MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCĐLERĐNĐN PROGRAM TERCĐHLERĐNDE BĐREYSEL FARKINDALIK DÜZEYLERĐ; GEDĐZ MYO, MODA TASARIM PROGRAMI ÖRNEĞĐ

MYO-ÖS 2010- Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu 21-22 EKĐM 2010-DÜZCE MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCĐLERĐNĐN PROGRAM TERCĐHLERĐNDE BĐREYSEL FARKINDALIK DÜZEYLERĐ; GEDĐZ MYO, MODA TASARIM PROGRAMI ÖRNEĞĐ Elvin TURHAL 1 Bahriye KICIROĞLU 1 Nuran OCAKOĞLU 1 Dilek KARAYĐĞĐT 1 1 Gediz Meslek Yüksekokulu Dumlupınar Üniversitesi - KÜTAHYA ÖZET elvinturhal@hotmail.com bakriyekc@hotmail.com nocakoglu@hotmail.com dkarayigit@hotmail.com Giyim tekstil ve moda birbirinin tamamlayıcısıdır. Bu üç kavramı içinde barındıran moda tasarımı geçmişte ve bu gün büyük ilgi gören ve talep edilen bir meslek olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Moda tasarım programı öğrencilerinin program tercihi yaparken kişisel nitelik ve becerilerinin ve doğru özelliklere sahip olup olmadıklarının farkındalığını araştırmaktır. Bu amaçla öğrencilerin iletişim, kendine güven, hayal gücünü ürüne dönüştürme, problem çözme ve toplumsal olaylara duyarlılık konusundaki düşünceleri anket yoluyla ölçülmeye çakışılmıştır. Elde edilen veriler istatistiksel analizlerle değerlendirilerek yorumlanmıştır. Bununla birlikte elde edilen sonuçlar incelenerek öğrencilerin meslek tercihi yapmalarında farkındalık düzeylerinin arttırılmasına yönelik çözüm önerileri sunulmuştur. Anahtar kelimeler: Mesleki eğitim, öğrenci, kişisel özellik, farkındalık 1.GĐRĐŞ Meslek yüksekokulu yüksek öğretimde önlisans olarak ifade edilen bir öğretim birimidir. Öğrenciler mezun olduktan sonra meslek elemanı unvanı alarak kamu ve özel sektörlerin ilgili alanlarında istihdam edilirler. Mesleki eğitim, toplumsal hayatın her alanında ihtiyaç duyulan mesleklerde kalifiye teknik elemanlar yetiştirilmesi için gerekli bilgi ve becerilerin verildiği eğitimdir. Amacı, toplumun hedefleri ve iş çevrelerinin talepleri doğrultusunda genç insanlara başarılı bir meslek yolu hazırlayarak belirli bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve uygulama yeterliliklerinin kazandırılmasıdır. Mesleki ve teknik eğitim alacak olan öğrencilerin seçtikleri alanla ilgili az da olsa gerekli ön bilgi veya beceriye sahip olması gerekir. Birçok araştırma ve gözlem öğrencilerin bir kısmının program tercih ederken bilinçsiz davrandıklarını ortaya koymaktadır.[1] Şöyle ki bazı öğrencilerin hangi programı seçtiklerinden bile haberdar olmadıkları gibi ebeveyn ya da öğretmenler tarafından yapılmış tercihlerden dolayı ya da herhangi bir yükseköğretim programına yerleşmiş olmak için tercih yaptıkları düşünülmektedir. Oysaki kaliteli bir meslek eğitimi için en başta öğrencilerin, kendi kişisel ilgi alanlarını ve beceri düzeylerini dikkate alarak tercih yapmaları hem mesleki eğitimin düzeyini arttırtacak hem de bireylerin ilerideki meslek yaşantılarında daha başarılı ve verimli olmalarını sağlayacaktır. Meslek, bir kişinin hayatını kazanmak, geçimini sağlamak için yaptığı iş olarak tanımlanmaktadır. Meslek seçimi, öğrencinin yaşamında önemli bir olaydır. Meslek seçerken birey belli bir çalışma ortamı, belli bir yaşam biçimini de seçmiş olur. Seçtiği bu yolda da başarısıyla kendisini kanıtlamaya çalışır. Bireyler yetenekleri, ilgileri ve istekleri doğrultusunda meslek seçtiklerinde başarılı olurlar.[2] 1

Meslek seçiminde önemli olan, kişinin o mesleği yaparken mutlu olması yani mesleki doyumu yaşamasıdır. Bu da bireylerin meslek seçimlerini yaparken kendi kişisel özelliklerini, yetenek ve kabiliyetlerini dikkate almalarını gerektirir. Yaptıkları işte mutsuz olan kişiler; bir süre sonra tükenmişlik duygusu yaşamaya başlamaktadırlar. Bu hem kişinin yaşam kalitesini hem de işteki verimliliğini olumsuz etkiler.[3] Yükseköğretimde Moda tasarım eğitiminin amacı, değişime açık, yaratıcı, nitelikli, bilgiyi üreten ve kullanan bireyler yetiştirmektir. Geniş iş olanaklarına sahip olan moda tasarımı mesleği kazanç yönünden de avantajlı oluşu nedeniyle büyük ilgi görmektedir. Bu alanda çalışanlar konfeksiyon üretimi yapan işletmelerin tasarım bölümlerinde, moda evlerinde ve butiklerde istihdam edilebildikleri gibi kendi işyerlerini de açabilmektedirler. Bu programda elde edilen bilgi ve becerilerin konfeksiyon alanında yer alan mesleklerde, erkek ve bayan giyim üretiminde iç giyim ve ev mefruşatında ve dekoratif alanlarda kullanılabileceği düşünülmektedir. Moda Tasarımı Programını tercih eden öğrencilerin doğru özelliklere sahip olup olmadıklarını araştırıp bulmaları, güçlü ve zayıf yönleri hakkında gerçekçi bir fikre sahip olmaları gerekmektedir. Ayrıca öğrenci araştırma, fikir ve becerilerini özümseyerek birleştirme yeteneğine sahip olmalıdır. 2.MATARYEL VE YÖNTEM Bu çalışma, 2009 2010 Eğitim Öğretim Yılı nda, Dumlupınar Üniversitesi Gediz Meslek Yüksekokulu nda gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ana kütlesini Moda Tasarımı programında öğrenim gören 280 öğrenci oluşturmaktadır. Bu ana kütle içerisinden ana kütle temsil yeteneği güçlü olarak kabul edilen 170 öğrenciye internet ortamında hazırlanan anket soruları gönderilmiştir. Anketi cevaplayan öğrenci sayısı ise 80 dir. Anket geri dönüşüm oranı %47 olup, bu yöndeki bir çalışma için yeterli olarak kabul edilebilir. Araştırmada kullanılan 41 sorunun ilk 15 i cevaplayıcıların demografik özelliklerine yönelik olarak hazırlanmıştır. Diğer 26 soru ise Moda Tasarımı Programını tercih eden öğrencilerin bireysel farkındalık düzeylerini ölçmeye yönelik olarak 5 li Likert ölçeği kullanılarak hazırlanmıştır. Ölçeğin güvenilirliğini ölçmeye yönelik olarak yapılan güvenilirlik analizi sonucu alfa değeri 0,966 dır. Alfa değeri 0-1 arası değerler alır ve kabul edilebilir bir değerin en az 0.7 olması arzu edilmektedir.[4] Buradan hareketle ölçeğimizin güvenilir olduğunu söyleyebiliriz. Çalışmanın doğruluğunu test etmek için geliştirdiğimiz hipotez ve alt hipotezler ise şu şekildedir: H1: Cinsiyet ile öğrencilerin farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki H1a: Cinsiyet ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki H1b: Cinsiyet ile Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında bir ilişki H1c: Cinsiyet ile Beceri ve kendini adama arasında bir ilişki H1d: Cinsiyet ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki H2: Mezun olduğu lise ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki H2a: Mezun olduğu lise ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki H2b: Mezun olduğu lise ile Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında bir ilişki H2c: Mezun olduğu lise ile Beceri ve kendini adama arasında bir ilişki H2d: Mezun olduğu lise ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki 2

H3: Gelir düzeyi ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki H3a Gelir düzeyi ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki H3b Gelir düzeyi ile Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında bir ilişki H3c Gelir düzeyi ile Beceri ve kendini adama arasında bir ilişki H3d Gelir düzeyi ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki H4 Ailede moda ve tekstille uğraşma ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki H4a Ailede moda ve tekstille uğraşma ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki H4b Ailede moda ve tekstille uğraşma ile Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında bir ilişki H4c Ailede moda ve tekstille uğraşma ile Beceri ve kendini adama arasında bir ilişki H4d Ailede moda ve tekstille uğraşma ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki H5 Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki H5a Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki H5b Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında bir ilişki H5c Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile Beceri ve kendini adama arasında bir ilişki H5d Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki H6 Bireysel özellikler ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki H6a Bireysel özellikler ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki H6b Bireysel özellikler ile Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında bir ilişki H6c Bireysel özellikler ile Beceri ve kendini adama arasında bir ilişki H6d Bireysel özellikler ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki Çalışmada verilerin analizi için SPSS 13.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizi noktasında frekans analizi, faktör analizi ve korelasyon analizi tekniklerinden yararlanılmıştır. 3. ARAŞTIRMA BULGULARI Gediz Meslek Yüksekokulu Moda Tasarımı programında okuyan ve anket uygulanan 80 öğrencinin demografik özelliklerinin frekans dağılımları Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1 incelendiğinde Moda tasarımı programını tercih eden öğrencilerin büyük çoğunluğunun kız öğrenci olduğu görülmektedir. Öğrenciler % 85 lik büyük bir oranla meslek lisesi mezunudur. Ebeveynlerin büyük çoğunluğunun eğitim düzeyi ilkokul seviyesinde olduğu ve ailelerin 501 1000 TL arası gibi düşük gelir düzeyine sahip oldukları görülmektedir. Araştırmaya katılan öğrenciler okudukları programa % 46,3 oranında sınavsız geçişle % 53,8 oranında ise ÖSS ile yerleştirilmişlerdir ve meslek yüksekokulunda okumanın kendilerine öncelikli olarak mesleki açıdan gelişim sağladığını düşünmektedir. 3

Tablo 1. Öğrencilerin Demografik Özellikleri Đle Đlgili Bulgular Cinsiyet Frekans % Kız 76 95% Erkek 4 5% Mezun olduğunuz lise? Meslek Lisesi 68 85% Anadolu Lisesi 9 11% Süper Lise 0 0% Lise 3 4% Diğer Lise ve Dengi 0 0% Annenizin eğitim düzeyi? Okur yazar değil 8 10% Đlkokul 49 61% Ortaokul 12 15% Lise ve dengi 8 10% Önlisans 1 1% Lisans 2 3% Lisansüstü 0 0% Babanızın eğitim düzeyi? Okur yazar değil 3 4% Đlkokul 37 46% Ortaokul 16 20% Lise ve dengi 21 26% Önlisans 2 3% Lisans 1 1% Lisansüstü 0 0% Ailenizin aylık gelir durumu? 500TL ve altı 6 8% 501-1000TL 45 56% 1001-1500TL 22 28% 1501-2000TL 4 5% 2001TL ve üzeri 3 4% Meslek yüksekokulunda okumanın size sağladığı katkı? Hiçbirşey 0 0% Sadece diploma 11 14% Mesleki açıdan gelişim 56 70% Kişisel gelişim 6 8% Toplumsal statü 3 4% Diğer 4 5% Okuduğunuz programa yerleştirilme şekliniz? Sınavsız geçişle kaydoldum 37 46% ÖSS ile yerleştirildim 43 54% Okuduğunuz programı tercih etme sebebiniz? 4

ÖSS puanımın önlisansa yetmesi 10 13% Boşta kalmamak 3 4% Aile/çevremin isteği 1 1% Üniversite ortamını görmek 0 0% Arkadaş tavsiyesi 0 0% Aile mesleği olması 0 0% Đş olanaklarının iyi olması 16 20% Đlgi alanıma girmesi 36 45% Okulun bulunduğu yerin aileme yakın 2 3% olması Dikey geçiş sınavıyla fakülteye geçebilmek 6 8% Meslek lisesinden direkt kayıt olduğum için 6 8% Eğitim aldığınız program hakkında araştırma yaptınız mı? Evet 71 89% Hayır 9 11% Eğitim aldıktan sonra hangi ünvanla mezun olacağınızı araştırdınız mı? Evet 60 75% Hayır 20 25% Bireysel özelliklerinizin okuduğunuz programa uygun olduğunu düşünüyormusunuz? Evet 73 91% Hayır 7 9% Tablo incelendiğinde öğrencilerin Moda tasarımı programını tercih etme sebepleri % 45,0 oranında ilgi alanına girmesi, % 20 oranında iş olanaklarının iyi olması ve % 12,5 oranında ise ÖSS puanlarının ön lisansa yetmesi şeklinde sıralandığı görülmektedir. Ayrıca öğrenciler % 88,8 oranında büyük çoğunlukla, seçtikleri program hakkında önceden araştırma yaptıklarını belirtmişlerdir, öğrenciler bireysel özelliklerinin % 91,3 gibi çok yüksek bir oranla okudukları programa uygun olduğunu düşünmektedirler. Faktör analizi herhangi bir konuyu daha iyi tanımlayabilmek için, konuyla ilgili faktörleri temel bileşenlere ayrılmasına ve anlaşılır bir tanım yapılmasına imkân tanır. Ankettin ikinci bölümünde ise öğrencilere bireysel farkındalık düzeylerini belirlemeye yönelik 26 faktör belirlenmiş bunların ne kadar önemli olduğuna ilişkin dört faktörel boyut elde edilmiştir. Bu faktörel boyutlara ilişkin dört faktör toplam varyansın % 68.7 sini açıklamaktadır. Örneklem yeterlilik testi (KMO) sonucu (0.92) yüksek bir değer olup faktör analizinin veri setimiz için uygun olduğunu söyleyebiliriz. [4] Öğrencilerin bireysel farkındalık düzeylerini ölçmek üzere hazırlanan sorulardan belirlenen dört faktörde Faktör yükleri tablosu aşağıda verilmiştir. Her faktörün altında yer alan kriterlerin genel özelliğine bakılmış ve buradan hareketle bu faktörler isimlendirilmiştir. 5

Tablo 2. Faktör analizi sonuçları Đletişim ve kendine Güven Faktör yükü Farklı görüşlere uyum sağlar ve işbirliği yaparım,755 Eleştirileri faydalı görürüm ve dikkate alırım,736 Değişime açığım,729 Arkadaşlarımla iyi geçinip rahat iletişim kurabilirim,719 Kendi fikir ve becerilerime güvenirim,717 Sorumluluk almayı severim,702 Yeni şeyler hakkında düşünmeyi hayal kurmayı severim,674 Zorluklar karşısında kolay vazgeçmem,631 Düşüncelerim bağımsızdır.,567 Sözlü veya yazılı olarak kendimi iyi ifade edebilirim,510 Hayal gücünü ürüne dönüştürme Tasarımla ilgili soyut fikirler üretebilirim,705 Mesleğimi öğrenmeye açığım,681 Bir moda tasarımcısında olması gereken hayal gücüne sahibim,681 Zamanımı verimli ve etkin kullanabiliyorum,664 Tasarımla ilgili etraflı düşünüp problem çözebilirim,644 Moda sektöründeki gelişmeleri yakından takip ediyorum,606 Tarihi olaylar ve farklı ülkelerin kültürleri ilgimi çeker,561 Đşimle ilgili saatlerce çalışabilirim,519 Başarılı olabilmek için gerekli motivasyona sahibim,502 Beceri ve kendini adama Sağlıklı ve dayanıklıyım kolay pes etmem,729 Rekabetçiyim belli sınırlar içerisinde olduğu zaman avantaj sağladığı düşünüyorum,707 Çalışması zor görünen fikirleri deneme cesaretim,561 Giysi tasarımıyla ilgili temel becerilere sahibim,548 Problem çözme ve toplumsal olaylara duyarlılık Dünyadaki toplumsal, politik ve ekonomik olaylara duyarlıyım,795 Problemi düşünceyle değil uygulamayla çözerim,676 Sözcülük ve danışmanlık yapabilirim,564 Çalışmada Bireysel farkındalık düzeylerini test etmek için geliştirilen hipotezler ve belirlenen dört faktör grubunun özellikleri ile; demografik özellikler arasındaki ilişkiyi görmek için korelasyon analizi yapılmıştır. Analiz sonuçları Tablo 3 de verilmiştir. Korelasyon analizi ile iki farklı değişken arasındaki ilişkinin yönü ve şiddeti hakkında bilgi edinebiliriz. Eksi değerler bir değişken artarken diğerinin azaldığının, artı değerler ise her iki değişkenin aldığı değerlerin birlikte artış ve azalışının göstergesidir. Tablo 3 de görüldüğü gibi; H1: Cinsiyet ile öğrencilerin farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki vardır, hipotezi kabul edilmemiştir. Đki değişken arasında olumlu bir ilişki yoktur. Ayrıca cinsiyetle dört faktör gurubunun değişkenleri arasında; H1a: Cinsiyet ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki vardır H1b: Cinsiyet ile Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında bir ilişki vardır H1c: Cinsiyet ile Beceri ve kendini adama arasında bir ilişki vardır 6

H1d: Cinsiyet ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki vardır, alt hipotezleri kurulmuş, yapılan analiz sonucunda alt hipotezlerde de olumlu bir ilişki bulunamamıştır. H2: Mezun olduğu lise ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki vardır, hipotezi kabul edilmemiştir. Đki değişken arasında olumlu bir ilişki yoktur. Ayrıca Mezun olduğu lise ile dört faktör gurubunun değişkenleri arasında; H2a: Mezun olduğu lise ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki vardır H2b: Mezun olduğu lise ile Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında bir ilişki vardır H2c: Mezun olduğu lise ile Beceri ve kendini adama arasında bir ilişki vardır H2d: Mezun olduğu lise ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki vardır, alt hipotezleri kurulmuştur. Alt hipotezlerden H2d: Mezun olduğu lise ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki vardır, hipotezinde 0,05 anlamlılık düzeyinde (-,269) negatif yönlü zayıf bir ilişki bulunmuştur. H3: Gelir düzeyi ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki vardır, hipotezi kabul edilmemiştir. Đki değişken arasında olumlu bir ilişki yoktur. Ayrıca Gelir düzeyi ile dört faktör gurubunun değişkenleri arasında; H3a: Gelir düzeyi ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki vardır H3b: Gelir düzeyi ile Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında bir ilişki vardır H3c: Gelir düzeyi ile Beceri ve kendini adama arasında bir ilişki vardır H3d: Gelir düzeyi ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki vardır alt hipotezleri kurulmuştur Yapılan analiz sonucunda alt hipotezlerde de olumlu bir ilişki bulunamamıştır. H4: Ailede moda ve tekstille uğraşma ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki vardır, hipotezi kabul edilmiştir. Değişkenler arasında 0,05 anlamlılık düzeyinde (0,235) pozitif yönlü zayıf ilişki Ailede moda ve tekstille uğraşma ile dört faktör gurubunun değişkenleri arasında; H4a: Ailede moda ve tekstille uğraşma ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki vardır, hipotezinde 0,05 anlamlılık düzeyinde (0,262) pozitif yönlü zayıf bir ilişki H4b: Ailede moda ve tekstille uğraşma Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında ilişki vardır H4c: Ailede moda ve tekstille uğraşma Beceri ve kendini adama arasında ilişki vardır H4d: Ailede moda ve tekstille uğraşma Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki vardır alt hipotezleri de olumsuz bulunmuştur. H5: Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki vardır, Hipotezi kabul edilmemiştir. Đki değişken arasında olumlu bir ilişki yoktur. Ayrıca Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile dört faktör gurubunun değişkenleri arasında; H5a: Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki vardır, hipotezinde 0,05 anlamlılık düzeyinde (0.227) pozitif yönlü zayıf bir ilişki bulunmuştur. H5b: Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında bir ilişki vardır, H5c: Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile Beceri ve kendini adama arasında bir ilişki vardır, H5d: Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki vardır alt hipotezlerinde ilişki bulunamamıştır. H6: Bireysel özellikler ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki Hipotezi kabul edilmemiştir. Đki değişken arasında olumlu bir ilişki yoktur. Ayrıca Bireysel özellikler ile dört faktör gurubunun değişkenleri arasında; H6a: Bireysel özellikler ile Đletişim ve kendine güven arasında bir ilişki vardır, 7

H6b: Bireysel özellikler ile Hayal gücünü ürüne dönüştürme arasında bir ilişki vardır, alt hipotezlerinde anlamlı bir ilişki yoktur. H6c: Bireysel özellikler ile Beceri ve kendini adama arasında bir ilişki vardır, hipotezinde ise, 0,01 anlamlılık düzeyinde (-,333) negatif yönlü nispeten zayıf ilişki H6d: Bireysel özellikler ile Problem çözme ve toplumsal duyarlılık arasında bir ilişki vardır, alt hipotezinde anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Bireysel farkındalık düzeyleri ile demografik özellikler arasındaki korelasyon analizi sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 3. Korelasyon Analizi Sonuçları Hipotezler R P Sonuç H1: Cinsiyet ile öğrencilerin farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki 0,10 - Red H2: Mezun olduğu lise farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki - 0,096 - Red H3: Gelir düzeyi ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki 0,183 - Red H4 Ailede moda ve tekstille uğraşma ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki H5 Okuduğunuz programa yerleştirme şekli ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki 0,235 0,05 Kabul 0,168 - Red H6 Bireysel özellikler ile farkındalık düzeyleri arasında bir ilişki -0,097 - Red 4. SONUÇ VE ÖNERĐLER Bireylerin gelecekteki yaşam biçimini yapacakları meslek tercihleri şekillendirecektir. Yetenek ve ilgilerine uygun meslek seçen bireylerin işlerini severek yaptıklarını ve mesleki başarılarının her gün biraz daha arttığını, buna dayalı olarak daha verimli ve mutlu bir yaşam sürdürdüklerini görüyoruz. Bu konuda doğru karar verebilmek için bireyler meslekleri ve kendilerini iyi tanımalı, seçeceği mesleğin kendine uygunluğunu ölçmelidir.[5] Bunun için çevredeki meslek grupları gözlemlenerek, bu meslek gruplarındaki insanlarla bilgi alışverişi yapılmalıdır. Seçilen meslek için ne gibi özelliklere sahip olunması gerektiği bilinmelidir. Araştırmada bir moda tasarımcısında olması gereken niteliklere sahip olup olmadığı öğrencilere sorulmuş, öğrenciler yüksek oranda bu niteliklere sahip olduklarını ifade etmişlerdir. - Öğrenciler % 91 oranında değişime açık olduklarını % 75 i ise tasarımla ilgili soyut fikirler üretebileceklerini belirtmişlerdir. Ancak bazı sorularda dikkat çekici sonuçlar ortaya çıkmıştır. - Zamanımı verimli ve etkin kullanabiliyorum ifadesine % 43 oranında kararsızım ve katılmıyorum cevabını vermişlerdir. Öğrencilerin zamanlarını yeterince etkin kullanamadıkları görülmektedir. - Başarılı olabilmek için gerekli motivasyona sahip olmayanların ve rekabetçi olmayanların oranı % 30 seviyesindedir. - Dünyadaki toplumsal, politik ve ekonomik olaylara duyarlı olmayanların oranı % 39 dur. 8

- Problemi düşünceyle değil uygulamayla çözerim ifadesine katılmayanların oranı ise % 46 düzeyindedir. Bu konularda öğrenciler kendilerini geliştirmek için güçlü ve zayıf yönlerini belirleyerek eğitim ve seminer çalışmalarına katılabilirler. Ayrıca Moda tasarım eğitimi veren kurumlar da öğrenciyle işbirliği içinde öğrencilerini geliştirme çalışmalarını etkinleştirmeleri gerekmektedir. Yapılan analizlerde bulunan değerlere ilişkin sonuçlar incelendiğinde moda tasarım programı öğrencilerinin büyük çoğunluğunun ilgi alanına girdiği için bu programı tercih ettiği görülmüştür. Bu konuda yapılan benzer araştırmalar incelendiğinde ise meslek yüksekokullarının farklı bölümlerinde okuyan öğrencilerin genellikle, kendi isteklerinden çok uzak sebeplerle veya mecburen tercih yaptıkları tespit edilmiştir. Araştırmaya göre moda tasarımı öğrencilerinin program tercihlerini isteyerek ve programın kendilerine ne kazandıracağının farkında olarak yaptıkları önemli bir sonuç olarak ortaya çıkmıştır. Öğrenciler yüksekokul önlisans programını tamamladıktan sonra bilgi beceri ve tutumlarındaki değişim ve gelişimin ölçülmesine yönelik yeni bir değerlendirme yapılabilir. 5.KAYNAKLAR [1] Sarıoğlu, S., Özkan, M., Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Önlisans Program Tercih Sebepleri Cumhuriyet Üniversitesi Suşehri Timur Karabal Meslek Yüksekokulunda Bir Uygulama. I. Uluslararası 5. Ulusal Meslek Yüksekokulları Sempozyumu, 27 29 Mayıs Konya. 2009. [2] Torun, E., Çelik, A., Otar, S., Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Program Tercihlerinde Rol Oynayan Etkenlerin Belirlenmesi KOÜ Arslanbey MYO Örneği. I. Uluslararası 5. Ulusal Meslek Yüksekokulları Sempozyumu, 27 29 Mayıs Konya. 2009. [3] Gündoğar, D., Gül, S. S., Uskun, E., Demirci, S. Keçeci, D. Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordayan Etkenlerin Đncelenmesi. Klinik psikiyatri Dergisi, Cilt: 10 Sayı: 1, sayfa 16 27, 2007. [4] Alttunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E., Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. 4. Baskı, Sakarya Kitabevi, sayfa 116, Adapazarı, 2005. [5] Jones, S. J., Moda Tasarımı. ĐTKĐB, Güncel Yayıncılık, 2009. 9