BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 36 ders saati GİRİŞ Temel ve çembersel spor hareketlerin etkinlikleri sayesinde, bu grup yaşta ki öğrencilere, spor eğitimi öğretmenin profesyonel (mesleki) kontrol ile değerlendirmesiyle, örgütlü, serbest ve açık bir şekilde biyolojik olduğu gibi, öğrenmiş oldukları hareketleri konusundaki yeteneklerini göstermeleri mümkünleştirilmelidir. İster yetenek engelleri ister zorunlu hareketleri olsun, tüm öğrenciler için, hareket içerikleri, öğrencilerin en doğru ve en etkili bir şekilde gelişmeleri için teşvik edici ve olanaklara uyumlu olması gereklidir. UZAK HEDEFLER Uygulanmakta olan şartlara ve teyid edilmiş yeteneklerine göre hazırlanan programlar sayesinde, onlara en kesin bir şekilde şu olanaklar sağlanmalıdır: (1) Hareket ve fonksiyonal yeteneklerin geliştirilmesi ile sağlığa ulaşmak ve onun korunması, (2) Hareket yetersizliğinin keşvedilmesi ile azaltılması ve olanaklar dahilinde bunun psikomotorik hareketlerde uygulanması, (3) Spor hareket alışkanlıkların oluşturulması ile onların günlük yaşamda ve sporda uygulanabilmeleri için, en iyi bir şekilde belleğe (hafızaya) yerleştirilmesi, (4) Olasıl spor disiplinleri için, özellikle de olimpiyat spor dallarına öğrencilerin tam seçimin yapılabilmesi. Esas hedeflerin uygulanabilmesi için, spor eğitimi öğretmenlerin, okulun, belediyenin ve daha üst düzey yöneticilerin sayesinde daha kaliteli bir örgütlenme istenmektedir. Bu işlem, çocuklarımızın görev, sorumluluk ve çıkarları doğrultusunda, velilerle ve sivil toplum örgütlerle kurulacak işbirlik sayesinde de yapılmalıdır. 169
HEDEFLER Esas yönlendirme anlayışı şunlara bağlı olabilir: 1. Programlaştırılmış hareket etkinlikleri sayesinde, bedensel ve zihinsel yeteneklerin geliştirilmesi; Değişik spor becerilerin (ustalıkların) öğrenilmesi; Sınıfta, okulda ve daha geniş toplumda vb. yerlerde karşı karşıya kullanabilecek değişik durumları atlatabilmek için, doğru bedensel ve zihinsel tutumun oluşturulması. 2. Yönetim, kontrol ve öğretmen tarafından program hedeflerinin reel düzeltilmesi şu şekilde somutlaştırılmalıdır: 2.1. Okul yılının başında, yarı yılda ve okul yılının bitiminde ölçmeler. Şu ölçü birimleri kullanılmalı: santimetre, saniye ve kilogram ile, 2.2. Spor beceri hareketlerinin biomekanik ve teknik bilgilerinin uygulanması. PROGRAM İÇERİĞİ 1. HAREKET YETENEKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Ders sayısı 4 ders 2. ATLETİZİM 6 ders 3. SPOR VE RİTMİK JİMNASTİĞİ 6 ders 4. TOPLU (KOLEKTİF) SPORLAR 12 ders 5. BİREYSEL SPORLAR - dövüş sporları - reketle oynanan sporlar 6 ders 2 ders 6. KAYAK YAPMA - YÜZME 1 7-10 gün 7. PİKNİKLER VE AÇIK HAVA Yılda 2 gün 8. EN AZINDAN İKİ SPOR DALINDA YARIŞLAR (KOŞULLARA GÖRE) 1 Bu ders kayak ve yüzme yapabilmek için uygun olan sahalarda yapılmalı ki bu okul müdürü, veliler ve diğer enstitülerle olan işbirlik sayesinde gerçekleştirilir. 170
PROGRAMIN ESAS GÖSTERGELERİ KATEGORİLER ANTROPOMETRİ VE MOTORİK ATLETİZİM SPOR VE RİTMİK JİMNASTİĞİ ALT KATEGORİLER Antropometrik ve hareket yeteneklerin özelliklerinin değerlendirilmesi Koşular Atlayışlar Atışlar Yarışlar (2 disiplinde) Atlayışlar Demir askıda Yüzüklerde DERS İÇERİKLERİ (A) -Vücut ağırlığı (VA), - Vücut uzunluğu (VU) vb. - Yerinden uzak atlayış (YUA) - Yerinden yüksek atlayış (YYA), - 100 metre koşu yapma (K100m), - 600mK- koşu 800mE - koşu ve öğrenilen becerilere ait iki test. Koşu (teknik) becerilerin şu dallarda uygulanması: -Hızlı koşu, -Kızlar için 600m erkekler için de 800m den çok olan mesafelerde dayanıklılığın artırılması. -Atlayışlara ait antremanlar. - 300gr. Kadar cüllelerin atılışı. -Sınıflar içinde ve sınıflar arası en azından iki dalda yarışlar. Yarışlar sonucu elde edilen sonuçlara göre, öğrencilerin sıralanması ve üç grupta gruplaşmaları. - Açık ve toplanık bacaklarla atçığın uzunluğuna atlamak. - Eller üzerinde destekli arkaya doğru takla yapmak. - Eller destekli (demir askıda) öne ve arkaya doğru takla yapmak. - Öne ve arkaya doğru sallanmadan toplanmış halde asılmaya geçiş (yüzüklerde) - 180 derecelik dönüşle sallanmadan öne doğru Ders sayısı 4 ders 4-6 ders 4-6 ders 171
Paralellerde Halk oyunları ve modern danslar Yarışlar (2) çıkış.(paralelde) - Yedinci sınıfta öğrenilenlerin tekrarlanması kombine edilerek. - Öne ve geriye doğru destekli sallanma. dans, rok ve iki halk oyununa ait adımlar (halk oyunları ve modern danslar). - Sınıflar içi ve sınıflar arasında en azından iki gereçte. TOPLU (KOLEKTİF) SPORLAR Futbol El topu Voleybol Basketbol Yarışlar Yarı aktif ve aktif rakibe karşı hareket halinde pas yapma ve topu Kabul etme. Grup ve takım halinde savunma ve atak yapma. Küçük fudbol 7:7 esas kuralların uygulanmasıyla. Atış, kabul etme, topu yönetme vb. gibi topla ve topsuz esas (teknik) hareketlerin güçlendirilmesi. Bir pivotal ve bölge savunmasıyla kollektif atak 6:0 hakemin uygulamalarıyla 5:1 geçiş. Karşılama, pas yapma, kabul etme ve topu atma gibi teknik hareketlerin tekrarlanması. Voleybol 6:6 esas kuralların uygulanmasıyla. Değişik hareket şekilleri sayesinde takım oyuncusuna top verme ile potaya atışlar gibi teknik-taktik elementlerin güçlendirilmesi. Hakemin uygulamalarıyla 5:5 oyunu. Sınıflar içi ve sınıflar arası en azından iki kollektif sporda. 10-12 ders BİREYSEL SPORLAR Dövüş sporları-judo Değişik tutuşlar, düşüşler vb. gibi esas judo tekniklerin bilinmesi. 172
Pingpong Forhend, bekhend ve topu keserek yapılan esas teknik vuruşların öğrenilmesi. Suda etkinlikler 7-10 gün Karda etkinlikler 7-10 gün Okul yarışları Geziler Rolşualar (kay kaylar) Yarışlar (2) Yüzme teknikleri: Yarışlar Alp disiplinleri Yarışlar Kolektif ve bireysel sporlarda yarışlar İlkbahar ve sonbahar krosu Yılda iki kez doğada yürüyüş Öne, geriye, durabilme yandan hareket yapabilme gibi roşula kullanımına ait esas tekniklerin öğrenilmesi, bunlar uygun bir hızla gerçekleşmeli. Sınıflar içi ve sınıflar arasında en azından geçilen iki ders birimi üzere. Öğrenilen stillerin geliştirilmesi (kraul, kurbağlama, serbest). Yürüyüş, dönüşler ve hızlı kayak yapma gibi esas tekniklerin geliştirilmesi (alp disiplinleri). Bu yaş-grubu öğrencilere uygun olan sahada büyük slalom. Okul içinde, belediye okulları arasında, bölge ve ülke çapında bu yaş grubu finallerinde her iki cinsiyetin katılacağı en azından iki spor dalında İlkbahar ve sonbahar krosu 6-12 km. Uzunluğunda ki mesafede doğada yürüyüş. Doğada ve kamp yaparken yönlenme elementleri (kamp yerinin seçilmesi ve bir çadırın kurulması). 4-8 ders 7-10 gün 7-10 gün 173
174 ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ Okuldaki şartlar temelince program içeriği şunları yaparak uyumlaştırılır, - Zorunlu ders olarak (tabelayı analiz et) program içeriğinin %70 kapsayarak ve - Seçmeli derslerinin yaklaşık %30-u Gerçekleşen Metodoloji Okulda mevcut somut araçlara rağmen, spor eğitimi hareketlerin öğrenilmesi sürecinde, mutlaka yapılması gerekenler: - Spor eğitimi öğretmeni yada yardımcısı olan (öğrenci, sporcu) tarafından hareket birimlerin pratik gösterişi. Öğrencilerin yeteneklerine bağlı olduğu gibi, hareketlerin zorluk düzeyine göre de, öğretmen alıştırmalar metodolojisi akışını ilk sırada şunlara dayanarak yapar - Sintetik (hareketlerin tümü), analitik yada her ikisinin kombinasyonları sonucu şekillerine göre. Dersin gerçekleşmesi de varolan koşullara, binaya, araç ve gereçlere ile öğrenci sayısına göre yapılır. Uygulanmakta olan kategori ve alt kategorilerle ilgili toplam tamamlayıcı hareketlerin, oyun ve yarışlarla finalleştirilmesi için çaba sarfetmek gerek. Varılabilecek Sonuçlar - Santimetre, saniye ve gram gibi ölçü birimleriyle sonuçların değerlendirildiği hareket disiplinlerinde, spor eğitimi öğretmenin başlangıç durumunu kaydetmesi gerek. Ardından geçici ve sonunda nihayi durumu kaydederek, en azından üç grupta olmak üzere öğrencilerin sıralanmasını ve gruplaştırılmasını yapmalıdır (örnek başarı kaydedenler, ortalama olanlar ve kısıtlı yeteneklere sahip olanlar). Kesin metrik sonuçlara ulaşamıyacağımız hareketler için, hareketlerin doğru biomekanik tarafını gözönünde bulundurarak, okul tekniği,yüzme sitili gibi açılardan varılabilecek sonuçlar becerilerin öğrenilmesi düzeyiyle birleştirilmelidir. Dersler Arası İlişki - Spor eğitimi dersinin örgütlenmesi ve ders esnasınca olan yükümlülükler, o günkü okul derslerine teşvik sunabilecek nitelikte olmasına dikkat edilmelidir.
Kategori ve alt kategorilerle kapsanmış ders birimleri, matematikten başlıyarak, enformatiğe, biyolojik derslere ve diğer bilimlerle de bağlılık kurar. Değerlendirme - Önceki sınıflarda olduğu gibi, vücut gelişimi değerlendirmesi, antropometrik ölçütlerle yılda iki kez yapılır. Mecburi olarak vücut uzunluğu ve vücut ağırlığına bakılır, ancak diğer kütlelerin de ölçülmesinde fayda vardır. - Motorik yeteneklerin değerlendirilmesi SGS sistemiyle yapılır (santimetre, gram, saniye). Kullanılması mecburi sayılan ölçme enstrümanları şunlardır: yerinden uzun atlayış, yerinden yüksek atlayış, 100m koşu ve 800m kızlar ile 1000m erkekler için koşular. - Spor hareketlerin öğrenilmesiyle ilgili bilgiler düzeyi, oyun ve yarış durumları süresince bireysel olarak değerlendirilir. 175
Tiraj: 100 Yayına hazırlayan: LIBRI SHKOLLOR Yayınevi Priştine Baskı: PRINTING PRESS - Priştine Katalogimi në botim (CIP) Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës 371.214 (075.2) Öğretim plan ve programı : Yaygi eğitim alt seviye ortaöğretim sekizinci sınıfa yönelik / [Redaktör Ramush Lekaj, Nazan Safçı]. - Priştine: Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı, 2005 (Priştine : Printing Press ). - 176 f. ; 24 cm. ISBN 9951-450-81-4 176