreden oluşur. Gövde üzerinde yanlarda 2, altta 1 ve üste kapak olmak üzere toplam 4 ek yeri bulunur. Bu eklerin sızdırmazlığının güçlendirilmesi amacıyla elastik o-ringler kullanılmıştır. Sensör ucu gaz sensörü, sinterli metalden oluşur. Cihaz gövdesi ekran opsiyona göre normal kapak veya cam kapaklı olarak üretilir. Cam kapaklı olan modelin bilgi etiketi gövdenin üst kısmında, diğerinde ise kapak üstünde bulunur. 4
2. Teknik Özellikler Cihaz kullanımı için burada verilen teknik özellikler dikkate alınmalıdır. Besleme voltajı: Analog çıkış: Ölçülen Gazlar 24 ±%25 VDC 4 ~ 20 ma Gaz Ölçüm aralığı İlk alarm İkinci alarm C nh m Hidrokarbonlar 0 ~ 100 %LEL %20 LEL %50 LEL H 2 Hidrojen 0 ~ 100 %LEL %20 LEL %50 LEL O 2 Oksijen 0 ~ 30 %vol %19.5 vol %23.5 vol O 3 Ozon 0 ~ x (x=0.5 / 5 / 10 ppm) 0.2x ppm 0.5x ppm CO 2 Karbondioksit 0 ~ 10000 ppm 1000 ppm 2000 ppm CO Karbonmonoksit 0 ~ 1000 ppm 35 ppm 200 ppm CL 2 Klorin 0 ~ 20 ppm 5 ppm 10 ppm H 2S Hidrojen sülfür 0 ~ 100 ppm 10 ppm 15 ppm SO 2 Kükürt dioksit 0 ~ 500 ppm 10 ppm 50 ppm NH 3 Amonyak 0 ~ 100 ppm 25 ppm 50 ppm Çözünürlük: Tepki süresi (T90): Ekran (opsiyonel): Gövde malzemesi: Sensör tipleri: Çevresel değerleri: %1 LEL, %0.1 vol (O2), %0.1 ppm (CL2, O3), diğerleri: %1 ppm <10 s IP koruma seviyesi: IP 66 EX sınıflandırma: 64x128 LCD Alüminyum Katalitik, Kızılötesi, Elektrokimyasal, Ultrasonik, Yarı iletken Sıcaklık: -20 ~ +60 C, Basınç: 86 ~ 106 kpa, Nem: 90 %RH II 2 G Ex IIC Gb T6 Kullanmadan önce cihazın teknik özelliklerinizin kullanımınız için uygun olduğundan emin olunuz. Gerekirse tedarikçinizden bilgi alınız. 5
3. Versiyonlar Ürün Tipi Ekran Gaz Tipi Sensör Tipi GD2G x x x B Ekransız Model H Hidrokarbonlar C Katalitik S LCD Ekranlı, Cam Kapak H2 Hidrojen I Infrared O2 Oksijen E Elektrokimyasal O3 Ozon U Ultrasonik CO2 Karbondioksit S Yarı iletken CO Karbonmonoksit CL2 Klorin H2S Hidrojen sülfür SO2 Kükürt dioksit NH3 Amonyak 6
4. Bileşenler 4.1. Genel görünüm Cihaz şekilde gösterilen bileşenlerden oluşur. Kullanmadan önce tüm parçaların eksiksiz olarak bulunduğundan emin olunuz. 7
4.2. Boyutlar 5. Montaj Dedektörün güvenli ve doğru kullanımı için tüm montaj talimatlarının dikkate alındığından emin olunuz. Montaj sadece yetkin personel tarafından yapılmalıdır. 5.1. Yerleştirme Dedektörün montaj edileceği konum muhtemel gaz kaçağı noktalarının yakınında olmalıdır. Güvenli ve doğru kullanım için yağmur gibi doğal olayların olası olumsuz etkilerini göz önünde bulundurunuz. Kaçak gaz akışının doğal ve yapay hava akışlarında nasıl davranacağını göz önünde bulundurarak gerekli yerleştirmeyi yapınız. Petrol gazları, yağ gazı ve alkol gazları havadan daha ağırdır. Eğer cihaz bu gazların bulunduğu bir ortamda kullanılacaksa, yerden 0.3 m ile 0.6 m arasındaki bir yükseklikte montajı yapınız. Havadan daha hafif olan doğal gaz (CH 4 vb) için cihazı yerden 0.5 m ile 2 m arasına yerleştiriniz. 8
Eğer ölçülecek gaz yoğunluğu 0.97 kg/m 3 (kg/cbm) değerinden daha büyük ise havadan daha ağırdır, aksi halde havadan daha hafiftir. Cihazı şiddetli elektromanyetik alan etkisi, şok ve darbe altında bulundurmayınız. Cihaz etrafında en azından 0.3 m boş alan bırakınız. Muhtemel gaz kaçağı noktalarının (valfler, boru bağlantıları, gaz çıkışları) dedektörün 1 m yakınında olduğundan emin olunuz. Montaj yeri yüksek ısı kaynaklarından, nem, su sıçramaları, yağ ve mekanik darbeden uzak olmalıdır. 5.2. Montaj Metotları Dedektörü sensör ucu aşağıya doğru bakacak şekilde monte ediniz. Gövde etrafında 3 bağlantı noktasından duvar, boru ve bağlantı yapılması uygun herhangi bir yüzeye monte edebilirsiniz. Dedektör montaj bağlantılarının sıkıca yapıldığından emin olun. Montajı sensör ucu aşağıya doğru bakacak şekilde düz yüzeye veya boru üzerine yapabilirsiniz. Düz yüzeye montaj: Yüzeye doğru aralıklarda delikleri açıp, gerektiğinde bağlantı aparatlarını hazırlayarak, şekilde gösterildiği gibi montajı gerçekleştiriniz. 9
Boruya montaj: Boru üzerine montaj için şekilde gösterildiği gibi bir bağlantı aparatı kullanarak montajı gerçekleştirebilirsiniz. 6. Elektriksel Montaj ve Kablolama Güvenliğin sağlanması için, kablo bağlantıları güç kapalı iken yapılmalıdır. 10
Elektriksel bağlantılar aşağıdaki prosedüre göre yapılmalıdır: - Öncelikle cihazın kapağını açınız, böylelikle iç kısım ulaşılabilir durumda olur. - Ex-proof kablo rakorlarının saat yönünün tersinde çevirerek gevşetiniz ve kabloyu cihaz gövdesinden içeri sokunuz. - Hiçbir parçayı yerinden ayırmayınız. - Kabloları aşağıdaki şemada gösterilen yerlere uygun şekilde takınız. Low relay High relay Data & Power NC Com NO NC Com NO Iout GND +24V 1 2 3 4 5 6 7 8 9 No Symbol Name 1, 2, 3 NC, Com, NO Alt alarm röle çıkışı 4, 5, 6 NC, Com, NO Üst alarm röle çıkışı 7 Iout 4~20 ma sinyal 8 GND GND 9 24V +24 VDC - Kablolar doğru şekilde bağlandıktan sonra kullanılmayan kabloları çıkarınız. - Soketlerin doğru ve sıkı şekilde yerine oturduğundan emin olunuz. Ardından cihaz kapağını o-ring ile birlikte sıkıca kapatınız. Dedektör ve kontrol ünitesi arasında en az 6 mm olmalıdır ve sinyal kablosu 1000 metreyi geçmemelidir. Sinyal döngüsü direnci 250 Ω değerinden fazla olmamalıdır. Güç besleme kablosunun uzunluğu ve kesit alanı voltaj düşümünü etkiler. Cihazın hatalı çalışmasını önlemek için maksimum kabul edilebilir döngü direnci değerinizi hesaplayarak, kullanılabilecek maksimum kablo uzunluğunu geçmediğinizden emin olabilirsiniz. Döngü direncini şu formül ile hesaplayabilirsiniz: R loop = (V cont V det _min ) V det _min P Bu formülde R loop maksimum güç döngüsü direncini (cihazın 2 kablo ile beslendiğini dikkate alın, maksimum kabul edilebilir döngü direncinin ½ kadarı maksimum kullanılabilir kablo 11
direnci olarak alınmalıdır). V cont nominal güç besleme voltajı, V det _min dedektörü kullanmak için gereken minimum besleme voltajı (izin verilen besleme voltajı aralığı 24 ±6 V olduğundan; minimum voltaj 18 V olur), P dedektörün güç tüketimidir (2 W). Maksimum kullanılabilir kablo uzunluğunuzu belirlemek için aşağıdaki tabloyu inceleyebilirsiniz. Kablo özelliği Maks. kablo uzunluğu Kesit (mm²) Direnç (Ω/km) Maks. uzunluk (m) 0.5 39 692 0.75 26 1038 1 19.5 1384 1.5 13.3 2030 2.5 7.95 3396 7. Kalibrasyon Ölçüm hassasiyeti ve güvenilirliği sağlamak için kullanımdan önce dedektör kalibre edilmelidir. Kalibrasyon, sıfır kalibrasyonu ve single-point kalibrasyondan oluşur. Sıfır kalibrasyonu ortamda gaz olmayan durumlar, single-point kalibrasyon ise belli bir gaz seviyesine göre yapılan kalibrasyondur. Kalibrasyona başlamadan önce cihaza güç bağlayın ve ısınma için 3 dakika bekleyin. Yeşil led sürekli olarak yanmaya başlayacaktır. 7.1. Sıfır Kalibrasyonu Sıfır kalibrasyonu için aşağıdaki prosedürü takip ediniz: - Cihazı temiz hava ortamında en az 10 dakika çalıştırınız. - İki butonu da devamlı olarak 1-2 saniye boyunca basılı tutunuz, ardından yeşil ışık yanıp sönmeye başlayacaktır. Bu dedektörün kalibrasyon moduna girdiğini gösterir. - DIP switchin ilk basamağını on konumuna getirin. Kırmızı led yanıp sönmeye başlayacak ve yeşil led devamlı olarak yanacaktır. - Birkaç saniye sonra DIP switchi ilk pozisyonuna döndürün, böylece kalibrasyon yaptığınız ortamdaki değer sıfır değeri olarak kaydedilecektir. - Kırmızı led birkaç defa yanıp söndükten sonra kapanır, böylece sıfır kalibrasyonu tamamlanmış olur. 7.2. Single Point Kalibrasyonu Bu kalibrasyonu gerçekleştirmek için, uygun derişimde bir kalibrasyon gaz tüpüne ihtiyacınız vardır. 1000 ml/min gaz akışının sağlanması önerilir. DIP switch pozisyonları yetkisiz olarak değiştirilmemelidir. 12
Aşağıdaki prosedürü takip ediniz: - İki butonu da devamlı olarak 1-2 saniye boyunca basılı tutunuz, ardından yeşil ışık yanıp sönmeye başlayacaktır. Bu dedektörün kalibrasyon moduna girdiğini gösterir. - DIP switchin ilgili basamağını gerekli konuma getiriniz. (detaylar için aşağıda verilen tabloya bakın). Kırmızı led yanıp sönmeye başlayacaktır. - Gaz tüpünü ve akış ölçeri birbirine takarak gerekli ayarlamaları yapınız. - Gaz çıkış borusunu dedektörün alt ucuna bağlayınız. 2 dakika gaz uygulandıktan sonra, kontrol ünitesi ya da PLC kalibrasyon gazı derişimi ile aynı değeri gösterdiğinde, DIP konumlarını ilk duruma getiriniz. Böylece kalibrasyon değeri dedektör tarafından kaydedilmiş olacaktır. Kırmızı led birkaç defa yandıktan sonra kapanacaktır, kalibrasyon bitmiştir. İşleminiz bittiğinde gaz tüpünü kapattığınızdan emin olunuz. DIP Pozisyonu Kalibrasyon değeri DIP Pozisyonu Kalibrasyon değeri Sıfır kalibrasyonu 10% 40% 20% 50% 60% Siyah kısımlar DIP pozisyonunu göstermektedir. 8. Bakım Karf&Scoot gaz dedektörü az bakım gereksinimi ile dayanıklı performans sunar. Cihazın düzgün çalışmasını sağlamak için her 6 ayda bir kalibrasyon yapın ve kalibrasyon tarihlerinizi not ediniz. Sensör ucunun çeşitli sıvılar ve tozdan arınmış olduğundan emin olmak için düzenli olarak gözlemlerde bulununuz. Sensör ucunun yüzeyinde tozlanma olduğunda, yüzeye zarar vermeden hafifçe silerek sinterli metali temizleyiniz. 13
9. Hata Giderme Hata Muhtemel Neden Muhtemel Çözüm Sinyal çıkışı: 1 ma Sistem hatası Gücü kesip yeniden başlat Sinyal çıkışı: 22 ma Ölçüm cevabı yok Yüksek derişim Sensör hatası Denetleyici hatası Gaz derişiminin azalmasını bekleyin Sensörü değiştirin Profesyonel destek edinin Kontrol ünitesi veya PLC ile hatalı iletişim Kablo bağlantı hatası Denetleyici hatası Bağlantıları kontrol edin Profesyonel destek edinin 14