KİRAZ RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ KASIM, 2018 1
İçindekiler 1. DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ 1.1 DÜNYA KİRAZ ÜRETİMİ... 3 1.2 DÜNYA KİRAZ İTHALATI... 4 1.3 DÜNYA KİRAZ İHRACATI... 5 2. TÜRKİYE KİRAZ ÜRETİMİ VE TİCARETİ 2.1 TÜRKİYE KİRAZ ÜRETİMİ... 7 2.2 TÜRKİYE KİRAZ İTHALATI... 9 2.3 TÜRKİYE KİRAZ İHRACATI... 10 KAYNAKLAR... 11 2
1. DÜNYA KİRAZ ÜRETİMİ VE TİCARETİ 1.1. DÜNYA KİRAZ ÜRETİMİ Dünya kiraz üretimi aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere 2016 yılında 2,3 milyon ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Yıllar itibariyle dünya kiraz üretim rakamlarına bakıldığında üretimin ortalama 2,2 milyon ton civarında gerçekleştiği görülmektedir. Tablo 1:Dünya Kiraz Üretimi (1000 Ton) ÜRÜN 2012 2013 2014 2015 2016 Kiraz 0809.29) 2.189 2.276 2.154 2.253 2.317 Kaynak: http://faostat.fao.org 2.350 2.300 2.250 2.200 2.150 2.100 2.050 2012 2013 2014 2015 2016 1000 TON Grafik 1. Yıllar itibariyle Dünya Kiraz Üretimi (1000 Ton) 3
1.2. DÜNYA KİRAZ İTHALATI Ülkeler bazında dünya kiraz ithalatına bakıldığında, 2017 yılında dünyanın en büyük ithalatçı ülkesi Çin olup, bu ülkenin ardından Hong Kong ve Almanya gelmektedir. Tablo 2:Dünya Kiraz İthalatı Verileri, 2013-2017 (Ton, 1000 $) ÜLKELER ÇİN HONG KONG ALMANYA TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ 37.539 298.419 65.063 531.037 91.484 672.266 109.255 796.664 101.885 771.259 32.041 199.545 58.123 338.670 63.006 333.855 99.496 535.114 80.981 444.910 35.458 138.816 34.178 125.486 36.984 112.886 45.134 160.356 51.370 192.254 KORE CUMHURİYETİ 9.130 89.844 13.348 125.452 12.578 125.801 13.805 124.976 17.648 160.405 KANADA TAYVAN 24.677 138.228 29.891 131.312 24.211 110.982 23.583 107.475 32.631 139.065 333 2.332 11.744 92.272 9.252 75.386 10.908 87.377 13.414 109.915 RUSYA FEDERASYONU 72.914 122.066 56.701 93.912 62.428 71.053 57.517 85.386 61.586 94.517 AVUSTURYA ABD 17.617 80.431 15.462 66.001 18.348 63.310 29.243 118.146 19.790 77.834 8.526 46.003 11.784 69.698 13.298 69.562 13.059 86.786 11.898 76.606 BİRLEŞİK KRALLIK 14.679 65.517 18.823 74.989 18.350 61.287 17.019 59.446 16.044 51.274 KAZAKİSTAN JAPONYA HOLLANDA FRANSA BELÇİKA DİĞER DÜNYA 19.480 40.023 22.084 48.341 10.153 17.519 23.818 41.897 21.635 47.647 7.377 70.663 5.354 52.529 4.923 44.323 4.619 45.494 5.248 47.009 6.939 27.208 8.243 32.894 9.622 29.427 8.779 28.291 10.649 26.932 6.816 28.006 7.201 24.485 7.806 23.762 5.977 22.393 6.396 23.636 6.324 27.527 6.780 24.904 4.828 14.969 6.015 18.004 6.270 21.564 59.186 193.296 66.997 222.571 118.816 250.828 89.637 234.891 198.518 247.571 359.036 1.567.924 431.776 2.054.553 506.087 2.077.216 557.864 2.552.696 655.963 2.532.398 Kaynak: Trademap 4
900.000 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 1000 $ 1000 $ 1000 $ 1000 $ 1000 $ 2012 2013 2014 2015 2016 ÇİN HONG KONG ALMANYA KORE CUMHURİYETİ AVUSTURYA Grafik 2. Yıllar İtibariyle Ülkelerin Kiraz İthalatı (1000 $) 1.3. DÜNYA KİRAZ İHRACATI Ülkeler bazında dünya kiraz ihracatına bakıldığında, dünyanın en büyük kiraz ihracatçı ülkesi olan ABD nin 2017 yılında 603 milyon dolar seviyesinde ihracat gerçekleştirdiği görülmektedir. Aynı yıl ABD nin ardından Şili 2. sırada ve üçüncü sırada Hong Kong yer almaktadır. Türkiye 159,0 milyon dolar ile 4. Sırada yer almaktadır. Tablo 3:Dünya Kiraz İhracatı Verileri, 2013-2017 (Ton, 1000$) ÜLKELER TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ ABD 69.845 427.604 88.787 475.011 74.223 427.294 72.380 455.120 106.507 603.000 ŞİLİ 53.680 391.334 85.175 593.501 83.410 516.761 118.342 850.729 81.550 513.182 HONG KONG 14.085 78.424 36.506 127.816 51.422 181.812 81.627 347.643 69.283 301.613 TÜRKİYE 53.467 154.717 49.758 145.032 68.591 122.672 79.789 182.539 60.128 159.044 İSPANYA 21.885 66.340 30.533 92.567 21.657 63.438 21.185 66.511 26.574 77.631 5
78.424 127.816 181.812 154.717 145.032 122.672 182.539 159.044 66.340 92.567 63.438 66.511 77.631 347.643 301.613 427.604 475.011 427.294 455.120 603.000 391.334 593.501 516.761 513.182 850.729 AVUSTURYA 15.501 69.915 13.827 57.681 16.218 55.266 26.109 97.293 17.862 69.816 ÖBEKİSTAN 17.417 42.337 17.219 43.624 5.398 15.738 29.166 51.687 31.606 66.922 YENİ ZELANDA 1.721 19.833 1.956 23.462 3.867 37.968 4.039 47.637 4.241 63.343 KANADA 6.106 40.054 8.554 46.853 12.404 62.928 9.489 59.128 10.107 55.517 İTALYA 10.082 49.705 5.649 24.681 8.828 30.228 4.325 22.647 12.589 51.027 AVUSTRALYA 3.113 35.103 3.507 42.021 4.617 44.453 3.687 42.260 3.428 40.503 YUNANİSTAN 23.582 49.523 18.963 42.194 24.921 46.517 16.171 34.841 15.515 31.617 HOLLANDA 4.293 22.336 5.091 27.522 5.114 23.014 6.295 31.791 6.570 26.622 AZERBAYCAN 4.205 7.247 9.581 17.277 56 19.692 5.002 22.935 6.152 23.155 ARJANTİN 1.074 4.817 2.781 11.537 2.040 9.024 3.482 17.068 3.663 17.181 DİĞER 62.788 132.621 51.397 105.774 96.331 114.875 62.109 104.792 56.560 85.406 DÜNYA 362.844 1.591.910 429.284 1.876.553 479.097 1.771.680 543.197 2.434.621 512.335 2.185.579 Kaynak: Trademap ABD Ş İLİ H O N G KONG T ÜR KİYE İSPANYA Grafik 3. Yıllar İtibariyle Ülkelerin Kiraz İhracatı (1000 $) 6
2. TÜRKİYE KİRAZ ÜRETİMİ VE TİCARETİ 2.1. TÜRKİYE KİRAZ ÜRETİMİ Ülkemizde kiraz üretimi ve ticaretinin durumunu ana hatları ile ele alırsak, Türkiye de kiraz üretiminin artan dış ticaret talebine bağlı olarak çok büyük bir artış göstermektedir. Bu artışta kullanılan teknolojilerin, direk tüketici taleplerine yönelik ambalajlama teknikleri ile birlikte, ürünün raf ömrünü arttırıcı yeniliklerin kullanılmasının payı büyük olmuştur. Dünya piyasalarında kiraza olan talep istikrarlı bir şekilde artmaktadır. Dolayısıyla sektöre yapılan yatırımlar da hızla artmaktadır. Türkiye nin kiraz sektöründe pazar payını arttırdığını gören diğer rakip üretici ülkeler bu pazardan pay almak üzere çalışmalar yürütmektedir; fakat ülkemizin bu konuda kendine özgü avantajları söz konusudur. Başta ülkemizin coğrafi konumu ve iklimi kiraz üretimini erkenciden geçciye olumlu yönde etkilemektedir. Bu durum ürünlerimizin varlığını pazarda çok uzun süre güçlü kılmaktadır. Diğer önemli bir konu ise, taze kiraz üretiminde çok yoğun el emeği ihtiyacı söz konusu olup, kg. başına düşen işçilik maliyetlerinin düşük olması nedeniyle, ülkemiz diğer rakip ülkelerin önüne geçmektedir. Bu sebeple pazarda Türk kirazı en kaliteli ürün olarak, en uzun 7
dönemde ve en uygun maliyetle müşteri bulabilmektedir. Türkiye uluslararası kiraz ticaretinde henüz yolun başında sayılır. Zira Türkiye nin daha büyük ticaret hacmi yakalama potansiyeli mevcuttur. Ayrıca Türkiye nin hemen her bölgesinde kiraz yetiştiriciliği mümkün olmaktadır. Yalnız, bugün ticari boyutta kiraz yetişen bölgeler dikkate alındığında İzmir, Manisa, Denizli, Çanakkale, Bursa, Isparta, Afyon, Niğde, Konya şeklinde sıralanabilir. Bu bölgelerde bugüne kadar geleneksel eski tekniklerle yapılan kiraz üretimi terk edilerek, her yıl artan ticaret hacmine paralel olarak modern ziraat tekniklerinin uygulandığı üretim alanları haline gelmiştir. Tablo 4: Türkiye Kiraz Üretimi 2013-2017 (1000 Ton) ÜRÜN Kiraz 0809.29) 494 446 536 600 627 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (www.tuik.org.tr) Türkiye de yıllar itibari ile kiraz üretimine bakıldığında, dalgalanmalar meydana geldiği gözlenmekte olup, Türkiye kiraz üretimi 2013 yılında 494 bin ton, 2014 yılında 446 bin ton, 2015 yılında 536 bin ton, 2016 yılında 600 bin ton ve 2017 yılında 627 bin ton civarında gerçekleşmiştir. Kiraz üretimi Avrupa süpermarketlerince talep edilen HACCP, EUREPGAP standartlarının uygulandığı ilk tarımsal üretim faaliyetlerindendir. İhracata yönelik ürün Mayıs ortalarında İzmir de (Kemalpaşa da) başlayıp, Haziran Temmuz aylarında Afyon, Burdur, Isparta, Salihli, Konya ile devam eder. 8
2.2 TÜRKİYE KİRAZ İTHALATI Ülkemiz dünyanın en önemli kiraz üreticisi ve ihracatçı ülkesi olduğu için, kayda değer bir kiraz ithalatımız bulunmamaktadır. Tablo 5:Ülkemiz Kiraz İthalatı Verileri, 2013-2017 (Ton, 1000 $) ÜLKELER TON 1000$ TON 1000$ TON 1000$ TON 1000$ TON 1000$ KIBRIS 2 10 0 0 0 32 58 ARJANTİN 0 0 0 1 0 2 0 1 SERBEST BÖLGELER 0 0 6 6 0 0 ŞİLİ 2 6 2 8 0 2 0 0 IRAK 0 0 2 4 0 0 İSPANYA 0 2 0 0 0 0 DÜNYA 4 19 2 8 8 13 0 2 32 59 Kaynak: Trademap Türkiye nin coğrafi yapısı ve iklim koşulları birçok bölgede kiraz yetiştiriciliğine uygundur. Avrupa ülkeleri kiraz üretimi yönünden Türkiye ye rakiptir. Uluslararası pazarda Türk kirazına karşı talebin artma sebepleri; kirazın kalitesi, uzun hasat dönemi, rekabetçi fiyat oluşturulması, ürünün işlenmesi ve muhafazası ile ilgili yapının ihracatçılar tarafından oluşturulması ile nakliyede soğuk zincirin sağlanması, istikrarlı miktar ve kalitenin sağlanmış olmasıdır. Kiraz ihracatı esas olarak taze ve işlenmiş (konserve ve dondurulmuş) olarak gerçekleşmektedir. 9
2.3 TÜRKİYE KİRAZ İHRACATI 2017 yılı Türkiye Genli kiraz ihracatı ülkeler itibariyle incelendiğinde, en önemli ihraç pazarımızın Almanya olduğu görülmektedir. Almanya nın ardından Rusya Federasyonu, Hollanda, Norveç ve Avusturya gelmektedir. Tablo 6: Yıllar İtibariyle Ülkemiz Kiraz İhracatı Verileri, 2013-2017 (Ton, 1000 $) ÜLKELER TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ TON 1000 $ ALMANYA 16.562 66.930 16.789 67.067 18.167 52.465 25.392 81.972 22.964 84.021 RUSYA FEDERASYONU 13.712 14.445 10.359 12.973 20.219 21.452 17.290 26.766 14.376 21.704 HOLLANDA 1.925 8.686 2.040 9.572 2.274 8.906 3.772 16.288 2.558 12.062 NORVEÇ 1.436 8.090 1.548 8.498 1.608 6.540 1.761 7.726 1.520 7.105 AVUSTURYA 183 727 113 435 227 558 3.517 10.624 1.756 7.060 İSVEÇ 1.908 7.387 1.589 5.860 2.003 5.550 3.403 10.004 1.788 5.395 IRAK 1.418 1.120 2.756 1.827 14.067 5.000 14.422 4.085 9.479 3.763 İTALYA 2.122 7.531 1.691 5.866 1.526 3.370 3.498 8.917 1.303 3.489 BELÇİKA 733 4.461 487 3.254 551 3.275 514 3.408 444 3.021 DANİMARKA 1.218 4.860 978 4.063 1.061 3.141 1.129 3.603 885 2.831 HONG KONG 205 1.469 112 761 100 505 58 299 439 2.086 BİRLEŞİK KRALLIK 1.599 6.771 1.107 5.186 1.546 4.432 1.338 3.168 473 1.566 SİNGAPUR 103 652 35 276 36 171 67 436 187 1.042 SUUDİ ARABİSTAN 18 18 44 110 330 423 818 1.337 258 664 KIBRIS 316 636 0 0 0 0 0 0 266 505 DİĞER 10.009 20.934 10.110 19.284 4.876 6.884 2.810 3.906 1.432 2.730 DÜNYA 53.467 154.717 49.758 145.032 68.591 122.672 79.789 182.539 60.128 159.044 Kaynak: Trademap 10
90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 - ALMANYA RUSYA FEDERASYONU HOLLANDA NORVEÇ AVUSTURYA Grafik 4. Yıllar İtibariyle Ülkemiz Kiraz İhracatı (1000 $) Kaynaklar 1. www.fao.org 2. www.tuik.org.tr 3. www.trademap.org YASAL UYARI; Bu rapor Birliğimiz uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Birliğimiz hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Birliğimizin yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 11