Dış Ticaret ve Ekonomi Dergisi Yıl 1 Sayı 12 Ocak 2013 Fiyatı: 10 TL 2012'de En Çok Neleri Konustuk? Ihracatın Reytingleri Belli Oldu Dıs Pazarda Urün Nasıl Pazarlanır? Son Gün Ne Kadar Harcadık? Bu Yıl Hangi Sektörler Büyüyecek? Faktoring Yasası İhracatçıya Ne Kazandıracak? İhracatçıyı Nasıl Bir Kur Bekliyor?
www.ihracat.info.tr I omer.lekesiz@ihracat.info.tr KOBİ ULUSLARARASI TANITIM VE DAĞITIM A.Ş. ADINA; İMTIYAZ SAHİBİ : Ali Gazel GENEL YAYIN YÖNETMENİ (SORUMLU) Ömer Faruk Lekesiz YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ : Esra Torlak SANAT YÖNETMENİ : Mustafa Ceviz EDİTÖR : Yeliz Yirmibeş SAYFA TASARIM: Tuba Karakuş PAZARLAMA MÜDÜRÜ : Dilek Demir HUKUK MÜŞAVİRİ : Av. Süleyman Boyalı FİNANS MÜDÜRÜ : Süleyman Demirhan İNTERNET SORUMLUSU : Tuba Koçaş HABER MERKEZİ : Sezen Bulut Sibel Erol Hatice Karaboyun Ünzile Adıgüzel Mücahide Gezer DIŞ İLİŞKİLER SORUMLUSU : Behlül Boyalı REKLAM SERVİSİ : Makbule Koçaker Gamze Bige Kılıç Gonca Uçar BÖLGELER KOORDİNATÖR VEKİLİ : Canan Ilgın ABONE SERVİSİ: Serap Yardımcı Havva Nur Sedef Nurcan Kılınç Arslan Gülizar Arıcı SATIŞ YÖNETMENLERİ : Özge Sönmez Sema Kolay GÖRSEL DANIŞMAN : Himmet Büyükvadi LOJİSTİK : Osman Gök Ahmet Aktaş YAYIN TÜRÜ : Ulusal, Süreli, Aylık YÖNETİM MARKA DİREKTÖRÜ : Abdullah Yaprakcı KURUMSAL İLETİŞİM DİREKTÖRÜ : Harun Dikici FİNANS DİREKTÖRÜ : Nurettin Yıldıran YÖNETİM YERİ Ataşehir Üsküdar Yolu Topçu İbrahim Sk. Pak Plaza Kat:7 No:13 İstanbul/Türkiye T: 0216 573 21 95 F: 216 573 37 64 TEMSİLCİLİKLER BURSA : Hayati Ata 0 (224) 211 62 36 İZMİR : Demet Aktürk 0 (232) 386 07 78 KAYSERİ : Nuray Ekinci 0 (352) 232 23 03 KONYA : Selma Alımcı 0 (332) 238 0 777 K.MARAŞ : Ali Suyadal 0 (344) 221 81 51 BASIMCI : Turkuvaz Matbaacılık Yayıncılık A.Ş. BASILDIĞI YER Akpınar Mah. Hasan Basri Cad. No:4 Sancaktepe-İstanbul Tel: 0 216 5859102 Faks: 0 216 5859130 www.turkuvazmatbaacilik.com DAĞITIM : MNG KARGO MERHABA MERHABA omer.lekesiz@ihracat.info.tr Türk ihracatının son 10 yıl içerisinde nasıl başarılar yakaladığını, üst üste kırılan rekorları, ekonomik zaferleri ve büyüyen sanayinin Türk Malı kalitesiyle kendisine nasıl yeni pazarlar oluşturduğunu büyük bir heyecan ile takip ediyoruz. Kısa zaman içerisinde Türk ihracatı kendisine çok güçlü bir lokomotif oluşturdu ve arkasına her geçen gün yeni vagonlar ekleyerek yolculuğuna devam ediyor. İhracata eklenen her yeni vagon, lokomotifi yavaşlatmak yerine onu daha da güçlü kılıyor. Büyük hedef 2023 Vizyonu yani 500 milyar dolar ihracat öngörüsüne sadece 10 durak kaldı. Gelinen noktada her istasyonda Türkiye nin daha da büyüyerek ilerlediğini görmek mümkün. 2012 yılının gerek Avrupa daki krizlerle gerek komşu ülkelerde ve yakın coğrafyadaki iç karışıklıklarla geçmesine rağmen Türkiye nin 152 milyar dolarlık ihracat rekoru kırmış olması, 2023 hedefi açısından önemli bir virajı daha geçtiğimizin önemli emarelerinden bir tanesi. 2012 yılında üzerimizdeki birçok yüke rağmen yılsonu rakamları, 2023 hedefi adına umut verici olarak algılanabilir. İhracat Dergisi nin bu sayısında 2023 yılına 10 kala sektörlerin hedeflerini, mevcut durumlarını, vizyonlarını sektörlerin öncüleri ve ihracatçı birlikleriyle konuştuk. Elektronikten, beyaz eşyaya, kimyadan tekstile, makineden otomotiv sektörüne kadar pek çok sektörün röntgenini çıkardığımız haberi ilgiyle okuyacağınızı tahmin ediyorum. ÖmerFarukLekesiz 4 www.ihracat.info.tr
www.ihracat.info.tr 5
/ İÇİNDEKİLER www.ihracat.info.tr Dış Ticaret ve Ekonomi Dergisi E-Ticarette 25 Milyon TL Tıklandı. Türk Plastik Sektörü Avrupa'da Nasıl Karlılığın Düşmesi İhracatçıyı Zorluyor KAPAK KONUSU Mustafa Çıkrıkçıoğlu / Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkan Vekili Yıl 1 Sayı 11 Aralık 2012 Fiyatı: 10 TL Türk Çelik Sektörü Dünya Devleri Arasında turkishexporter.net Çelik üretiminde her geçen gün büyüyen Türkiye, bu yılın ilk on ayında üretimini 30 milyon tona çıkartarak dünya sıralamasında sekizinci sırada yerini aldı. Üretime paralel olarak ihracat çıtasını da yükselten sektör, geçtiğimiz on bir aylık dönemde ihracatını yüzde 3,1 artırarak 14,3 milyar dolara yükseltti. [ 11. SAYI KAPAĞI 2.6 Milyar Dolarlık Dokuma Kumaş İhraç Ediyoruz Mobil İhracat Devrini Başlattı Ücretsiz Yükle [ 20 ÖNGÖRÜ 2023 E 10 KALA SEKTÖRLERİN VİZYONU NE OLACAK? 2012 yılında ihracat bir önceki yıla göre yüzde 12,6 artarak 151 milyar 860 milyon dolar olarak gerçekleşti. Cumhuriyet tarihinin yeni rekoru olarak adlandırılan 151.9 milyar dolarlık ihracatı, Türkiye nin sektörel gelişimi besliyor ve yönlendiriyor. 24 TESPİT İHRACATIN REYTİNG REKORLARI BELLİ OLDU Türkiye nin ihracatı 2012 yılında da Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırarak 151,9 milyar dolarlık rakama ulaştı. İhracatın artışına sektörlerin performansı kadar bölgelerin ve birliklerin katkısı da etki ediyor. Bölgelerin performansı çeşitli etkenlere göre değişkenlik gösterse de ihracatı yönlendirmeye devam ediyor. 12 70 ihracat AKTuEL 44 78 2013 de Hangi Sektörler Büyüyecek? 30 FiNANS 56 86 dunya ekonomi Küresel rekabet gücümüzü ülke, sektör ve firma düzeyinde ölçerek, bu çerçevede önemli politika ve strateji önerileri geliştirebildiklerine dikkat çeken Sektörel Dernekler Federasyonu SEDEFED Yönetim Kurulu Başkanı Timur Erk, Türkiye nin özellikle ihracat pazarlarındaki ürün desenine bakıldığında sektörel gelişimin ve çeşitliliğin fark edildiğini söyledi. 28 İHRACAT GÜNDEMİ İHRACATÇIYI 2013 DE NASIL BİR KUR BEKLİYOR? Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) nin 2013 yılında dolar kurunun ortalama 1.83 TL, Avro kurunun ise 2 bin 42 TL olacağına yönelik öngörüsüne Ege İhracatçılar Birliği nden destek geldi. Döviz kurunda büyük bir dalgalanma bekleyen Egeli ihraçatçılar, TİM in öngörüsü gerçekleştiği takdirde döviz kurlarındaki TL bazında artışın yüzde 2 seviyesinde gerçekleşeceğine dikkat çekiyor. 34 SÖYLEŞİ FAKTORİNG YASASI İHRACATÇIYA NE KAZANDIRACAK? Sunduğu garanti, finansman ve tahsilat hizmetleriyle reel sektörü fonlayan ve ticaretin gelişmesine destek olan Türk faktoring sektörü, yasasına kavuştu. Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu geçtiğimiz 21 Kasım da TBMM Genel Kurulu nca onaylandı. Ekonominin bel kemiğini oluşturan faktoring yasası, birçok yeniliği de beraberinde getirdi. Yasayı İhracat Dergisi okuyucuları için değerlendiren Faktoring Derneği Başkanı Zafer Ataman, yasanın ihracatçı firmalar ve KOBİ ler için olan önemine dikkat çekiyor. 6 www.ihracat.info.tr
www.ihracat.info.tr 7
/ İÇİNDEKİLER www.ihracat.info.tr 38 Markasız Kaliteli Sorunu Nasıl Çözülecek? Çağdaş kalite anlayışını ülkemiz işletmelerine yerleştirmeye çalışan Türkiye Kalite Derneği (KalDer), çalışmalarıyla küresel pazarda Türk markalarının kalite çizgisini artırıyor. Çelik Boru Sektörünün Yol Haritası Belli Oldu İhracatta yakaladığı ivmeyle ekonominin gündemine oturan Türk çelik boru sektörü, geçtiğimiz yılın Ocak ile Kasım ayları döneminde ihracatını bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13,3 oranında artırarak 1,67 milyon tona ulaştırdı. 48 Türk Kuruyemişini Hangi Ülkeler Bekliyor? 40 Yıllık 4 milyar dolar civarında bir ciroya sahip olan kuruyemiş sektörü, her geçen gün büyüyen hacmiyle ekonomide önemli bir başarı yakaladı. 50 SEKTÖREL HEDEF OFİS MOBİLYALARI SEKTÖRÜNÜN 2013 HEDEFLERİ Modern çağa paralel olarak ofis mobilya sektörü günümüzde kendine önemli bir yer edindi. Her geçen gün talebin arttığı sektörde Türkiye ofis mobilya üreticileri, geçen yılın ilk altı ayında yaklaşık 265 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. 52 SÖYLEŞİ DÜNYANIN ÇATISINI TÜRKİYE KURUYOR Alışılagelenmiş çatı anlayışını geride bırakarak estetiğe ve ihtiyaca cevap verecek bir şekilde inşaat sektöründe sinerji yaratan Türkiye çatı sektörü, ihracatta büyük bir ivme yakaladı. 60 SEKTÖREL BÜYÜME SON GÜN 1,5 MİLYAR LİRA HARCADIK Liberal ekonominin en temel özelliklerinden biri de günümüzün değerlerinden faydalanarak kendisine yeni pazar alanı açmak. Özel günler olarak tabir edilen bu günlerde artan tüketim, rakamlarla ifade edildiğinde ciddi oranlara karşılık geliyor. 64 2012 DE EN ÇOK BU HABERLERİ OKUDUK Ekonomi basınını mercek altına alan MTM, yıl içerisinde medyada en fazla yer bulan ekonomi başlıklarını ortaya koyan araştırmasını yayınladı. Buna göre, 2012 nin en çok konuşulan ekonomi konusu ihracat oldu. 66 TESPİT ÜSİ DEN KUVVET DOĞAR! Türkiye nin yükselen ihracat performansı dikkat çekerken, ithalatın artmasına engel olmak için yapılan çalışmaların önemi de gün geçtikte güç kazanıyor. Artan ithalatın önüne geçilmesi için üretim ve sanayide yapılması gereken yatırım alternatifleri ve çözüm önerileri sık sık gündeme gelen konulardan biri. 74 SÖYLEŞİ DAKA 18 MİLYON TL DAĞITACAK Bitlis, Hakkari, Muş ve Van illerindeki yerel potansiyeli harekete geçirmek adına faaliyette bulunan Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA), yatırımcılara sağladığı desteklerle bölgenin atardamarı. Kurulduğu yıldan bu yana bölgede gerçekleştirilen yatırımlara 70 milyon lirayı aşkın kaynak aktaran Ajans, uyguladığı doğru stratejilerle bölge ekonomisine güç veriyor. 80 Bu Reçete Cari Açığı Kapatır 82 Züccaciye Sektörü Ortadoğu Krizinden Nasıl Çıktı? 84 Dış Ticaret Sektörüne Personel Gerekiyor 90 4 Büyük Markanın 2012 Karnesi Nasıl? 92 Bir Ayda 22 Milyon Kez Tıklanmayı Nasıl Başardı? 94 Güneydoğu'ya Yatırım Yapan, Çin'e Rakip Olur 96 Tek Bir Kararla Satış Devi Oldu 98 İnternetten 30 Milyon Dolar Kazanacak 100 Kanada Hükümeti: "Bu Proje Özgün, Başarılı Olur" 102 30 Kat Büyümenin Sırrını Açıkladı 104 Lojistikte Uzmanlaşmaya Örnek: Flexitank 106 Adım Adım İhracat Nasıl Yapılır? 108 Özdilek Ayda 50 Milyon Dolar Ciro Yapıyor 110 Yatırımcılar için Altın Fırsat Gürcistan 114 Lam Sağlıklı Bir Büyüme Hedefliyor 116 ASSANPORT İskenderun da Konteyner Taşımacılığı Hizmetlerini Artırdı 118 Artpan, 20 Ülkeye Kapı Açacak 120 ÜNSPED, Cirosunu Artırdı 122 Yazılım Şirketleri Bölünerek Çoğalıyor 123 İcat çıkarmayı ilke edindik 124 Çilek Mobilya 66 Ülkede Çocukların Hayalini Tasarlıyor 126 Bursa'da Üretiliyor, İtalya'da Turist Gezdiriyor 128 Markalaşmak Sabır İster 130 Giresun un Fındık İhracatı 135 Milyon Dolar 132 Çocuklar 900 Milyon Dolarlık İthalatla Oynuyor 134 Tat Bakliyat, Yatırımlarına Lojistiği de Ekledi 8 www.ihracat.info.tr
www.ihracat.info.tr 9
10 www.ihracat.info.tr
www.ihracat.info.tr 11
ihracat 01 03 SUUDİ ARABİSTAN A 6 MİLYON HAYVAN SATACAĞIZ Türkiye, Suudi Arabistan a 5 milyon küçükbaş, 1 milyon da büyükbaş olmak üzere toplam 6 milyon canlı hayvan satmaya hazırlanıyor. Türkiye ye gelen Suudi heyet; Ankara, Konya, Gaziantep, Mersin, Adana, Hatay-İskenderun ve İzmir'deki yetiştirme çiftliklerinde incelemelerde bulundu. İZMİRLİ AYAKKABICILAR 1 MİLYON LİRALIK BAĞLANTI YAPTI Yaklaşık iki ay önce 100 ayakkabı firmasının biraraya gelmesiyle kurulan İzmir Ayakkabıcılar Derneği (İZADER), Kosovalı ve Makedonyalı ayakkabıcıları ağırladı. Ayakkabı fuarı çerçevesinde yapılan görüşmelerde önemli iş bağlantıları yapıldı. Kosova dan yedi, Makedonya dan sekiz firmayla Türk ayakkabıcılar arasında yapılan ikili görüşmeler sonucunda toplam 1 milyon liralık bağlantı sağlandı. Heyet, İzmir deki ayakkabı fabrikalarını da gezdi. 02 04 TANITIM İŞE YARADI 1,9 MİLYAR DOLAR İHRACAT YAPTILAR Güneydoğu Anadolu İhracatçılar Birliği (GAİB) bünyesinde kurulan Makarna, Bulgur, Bakliyat ve Bitkisel Yağlar Tanıtım Grubu'nun, uluslararası pazarlarda bilinirliğin artırılması için yaptığı çalışmalar sonuç verdi. Yoğun tanıtım çalışmaları sonucunda, sektör kapsamındaki ürünlerle ilgili olarak 1,9 milyar dolara yakın ihracat gerçekleştirildi. BURSA'DAN HOLLANDA'YA TURİZM ÇIKARMASI Hollanda'nın Utrecht şehrindeki Uluslararası 2013 Turizm Fuarı, kapılarını 42. kez açtı. Türkiye den Kuşadası, Kemer ve Bodrum'un ayrı stantlarla katıldığı fuarda Türkiye standı göz doldurdu. 750 metrekarelik bir alanda tanıtılan Türkiye, fuarın en büyük 4. standına sahip oldu. Fuarda aynı zamanda ilkler de yaşandı. Uludağ ve doğal güzellikleri adından sıkça söz ettiren Bursa ilk defa fuarda yer aldı. Bursa Valiliği ve Bursa Kültür Turizm ve Tanıtma Birliği Müdürlüğü turizm fuarında Yeşil Bursa'yı tanıttı. 12 www.ihracat.info.tr
www.ihracat.info.tr 13
ihracat 05 DERİ KONFEKSİYONCULARININ HEDEFİ ÇİN'İN ORTA SINIFI 07 YALOVA YA ARAP YATIRIMCI ÇIKARMASI Türkiye de yaklaşık 5 milyar dolarlık ticaret hacmine sahip deri sektörü, başta Çin olmak üzere yurtdışı pazarlarda daha aktif olmak için kolları sıvadı. Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği (TDKD) Başkanı Mehmet Ali Dinç, sektörün Çin'e ihracatının yüzde 90 artığına işaret ederek, yılı yüzde 14'lük artışla kapatacaklarını belirtti. Körfez-Avrasya İşadamları Derneği (KORİAD) tarafından düzenlenen Türk-Körfez Gayrimenkul Yatırım ve İşbirliği Kongresi, Körfez bölgesinin önemli yatırımcı gruplarını Yalova da buluşturdu. 06 EGE 223 ÜLKEYE İHRACAT YAPTI Türkiye nin ikinci büyük ihracat bölgesi olan Ege den, 2012 yılında 17 milyar 457 milyon 104 bin dolarlık ihracat yapıldı. Bölgeden geçen yıl 217 ülkeye, 16 milyar 865 milyon 401 bin dolarlık ihracat yapılmıştı. Egeli ihracatçılar, aralarında Anguilla, Aruba, Belize, Benin, Bermuda, Bostvana, Buhutan, Burkina Faso, Burundi, Cape Verde, Cibuti, Doğu Timor, Ekvator Ginesi, Fiji, Gabon, Kongo, Laos, Makao, Mauritius, Mayotte, Mozambik, Ruanda, Togo ve Zimbabwe gibi az bilinenlerin de bulunduğu 223 ülkeye ihracat yaptı. 08 AVRUPA'YA ERZİNCAN'DAN MAKİNE İHRAÇ EDİYORLAR Erzincan da makine üretimi yapan bir firma, yaklaşık 3 yıldır Avrupa ülkelerine pres makinesi ihracatı yapıyor. 'Avrupa nın Çin'i olduklarını belirten firma yetkilisi, başta Almanya olmak üzere 5 ülkeye makine sattıklarını söyledi. 14 www.ihracat.info.tr
www.ihracat.info.tr 15
ihracat 09 FINDIK İHRACATI REKOR 11 MARKALARIN İHRACAT KIRDI MİKTARI DA BELİRLENECEK Geçen sene 106 ülkeye 265 bin 744 tonluk iç fındık ihracatı gerçekleştirdi. İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçı Birliği, 2012 yılında en fazla ihracat yapan ilk 20 firmayı açıkladı. Açıklamaya göre İstanbul dan yapılan fındık ihracatında ilk sırayı Stelliferi Fındık ve Gıda Sanayi AŞ, ikinci sırayı Balsu Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ alırken, üçüncü Progıda Pazarlama A.Ş oldu. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü (TPE) ile protokol imzaladı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Ziya Altunyaldız ile TPE Başkanı Prof. Dr. Habip Asan tarafından parafe edilen protokol gereği firmalar, ürünleri ile ilgili ihracat beyannamesi doldururken markalarını da bildirecek. Böylece TPE de yer alan markaların ne kadar ihracat yaptığı görülecek. 10 FORD OTOSAN 317 BİN SATIŞ YAPTI Ford Otosan Genel Müdürü Haydar Yenigün, Türkiye otomotiv pazarında 2012 yılında 812 bin adetlik satış gerçekleşirken, Ford Otosan olarak iç pazarda toplam 112 bin adet, ihracatla birlikte toplam 317 bin adetlik satış elde etmekten büyük mutluluk duyuyoruz" dedi. 12 HAZIRGİYİM SEKTÖRÜ ŞANLIURFA'YA TAŞINIYOR Uludağ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (UHKİB) Başkanı Şenol Şankaya, sektörü bu yıl içinde Şanlıurfa'ya taşıyacaklarını, yıl içinde yatırım yapılacağını söyledi. Şankaya, sektörün 2013 ihracat hedefinin ise 525 milyon dolar olduğunu kaydetti. 16 www.ihracat.info.tr
13 TÜRKİYE MOLDOVA'YA İHRACATINI ARTIRAN TEK ÜLKE 15 ÇİKOLATA VE ŞEKERLEME İHRACATI 2,5 MİLYAR DOLARI BULDU Türkiye, geçtiğimiz yıl yüzde 2,5 artışla Moldova'ya ihracatını artıran tek ülke oldu. Moldova, 2012 Ocak-Ekim döneminde 4,1 milyar dolar ithalat, 1,8 milyar dolar ihracat yaptı. Dış ticaret açığının 1,5 milyar dolarını yurtdışındaki işçilerin gönderdiği dövizle kapatan Kişinev, kalan kısmı için de AB yardımlarına başvuruyor. Çikolata, şekerleme ve şekerli mamuller ihracatı, 2012 sonunda 2,5 milyar dolara dayandı. Bu rakam AR-GE ve tanıtım faaliyetlerine odaklanılan 2011 de 2 milyar dolardı. İhracatta elde edilen başarıdan duyduğu memnuniyeti dile getiren Şekerleme ve Şekerli Mamuller Tanıtım Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Zekeriya Mete, sektörün AR- GE yatırımları ile diğer sektörlerden açık ara önde olduğunu ve üretimde pek çok ülkeyi geride bıraktığını ifade etti. 14 GÜNEYDOĞU İHRACATINDA TEKSTİL LOKOMOTİF SEKTÖR OLDU Türkiye de geçen yıl ihracatını en fazla artıran ikinci birlik olan Güneydoğu Anadolu ihracatçı Birlikleri'nin (GAİB) bu başarıya ulaşmasında tekstil ve ham maddeleri, lokomotif sektör oldu. Güneydoğu Anadolu Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Sami Konukoğlu, yaptığı açıklamada, 2012 yılında 162 ülkeye toplam 2 milyar 433 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiklerini bildirdi. 16 OTOMOTİVDE ÜRETİM YÜZDE 10, İHRACAT YÜZDE 7 AZALDI Otomotiv sanayi firmalarının geçen yılki araç üretimi bir önceki yıla oranla yüzde 10 azaldı. İhracattaki azalma ise yüzde 7 olarak gerçekleşti. Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) verilerine göre, geçen ay 88 bin 548 adet araç üreten otomotiv sanayi firmaları, geçen yıl 1 milyon 115 bin 233 adet araç üretti. Geçen yıl üretimde ilk sırayı 577 bin 296 adetle otomobil aldı. www.ihracat.info.tr 17
ihracat 17 TİM: SANAYİYİ İHRACAT 19 TÜMSİAD 2013 TE 80 SÜRÜKLÜYOR ÜLKEYE GİDECEK Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, 2012 Kasım ayında artan sanayi üretiminden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Mehmet Büyükekşi, sanayiyi ihracatın sürüklediğini de vurguladı. Tüm Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜM- SİAD), 2013 yılında 80 ülkeye iş gezisi yapacak. Dernek, üyelerine pazarlama noktasında yardımcı olmak amacıyla da 12-15 Eylül 2013 arasında İstanbul da TÜMEXPO Fuarı'nı düzenleyecek. TÜMSİAD İzmir Şube Başkanı Mehmet Ceylan, yönetim kurulu üyeleriyle birlikte yaptığı basınla tanışma toplantısında, faaliyetleri ve 2013 hedefleriyle ilgili bilgi verdi. 18 TÜLOMSAŞ DÜNYANIN LOKOMOTİFİNİ ÜRETECEK Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi A.Ş (TÜ- LOMSAŞ), General Elektrik (GE) ortaklığı ile dünyanın en iyi lokomotiflerinden Power- Haul lokomotifini üretime hazır hale getirdi. Önümüzdeki iki yıl içinde TCDD için 20, dış pazar için 30 olmak üzere, toplam 50 lokomotif üretilecek. Üretilen lokomotifler, başta Avrupa olmak üzere Ortadoğu, Kuzey Afrika ya ihraç edilecek. 20 UİB'İN 2013 İHRACAT HEDEFİ 21 MİLYAR DOLAR Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) Koordinatör Başkanı ve Uludağ Meyve Sebze Mamülleri İhracatçıları Birliği (UMSMİB) Başkanı Orhan Gençoğlu, UİB'in 2013 ihracat hedefinin 21 milyar dolar olduğunu söyledi. 18 www.ihracat.info.tr
www.ihracat.info.tr 19
ÖNGÖRÜ 2023 e 10 Kala Sektörlerin Vizyonu Ne Olacak? 2012 yılında ihracat bir önceki yıla göre yüzde 12,6 artarak 151 milyar 860 milyon dolar olarak gerçekleşti. Cumhuriyet tarihinin yeni rekoru olarak adlandırılan 151.9 milyar dolarlık ihracatı, Türkiye nin sektörel gelişimi besliyor ve yönlendiriyor. Ülkemizin otomotiv, tekstil, kimya gibi birçok lokomotif sektörünün üretimi ve AR-GE sindeki yatırımlar ihracatın artmasında büyük rol oynuyor. Oynadıkları rolde sektörler 2023 vizyonu için neyi hedefliyor? / Esra Torlak 20 www.ihracat.info.tr
Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre 2012 yılının sektörler bazında ihracat şampiyonu 19 milyar dolar ile Otomotiv oldu. Otomotiv sektörünün ihracatı geçen yıla göre yüzde 5.5 azalmasına rağmen birinciliği kaybetmedi. 17,5 milyar dolar ihracat yapan kimyevi maddeler sektörü ikinci sırada yer alırken üçüncü sırayı ise 16,1 milyar dolarla hazır giyim ve konfeksiyon aldı. Elektronikte gömülü yazılımın payı artacak 2023 yılı için yapılan tahminlerde, dünya ihracatının 34 trilyon dolara, elektrik-elektronik sektörü ihracatının ise 7 trilyon dolara ulaşacağı öngörülüyor. Bu rakam, sektör ihracatının toplam ihracata oranının yüzde 21'e çıkacağına işaret ediyor. Sektörde özellikle gömülü yazılımın payının artacağına dair beklenti hâkim. Beyaz eşya sektörü büyüyecek Genel olarak bakıldığında Türkiye beyaz eşya sektörünün önümüzdeki yıllarda Türkiye ekonomisine paralel olarak, büyümesi bekleniyor. Enerji verimli cihazlar, çevre dostu gibi kavramlar ve ankastre ürünler, sektörün başlıca büyüme alanlarını oluşturacak gibi görünüyor. Çevre, verimlilik gibi faktörlerin ve teknolojik gelişmelerin sektörü etkilemesi kaçınılmaz olduğundan yaşanan teknolojik gelişmeler ve AR-GE faaliyetleri sektör tarafından üretilen ürünlere yansıyor. Sensör, haberleşme ve yazılım teknolojilerinin ürünlere entegre edilmesi ile tüketicileri daha akıllı ürünler bekliyor. Ayrıca Beyaz Eşya Sektörü Sanayi Strateji Belgesi nde de ana sektör olarak ele alınıyor ve bu konuda beyaz eşya sektörünün rekabet gücünü artırmak için ürün kalitesinin artırılması, AR-GE teknikleri ile yeni ürünler tasarlanması, finansman maliyetlerini düşürücü modeller geliştirilmesi, enerji sarfiyatı düşük ve düşük maliyetli ürünler tasarlanması, hedefleri takip ediliyor. Kimya sektörü ara girdi ithalatını azaltabilir 2012 2016 yıllarını kapsayan Türkiye Kimya Sektörü Stratejisi Belgesi nin genel amacı Yüksek katma değerli, çevreye ve insan sağlığına duyarlı süreç ve ürünlerle, kimya sektöründe sürdürülebilir ve rekabetçi bir şekilde dış ticaret dengesini ülke lehine geliştirerek dünyada söz sahibi bir konuma gelmek şeklinde belirlendi. Bu genel amacı gerçekleştirmek üzere, kimya sektörünün öncelikli sorun alanlarından da yola çıkılarak, altı hedef tespit edildi. Tespit edilen altı hedefe ulaşmak için 37 eylemin hayata geçirilmesi planlandı. Kimya sektörü önümüzdeki dört yıl içerisinde 37 eylemi gerçekleştirerek genel amaca ulaşmayı hedefliyor. Kimya sanayisi, 1997 2007 yılları arasında küresel ölçekte yıllık ortalama yüzde 5 büyüdü. (büyüme toplam satışlar itibariyle). Bu dönemde yıllık ortalama büyüme AB ve NAFTA bölgesinde yüzde 4, Asya da yüzde 6 ve Ortadoğu da yüzde 9 olarak gerçekleşti. 2020 yılına kadar olan dönemde (2006 2020 dönemi için) kimya sanayinde küresel ölçekte büyüme oranı yıllık ortalama yüzde 4,4 olarak öngörülüyor. Büyümeler AB de yüzde 3,7, NAFTA bölgesinde yüzde 3,2, Asya da yüzde 5,9, Ortadoğu da yüzde 7,5 olacağı düşünülüyor. Bu büyüme öngörülerine bağlı olarak 2007 yılında 3,6 trilyon dolar olan satış hacmi 2015 yılında 5,1 trilyon dolara, 2020 yılında 6,3 trilyon dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Kimyevi maddeler ve mamullerine olan talebin başta Asya-Pasifik merkezli gelişen ülkelerde artması bekleniyor. Kimyevi maddeler ve mamulleri, petrol türevi ve sentetik şeklinde daha çok sanayi girdisi olarak kullanılıyor. Bu girdileri kullanan sanayilerin Asya-Pasifik bölgesinde yoğunlaşmasıyla talep bu bölgede daha hızlı genişliyor. Nihai tüketim ürünlerine yönelik talep de kişi başı gelir ve refah artışı yaşanan gelişen ülkelerde daha hızlı artıyor. Kimyevi madde ve mamullere yönelik kuvvetli talep artışı, ilave kapasite ihtiyacını da tetikliyor. 2020 yılına kadar olan dönemde ilave kapasitelerin önemli bir bölümü Çin başta olmak üzere Asya da ve Ortadoğu da konumlanacak. Çin in hızla genişleyen iç talebi karşılamak için büyük kapasiteli yatırımları sürdürmesi bekleniyor. Japonya ve Güney Kore nin çevre kısıtları ile ilave yatırımları sınırlandırması yeni kapasitelerin Çin ve diğer bölge ülkelerinde toplulaşmasına yol açacak. Körfez ülkeleri de ham petrol ürünleri ile birlikte işlenmiş ürünlerin üretimi ve ihracatını da hedefliyor. Bu nedenle Ortadoğu da işleme kapasitesi genişlemesi öngörülüyor. Kimya sanayinde teknolojik yeniliklerin alt sektörlerde ve ürünlerde gelişmeleri önemli ölçüde şekillendirmesi bekleniyor. İmalat sanayi içinde teknolojik ilerlemelerin en çok etkili olacağı sektörlerin başında kimya sanayi geliyor. Teknolojik gelişmeler ilaç ve eczacılık ürünlerinin çeşitlenmesi ve çok sayıda yeni ürün üretimi, yeni organik ve inorganik kompozit ürünler yaratılması, polimer-monomer, etilen tabanlı yeni malzemeler yaratılması ve üretilmesi, polimer tabanlı malzeme üretimi ve tüketiminin genişlemesi, fonksiyonel ve sentetik yeni ürünlerin yaratılması ve üretilmesi alanlarında yoğunlaşma söz konusu olacak. Teknolojik gelişmeler ile birlikte temel kimyevi maddelerin yerine sentetik ürünlerin ve yeni malzemelerin kullanılması ve özellikle bunların sürdürülebilir büyüme, enerji verimliliği, çevre koruma hassasiyetlerine bağlı taleplerin artması ile birlikte temel ürünlerin tüketim ve üretim artışları sınırlanacak. Yine bu hassasiyetlere bağlı olarak geri kazanma ve yeniden kullanım eğilimlerinin de kuvvetlenmesi üretim artışını sı- www.ihracat.info.tr 21
nırlandırması söz konusu olacak. Kimya sektörünün bu öngörüler doğrultusunda, Türkiye nin dünyadaki petrol ve doğal gazın yüzde 70 inin bulunduğu bölge ile en büyük enerji tüketen bölge arasında, adeta bir enerji koridoru üzerinde bulunma özelliklerini de kullanarak, yüksek katma değerli üretim yapısına geçerek ve ara girdi ithalatını azaltarak, ihracatın ithalatı karşılama oranını 2023 yılı itibariyle yüzde 71 e çıkarması bekleniyor. Makina Sektörü 2023 hedefi 100 milyar dolar Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından yürütülen Türkiye nin 2023 İhracat Stratejisi nin Sektörel Kırılımı Projesi kapsamında hedeflenen 500 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşılabilmek amacıyla 2023 yılında Makina ve Aksamları Sektörü İhracatının 100 milyar dolar olması öngörülüyor. Dünya pazarından yüzde 2,3 lük bir pay sahibi olunması amaçlanan çalışmada yıllık ortalama artış oranının yüzde 17,8, Türkiye İhracatı içerisindeki payın ise yüzde 18,34 olması planlanıyor. Demir çelik sektörünün yıllık yüzde 7,4 büyümesi hedefleniyor Önümüzdeki dönemlerde Çin in çelik üretimindeki hızlı artışının yavaşlaması beklenirken, Avrupa da sıkı mali politikalar nedeniyle talebin azalması, Ortadoğu ve gelişmekte olan ülkelerde ise alt yapı, inşaat ve sanayi alanlarındaki gelişmelere paralel olarak tüketimin artması öngörülüyor. Türkiye nin, 2023 ihracat hedefi doğrultusunda demir çelik sektörünün 2023 yılında 55 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmesi, dünya pazarından yüzde 4 pay alması ve yıllık ortalama yüzde 7,4 büyümesi hedefleniyor. Bununla birlikte demir-çelik sektörünün ödemeler dengesi açığını kapatma yönünde önemli katkı sağlaması ve uzun vadede vasıflı, paslanmaz ve yapısal çelik gibi katma değeri yüksek ürünlerin, üretim ve tüketim paylarını arttırması öngörülüyor. Ayrıca, Türkiye nin deprem bölgesinde olması nedeniyle yapısal çeliğe yönelik tüketim alışkanlıklarının yerleşmesi sonucunda ciddi üretim kapasitelerine ulaşması bekleniyor. Tekstilde hedef tedarikçi ülkeden piyasa yapıcı ülkeye dönüşüm Dünya Ticaret Örgütü tarafından 1995 yılında kabul edilen Tekstil ve Hazırgiyim Anlaşması gereği ticaret kotalarının kaldırılması 2005 yılı başında uygulamaya geçti ve bunun sonucu olarak uluslararası pazarlarda kıyasıya rekabetin yaşandığı yeni bir dönem başladı. Bu dönem özellikle Türk Tekstil ve Hazırgiyim Sektörleri üzerinde önemli sonuçlar doğurdu. Bu döneme kadar düşük maliyetli ürünler bazında rekabet etmeye çalışan Türk Tekstil ve Hazırgiyim Sektörleri rekabet alanını değiştirerek, geleneksel ve basit ürünlerle rekabet etmek yerine, yüksek katma değerli tekstil ürünleriyle ve hazırgiyimde markalaşma yolunda daha güçlü bir yapıya dönüşme çabası içerisine girdi. Bakanlık tarafından 2011-2014 yılları için hazırlanan Sanayi Strateji Belgesi'ne paralel yürütülmekte olan THD sektörlerine yönelik yeni strateji çalışmaları kapsamında, genel amaç Tekstil, Hazır Giyim, Deri ve Deri Ürünleri Sektörünü katma değeri yüksek, yenilikçi, bilgi ve ileri teknoloji içeren ürün ve hizmet sunumları ile rekabetçiliğini arttırarak dünya ticaretinden daha fazla pay alan sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmak olarak belirlendi. Devlet Planlama Teşkilatınca 2006 yılında hazırlanmış Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) Tekstil, Hazırgiyim ve Konfeksiyon Alt Komisyon Raporunda DTÖ verileri analiz edilerek hazırlanan 2013 projeksiyonunda, Türk Tekstil Sektörü için 7,6 milyar dolar, hazırgiyim sektörü için 25,2 milyar dolar ihracat öngörülüyor. Son yıllarda ihracatın artmasına rağmen, özellikle hazırgiyim sektöründeki karlılığın düşmesi ve kalitede rekabetin giderek artışı; moda, marka ürünlere yönelik daha fazla girişime ihtiyaç olduğunu gösteriyor. 2023 yılında ise dünya tekstil ticaretinin 550 milyar dolara, hazırgiyim ticaretinin ise 740 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor. Ülkemizin 2023 yılında 500 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşabilmesi için ihracatçı birlikleri tarafından hazırgiyimde 52 milyar dolar, hazırgiyim dahil tekstil sektörü için toplam 100 milyar dolar ihracat hedefi belirlendi. Bununla birlikte Türkiye nin dünya tekstil ve hazır giyim ticareti içindeki yüzde 3,6 lık payını korumak için 2023 te en az 26 milyar doları hazır giyimde olmak üzere tekstil ve hazır giyimde toplam yaklaşık 50 milyar dolar ihracat hedefine ulaşması şart görünüyor. Ayrıca deri ve deri ürünleri sektöründe 2023 yılında dünyada öngörülen 300 milyar dolarlık ticaretin içerisinde mevcut payı koruyabilmek için en az 1,5 milyar dolarlık ihracat hedeflenmesi gerekiyor. Ancak ülkemiz 2023 hedefleri doğrultusunda bu rakamın 2,2 milyar dolara ulaşmasının fayda sağlayacağı öngörülüyor. 2023 de 99,8 milyon ton çimento üretilecek Ülkemiz sanayileşmesinin en önemli yapıtaşı olarak niteleyebileceğimiz çimento, cam, seramik ve toprak ürünleri sektörü, yarattığı katma değer ve istihdam açısından ülkemiz ekonomisine katkı sağlıyor. Çimento sektörünün 2013-2023 projeksiyonuna göre üretim değerinin 2023 yılında 99,8 milyon tona, tüketimin ise 78,9 milyon tona ulaşacağı tahmin ediliyor. Cam sektöründen 2023 e 2,5 milyar dolarlık katkı 80 den fazla ülkeye ihracat yapan ve gerek Avrupa gerekse dünya genelinde önemli bir yere sahip olan Türk Cam Sektörü nün ihracat değeri yaklaşık 1 milyar dolar. Türk Cam Sektörü nün pazarları arasında, başta Almanya, İtalya, Fransa, İngiltere ve İspanya olmak üzere AB ülkeleri, ABD ve Ortadoğu ülkeleri geliyor. Mevcut pazarlarını 22 www.ihracat.info.tr
koruyarak ihracat artışına devam eden sektörün 2023 yılında Türkiye nin hedeflediği 500 milyar dolarlık ihracata 2,5 milyar dolarlık düzeyinde katkı sağlaması bekleniyor. Türk Asansör Sektörü atılıma geçecek Önümüzdeki dönem itibarıyla, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının (TOKİ), belediyelerle işbirliği halinde Kentsel Yenileme ve Gecekondu Dönüşüm Projelerine, alt gelir grubuna ve yoksullara yönelik sosyal konut projelerine, İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Diyarbakır gibi büyükşehirlerimizde kentsel dönüşüm projelerine ve orta ölçekli il ve ilçelerimizde örnek yerleşim birimlerini oluşturma projelerine ağırlık vereceği ve inşaat sektörünün bu noktada atılım içerisinde olacağı düşünüldüğünde, binalarla bütünleşik sistemler olarak monte edilmesi gereksinimi olan asansörler konusunda, Türk Asansör Sektörü'nün atılıma geçeceği öngörülüyor. Türk Asansör Sektörü ve sektörün teknolojik yapısının geliştirilebilmesi için, TOKİ tarafından önümüzdeki dönem içerisinde yürütülecek projelerin çok önemli fırsatları sunacağı gerçeğini ortaya koyuyor. Bu nedenle, gerek kamusal gerekse sektörel alanda sürecin iyi yönetilmesi gerekiyor. Hem asansör hem de aksam imalatında, markalaşma ile paralellik oluşturacak şekilde kalite ve güvenlik esaslarını ön planda tutacak yeni tasarımlar geliştirmesi, sektörün gerek iç piyasada gerekse dış piyasadaki pazar payının büyümesine olumlu katkıları olacak. Türkiye de otomotiv alanındaki inovasyon yetkinliği artacak 2002 2003 yıllarında TÜBİTAK ın koordinasyonunda yürütülen Vizyon 2023 Teknoloji Öngörü Çalışması çerçevesinde yapılan bir çalışmanın sonucunda oluşturulan raporda, Türkiye Otomotiv Sektörünün gelecek yıllarda teknoloji alanındaki yetkinliklerine dayandırılan senaryolar üretildi. Bu senaryolarda tüm aktörlerin üzerinde anlaştıkları nokta; Türkiye nin son yıllarda otomotivde bir üretim merkezi olmasının yabancı firmaların kendi stratejilerine bağlı olarak geliştiği ancak üretim merkezi özelliğini korumak için teknoloji ve ölçekten kaynaklanan sorunların var olduğudur. Bu sorunlara çözüm üretilememesi halinde söz konusu avantajların da kaybedilme tehlikesi vardır şeklinde oldu. Söz konusu çalışmada otomotiv sanayinin 2023 yılına uzanan gelecek vizyonu; yoğun rekabet nedeniyle motorlu taşıt aracı üreticileri arasında yaşanan birleşmeler artarak devam edeceğinden her biri yaklaşık 10 milyon adet/yıl kapasiteli en çok 5 üretici şirketin oluşacağı görülüyor. Yaşanmakta olan birleşmeler ve küresel işbirliği daha da artacağından, Türkiye yi de etkileyerek sektördeki üretim belirli şirketlerde kalacağından bahsediliyor. Üreticiler üretim alanlarını da gelişmekte olan ülkelere daha fazla kaydırarak bunun yerine tasarım, AR-GE, teknoloji ve satış sonrası hizmet alanları gibi daha yüksek katma değer yaratan alanlarda yoğunlaşacak. Çin Halk Cumhuriyeti yeni üretim ve AR-GE potansiyeli ile sanayici ülkelere eklenecek. Aksam parça üretiminde de benzer oluşumlarla firma sayısı azalacak, bunlar ile motorlu taşıt üreticileri daha organik ve uzun vadeli iş ortaklığı temeline dayanan bir yapılanmaya gidecek. Pazarlarda etkinlik daha çok AR-GE ile sağlanacak. Yeni ürün geliştirmek amacı ile Türkiye deki şirketlere daha fazla görev düşecek ve Türkiye de otomotiv alanındaki inovasyon yetkinliği artacak. Mekatronik, yeni malzemeler, yeni hurda araç yönetimi, düşük yakıt tüketimi ve CO2 emisyonu, elektronik kontrol, yeni yakıtlar ve tahrik sistemleri, sürücü konforu, ortak araç platformu geliştirme, müşteri odaklı tasarım ve araç ağırlığını azaltma başlıca AR-GE alanlarını oluşturacak. Alternatif yakıtlar, sıfır emisyon ve özellikle Hidrojen yakıtı konusunda AR-GE çalışmaları genişletilecek. Bu kapsamda, sektörün var olan yeteneklerinin sistematik bir değerlendirmesi yapılmadıysa da, sektörle ilgili olarak yapılmış pek çok çalışma sonuçlarına dayanarak, önümüzdeki yılların taşıt teknoloji konuları arasında hibritler, yakıtlar (biyoetanol, yenilenebilir yakıtlar, optimize yakıtlar, yakıt hücreleri ve hidrojen bileşenleri), ortak güvenlik (araçtan araca etkileşim, araç altyapı etkileşimi, akıllı ulaşım için otomatik araç), malzemeler (hafif araç konseptleri, akıllı nanotaşıyıcılar ile malzemelerin çok katmanlı korunumu, hafif çok amaçlı alaşımlar), elektrikli araç teknolojileri (büyük ölçekli ve ucuz elektrik elde etme yöntemleri, elektrik dağıtım ve güvenliği teknolojileri, batarya ve Ģarj teknolojileri ile bunların alt yapıları) sayılıyor. Dokuzuncu Kalkınma Planı hazırlık çalışmaları kapsamında ise otomotiv sektörünün plan dönemi (2007 2013) ve 2015 yılı için projeksiyonları yapıldı. Bu projeksiyonlarda siyasi istikrar, yapısal reformlar ve makroekonomik dengelerdeki iyileşme gibi hususların devam edip etmeyeceği ölçütlerine göre farklı senaryolar kurgulandı. Bu kapsamda, üretim tahminleri yurtiçi talebin yerli üretim ile karşılanabilme oranı ile ihracat faaliyetlerindeki gelişmeler dikkate alınarak yapıldı. Burada yeni ve büyük ölçekli bir yatırım yapılmayacağı ve mevcut tesislerde kapasite genişlemesi ile ilgili yatırımların devam edeceği varsayıldı. Bu doğrultuda 2013 yılına kadar yıllık yüzde 4,8 ortalama artış öngörüldü ve 2013 yılında toplam üretimin 1 milyon 278 bin adet olacağı varsayıldı. Sektörün 2015 yılı projeksiyonu kapsamında; yılda 2 milyon adet üretim, dünyada toplam üretimde ilk 10, AB de toplam üretimde ilk 3, AB de AR-GE de ilk 5 stratejik hedef olarak belirlendi. Bu hedefler için yeni yatırımların gerçekleştirilmesi zorunlu görünüyor. www.ihracat.info.tr 23