SİRKÜLER Tarih : 21.10.2015 No : 2015/68 Bu Sirkülerimiz; Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlarının Kullanılması İle İlgili Bilgilendirme Hakkında Olacaktır. Bilindiği üzere 426 Sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesiyle Maliye Bakanlığına tanınan yetkiye istinaden satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarlara (perakende teslimde bulunan veya hizmet ifa eden) Vergi Usul Kanununa göre fatura vermek zorunda olmadıkları mal satışları veya hizmet ifalarının belgelendirilmesinde (06.12.1984 tarihli ve 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanuna göre kullanmak zorunda oldukları ödeme kaydedici cihazların yerine) Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları kullanma mecburiyeti getirilmiştir. Anılan tebliğin 3 üncü maddesine göre yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar, temel olarak Basit/Bilgisayar Bağlantılı ve EFT-POS özelliği olan cihazlar olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Ayrıca akaryakıt pompalarına bağlanan, sinema giriş bileti ve yolcu taşıma bileti düzenleyen ödeme kaydedici cihazlar da bu kapsama girmektedir. Tebliğin yeni nesil ödeme kaydedici cihazların kullanılmasına ilişkin kademeli bir geçiş öngörmektedir. Ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan mükelleflerden, faaliyetlerinde seyyar EFT-POS cihazı kullananlar, ve yol kenarı otopark hizmeti verenler 01.10.2013 tarihi itibariyle EFT-POS özelliği olan yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorundadır. (Bu kapsama girmeyen mükellefler de isterlerse bu tür yeni nesil ödeme kaydedici cihazları alarak kullanabilirler.) Ancak, aynı tebliğin 6 ncı bölümünde açıklandığı üzere; cihaz kullanma mecburiyeti getirilenler alış faturasının düzenlendiği tarihten itibaren 90 gün içerisinde, bağlı bulundukları vergi dairesine bir dilekçeyle müracaat ederek cihazlarını kayıt ettirmek zorunda olduğundan yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma zorunluluğu fiilen 30.12.2013 tarihinde başlamaktadır. Basit/Bilgisayar bağlantılı yeni nesil ödeme kaydedici cihazları kullanmak zorunda olan mükelleflerin bu mecburiyetleri 1 Ocak 2016 tarihinde başlayacak olmasına rağmen; isteyen mükellefler bu tarihten önce de Maliye Bakanlığı tarafından onaylanmış cihazları alarak kullanabilirler. 3100 sayılı Katma Değer Vergisi mükelleflerinin ödeme kaydedici cihazları kullanmaları mecburiyeti hakkında kanun uyarınca, ihtiyari olarak sinema giriş Sayfa 1
bileti veya yolcu taşıma bileti düzenleyen cihaz kullanan mükellefler yine 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorundadırlar. 3 Haziran 2015 Tarihli ve 29375 Sayılı Resmî Gazete de yayımlanan 450 ve 451 sıra no.lu vergi usul kanunu genel tebliğleri yeni nesil ödeme kaydedici cihazlarının kullanımına ilişkin düzenlemelere yer veren 426 ve 435 sıra no.lu vergi usul kanunu genel tebliğlerinde değişiklikler yapmış, söz konusu değişiklikler ise 2015-40 ve 2015-41 sayılı Sirkülerlerimiz ile duyurulmuştur. Yapılan bazı önemli değişiklikler şunlar olmuştur: - Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlarda Z raporu oluşturma zorunluluğu devam etmekle birlikte, söz konusu raporlar yeni nesil ödeme kaydedici cihazlarda elektronik ortamda muhafaza edildiğinden bu cihazları kullanan mükelleflerin Z raporlarını ayrıca kâğıda basmak ve bu şekilde muhafaza etme zorunluluğu kaldırılmıştır. - ÖKC fişleri ile banka POS harcama belgesinin işyeri nüshası sadece yeni nesil ÖKC nin yazıcısından basılacaktır. - ÖKC fişi yerine fatura düzenlenmesinin söz konusu olduğu durumlarda, mali değeri olan ÖKC fişi yerine, satışın faturalı satış olduğunu belirten bir bilgi fişinin ÖKC den düzenlenerek müşteriye verilmesi ve bu bilgi fişinde banka POS harcama bilgilerinin de gösterilmesi gerekmektedir. - Faaliyetlerinde seyyar EFT-POS (banka POS) cihazı kullanan mükelleflere 1/10/2013 tarihinden itibaren EFT-POS özellikli yeni nesil ÖKC kullanma mecburiyeti getirildiğinden, bu mükelleflerin seyyar kullanım özelliği olan banka POS cihazı bulundurmamaları ve kullanmamaları gerekmektedir. - Basit/bilgisayar bağlantılı yeni nesil ÖKC kullanan mükelleflerin, işletmelerindeki harici banka POS cihazlarını 1 Ocak 2016 tarihine kadar yetkili ÖKC firmaları aracılığıyla yeni nesil ÖKC lere (Gelir İdaresi Başkanlığı Mesajlaşma Protokollerine uygun olarak) bağlatmaları zorunlu olup, bu tarihten sonra yeni nesil ÖKC den bağımsız banka POS cihazlarını kullanmaları mümkün bulunmamaktadır. 426 sıra no.lu vergi usul kanunu genel tebliği ve yeni nesil ödeme kaydedici cihazlarla ilgili düzenlemelere ilişkin tereddüt edilen hususlarla ilgili Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde yayımlanan soru ve cevaplar aşağıdaki gibidir. SORU 1: KİMLER YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ KULLANMA MECBURİYETİ KAPSAMINA GİRMEKTEDİR? Satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarlara (perakende teslimde bulunan veya hizmet veren) mükellefler Vergi Usul Kanununa göre fatura vermek zorunda olmadıkları mal satışları veya hizmet ifalarının belgelendirilmesinde Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları kullanmak mecburiyetindedir. Buna göre; 1-3100 sayılı Kanun mevzuatına göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetinde olan (Bakanlıkça muaf tutulanlar hariç), 2- Vergi Usul Kanununa göre birinci ve ikinci sınıf tacir kapsamına giren, 3- Perakende olarak mal satışı veya hizmet ifasında bulunan, Sayfa 2
4- Vergi Usul Kanununa göre fatura düzenleme zorunluluğu olmayan satışları bulunan, diğer bir ifade ile perakende satış fişleri ile belgelendirilebilecek nitelikte satışları olan (Mükellefin bütün satışları için kendiliğinden fatura düzenliyor olması yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyetini kaldırmaz.) mükellefler, yeni nesil ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyeti kapsamına girmektedirler. SORU 2: KAÇ TÜR YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ VARDIR? Basit/bilgisayar bağlantılı ve EFT-POS özellikli (Pos yazarkasa) olmak üzere temel olarak iki tür yeni nesil ödeme kaydedici cihaz vardır. Ayrıca, akaryakıt pompalarına bağlanan, sinema giriş bileti ve yolcu taşıma bileti düzenleyen ödeme kaydedici cihazlar da bu Tebliğ kapsamına girmektedir. SORU 3: EFT-POS ÖZELLİĞİ OLAN YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZI KİMLER, HANGİ TARİH İTİBARİYLE KULLANMAK ZORUNDADIR? 426 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 4 numaralı bölümünün (a) bendinde yapılan açıklamaya göre, 3100 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatına göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan (Bakanlığımızca muaf tutulanlar hariç) mükelleflerden sadece; - Faaliyetlerinde seyyar EFT-POS cihazı kullananlar, - Yol kenarı otopark hizmeti verenler, 01/10/2013 tarihinden itibaren EFT-POS özelliği olan yeni nesil ödeme kaydedici cihaz alarak kullanmak zorundadırlar. Bu kapsama girmeyen mükellefler de isterlerse bu tür yeni nesil ödeme kaydedici cihazları alarak kullanabilirler. SORU 4: 07/08/2014 TARİHİNDEN SONRA YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ ALAN MÜKELLEFLER BU CİHAZLARINI NE ZAMANA KADAR VERGİ DAİRESİNE KAYIT ETTİRECEKLERDİR? 437 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğde, mükelleflerin gerek mecburiyetlerinin başlaması sebebiyle gerekse mecburiyetleri başlamadan kendi istekleri ile kullanmak üzere aldıkları yeni nesil ödeme kaydedici cihazlarını, alış faturasının düzenlendiği tarihten (fatura tarihi dahil) itibaren 15 gün içerisinde bağlı bulundukları vergi dairesine bir dilekçeyle (alış faturası örneği, cihaz sicil numarası, cihazdan alınan bir fiş örneği de dâhil olmak üzere gerekli belgeleri eklemek suretiyle) bildirerek kayıt ettirecekleri, ayrıca mükelleflerin kayıt işlemi ile birlikte, kullanmak üzere aldıkları her bir cihaz için ayrı ayrı olmak üzere "Ödeme Kaydedici Cihazlara Ait Levha"yı söz konusu süre içerisinde vergi dairelerinden alarak işyerlerinde devamlı surette görülebilecek bir yere asacakları açıklanmıştır. Anılan Genel Tebliğe göre, cihazın alındığı tarih itibariyle yeni nesil ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyetinin başlamasına 15 günden daha az bir süresi kalan mükelleflerin, söz konusu 15 günün sonunu beklemeden yukarıda açıklandığı şekilde cihazlarının kaydını yaptırıp ödeme kaydedici cihazlara ait levhalarını almaları, diğer bir anlatımla cihazlarını, alış faturasının düzenlendiği tarihten itibaren (yeni nesil ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyetinin başlama Sayfa 3
tarihini geçmemek şartıyla) vergi dairesine kaydettirip levhalarını alarak kullanmaya başlamaları gerekmektedir. SORU 5: BASİT/BİLGİSAYAR BAĞLANTILI YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZLARI KİMLER, HANGİ TARİH İTİBARİYLE KULLANMAK ZORUNDADIR? 426 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 4 numaralı bölümünün (c) bendinde yapılan açıklamaya göre; 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanuna istinaden Bakanlığımızca muaf tutulanlar hariç olmak üzere anılan Kanuna göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan diğer tüm mükellefler 01/01/2016 tarihinden itibaren basit/bilgisayar bağlantılı yeni nesil ödeme kaydedici cihazları alarak kullanmak zorundadırlar. Mükellefler, bu tarihten önce de Bakanlığımızca onaylanmış Basit/bilgisayar bağlantılı yeni nesil ödeme kaydedici cihazları alarak kullanabilirler. SORU 6: TOPTAN TİCARETLE UĞRAŞMAKTAYIM VE FAALİYETİMDE SEYYAR EFT-POS (BANKA POS U) KULLANMAKTAYIM. EFT-POS ÖZELLİĞİ OLAN YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ KULLANMAK MECBURİYETİM VAR MI? Yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti perakende ticaretle uğraşan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci sınıf tüccarlara getirildiğinden, toptan ticaretle uğraşan mükelleflerin yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyetleri yoktur. SORU 7: BASİT USULE TÂBİ MÜKELLEFİM VE FAALİYETİMDE SEYYAR EFT- POS (BANKA POS U) KULLANMAKTAYIM. EFT-POS ÖZELLİĞİ OLAN YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ KULLANMAK MECBURİYETİM VAR MI? Yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti birinci ve ikinci sınıf tüccarlara getirildiğinden, basit usule tâbi mükelleflerin yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyetleri yoktur. SORU 8: OTEL İŞLETİYORUM OTEL BÜNYESİNDE DIŞARIDAN GELENLERE DE HİZMET VEREN BİR RESTORAN BULUNMAKTADIR VE İŞLETMEMDE SEYYAR EFT-POS KULLANIYORUM. YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ KULLANMA MECBURİYETİM VAR MI? 49 seri no.lu ödeme kaydedici cihaz genel tebliğinde münhasıran günlük müşteri listesinde kayıtlı müşterilerine hizmet veren otel işletmecileri ÖKC kullanma mecburiyetinin dışında bırakılmıştır. Günlük müşteri listesinde kayıtlı olmayan ve dışarıdan gelen müşterilere de hizmet vermeniz sebebiyle yeni nesil ÖKC kullanma mecburiyetiniz vardır. Sayfa 4
SORU 9: OTOPARK İŞLETMECİSİYİM. BİR YOL KENARI, BİR DE SABİT OTOPARKIM VAR. YENİ NESİL ÖKC KULLANMA MECBURİYETİM VAR MI? 426 Sıra No lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 4 numaralı bölümündeki açıklama uyarınca; - Yol kenarı otoparkınızda 01.10.2013 tarihinden itibaren EFT-POS özelliği olan yeni nesil ÖKC, - Sabit otoparkınızda 01.01.2016 tarihinden itibaren, basit/bilgisayar bağlantılı yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyetiniz bulunmaktadır. Sabit otoparkınızda EFT-POS özelliği olan yeni nesil ÖKC de kullanabilirsiniz. Ayrıca, 385 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 3 üncü bölümünde nitelikleri belirtilen cihazları kullananların, ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyetleri bulunmamaktadır. SORU 10: AKARYAKIT İSTASYONU İŞLETMECİSİYİM VE AKARYAKIT SATIŞLARIMI POMPALARA BAĞLI YAZAR KASALARDAN OTOMATİK OLARAK ÇIKAN ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ FİŞLERİ İLE BELGELENDİRMEKTEYİM. BU SATIŞLARLA İLGİLİ TAHSİLATIMDA SEYYAR EFT-POS CİHAZI (BANKA POS'U) KULLANMAKTAYIM. EFT-POS ÖZELLİKLİ YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ KULLANMA MECBURİYETİM VAR MI? Mevcut uygulamada, akaryakıt istasyonlarında taşıtlara yapılan akaryakıt satışları pompalara bağlı ödeme kaydedici cihazlardan otomatik olarak çıkan fişlerle belgelendirildiğinden, pompalardan yapılan akaryakıt satışlarıyla ilgili tahsilat için seyyar EFT-POS (banka POS u) cihazını kullanmaya devam edebilirsiniz. Ancak, akaryakıt harici satışlarda (market, oto yıkama, yağ değişimi vb.) seyyar EFT-POS cihazı kullanılması hâlinde, münhasıran bu satışların belgelendirilmesinde EFT-POS özellikli yeni nesil ödeme kaydedici cihazların kullanılması icap etmektedir. SORU 11: FAALİYETİMİZDE SEYYAR EFT-POS KULLANIYORUZ. ELİMİZDE BULUNAN VE MÜŞTERİNİN AYAĞINA GİTMEK SURETİYLE YAPILAN TAHSİLÂTLARDA KULLANILAN BİRDEN FAZLA SEYYAR EFT-POS CİHAZIMIZ (MOBİL BANKA POS U) MEVCUTTUR. HER BİR MOBİL POS İÇİN EFT-POS ÖZELLİKLİ YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ ALMAK ZORUNDA MIYIZ? Perakende nitelikli mal satışlarının veya hizmet ifalarının bedelinin tahsilinde kullanılan seyyar EFT-POS larının mobil banka POS u) tamamı EFT-POS özellikli yeni nesil ödeme kaydedici cihazlarla değiştirilecektir. İhtiyaç fazlası olup kullanılmayan seyyar EFT-POS larının (mobil banka POS u) ise iptal edilmesi veya hiçbir şekilde perakende nitelikli satışların bedelinin tahsilinde kullanılmaması gerekir. SORU 12: KARGO İŞLETMECİLİĞİ YAPMAKTAYIM, VERMİŞ OLDUĞUM HİZMETİN KARŞILIĞINI SEYYAR POS CİHAZI İLE TAHSİL EDİYORUM. YENİ NESİL ÖKC KULLANACAK MIYIM? 3100 sayılı Kanunla ilgili 2 Seri No.lu Genel Tebliğde, kara, hava, deniz ve demiryolları ile yapılan yolcu ve yük taşımacılığı faaliyetiyle uğraşan mükellefler, ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyetlerinin dışında bırakıldığından, söz Sayfa 5
konusu faaliyetinize istinaden gerçekleştirilen dağıtım ve kurye hizmetlerine ilişkin tahsilatlarla ilgili olarak EFT-POS özelliği olan yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma zorunluluğunuz yoktur. SORU 13: SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRİM. YENİ NESİL ÖKC KULLANMA MECBURİYETİM VAR MI? Serbest meslek faaliyetinde bulunmanız sebebiyle 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun kapsamına girmediğinizden yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar kullanma mecburiyetiniz yoktur. SORU 14: İŞYERİMDE KULLANMAKTA OLDUĞUM ÖNCEKİ MEVZUATA GÖRE ONAYLANMIŞ BULUNAN YAZAR KASAMIN MALİ HAFIZASI 01/01/2014 TARİHİNDEN SONRA DOLARSA, DOLAN BU MALİ HAFIZAYI YENİ BİR MALİ HAFIZA İLE DEĞİŞTİREBİLİR MİYİM? Hayır değiştirilemez. Yeni nesil ödeme kaydedici cihaz uygulaması ile ilgili olarak yayımlanan 426 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 4 numaralı bölümünün (d) bendinde, mükelleflerin, 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine tâbi mevcut ödeme kaydedici cihazlarını, 31/12/2015 tarihini geçmemek üzere malî hafızaları doluncaya kadar kullanabilecekleri, 1/1/2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 3100 sayılı Kanuna göre Bakanlığımızca onaylanmış olan ve mükelleflerce kullanılmakta iken mali hafızası dolan ödeme kaydedici cihazlara yeni mali hafıza takılmayacak, söz konusu cihazın 60 Seri No.lu ödeme kaydedici cihaz Genel Tebliğinin 4 üncü bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde hurdaya ayrılması ve bu durumdaki mükelleflerin yeni bir ödeme kaydedici cihaz (yeni nesil veya 3100 sayılı Kanuna tabi cihaz) alarak Kanuni yükümlülüklerini yerine getirmeleri gerekmektedir. Saygılarımızla UNİVERSAL YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. Not: 1- Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olduğundan tereddüt edilen bir husus bulunması halinde işlem tesis etmeden önce tarafımıza yazılmasını rica eder, yalnızca sirkülerdeki açıklamalar dayanak gösterilmek suretiyle yapılacak işlemler sonucunda doğacak zararlardan müşavirliğimizin sorumlu olmayacağını hatırlatmak isteriz. 2- Soru, görüş, eleştiri ve önerilerinizi soru@universalymm.com adresine gönderebilirsiniz. Sayfa 6