VARLIK BARIŞI YASALAŞTI 29 Mayıs 2013 Kısa bir süre önce, ilk olarak devlet bakanı Ali Babacan tarafından basın yoluyla dile getirilen ve içinde Varlık Barışının da yer aldığı 6486 sayılı kanun 29 Mayıs 2013 tarih ve 28661 sayılı resmi gazetede yayınlanarak aynı gün yürürlüğe girmiştir. 6486 sayılı kanunun tam adı; SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN dur. Son yıllarda alışılageldiği gibi birden fazla kanunda değişiklikler yapan bir torba yasa niteliğindedir. Toplam 15 maddeden oluşmaktadır. Varlık Barışına ilişkin hükümler, 6486 sayılı kanunun 13 üncü maddesinde yer almış ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa GEÇİCİ 85 inci madde eklenmek suretiyle düzenlenmiştir. Kanun Son 5 yıl içinde çıkartılan ve çeşitli farklarla Varlık barışı hükümleri ifade eden 3 üncü yasal düzenlemedir. 1) 5811 sayılı Kanun (28.11.2008 27062 sayılı resmi gazete) 2) 6111 sayılı Kanun (25.02.2011 27857-1.mükerrer sayılı resmi gazete) 3) 6486 sayılı Kanun (29.05.2013 28661 sayılı resmi gazete) 1) Kanundan kimler faydalanabilir? 1 / 12
Kanundan Gerçek ve Tüzel Kişiler Faydalanabilir. (Esnaf, Serbest Meslek Erbabı, Şirketler, Ortaklıklar ) 2) Kanun kapsamında beyan edilebilecek varlıklar hangileridir? Kanun kapsamında aşağıdaki varlıklar beyan edilebilir. - Para - Altın - Döviz - Menkul kıymet - Diğer sermaye piyasası araçları - Varlığı kanaat verici bir belgeyle ispat edilen taşınmazlar 3) Kanun kapsamında yurtiçindeki varlıklar da beyan edilebilir mi? HAYIR. Kanundan sadece YURT DIŞINDA bulunan ve 2 inci sırada sayılan varlıklar beyan edilebilir. Yurtiçindeki Varlıklar Kanun Kapsamında beyan edilemez. 4) Kanun hangi tarihe kadar sahip olunan varlıkları kapsamaktadır? 2 / 12
15 Nisan 2013 tarihi itibarıyla sahip olunan ve yurtdışında bulunan varlıklar beyan edilebilecektir. 2 nci sırada sayılan varlıklara bu tarih itibariyle sahip olunduğunu gösteren kanaat getirici belgenin beyan edilmesi gerekmektedir. Bu tarihten sonra Yurtdışında bulunan hesaplara yatırılan varlıklar beyan kapsamında değildir. 5) Kanun kapsamında bildirim hangi tarihe kadar yapılmalıdır? 31 Temmuz 2013 tarihi bildirim için son tarihtir. (Ancak, Bakanlar kuruluna bildirim ve beyan sürelerini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar uzatma yetkisi verilmiştir. Daha önceki uygulamalarda bu ek süreler genelde kullanılmıştır.) 6) Varlıkların tutarı nasıl belirlenecektir? Türk Lirası cinsinden rayiç bedelle beyan edilecektir. Varlıkların değerlemesi muhtemelen Vergi usul kanununun Değerleme hükümlerinin yer aldığı 258 268 maddeleri arasındaki ölçütlere göre yapılacaktır. Maliye Bakanlığı detayları kısa süre içinde uygulama genel tebliği ile belirleyecektir. 3 / 12
7) Varlıkların bildirimi nereye yapılacaktır? - BANKALARA (19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca faaliyette bulunan) - ARACI KURUMLARA (6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca faaliyette bulunan) - VERGİ DAİRELERİNE beyan edilir. 8) Beyan edilen varlıkların için ne kadar VERGİ ÖDENECEKTİR? Beyan edilecek varlıkların beyan değerinin %2 si oranında Vergi Ödenecektir. 9) Varlık Barışı Vergisinin SON ÖDEME TARİHİ NEDİR? 4 / 12
Beyan edilecek varlıkların beyan değeri üzerinden tahakkuk ettirilecek %2 oranındaki Varlık barışı vergisi beyan tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenecektir. Örneğin Son beyan tarihi olan 2013-Temmuz ayı içinde beyan ve tahakkuk edilen Varlık barışı vergisi 31 Ağustos 2013 tarihine kadar tek seferde Vergi dairesi veznesine veya bankalara ödenmelidir. 10) Kanun Kapsamında Ödenen %2 oranındaki vergi GİDER YAZILABİLİR Mİ? Ödenen %2 oranındaki Varlık Barışı vergisi, hiçbir suretle gider yazılamaz ve başka bir vergiden mahsup edilemez. 11) Beyan edilerek Yurda getirilen Varlıklar için NEREDEN BULDUN DİYE SORULACAK MI? HAYIR. Varlık barışının temel niteliği zaten nereden buldun diye sorulmayacak olmasıdır. Gelir Vergisi Kanununa göre Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları Yurt içinde veya yurtdışında elde ettikleri tüm gelirlerini beyan etme ve vergisini Türkiye de ödemek zorundadır. (İstisna ve Muafiyetler ile çifte vergilemeyi önleme anlaşmaları hariç) Her hangi bir gerekçeyle bu hükme uyamamış olanlar için Varlık Barışı hükümleri getiren düzenlemeler ile ikinci bir hak tanınmaktadır. 5 / 12
12) Yurt Dışında bulunan VARLIKLARI NASIL BELGELENECEKTİR? Kanunun uygulamasında kanaat verici belge: Devlet tarafından veya Devlet güvencesinde tutulan kayıt ve sicilleri; banka, banker, aracı kurumlar ve benzeri mali kurumlar ile posta idaresi, noter gibi kurum ve kuruluşların kayıt ve belgelerini, 213 sayılı Kanunun İkinci Kitabının Üçüncü Kısmında yer alan belgeler ve muadili belgeler ile bilgi değişiminde bulunulan yabancı ülkelerde yetkili makamlardan alınarak mahallindeki Türk elçilik ya da konsoloslukları, yoksa ilgili ülkenin Türk menfaatini koruyan aynı nitelikteki temsilcileri tarafından tasdik olunan belgeleri ifade eder. Denilmektedir. Kısaca bu belgeler yurtdışındaki resmi makamlardan alınacak sonra Türk elçilik veya Konsolosluklarından onaylatılarak Türkiye ye getirilecektir. Maliye bakanlığının yayınlayacağı Uygulama genel tebliğinde muhtemelen bu belgelerin Noterler yeminli tercümanlarından çevirisinin yapılarak Noterlerde onaylatılması da istenecektir. 13) Yurt Dışında bulunan VARLIKLARI BEYAN EDİP UYGUN ŞEKİLDE BELGELEYEMEZSEK NE OLUR? Böyle bir durumda Tahakkuk ettirilen %2 lik Varlık barışı vergisi beyan edenden tahsil edilir. Maliye Bunlar için nereden buldun diye 5 yıllık zaman aşımı süresinde bilgi isteyebilir. 14) Yurt Dışında bulunan VARLIKLAR NE ZAMAN TÜRKİYE YE GETİRİLMELİDİR? Varlıklar Bildirim veya beyanın yapıldığı tarihi takip eden ay sonuna kadar Türkiye ye getirilmek zorundadır. 6 / 12
15) Yurt Dışında bulunan VARLIKLARI BEYAN EDİP TÜRKİYE YE GETİREMEZSEK NE OLUR? Bildirim veya beyanın yapıldığı tarihi takip eden ay sonuna kadar Türkiye ye getirilmeyen veya Türkiye deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmeyen para, döviz, kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları için Nereden buldun muafiyetinden yararlanılamaz. Maliye 5 yıllık zaman aşımı içinde bu beyan için nereden buldun diye sorabilir. 16) Yanlış Yapılan Bildirim ve Beyanlar için DÜZELTME YAPILABİLİR Mİ? Bildirim ve beyan süresi 31 Temmuz 2013 tarihinde sona ermektedir. (Bakanlar kurulu 3 aylık ek uzatma hakkını kullanmazsa) sona erdikten sonra bildirim veya beyanlara ilişkin düzeltme yapılamaz. Bu süreye kadar daha önce verilmiş olan beyan ve bildirimler için düzeltme beyanlarında bulunulabilir. Ancak bu durumda yapılacak düzeltme beyanı dayanağı olarak 12 nci maddede sayılan Belgeler konulmalıdır. 17) Kanundan Yararlanan ŞİRKETLER VARLIKLARI DEFTERLERİNE İŞLEYECEKLER MİDİR? EVET. Beyan edilen kıymetler, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler tarafından beyan tarihini izleyen ayın sonuna kadar kanuni defterlerine 7 / 12
işlenecektir. 18) Şirketler Beyan ettikleri Varlıkları ŞİRKET KARINA İLAVE EDECEKLER Mİ? HAYIR. Beyan edilen Varlıklar için %2 oranında ödenecek Varlık Barışı Vergisi nihai vergi olacaktır. Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bu madde hükümleri uyarınca kanuni defterlerine kaydettikleri kıymetler için pasifte özel fon hesabı açarlar. Bu fon hesabı, sermayenin cüz ü addolunur, sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılamaz. Kullanılırsa Vergilendirilir. 19) Şirketler Beyan sonrası TASFİYE YE GİRERSE İLAVE VERGİ ÖDENİR Mİ? HAYIR. İşletmenin tasfiye edilmesi hâlinde ilave bir vergilendirme yapılmayacaktır. 20) SERBEST MESLEK VE İŞLETME DEFTERİNE KAYIT YAPILACAK MIDIR? EVET. Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, söz konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca göstereceklerdir. Bu varlıkları dönem kazancının tespitinde dikkate almayacaklardır. Ödenecek % 2 oranındaki Varlık Barışı vergisi nihai vergidir. 8 / 12
21) ŞİRKETLERE VE DİĞER DEFTER TUTANLARA NEREDEN BULDUN DİYE SORULACAK MIDIR? HAYIR. Bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır. Ancak, diğer nedenlerle bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra başlayan 1/1/2013 tarihinden önceki dönemlere ilişkin vergi incelemeleri ile takdir komisyonu kararları uyarınca gelir, kurumlar ve katma değer vergisi yönünden tespit edilen matrah farkından, bu madde kapsamında beyan edilen tutarlar, bu tutarlara ilişkin tarh edilen verginin vadesinde ödenmesi koşuluyla mahsup edilerek tarhiyat yapılır. İndirimi reddedilen katma değer vergisine ilişkin mahsup edilecek matrah tutarı, indirimi reddedilen vergiye esas teşkil eden bedeldir. Şu kadar ki, indirimi reddedilen vergiye ilişkin bedelin tespit edilememesi hâlinde mahsup edilecek matrah tutarı, %18 katma değer vergisi oranı dikkate alınarak hesaplanır. 22) Tahakkuk eden Vergiler ZAMANINDA ÖDENMEZSE NE OLUR? Tahakkuk eden verginin vadesinde ödenmemesi veya bu maddede yer alan diğer şartların yerine getirilememesi nedeniyle mahsup imkânından yararlanılamaması, vergi aslının gecikme zammı ile birlikte 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca takip ve tahsiline engel teşkil etmez. Tahsil edilmiş olan vergiler red ve iade edilmeyecektir. 9 / 12
23) Kayıtlara işlenen varlıklar için AMORTİSMAN AYRILABİLİR Mİ? HAYIR. Bildirim ve beyana konu edilen varlıklarla ilgili olarak 213 sayılı Kanunun amortismanlara ilişkin hükümleri uygulanmaz Yani amortisman gideri yazılmayacaktır. 24) Kayıtlar işlenen varlıklar ZARARINA ELDEN ÇIKARILISA ZARAR KULLANILABİLİR Mİ? HAYIR. Bu varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilemez. 25) Kayıtlar işlenen varlıklar KARLI ELDEN ÇIKARILISA KARIN VERGİSİ ÖDENECEK Mİ? MUHTEMELEN EVET. Kanunda elden çıkarma nedeniyle oluşacak karın beyan edilmeyeceğine dair bir hüküm bulunmadığından muhtemelen böyle bir kar oluşursa beyana tabi olacak ve vergilendirilecektir. Bakanlıkça yayınlanacak uygulama genel tebliğinde bu yönde net bir açıklamaya yer verilecektir. 26) KANUNDA BAŞKA HANGİ HÜKÜMLER VARDIR? 10 / 12
Yukarıda sayılan ve geneli ilgilendiren hususların dışında Kanuni ve İş merkezleri Türkiye de bulunmayan veya Yurtdışında işyeri ve daimi temsilcilikleri bulunan gerçek kişi ve kurumların elde ettikleri iştirak kazançlarının bildirimlerine ilişkin hükümler bulunmaktadır. Tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumların; a) Kanuni ve iş merkezi Türkiye de bulunmayan kurumlara ilişkin iştirak hisselerinin satışından doğan kazançları, b) Kanuni ve iş merkezi Türkiye de bulunmayan kurumlardan elde ettikleri iştirak kazançları, c) Yurt dışında bulunan iş yeri ve daimi temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri ticari kazançları, 31 Ekim 2013 tarihine kadar elde edilenler de dâhil olmak üzere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31 Aralık 2013 tarihine kadar Türkiye ye transfer edilmesi kaydıyla gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumların, kanuni ve iş merkezi Türkiye de bulunmayan kurumların tasfiyesinden doğan kazançları, 31 Aralık 2013 tarihine kadar Türkiye ye transfer edilmiş olması kaydıyla gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır. 11 / 12
Ali KARAKUŞ İstanbul 29.05.2013 12 / 12