2006 YILI İKLİM VERİLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ Hazırlayan: Serhat Şensoy 1. 2006 YILI ORTALAMA SICAKLIK DEĞERLENDİRMESİ Aletsel kayıtların başladığı 1861 yılından bu yana dünyada en sıcak yıl 0.58ºC lik anomali ile 1998 yılı olmuştu. 2006 yılı küresel ortalama yüzey sıcaklığı, 1961-1990 ortalamalarının 0.54ºC (NOAA ya göre) üzerinde gerçekleşerek 2006 yılını en sıcak altıncı yıl yapmıştır. Türkiye de ise 1994-2006 yılları arası ortalama sıcaklıklar 1997 yılı hariç 1961-1990 ortalamalarının üzerinde gerçekleşmiştir. En sıcak yıl 1.2ºC lik anomali ile 2001 yılı olmuştu. 2006 yılı ortalama sıcaklığı 14.1 C ile 1961-1990 ortalaması olan 13.59 C nin 0.51 C üzerinde gerçekleşmiştir. 2006 yılı ortalama sıcaklıkları Ocak, Kasım ve Aralık aylarında uzun yıllar ve geçen yılın altında; diğer bütün aylarda ise 1971-2000 ortalamalarının üzerinde gerçekleşmiştir.
2006 yılı ortalama sıcaklıkları, Doğu Anadolu da belirgin olmak üzere Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu nun doğusu, Akdeniz, Aydın, Çanakkale, Kütahya, Afyon, Düzce ve Bolu da normallerinin üzerinde gerçekleşirken; Marmara, Ege nin iç kesimleri, Orta Karadeniz, Doğu Karadeniz kıyıları, Antalya, Adana, Hatay, Diyarbakır, Bingöl ve Bitlis te normalleri civarında gerçekleşmiştir. Türkiye de gerçekleşen yıllık ortalama sıcaklıkların en düşüğü 6.0ºC olarak Sarıkamış ta, en yükseği 20.5ºC olarak Cizre de tespit edilmiştir.
2. 2006 YILI EKSTREM SICAKLIK DEĞERLENDİRMESİ 2006 yılı ekstrem maksimum sıcaklığı 6 Ağustos ta 46.5 C ile Cizre de tespit edilmiştir. Bu değer Türkiye ekstremi olan 48.6 C (30 Temmuz 2000, Cizre) nin altındadır. 2006 yılı ekstrem minimum sıcaklığı ise 31 Ocak ta -33.0 C ile Ağrı da tespit edilmiştir. Bu değer de Türkiye ekstremi olan -45.6 C (20 Ocak 1972, Ağrı) nın üzerindedir. ISTASYON UZYMAX 2006MAX MAXFARK BURDUR 39.6 41.0 1.4 ERZURUM 35.6 36.5 0.9 BAYBURT 36.5 37.1 0.6 BOLU 39.4 39.8 0.4 KANGAL 36.8 37.0 0.2 KAHRAMANMARAS 44.3 44.4 0.1 2006 yılı ekstrem maksimum sıcaklıkları uzun yıllık ekstremlerin altında gerçekleşmiştir. Özellikle Kocaeli, Hatay, Samsun ve Yüksekova da belirgin azalışlar söz konusudur. 2006 yılında 6 merkezde yeni maksimum sıcaklık kaydedilmiştir. ISTASYON UZYMIN 2006MIN MINFARK HOPA -5.3-7.5 2.2 ESKISEHIR -26.3-27.8 1.5 POLATLI -21.7-22.4 0.7 SIVRIHISAR -19.9-20.5 0.6 BATMAN -22.5-23.0 0.5 KULU -22.2-22.3 0.1 2006 yılı ekstrem minimum sıcaklıkları uzun yıllık ekstremlerin üzerinde gerçekleşmiştir. Özellikle doğu bölgelerinde minimum sıcaklıklarda belirgin artışlar söz konusudur. 6 merkezde ise yeni minimum sıcaklık kaydedilmiştir.
3. 2006 YILI RADYOSONDE VERİLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ Dünya üzerinde yaklaşık 1000 adet yüksek atmosfer istasyon ağı (GUAN) verilerine göre orta troposferdeki sıcaklık artışı 0.15ºC/10 yıl ile yer yüzey sıcaklığındaki artıştan (0.12ºC/10 yıl) fazladır. Ankara, İstanbul ve İzmir in yüksek atmosfer verilerine bakıldığında 2006 yılında 850mb ve 700mb ortalama sıcaklıklarının yer sıcaklıklarından daha fazla arttığı izlenmektedir.
4. 2006 YILI YAĞIŞ DEĞERLENDİRMESİ Bölgeler ve kıtalar arası farklılıklarla birlikte, dünya da 1940-1946, 1961-1972, 1982-1987, 1991-1995 yılları arası yağışlar normallerinin altında gerçekleşmiştir. Türkiye de ise bölgesel farklılıklar ile birlikte 1955-1961, 1970-1977, 1982-1986, 1989-1995, 2002-2006 yılları arası 1961-1990 ortalamalarının altında yağışlar kaydedilmiş ve kurak periyotlar yaşanmıştır. Türkiye de 2006 yılı yıllık toplam yağışları, Edirne hariç Türkiye nin Batısı ile Hatay, Adana, Kahramanmaraş, Karaman, Nevşehir, Yozgat ve Bingöl civarında 1971-2000 ortalamalarının altında gerçekleşmiştir.
5. 2006 YILI ISITMA ve SOĞUTMA GÜN-DERECELERİNİN DEĞERLENDİRMESİ 2006 yılında Marmara, Ege, Orta ve Batı Karadeniz, Doğu Akdeniz ve G.D. Anadolu da ısıtma gereksinimleri artarken; normalin üzerinde sıcaklıklar nedeniyle özellikle Doğu Anadolu da olmak üzere ülkemizin geri kalan bölümlerinde ısıtma gereksinimleri azalmıştır. 2006 yılında özellikle Şanlıurfa, Malatya, Iğdır, Anamur ve Orta Anadolu da olmak üzere bütün Türkiye de artan sıcaklıklar nedeniyle soğutma gereksinimleri artmıştır.
6. 2006 YILI EKSTREM HAVA OLAYLARI DEĞERLENDİRMESİ Son yıllarda artan sıcaklıklarla birlikte zarar yapan meteorolojik hadiselerin sayısında da artışlar olmuştur. Ortalama sıcaklıklardaki çok küçük sapmalar ekstrem hava olaylarında büyük artışlara sebep olabilmektedir. 2006 Yılında Türkiye de 313 adet ekstrem olay bildirilmiştir. Bu olaylardan en fazla görülenleri %44 ile fırtına, %22 ile şiddetli yağış ve seldir. 2006 yılında Doğu ve Güneydoğu Anadolu da otuzdan fazla vatandaşımızı şiddetli yağışlarda kaybettik. 2006 Yılında Dünya üzerinde çok fazla ekstrem hava olayı olmuştur. Bunlardan en çok görülenleri şiddetli yağış ve sel, şiddetli kuraklık, sıcak dalgası, kasırga ve tayfunlardır. Güncelleme tarihi: 22.06.2007