Her yıl pek çok kadın yaptırdığı veya yaptırmak zorunda kaldığı cerrahi bir müdahaledir. Uygun şartlarda yapıldığında düşük risk içeren bir operasyondur. Kürtaj kararı verdiğinizde bu operasyonu ne kadar erken yaptırırsanız sizin açınızdan o kadar emniyetli olacaktır. Bu yazıda - Kürtaj hakkında tıbbi bilgileri - Kürtaj tiplerini - Kürtajın nasıl yapıldığını öğreneceksiniz. Kürtaj nedir? Son adet tarihinden sonraki ilk 10 hafta içinde embryo ve eklerinin rahmin içinden tahliye edilmesi işlemidir. Bu işlemden önce gebeliğin doğrulanması açısından bir gebelik testi yaptırmanız istenebilir. Günümüzde pek çok doktor ultrasonografik inceleme ile gebeliğin varlığını, büyüklüğünü ve yerleşim yerini tespit etmektedir Kürtaj risk oranı düşük bir işlemdir. Bu işlem ne kadar erken yapılırsa risk o kadar azalacaktır. Bir başkasından izin almam gerekir mi? 18 aralık 1983 tarihli 2827 sayılı kanunla,türkiye de kürtaj 10 haftaya kadar serbest bırakılmıştır. Evli çiftlerde hem erkeğin hem de kadının bu işlemi yaptırmak istediğine dair bir belgeyi imzalaması gerekmektedir. Kürtajı kim yapar? Ülkemizde bu tip müdahaleleri yapmaya uzman Kadın Hastalıkları ve Doğum hekimleri yetkilidir. Kürtaj Tipleri Kürtaj bir kaç şekilde yapılabilir. Gebelik haftanız, sağlık durumunuz ve kürtaj yapılma gerekçesine göre işlem cerrahi veya medikal (ilaç yolu ile) olarak gerçekleştirilir. Bebekteki anormallikler veya anne sağlığı nedeni ile yapılan 10 hafta üzerindeki kürtajlar konumuz dışında olduğu için sadece cerrahi yolla yapılan kürtajdan bahsedeceğiz. Genel bir kural olarak gebelik haftası arttıkça kürtaj işleminin riskleri de artar Medikal kürtaj (ilaç verilerek yapılan kürtaj) ( BU SEÇENEK ÜLKEMİZ İÇİN YOKTUR) 1 / 5
Tıbbi kürtaj son adetinizin başlangıç gününden itibaren 49 gün geçmemiş ise yapılmaktadır. Bu işlem için doktorunuzu üç kez ziyaret etmeniz ve iki çeşit ilaç kullanmanız gerekmektedir. 1. Mifepristone (RU-486) progesteronun ( bir kadınlık hormonu) etkilerini bloke etmekte ve rahmin iç tabakasının (endometrium) embryonun yerleşme ve büyümesine uygun olmayan bir hale gelmesini sağlamaktadır. 2. Misoprostol, rahmin kasılmasını ve embryonun atılmasını sağlar. İlk görüşmede üç adet mifepriston hapı verilir, iki gün sonra yapılan görüşmede ise rahmin kasılmalarını sağlayan misoprostol isimli ilaç verilir. Her iki ilaçta vajinal kanamaya neden olur. İlk görüşmeden sonraki 14 gün içerisinde yapılan üçüncü görüşmede yapılan muayenede düşüğün tam olarak gerçekleşip gerçekleşmediği kontrol edilir. Bu metod %92-95 oranında başarılı olmaktadır. Eğer düşük gerçekleşmemiş ise cerrahi yol ile kürtaj işlemi gerçekleştirilir. Bazı kadınlara ilaç ile kürtaj yapılmaması gerekmektedir. Bunlar aşağıda sıralanmıştır. - Son adetin ilk gününden bu yana 49 günden fazla geçmiş ise. - Dış gebelik geçirmiş olanlar. - Kronik adrenal yetmezliği olanlar - Kan sulandırıcı ilaç kullananlar. - Kanama problemi olanlar. - Kortizonlu ilaç alanlar. - Üç kere muayenehaneye gelme konusunda problem yaşama ihtimali var olanlar. - Kullanılacak ilaçlara allerjisi olanlar. - Acil durumda sağlık kuruluşlarına kolayca ulaşma problemi olacaksa Ağır kansızlığı ve iyi kontrol edilmeyen diabeti olanlarda bu metod dikkatli kullanılmalıdır. Menstrual Aspirasyon Adet gecikmesinden sonraki 1-3 hafta içerisinde yapılır. Rahmin iç tabakasına yerleşmiş olan gebelik bir enjektör vasıtası ile çekilerek alınır. Vakum kürtaj Rahmin içeriği, elektrikli bir pompanın yaptığı bir emme hareketi ile dışarı alınır. Bu işlem 12. gebelik haftasına kadar uygulanabilir. ( ülkemizdeki kanunlar 10. haftaya kadar bu işleme müsaade etmektedir) İşlem öncesi enfeksiyonlara karşı bir antibiyotik uygulanacak daha sonra ise rahim ağzınıza lokal anestetik bir madde enjekte edilecektir. İlave olarak sakinleştirici ilaçlar da verilebilir. Bazı durumlarda doktorunuz genel anestezi uygulanmasını tercih edebilir İşlem yapılırken kadın doğum muayene masasına muayene oluyormuş gibi yatmanız istenecektir. Daha sonra spekulum denilen alet vajinaya yerleştirilerek rahim ağzı görünür hale getirilecektir. Bir sonraki aşamada özel plastik veya metal çubuklarla ( buji) rahim ağzınız 2 / 5
genişletilecektir. Rahim ağzı istenen genişliğe ulaştığında, plastik bir tüp (kanül) rahmin içine yerleştilecek ve bu tüp bir vakum cihazına bağlanacaktır. Vakum cihazının yaratacağı negatif basınç ile gebelik boşalacaktır. İşlemin tümü 5-10 dakika sürecektir. Gebelik haftası arttıkça işlem süreside genelde artış gösterecektir. İşlem sonrası 30-45 dakikalık bir dinlenme süresini takiben eve gidecek hale geleceksiniz. İşlemden sonra evinize giderken doktorunuz antiyotik, ağrı kesici ve bazı durumlarda kanamayı kesici bir ilacı da içeren reçete düzenliyerek bu ilaçları düzenli, kullanmanızı istiyecektir. İşlemden sonra bir kaç gün kramp tarzı ağrılarınız olabilir. Kullanacağınız ağrı kesiciler bu dönemi rahat geçirmenizi sağlıyacaktır. İşlem sonrası kanamanız 2 haftaya kadar devam edebilir. Aşırı bir kanamanız ( adet miktarından fazla) yoksa endişe duymanıza gerek yoktur. Rh uyuşmazlığı ( kan uyuşmazlığı) Rh negatif bir kadının Rh pozitif bir erkekten gebe kalması durumunda söz konusu olabilir. Böyle bir kadın kürtaj olduğunda, düşük yaptığında, dış gebelik geçirdiğinde veya doğum yaptığında (doğan bebek Rh + ise) 72 SAAT İÇERİSİNDE anti-d denilen ilacın uygulanması gerekir. Böylece daha sonraki gebeliklerde problem yaşanması ihtimali önlenmiş olur. Kürtaj işlemi nerede yapılır? Kürtaj işleminin nerede yapılacağı bir dizi faktöre bağlı olarak değişir. - Kullanılacak metot - Gebeliğin büyüklüğü - Sağlık durumunuz. Erken gebelik haftalarındaki gebelikler ( 10 haftadan küçük gebelikler) doktor muayenehanesinde emniyetli bir şekilde tahliye edilebilir. Tıbbi nedenlerle yapılan daha büyük gebelikler ise hastane ortamında gerçekleştirilir. Riskler Kürtaj düşük riskli bir işlemdir. Gebelik haftası küçük olanların riski büyük olanlardan daha azdır. Fakat her durumda kürtajın riski gebeliği sonuna kadar sürdürmekten daha azdır. Erken gebelik haftalarında % 1 den daha az kadında komplikasyonlar yaşanırken daha ileri gebelik haftalarında bu oran %2 ye kadar çıkar. Olası bazı komplikasyonlar aşağıdadır Tamamlanmamış tahliye Nadiren gebeliğin tahliyesi tam olarak gerçekleşmez. İşlem sonrası kanama ve enfeksiyon oluşabilir. Böyle bir durumda doktorunuzun kürtaj işlemini tekrarlaması gerekebilir. Enfeksiyon Kürtaj işleminden sonra bakterilerin, vajen veya serviksten rahim içine ulaşması ile gerçekleşir. Doktorunuz bu duruma engel olmak için antibiyotikler önerebilir. 3 / 5
Kanama Kürtaj sonrası bir miktar kanama olması normaldir. Kan nakli gerektirecek kadar kanama çok nadiren görülür. Genelde kanama miktarı adet miktarı kadardır. Daha fazla kan kaybı oluyor ise doktorunuzla temasa geçmeniz yerinde olur. Rahmin zedelenmesicerrahi kürtaj sırasında kullanılan cihazların uç kısmı rahmin delinmesine veya rahim ağzında yırtıklar oluşmasına neden olabilir. Böyle bir durumda ilave cerrahi girişimler gerekli olabilir. Mesane veya barsak zedelenmesi durumunda bu organların onarılması için cerrahi girişim gerekecektir. Rahim ağzı yırtığı veya rahmin delinmesi 1000 kürtajda 1 görülür. Ölüm Vakum ile yapılan kürtajda ölüm ihtimali 100 000 de 1 den daha azdır. Buna karşılık doğum sırasında bir kadının hayatını kaybetme ihtimali 10 kat daha fazladır.. Doğum Kontrolü Kürtaj bir doğum kontrolü metodu gibi algılanmamalıdır. Doktorunuzla doğum kontrol metodlarını konuşmalısınız. Başlıca korunma metodları aşağıdakilerdir. - Doğum kontrol hapları: içerdikleri hormonlarla yumurtlamayı durdururlar. - Kontraseptif implantlar. (cilt altına yerleştirilen plastik tüplerdir) yumurtlamayı durduran hormonlar içerirler. - Hormon enjeksiyonları: yumurtlamayı engelleyen hormonlar içeririler. - Bariyer metodları: spermlerin rahmin içine girmesini engellerler. o Erkek kondomu (penisi kaplayan ince kauçuk kılıf) o Diafram (rahim ağzını kapatan lastik kapakçık) o Vajinal sünger ( sperm öldürücü maddeler içeren ve vajene yerleştirilen sünger) o Kadın kondomu o Sperm öldürücüler içeren jel, köpük ve fitiller. - Rahim içi araçlar: gebeliği önlemek amacı ile rahim içine yerleştirilirler - Kadında veya erkekte tüplerin bağlanması. - Acil korunma: yüksek dozda doğum kontrol hapı vererek veya rahim içi araç yerleştirilerek yapılır. Kürtaj Sonrası Kürtajın üzerinizdeki etkileri kişiden kişiye değişir. Çok değişik duyguları aynı anda veya arka arkaya yaşıyabilirsiniz. Eğer mutsuzluk duyguları yoğunlaşırsa profesyonel yardım almalısınız. Kürtajdan sonra: 4 / 5
- Karın ağrısı ve kramplar - Bulantı - Kusma - İshal görülebilir. Çoğu durumda müdahale sonrası fizik aktivite ile ilgili bir kısıtlama genelde yapılmaz fakat yine de doktorunuza herhangi bir kısıtlama olup olmadığını sorunuz. Aşağıdaki belirtiler çıktığı takdirde mutlaka doktorunuzu arayınız. - Şiddetli karın ağrısı veya sırt ağrısı. - Adet kanamanızdan daha fazla kan kaybı olması. - Pis kokulu akıntı. - Ateş Normal adetleriniz müdahaleden 4-6 hafta sonra başlıyacaktır. Kürtajdan çok kısa süre sonra gebe kalabilirsiniz, bu nedenle mutlaka korunmalısınız. Çoğu doktor kürtaj işleminin sonraki gebelikleri etkilemediğini düşünmektedir. Son olarak... Kürtaj düşük riskler içeren bir işlemdir. Müdahaleyi ne kadar erken yaptırırsanız riskiniz o kadar az olacaktır. İşlem sonrası gebelikten korunma için gerekli tedbirleri mutlaka almalısınız. 5 / 5