TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Mayıs - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ

İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.2. DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 4 1.2.1 İSTANBUL A GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 4 1.2.2. ANTALYA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 9 1.2.3. MUĞLA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 11 1.2.4. İZMİR E GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 13 2. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ, ORTALAMA HARCAMA ve TURİZM GİDERİ... 16 2.1. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ ve ORTALAMA HARCAMA... 16 2.1.1. TURİZM SEKTÖRÜNÜN TEKSTİL VE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI... 19 2.2. TÜRKİYE NİN TURİZM GİDERİ... 21

1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 1.1. TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 2018 yılı Mayıs ayında ülkemizi ziyaret eden yabancı sayısı, geçen yılın aynı ayına göre %27,29 oranında bir artışla 3.678.440 olmuştur. Mayıs ayında ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin 38.777 (%1,05) i günübirlikçidir. Tablo 1. Türkiye'ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Yıllara ve Aylara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 1.146.815 1.250.941 1.170.333 1.055.474 1.461.570 9,08-6,44-9,81 38,48 ŞUBAT 1.352.184 1.383.343 1.240.633 1.159.833 1.527.070 2,3-10,32-6,51 31,66 MART 1.851.980 1.895.940 1.652.511 1.587.007 2.139.766 2,37-12,84-3,96 34,83 NİSAN 2.652.071 2.437.263 1.753.045 2.070.322 2.655.561-8,1-28,07 18,1 28,27 MAYIS 3.900.096 3.804.158 2.485.411 2.889.873 3.678.440-2,46-34,67 16,27 27,29 HAZİRAN 4.335.075 4.123.109 2.438.293 3.486.940-4,89-40,86 43,01 TEMMUZ 5.214.519 5.480.502 3.468.202 5.075.961 5,1-36,72 46,36 AĞUSTOS 5.283.333 5.130.967 3.183.003 4.658.463-2,88-37,96 46,35 EYLÜL 4.352.429 4.251.870 2.855.397 4.076.630-2,31-32,84 42,77 EKİM 3.439.554 3.301.194 2.449.948 2.992.947-4,02-25,79 22,16 KASIM 1.729.803 1.720.554 1.353.280 1.652.795-0,53-21,35 22,13 ARALIK 1.580.041 1.464.791 1.302.157 1.703.789-7,29-11,1 30,84 TOPLAM 36.837.900 36.244.632 25.352.213 32.410.034-1,61-30,05 27,84 5 AY TOP. 10.903.146 10.771.645 8.301.933 8.762.509 11.462.407-1,20-22,92 5,54 30,81 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2018-Mayıs Ayı Bülteni Mayıs ayında ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin en çok giriş yaptıkları sınır kapılarının bağlı olduğu iller sıralamasında ilk 5 il aşağıdaki şekilde gerçekleşmiştir: 1-Antalya %42,83 ( 1 575 613 ) 2-İstanbul %26,75 ( 984 028 ) 3-Muğla %9,37 ( 344 814 ) 4-Edirne %6,93 ( 254 784 ) 5-Artvin %5,94 ( 218 554) 2018 yılı Mayıs ayında ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ilk beş ülke sırasıyla; Rusya Federasyonu %23,49 (864 087) ile birinci, Almanya %11,88 (436 887) ile ikinci, İngiltere %7,43 (273 203) ile üçüncü sıradadır. İngiltere yi, Gürcistan ve Bulgaristan takip etmektedir. 1

Tablo 2. Türkiye ye Gelen Yabancıların Milliyetlerine Göre Karşılaştırması (Mayıs) YILLAR % DEĞİŞİM ORANI MİLLİYET 2016 2017* 2018* 2017/2016 2018/2017 Cezayir 18.903 16.788 15.570-11,19-7,26 Fas 8.203 8.012 8.517-2,33 6,30 Güney Afrika Cumhuriyeti 3.087 2.408 3.626-22,00 50,58 Libya 6.252 7.505 10.787 20,04 43,73 Mısır 9.298 7.580 9.236-18,48 21,85 Sudan 1.453 1.235 1.389-15,00 12,47 Tunus 11.340 9.614 8.978-15,22-6,62 DİĞ. AFRİKA ÜLKELERİ 9.489 8.687 11.388-8,45 31,09 TOPLAM AFRİKA 68.025 61.829 69.491-9,11 12,39 Arjantin 8.561 3.680 8.344-57,01 126,74 Brezilya 4.646 4.038 8.443-13,09 109,09 Kolombiya 2.425 2.615 6.233 7,84 138,36 Şili 1.819 910 1.739-49,97 91,10 Venezuela 521 412 673-20,92 63,35 DİĞ. GÜNEY AMERİKA ÜLKELERİ 1.562 1.338 2.612-14,34 95,22 TOPLAM GÜNEY AMERİKA 19.534 12.993 28.044-33,49 115,84 TOPLAM KUZEY AMERİKA 1.950 1.290 1.974-33,85 53,02 TOPLAM ORTA AMERİKA 806 857 1.128 6,33 31,62 TOPLAM AMERİKA 22.290 15.140 31.146-32,08 105,72 Bahreyn 2.542 3.623 2.453 42,53-32,29 Birleşik Arap Emirlikleri 2.957 2.806 1.395-5,11-50,29 Irak 19.574 61.806 61.634 215,76-0,28 İsrail 18.868 22.384 17.487 18,63-21,88 Katar 1.921 2.066 2.340 7,55 13,26 Kuveyt 17.164 16.873 9.917-1,70-41,23 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 18.391 18.559 18.758 0,91 1,07 Lübnan 13.452 14.847 15.768 10,37 6,20 Suudi Arabistan 51.764 39.462 28.587-23,77-27,56 Ürdün 18.565 18.933 17.507 1,98-7,53 Yemen 2.373 2.112 2.285-11,00 8,19 DİĞ. BATI ASYA ÜLKELERİ 20.685 20.350 26.097-1,62 28,24 TOPLAM BATI ASYA 188.256 223.821 204.228 18,89-8,75 Bangladeş 885 775 1.180-12,43 52,26 Çin Halk Cumhuriyeti 16.796 18.517 35.235 10,25 90,28 Endonezya 4.691 8.109 6.359 72,86-21,58 Filipinler 5.159 5.500 7.591 6,61 38,02 Hindistan 11.604 7.756 16.430-33,16 111,84 İran 132.081 159.444 122.086 20,72-23,43 Malezya 5.361 4.387 4.748-18,17 8,23 Pakistan 5.402 5.458 6.247 1,04 14,46 2

Singapur 1.596 1.368 2.010-14,29 46,93 Tayland 1.262 2.361 4.860 87,08 105,84 DİĞ. GÜNEY ASYA ÜLKELERİ 13.052 10.621 17.785-18,63 67,45 TOPLAM GÜNEY ASYA 197.889 224.296 224.531 13,34 0,10 TOPLAM ASYA 386.145 448.117 428.759 16,05-4,32 Almanya 427.219 295.007 436.887-30,95 48,09 Avusturya 24.365 17.291 20.970-29,03 21,28 Belçika 35.454 31.037 36.274-12,46 16,87 Çekya 5.607 5.666 10.099 1,05 78,24 Danimarka 35.747 21.435 30.351-40,04 41,60 Finlandiya 19.165 11.429 16.401-40,37 43,50 Fransa 44.955 37.893 51.284-15,71 35,34 Hollanda 99.955 63.737 107.952-36,23 69,37 İngiltere (Birleşik Krallık) 219.277 188.102 273.203-14,22 45,24 İrlanda 6.713 5.223 7.561-22,20 44,76 İspanya 9.481 7.887 12.180-16,81 54,43 İsveç 41.658 25.074 35.162-39,81 40,23 İsviçre 20.206 15.597 19.929-22,81 27,77 İtalya 20.289 15.231 21.091-24,93 38,47 İzlanda 281 203 274-27,76 34,98 Lüksemburg 706 362 938-48,73 159,12 Macaristan 4.731 4.228 6.567-10,63 55,32 Norveç 16.960 8.272 13.388-51,23 61,85 Polonya 23.266 28.494 72.961 22,47 156,06 Portekiz 2.730 2.032 3.413-25,57 67,96 Slovakya 3.200 3.336 5.019 4,25 50,45 Yunanistan 54.425 48.057 39.652-11,70-17,49 TOPLAM AVRUPA OECD 1116390 835593 1221556-25,15 46,19 Arnavutluk 5.500 6.316 7.941 14,84 25,73 Bosna Hersek 6.169 6.419 8.359 4,05 30,22 Bulgaristan 164.724 165.625 197.324 0,55 19,14 Estonya 5.726 6.686 9.204 16,77 37,66 Güney Kıbrıs Rum Kesimi 585 647 643 10,60-0,62 Hırvatistan 2.083 1.854 3.654-10,99 97,09 Karadağ 1.749 1.668 2.077-4,63 24,52 Kosova 9.624 10.023 12.811 4,15 27,82 Letonya 4.940 5.444 9.431 10,20 73,24 Litvanya 17.411 20.535 34.751 17,94 69,23 Makedonya 13.924 13.920 14.823-0,03 6,49 Malta 440 381 491-13,41 28,87 Romanya 29.724 28.189 45.882-5,16 62,77 Sırbistan 10.469 11.042 13.486 5,47 22,13 Slovenya 1.492 1.317 2.609-11,73 98,10 3

DİĞ. AVRUPA OECD DIŞI ÜLKELERİ 138 107 160-22,46 49,53 TOPLAM AVRUPA OECD DIŞI 274.698 280.173 363.646 1,99 29,79 TOPLAM AVRUPA 1.391.088 1.115.766 1.585.202-19,79 42,07 Azerbeycan 45.686 56.408 62.885 23,47 11,48 Beyaz Rusya (Belarus) 10.385 25.597 31.888 146,48 24,58 Ermenistan 3.032 3.762 3.465 24,08-7,89 Gürcistan 229.086 235.462 203.232 2,78-13,69 Kazakistan 16.969 35.589 38.052 109,73 6,92 Kırgızistan 8.849 11.615 14.572 31,26 25,46 Moldova 13.054 15.450 17.733 18,35 14,78 Özbekistan 11.291 15.729 23.775 39,31 51,15 Rusya Fed. 41.004 608.472 864.087 1.383,93 42,01 Tacikistan 2.211 2.707 3.284 22,43 21,32 Türkmenistan 13.779 18.616 22.587 35,10 21,33 Ukrayna 111.367 157.308 194.705 41,25 23,77 TOPLAM B.D.T. 506.713 1.186.715 1.480.265 134,20 24,74 Amerika Birleşik Devletleri 59.628 30.167 38.168-49,41 26,52 Avustralya 14.712 6.229 7.436-57,66 19,38 Güney Kore 9.516 9.467 13.312-0,51 40,61 Japonya 4.404 4.018 6.611-8,76 64,53 Kanada 15.038 6.787 8.318-54,87 22,56 Meksika 2.701 1.473 3.299-45,46 123,96 Yeni Zelanda 2.030 914 1.433-54,98 56,78 TOPLAM DİĞER OECD 108.029 59.055 78.577-45,33 33,06 TOPLAM MİLLİYETSİZ 2.947 3.202 4.959 8,65 54,87 TOPLAM OKYANUSYA 174 49 41-71,84-16,33 YABANCI TOPLAM 2.485.411 2.889.873 3.678.440 16,27 27,29 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2018 Mayıs Bülteni 1.2. DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI En önemli turizm merkezlerimizden olan İstanbul, Antalya, Muğla ve İzmir e gelen ziyaretçi istatistikleri aşağıdaki bölümlerde aktarılmıştır. 1.2.1 İSTANBUL A GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ 2018 yılının Mayıs ayında İstanbul a gelen yabancı sayısı, geçen yılın Mayıs ayı ile karşılaştırıldığında %30,40 oranında artış göstererek 1.082.399 olarak gerçekleşmiştir. 4

Tablo 3. İstanbul a Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 635.283 691.496 692.172 559.372 888.995 8,85 0,1-19,2 58,92 ŞUBAT 696.054 732.202 674.465 590.175 934.794 5,19-7,89-12,5 58,39 MART 866.985 944.931 783.164 742.479 1.175.272 8,99-17,12-5,2 58,29 NİSAN 1.014.662 1.037.506 715.161 835.614 1.249.107 2,25-31,07 16,8 49,48 MAYIS 1.079.598 1.182.906 869.446 830.019 1.082.399 9,57-26,5-4,5 30,40 HAZİRAN 1.090.284 1.091.357 707.050 827.494 0,1-35,21 17 TEMMUZ 1.155.407 1.400.183 924.686 1.319.549 21,19-33,96 42,7 AĞUSTOS 1.290.218 1.333.515 908.663 1.247.384 3,36-31,86 37,3 EYLÜL 1.181.742 1.205.089 800.675 1.045.896 1,98-33,56 30,6 EKİM 1.132.655 1.125.263 790.951 1.122.266-0,65-29,71 41,9 KASIM 844.289 848.420 663.524 831.982 0,49-21,79 25,4 ARALIK 855.806 821.809 674.030 888.365-3,97-17,98 31,8 TOPLAM 11.842.983 12.414.677 9.203.987 9.120.248 4,83-25,86 17,7 5 AY TOP. 4.292.582 4.589.041 3.734.408 3.557.659 4.248.168 0,69-18,62-4,73 19,40 Kaynak: İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2018- Mayıs Bülteni MİLLİYETLERİNE GÖRE İSTANBUL A GELEN YABANCILAR 2018 yılının Mayıs ayında İstanbul a gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde ilk 5 ülkenin sırasıyla; Almanya, İran, Rusya Federasyonu, Irak ve İngiltere vatandaşlarının oluşturduğu görülmektedir. 2018 yılı ilk dört ayında İstanbul a gelen yabancı ülkelerin toplamdaki yüzdeleri şöyle: Almanya:%9.5, İran:%7.7, Rusya Federasyonu:%4.7, Irak:%4.0, İngiltere:%3.6, Suudi Arabistan:%3.5, Fransa:%3.5, Hollanda:%2.7, Ukrayna:%2.6, Çin Halk Cumhuriyeti:%2.6, Amerika Birleşik Devletleri:%2.3, Kuveyt:%1.7, Cezayir:%1.8, Özbekistan:%1.9, Azerbeycan:%1.7 ve Diğer Ülkeler: 46,1 dir. 5

Tablo 4. İstanbul a Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Mayıs) YILLAR % DEĞİŞİM ORANI MİLLİYET 2016 2017* 2018* 2017/2016 2018/2017 Cezayir 67.710 74.016 94.783 9,31 28,06 Fas 36.993 36.045 55.317-2,56 53,47 Güney Afrika Cumhuriyeti 10.884 10.340 15.416-5,00 49,09 Libya 27.661 31.947 59.263 15,49 85,50 Mısır 40.626 35.262 49.812-13,20 41,26 Sudan 4.317 4.136 5.704-4,19 37,91 Tunus 44.632 43.321 53.639-2,94 23,82 DİĞ. AFRİKA ÜLKELERİ 37.668 36.984 50.401-1,82 36,28 TOPLAM AFRİKA 270.491 272.051 384.335 0,58 41,27 Arjantin 29.132 16.214 26.673-44,34 64,51 Brezilya 15.086 14.124 25.321-6,38 79,28 Kolombiya 5.775 7.312 17.978 26,61 145,87 Şili 4.367 2795 4.781-36,00 71,06 Venezuela 1683 2074 2.872 23,23 38,48 DİĞ. GÜNEY AMERİKA ÜLKELERİ 4.805 4.439 7.376-7,62 66,16 TOPLAM GÜNEY AMERİKA 60.848 46.958 85.001-22,83 81,01 TOPLAM KUZEY AMERİKA 5.501 5.125 7.349-6,84 43,40 TOPLAM ORTA AMERİKA 2379 2898 3.904 21,82 34,71 TOPLAM AMERİKA 68.728 54.981 96.254-20,00 75,07 Bahreyn 17.500 22.031 28.775 25,89 30,61 Birleşik Arap Emirlikleri 16.312 16.177 15.417-0,83-4,70 Irak 135.762 239.996 321.758 76,78 34,07 İsrail 79.551 105.482 139.593 32,60 32,34 Katar 14.029 15.499 28.775 10,48 85,66 Kuveyt 61.186 77.259 90.590 26,27 17,25 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 81.714 82.536 96.421 1,01 16,82 Lübnan 58.586 57.160 85.270-2,43 49,18 Suudi Arabistan 154.495 166.175 193.085 7,56 16,19 Ürdün 56.260 64.500 97.792 14,65 51,62 Yemen 8.487 9.851 13.971 16,07 41,82 DİĞ. BATI ASYA ÜLKELERİ 119.892 108.743 123.517-9,30 13,59 TOPLAM BATI ASYA 803.774 965.409 1.234.964 20,11 27,92 Bangladeş 4.388 3.444 6.850-21,51 98,90 Çin Halk Cumhuriyeti 69.085 81.085 159.009 17,37 96,10 Endonezya 21.752 41.768 69.005 92,02 65,21 Filipinler 22.821 20.830 35.371-8,72 69,81 Hindistan 36.790 27.559 54.901-25,09 99,21 İran 693.641 774.010 980.103 11,59 26,63 Malezya 24.956 21.718 36.202-12,97 66,69 Pakistan 20.400 20.296 35.485-0,51 74,84 6

Singapur 6.845 4.895 8.551-28,49 74,69 Tayland 4.719 8.193 21.874 73,62 166,98 DİĞ. GÜNEY ASYA ÜLKELERİ 51.071 50.083 82.029-1,93 63,79 TOPLAM GÜNEY ASYA 956.468 1.053.881 1.489.380 10,18 41,32 TOPLAM ASYA 1.760.242 2.019.290 2.724.344 14,72 34,92 Almanya 1.157.235 863.572 1.108.552-25,38 28,37 Avusturya 81.387 65.587 79.418-19,41 21,09 Belçika 106.059 94.362 118.429-11,03 25,50 Çekya 19.013 15.894 23.052-16,40 45,04 Danimarka 94.190 58.848 74.947-37,52 27,36 Finlandiya 48.844 27.442 40.530-43,82 47,69 Fransa 172.953 144.838 201.033-16,26 38,80 Hollanda 291.541 205.931 289.615-29,36 40,64 İngiltere (Birleşik Krallık) 459.395 396.515 551.408-13,69 39,06 İrlanda 17.209 12.978 18.556-24,59 42,98 İspanya 42.807 33.645 56.219-21,40 67,09 İsveç 102.685 70.367 96.935-31,47 37,76 İsviçre 70.803 54.039 71.449-23,68 32,22 İtalya 88.636 65.603 92.169-25,99 40,50 İzlanda 948 769 908-18,88 18,08 Lüksemburg 1754 1156 2158-34,09 86,68 Macaristan 19.563 14.811 21.662-24,29 46,26 Norveç 49.394 29.890 40.999-39,49 37,17 Polonya 50.163 55.366 129.932 10,37 134,68 Portekiz 10.647 7.757 12.401-27,14 59,87 Slovakya 10.361 9.798 12.882-5,43 31,48 Yunanistan 233.968 204.806 206.234-12,46 0,70 TOPLAM AVRUPA OECD 3129555 2433974 3249488-22,23 33,51 Arnavutluk 25.091 27.137 36.295 8,15 33,75 Bosna Hersek 23.432 24.738 35.799 5,57 44,71 Bulgaristan 646.928 638.409 776.968-1,32 21,70 Estonya 14.661 13.430 20.938-8,40 55,90 Güney Kıbrıs Rum Kesimi 2687 2609 2.948-2,90 12,99 Hırvatistan 9.752 7.989 15.747-18,08 97,11 Karadağ 7.322 6.886 9.327-5,95 35,45 Kosova 32.871 32.867 42.196-0,01 28,38 Letonya 11.490 11.435 19.077-0,48 66,83 Litvanya 34.544 37.057 64.170 7,27 73,17 Makedonya 54.953 55.555 69.073 1,10 24,33 Malta 2130 1504 2491-29,39 65,63 Romanya 107.542 100.097 149.692-6,92 49,55 Sırbistan 42.563 43.206 62.465 1,51 44,57 Slovenya 8.088 6.293 12.911-22,19 105,16 7

DİĞ. AVRUPA OECD DIŞI ÜLKELERİ 475 435 554-8,42 27,36 TOPLAM AVRUPA OECD DIŞI 1.024.529 1.009.647 1.320.651-1,45 30,80 TOPLAM AVRUPA 4.154.084 3.443.621 4.570.139-17,10 32,71 Azerbaycan 188.761 243.421 275.635 28,96 13,23 Beyaz Rusya (Belarus) 21.091 39.990 49.649 89,61 24,15 Ermenistan 12.445 14.302 16.008 14,92 11,93 Gürcistan 844.038 874.955 854.460 3,66-2,34 Kazakistan 49.296 78.979 94.403 60,21 19,53 Kırgızistan 35.979 39.770 50.137 10,54 26,07 Moldova 40.912 44.444 49.698 8,63 11,82 Özbekistan 44.560 62.810 102.135 40,96 62,61 Rusya Fed. 138.181 928.376 1.388.456 571,86 49,56 Tacikistan 9.032 10.847 15.432 20,10 42,27 Türkmenistan 58.928 77.768 93.789 31,97 20,60 Ukrayna 254.056 316.252 380.794 24,48 20,41 TOPLAM B.D.T. 1.697.279 2.731.914 3.370.596 60,96 23,38 Amerika Birleşik Devletleri 181.298 112.077 133.970-38,18 19,53 Avustralya 32.896 18.497 23.892-43,77 29,17 Güney Kore 51.956 46.066 59.208-11,34 28,53 Japonya 20.527 15.342 28.737-25,26 87,31 Kanada 39.749 25.499 34.421-35,85 34,99 Meksika 7.037 5.444 10.652-22,64 95,66 Yeni Zelanda 5.264 3166 4.476-39,86 41,38 TOPLAM DİĞER OECD 338.727 226.091 295.356-33,25 30,64 TOPLAM MİLLİYETSİZ 12.077 14.438 21.235 19,55 47,08 TOPLAM OKYANUSYA 305 123 148-59,67 20,33 YABANCI TOPLAM 8.301.933 8.762.509 11.462.407 5,55 30,81 Kaynak: İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2018-Mayıs Bülteni 8

1.2.2. ANTALYA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ Antalya ya 2018 yılının Mayıs ayında gelen ziyaretçi sayısı 1.594.863 olarak gerçekleşerek, geçen yılın aynı ayında gelen ziyaretçi sayısına göre %50,88 oranında artış göstermiştir. Tablo 5. Antalya ya Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 116.974 115.600 95.148 87.310 98.378-1,17-17,69-8,24 12,68 ŞUBAT 158.147 156.005 108.164 84.612 109.639-1,35-30,67-21,77 29,57 MART 330.291 322.230 257.441 165.741 283.031-2,44-20,11-35,62 70,76 NİSAN 797.141 651.885 373.764 517.360 710.605-18,22-42,66 38,42 37,35 MAYIS 1.506.809 1.388.037 639.227 1.056.971 1.594.863-7,88-53,95 65,35 50,88 HAZİRAN 1.779.151 1.642.032 712.953 1.473.621-7,71-56,58 106,69 TEMMUZ 2.046.715 2.036.137 1.013.912 1.819.502-0,52-50,20 79,45 AĞUSTOS 2.020.338 1.952.730 1.007.801 1.760.500-3,35-48,39 74,69 EYLÜL 1.621.491 1.585.690 934.545 1.527.523-2,21-41,06 63,45 EKİM 1.071.514 1.027.987 791.718 982.441-4,06-22,98 24,09 KASIM 283.117 272.926 140.637 141.444-3,60-48,47 0,57 ARALIK 151.000 118.591 106.603 121.937-21,46-10,11 14,38 TOPLAM 11.882.688 11.271.996 6.181.913 9.617.025-5,16-45,15 55,57 5 AY TOP. 2.909.362 2.633.757 1.473.744 1.911.994 2.796.516-0,94-44,04 29,73 46,26 Kaynak: Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Antalya Valiliği Havalimanı Mülki İdare Amirliği verilerinden derlenmiştir. 2018 - Mayıs Bülteni 2018 yılının Mayıs ayında Antalya ya gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde, ilk 5 ülke sırasıyla; Rusya Federasyonu, Almanya, Ukrayna, İngiltere ve Hollanda dır En önemli kaynak pazarımız olan Rusya Federasyonu, Antalya ya gelen ziyaretçi sayısında geçen yılın aynı ayına göre %42 oranında artış göstermiştir. İkinci kaynak pazarımız olan Almanya da ise, gelen ziyaretçi sayısı geçen senenin aynı ayına göre %89 oranında artış göstermiştir. Tablo 6. Antalya ya Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Mayıs) MİLLİYETİ 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 RUSYA 591.952 415.470 9.320 504.639 714.701-30 -98 5.315 42 ALMANYA 286.678 358.793 251.150 147.161 277.453 25-30 -41 89 UKRAYNA 51.934 40.339 67.464 106.345 126.000-22 67 58 18 İNGİLTERE 54.860 53.815 40.204 42.699 77.547-2 -25 6 82 HOLLANDA 72.104 79.622 32.823 21.856 52.780 10-59 -33 141 POLONYA 26.008 25.183 11.797 17.949 39.193-3 -53 52 118 BEYAZ RUSYA 22.836 21.560 6.694 20.655 25.968-6 -69 209 26 LİTVANYA 13.349 11.793 12.137 15.091 25.895-12 3 24 72 KAZAKİSTAN 30.014 26.972 6.758 20.014 22.978-10 -75 196 15 İSVEÇ 49.636 48.865 24.236 10.197 18.055-2 -50-58 77 DANİMARKA 21.931 19.113 14.627 10.204 16.387-13 -23-30 61 9

BELÇİKA 23.819 21.803 12.273 11.145 14.275-8 -44-9 28 ROMANYA 5.743 4.702 4.972 4.812 10.277-18 6-3 114 FİNLANDİYA 18.950 17.877 11.084 5.278 9.096-6 -38-52 72 MOLDOVA 7.550 8.554 4.996 6.377 8.389 13-42 28 32 İSVİÇRE 15.798 14.864 7.610 5.352 7.968-6 -49-30 49 ESTONYA 5.822 6.368 3.826 5.483 7.677 9-40 43 40 FRANSA 20.923 11.742 3.617 3.736 7.277-44 -69 3 95 LETONYA 6.057 6.359 5.945 3.898 7.245 5-7 -34 86 NORVEÇ 26.345 21.880 10.435 3.334 6.605-17 -52-68 98 ÇEKYA 10.327 8.178 2.237 2.775 6.377-21 -73 24 130 AVUSTURYA 20.158 16.019 7.656 3.294 5.871-21 -52-57 78 İSRAİL 7.959 6.664 10.509 8.400 5.495-16 58-20 -35 SLOVAKYA 3.164 2.830 1.159 1.618 2.476-11 -59 40 53 İRAN 3.507 4.976 1.630 1.500 2.359 42-67 -8 57 MACARİSTAN 1.793 2.291 890 1.111 2.306 28-61 25 108 İTALYA 2.062 2.022 1.057 780 1.589-2 -48-26 104 K.K.T.C. 810 977 1.071 1.386 1.458 21 10 29 5 HIRVATİSTAN 475 678 363 212 827 43-46 -42 290 SLOVENYA 896 534 310 171 655-40 -42-45 283 PORTEKİZ 370 485 242 189 409 31-50 -22 116 DİĞER 24.052 27.364 27.540 23.626 38.361 14 1-14 62 TÜRKİYE 36.640 39.800 42.595 45.684 50.914 9 7 7 11 TOPLAM : 1.464.522 1.328.492 639.227 1.056.971 1.594.863-9 -52 65 51 Kaynak: Antalya Valiliği Havalimanı Mülki İdare Amirliği den derlenmiştir. 2018 Mayıs Bülteni 10

1.2.3. MUĞLA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ Muğla ya 2018 yılının Mayıs ayında gelen ziyaretçi sayısı, 344.158 olarak gerçekleşerek geçen senenin aynı ayına göre %37,81 oranında artış olduğu gözlemlenmiştir. Bu rakamın %79 unu yabancı, %21 ini yerli turist oluşturmaktadır. Tablo 7 de Muğla ya gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 7. Muğla ya Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı AYLAR YILLAR DEĞİŞİM ORANI (%) 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 2.874 3.038 5.743 5.580 5.115 5,71 89,04-2,84-8,33 ŞUBAT 4.087 4.345 8.345 5.361 3.690 6,31 92,06-35,76-31,1 MART 8.132 13.060 19.343 10.561 19.056 60,6 48,11-45,4 80,43 NİSAN 128.324 92.227 70.939 77.180 109.337-28,13-23,08 8,8 41,66 MAYIS 419.463 388.179 235.893 249.731 344.158-7,46-39,23 5,87 37,81 HAZİRAN 525.420 515.141 273.660 342.526-1,96-46,88 25,16 TEMMUZ 657.689 637.057 360.706 423.812-3,14-43,38 17,5 AĞUSTOS 684.010 634.320 361.997 425.513-7,26-42,93 17,55 EYLÜL 559.722 498.835 306.371 366.030-10,88-38,58 19,47 EKİM 291.054 261.726 165.634 167.877-10,08-36,71 1,35 KASIM 17.010 23.201 9.878 9.971 36,4-57,42 0,94 ARALIK 4.903 10.338 4268 5337 110,85-58,71 25,04 TOPLAM 3.302.688 3.081.467 1.818.509 2.089.479-6,7-40,99 14,9 5 AY TOPLAM 562.880 500.849 340.263 348.413 481.356-11,02-32,06 2,39 38,15 Kaynak: Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018 Mayıs Bülteni 2018 yılının Mayıs ayında Muğla ya gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde, ilk 5 ülke sırasıyla; İngiltere, Rusya Federasyonu, Almanya, Ukrayna ve Polonya dır. 2014, 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarının Mayıs aylarında Muğla ya gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı Tablo 8 de belirtilmiştir. Tablo 8. Muğla ya Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Mayıs) MİLLİYETİ 2015 2016 2017 2018 2016/2015 2017/2016 2018/2017 ALMANYA 43.530 24.774 25.342 30.364-43,09 2,29 19,82 AMERİKA 1.418 3.278 677 551 131,17-79,35-18,61 AVUSTRALYA 735 1.313 396 352 78,64-69,84-11,11 AVUSTURYA 1.397 793 541 471-43,24-31,78-12,94 AZARBEYCAN 41 21 51 61-48,78 142,86 19,61 BELÇİKA 14.257 7.906 5.531 6.725-44,55-30,04 21,59 BEYAZRUSYA 992 273 1.187 1.434-72,48 334,80 20,81 BULGARİSTAN 1.916 1.301 743 1.664-32,10-42,89 123,96 ÇEKYA 890 109 180 638-87,75 65,14 254,44 11

DANİMARKA 6.026 4.514 2.147 1.932-25,09-52,44-10,01 FİNLANDİYA 3.182 1.518 388 479-52,29-74,44 23,45 FRANSA 13.121 4.524 2.847 2.923-65,52-37,07 2,67 G.AFRİKA C. 169 127 102 155-24,85-19,69 51,96 HOLLANDA 39.013 22.298 12.192 18.423-42,84-45,32 51,11 İNGİLTERE 169.678 117.336 104.408 141.535-30,85-11,02 35,56 İRAN 153 106 148 192-30,72 39,62 29,73 İRLANDA 2.074 1.503 772 1.225-27,53-48,64 58,68 İSPANYA 900 234 151 178-74,00-35,47 17,88 İSRAİL 327 325 4.385 1.672-0,61 1.249,23-61,87 İSVEÇ 8.896 2.669 1.357 1.232-70,00-49,16-9,21 İSVİÇRE 979 597 692 372-39,02 15,91-46,24 İTALYA 1.295 930 568 718-28,19-38,92 26,41 JAPONYA 63 30 154 60-52,38 413,33-61,04 KANADA 396 1.094 195 296 176,26-82,18 51,79 KAZAKİSTAN 109 38 275 255-65,14 623,68-7,27 LETONYA 303 269 233 422-11,22-13,38 81,12 LİTVANYA 1.905 2.080 1.678 2.377 9,19-19,33 41,66 LÜBNAN 172 143 52 171-16,86-63,64 228,85 MACARİSTAN 97 107 96 149 10,31-10,28 55,21 MISIR 30 30 21 54 0,00-30,00 157,14 NORVEÇ 1.084 636 144 176-41,33-77,36 22,22 POLONYA 15.612 5.414 5.194 20.047-65,32-4,06 285,96 PORTEKİZ 205 196 142 216-4,39-27,55 52,11 ROMANYA 774 472 448 962-39,02-5,08 114,73 RUSYA FED. 25.841 505 40.863 60.243-98,05 7.991,68 47,43 SIRBİSTAN 105 51 95 178-51,43 86,27 87,37 SLOVAKYA 148 79 104 337-46,62 31,65 224,04 SLOVENYA 28 20 24 25-28,57 20,00 4,17 SUUDİ ARABİSTAN 48 98 44 10 104,17-55,10-77,27 UKRAYNA 3.699 9.373 13.742 25.438 153,39 46,61 85,11 ÜRDÜN 1.745 1.139 1.180 240-34,73 3,60-79,66 YENİ ZELENDA 276 205 93 116-25,72-54,63 24,73 YUNANİSTAN 2.951 1.724 2.247 1.743-41,58 30,34-22,43 DİĞER 7.198 3.223 2.740 3.709-55,22-14,99 35,36 YABANCI TURİST 374.383 223.513 234.667 331.393-40,30 4,99 41,22 YERLİ TURİST 13.796 12.380 15.088 12.765-10,26 21,87-15,40 GENEL TOPLAMI 388.179 235.893 249.755 344.158-39,23 5,88 37,80 Kaynak: Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018 Mayıs Bülteni 12

1.2.4. İZMİR E GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ İzmir e 2018 yılının Mayıs ayında gelen ziyaretçi sayısı 123.218 olarak gerçekleşmiştir. Geçen senenin Mayıs ayına göre %9,39 oranında artış göstermiştir. Tablo 8 de İzmir e gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 8. İzmir e Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı AYLAR YILLAR DEĞİŞİM ORANI 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 53.301 46.905 48.558 49.719 24.330-12,00 3,52 2,39-51,06 ŞUBAT 64.271 58.143 51.902 49.105 27.923-9,53-10,73-5,39-43,13 MART 71.643 70.217 72.713 67.610 66.779-1,99 3,55-7,02-1,2 NİSAN 138.058 117.851 81.030 91.119 99.613-14,64-31,24 12,45 9,32 MAYIS 187.764 182.012 121.896 112.634 123.218-3,06-33,03-7,60 9,39 HAZİRAN 214.307 197.817 124.923 156.058-7,69-36,85 24,92 TEMMUZ 303.790 303.118 223.902 248.714-0,22-26,13 11,08 AĞUSTOS 287.170 291.979 185.526 241.832 1,67-36,46 30,35 EYLÜL 223.774 219.188 146.014 178.891-2,05-33,38 22,52 EKİM 178.793 171.599 107.145 111.929-4,02-37,56 4,46 KASIM 71.008 77.666 48.310 17.203 9,38-37,80-64,39 ARALIK 53.688 56.057 55.552 21.990 4,41-0,90-60,42 TOPLAM 1.847.567 1.792.552 1.267.471 1.346.804-2,98-29,29 6,26 5 AYLIK TOP. 515.037 475.128 254.203 257.553 218.645-10,43-13,27 1,31-29 Kaynak: İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018 Mayıs Bülteni 2014, 2015, 2016,2017 ve 2018 yıllarının Mayıs ayında İzmir e gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı aşağıdaki grafikte belirtilmiştir. UKRAYNA 2% AVUSTURYA 2% BELÇİKA 3% FİLİPİNLER 3% YUNANİSTAN 4% DİĞER 20% FRANSA İNGİLTERE 4% 5% K.K.T.C. 6% ALMANYA 40% HOLLANDA 11% İzmir e gelen yabancı ziyaretçilerin rakamları incelendiğinde; 2018 yılının Nisan ayında en çok ziyaretçi gönderen ilk 5 ülke sırasıyla; Almanya %40, Hollanda %11, K.K.T.C %6, İngiltere %5 ve Yunanistan %4 dür. 2018 yılının Nisan ayında İzmir e gelen ziyaretçi sayısının yaklaşık %41 ini yabancı ziyaretçiler oluşturmuştur. Geçen yılın Nisan ayına göre gelen yabancı ziyaretçi sayısında %3 oranın da artış olmuştur. 13

Tablo 9. İzmir e Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Mayıs) MİLLİYETİ 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 A.B.D. 3431 1108 379 424 408-68% -66% 12% -4% ALMANYA 30.428 21.771 14.967 18.887 15.940-28% -31% 26% -16% ARJANTİN 237 192 3 36 69-19% -98% 1100% 92% ARNAVUTLUK 51 54 12 36 54 6% -78% 200% 50% AVUSTRALYA 776 3415 64 89 49 340% -98% 39% -45% AVUSTURYA 2.710 1.642 667 1.025 839-39% -59% 54% -18% AZERBAYCAN 17 30 41 31 77 76% 37% -24% 148% B.A.EMİRLİĞİ 14 40 0 0 0 186% -100% BAHREYN 1 2 1 0 12 100% -50% -100% BANGLADEŞ 0 4 2 0 4-50% -100% BELARUS (B. RUSYA) 25 12 9 7 12-52% -25% -22% 71% BELÇİKA 4069 3569 1603 2053 2080-12% -55% 28% 1% BOSNA HERSEK 45 40 24 22 31-11% -40% -8% 41% BREZİLYA 697 301 28 32 148-57% -91% 14% 363% BULGARİSTAN 256 314 225 271 299 23% -28% 20% 10% CEZAYİR 82 37 15 8 53-55% -59% -47% 563% ÇEKYA 91 78 21 45 19-14% -73% 114% -58% ÇİN HALK CUM. 453 344 22 30 148-24% -94% 36% 393% DANİMARKA 501 676 957 161 107 35% 42% -83% -34% ENDONEZYA 12 76 5 8 16 533% -93% 60% 100% ERMENİSTAN 19 0 1 4 2-100% 300% -50% ESTONYA 10 4 1 7 9-60% -75% 600% 29% FAS 85 141 81 49 95 66% -43% -40% 94% FİLİPİNLER 109 415 94 87 1044 281% -77% -7% 1100% FİNLANDİYA 35 147 122 168 30 320% -17% 38% -82% FRANSA 13.871 8.468 1.712 2.150 2.920-39% -80% 26% 36% G. KIBRIS RUM YÖN. 17 20 29 33 24 18% 45% 14% -27% G. KORE 701 369 58 85 123-47% -84% 47% 45% GÜNEY AFRİKA CUM. 269 80 7 8 19-70% -91% 14% 138% GÜRCİSTAN 43 13 8 25 101-70% -38% 213% 304% HIRVATİSTAN 220 221 38 33 103 0-83% -13% 212% HİNDİSTAN 81 209 44 49 503 158% -79% 11% 927% HOLLANDA 8257 5491 7046 5152 6103-34% 28% -27% 18% IRAK 141 21 5 24 19-85% -76% 380% -21% İNGİLTERE 4157 3679 1818 3075 3095-12% -51% 69% 1% İRAN 442 820 588 2076 1666 86% -28% 253% -20% İRLANDA 1372 1303 709 789 682-5% -46% 11% -14% İSPANYA 1.060 778 76 97 151-27% -90% 28% 56% İSRAİL 67 25 10 12 19-63% -60% 20% 58% İSVEÇ 525 1583 917 242 60 202% -42% -74% -75% İSVİÇRE 3250 2609 1322 1114 1043-20% -49% -16% -6% 14

İTALYA 9.614 3.364 274 320 411-65% -92% 17% 28% İZLANDA 9 12 4 1 0 33% -67% -75% -100% JAPONYA 324 165 22 42 68-49% -87% 91% 62% K.K.T.C. 1284 1347 1429 1541 2032 5% 6% 8% 32% KANADA 896 310 89 131 98-65% -71% 47% -25% KARADAĞ 14 3 2 8 37-79% -33% 300% 363% KAZAKİSTAN 12 47 11 33 15 292-77% 200% -55% KIRGIZİSTAN 1 8 7 10 13 700-13% 43% 30% KOLOMBİYA 69 17 8 4 677-75 -53% -50% 16825% KOSOVA 43 31 16 19 28-28 -48% 19% 47% KUVEYT 10 0 3 0 11-100 -100% LETONYA 17 21 20 23 41 24-5% 15% 78% LİBYA 8 10 2 1 2 25-80% -50% 100% LİTVANYA 62 77 27 38 60 24-65% 41% 58% LÜBNAN 39 55 26 35 131 41-53% 35% 274% LÜKSEMBURG 246 66 10 8 7-73 -85% -20% -13% MACARİSTAN 142 195 25 32 40 37-87% 28% 25% MAKEDONYA 44 60 49 52 36 36-18% 6% -31% MALEZYA 62 9 8 16 3-85 -11% 100% -81% MALTA 11 8 1 0 0-27 -88% -100% MEKSİKA 462 107 17 173 287-77 -84% 918% 66% MISIR 18 29 25 6 30 61-14% -76% 400% MİLLİYETSİZ 398 39 14 25 44-90 -64% 79% 76% MOLDOVA CUM. 13 16 4 11 8 23-75% 175% -27% NORVEÇ 719 305 325 131 31-58 7% -60% -76% ÖZBEKİSTAN 5 0 4 4 5-100 25% PAKİSTAN 3 33 3 7 13 1000-91% 133% 86% POLONYA 738 559 222 283 910-24 -60% 27% 222% PORTEKİZ 403 365 49 51 54-9 -87% 4% 6% ROMANYA 263 133 74 95 248-49 -44% 28% 161% RUSYA FED. 397 148 68 111 617-63 -54% 63% 456% S.ARABİSTAN 10 6 8 5 140-40 33% -38% 2700% SİNGAPUR 28 16 0 4 1-43 -100% -75% SLOVAKYA 78 101 21 23 26 29-79% 10% 13% SLOVENYA 321 211 28 13 28-34 -87% -54% 115% SURİYE 77 59 4 2 25-23 -93% -50% 1150% ŞİLİ 77 52 3 16 4-32 -94% 433% -75% TAYLAND 59 46 8 14 10-22 -83% 75% -29% TUNUS 50 31 12 23 12-38 -61% 92% -48% TÜRKMENİSTAN 3 3 7 7 10 0 133% 43% UKRAYNA 183 189 76 102 652 3-60% 34% 539% ÜRDÜN 9 10 10 10 14 11 40% VENEZÜELA 56 8 1 2 6-86 -88% 100% 200% 15

Milyar $ YEMEN 3 1 1 0 1-67 -100% YENİ ZELANDA 97 68 13 8 9-30 -81% -38% 13% YUNANİSTAN 2290 2536 1091 1229 1678 11-57% 13% 37% DİĞER 317 392 73 95 232 24-81% 30% 144% YABANCI TOPLAM 98621 71371 37925 43211 47039-28 -47% 14% 9% TÜRKİYE 39.437 46.480 GENEL TOPLAM 13805 8 11785 1 43.10 5 Kaynak: İzmir Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018-Mayıs Bülteni 47.90 8 52.57 4 18-7% 11% 10% 81030 91119 99613-14,64-31% 12% 9% 2. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ, ORTALAMA HARCAMA ve TURİZM GİDERİ 2.1. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ ve ORTALAMA HARCAMA Ülkemizin turizm geliri, 2016 yılından 2017 yılına %44,7 artarak 32,0 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Bunun yanında yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızdan elde edilen gelir ise; 5,9 Milyar ABD Doları gerçekleşerek bir önceki yıla oranla yaklaşık aynı rakamlara ulaşmıştır. Gelen yabancı sayısının %21,24 oranında artışı, sadece yabancılardan elde edilen gelir %20,2 oranda artmasını sağlamıştır. Türkiye nin turizm gelirinin yıllara göre dağılımının gösterildiği Şekil 1 de görüldüğü gibi, 2014 yılı turizm gelirleri karşılaştırıldığında 10 yılda %100,5 gibi büyük bir oranla büyüme yaşandığı görülmektedir. 2014 yılından sonra turizm gelirimizde düşüş yaşanmış, 2018 yılında bu trend tekrar yükselişe geçmiştir. 2018 yılının turizm geliri ilk çeyrekte 4,40 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre %33,3 oranında artarak devam etmektedir. $40,0 $35,0 $30,0 $25,0 $20,0 $15,0 $10,0 $5,0 $0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 YABANCI $15,7 $13,9 $15,9 $19,6 $19,1 $19,1 $22,2 $22,4 $25,3 $27,8 $25,4 $15,9 $20,2 VATANDAŞ $4,4 $4,5 $4,7 $5,4 $5,7 $5,6 $5,6 $6,4 $6,8 $6,3 $5,8 $5,9 $5,9 TOPLAM $20,3 $18,6 $20,9 $25,4 $25,1 $24,9 $28,1 $29,0 $32,3 $34,3 $31,5 $22,1 $32,0 Şekil 1. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Turizm Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı 16

Milyar $ Şekil 2 de 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait gelir grafiği rakamları verilmiştir. 2018 yılının turizm geliri ilk çeyrekte 4,40 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre %33,3 oranında artmıştır. 30 27 24 21 18 15 12 9 6 3 0 2015 2016 2017 2018 YABANCI $3,81 $2,80 $2,40 $3,30 VATANDAŞ $1,00 $1,10 $9,40 $1,00 TOPLAM $4,80 $4,00 $3,30 $4,40 Şekil 2. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Turizm Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı (İlk Çeyrek) 17

AYLAR Tablo 14 te 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait turizm geliri verilmiştir. Tablo 11. 2015-2018 Yılları Turizm Geliri (Milyon $) 2015 2016 2017 2018 2017/2016 2018/2017 (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM OCAK 1 237,4 378,7 9,4 1 625,5 980,4 422,6 9 1 412,0 797,5 339,4 6,7 1 143,6 1118,3 385,9 7 1511,2-18,7-19,7-25,6-19 40,23 13,7 4,478 32,144 ŞUBAT 1 112,7 305,3 9,3 1 427,3 828,8 351,4 8,6 1 188,8 703,6 282,2 6,5 992,3 979,5 314,4 7,5 1301,4-15,1-19,7-24,4-16,5 39,21 11,41 15,38 31,15 MART 1 464,7 340,3 11 1 816,0 1 071,1 383,9 10,6 1 465,6 903,5 322,3 8 1 233,8 1250,6 353,7 8,3 1612,6-15,6-16 -24,5-15,8 38,42 9,742 3,75 30,702 3 AYLIK TOP. 3814,8 1024 29,7 4868,8 2880 1158 28,2 4066 2404,6 943,9 21,2 3369,7 3348,4 1054 22,8 4425,2-16,5-18,5-24,8-17,133 39,25 11,66 7,547 31,323 NİSAN 1 521,7 330,3 11,7 1 863,8 967,8 372,4 12,6 1 352,8 1 031,8 329,7 10,6 1 372,1 6,6-11,5-15,9 1,4 MAYIS 2 347,3 356,3 15,8 2 719,4 1 416,4 408,7 13,3 1 838,4 1 533,2 361,2 10,8 1 905,2 8,2-11,6-18,8 3,6 HAZİRAN 2 793,8 339,3 17,4 3 150,5 1 425,2 351,3 13,5 1 790,0 1 810,8 313,3 11,6 2 135,7 27,1-10,8-14,1 19,3 TEMMUZ 3 018,7 642,1 22,2 3 683,0 1 710,2 663,5 16,9 2 390,6 2 695,0 758,1 15,8 3 468,9 57,6 14,3-6,5 45,1 AĞUSTOS 3 849,7 868,5 24 4 742,4 2 252,3 828,8 17,3 3 098,4 3 288,0 962,4 19,6 4 270,0 46 16,1 13,3 37,8 EYLÜL 3 025,5 822,8 20,5 3 868,8 1 925,2 847,3 15,5 2 788,0 2 744,5 884,3 24 3 652,8 42,6 4,4 54,8 31 EKİM 2 834,3 530,2 16,9 3 381,4 1 801,0 493 15,7 2 309,7 2 512,0 481,6 19 3012,6 39,5-2,3 21 30,4 KASIM 1 310,2 474,2 12,9 1 797,3 892 429 10 1 331,0 1207,8 448,7 10,5 1667 35,4 4,6 5 25,2 ARALIK 922,8 455 11,5 1 389,3 721 413 8,1 1 142,1 995,2 425,6 8,8 1429,6 38 3,1 8,6 25,2 12 AYLIK TOPLAM 25.438,80 5.843,00 182,6 31.464,70 15.991,40 5.964,90 151,1 22.107,40 20.222,90 5.908,80 151,9 26.283,60 26,5-0,9 0,53 18,9 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, Merkez Bankası, Kültür ve Turizm Bakanlığı *Çeyrek dönemlerde açıklanıyor. (*) : Yabancı ziyaretçilerden elde edilen gelir. (**) : Yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilen gelir. (***) : GSM Dolaşım Harcamaları ile Marina Hizmet Harcamaları Toplam Gelirde Yer Almakta Olup, Yabancı - Vatandaş Ayrımı Verilememektedir. 18

ABD Doları - $ TURİZM GELİRİ VE ORTALAMA HARCAMA TABLOSU 2018 yılına ait yabancı ziyaretçilerin ortalama harcaması 682 ABD Doları ve yurtdışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması 869 ABD Doları olarak gerçekleşmiş olup; genel ortalama harcama 723 ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Şekil 3 te yabancı ziyaretçilerin ve yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcamasının yıllara göre dağılımı gösterilmiştir. 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 YABANCI 759 766 722 692 742 697 670 709 715 749 775 715 633 630 682 VATANDAŞ 1.262 1.214 1.153 1.121 1.191 1.222 1.231 1.168 1.241 1.252 1.130 970 978 903 869 TOPLAM 843 842 803 770 820 783 755 778 795 824 828 756 705 681 723 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü. Şekil 3. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Ortalama Harcamasının Yıllara Göre Dağılımı 2.1.1. TURİZM SEKTÖRÜNÜN TEKSTİL VE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 2018 yılının ilk 3 ayında gerçekleşen ülkemizin ihracat rakamı 41 milyar 184 milyon 991 bin ABD Doları, ithalat rakamı ise 61 milyar 901 milyon 619 bin ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret açığı 20 milyar 716 milyon 628 bin ABD Doları gerçekleşmiştir. Aynı döneme ait turizm gelirimiz 4 milyar 425 milyon 237 bin ABD Doları olmuştur. Diğer bir deyişle, turizm gelirimiz, dış ticaret açığımızın %21,36 sını karşılamıştır. Tablo 12 de dış ticaret verisi ve turizm gelirinin yanı sıra otomotiv ile tekstil sektörünün ithalat ve ihracat rakamlarına yer verilmiştir. 19

Tablo 12. Türkiye, Tekstil ve Otomotiv Sektörünün Dış Ticaret Verileri ile Turizm Sektörünün Karşılaştırılması 2018-1. Çeyrek Dış Ticareti Verileri (000 $) YILLAR Değişim 2015 2016 2017 2018 KALEMLER (%) Türkiye Toplam İthalatı 18.726.107 17.766.239 19.017.577 21.432.050 13% TÜRKİYE (*) Türkiye Toplam İhracatı 12.519.910 12.757.672 14.470.856 15.559.511 8% Türkiye Toplam Dış Ticaret Açığı 6.206.197 5.008.567 4.546.721 5.872.539 29% TURİZM (*) Turizm Geliri 4.868,80 4.066,40 3.369,70 4.425,20 Turizm Gelirinin Dış Ticaret Açığını Karşılama Oranı 7,85% 8,12% 7,41% 7,54% Otomotiv İthalatı 1.786.896 2.220.962 1.518.723 1.797.828 18% Otomotiv İhracatı 1.547.254 1.835.874 2.520.575 2.815.565 12% OTOMOTİV (*) Otomotiv Dış Ticaret Açığı/Fazlası -239.642-385.088 1.001.852 1.017.737 2% Otomotiv İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 0,87% 0,83% 1,66% 1,57% Otomotiv İthalatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 9,54% 12,50% 7,99% 8,39% Otomotiv İhracatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 12,36% 14,39% 17,42% 18,10% Tekstil İthalatı 1.185.137 1.143.300 1.059.037 1.070.600 1% Tekstil İhracatı 2.200.090 2.412.584 2.529.790 2.759.115 9% TEKSTİL (*) Tekstil Dış Ticaret Açığı/Fazlası 1.014.953 1.269.284 1.470.753 1.688.515 15% Tekstil İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 1,86% 2,11% 2,39% 2,58% Tekstil İthalatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 6,33% 6,44% 5,57% 5,00% Tekstil İhracatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 17,57% 18,91% 17,48% 17,73% Kaynaklar: (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri (*) T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, Fasıllar GTİB-87 (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, Fasıllar GTİB-50-63 20

2.2. TÜRKİYE NİN TURİZM GİDERİ Türkiye nin turizm gideri, 2014 yılında 5,4 Milyar ABD Doları, 2015 yılında %4,2 artarak 5,6 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılında 5,04 Milyar ABD Doları olan turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre 2017 yılında %1,7 artarak 5,13 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılının ilk 3 aylık gelirine baktığımızda 2017 yılının ilk 3 ayına göre %26,08 oranında artmıştır. Tablo 13 de turizm giderimizin aylara ve yıllara göre dağılımı aktarılmıştır. Tablo 13. Türkiye Turizm Giderinin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı (Milyon $) 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 394,4 410,8 481 275,2 363,2 4,2 17,1-42,8 31,98 ŞUBAT 493,4 430,7 531,4 277,4 342,8-12,7 23,4-47,8 23,58 MART 478 441 525,2 303,2 373-7,7 19,1-42,3 23,02 3 AYLIK TOPLAM 1.365,80 1.282,50 1.537,60 855,8 1079,00-6,10 19,89-44,34 26,08 NİSAN 403,4 478,9 475,1 428,9 18,7-0,8-9,7 MAYIS 481,3 554,9 555,1 499,3 15,3 0-10,1 HAZİRAN 518,1 509 479,5 458,2-1,8-5,8-4,4 TEMMUZ 426,4 496,7 436,8 557,5 16,5-12,1 27,6 AĞUSTOS 416 445,1 327,6 505,9 7-26,4 54,4 EYLÜL 335,7 402,8 367,4 497,4 20-8,8 35,4 EKİM 587,9 551,7 313,3 462,6-6,2-43,2 47,7 KASIM 456,7 481 272 417,3 5,3-43,5 53,4 ARALIK 479,1 495,7 285,4 454,4 3,5-42,4 59,2 12 AYLIK TOPLAM 5 470,4 5 698,3 5 049,8 5 137,3 4,2-11,4 1,7 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü 2018 *İlk çeyrek dönem 21