Türkiye imajı, tehlikeli bir süreçten geçiyor

21 NİSAN 2014 ǀ 10 TL Türkiye imajı, tehlikeli bir süreçten geçiyor ÜCRETSİZ ÖZEL EKLER RADISSON BLU HOTEL İSTANBUL ŞİŞLİ RAMADA ENCORE İZMİR HOTEL 2014 sezonunda büyümenin belirleyeni Rusya olacak Kazakistan Türk turizmcilerini de cezbediyor Endüstriyel mutfak sektörü, Avrupa ülkeleriyle boy ölçüşüyor

Kapadokya nın kalbinde bir yer A place in the heart of Cappadocia Hayal ettiğiniz o yer... Kapadokya nın kalbi Çavuşin de PHOCAS CAVE SUITES Kızılçukur ve Güllüdere Vadileri nin çevrelediği, muhteşem Çavuşin Kalesi karşısında, binlerce yıllık mirasın ve mimarinin üstün işçilikle birleştiği bir yer... Eski konaklama mekanları ve buna bağlı mağaralardan oluşan kalıntılar üzerine kurulmuş gerçek oyma kaya işçiliği, heykeltraşların aylarca çalışarak ortaya koyduğu freskler... Geçmişe ait izlerin korunarak bugünlere aktarıldığı bir yer... Konuğumuz olun... 1 kral süiti, 2 kraliçe mağara süiti, 2 lüks mağara süiti, 4 mağara süiti, 2 standart kaya oda ve 1 standart mağara odadan oluşan bu seçkin ortamda konuğumuz olun... Gelenekselliğe bağlı kalınarak döşenmiş 12 oda Mağara restoran Şarap evi Serinleme havuzu Türk hamamı (bazı odalarda) Yöreye özgü doğal lezzetler... Belki de hayalinizdeki o yer... Adres: Çavuşin / KAPADOKYA / TURKEY E-mail: info@phocascavesuites.com Web: www.phocascavesuites.com Telefon: +90 384 532 71 61 Gsm: +90 530 392 59 62 Faks: +90 384 532 71 51

10 32 58 73 54 64 oteller Türkiye imajı, tehlikeli bir süreçten geçiyor... 10-18 Haberler... 20-30 acenteler 2014 sezonunda büyümenin belirleyeni Rusya olacak... 32-40 Haberler... 42-52 yatırımlar Kazakistan Türk turizmcilerini de cezbediyor... 54-59 Haberler... 60-63 tedarikçiler Endüstriyel mutfak sektörü, Avrupa ülkeleriyle boy ölçüşüyor... 64-72 Ev dışı sektörü, CNR EDT EXPO da bir araya geldi... 73-74 Haberler... 75-76 Haberler... 77-86 İstatistikler... 87-88 Yetkin Medya Yayıncılık Ticaret Limited Şirketi Adına Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Sebahattin Ercan sebahattin.ercan@turizmyatirimdergisi.com.tr Genel Koordinatör Bülent Büyükaras bulent.buyukaras@turizmyatirimdergisi.com.tr Editör Özlem Kasa ozlem.kasa@turizmyatirimdergisi.com.tr Görsel Yönetmen Türkel Hocaoğlu turkel_hocaoglu@hotmail.com Yazı İşleri Özlem Has ozlem.has @turizmyatirimdergisi.com.tr Ecem Ercan ecem.ercan@turizmyatirimdergisi.com.tr Yayın Danışmanı Erol Karabulut İletişim Tel: 0 212 278 77 41 pbx Reklam Tel: 0 212 278 77 42 pbx Faks: 0 212 278 77 68 Baskı: Özgün Ofset Tel: 0212 280 00 09 Issn: 2147-2300 Adres: Yetkin Medya Yayıncılık Emniyetevler Mah. Bornova Sok. No: 5/B, 4. Levent / İstanbul Abonelik 12 aylık abonelik bedeli 90 TL dir. Abone olmak isteyenler için hesap numarası: Yetkin Medya Yayıncılık Ltd. Şti. Türkiye İş Bankası 4. Levent-İstanbul Şubesi. IBAN: TR57 0006 4000 0011 1400 7932 49 (Dekont ve adres bilgilerinizi 0212 278 77 68 nolu faksa gönderiniz.) Yayın Türü: Ulusal, süreli, aylık Baskı yeri ve tarihi: İstanbul, Nisan 2014 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04 2014

SUNUŞ Siyasi gelişmeler ve Türkiye nin imajı Türk turizmi 2014 sezonuna sisli bir ortamda giriyor. Türkiye nin en büyük kaynak pazarı Avrupa pazarında durağanlık, Rusya ve Kazakistan pazarlarında yaşanan develüasyon, Ukrayna daki siyasi belirsizlikler, iç pazarda Türkiye yi bekleyen Cumhurbaşkanlığı seçimleri 2014 sezonunun nasıl geçeceği konusunda belirsizliği artırıyor. Bu yıl bu anlamda ilginç bir yıl. Sektör değil bir yılı, bir ay sonrasını bile göremiyor. Tüm olumsuzluklara rağmen 2014 sezonunda ortalama yüzde 60 doluluk yakalanacağını tahmin eden turizmciler, bu yıl para kazanma ve kazancı yatırıma dönüştürme konusunda kaygılı. Türkiye ekonomik anlamda belli bir istikrarı yakalasa da siyasi anlamda zor bir dönemden geçiyor. Bildiğiniz gibi sosyal medya günümüzün en önemli iletişim ve tanıtım mecraları arasına girdi. Artık dünyanın hemen her yerinde 7 den 70 e birçok insan sosyal medya kullanıyor. Dünyaya modern bir ülke olarak tanıttığımız Türkiye geçtiğimiz ay Twitter ve Youtube gibi sosyal medya sitelerinin yasaklanmasıyla dünya gündemine oturdu. Türkiye nin imajını derinden sarsan bu yasaklar, geçtiğimiz aylarda başlayan tanıtım çalışmalarını da olumsuz etkiledi. Bu yasakların arkası gelir mi şimdiden kestirmek zor ancak, dünya kamuoyunda yasakların verdiği hasarı düzeltmek hiç kolay olmayacağa benziyor. Temennimiz bu yasakların bir an önce kaldırılması. Yıllardır ciddi emek ve bütçe ayrılarak oluşturulan Türkiye imajının zarar görmesi ve ülkenin marka değerinin gerilemesi çok üzücü Bu sayımızda bu konuyu kapağa taşıyarak sektörün önde gelen kurum temsilcileri ve profesyonellerinin görüşlerine başvurduk. Siyasi sıkıntılarla uğraşan tek ülke kuşkusuz Türkiye değil. Kuşkusuz Ukrayna ve Rusya arasında yaşanan kriz herkesi çok daha tedirgin ediyor. Hatırlanacağı gibi Mart ayında Rusya da turizmin nabzını ölçen iki ayrı fuar gerçekleşti. Ancak her iki fuarda da mevcut sorunlar nedeniyle sezonun akıbeti görülemedi. Mısır daki siyasi istikrarsızlığın devam etmesi, Rusya ve Kazakistan da yaşanan devalüasyon soru işaretlerini artırırken, Ruble ve Tenge nin Dolar ve Avro karşısında değer kaybetmesini fırsata çevirmek isteyenleri umutlandırıyor. Sonuç olarak İspanya, Yunanistan gibi rakipleri pahalı bulan Rusların Türkiye yi tercih etme olasılığı artıyor. İlk üç ayı yükselişle kapatan Rusya pazarındaki bu gelişmeleri hep birlikte göreceğiz. Rusya pazarıyla ilgili gelişmeleri ve fuar sonuçlarını sayfalarımızdan okuyabilirsiniz. Bu sayımızda yatırımlarla ilgili kafamızı Türkiye den kaldırıp Kazakistan a diktik. Kazakistan geniş coğrafyası, zengin doğal kaynakları ve petrol rezervi, gelişen ekonomisi ve yabancı yatırımcılara sunduğu imkanlarla bir çok yatırımcıyı kendine çekiyor. Özellikle ekonomi segmentinde otel yatırım ihtiyacı ile dikkat çeken ülkede, Türkiye den çok sayıda yatırımcı bulunuyor. Kazakistan daki yatırım fırsatlarını sizler için derledik. Gıda ve endüstriyel mutfak alanında hizmet veren turizm tedarikçileri, geçtiğimiz ay yoğun bir fuarlar döneminden geçti. Hostech By TUSİD tüm endüstriyel mutfak firmalarını bir araya getirdi. Biz de bu vesileyle endüstriyel mutfak alanında çalışan firmaların yeni ürünlerine bakma fırsatı yakaladık. Bu sayımızda ayrıca Ramada Encore İzmir ile Radisson Blu Şişli otelleri için özel olarak hazırladığımız ekleri de beğenilerinize sunuyoruz. Keyifle okumanız dileğiyle Turizm ve Yatırım Dergisi 24 26 ǀ turizm&yatırım ǀ 08 2013 04 2014

DOSYA OTELLER OTELLER Türkiye imajı, tehlikeli bir süreçten geçiyor Son bir yılda dünya basınında adı; polis şiddeti, yolsuzluk olayları, twitter, youtube gibi sosyal medya yasakları ile yan yana gelen Türkiye uluslararası camiada imaj kaybediyor. Bakanlık kanalıyla kendini yurtdışında tarihi ve doğal güzelliklere sahip modern batı ülkesi olarak tanıtan Türkiye nin bu algısı değişmeye başlarken, ülkenin marka değeri de zarar görüyor. Türkiye de hükümetin sertlik yanlısı tutumunun faturası, başta turizm olmak üzere birçok sektöre çıkıyor. 10 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04 2014

İklimi, tarihi, doğası ve turizm yatırımlarıyla dünyanın önemli turizm destinasyonlarından biri olan Türkiye, son bir yıldır ülkede yaşanan siyasal gelişmelerden dolayı imaj kaybı yaşıyor. Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) verilerine göre geçen yıl 35 milyon turist ile en fazla turist alan ülkeler arasında 6. sıraya yerleşen Türkiye nin marka değerinin tehlikeye girmesi turizmciler arasında tedirginlik yaratıyor. İmaj kaybı sadece turizmi değil, diğer sektörleri de yakından ilgilendiriyor. Pazarlama, medya, marka ve imaj çağı 21. yüzyılda imaj; ihracat, uluslararası sermaye, turizm, dış politika, kültürel etki ve AB üyeliği sürecini doğrudan etkiliyor. Türkiye imajı tehlikeli bir viraja girdi Geçtiğimiz yıl Suriye ile yaşanan gerginlikler nedeniyle dikkatleri üzerine çeken Türkiye, yine geçen yıl Mayıs ayında başlayan ve tüm Türkiye ye yayılan Gezi Parkı protestocularına uygulanan şiddet ile dünya gündemine oturdu. Protesto eylemleri, 7 kişinin hayatını kaybetmesi, birçok gencin yaralanması veya sakat kalması ile sonuçlanırken, akıllarda olaylar sırasında ortaya çıkan polis şiddeti ve yoğun biber gazı kaldı. Demokratik haklarını kullanmak için sokağa çıkan insanlara uygulanan şiddet, hükümete yönelik eleştirileri artırırken, Türkiye halkının demokratik haklarına sahip çıkması dünya kamuoyunda sempati yarattı. Dünya medyasında yankısını bulan o- laylar nedeniyle o dönemde İstanbul başta olmak üzere bir çok ilde rezervasyon iptalleri yaşanmıştı. Sosyal medya yasakları Türkiye algısını değiştirdi Bu gelişmelerin devamında aralık ayında başlayan yolsuzluk operasyonları sonrasında Twitter, Youtube gibi sosyal medya organlarının kapatılması, yurtdışında Türkiye algısını değiştiren temel göstergelerden biri oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile sektör temsilcilerinin uzun çabalar sonucu oluşturduğu Türkiye imajı tehlikeli bir dönemece girdi. Sektör temsilcileri, yaşanan olaylar ve gündeme gelen yasaklar nedeniyle Türkiye nin imajının zarar gördüğünü belirtiyorlar. Türkiye nin isminin yasaklar ve devlet şiddetiyle anılmasının faturasının ilerleyen dönemde ortaya çıkması bekleniyor. Rezervasyonlara sezon itibariyle çok yansımayan mevcut imaj kaybı, kısa vadede fiyat düşüşü uzun vadede i- se marka değerinin yitirilmesi olarak karşımıza çıkacağı belirtiliyor. 2012 yılında Türkiye imajı Kültür ve Turizm Bakanlığı nın yaptığı çalışmaya göre 2012 yılında Türkiye nin bazı pazarlardaki imajı şöyle: Almanya: Almanya pazarında Türkiye, kumsalları, yüksek servis kalitesi ve misafirperverliği ile bir tatil ülkesi olarak olumlu imaja sahip. Bunun yanı sıra, ucuz bir tatil ülkesi algısı da mevcut. Almanya da Institut für Freizeitwirtschaft tarafından yapılan Seyahat Edilen Ülkelerin İmajı konulu araştırma sonuçlarına göre Türkiye, servis kalitesi ve çocuklara gösterilen sevgi bakımından birinci sırada yer alıyor. Memnuniyet Unsurları: Deniz-kum-güneş, uzun turizm sezonu, fiyat- hizmet dengesi, yüksek otel kalitesi ve kültürel zenginlik. Rusya Federasyonu: Rusya Federasyonu nda Türkiye nin imajı en popüler ve en çok tercih edilen tatil destinasyonu dur. Yapılan a- raştırmaya göre, Rusların yüzde 47 si tatil için en uygun ülkenin Türkiye olduğunu belirtiyor. Türkiye, uygun fiyatlı, hizmet ve tesis kalitesine sahip, özgün tarihi ve kültürel değerleri olan ve medeni bir destinasyon olarak algılanıyor. Rusya Federasyonu vatandaşları nezdinde tatil denince akla gelen ilk ülke Türkiye dir. Türkiye ile ilgili çağrışımlar, güneşli (% 37,8), eğlenceli (% 27,7), pitoresk (% 21,2), dostane (% 19,6), rahatlatıcı (% 18,2), karşıtlıklar ülkesi (% 17,8), Akdenizli (% 15,8) ve kendine özgü (% 14,9) şeklindedir. Memnuniyet Unsurları: Türkiye de tatil yapanların yüzde 59,4 ü Türkiye tatillerinden kesinlikle çok memnun kaldıklarını ifade ediyor. Memnun kalmadığını belirtenlerin oranı yüzde 5 tir. Otel kalitesi, servis kalitesi, sıcak iklim, doğal güzellikler, vize kolaylığı, eğlence imkanları ve uygun fiyat. İngiltere: Türkiye, İngiltere pazarında sıcak iklimi ve kültürel zenginlikleri olan bir ülke olarak algılanıyor. İngilizler arasında Türkiye algısı olumludur ve en çok güneşli (%68), tarihi (%55) ve kültürel (%48) sözcükleri ile tanımlanıyor. Türkiye imajı, hem Türkiye yi son birkaç yıl içinde ziyaret edenler ve hem de henüz ziyaret etmemiş, ancak listesine almış olanlar açısından olumludur. On kişiden yedisi Türkiye yi güneşli ve iki kişiden biri tarihi/kültürel olarak görüyor. Memnuniyet Unsurları: Sıcak iklim, Tarihi» 04 2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 11

DOSYA OTELLER CNN: Twitter Türkiye nin imajına zarar veriyor CNN International, yaptığı haberde yasakların Türkiye imajına zarar verdiğine işaret ederek, ekonomisini dış borçlanmayla finanse eden Türkiye nin yabancı yatırımcıların güvenini sarsacağına dikkat çekiyor. Türkiye markasının Ortadoğu ve Kuzey Afrika da büyük yaralar aldığını vurgulayan medya kuruluşu, Türkiye yi Tunus ile karşılaştırarak Tunus un demokrasi anlamında Türkiye yi gölgede bıraktığını ifade ediyor. 12 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04 2014 Bakanlığın tanıtım stratejisinde Türkiye, modern bir ülke Bilindiği gibi Kültür ve Turizm Bakanlığı turizm profesyonelleriyle birlikte yıllardır birçok destinasyonda Türkiye nin tanıtımını yapıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü, gerek Türkiye nin tanıtımı gerek marka değerinin yükseltilmesi gerekse imajının zedelenmemesi için bir çok çalışma yürütüyor. İletişim stratejisinde Türkiye nin dünya turizm pazarındaki imajını geliştirmeyi amaçlayan bakanlık, Türkiye yi yurtdışında; kültürel mirasa ve doğal güzelliklere sahip, ürün çeşitliliği sunan ve modern bir ülke olarak tanıtıyor. Destinasyon odaklı tanıtıma önem veren bakanlık, Türkiye nin pazarlama hedefleri içinde; pazar payının artırılması, Türkiye ye gelen üst gelir grubu ziyaretçilerin payının artırılması, kişi başı harcamanın ve kalış sürelerinin artırılması, turizm talebinin 12 aya yayılması, kültür, golf, kış, kongre, yatçılık, şehir, gençlik, sağlık ve eko turizm gibi turizm çeşitlerine yönelik talebin arttırılması ve turizmin bölgelere dengeli dağılmasına yer veriyor. Türkiye dünyanın en değerli 19. Markası olmuştu Geçen yıla kadar bakanlığın belirlediği seyirde ilerleyen tanıtım çalışmaları nedeniyle Türkiye imajı iyi bir noktaya ulaşmıştı. Hatırlanacağı gibi 2012 yılında Türkiye, marka değerlendirme kuruluşu Brand Finance in yaptığı Marka Ülkeler araştırmasında 487 milyar dolar marka değeri ile dünyanın en değerli 19. ülke markası olmuştu. Ülkelerin yatırım, turizm, ürünler ve yetenek olmak üzere dört ana kritere göre değerlendirildiği araştırmada, Türkiye; Polonya, Avusturya, Belçika, Yunanistan gibi Avrupa Birliği (AB) üyesi birçok ülkeyi geride bırakmıştı. ABD nin yaklaşık 15 trilyon dolar marka değeri ile yine birinci olduğu listede Çin, yaklaşık 5 trilyon dolar marka değeri ile dünyanın en değerli ikinci ülke markası olmuştu. 2014 tanıtım ihalesi şeffaf değildi Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye nin tanıtımı için 2009 yılından beri ortalama 100 milyon dolar ayırıyor. Tanıtım bütçesi, ilk kez 2007 ve 2008 yıllarında 120 milyon dolara çıkmıştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdür Yardımcısı İbrahim Yazar, Bakanlığın, 2014 yılında tanıtım için 50 milyon avro ve kültürel değerler, Fiyatların uygun olması, doğal güzellikler, Türk halkının dostça karşılaması, ailelere uygunluk ve konaklama tesisleri Hollanda: Türkiye ye seyahat eden Hollandalıların Türkiye ile ilgili çağrışımlar; güneşli ve güzel iklim (%63), güzel kumsallar (%21) ve deniz (%20), güzel yiyecek ve içecekler (%14) arkadaş canlısı insanlar (%10) şeklinde. Hollandalılar, Türkiye yi misafirperver, kendine özgü, geleneksel bir ülke olarak algılıyor. Türkiye yi ziyaret eden kişiler Türkiye nin lüks, güvenli ve hoşgörülü bir ülke olduğunu düşünürken, ziyaret etmeyen kişiler bunun tersini düşünüyor. Ayrıca, Türkiye ye yönelik her şey dahil, ucuz ülke imajı Hollanda pazarında yerleşmiş durumda Türkiye ye gelen Hollandalı turistlerin yüzde 92 si ziyaretlerinden memnun kaldığı için Türkiye yi yakınlarına tavsiye ediyor. Memnuniyet Unsurları: Cazip fiyat seçenekleri, deniz ve sahillerin güzelliği, güzel iklim, Türk mutfağı, kültürel zenginlik, sağlık amaçlı geziler ve aile tatilleri için uygun seçeneklerin var olması. Fransa: Türkiye imajı turistik açıdan genel olarak olumlu. Ancak, yanlış ve eksik bilgi nedeniyle Türkiye ye hiç gelmemiş Fransızların algısında bir Arap ülkesi olarak konumlanma mevcut. Bu da ülkemizin kültürel ve doğal farklılıklarının çekiciliğini gölgeleyen bir algı biçimi oluyor. Memnuniyet Unsurları: Hizmet kalitesi, kültürel çeşitlilik ve zenginlik. ABD: Türkiye; tarihi, kültürel, arkeolojik ve doğal zenginlikleri ile ön plana çıkan bir turizm destinasyonu olarak tanınıyor. Okyanus ötesi seyahat etme alışkanlığı olan, ülkemize seyahat edebilecek 8 milyon kişilik ABD li hedef kitle içerisinden seçilen kişiler a- rasında yapılan anket çalışması, belirtilen topluluğun yüzde 50 sinin, Türkiye ye seyahat etmek istediğini ortaya koyuyor. Bu grup içerisindeki yüzde 22,6 lık kesim, Türkiye yi ziyaret etmeyi çok arzu ettiğini ifade ediyor. İlgili hedef kitle içerisindeki yüzde 24,4 lük kesim ise Türkiye ye seyahat etmeyi bir opsiyon olarak düşünebileceklerini belirtmiştir. Memnuniyet Unsurları: Tarihi, kültürel ve doğal zenginlikler, dini turizm zenginliklerimiz, Türk misafirperverliği, kruvaziyer ile seyahat imkanı, ekonomik faktörler. İsviçre: İmajı genelde olumlu olan İsviçre de Türkiye, heyecan verici ve ilginç, modern-antik sentezi, mistik, misafirperver bir turizm ülkesi olarak algılanmakla birlikte, siyasi açıdan karmaşık olarak tanımlanıyor. Memnuniyet Unsurları: Türk misafirperverliği, kül-»

VESTEL OTEL ÇÖZÜMLERİ Vestel Otel TV ve LED Aydınlatma çözümleri ile en güncel teknolojiler otellerinizde! LED Aydınlatma Vestel Otel Çözümleri Otel TV çözümleri Dijital bilgilendirme ekranları ve yazılımı - Toplantı odası - Asansör içi - Lobi ve resepsiyon Kiosk ve totem Videowall LED Aydınlatma Bilgilendirme ekranı Videowall Totem Toplantı odası ofis board Otel TV Asansör bilgilendirme ekranı www.vesteldijital.com

DOSYA OTELLER bütçe ayırdığını açıkladı. Ancak bu rakama yurt dışında tur operatörleriyle ortak yapılan reklam çalışmalarının ve Türkiye ye yapılan tanıtım gezilerinin dahil olmadığını kaydetti. Geçtiğimiz yıllarda gerçekleştirilen tanıtım i- haleleri şeffaf biçimde yapılırken Ömer Çelik in bakanlığı döneminde gerçekleştirilen ihale, şeffaf yapılmadığı ve ihale tek bir firmaya verildiği için yoğun eleştiri aldı. Türkiye tanıtım kampanyası çok beğenilmedi Diğer yandan Türkiye 2014 yılında yurtdışında adı Türkiye ile özdeşleşen baklava, simit, çay gibi yiyecek ve içeceklerin yanı sıra, İstanbul, Kız Kulesi, Nemrut Dağı, Kapadokya, Truva gibi yerleri öne çıkarıyor. Yurtdışında başta Home of sloganı ile fuarlarda tanıtım yapan Türkiye, reklam çalışmalarında da bu sloganı kullandı. Türkiye nin tanıtım kampanyasında öne çıkan isim ise yabancı sanatçı Julianne Moore oldu. Öte yandan Türkiye nin tanıtımı için hazırlanan fotoğrafların orjinal olmadığı eleştirileri de gündeme oturdu. Bakanlık 2014 yılında 57 ülkede; 7 büyük, 96 kamu özel sektör işbirliği çerçevesinde ve 24 yurtdışı temsilcilikleri aracılığıyla toplam 127 turizm fuarına katıldı, katılmaya da devam ediyor. Bakanlığın fuarlarda yaptığı destinasyon odaklı tanıtım çalışmaları genel olarak olumlu karşılandı. Önümüzdeki dönemde atılacak adımlar önemli Gezi Olaylarının ardından Türkiye nin ana pazarları olan Almanya, Rusya gibi ülkelere üst düzey ziyaretler gerçekleştiren bakanlık, son yaşanan baskı ve yasaklarla ilgili bir çalışma yapmadı. Gergin bir seçim dönemi geçiren Türkiye de, siyasi çekişmelerin biraz durulması beklenirken, önümüzdeki dönem Türkiye yi bekleyen cumhurbaşkanlığı seçimi ve ardından yaşanacak genel seçimler, tansiyonun çok da kolay düşmeyeceğini gösteriyor. Türkiye nin imajının değişip değişmeyeceği ise önümüzdeki dönemde atılacak adımlara bağlı görünüyor. Bu noktada siyasilerin tutumu ve bakanlığın çalışmaları önem kazanıyor. 14 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04 2014 türel zenginlik, güzel sahiller, fiyat/kalite dengesi, Türk mutfağı, alışveriş olanakları ve güzel iklim. İspanya ve İtalya: Türkiye, İspanya pazarında bir tatil ülkesi olarak olumlu imaja sahip... Memnuniyet Unsurları: Fiyatların uygun olması, Türk Mutfağı, kültürel ve tarihi güzellikler, Türk insanının sıcakkanlılığı, konaklama hizmetlerinin kalitesi, iklim, deniz ve kültürü birleştiren tatil yapma olanağı. Belçika Türkiye, Belçika da doğal güzelliğe sahip, tarihi ve kültürel bakımdan zengin, özellikle deniz-kum-güneş tatili için iyi bir turizm ülkesi olarak algılanıyor. Memnuniyet Unsurları: Doğal güzellik, sıcaklık, güneş, ailece tatil alışkanlığı, plaj güzelliği, değişiklik merakı, doğal güzellik ve sakinlik, uygun fiyat, gastronomi ve alışveriş Danimarka: Danimarkalıların yaklaşık yüzde 40 ı Türkiye hakkında hiç bilgiye sahip değil. Türkiye ile ilgili algılamalara bakıldığında; Danimarkalıların yüzde 32 si olumlu, yüzde 33 ü nötr, yüzde 13 ü olumsuz, yüzde 6 sı çok olumlu, yüzde 5 i çok olumsuz görüşe sahipken, yüzde 11 inin herhangi bir fikri yok. Buna göre; Danimarkalıların yüzde 18 i temelde olumsuz, yüzde 38 i temelde olumlu bir Türkiye imajına sahip. Memnuniyet Unsurları: Türkiye ye daha önce gelmiş Danimarkalıların yüzde 50 si yeniden Türkiye yi ziyaret edebileceğini belirtiyor. Danimarkalıların 6 da 1 i arkadaş ve aile grubuna Türkiye yi kesinlikle tavsiye ediyor. Finlandiya: Finlilerin deniz - kum - güneş odaklı klasik tatil anlayışı doğrultusunda; Türkiye sıcak iklimi, sahilleri, tesisleri, golf, yatçılık, dağ ve doğa yürüyüşleri, dalış, yelken, yamaç paraşütü gibi sportif aktiviteleri ile o- lumlu bir imaja sahip. Özellikle son yıllarda kültür, tarih ve şehir turizmine de ilgi arttı. Modern yüzünün yanı sıra kültür ve geleneği de içinde barındıran İstanbul bir city break destinasyonu o- larak görülüyor. Memnuniyet Unsurları: Uygun fiyat, özellikle İstanbul da alışveriş olanaklarının çeşitliliği, doğal güzellikler (kıyılar), eğlence imkanları, çocuklu aile tatili için uygun olması Çin: Türkiye, Asya ve Avrupa nın birleştiği, kültürel açıdan zengin bir ülke olarak olumlu imaja sahip Memnuniyet Unsurları: Farklı kültür ve zengin tarihe sahip bir ülke olması, Avrupa ya göre fiyat/maliyet avantajı, Türk misafirperverliği, iklimi, Türk mutfağı, alışveriş olanakları Japonya: Türkiye Japon turistler açısından, tarihi, kültürel ve doğal zenginliklere sahip dost bir ülke olarak algılanıyor. Memnuniyet Unsurları: Türkiye yi ziyaret eden Japon turistlerin yüzde 95 i seyahatlerinden memnun kalıyor. Yaşam tarzı ve kültürel farklılık, kendilerine gösterilen yakın ilgi, konaklama tesislerinin kalitesi, rehber kalitesi, İstanbul ve Kapadokya nın cazibesi, Türk Mutfağı, fiyatların uygunluğu, iklim, u- laşım kolaylığı B.A.E.: Türkiye B.A.E. pazarında ilk akla gelen tatil destinasyonları arasında payını her yıl artırarak yüzde 24 ile ilk sırada yer alıyor. B.A.E. pazarında Türkiye ile ilgili olumlu çağrışımlar; heyecan verici, yeşil, tarihi, çekici, aile destinasyonu, karşıtlıklar ülkesi, güneşli, Müslüman, arkadaşça, güvenli ve Avrupalı olarak tespit edildi. Türkiye tüm algılamaların dışında en popüler turistik yer olarak görülüyor. Türkiye nin pahalı o- lan imajının yerini makul fiyatlı algısı aldı. Memnuniyet Unsurları: Türkiye yi ziyaret eden turistlerin yüzde 96 sı seyahatlerinden memnun kaldı. Türkiye yi ziyaret edenlerin yüzde 76 sı yeniden ziyaret etmek istediklerini belirtti. Araştırma sonuçlarına göre, katılımcıların yüzde 25 i Türkiye ye gitmediğini, ancak gitmek istediği ülkeler arasında birinci sırada olduğunu ifade etti. Konaklama tesislerinin kalitesi, aktivite çeşitliliği, Türk Mutfağı, tesislerin ve çevrenin temiz olması, modern eğlence tesisleri, Türkiye içinde ulaşım rahatlığı, Türk misafirperverliği

GÖRÜŞLER OTELLER Ukrayna Türkiye yaz tatili ve ağırlıklı olarak deniz tatili yapılabilecek eğlenceli bir destinasyon olarak biliniyor. Ayrıca, bireysel ve aile ile tatile uygun, konforlu, fiyat-kalite oranı açısından uygun bir ülke olarak algılanıyor. Türkiye tatili i- le akla ilk olarak eğlence, deniz ve kum, kültürel geziler, otellerdeki her şey dâhil sistemi geliyor. Memnuniyet Unsurları: Türkiye de tatil yapan Ukraynalıların çoğu tekrar Türkiye ye gelmeyi düşünüyor. Memnun kalan turistler özellikle Türkiye de hizmet seviyesinin üst düzeyde olduğunu belirtiyor. Otellerdeki konforu ön plana çıkartıyorlar. Ukraynalı turistler Türkiye de herkesin mutlaka yapabileceği bir şeyler bulabileceğini düşünüyor. Avusturya Türkiye Avusturya da olumlu bir imaja sahiptir ve sevilen ülkeler arasında (Karayolu ile ulaşılan Hırvatistan hariç tutulduğunda) İtalya nın ardından 2. sırada yer alıyor. 2010 yılı analizlerinde Türkiye ilk defa İspanya ve Yunanistan ın önüne geçti. Türkiye, klasik deniz tatili destinasyonu ve kültürel açıdan zengin bir ülke olarak algılanıyor. Ayrıca yapılan anketlerde, Avusturyalıların yüzde 86 sı tatil ülkesi olarak Türkiye yi sempatik ya da çok sempatik olarak tanımlıyor. Tatil türlerine göre turistlerin tercihleri şöyle: Yüzde 39 u deniz-kum- güneş, yüzde 23 ü dinlenme ve wellness, yüzde 21 i aile tatili, yüzde 10 u eğlence ve macera, yüzde 11 i dağ tatili (doğa turu, trecking, vs.). Memnuniyet Unsurları: Fiyat-Kalite dengesi, Türk Mutfağı, Türk misafirperverliği, kültürel zenginlik, doğal güzellikler. Güney Kore Türkiye, Güney Koreli turistler a- çısından, tarihsel ve kültürel olarak kardeş ülke (tarihi ortak geçmişleri nedeniyle) imajına sahip. Memnuniyet Unsurları: Türkiye yi ziyaret eden Güney Koreli turistler büyük oranda seyahatlerinden memnun kalıyor. Tarihi zenginlik, dini açıdan anlamlı (özellikle Hristiyanlık), Türk mutfağı, kardeş ülke, doğanın güzelliği. Türkiye nin imajıyla ilgili sektör temsilcileri neler diyor? Bahattin Yücel / Kültür ve Turizm Eski Bakanı-Turizm Araştırmaları Derneği (TURAD) Başkanı Yaşananlar Türkiye nin aleyhine olan işler Türkiye nin adının twitter, youtube yasaklarıyla, biber gazı ile polis şiddetiyle veya dünyanın her tarafında olan basit protestolarda insanların ölmesiyle yan yana geçmesi sevinilecek bir tablo değil. Bunları yapan ve yöneten kesimin düşüncesi ile dünyadaki genel geçer düşünce yapısı içinde çok büyük çelişki var. Bunlar Türkiye nin aleyhine olan işler. Turizm açısından bu yıl böyle geçer. Ekonomik açıdan bir olumsuzluk yok Allahtan. O yüzden rezervasyonlarda ben ne ciddi bir artış ne de düşüş bekliyorum. Türkiye nin genel turist kapasitesini çok fazla etkilemeyecek. Türkiye de şuan her türlü protesto şiddetle bastırılıyor. Burada hem hükümeti hem de yerel yöneticileri fazla sertlik yanlısı görüyorum. Kaldı ki bu gelişmeler siyaset kurumuna da yarar getirmiyor. Timur Bayındır / Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği nin (TUROB) Başkanı Twitter yasağı Türkiye imajını olumsuz etkiliyor Turizmde teknolojinin geldiği nokta önemli Sosyal paylaşım sitesi Twitter in kapatılması sektörü olumsuz etkiledi. Son dönemde ülkemizde yaşanan siyasi ve toplumsal olaylar ülkemizin imajına ve yurt dışından aldığı turist sayısına doğrudan etki ediyor. Başta İtalya olmak üzere kimi ülkelerin dışişleri bakanlıklarının, vatandaşlarına Türkiye ye gidilmemesi konusunda uyarılarda bulunmaları sektör olarak bizleri endişelendiriyor. Durumun ivedilikle çözülebilmesi için başta siyasi liderlerimiz olmak üzere, Dışişleri Bakanlığı ve sektör paydaşlarının ortak akıl sergileyebilmesi gerekiyor. Siyasi ve ekonomik belirsizlik içerisindeki ülkemiz şartlarında 2014 yılının nasıl geçeceğini tahlil etmek zor. 2014 yılı için beklentimiz çok yüksek değil. Avrupa da devam eden ekonomik kriz, gerek krizden dolayı turizm gelirlerini arttırmayı hedefleyen rakip ülkelerin pazardaki promosyonları, gerekse ülkemizin devam eden imaj iyileştirme çabaları zor bir dönem geçireceğimizi gösteriyor. İsrail ve Suudi Arabistan pazarlarının ümit vermekle beraber, siyasi kargaşaya karşın Rusya Federasyonu ve Ukrayna dan gelen turist sayısında beklentilerin aksine artış yakalanması memnuniyet verici 04 2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 15

OTELLER GÖRÜŞLER Osman Ayık / TÜROFED Başkanı Siyasi aktörlerin dikkatli olması gerekiyor Ülkenin yurtdışına verdiği imaj önemli Türkiye nin etrafındaki ve bulunduğu coğrafyadaki ülkelere göre daha olumlu bir imajı var. Tabi demokrasi ile ilgili olan sorunlarda daha dikkatli olmak gerekiyor. Gerçekten bulunduğumuz coğrafyadaki birçok ülkeden farklıyız. Ciddi anlamda bu ülkede birçok alanda enteresan işler yapıldı. Bu aslında dışarıya verdiğimiz imajın o- lumlu olduğunu gösteriyor. Bu iyi algıyı, Gezi Olaylarındaki şiddet, polisin kullandığı aşırı güç olumsuz etkiliyor. Gelişen Türkiye kulvar mı değiştiriyor gibi soru işaretleri oluşabilir. Bence Türkiye bunların hiçbirini hak etmiyor. Burada siyasi aktörlerin dikkatli olması, atılacak adımların dikkatli bir şekilde atılması gerekiyor. Türkiye bir Ortadoğu ülkesi değil. Bence bu imajı zedeleyecek bir takım şeyleri çok acil bir şekilde gündemden düşürmek lazım. Sektör açısından bakıldığında Türkiye nin kapasitesi o kadar büyük ki yeri başka bir destinasyonla doldurulamıyor. Onun için de Türkiye nin bugün de yarın da aslında bu sektörde hep önemli bir konumda olacak. Yapılan tanıtım kampanyalarının günün şartlarını değerlendirerek yapılması ö- ne çıkmamızı kolaylaştırabilir. Kültür ve Turizm Bakanlığı ya doğrudan ülkeye olan talebi artırıcı kampanyalar veya Türkiye nin imajı ile ayrıca kampanyalar yürütüyor. Bunlar bir daha incelenebilir belki. Türkiye nin devam eden tanıtım kampanyasına eklemeler, bazı konulara vurgulamalar yapılabilir. Bu vurgulamalar imaja karşı da yapılabilir. Şu anda göründüğü kadarıyla da Türkiye nin her şeye rağmen at başı giden sektörü turizm. En rekabetçi olduğumuz alanlardan biri 16 2 Nizamettin Şen / Antalya Tanıtma Vakfı Başkanı Türkiye nin olumsuz imajı, turizmi defolu bir ürüne dönüştürecek Türkiye genel imajını olumlu yönde geliştirmek için çok uğraştı. Hatırlanacağı gibi PKK terörü güven konusunda bizim turizm imajımız üzerinde yıllarca olumsuz etki yaptı. Turizm, güven ortamında ve demokratik ülkelerde sorunsuz gelişir. Gezi Olayları nın dünyada algılanması çevreci sivil insiyatif tir. Bunun karşısında uygulanan orantısız güç kullanımları, gösteri, protesto gibi özgürlüklerin kısıtlanması mevcut hapishanelerde tutuklu bulunan gazetecilerinin dünya genelinde en yüksek boyutlarda olması nedeniyle oluşmuş olumsuz imajın üstüne gelince daha da büyük boyut kazandı. Yurtdışındaki Türkiye imajı iyice defolu hale geldi. 17 Aralık süreci ise bu olumsuzlukların üzerine bir de yolsuzluk damgasını vurdu. Kuşkusuz bu yabancı yatırımcı ve partnerler üzerinde ekonomik güvensizliği de neden oldu. Youtube, Twitter gibi bugün artık dünyanın sanal özgürlük kriterleri kapatılınca Türkiye nin imajı büyük yara ǀ turizm&yatırım ǀ 04 2014 aldı. Bu durum Türkiye turizmini de olumsuz etkiliyor. Türkiye nin olumsuz imaja sahip olması, aranan bir turizm ürünü olmasına karşın defolu bir ürüne dönüşecektir. Defolu bir ürünün fiyatı önce düşer, sonra defolu ürünü tercih edenlerin sayısı tabiki kısıtlıdır. Bu defolu imajı silmek de uzun yıllar alacaktır. Bu durumun rezervasyona yansıdığını 2013 mayıs ayında sonra zaten gördük. 2014 yılı rezervasyonlarında da bunu görüyoruz. Özellikle özgürlükleri öncelikli gören ve kesinlikle taviz vermeyen elit, seçkinci kitle ve İskandinav ülkelerinde bu açıklıkla rakamlara yansıdı. Dolayısıyla ülke imajındaki olumsuzlukları düzeltmek öncelikle devlet ve hükümetin işidir ama turizmciler de bu konuda baskı gücünü ortaya kararlılıkla koymalı. Turizmciler önce kendi güçlerinin farkına varmalı ve 3 maymun oyunundan kurtulmalı. Özgürlükler ve güven ortamı olmadan turizm yapılamayacağını önce devletin karar vericilerine ve artık tüm Türkiye ye anlatmamız gerekiyor. Sağlıklı ortama kavuşulduğunda topyekün bir imaj çalışılması için tüm taraflar yeni bir strateji etrafında birleşerek, ortak güç oluşturularak, tanıtım kampanyalarına başlayabilirler. Yoksa bu ortam sağlanmadan yapılacak tüm çalışmalar ve harcanacak paralar büyük kayıptır.

OTELLER GÖRÜŞLER Yavuz Torunoğulları / FETOB Başkanı Türkiye markasının imajını düzeltmeliyiz Geçen yıldan bu yana Türkiye için bir algı sorunu oluşmaya başladı ve bunun da en belirgin örneği geçen yıl haziran ayında Gezi Olayları ile vuku buldu. Son aylarda yaşanan yasaklar ve yolsuzluk olayları nedeniyle ocaktan itibaren yeni oluşan rezervasyonlarda ciddi düşüşler yaşadık. Sezon olarak ocak-şubat-mart-nisan dönemi, en yoğun rezervasyon aldığımız dönemdir. 15 Ocak tan sonra günlük oluşan rezervasyonlarda kademeli olarak düşüş gördük. Bu durum hala toparlanmadı. Ayrıca Rusya nın politik durumu ve Ukrayna daki sorunlardan dolayı buralarda da ciddi rezervasyon sıkıntıları yaşandı. Bunları üst üste koyduğumuzda sezonla ilgili i- yi şeyler söyleyemiyoruz. Bütün bunları da ben yazılan, çizilen, yaşanan şeylerin özellikle bize hitap eden pazarlardaki Türkiye algısına tepki olarak yansıdığını görüyorum. Çünkü geçen yıl Gezi Olayları döneminde hem iç pazarda hem Avrupa da düşüşler oldu. Tüketici tepkisini doğrudan rezervasyonlara yansıtıyor. Ancak paket turlarda durum farklı Tur operatörleri Türkiye yle ilgili kontratlarını bir yıl önceden yaptıkları için onlar da risk altındalar. Tur operatörleri bizim en büyük destekçilerimiz. Sezonu ve yılı kurtarmak için ellerinden geleni yapıyorlar. Hükümetlerine karşı bizim lehimize baskı oluşması noktasında tedbir alıyorlar. Bu anlamda tur operatörlerine bizim de teşekkür etmemiz lazım. Öte yandan bu gibi durumlarda panik havası oluşuyor ve otelciler indirim yapmaya başlıyor. Bu da kârlılığı etkilediği için bize zarar veriyor. Avrupa daki tur operatörlerinde verdiğimiz indirimler, 31 Mart ta biterken, birçok otelci bu indirimli fiyatları nisan sonuna kadar uzattı. Ancak bu anlattıklarım her an değişebilir. Geçen yılın aynı dönemine göre İngiltere Rusya, Almanya gibi durağan pazarlarda yüzde 10 un üzerinde bir düşüş görünüyor. Bir diğer sebep rublenin değer kaybedip alım gücünün düşmesi oldu. Bunda Kırım olayı ve Rusya nın politikası etkili oldu. Buna karşın şöyle bir olumlu durum öngörüyoruz: Avrupa nın Rusya ya vize uygulaması gibi bir durumu söz konusu. Eğer bu vize uygulaması Avrupa tarafından gerçekleşirse bunun bizim turizmimize olumlu bir etkisi olabilir. Buradan yanlış bir imaj oluşmasın. Bizim yine doluluklarımız hali hazırda var. Sezonda yüzde 60-70 doluluk yakalanacağını düşünüyorum. Benim bahsettiğim para kazanma, karlılık, yatırıma devam etmeyi etkileyebilecek sonuçlar. Bakanlık gezi olaylarından sonra da çok dirayetli bir girişimdi bulundu. Özellikle bizim için önemli olan pazarları bizzat dolaştılar. Temsilcilere güvenlik sorunlarıyla ilgili garantiler verildi. Bu seneki tanıtım kampanyası da geçmişe göre daha başarılı. Önümüzde Cumhurbaşkanı ve genel seçimler var. İnsanlar, dışarıdan baktığında eğer güvenlik riski görüyorsa ülke ne kadar güzel olursa olsun gelmez. Onun için mutlaka tüketicileri güvenli bir ülke olduğumuza ikna etmeliyiz. Zaten Türkiye Avrupa da ve dünyada bir marka... Bu markanın imajını düzeltmeye çalışmalıyız. Bir de bu markanın denetimi olacak. İşin başında bilen insanlar var. 18 2 Şerif Yenen / İstanbul Rehberler Odası Başkanı Yaşananlar Türkiye nin imajına zarar verdi ǀ turizm&yatırım ǀ 04 2014 Son bir yıldır yaşanan olayların Türkiye nin imajına zarar vermediğini söylemek yanlış olur. Tabi ki zarar verdi. Aslıda tüm olan bitenler Türk halkının demokratik haklarına ve özgürlüklerine ne kadar bağlı olduğunu da gösterdi. Türkiye ile ilgili olumsuz şeyler görmek isteyenler, bu son yaşananları bir kargaşa olarak görüp Türkiye yi olumsuz haneye atabilir. Ama daha geniş perspektiften bakıldığında Türk halkının özgürlüklerine ne kadar sahip çıktığını, bunun mücadelesini vermek için nasıl çaba gösterdiğini görüp Türkiye ye karşı daha fazla sempati duyan insanlar da var. Ancak özellikle İstanbul da polisin uyguladığı şiddet ve atılan biber gazları, İstanbul rezervasyonlarına olumsuz yansıdı. Şu an önümüzdeki turizm döneminde karşımıza nasıl bir istatistiksel tablo çıkacağını bilmiyoruz. Rezervasyonlarda ciddi azalmalar var ama umudumuz istikrarın tekrar geleceği yönünde Yurtdışına vereceğimiz doğrudan mesajlarla bu imajın hemen düzeltilip olumlu hale getirilmesi ve rezervasyonlara olumlu etki yaratmamız gerekiyor.