MODÜ L 5: Akademik Yayın ve Kütüphane Tarama Hazırlayan: Öğr. Gör. Dr. Ümmühan Avcı Yücel Bu bölümü tamamladığınızda; Başkent Üniversitesi kütüphane web sayfası hakkında bilgi edinebilecek, Başkent Üniversitesi kütüphane tarama hakkında bilgi edinebilecek, Başkent Üniversitesi kütüphanesine uzaktan erişim hakkında bilgi alabilecek, Kaynak göstermek hakkında bilgi sahibi olabilecek, Alıntı yapmak hakkında bilgi sahibi olabileceksiniz.
Kütüphane Tarama Başkent Üniversitesi Kütüphanesi Web Sayfası Tanıtımı Başkent Üniversitesi Kütüphanesi anasayfasına erişmek için aşağıdaki adresi tıklayınız. http://lib.baskent.edu.tr Bu menü, ILL, Katalog, Konu başlıkları, Kütüphane Yönergesi dışında kalan tüm sayfalarda aktiftir Tüm e-kaynakları bir arada tarayabilirsiniz Araştırma sürecinizi kolaylaştırmak, kütüphane kaynaklarına en etkin ve verimli olarak ulaşmanızı sağlamak için hazırladığımız eğitim dokümanlarına buradan ulaşabilirsiniz Basılı kaynaklarımızı tarayabilirsiniz Şekil 1.1. Başkent Üniversitesi Kütüphanesi Anasayfası
Elektronik kaynaklara, veri tabanlarına ulaşmak için burayı tıklayınız Ücretsiz elektronik kaynaklar ve kütüphane listeleri için burayı tıklayınız. Süreli yayınlar listesine ulaşmak için tıklayınız ULAKBİM aracılığıyla yurt içinden ve yurtdışından makale sağlamak için burayı tıklamalısınız Sisteme üye kütüphanelerden ödünç almak istediğiniz kaynaklar için burayı kullanmalısınız Şekil 1.2. Başkent Üniversitesi Kütüphane Anasayfası Menüleri
Başkent Üniversitesi tezlerini taramak için tıklayınız Kütüphanemize sağlanan yeni kaynakların haftalık ve aylık listelerine ulaşabilirsiniz Başkent Üniversitesi Açık Arşivine yakında buradan ulaşabilirsiniz Kütüphane üyelik bilgilerinize buradan ulaşabilirsiniz Kütüphanemiz tarafından hazırlanan Hukuk Veri Tabanı hakkında bilgi almak ve tarama yapmak için buraya tıklayınız Kaynakların sınıflanmasında kullanılan Türkçe ve İngilizce konu başlıklarını buradan tarayabilirsiniz Buradan, PROXY şifrenizle veri tabanlarına ulaşmak için uzaktan erişim ayarları hakkında bilgi alabilirsiniz Kullanıcı istek ve değerlendirme formları için tıklayınız Şekil 1.3. Kütüphane İçinde Tarama Yapmak ve Uzaktan Erişim
Veri Tabanlarına Uzaktan Erişim Başkent Üniversitesi Kütüphanesinde abone olunan veri tabanlarına uzaktan erişim için PROXY ayarlarını yapmalısınız. Bunun için abone olunan veri tabanlarına uzaktan erişim şifresi almak için Formlar bölümündeki PROXY istek formunu doldurmalısınız. PROXY şifrenizle veri tabanlarına ulaşmak için uzaktan erişim ayarlarına ulaşabilirsiniz. PROXY istek formu Şekil 1.4. Proxy ayarları
Proxy İstek Formu Başkent Üniversitesi Kütüphanesi veri tabanlarına çevrimiçi (online) erişim hizmeti proxy sağlanması yoluyla verilmektedir. En kısa zamanda size geri dönülebilmesi için aşağıdaki formu eksiksiz doldurmanız gerekmektedir. Kütüphanede imzalayacağınız formla birlikte proxy işleminiz gerçekleştirilecektir. Lütfen Başkent uzantılı e-posta adresinizi yazın Formun işleme alınabilmesi için; kütüphane üyesi olmanız ve basılı formu imzalamanız gerekmektedir. Şekil 1.5 Proxy İstek Formu
Uzaktan Erişim Ayarları Proxy şifrenizi aldıktan sonra veri tabanlarına ulaşabilmek için uzaktan erişim ayarlarınızı yapmalısınız. Bu bölüme Şekil 1.4 te belirtilen yerden ulaşabilirsiniz. Şekil 1.6 Uzaktan Erişim Ayarları Uygun olan alanı tıklayınız Uygun olanı tıkladıktan sonra sizi ilgili tarayıcıda Proxy ayarlarının nasıl yapıldığına yönelik ayrıntılı görselleştirilmiş bilgiler karşılayacaktır. Bu bilgilere aşağıdaki linkten de ulaşabilirsiniz. http://lib.baskent.edu.tr/proxyayar.html Daha sonra ilgili adımları takip ederek proxy ayarlarını gerçekleştirmiş olursunuz. Proxy ayarlarınızı gerçekleştirdikten sonra kullanıcı adı ve şifrenizi girmeniz gereken alanı doldurmalısınız (Şekil 1.7). Böylece kütüphane veri tabanlarına bağlanarak kampüs dışında da kaynak taramaları yapabilirsiniz.
Üyelik numaranızı ve şifrenizi girerek bilgilerinize ulaşabilirsiniz Şekil 1.7 Kütüphane Hesabı Bu yazının hazırlandığı 2013-2014 eğitim-öğretim yılı güz döneminde edinilen bilgilere göre; Başkent Üniversitesi üyesi (öğrenci, akademik, idari vb.) olmayanlar kütüphane tarama hizmetlerinden yararlanamamaktadırlar. Başkent Üniversitesi dışındaki üniversitelerin kütüphanelerine erişim için ilgili kütüphanelerle iletişime geçmek gerekmektedir. Ancak telif hakları yasası gereğince yine üniversite bünyesinde üyelik arandığı görüşü yaygındır. Mezun olan ya da üniversite ile ilişiği kesilen öğrencilerin otomatik olarak üyelikleri kesilmektedir.
Kütüphane Sayfası Kullanımına ve Veritabanlarının Taranmasına Yönelik Kullanıcı Eğitimleri Araştırma sürecinizi kolaylaştırmak, kütüphane kaynaklarına en etkin ve verimli olarak ulaşmanızı sağlamak için Başkent Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan eğitim dokümanlarına Şekil 1.1 de gösterilen yerden ya da aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. http://lib.baskent.edu.tr/misyon.html Araştırmalarımızda dergilere ve buradan da makalelere ulaşmak için veritabanlarından yararlanırız. Çok çeşitli veritabanları olmakla birlikte yaygın olarak kullanılan ve birçok kaynağa ulaşabilen veritabanları EBSCO Veritabanı, ULAKBİM Ulusal Veritabanları, ScienceDirect Veritabanı, Scopus Veritabanı, Web of Science Veritabanı, Google Scholar olarak sıralanabilir. Bu listeyi uzatmak mümkündür. Bu veritabanlarının birbirlerine benzer arama özellikleri olmakla birlikte arayüzleri farklılık göstermektedir. Aşağıda bazı veritabanlarının nasıl kullanıldığında yönelik hazırlanmış olan dokümanların linklerine ve web sayfası görünümüne (Şekil 1.8) yer verilmiştir. Başkent Kütüphanesi Katalog Taraması Kullanım Kılavuzu http://lib.baskent.edu.tr/x-webk.ppt http://lib.baskent.edu.tr/x-webk.xps Başkent Kütüphanesi Web Sayfası Kullanım Kılavuzu http://lib.baskent.edu.tr/x-websayfasik1.ppt http://lib.baskent.edu.tr/x-websayfasik1.xps EBSCO Veritabanı Kullanım Kılavuzu http://lib.baskent.edu.tr/x-ebscoegitim.ppt http://lib.baskent.edu.tr/x-ebscoegitim1.pdf ULAKBİM Ulusal Veritabanları Kullanım Kılavuzu http://lib.baskent.edu.tr/x-ebscouzerikullanim.ppt http://lib.baskent.edu.tr/x-ebscouzerikullanim1.pdf ScienceDirect Veritabanı Kullanım Kılavuzu
http://lib.baskent.edu.tr/x-sciencedirect.ppt http://lib.baskent.edu.tr/x-sciencedirect1.pdf Scopus Veritabanı Kullanım Kılavuzu http://www.informascope.com/elsevierblogspot/scopus.pdf Toplu Katalog, Ulusal Veritabanları ve ULAKBİM Süreli yayınlar Kataloğu Kullanım Kılavuzu http://lib.baskent.edu.tr/x-ulusalegitim.ppt http://lib.baskent.edu.tr/x-ulusalegitim.ppt Web of Science Dergi Listesi http://lib.baskent.edu.tr/tr.xps Web of Science Veritabanı Kullanım Kılavuzu http://ekual.ulakbim.gov.tr/veritabani/wos.pdf http://ekual.ulakbim.gov.tr/veritabani/wos.pdf
Şekil 1.8 Kullanıcı Eğitimi İstediğiniz eğitim dokümanını buradan seçebilirsiniz
Alıntı Yapmak ve Kaynak Göstermek Kaynak gösterimi telif hakları, adil kullanım ve intihal gibi yasal ve etik konuların kapsamında yer alan en önemli konularından biridir. Kaynak göstermek bilim ahlakının gereği olarak görülür. Böylece çalışmanızın güvenirliği artar ve kullanılan kaynaklara erişim olanağı sağlanmış olur. Alıntı yapma ve kaynak gösterme süreci çeşitli yöntemlere göre farklılık göstermektedir. En sık kullanılan yöntemlerden biri APA stilidir. Daha çok Sosyal Bilimler alanında kullanılan bu yöntemde gönderme yaparken araştırmanın sonunda ya da metin içerisinde yazarın soyadı ve yayın tarihinin ön plana çıktığını görürüz. Aşağıda bu yönteme göre kaynak göstermede yazım kurallarının en sık rastlanılanlarına kısaca yer verilmiştir. Ancak unutulmamalıdır ki bunların dışında çok yazarlı kaynakların, direkt alıntı yapılan kaynakların, editörlü kitapların, elektronik kaynakların hatta bunların da ayrıntılandırıldığı çok sayıda gösterim bulunmaktadır. APA stili ve diğer stiller sadece kaynak gösterimlerini değil bilimsel bir çalışmanın özetinden tablolarına, şekillerine, paragraf gösterimlerine ve satır boşluklarına kadar ayrıntıları anlatmaktadır. Bu nedenle aşağıda belirtilen örneklerden daha da fazlasına http://www.apastyle.org/ web sitesinden ve APA stilini araştırdığınız diğer kaynaklardan ulaşabilirsiniz. Örnekler 1. Metin İçinde Kaynak Gösterme Bu yöntemde paragraf içinde yapılan alıntıların kaynağını göstermek için paragraf ya da cümle bitiminden sonra yazarın soyadı, birden fazla yazar varsa soyadları, yayın tarihi parantez içinde belirtilir ve aralarında virgül koymak gereklidir. a. Tek yazarlı kaynak Metinde alıntı yapıldıktan sonra; Yaparak ve yaşayarak öğrenme sürecinde öğrenen öğrenme sürecinin sorumluluğunu taşır, süreçte karar alma ve öz düzenleme yapma fırsatı bulur ve zihinsel yeteneklerini kullanır (Açıkgöz, 2003).
Yazarın adı cümle içinde geçiyorsa; Chermack (2003) makalesinde, yapılandırmacı yaklaşım ilkeleri ile senaryo planlama sürecinin örtüştüğünü belirtmektedir. b. İki yazarlı kaynak Metinde alıntı yapıldıktan sonra; Öğretim süreçlerinin çoğu kuramsal bağlamda eksiklikler içerir ya da bir yaklaşımın nasıl uygulanması gerektiğine dair yanılgılar taşır (Hsu ve Moore, 2010). Yazarların adı cümle içinde geçiyorsa; Liu ve Chan (1998) tarafından yapılan çalışmada olduğu gibi, öğrencilerin araştırmacı olarak aktif rol almaları ve gerçek hayatla ilişkili bir probleme çözüm aramaları motivasyonlarını artırmıştır. c. İki ya da daha fazla kaynak: Birden fazla kaynakların gösteriminde aralarına noktalı virgül koymak gereklidir. Yapılandırmacı yaklaşıma dayalı uygulamaları inceleyen pek çok araştırma bu yaklaşımın uygulanmasının son derece olumlu sonuçlar verebileceğini belirtmektedir (Luan, 2003; Singer ve Moscovici, 2008; Kotzee, 2010). 2. Çalışma sonunda Kaynak Gösterme Metin içinde yapılan göndermelerin ayrıca çalışma sonunda Kaynakça başlığı altında toplanması gerekir. Metin içinde yapılmayan göndermeler Kaynakça bölümüne yazılmaz. Kaynakça bölümünde eserin yazarı belliyse önce soyadı yazılır. Kaynaklar alfabetik düzende sıralanır. a. Kitaplar: Kitaplardan alıntı yapıldığında kaynak gösterirken kitap adının italik olarak yazılması gereklidir. Tek yazarlı kitap Açıkgöz, K. (2003). Aktif Öğrenme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
Birden fazla yazarlı kitap Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. b. Makaleler: Dergilerde yer alan makalelerden alıntı yapıldığında diğer kaynak gösterme yöntemlerinden farklı olarak yayının adı, sayı bilgisi ve sayfa numarası ön plana çıkar. Yayınlanan dergi adının italik olarak yazılması gereklidir. Liu, M. (1998). A Study of Engaging High-School Students as Multimedia Designers in a Cognitive Apprenticeship-Style Learning Environment. Computers in Human Behavior, 14(3), 387-415. Kimonen, E. ve Nevalainen, R. (2005). Active learning in the process of educational change. Teaching and Teacher Education, 21, 623 635.