Gezdikçe Gördükçe İzlen Şen Toker İspanya nın Bask bölgesindeki kasabada yüzyıllardır her Cumartesi günü kurulan pazarlar bölgedeki yerel üreticilerle tüketicileri buluşturuyor. 84
Y aşlı kadın, sütünü sağdığı ineğinin başını minnettarlıkla okşadı. Doldurduğu süt şişelerini bir kasanın içine dizdikten sonra pazara gitmek için hazırlanmaya başladı. Genç adam, yıllardır ailesinin çiftçilik yaparak geçindiği köydeki fasulye tarlasına bakarken düşünceliydi. Artık yağmur yağmasını dileyerek pazara doğru yola çıktı. Başka bir köyde çeşit çeşit mantarlarla dolu kutuları arabalarına yükleyen iki kardeş yarım saatlik bir yolculukla pazar yerine vardı. Bu kişilerin ortak yönü sıcak bir bahar günü gittiğim Tolosa kasabasındaki pazarda ürünlerini satıyor olmalarıydı. İspanya nın Bask bölgesindeki kasabada yüzyıllardır her Cumartesi günü kurulan bu pazar bölgedeki yerel üreticilerle tüketicileri buluşturuyor. O mevsimde, o hafta çiftliklerde ne yetiştiyse, ne yapıldıysa burada taze taze satılıyor. Kasabanın tarihi bölümünde, Oria ibaia nehrinin kenarındaki pazar yerinde kurulan standlar sebzeler, meyveler ve çeşitli 85
Pazar yeri ve siyah fasulye, Alubias de Tolosa yiyeceklerle doluyor. Pazara ev sahipliği yapan kemerli yapı nehre yansıyan görünümüyle uzaktan bir sarayı andırıyor. 13.yüzyılda yapılmış olan Navarra köprüsünden tarihi bölüme geçerek pazara giriyorum. Süt satan yaşlı hanımın yanındaki mantar tezgâhının önü oldukça kalabalık, iki kardeş mantar yığınlarının arkasında bir sağa, bir sola koşturuyor. Karşıdaki tezgâhta Piparrak Turşusu ve İdiazabal peynir 86 Alubias de Tolosa denilen ve ilk defa gördüğüm siyah renkli kuru fasulyeler sanki oniks taşı gibi pırıl pırıl parlıyor. Pazar marul, kıvırcık salata, brokoli, pazı, taze soğan gibi yeşillikler ve sebzelerle, ceviz, sucuk, salça, bal ve reçel gibi ürünlerle dolu. Bu bölgeye özgü piparrak denilen yeşil biberlerle yapılan turşular, köy ekmekleri, koyun sütüyle yapılan İdiazabal peynirleri yavaş yavaş pazar çantalarını dolduruyor. Acıkanlar köşeye kurulmuş barda yerel ürünlerle hazırlanmış ve Bask dilinde Pintxo denilen küçük atıştırmalıklardan satın alıyor. Kasabanın Cumartesi günü kalabalıklaşmasının tek nedeni bu pazar değil. Tolosa da her Cumartesi üç ayrı pazar kuruluyor. İlki şimdi gezdiğim, nehir
Euskal Herria Meydanı / Pazar kenarındaki tarihi Zerkausia geçidinde kurulan yerel ürünler pazarı; ikincisi kasabanın tarihi bölümünün tam ortasında yer alan Verdura Meydanı ndaki çiçek ve bitki pazarı; üçüncüsü de Euskal Herria Meydanı ndaki dışarıdan gelen ürünlerin de olduğu tekstil ve yiyecek pazarı. Yerel ürünler pazarını gezdikten sonra Zaharra Meydanı nda 17. yüzyıldan kalan Belediye Binası nın ve Idiakez Sarayı nın önünden geçerek Santa Maria Kilisesi ne yürüyorum. Kilisenin yanında Çiçek - Bitki Pazarı Arkeolojik Park, Aranburu Sarayı ve 14.yüzyıldan kalma değirmen bulunuyor. Nagusia caddesinden devam edip çiçek ve bitki pazarına geliyorum. Burada rengârenk çiçeklerle, fesleğen, kekik gibi aromatik baharatlara ek olarak kendi sebze bahçenizi oluşturabilmeniz için bakla, fasulye, marul, brokoli gibi 87
Zerkauisia Pazar Yeri (solda) ve Navarra Köprüsü ürünlerin de tohum ve fidanları satılıyor. Kasabanın tarihi bölümündeki sokakları dolaşarak, Lapaza Evi, Gorrotxategi Müzesi, Itturritza Sarayı, Andia Kulesi ve Atodo Sarayı gibi yapıların önünden geçiyor, güzel meydanları dolaşıyor, binaların bir kısmını süsleyen duvar resimlerinin fotoğraflarını çekiyorum. Etrafı 19. Yüzyıl da yapılmış binalarla çevrili Euskal Herria Kasabada bir duvar resmi 88 Zerkauisia Pazarı Meydanı ndaki pazar Tolosa daki son durağım oluyor. Tereyağı ve bademle yapılan, şekilleri nedeniyle Tolosa tejas ve cigarillos (çiniler ve purolar) denilen geleneksel kurabiyelerden alıp yerken geleneklerine, yiyeceklerine, doğasına, topraklarına ve tohumlarına sahip çıkan Bask lılara imreniyorum. izlensentokerbd@ gmail.com