İLKÖĞRETİM OKULLARI ÖĞRENCİ KULÜP FAALİYETLERİNE YÖNELİK EĞİTİM MATERYALİ VE DONANIM İHTİYACININ DEĞERLENDİRMESİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED) İLKÖĞRETİM OKULLARI ÖĞRENCİ KULÜP FAALİYETLERİNE YÖNELİK EĞİTİM MATERYALİ VE DONANIM İHTİYACININ DEĞERLENDİRMESİ Ankara - 009

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI...000 KAYNAK KİTAPLAR DİZİSİ...000 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı GMK Bulvarı No: 109 (0600) Maltepe-ANKARA Tel: 0 1 0 6-0 9 6-1 69 60 Faks: 0 1 1 6 0 e-posta: earged@meb.gov.tr İnternet adresi: www.meb.gov.tr Tüm hakları saklıdır. İçerikle ilgili alıntılar, kaynak gösterilerek kullanılabilir. Kitap, çoğaltma araçları, optik araçlar vb. yöntemlerle çoğaltılamaz.

En mühim ve feyizli vazifelerimiz millî eğitim işleridir. Millî eğitim işlerinde mutlaka muzaffer olmak lazımdır. Bir milletin hakikî kurtuluşu ancak bu suretle olur. Eğitimdir ki bir milleti ya özgür, bağımsız, şanlı ve yüce bir toplum halinde yaşatır ya da onu köleliğe ve yoksulluğa iter. Mustafa Kemal ATATÜRK i

ii

SUNUŞ Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED), MEB e bağlı birimlerin eğitim alanında ihtiyaç duyduğu konularda araştırmalar yapmaktadır. EARGED ayrıca araştırmacılara destek vermek, araştırmaların hayata yansıtılabilmesi amacıyla öneriler geliştirmek, eğitimle ilgili araştırmaları ve makaleleri derleyerek internet ortamında kullanıcıların hizmetine sunmak görevini üstlenmiştir. Bilgi çağı olarak adlandırılan yaşadığımız yüzyılda çağdaşlığı yakalamak isteyen ülkemiz ekonomisi için insan faktörü, kurumların başarısında ve rekabet edebilme düzeyinde oldukça önemli rol oynamaktadır. Bu anlamda eğitimin geleceğini ve eğitim politikalarını bilimsel araştırmaların yönlendireceği düşüncesiyle 00 006 öğretim yılında uygulamaya konulan Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim ve Orta Öğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği kapsamında ilköğretim okullarında yürütülen öğrenci kulüp etkinliğinde çalışmaları yürütmek üzere eğitim materyali ile donatılmış materyal ihtiyaç bilgilerine il düzeyinde ulaşılmıştır. Bu araştırma, ilköğretim okullarında öğrenci kulüplerinin etkinlik çalışmalarında ihtiyaç duyulan eğitim materyallerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma verilerinin sağlanmasında değerli katkılarından dolayı il milli eğitim müdürlüklerine, ilgili yöneticilere, araştırmanın yapılması ve tamamlanmasında emeği geçen Araştırma Şubesi öğretmenlerinden Hakkı PAMUK ve Çiğdem KAYA ya, grafik-düzenleme ve kapak çalışmaları için Hüseyin MUTLUCAN a teşekkür ederim. Araştırmanın eğitim sistemindeki verimliliği artırmasını dilerim. Dr. Halil Rahman AÇAR Daire Başkanı iii

ÖN SÖZ Ülkemizin kalkınması ve gelişmesi bireye sağlanan eğitim imkânları ile doğrudan ilişkilidir. Coğrafi yapı, sosyo-ekonomik koşullar, eğitim-öğretimde fırsat eşitliğini etkileyen önemli faktörlerdir. Çağımızda küreselleşen ekonomik süreç, kurumların birbiriyle rekabetini hızlandırmış, kurumlardaki zaman kullanımı, karar ve uygulama süreci ile değişim başlı başına birer stratejik faktör hâline gelmiştir. Yaşadığımız yüzyılda çağdaşlığı yakalamak isteyen ülkemiz ekonomisi için insan faktörü, kurumların başarısında ve rekabet edebilme düzeyinde oldukça önemli rol oynamaktadır. Bu nedenlerle ilköğretim düzeyinde verilen eğitim, insanımızı geleceğe taşıyan en önemli değerdir. Bu nedenle Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim ve Orta Öğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği kapsamında ilköğretim okullarında yürütülen öğrenci kulüp etkinliğinde çalışmaları yürütmek üzere eğitim materyali ile donatılmış materyal ihtiyaç bilgilerine il düzeyinde ulaşılmıştır. Araştırmanın yapılmasını talep eden Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı verilerin toplanması ve gönderilmesinde katkı sağlayan il milli eğitim müdürlüklerine, diğer yöneticilere teşekkür eder, araştırmanın eğitim kurumlarına faydalı olmasını dileriz. EARGED Araştırma Şubesi iv

İÇİNDEKİLER Sayfa BÖLÜM I SUNUŞ... ii ÖN SÖZ... iii İÇİNDEKİLER... iv TABLOLAR LİSTESİ... v GİRİŞ... 1 PROBLEM... 1 1. PROBLEM DURUMU... 1 1.1 Eğitici Kol Çalışmalarının Tarihsel Gelişimi... 1. Eğitici Kol Çalışmalarının Bugünkü Durumu ile Amaçları ve İlkeleri... 1. Milli Eğitimin Genel Amaçları... 11 1..1 Kişisel Bakımdan... 1 1.. İnsanlık İlişkileri Bakımından... 1 1.. Ekonomik Hayat Bakımından... 1 1.. Toplum Hayatı Bakımından... 1 1. İlköğretimin Eğitim İlkeleri... 1 AMAÇ... 1 1. ARAŞTIRMANIN AMACI... 1 1.1 Alt Amaçlar... 1 ÖNEM... 1 1. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ... 1 ARAŞTIRMANIN KAPSAM VE SINIRLILIKLARI... 16 1.1 Kapsam... 16 1. Sınırlılıklar... 16 BÖLÜM II YÖNTEM... 17 1. ARAŞTIRMANIN YÖNTEM VE MODELİ... 17 1. 1. Yöntem... 17 1. Model... 17. EVREN VE ÖRNEKLEM... 18. 1 Evren... 18. Örneklem... 18. VERİLERİN TOPLANMASI VE ÇÖZÜMLENMESİ... 19. 1 Verilerin Toplanması... 19. Verilerin Çözümlenmesi... 19 BÖLÜM III BULGULAR VE YORUMLAR... 1 İL İLKÖĞRETİM OKULLARI KULÜP ETKİNLİKLERİ... 1. 1 Kulüp Etkinlikleri... 1. 1. 1 İlköğretim Okullarınca Sosyal Etkinlik Alanlarına Yönelik Oluşturulan Ek Kulüpler... 0. 1. Kaynaştırma Eğitimi Yapılan İl İlköğretim Okulları Öğrenci Kulüpleri... 1. Kulüp etkinlikleri eğitim materyali.... İlköğretim okulu sosyal etkinlik alanına yönelik okul eğitim materyal donanımı... 1. Kaynaştırma Eğitimi Yapan İlköğretim Okulu Kulüp Etkinliklerine Yönelik Okul Donanımı.. BÖLÜM IV SONUÇ VE ÖNERİLER... 7 SONUÇ... 7 ÖNERİLER... 7 KAYNAKÇA... 9 E K L E R... 60 v

TABLOLAR LİSTESİ Sayfa Tablo.1 Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği Kapsamındaki Öğrenci Kulüpleri... 18 Tablo.1 İl İlköğretim Okulları Kulüp Etkinlikleri... Tablo.1 (devam) İl İlköğretim Okulları Öğrenci Kulüp Etkinlikleri... Tablo.1 (devam) İl İlköğretim Okulları Öğrenci Kulüp Etkinlikleri... Tablo.1 (devam) İl İlköğretim Okulları Öğrenci Kulüp Etkinlikleri... Tablo. İl İlköğretim Okulları Öğrenci Kulüp Etkinlikleri... 7 Tablo. İl İlköğretim Okulları Öğrenci Kulüp Etkinliği... 9 Tablo. İl İlköğretim Okullarının Oluşturduğu Ek Kulüpler... 1 Tablo. İlköğretim Okullarında Kaynaştırma Eğitimi Yapan İl ve Öğrenci Kulüpleri... Tablo.6 Kültür ve Edebiyat Eğitim Materyal Donanımı... Tablo.7 Yayın ve İletişim Eğitim Materyal Donanımı... Tablo.8 Müzik Eğitim Materyal Donanımı... 6 Tablo.9 Resim/Görsel Sanatlar Eğitim Materyal Donanımı... 6 Tablo.10 Bilişim ve İnternet Eğitim Materyal Donanımı... 7 Tablo.11 Halk Oyunları Eğitim Materyal Donanımı... 7 Tablo.1 Tiyatro Eğitim Materyal Donanımı... 8 Tablo.1 Kütüphanecilik Eğitim Materyal Donanımı... 8 Tablo.1 Sivil Savunma Eğitim Materyal Donanımı... 9 Tablo.1 Gezi,Tanıtma ve Turizm Eğitim Materyal Donanımı... 9 Tablo.16 Çevre Koruma Eğitim Materyal Donanımı... 0 Tablo.17 Satranç Eğitim Materyal Donanımı... 0 Tablo.18 Hayvanları Sevme ve Koruma Eğitim Materyal Donanımı... 1 Tablo.19 Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma, Çocuk Esirgeme, Kızılay vb. Kulüplerinin Eğitim Materyal Donanımı... 1 Tablo.0 Sağlık, Temizlik,Beslenme ve Yeşilay Eğitim Materyal Donanımı... Tablo.1 Spor Eğitim Materyal Donanımı... Tablo. Havacılık Eğitim Materyal Donanımı... Tablo. Bilim-Fen ve Teknoloji Eğitim Materyal Donanımı... Tablo. Fotoğrafçılık Eğitim Materyal Donanımı... Tablo. Trafik Güvenliği ve İlkyardım Eğitim Materyal Donanımı... Tablo.6 Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma ve Okul Müzesi Eğitim Materyal Donanımı... Tablo.7 İzcilik Eğitim Materyal Donanımı... Tablo.8 Bilinçli Tüketici Eğitim Materyal Donanımı... 6 Tablo.9 Kooperatifçilik Eğitim Materyal Donanımı... 6 Tablo.0 Meslek Tanıtma Eğitim Materyal Donanımı... 7 Tablo.1 Demokrasi, İnsan Hakları ve Yurttaşlık Eğitim Materyal Donanımı... 7 Tablo. Engellilerle Dayanışma Eğitim Materyal Donanımı... 8 Tablo. Yeşili Koruma Eğitim Materyal Donanımı... 8 Tablo. Çocuk Hakları Eğitim Materyal Donanımı... 9 Tablo. Felsefe veya Düşünce Eğitimi Eğitim Materyal Donanımı... 9 Tablo.6 Denizcilik Eğitim Materyal Donanımı... 0 Tablo.7 Pulculuk Eğitim Materyal Donanımı... 0 Tablo.8 İlköğretim Okulu Kulüp Etkinliklerine Yönelik Okul Donanım Materyalleri... Tablo.9 Kaynaştırma Eğitimi Yapan İlköğretim Okulu Kulüp Etkinliklerine Yönelik Okul Donanım Materyalleri... vi

BÖLÜM I GİRİŞ Bu bölümde, ilköğretim okulları öğrenci kulüplerinin etkililiği artırmak amacıyla, ilköğretim okulları eğitim materyali donanımına ilişkin ihtiyaç taleplerinin değerlendirmesine yer verilmiştir. PROBLEM 1. PROBLEM DURUMU İnsan doğduğu andan itibaren biyolojik olarak gelişmeye ve bulunduğu çevre ile ilişki kurarak sosyalleşmeye başlar. Bu sosyalleşme süreci okul öncesinde aile, çevre ve iletişim araçları ile olurken okula başlama ile birlikte programlı bir şekilde devam eder. İstenilen sosyal alışkanlıkların kazandırılması ve kazanılmış yanlış alışkanlıkların terk edilmesi için en uygun dönem ilköğretim devresidir (Varış,1988,16). Birey ilköğretim devresinde aldığı eğitim-öğretim ile çeşitli bilgi ve beceriler kazanarak hayata hazırlanır. Bu sebeple okullarda öğrencilerin becerilerini geliştirmek amacıyla eğitici kol çalışmaları uygulanmaktadır. Her çocuğun yaşıtlarından farklı olması eğitim-öğretimde bireysel farklılıklara yer veren bir program uygulanmasını gerektirir. Öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını karşılayan, kendileri tarafından planlanıp uygulanan faaliyetler onları bedensel, sosyal ve zihinsel yönden geliştirir. Öğrencilerde istendik yönde davranış değişikliği eğitici kol çalışmalarına yer veren programlarla meydana getirilir. Eğitici kol çalışmaları eğitim programının amaçlarını gerçekleştiren, imkânlarını artırıcı faaliyetlerdir (Varış, 1988,78). Örneğin öğrencilerin kol toplantılarına katılmaları, bayram günlerinde rol almaları, belirli gün ve haftalarda etkinlikler düzenlemeleri onların eğitim faaliyetlerine aktif olarak katılmalarını sağlar. Eğitici kollar üzerine araştırmalar yapan Başaran (198:11) a göre eğitici kollar çeşitli nedenlerle kurulmuştur. Bunlar; eğitim programlarıyla öğrenciye kazandırılan bir davranışı pekiştirmek, okulda demokratik hayatı sağlamak, çevrenin tanınmasına ve kalkınmasına yardım etmek, halkın ihtiyaçlarını karşılamalarına katkıda bulunmaktır. Örneğin öğrencilerin, Türkçeyi 1

doğru, güzel ve etkili kullanmalarını sağlamak, kitap okuma alışkanlığı kazandırmak, toplum ve trafik kurallarına uyulması için halkı bilinçlendirme çalışmaları yapmak, çevreyi korumak ve güzelleştirmek, tarihi ve kültürel değerlerimizi korumak ve yaşatmak ile ilgili etkinliklerde bulunmaları bu amaçları sağlayıcı çalışmalardır. 1.1 Eğitici Kol Çalışmalarının Tarihsel Gelişimi Türk eğitim tarihi incelendiğinde eğitim programlarında eğitsel kol etkinlikleri konusuna 1900 lü yıllara kadar rastlanmamaktadır. Ancak 1908 yılından sonra Milli Eğitim Teşkilatı nın günün şartlarına ve ihtiyaçlarına uygun şekilde yeniden düzenlendiği görülmektedir. 191 yılında çıkarılan Tedrisat-ı İptidaiye Kanun-i Muvakkat (ilköğretim Kanunu) da ilkokulların öğrenim süresinin 6 yıl olarak belirlendiği, programların pedagojik görüşler doğrultusunda hazırlandığı, iş ve müzik dersleri konulduğu, ayrıca eğitsel kol etkinliklerinin önemine dikkat çekildiği görülmektedir (Timurlenk, 1988,11). 9 Mayıs 190 tarihinde T.B.M.M. de toplanan Maarif Kongresi nde, ileride yapılacak birtakım temel işlerin tasarlanması, mevcut eğitim kurumlarının idare edilmesi üzerinde durulmuştur. Programda, eğitim tarihimizde ilk defa milli şuuru geliştirici kitapların yazdırılmasına yer verilmiştir. 191 de Ankara da toplanan Maarif Kongresi nde ise özellikle eğitim programları üzerinde durulmuştur. 19 ve 19 de toplanan Heyet-i İlmiye lerde programda değişikliğe gidilmesi ve Cumhuriyet döneminin ilk ilkokul programı hazırlanarak dersleri hayat ve toplum ihtiyaçlarına göre okutulması esası getirilmiştir (Cicioglu, 198,9). 6 Aralık 19 8 Ocak 196 tarihleri arasında toplanan üçüncü Heyet-i İlmiye de ise okulların sosyal hayatı aydınlatıcı bir merkez olması için reforma ihtiyaç duyulduğu belirtilerek, okul kooperatifleri, okul kütüphaneleri ve çocuk kulüpleri kurulması ( Eğitici kolların okul dışında kurulmuş şekli ) tasarlanmıştır (Özalp ve Ataünal, 1977:1-). İlkokullarda 199 yılında İlk Mektepler Talimatnamesi nde eğitici kollara, Terbiye ve Tedris olarak yer verilmiştir. 199 talimatname sinde yer alan eğitsel kollar şunlardır (Şahin, 199:1): 1. Spor ve Oyun Kolu. Yardımlaşma ve Dayanışma Kolu. Okul Eşyalarını Koruma Kolu. Temizlik Kolu

. Güzel Yazma ve Güzel Konuşma Kolu 6. Tutumlu Olma Kolu 190 yılında hazırlanan Köy Mektepleri Müfredatına göre ise haftada saat okutulan Yurt Bilgisi dersinde, İktisad-i ve İçtima-i teşkilatlarla (Tutum ve toplumsal örgütlere), Köy Kooperatiflerine, Yeşilay, Hilal-i Ahmer (Kızılay), Himaye-i Etfal (Çocuk Esirgeme) şubelerine, toplu olarak yaşama ve benzeri faaliyetlere yer verilmesi ön görülmüştür (Sahan, 199:1; Şahin, 199:1 1). 196 yılında şehir ve köy ilkokulları için ayrı hazırlanan müfredat, 199 yılında toplanan 1. Milli Eğitim Şurası nda incelenerek; okulların, çocuklara demokrasinin gerektirdiği temel kişilik özelliklerini kazandıran kurum olarak görülmesi ve birer demokrasi yuvası haline getirilmesi konusu tartışılmıştır. Ancak köy ve şehir ilkokulları için yeniden düzenlenen eğitim programı ve okul faaliyetleri önceki program çerçevesinde kalmıştır. 19 yılında yapılan. Milli Eğitim Şurası nın ilkokul programına ilişkin yayınlanan raporunda bu alandaki çalışmalara bir değişiklik getirilmediği görülürken, 196 yılındaki. Milli Eğitim Şurası nda, öğrencilerin boş zamanlarını değerlendirmeleri için öğleden sonra okulda Eğitim Kolları çalışmaları yapılabileceği önerilmiştir. 196 yılında ise çok partili demokratik hayata geçiş ile demokratik sistem anlayışı 198 yılındaki ilkokul programına geniş ölçüde yansımıştır. Programın amaçları, ilkeleri ve faaliyetlerinde demokratik esaslara yer verilerek, okul içi ve okul dışı faaliyetlerde bu sorumluluğun yerine getirilmesi ön görülmüştür (Akbaba, 00:10; Özalp ve Ataünal, 1977:1-18; Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, 198:687). 19 yılı İlkokullar Yönetmeliği nde eğitici çalışmalar Sosyal Çalışmalar adı altında yer almış, ilkokul demokratik bir topluluğun gerçek bir örneği olarak kabul edilmiştir (Şahin, 199:1).. Milli Eğitim Şurası nda da (19) aynı yıl hazırlanan ilkokul yönetmeliğinde sosyal faaliyetlere değinilerek, öğrencilerin gerekli alışkanlıkları ve sosyal sorumlulukları kazanabilmesi için bu faaliyetlerde faal rol olmalarının önemi vurgulanmış, 199 da ise bazı öğrenci teşkilatlarının (Eğitici Kollar) kurulması zorunluluğu belirtilmiştir (Özalp ve Ataünal, 1977:80). 198 yılında İlkokullar Yönetmeliği nde de, Çocuk Esirgeme Kolu, Hayvanları ve Ağaçları Koruma Kolu kurulması yer almıştır (Şahin, 199:1).

Taslak olarak hazırlanan aşamalı olarak geliştirilip yaygınlaştırılarak 196 yılında bütün ilkokullarda uygulamaya konulan 196 İlkokul Program Taslağı nda önceki programlardan farklı olarak haftalık ders dağılım çizelgesinde eğitici kol çalışmaları için uzun günlerde (Eylül, Ekim, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ayları) bir ders saati (60 dakika) zaman ayrılmıştır. Kısa günlerde ise (Kasım, Aralık, Ocak, Şubat ayları) böyle bir süre ayrılmamıştır. 1968 İlkokul Programı nda ve 9. Milli Eğitim Şurası nda da (197) eğitici kol çalışmalarına rehberlikle birlikte belirgin bir yer verilmiştir. Sura kararı gereğince 197 197 öğretim yılı başında uygulamaya konan Rehberlik ve Eğitici Çalışmaların Düzenlenmesi ve Yürütülmesi ile ilgili esaslar belirtilmiş ve Tebliğler Dergisi nde yayınlanmıştır. 1976 yılında İlk ve Orta Okullar Eğitici Çalışmalar Yönetmeliği çıkarılmış ve eğitici çalışmalara ilkokullarda uygulanmakta olan ders saatinden haftada (0 ar dakikalık) ders saati ayrılmıştır (Şahin, 199:1-16; Kırdar, 00:8). Eğitici Çalışmalar dersinde Kızılay, gençlik, trafik, temizlik vb. kollara yer verilmiştir (Akyüz, 1999:0). Ancak 1.0.1986 tarihinde ilkokul ders dağıtım çizelgesinden Eğitsel Çalışmalar dersi çıkarılarak eğitici kol çalışmalarının 1,. ve. sınıflarda Hayat Bilgisi,. ve. sınıflarda Sosyal Bilgiler dersleri içerisinde yapılacağı belirtilmiştir. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler derslerinin haftalık ders saati sayısı ise aynı kalmıştır (Şahin, 199:16; Kırdar, 00:8-9). Bakanlığın çeşitli yıllarda yayınladığı programlarda eğitici kol çalışmaları ile ilgili açıklamalara rastlamak mümkündür. İlköğretimin amaçlarında, ilkokulun eğitim ve öğretim ilkelerinde, metot ve tekniklerde, planlama ve uygulamalarda konuya yer verilmiştir. Programın içeriğinde ise 1. sınıftan mezuniyete kadar bir çok ünitenin konularında eğitici kol çalışma alanlarına sıkça rastlanmaktadır. Ayrıca ek ünite olarak işlenmesi belirtilen Belirli gün ve haftalar aynı zamanda eğitici kolların faaliyet alanına girmektedir (Şahin,199:16-17). 1. Eğitici Kol Çalışmalarının Bugünkü Durumu ile Amaçları ve İlkeleri 1 Ocak 00 tarih ve 699 sayılı Resmi Gazetede ve 00 yılı 69 sayılı Tebliğler Dergisinde yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği nde sosyal etkinliklerin amacı; Türk Millî Eğitiminin genel amaç ve temel ilkelerine uygun olarak; öğrencilerin Atatürk İlke ve İnkılâplarına, Anayasanın başlangıcında ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı yurttaşlar olarak yetişmelerine, yeteneklerini geliştirerek gerekli donanımı kazanmalarına katkıda bulunmaktır. Şeklinde ifade edilmiştir.

Bu yönetmelikle; - İnsan haklarına ve demokrasi ilkelerine saygı duyma, kendini tanıma, - Bireysel hedeflerini belirleme, yeteneklerini geliştirme, bunları kendisinin ve toplumun yararına kullanma, - Çevreyi koruma bilinciyle hareket etme, kendine ve çevresindekilere güven duyma, - Planlı çalışma alışkanlığı, serbest zamanlarını etkin ve verimli değerlendirme, girişimci olma ve bunu başarı ile sürdürme, yeni durum ve ortamlara uyma, - Savurganlığı önleme ve tutumlu olma, bireysel farklılıklara saygılı olma; farklı görüş, düşünce, inanç, anlayış ve kültürel değerleri hoşgörü ile karşılayabilme, - Aldığı görevi istekle yapma, sorumluluk alma, bireysel olarak veya başkalarıyla iş birliği içinde çevresindeki toplumsal sorunlarla ilgilenme ve bunların çözümüne katkı sağlayacak nitelikte projeler geliştirme ve uygulama, grupça yapılan görevleri tamamlamak için istekle çalışma ve gruba karşı sorumluluk duyma, gibi tutum, davranış ve becerilerin kazandırılması hedeflenmiştir. Ayrıca yönetmelikte; Öğrenci kulübü ve toplum hizmeti çalışmalarında katılımcılık, planlılık, süreklilik, üretkenlik, gönüllülük ve işbirliği temel ilkedir. ifadesine yer verilmiştir, Bu ilkeler doğrultusunda; - İlköğretim ve orta öğretimde öğrenci kulübü ve toplum hizmeti çalışmalarının, öğrencilerin gelişim seviyesine göre belirlenmesine, - Çevresine duyarlı ve liderlik özelliklerine sahip bireyler olarak yetişmelerine, ilgi ve istidatlarını geliştirmelerine, demokratik yurttaşlık bilincini geliştirebilecek eğitim uygulamalarının, hayatın tüm alanlarına yayılarak yapılacak çalışmaların okul içi ve okul dışı etkinlikleri içermesine, - Öğrencilerin toplumsal hayata, sorunların çözümüne, yerel düzeyde katılımına ve projeler hazırlamaya özendirilmesine, her bireyin topluma katkı sağlayabileceği göz önüne alınarak tüm etkinliklerde geniş katılımın sağlanmasına, öğrencilerin yönlendirilmelerine ve kariyer gelişimlerinin desteklenmesine, - Sosyal etkinlik çalışmalarının planlanması ve yürütülmesinde öğrencilerin ilgi, istek, yetenek ve ihtiyaçları ile çevrenin imkân ve şartlarının göz önünde tutulmasına, - Etkinliklerde verimi sağlamak için okul ve halk eğitim merkezlerinde oluşturulan öğrenci kulüpleri arasında ortak çalışmalar yapılmasına ve bunların imkânlarından yararlanılmasına,

- Çalışmaların daha çok ders dışı zamanları kapsayacak ve değerlendirecek şekilde planlanıp uygulanabilmesine, ders programlarının göz önünde bulundurularak desteklenmesine, - Yurt içinde veya yurt dışında bulunan okullardaki öğrenciler ile ortak çalışmalar yapmalarına, engelli öğrencilerin öğrenci kulübü ve toplum hizmeti çalışmalarına ilgi ve istekleri doğrultusunda etkin olarak katılabilmeleri için gerekli ortam ve şartların sağlanmasına, - Sosyal etkinlik çalışmalarının danışman öğretmenlerin gözetiminde kulüp üyesi öğrencilerle planlanıp yürütülmesine, çalışmalarda resmî, özel sivil toplum kurum ve kuruluşlarıyla öğrenci ve veli iş birliğinin sağlanmasına, - Sosyal etkinliklerle öğrencilerin estetik, etik ve duygusal yönden gelişmelerinin sağlanmasına özen gösterilir denilmektedir. Sosyal etkinlik çalışmaları yönetmelikte belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır. Bu esaslar: 1. Danışman öğretmenler, ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda ders yılı başında yapılan öğretmenler kurulunda belirlenir. Gerektiğinde bir öğrenci kulübüne veya toplum hizmeti çalışmasına birden fazla öğretmen görevlendirilebileceği gibi bir öğretmene birden fazla öğrenci kulübü veya toplum hizmeti çalışmasında da görev verilebilir. Ders yılı içinde kurulması istenen öğrenci kulüplerine de danışman öğretmenler ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda okul müdürünce görevlendirilir.. Sosyal etkinlikler, okul yönetimi ve velilerin iş birliği ile okul içi ve okul dışı imkânlardan yararlanılarak öğrenci kulüpleri ve toplum hizmeti kapsamında yürütülür.. Proje önerileri, çevrede bulunan sivil toplum kuruluşları ile kişi veya diğer kurum ve kuruluşlara götürülerek katkıları istenebilir.. Danışman öğretmen okul dışından sağlanacak desteklerle ilgili olarak sosyal etkinlikler kurulunu bilgilendirir ve okul müdürünün olurunu alır.. Sınıf öğretmenleri ile sınıf/şube rehber öğretmenlerinin yanında gönüllü veliler de sosyal etkinlikler çalışmalarına katılarak öğrencilere yardım ve rehberlikte bulunurlar. 6. Sosyal etkinlikler kapsamında yapılan çalışmalarla ilgili giderler, okul-aile birliklerince veya projeye destek veren kurum/kuruluşlarca sağlanır. 7. Öğrencilerin sosyal etkinlikler kapsamında yapacakları çalışmaları sonuçlandırıp sonuçlandırmadığı, karnelerde düzenlenecek Sosyal Etkinlik bölümüne TAMAMLANDI, "TAMAMLANMADI seklinde yazılarak gösterilir. Sosyal 6

etkinlikler; öğrenci, sınıf öğretmeni, sınıf/şube rehber öğretmeni tarafından Sosyal Etkinlikler Öğrenci Değerlendirme Formu (EK-1) ve Sosyal Etkinlikler Danışman Öğretmen Değerlendirme Formu na (EK-) göre değerlendirilir. Bu değerlendirmenin sonucu öğrenci dosyasındaki ilgili bölüme islenir. Çalışmalar için Sosyal Etkinlikler Yıllık Çalışma Planı (EK-) veya Sosyal Etkinlikler Proje Öneri Formundan (EK-) hangisinin düzenleneceğine bu çalışmalarda görev alan öğrencilerle danışman öğretmenler birlikte karar verir. Çalışmaların projelendirilmesi hâlinde Sosyal Etkinlikler Proje Öneri Formunun yanı sıra, Sosyal Etkinlikler Proje Uygulama Takvimi (EK-) hazırlanır ve çalışmaların sonunda Sosyal Etkinlikler Proje Sonuç Raporu (EK- 6) düzenlenir. Tüm çalışmalar, sosyal etkinlikler kurulu ve okul müdürlüğünce onaylandıktan sonra uygulamaya konulur. 8. Sosyal etkinlikler kurulu, müdürün görevlendireceği bir müdür yardımcısının başkanlığında danışman öğretmenlerin aralarından seçecekleri bir danışman öğretmen, kulüp temsilcilerinin aralarından seçecekleri üç öğrenci ile okul-aile birliğini temsilen iki veliden oluşur. 9. Kurul, kulüp ve toplum hizmeti kapsamındaki etkinliklerin verimli bir şekilde yürütülmesi için danışman öğretmenler, öğrenciler, gönüllü veliler ve diğer öğretmenlerle iş birliği içinde çalışmaları koordine eder. Okul dışı etkinliklerde ilgili birimlerle iş birliği yaparak bu çalışmaların yürütülmesi için gerekli tedbirleri alır. 10. Öğretim yılı başındaki okul-aile birliği toplantısında, gönüllü velilerin görev ve sorumluluklarının tanıtımından sonra, öğrencilerin sosyal etkinlik çalışmalarına yardımcı olacak gönüllü velilerin seçimi yapılır. Aynı toplantıda Gönüllü Veli Başvuru Formları (EK-7) dağıtılır ve bu formların doldurularak daha sonra kurulacak olan sosyal etkinlikler kuruluna teslim edilmesi istenir. 11. Naklen gelen öğrencilerin velilerinin de Kurulca uygun görüldüğü takdirde sosyal etkinlik çalışmalarına katılması sağlanır. 1. Veli olmadığı hâlde bu çalışmalara gönüllü olarak katılmak isteyenlerin de Gönüllü Veli Formunu doldurarak okula başvurusu istenir. Uygun görülmesi hâlinde gönüllü veli olarak çalışmaları sağlanır. 1. Okul açıldıktan ve sınıf temsilcileri seçildikten sonra en kısa sürede; sınıf temsilcileri ile okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin katılacağı toplantıda kurumun türüne, seviyesine, imkân ve şartlarına; çevrenin ekonomik, sosyal, kültürel ve coğrafi özelliklerine göre (EK-8) de yer verilen öğrenci kulüplerinden gerekli görülenlerine ya da öğrencilerin istekleri doğrultusunda farklı kulüplerin kurulmasına karar verilir. 7

Ayrıca kulüplerin oluşturulması sırasında aşağıdaki alanlar da göz önünde bulundurularak; - Zekâ oyunları (satranç, bilardo gibi), - Aileye ve çevreye ekonomik katkıda bulunma (ipek böceği, mantar, kümes hayvanı yetiştirmek, halı, kilim, kumaş dokumak, turist rehberliği yapmak gibi), - Millî ve insanî değerleri tanıma ve tanıtma (eski eserleri, yazma kitap ve levhaları toplamak, ören yerlerini incelemek, millî folklor ürünlerini araştırmak, öğrenmek ve derlemek) amaçlı öğrenci kulüpleri de kurulabilir. - Konuları birbirine yakın olan kulüpler ayrı ayrı kurulabileceği gibi birleştirilerek de yeni öğrenci kulüpleri oluşturulabilir. 1- Öğrenci kulübü çalışmaları belirli esaslara göre yürütülür. Bu esaslar: - Öğrenci kulübü ile ilgili işlerin planlanması, yürütülmesi öğrencilerce yapılır. - Sınıf öğretmenleri ile sınıf/şube rehber öğretmenleri, belirlenen öğrenci kulüplerinin tanıtımını, amaçlarını, çalışma esaslarını, öğrencilere kulübü seçmeden önce açıklar. - Öğrencilerin ilgi duydukları en az bir öğrenci kulübüne üye olmaları esastır. Her öğrenci, bir öğrenci kulübü üyesi olmakla birlikte, isterse sınıf öğretmeni ve sınıf/şube rehber öğretmeninin bilgisinde diğer bir öğrenci kulübüne ve etkinliklerine de katılabilir. - Bu çalışmaların koordinasyonu sosyal etkinlikler kurulunca sağlanır. - Sınıf öğretmeni ile sınıf/şube rehber öğretmenleri, sınıflarında oluşturulan öğrenci listesinin bir örneğini danışman öğretmene, bir örneğini de okul yönetimine verir. 1- Öğrencilerin; ailesine, çevreye ve topluma duyarlı, gönüllü çalışma bilincine sahip, sorun çözen ve çözüm üreten, resmî, özel, sivil toplum kurum ve kuruluşları ile iş birliği içinde çalışma becerilerini geliştirmiş birer fert olarak yetişmeleri için toplum hizmeti çalışmalarına yer verilir. 16- Toplum hizmeti çalışmaları, öğrencilerin yaş ve bilgi seviyelerine uygun öğrenci kulübü çalışmaları kapsamında, ayrı olarak veya bireysel olarak ya da grupla hazırlanacak çalışma planlarına ve projelere göre yaptırılır. Toplum hizmeti; - Velilerin okulla iş birliğini artırmaya yönelik çalıma, okulu ve çevresinin güzelleştirilmesi, bakım ve onarımının yaptırılması yönünde çalışmalar yapmak, - Kendi okulunun veya imkânları yetersiz diğer okulların kitap, araç-gereç ve ihtiyaçlarını gidermek için kampanyalar düzenlemek, 8

- Alt ve diğer sınıflardaki öğrencilerin ders, ödev ve proje çalışmalarına yardımcı olma, toplumda Türkçeyi doğru, güzel, etkili kullanma bilincini geliştirme ve kitap okuma alışkanlığını kazandırmaya yönelik çalışmalar yapmak, - Çevreyi koruma, güzelleştirme, parklar oluşturma, tarihî ve kültürel değerlerimizi koruma ve yaşatmak için çalışmalarda bulunma, toplum kurallarına uyulması için örgencileri ve halkı bilinçlendirme çalışmaları yapmak, - Trafik kurallarına uyulması için öğrencileri ve halkı bilinçlendirme çalışmaları yapmak, - Okul bahçesini, çevreyi, bos arazi ve alanları ağaçlandırma, erozyonla mücadele etme, yok olmaya yüz tutmuş bitki türlerini koruma ve yetiştirmek için çalışmalar yapmak, - İhtiyaç sahibi insanlara yardımcı olma, çevrelerindeki yaslı ve bakıma muhtaç insanlara günlük islerinde yardımcı olma, huzur evlerinde ve çocuk yuvalarındaki insanların hayatlarını kolaylaştırıcı, onların toplumla kaynaşmalarını sağlayıcı çalışmalar yapmak, - Kimsesiz, engelli ve sokakta yasayan çocuklara yardımcı olma, sosyal hizmet amaçlı sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarına destek sağlamak gibi etkinlikleri kapsar. Toplum hizmeti çalışmaları yönetmelikte belirlenen esaslara göre yürütülür. Bu esaslar şunlardır: - Öğrenciler, bireysel olarak veya grup hâlinde yapacakları toplum hizmeti çalışmalarına Sosyal Etkinlikler Yıllık Çalışma Planı veya Sosyal Etkinlikler Proje Öneri Formunu hazırlayıp danışman öğretmenlerine onaylattıktan sonra başlarlar. - Projelerini tamamladıklarında Sosyal Etkinlikler Proje Sonuç Raporunu danışman öğretmene verirler. - Öğrenci kulübü çalışmaları kapsamında yapılacak toplum hizmeti çalışmaları da kulüp çalışmaları kapsamında hazırlanacak Sosyal Etkinlikler Yıllık Çalışma Planı veya Sosyal Etkinlikler Proje Öneri Formunda belirtilir, gerekli onaylar alındıktan sonra uygulamaya konur. - Öğrenciler, ilköğretim kurumlarının 1 inci, nci ve üncü sınıflarında yılda 1 saat, -8 inci sınıflarında 0 saat; orta öğretim kurumlarının tüm sınıflarında saat olmak üzere toplum hizmeti çalışmalarına katılırlar (Değişik: 1.8.00/90 R.G).. - Öğrencinin seçtiği toplum hizmeti çalışmalarına katılması için önceden velisinin izni alınır (EK-9). 9

- Öğrenci kulübü kapsamında yapılacak toplum hizmeti çalışmalarında halk eğitim merkezleriyle diğer kurum ve kuruluşlar arasında iş birliği yapılarak bunların imkânlarından yararlanılır. 17- Sosyal etkinliklerle ilgili müdürün, danışman öğretmenin, sınıf öğretmenleri ile sınıf/şube rehber öğretmenlerin, gönüllü velilerin, öğrenci kulübü temsilcisinin ve öğrencilerin yönetmelikte belirtilen bazı görevleri vardır. Bu görevler: a) Müdür, sosyal etkinliklerin mevzuata uygun ve verimli olarak belirli gün ve haftaların (EK-10) yürütülmesinden sorumludur. Müdür, gerekli gördüğü durumlarda görevlendireceği müdür yardımcılarına veya öğretmenlere yazılı olarak yetki ve sorumluluk verebilir. Müdür velilere gerekli duyuruları yapar ve onları çalışmalara katılmaya teşvik eder, okulun eğitim-öğretime açılışının üncü haftasında öğrenci kulüp ve toplum hizmeti çalışmalarını başlatır, danışman öğretmen ve gönüllü velilere rehberlik yapar, gerektiğinde yazışmaları koordine eder, öğrenci kulübü çalışma planları ile proje önerilerini onaylar. b) Danışman öğretmen; n öğrenci sayısını liste hâlinde sosyal etkinlikler kuruluna bildirir. Çalışmalarda öğrencileri, yaratıcı ve özgün fikirler üretmeye teşvik eder. Çalışmaların genel gözetim ve rehberliğini sağlar. Çalışmaların seyrini takip ederek sonucu, sosyal etkinlikler kuruluna bildirir. Kulüp çalışmaları ile ilgili yazışmaları koordine eder. Sosyal Etkinlikler Yıllık Çalışma Planı, Sosyal Etkinlikler Proje Uygulama Takvimi, Sosyal Etkinlikler Öğrenci Değerlendirme Formu, Sosyal Etkinlikler Proje Öneri Formu ve Sosyal Etkinlikler Proje Sonuç Raporunun hazırlanmasına rehberlik eder. Yapılacak tüm çalışmalarda öğrencilerin duygu ve düşüncelerini etkilemeksizin yazım kuralları ve benzeri konularda yardımcı olur. Kulüpteki öğrenciler ile toplanarak onları yönlendirir ve yapılan çalışmaları değerlendirir. Çalışmalarında okul müdürüne karşı sorumludur. c) Sınıf öğretmenleri ile sınıf/şube rehber öğretmenlerinin görevleri şunlardır; - Öğretmenler, kurulca belirlenen kulüplerin amaçları ve çalışmaları hakkında öğrencileri bilgilendirir, öğrencilerin ilgi ve isteklerine göre belirlenen kulüplere göre üye olmalarını sağlar. - Kulüplere öğrenci seçiminde danışman öğretmenle iş birliği yapar, sınıflarda oluşturulan öğrenci listelerinin bir örneğini danışman öğretmene bir örneğini de okul yönetimine verir. 10

- Okulda ve çevrede yapabilecekleri toplum hizmetlerini öğrencilere tanıtır öğrencileri ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda toplum hizmeti çalışmalarına yönlendirir. - Bu çalışmalarda öğrencilere rehberlik ve danışmanlık yapar kulüp çalışmaları ve toplum hizmetleri ile ilgili projenin hazırlanmasında ve uygulanmasında öğrencilere rehberlik yapar. - Projenin uygulama aşamalarında öğrenci velisiyle is birliği içinde bulunur, projenin uygulama aşamalarında çalışmaları izler, görülebilecek eksikliklerin giderilmesi için gerekli tedbirleri alır, çalışmaların sonucunda projeyi değerlendirerek öğrenci değerlendirme formu ile sonucunu gizlilikle okul yönetimine bildirir. 18- Gönüllü veli; Proje önerilerinin hazırlanmasında ve proje uygulanması sırasında sınıf öğretmenleri ile sınıf/şube rehber öğretmenlerine yardımcı olur. Etkinliklerin, bireysel veya gruplar hâlinde yapılmasına katkı sağlar. Okul dışı çalışmalarında öğrencilere yardımcı olur. Gerektiğinde çalışmalara maddî destek sağlar. Ayrıca, Gönüllü Veliler Hangi İşleri Yapabilir de belirtilen işleri de yapabilirler (EK-11). 19- Temsilci; Öğrencilerle birlikte yıllık çalışma planlarının hazırlanmasını sağlar ve onaylanması için danışman öğretmene verir. Yapılacak faaliyetlerle ilgili görev paylaşımını ve görev dağılımını danışman öğretmene bildirir. Yapılan çalışmalar hakkında danışman öğretmeni bilgilendirir ve kulüp üyelerinin belirli zamanlarda toplanmasını sağlar. Kulüp çalışmalarıyla ilgili yazışmaları yapar ve dosyalanmasını sağlar. Kulüp üyelerince yapılacak proje çalışmalarında koordineyi sağlar. 0- Öğrenciler; En az bir öğrenci kulübüne üye olur ve en az bir toplum hizmeti yapar. Toplantı ve çalışmalara düzenli olarak katılırlar. Toplum hizmeti çalışmalarını düzenli olarak kaydeder ve kendilerine rehberlik yapan öğretmene her hafta imzalatır. Proje çalışmalarında yapacakları değişiklikleri, sınıf öğretmeni ile sınıf/şube rehber öğretmenine bildirir. Kendisi ile ilgili doldurması gereken formları zamanında danışman öğretmene verir. Okul dışında yaptıkları etkinliklerde okulunu en iyi biçimde temsil etmeye çalışır. 1. Milli Eğitimin Genel Amaçları 1.01.00 tarih ve 699 sayılı resmi gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği kapsamında sosyal etkinliklerin amacı, Türk Milli Eğitiminin genel amaçları kapsamında değerlendirilmiştir (http://stu.inonu.edu.tr/~tadogan/odev.html.10.008). 11

Bu kapsamda yapılan değerlendirmede; 1..1 Kişisel Bakımdan İlköğretim çocuğa, karşılanması gereken beden, ruh ve toplumla ilgili birtakım ihtiyaçları, geliştirecek çeşitli istidat ve kabiliyetleri bulunan değerli bir varlık olduğunu kavratmayı; onu, kişilik ve ahlaki karakter sahibi iyi bir yurttaş olarak yetiştirmeyi amaç bilir. Buna göre ilköğretim görmüş bir yurttaş; 1. Sağlığı koruyucu temel bilgileri benimsemiş, gerekli sağlık ve temizlik alışkanlıklarını kazanmıştır. Vücudunu, üstünü başını ve çevresini temiz tutmayı öğrenir, bunlarla ilgili alışkanlıklar edinir. Temizliği, sağlıklı büyüme ve yaşamanın temel şartı olarak bilir. İyi beslenmenin ne olduğunu öğrenir. Hastalık hâlinde alınması gereken tedbirlerin bilincine varır.. Kazalara karşı uyanık ve tedbirli olmayı öğrenmiştir. Evde, okulda, iş yerlerinde vb. yerlerde çıkabilecek kazaların tehlikelerine karşı dikkatlidir. Trafik kurallarını bilir. Kaza hâlinde en basit ilk yardım tedbirlerine başvurabilir.. Çevresindeki bütün canlı, cansız varlıklara değer vermesini, onları sevmesini ve korumasını öğrenmiştir. Canlı ve cansız varlıkların insanlara nasıl yararlı olduğunu kavramıştır. Tabiatı, çevresindeki hayvan ve bitkileri korumayı, onlara bakmayı öğrenir.. Okuma, yazma ve hesaplama gibi temel becerileri kavramıştır. Türkçe yi doğru ve açık bir şekilde konuşur, okur ve yazar. İyi dinleme alışkanlığı kazanır.. Öğrenme merak ve hevesini geliştirmiştir. Bilgi edinmek için çeşitli kaynaklara başvurur ve bunlardan yararlanır. Bilginlere sanatçılara ve onların eserlerine karşı takdir ve hayranlık duyguları besler. Günlük gazeteleri, seviyesine uygun dergi ve kitapları okuma alışkanlığı kazanır. 6. İyi düşünme ve doğru hüküm verme alışkanlığı kazanmıştır. 7. Yurt sevgisi, yurdunu tanıma ve tanıtma arzusu, yurda hizmet duygusu gelişmiştir. 8. Görev ve sorumluluk duygusu kazanmıştır. 9. Tabii güzelliklere ve güzel sanat eselerine karşı ilgi ve hayranlık duymayı öğrenmiştir. 10. Boş zamanlarını iyi kullanmada anlayış ve alışkanlıklar kazanmıştır. 11. Başarılı olduğu zaman aşırı öğünmelerden sakınmayı, başarısızlık karşısında ümitsizliğe düşmemeyi öğrenmiştir. 1

1.. İnsanlık İlişkileri Bakımından İlköğretim çocuğa, aile içinde ve toplumun diğer üyeleri ile olumlu bağlar kurabildiği ölçüde mutlu bir kişilik geliştirebileceğini, çevresindeki insanlarla iyi iş birliği yapabildiği ölçüde başarıya ulaşabileceğini duyurmayı ve benimsetmeyi amaç bilir. Buna göre ilköğretim görmüş bir yurttaş; 1. İyi bir aile hayatının dayandığı temel ilkeleri kavramış, payına düşen görev ve sorumlulukları öğrenmiş ve benimsemiştir.. Başkaları ile birlikte yaşamayı öğrenmiştir. 1.. Ekonomik Hayat Bakımından İlköğretim, çocuğa yurdun kalkınmasında, insan gücünün en değerli bir zenginlik kaynağı olduğunu ve bu kaynağı iyi bir şekilde geliştirmenin en verimli yatırım olacağını kavratmayı amaç edinmiştir. Buna göre ilköğretim görmüş bir yurttaş; 1. İnsan gücünün ve tabiat kaynaklarının çevresinin ve yurdun kalkınmasındaki önemini kavramıştır. Yaptığı her işi dikkatli, özenli, düzgün ve temiz yapar, baştan savmacılıktan sakınır. Kendi eşyasını, okulunu, onun eşya ve araçlarını, millî eserleri dikkatli ve özenli kullanmaya, iyi korumaya çalışır.. Toplumun bağımsız ve etkin bir üyesi olabilmesi için çalışmanın, iyi bir üretici olmanın ve geçimini sağlamanın gerekliliğine inanmıştır.. İyi bir tüketici olmanın memleket ekonomisindeki önemini kavramıştır. 1.. Toplum Hayatı Bakımından İlköğretim çocuğa, Türkiye Cumhuriyetinin insan haklarına dayanan millî, demokratik, laik ve sosyal bir devlet olduğunu, Türk Devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütün teşkil ettiğini ve dünya milletleri ailesinin şerefli ve yapıcı bir üyesi olduğunu kavratmayı amaç bilir. Buna göre ilköğretim görmüş bir yurttaş; 1. Şerefli bir tarihe sahip büyük bir milletin evladı olmanın gururunu duyar.. Demokrasi ilkelerini kavramaya başlamıştır. Bütün ilişkilerinde bu ilkeleri uygulamaya çalışır.. Toplumların ilerleme ve yükselmesinde bilim ve tekniğin önemini kavramıştır.. Memleketin yakın ve uzak komşu memleketler ve dünya milletleri ile ilişkileri hakkında seviyesine uygun bir bilgi kazanmıştır. 1

1. İlköğretimin Eğitim İlkeleri Yukarıda belirtilen Türk millî eğitiminin amaçları ile ilköğretim amaçlarını gerçekleştirmede göz önünde bulundurulacak belli başlı ilkeler şunlardır: 1. İlköğretim milli bir eğitimin kurumudur.. İlköğretim gerçek bir topluluktur.. Okul, kültürel gelişme ve eğitim merkezidir.. İlköğretim, öğrencilerinin temel ihtiyaçlarına cevap veren bir kurumdur.. Her çocuk birbirinden farklıdır. 6. Çocuğun büyüme ve gelişmesi süreklidir. 7. Çocuk bir bütün olarak gelişir. 8. İlköğretim, öğrenciye bilimsel metotlara göre çalışma yolları öğreten bir kurumdur. 9. Derslerle amaçlar ve ilkeler arasında bağlantı kurulmalıdır. Okul etkinlikleri, öğrencilerde istenilen davranış değişikliklerini sağlamaya yöneltilmelidir. 10. Eğitimde ahlaki ve manevi değerlerin kazandırılması hem program hem de yönetimin önemli bir unsurudur. 11. Öğrenme karşılıklı bir etkileşmedir. 1. Her yaşantı her çocuk için ayrı bir anlam taşır. 1. Eğitim ve öğretimde hayatilik esastır. 1. Konuların seçilmesinde, işlenmesinde bulunulan yerden ve zamandan başlanmalıdır. 1. İlköğretim okullarında yürütülen sosyal etkinlik alanlarındaki öğrenci faaliyetleri notla değerlendirilmemekle birlikte öğrencinin karne ve diğer resmî kayıtlarında belirtilmektedir. İlköğretim okullarında 00-006 öğretim yılından itibaren sosyal etkinlik alanı kapsamındaki öğrenci kulüplerine yönelik eğitim materyal donanımına ilişkin il milli eğitim müdürlüklerince düzenlenen ihtiyaç sonuçlarının değerlendirilmesi bu araştırmanın problemidir. 1

AMAÇ 1. ARAŞTIRMANIN AMACI Bu araştırmanın genel amacı; Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim okullarında 00-006 öğretim yılı başında uygulamaya konulan Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren öğrenci kulüpleri eğitim materyali okul donanımına yönelik ihtiyaç dağılımının yapılmasıdır. 1.1 Alt Amaçlar 1. Öğrenci kulüpleri çalışma alanlarına yönelik talep edilen eğitim materyali donanım ihtiyaçlarının sıralaması,. Öğrenci kulüplerinin etkinlik dağılımlarının yoğunluk oranları,. Kulüp etkinliklerinde il dağılım oranları,. Kaynaşmalı eğitim uygulayan il dağılımı,. Kaynaşmalı eğitim alan öğrencilerin kulüp etkinlikleri dağılımı, 6. Kulüp etkinliklerinin okul ortamına yönelik materyal donanım sıralaması, 7. Kaynaşmalı eğitim alan öğrencilerin okul ortamına yönelik materyal donanım sıralaması, nasıldır sorularına cevap aranmıştır. ÖNEM 1. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ 1-17 Kasım 006 tarihleri arasında yapılan 17. Millî Eğitim Şûrasında alınan; Her okulda öğrencilerin boş zamanlarında kendi belirledikleri sosyal etkinlikleri yürütmek üzere eğitim materyali ile donatılmış çalışma alanları bulunmalı ve bu alanların etkin kullanımları sağlanmalıdır. kararı ile okullarımızda yürütülen sosyal etkinlik alanlarına yönelik eğitim materyali donanım ihtiyacını belirlemek amacıyla bu araştırma yapılmıştır. Ayrıca araştırma sonucu belirlenecek eğitim materyalleri ile kulüp çalışmalarındaki etkinliklerin daha verimli olacağı düşünülmektedir. 1

İlköğretim okullarında sosyal etkinlikleri eğitim ve öğretim faaliyetleri ile birlikte yürütülmektedir. Temel eğitim okulları sadece öğrenciye bilgi vermeyi amaçlayan kurumlar değil, aynı zamanda öğrenciyi hayata hazırlayan kurumlardır. Bu amaçla ilköğretim okullarında öğrenci kulüpleri kapsamında çeşitli etkinlikler yapılmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim ve Orta Öğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği kapsamında Sosyal etkinliklerin amacı, Türk Millî Eğitiminin genel amaç ve temel ilkelerine uygun olarak; öğrencilerin Atatürk İlke ve İnkılâplarına, Anayasanın başlangıcında ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı yurttaşlar olarak yetişmelerine, yeteneklerini geliştirerek gerekli donanımı kazanmalarına katkıda bulunmaktır. Bu sebeple sosyal etkinlik çalışmaları, öğretim faaliyetlerinin bölünmez bir parçasıdır. Eğitim ve öğretim faaliyetlerinin vazgeçilmez bir parçası olan öğrenci kulüp çalışmaları ile ilgili olarak yapılan araştırmalarda, kulüp çalışmalarının çeşitli yönlerden değerlendirildiği görülmektedir. Ancak incelenen araştırmalarda ilköğretim okullarında öğrenci kulüp etkinlik alanlarına yönelik eğitim materyali donanım ihtiyacının değerlendirilmediği anlaşılmaktadır. Oysaki kulüp etkinliklerinin eğitim materyali ile donatılmış alanlarda yapılmasıyla çalışma verimliliğine katkı sağlayacaktır. Bu araştırma ilköğretim okullarında yürütülen kulüplerin alanlarına yönelik eğitim materyali donanım ihtiyacını belirlemek ve eksiklikleri gidermek açısından önem taşımaktadır. ARAŞTIRMANIN KAPSAM VE SINIRLILIKLARI 1.1 Kapsam Araştırma Türkiye genelinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim okullarını kapsamaktadır. 1. Sınırlılıklar Bu araştırma, ilköğretim okulları sosyal etkinlik alanlarına yönelik öğrenci kulüplerinin ihtiyaçları ile sınırlıdır. 16

BÖLÜM II YÖNTEM Bu bölümde araştırma modeli, evren ve örneklem, verilerin toplanması ve verilerin çözümü açıklanmaktadır. 1. ARAŞTIRMANIN YÖNTEM VE MODELİ 1.1 Yöntem İlköğretim okullarında yürütülen öğrenci kulüplerine yönelik ihtiyaçlara ilişkin verilerin toplanması yöntemi iki aşamada yürütülmüştür. Birinci aşamada veri toplama aracı olarak kullanılan Bilgi Formu (EK-1) hazırlanmıştır. İkinci aşamada ise Bilgi Formu ile veriler toplanmıştır. 1. Model Araştırma tarama modelindedir. Tarama modelleri, geçmişte ya da hâlen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımıdır (Karasar,199). Bu araştırmada probleme ilişkin temel kavramlar literatür taraması ile, ilköğretim okullarının sosyal etkinlik alanlarına yönelik eğitim materyali donanım ihtiyacı il verileri (EK-1) aracılıyla elektronik ortamda toplanmıştır. 17

. EVREN VE ÖRNEKLEM.1 Evren Araştırmanın evrenini Türkiye genelinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim okulları oluşturmaktadır. Evrenin tamamına ulaşıldığından örneklem alınmamıştır.. Örneklem Evrenin tamamına ulaşıldığından araştırmanın evreni örneklemi olarak alınmıştır. Araştırmanın örneklemini Türkiye genelindeki resmi ilköğretim okullarında yürütülen Tablo,1 deki öğrenci kulüp ihtiyaç verileri oluşturmaktadır. Tablo.1 Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği Kapsamındaki Öğrenci Kulüpleri Öğrenci Kulüpleri Öğrenci Kulüpleri No No 1 Kültür ve Edebiyat 17 Havacılık Yayın ve İletişim 18 Bilim-Fen ve Teknoloji Müzik 19 Fotoğrafçılık Resim/Görsel Sanatlar 0 Trafik Güvenliği ve İlkyardım Bilişim ve İnternet 1 Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma ve Okul Müzesi 6 Halk Oyunları İzcilik 7 Tiyatro Bilinçli Tüketici 8 Kütüphanecilik Kooperatifçilik 9 Sivil Savunma Meslek Tanıtma 10 Gezi, Tanıtma ve Turizm 6 Demokrasi, İnsan Hakları ve Yurttaşlık 11 Çevre Koruma 7 Engellilerle Dayanışma 1 Satranç 8 Yeşili Koruma 1 Hayvanları Sevme ve Koruma 9 Çocuk Hakları 1 Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma, Çocuk Esirgeme, Kızılay ve Benzeri 0 Felsefe veya Düşünce Eğitimi Kulüpler 1 Sağlık, Temizlik, Beslenme ve Yeşilay 1 Denizcilik 16 Spor Pulculuk 18

. VERİLERİN TOPLANMASI VE ÇÖZÜMLENMESİ.1 Verilerin Toplanması Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim okullarında sosyal etkinlik alanlarına yönelik eğitim materyali donanım ihtiyacı verileri olarak ilgili araştırmaya temel teşkil edecek verilerin elde edilmesi için araştırma ekibi tarafından Bilgi Formu (EK-1) hazırlanmıştır Hazırlanan bu form elektronik ortamda illere ulaştırılmıştır. İl millî eğitim müdürlükleri illeri ile ilgili yaptıkları değerlendirmeleri (EK-1) forma işleyerek elektronik posta yoluyla EARGED Başkanlığı elektronik posta adresine göndermişlerdir. Örnekleme alınan 81 ilin tamamından istenilen bilgiler eksiksiz olarak alınmıştır. İllerden elde edilen veriler trafik kodu sırasına göre sıralanmıştır (EK-1).. Verilerin Çözümlenmesi Verilerin çözümlenmesinde frekans ve % de analizlerinden yararlanılmıştır. Kulüp etkinlikleri için ihtiyaç gösterilen eğitim materyallerinin dağılımları değerlendirilmiştir. Değerlendirmede illerin değerlendirme formunda işlem görmeyen kulüp/ler o il okullarında etkinliği olmayan kulüp olarak varsayılmıştır. İlköğretim okulları sosyal etkinlik alanı kapsamında yürütülen öğrenci kulübü ve ihtiyaç üzerine kurulan kulüp/ler ve kaynaştırma eğitimi alan öğrenci kulüpleri (EK-8) esas alınmıştır: 1. Kulüplerin etkinlik alanları,. Kulüplerin etkinlik oranları,. Kulüplerin il kapsamında etkinlik oranları illerden elektronik ortamda Bilgi Formu (EK-1) ile alınan öğrenci kulüp ihtiyaç verilerinden çözümlenmiştir. 19

0

BÖLÜM III BULGULAR VE YORUMLAR Bu bölümde araştırma kapsamına alınan tüm il genelindeki resmi ilköğretim okulları sosyal etkinlik alanı öğrenci kulüpleri eğitim materyali donanım ihtiyaçları verilerinin ortaya koyduğu bulgular, araştırma amaçlarına göre tablolaştırılarak ele alınmıştır. İl okullarının sosyal etkinliklerine yönelik ihtiyaç verileri kulüp etkinliklerine göre tablolaştırılarak yorumlanmıştır. Ayrıca il verilerinden kulüp ihtiyaçlarına göre, kulüp etkinliklerinin Türkiye geneli ve il düzeyindeki etkinlik oranları tablolaştırılmıştır. Kulüplerin sosyal etkinlik materyal donanımına ilişkin tabloları oluşturulmuş ve genel bir değerlendirme yapılmıştır. İL İLKÖĞRETİM OKULLARI KULÜP ETKİNLİKLERİ.1 Kulüp Etkinlikleri İllere göre ilköğretim okullarında açılan kulüp etkinlikleri Tablo.1 ve kulüplerinin il etkinlikleri Tablo. ile Tablo. de İllerin Öğrenci Kulüp Etkinlikleri verilmiştir. 1

Tablo.1 İl İlköğretim Okulları Kulüp Etkinlikleri Kültür ve Edebiyat K. Yayın ve İletişim K. Müzik K. Resim/Görsel Sanatlar K. Bilişim ve İnternet K. Halk Oyunları K. Tiyatro K. Kütüphanecilik K. Sivil Savunma K. Gezi, Tanıtma ve Turizm K. Çevre Koruma K. Satranç K. Hayvanları Sevme ve Koruma K. Sosyal Dayan ve Yard., Çocuk Esirgeme, Kızılay vb. K. Sağlık, Temizlik, Beslenme. ve Yeşilay K. Spor K. Havacılık K. Bilim-Fen ve Teknoloji K. Fotoğrafçılık K. Trafik Güvenliği ve İlkyardım K. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma ve Okul Müzesi K. İzcilik K. Bilinçli Tüketici K. Kooperatifçilik K. Meslek Tanıtma K. Demokrasi, İnsan Hakları ve Yurttaşlık K. Engellilerle Dayanışma K. Yeşili Koruma K. Çocuk Hakları K. Felsefe veya Düşünce Eğitimi K. Denizcilik K. Pulculuk K. Adana x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Adıyaman x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Afyon x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Ağrı x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Amasya x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Ankara x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Antalya x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Artvin x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Aydın x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Balıkesir x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Bilecik x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Bingöl x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Bitlis x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Bolu x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Burdur x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Bursa x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Çanakkale x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Çankırı x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Çorum x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Denizli x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

Tablo.1 (devam) İl İlköğretim Okulları Öğrenci Kulüp Etkinlikleri Kültür ve Edebiyat K. Yayın ve İletişim K. Müzik K. Resim/Görsel Sanatlar K. Bilişim ve İnternet K. Halk Oyunları K. Tiyatro K. Kütüphanecilik K. Sivil Savunma K. Gezi, Tanıtma ve Turizm K. Çevre Koruma K. Satranç K. Hayvanları Sevme ve Koruma K. Sosyal Dayan ve Yard., Çocuk Esirgeme, Kızılay vb. K. Sağlık, Temizlik, Beslenme. ve Yeşilay K. Spor K. Havacılık K. Bilim-Fen ve Teknoloji K. Fotoğrafçılık K. Trafik Güvenliği ve İlkyardım K. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma ve Okul Müzesi K. İzcilik K. Bilinçli Tüketici K. Kooperatifçilik K. Meslek Tanıtma K. Demokrasi, İnsan Hakları ve Yurttaşlık K. Engellilerle Dayanışma K. Yeşili Koruma K. Çocuk Hakları K. Felsefe veya Düşünce Eğitimi K. Denizcilik K. Pulculuk K. Diyarbakır x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Edirne x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Elazığ x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Erzincan x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Erzurum x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Eskişehir x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Gaziantep x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Giresun x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Gümüşhane x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Hakkâri x x x x x x Hatay x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Isparta x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x İçel x x x x x x x x x x x x x x x x x İstanbul x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x İzmir x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Kars x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Kastamonu x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Kayseri x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Kırklareli x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Kırşehir x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Kocaeli x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x