TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERİ ANALİZİ, İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAİRE BAŞKANLIĞI TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ ANKARA ARALIK,

2 İÇİNDEKİLER ÖZET GİRİŞ YÖNTEM BULGULAR VE YORUMLAR Bölgelere Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Cinsiyete Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Okullardaki Öğretim Şekline Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Aile Gelir Durumuna Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Devamsızlık Durumuna Ortak Sınav Puanlarının Göre Karşılaştırılması Kardeş Sayısına Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Sınıf Mevcuduna Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Anne Öğrenim Düzeyine Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Baba Öğrenim Düzeyine Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Anne Meslek Durumuna Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Baba Meslek Durumuna Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması

3 ÖZET Sınava giren öğrencilerin en yoğun olduğu bölgeler İstanbul, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgeleridir. Öğrencilerin %16,8 i İstanbul bölgesinde, %13,9 u Akdeniz bölgesinde ve %12,1 i Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunmaktadır eğitim öğretim yılı ortak sınavlarında, en başarılı bölgelerin Batı Marmara ve Batı Anadolu bölgeleri olduğu belirlenmiştir. Kız öğrencilerin tüm derslerde, ortak sınav başarıları erkek öğrencilerden daha yüksektir. Sınava giren öğrencilerin aile gelir düzeyleri incelendiğinde, öğrencilerin yaklaşık yarısının (%40) orta düzey gelir grubunda yer aldığı belirlenmiştir. Bu bölümde, aile gelir düzeyi düştükçe ortak sınav başarılarının da düştüğü görülmüştür. Cinsiyet ve gelir düzeyi değişkenlerinin birlikte etkisi incelendiğinde, kız öğrencilerin Türkçe, İngilizce, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinde gelir düzeyine göre bir üst grupta bulunan erkek öğrencilerden daha başarılı olduğu görülmektedir. Okulların % 52,6 sı normal öğretim, %46,7 sinin ise ikili öğretim yaptığı belirlenmiştir. Ortak sınav ortalamalarının normal öğretim yapan okullarda az farkla da olsa daha yüksek olduğu ve yapılan analize göre ortalamalar arasındaki bu farklılıkların anlamlı olduğu görülmektedir. Öğrenci grubunun yarısından fazlasının (%55) 1-10 gün süre ile devamsızlık yaptığı, yaklaşık %25 nin de gün devamsızlık yaptığı görülmektedir. Bu durumda, öğrencilerin %80 nin devamsızlık yönetmeliğinde belirtilen süreye uygun hareket ettiği, ancak % 13 ünün bu süreyi aştığı görülmektedir. Devamsızlık süresi arttıkça başarının düştüğü belirlenmiştir. Sınava giren öğrencilerin ortak sınav ortalama puanları kardeş sayısına göre tek çocuk, 1-2 kardeş, 3-4 kardeş ve 5 ve üstü olmak üzere dört düzeyde incelenmiştir. Sınava giren öğrencilerin %11,4 ü tek çocuk iken, % 62,8 lik büyük bir kısmının 1 ya da 2 kardeş olduğu, yani öğrencilerin büyük bir kısmının 2 ya da 3 çocuklu ailelerden geldiği görülmektedir. Kardeş sayısı arttıkça ortak sınav başarılarının düştüğü belirlenmiştir. Sınava giren öğrencilerin %44,1 nin kişilik sınıflarda, %33,6 sının ise kişilik sınıflarda bulunduğu, yani öğrencilerin yaklaşık %80 nin ve kişilik sınıflarda yer aldığı görülmektedir. Sınıf mevcudu değişkeni incelendiğinde, Fen ve Teknoloji ile İngilizce derslerinde en başarılı sınıfların kişilik sınıflar olduğu görülürken, diğer derslerde en başarılı sınıfların kişilik sınıflar olduğu belirlenmiştir. Anne meslek durumları incelendiğinde, öğrencilerin %66,8 nin annelerinin çalışmadığı belirlenmiştir. Anne ve baba mesleği kamu çalışanı olan öğrencilerin ortak sınav puan ortalamaları, anne ve baba mesleği işçi (kamu-özel), emekli, diğer ve çalışmayan grubunda yer alan öğrencilerden daha yüksek çıkmıştır. 3

4 Anne ve baba öğrenim durumu incelendiğinde, sınava giren öğrencilerin yaklaşık yarısının, anne öğrenim (%48,5) ve baba öğrenim (40,4) durumlarının ilkokul mezunu olduğu görülmektedir. Anne öğrenim düzeyi lisans ve yüksek lisan mezunu olan öğrencilerin başarıları diğer öğrenim düzeylerine göre daha yüksek çıkarken, anne öğrenim düzeyi doktora olan öğrencilerin başarıları, anne öğrenim düzeyi lisans ve yüksek lisan mezunu olan öğrencilerin başarılarından daha düşük çıkmıştır. Baba öğrenim düzeyi yüksek lisans ve doktora olan öğrencilerin ortak sınav başarıları diğer öğrenim düzeylerine göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. 4

5 1. GİRİŞ Temel eğitimin amacı, Her Türk çocuğunun iyi birer yurttaş olabilmesi için, gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlık kazanmasını, millî ahlak anlayışına uygun olarak yetişmesini, ilgi, yeti ve yetenekleri doğrultusunda hayata ve bir üst öğrenime hazırlanmasını sağlamaktır (MEB, 2007). Bu amaca ulaşabilmek ancak iyi düzenlenmiş eğitim ortamları ile mümkündür. Öğrencinin ev ve okuldaki eğitim olanakları, ailenin sosyoekonomik düzeyi, çevresel faktörler eğitim ortamları arasında gösterilebilir. Bu unsurların çocukların başarılarına katkı getirmesi için olumlu yönde düzenlenmesi önemlidir. Burada belirtilenlerle birlikte birçok değişkenin öğrenci başarısını etkilediğine yönelik çeşitli araştırmalar bulunmaktadır (MEB, 2006; MEB, 2007). Yapılan araştırmalar, öğrenci başarısını etkileyen faktörlerin çeşitli boyutlarının olduğunu ortaya koymaktadır. Bu faktörler arasında, sosyoekonomik statü olarak bilinen anne-babanın eğitim düzeyi, mesleği ve ailenin gelir düzeyi vurgulanabilir. Bununla birlikte, cinsiyet, sınıftaki öğrenci sayısı, kardeş sayısı ve öğrenci devamsızlığının başarı üzerindeki etkileri de birçok çalışmada ele alınmıştır. Bu çalışma ile öğrencilerin ortak sınavda yer derslerdeki başarı düzeylerinin hangi değişkenlerden ne düzeyde etkilendiği belirlenmeye çalışılmaktadır. Öğrenci başarısının, anne ve babanın eğitim düzeyi, mesleği, ailenin gelir düzeyi, öğrencilerin cinsiyeti, devamsızlık, kardeş sayısı ve sınıf mevcudu değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığının araştırıldığı çalışmada şu sorulara cevap aranmıştır. Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin öğretim yılı Temel Eğitimden Orta Öğretime Geçiş Ortak Sınav sonuçları; 1. Bölgelere göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 2. Cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 3. Normal ve ikili öğretim görme durumuna göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 4. Aile gelir durumuna göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 5. Devamsızlık durumuna göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 6. Sınıf mevcuduna göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 7. Baba öğrenim durumuna göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 8. Anne öğrenim durumuna göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 9. Kardeş sayısına göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 10. Anne mesleğine göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 11. Baba mesleğine göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 5

6 2. YÖNTEM Çalışmada kullanılan veriler Milli Eğitim Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı e-okul sisteminden elde edilmiştir. Araştırmanın evrenini eğitim öğretim yılı temel eğitimden orta öğretime geçiş ortak sınavına giren öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmaya, ulaşılabilir öğrenci verisi ile devam edilmiştir. Öğrenci başarısının çeşitli değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının araştırıldığı çalışmada, ortak sınav başarısının cinsiyet, normal öğretim-ikili öğretim türüne göre farklılık gösterip göstermediği belirlenirken t testi kullanılmıştır. Ortak sınav başarısının bölge, anne-baba mesleği ve öğrenim durumu, devamsızlık, kardeş sayısı, aile gelir durumu ve sınıf mevcuduna göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği belirlenirken tek yönlü ve iki yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Varyans analizinde bağımsız değişkenlerin etkileşimlerinin önemine bakılmıştır. Gruplar arası farklılığın olduğu durumlarda, bu farkın kaynağını belirlemek üzere kullanılacak ikili karşılaştırma testini seçmek için gruplar arası varyansın eşit olup olmadığına Levene Testi ile bakılmıştır. Çalışmada gruplar arası varyans eşit çıktığı durumlarda Scheffe testi, varyansın eşit çıkmadığı durumlarda ise Tamhane s T2 testi kullanılmıştır. Çalışmada aynı öğrencilere ait eğitim öğretim yılı I. ve II. dönem ortak sınav puanları arasında yüksek korelasyon olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle, I. ve II. dönem ortak sınav puanlarına ayrı ayrı çalışılması yerine, bu puanların ortalamaları alınmıştır. Çalışmanın bundan sonraki bölümlerinde ortak sınav ortalama puanı ifadesi kullanılmaktadır. 3. BULGULAR VE YORUMLAR 3.1. Bölgelere Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Bu bölümünde, öncelikle her bir bölgede sınava giren öğrenci sayıları ve yüzdeleri verilmiştir. Daha sonra sırasıyla Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ve İngilizce derslerinin ortak sınav ortalamaları ve her bir derste ortalamaların bölgelere göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğini tespit edebilmek için tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Bölgeler belirlenirken; AB bölgesel sınıflandırması olan NUTS kriterleri dikkate alınmıştır. Çalışmada analizler İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına (İBBS_1) göre 12 bölge üzerinden yapılmıştır. Sınava katılan öğrencilerin bölgelere göre sayı ve yüzdeleri Tablo 1 de yer almaktadır. 6

7 Tablo 1. Bölgelere Göre Öğrenci Sayıları ve Yüzdeleri BÖLGELER N % TR1 - İSTANBUL ,8 TR2 - BATI MARMARA ,4 TR3 - EGE ,2 TR4 - DOĞU MARMARA ,2 TR5 - BATI ANADOLU ,6 TR6 - AKDENİZ ,9 TR7 - ORTA ANADOLU ,4 TR8 - BATI KARADENİZ ,8 TR9 - DOĞU KARADENİZ ,3 TRA - KUZEYDOĞU ANADOLU ,2 TRB - ORTADOĞU ANADOLU ,8 TRC - GÜNEYDOĞU ANADOLU ,1 Kayıp Veri 7306,7 Toplam ,0 Tablo 1 de görüldüğü gibi sınava giren öğrencilerin en yoğun olduğu bölgeler İstanbul, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgeleridir. Öğrencilerin %16,8 i İstanbul bölgesinde, %13,9 u Akdeniz bölgesinde ve %12,1 i Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunmaktadır. Öğrenci yoğunluğunun en az olduğu bölgeler ise, Batı Marmara (%3,4), Doğu Karadeniz (%3,3) ve Kuzeydoğu Anadolu (%3,2) bölgeleridir. Bölgelere göre sınava katılan öğrenci yüzdeleri Grafik 1 de verilmiştir. Grafik 1. Bölgelere Göre Sınava Katılan Öğrenci Yüzdeleri 20 16, ,4 11,2 9,2 9,6 13,9 5,4 5,8 3,3 3,2 5,8 12,1 0 7

8 Aşağıda sırasıyla Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ve İngilizce derslerinde ortak sınav ortalamalarının bölgelere göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğine ilişkin ANOVA sonuçları ve ortalamalara ait grafikler verilmiştir. Tüm derslerde, bölgeler arası farklılığın kaynağını belirlemek üzere gruplar arası varyansın eşit olmamasından dolayı ikili karşılaştırma testlerinden Tamhane s T2 testi kullanılmıştır. Bölgelere göre Türkçe dersi ortak sınav ortalama puanlarına ait betimsel istatistikler ve ANOVA sonuçları Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2. Bölgelere Göre Türkçe Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları N X sd F p Anlamlı Fark TR1- İstanbul , ,711, , 1-4, 1-5, 1-6, 1-7, 1-8, A, 1-B, 1-C TR2- Batı Marmara ,45 2-3, 2-4, 2-6, 2-7, 2-8, 2-9, TR3- Ege ,63 2-A, 2-B, 2-C TR4- Doğu Marmara ,99 3-4, 3-5, 3-6, 3-7, 3-8, 3-9, 3-A, 3-B, 3-C TR5- Batı Anadolu ,40 4-5, 4-6, 4-7, 4-8, 4-9, 4-A, TR6- Akdeniz ,69 4-B, 4-C TR7- Orta Anadolu ,05 5-6, 5-7, 5-8, 5-9, 5-A, 5-B, 5-C TR8- Batı Karadeniz ,81 6-7, 6-A, 6-B, 6-C TR9- Doğu Karadeniz ,58 7-A, 7-B, 7-C TRA- Kuzeydoğu ,70 Anadolu 8-A, 8-B, 8-C, TRB- Ortadoğu ,79 Anadolu 9-A, 9-B, 9-C TRC- Güneydoğu ,56 Anadolu A-C, B-C Toplam ,19 Sınava katılan öğrencilerin bölgeler bazında Türkçe dersi ortak sınav ortalama puanları incelendiğinde, Batı Marmara (X = 69,45) ve Batı Anadolu (X = 69,40) bölgelerindeki öğrencilerin ortalama puanlarının diğer bölgelere göre daha yüksek olduğu, en düşük ortalamaya sahip bölgenin ise Güneydoğu Anadolu bölgesi (X =57,56) olduğu görülmektedir. Kuzeydoğu Anadolu ve Ortadoğu Anadolu bölgelerinde Türkçe ortalaması Türkiye ortalamasının altında kalırken, Akdeniz, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz bölgelerinde ise Türkiye ortalamasına yakın değerler çıkmıştır. Tablo 2 deki sonuçlara bakıldığında Türkçe dersi ortak sınav ortalama puanları arasında bölgelere göre anlamlı bir fark olduğu görülmektedir (F ( ) =3449,711 p<0,05). Diğer bir ifade ile, öğrencilerin ortak sınav puanları bölgelere bağlı olarak anlamlı biçimde değişmektedir. 8

9 Buna göre, Batı Marmara (X = 69,45) bölgesinin Türkçe dersi ortak sınavında, diğer bölgelere göre daha başarılı olduğu ve ortalama puanlar arasındaki farkın anlamlı olduğu belirlenmiştir. Sadece Batı Marmara ile Batı Anadolu bölgeleri arasındaki fark anlamlı çıkmamıştır. Bölgelere göre 8. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi ortak sınav ortalama puanları Grafik 2 de verilmiştir. Grafik 2. Bölgelere Göre Türkçe Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ,66 69,45 68,63 68,99 69,4 66,69 67,05 66,81 66,58 60,7 60,79 57,56 66,

10 Bölgelere göre Matematik dersi ortak sınav ortalama puanlarına ait betimsel istatistikler ve ANOVA sonuçları Tablo 3 te verilmiştir. Tablo 3. Bölgelere Göre Matematik Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları N X sd F p Anlamlı Fark TR1- İstanbul , ,445, , 1-4, 1-5, 1-A, 1-B, 1-C TR2- Batı Marmara ,51 TR3- Ege ,77 2-3, 2-4, 2-5, 2-6, 2-7, 2-8, 2-A, 2-9, 2-A, 2-B, 2-B, 2-C 2-C TR4- Doğu Marmara ,35 3-1, 3-4, 3-5, 3-6, 3-7, 3-8, 3-9, 3-A, 3-B, 3-C TR5- Batı Anadolu ,40 TR6- Akdeniz ,60 4-5, 4-6, 4-7, 4-8, 4-9, 4-A, 4-B, 4-C TR7- Orta Anadolu ,69 5-6, 5-7, 5-8, 5-9, 5-A, 5-B, 5-C TR8- Batı Karadeniz ,70 6-A, 6-B, 6-C TR9- Doğu Karadeniz ,46 7-A, 7-B, 7-C TRA- Kuzeydoğu ,79 Anadolu 8-A, 8-B, 8-C, TRB- Ortadoğu ,68 Anadolu 9-A, 9-B, 9-C TRC- Güneydoğu ,61 Anadolu A-C, A-C, B-C Toplam ,84 Sınava katılan öğrencilerin bölgeler bazında matematik dersi ortak sınav ortalama puanları incelendiğinde en yüksek ortalamanın Batı Anadolu (X = 46,40) bölgesinde, en düşük ortalamanın ise Güneydoğu Anadolu bölgesinde (X =36,61) olduğu görülmektedir. Kuzeydoğu Anadolu ve Ortadoğu Anadolu bölgelerinde matematik ortalaması Türkiye ortalamasının altında kalırken, İstanbul, Akdeniz, Batı Karadeniz, Doğu Karadeniz ve Orta Anadolu bölgelerinde ise Türkiye ortalamasına yakın değerler çıkmıştır. Tablo 3 deki sonuçlara bakıldığında matematik dersi ortak sınav ortalama puanları arasında bölgelere göre anlamlı bir fark olduğu görülmektedir (F ( ) =1698,445 p<0,05). Buna göre, Matematik sınavında Batı Anadolu (X = 46,40) bölgesinin diğer bölgelere göre daha başarılı olduğu ve ortalama puanlar arasındaki farkın anlamlı olduğu belirlenmiştir. 10

11 Bölgelere göre 8. sınıf öğrencilerinin Matematik dersi ortak sınav ortalama puanları Grafik 3 te verilmiştir. Grafik 3. Bölgelere Göre Matematik Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ,68 45,51 44,77 44,35 46,4 43,6 43,69 43,7 43,46 37,79 38,68 36,61 42,84 11

12 Bölgelere göre Fen ve Teknoloji dersi ortak sınav ortalama puanlarına ait betimsel istatistikler ve ANOVA sonuçları Tablo 4 te verilmiştir. Tablo 4. Bölgelere Göre Fen ve Teknoloji Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları N X sd F p Anlamlı Fark TR1- İstanbul , ,753, , 1-3, 1-4, 1-5, 1-7, 1-8, A, 1-B, 1-C TR2- Batı Marmara ,40 TR3- Ege ,42 2-3, 2-4, 2-6, 2-7, 2-8, 2-9, 2-A, 2-B, 2-C TR4- Doğu Marmara ,49 3-5, 3-6, 3-7, 3-8, 3-A, 3-B, 3-C TR5- Batı Anadolu ,16 TR6- Akdeniz ,83 4-5, 4-6, 4-7, 4-8, 4-9, 4-A, 4-B, 4-C TR7- Orta Anadolu ,61 5-6, 5-7, 5-8, 5-9, 5-A, 5-B, 5-C TR8- Batı Karadeniz ,64 6-7, 6-8, 6-9, 6-A, 6-B, 6-C TR9- Doğu Karadeniz ,98 7-A, 7-B, 7-C TRA- Kuzeydoğu ,96 Anadolu 8-A, 8-B, 8-C, TRB- Ortadoğu ,16 Anadolu 9-A, 9-B, 9-C TRC- Güneydoğu ,97 Anadolu A-C, B-C Toplam ,26 Sınava katılan öğrencilerin bölgeler bazında fen ve teknoloji dersi ortak sınav ortalamaları incelendiğinde en yüksek ortalamaların Batı Marmara (X =60,40) ile Batı Anadolu (X =60,16) bölgelerinde, en düşük ortalamanın ise Güneydoğu Anadolu bölgesinde (X =49,97) olduğu görülmektedir. Kuzeydoğu Anadolu ve Ortadoğu Anadolu bölgelerinde fen ve teknoloji dersi ortalaması Türkiye ortalamasının altında kalırken, İstanbul, Akdeniz, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz bölgelerinde ise Türkiye ortalamasına yakın değerler elde edilmiştir. Tablo 4 teki sonuçlara bakıldığında fen ve teknoloji dersi ortak sınav ortalama puanları arasında bölgelere göre anlamlı bir fark olduğu görülmektedir (F ( ) =1984,753 p<0,05). Buna göre, Fen ve Teknoloji Dersi ortak sınavında, Batı Marmara bölgesinin (X = 60,40) diğer bölgelere göre daha başarılı olduğu ve Batı Anadolu bölgesi hariç ortalama puanlar arasındaki farkın anlamlı olduğu belirlenmiştir. 12

13 Bölgelere göre 8. sınıf öğrencilerinin Fen ve Teknoloji dersi ortak sınav ortalama puanları Grafik 4 te verilmiştir. Grafik 4. Bölgelere Göre Fen ve Teknoloji Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ,05 60,4 59,42 59,49 60,16 57,83 58,61 58,64 58,98 52,96 53,16 49,97 57,

14 Bölgelere göre T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ortak sınav ortalama puanlarına ait betimsel istatistikler ve ANOVA sonuçları Tablo 5 de verilmiştir. Tablo 5. Bölgelere Göre T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları N X sd F p Anlamlı Fark TR1- İstanbul , ,753, , 1-6, 1-7, 1-8, 1-9, 1-A, 1-B, 1-C TR2- Batı Marmara ,04 2-3, 2-4, 2-5, 2-6, 2-7, 2-8, 2-9, TR3- Ege ,02 2-A, 2-B, 2-C TR4- Doğu Marmara ,22 3-6, 3-7, 3-8, 3-9, 3-A, 3-B, 3-C TR5- Batı Anadolu ,29 TR6- Akdeniz ,08 4-6, 4-7, 4-8, 4-9, 4-A, 4-B, 4-C TR7- Orta Anadolu ,53 5-6, 5-7, 5-8, 5-9, 5-A, 5-B, 5-C TR8- Batı Karadeniz ,27 TR9- Doğu Karadeniz ,39 TRA- Kuzeydoğu ,77 Anadolu TRB- Ortadoğu ,12 Anadolu TRC- Güneydoğu ,04 Anadolu Toplam ,85 6-7, 6-A, 6-B, 6-C 7-A, 7-B, 7-C 8-A, 8-B, 8-C, 9-A, 9-B, 9-C A-C, B-C Sınava katılan öğrencilerin bölgeler bazında T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ortak sınav ortalamaları incelendiğinde en yüksek ortalamanın Batı Marmara (X = 64,04) bölgesinde, en düşük ortalamanın ise Güneydoğu Anadolu bölgesinde (X =53,04) olduğu görülmektedir. Kuzeydoğu Anadolu ve Ortadoğu Anadolu bölgelerinde T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ortalaması Türkiye ortalamasının altında kalırken, Akdeniz, Orta Anadolu, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz bölgelerinde ise Türkiye ortalamasına yakın değerler elde edilmiştir. Tablo 5 teki sonuçlara bakıldığında T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ortak sınav ortalama puanları arasında bölgelere göre anlamlı bir fark olduğu görülmektedir (F ( ) =1984,753 p<0,05). Buna göre, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük sınavında Batı Marmara (X = 64,04) bölgesinin diğer bölgelere göre daha başarılı olduğu ve ortalama puanlar arasındaki farkın anlamlı olduğu belirlenmiştir. 14

15 Bölgelere göre 8. sınıf öğrencilerinin T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ortak sınav ortalama puanları Grafik 5 te verilmiştir. Grafik 5. Bölgelere Göre T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ,08 64,04 63,02 63,22 63,29 61,08 61,53 61,27 61,39 56,77 57,12 53,04 60,

16 Bölgelere göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ortak sınav ortalama puanlarına ait betimsel istatistikler ve ANOVA sonuçları Tablo 6 da verilmiştir. Tablo 6. Bölgelere Göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları N X sd F p Anlamlı Fark TR1- İstanbul , ,087, , 1-3, 1-4, 1-5, 1-6, 1-8, 1-A, 1-B, 1-C TR2- Batı Marmara ,87 2-3, 2-6, 2-7, 2-8, 2-9, 2-A, 2-B, TR3- Ege ,79 2-C TR4- Doğu Marmara ,76 3-4, 3-5, 3-6, 3-A, 3-B, 3-C TR5- Batı Anadolu ,72 TR6- Akdeniz ,82 4-6, 4-7, 4-8, 4-9, 4-A, 4-B, 4-C TR7- Orta Anadolu ,02 5-6, 5-7, 5-8, 5-9, 5-A, 5-B, 5-C TR8- Batı Karadeniz ,52 TR9- Doğu ,07 Karadeniz TRA- Kuzeydoğu ,84 Anadolu TRB- Ortadoğu ,47 Anadolu TRC- Güneydoğu ,75 Anadolu Toplam ,82 6-7, 6-8, 6-9, 6-A, 6-B, 6-C 7-8, 7-A, 7-B, 7-C 8-9, 8-A, 8-B, 8-C, 9-A, 9-B, 9-C A-C, B-C Sınava katılan öğrencilerin bölgeler bazında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ortak sınav ortalamaları incelendiğinde en yüksek ortalamaların Batı Marmara (X = 82,87), Doğu Marmara (X =82,76) ve Batı Anadolu (X =82,72) bölgelerinde, en düşük ortalamanın ise Güneydoğu Anadolu bölgesinde (X =74,75) olduğu görülmektedir. Tablo 6 daki sonuçlara bakıldığında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ortak sınav ortalama puanları arasında bölgelere göre anlamlı bir fark olduğu görülmektedir (F ( ) =1690,087, p<0,05). Buna göre, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi sınavında Batı Marmara (X = 82,87) bölgesinin diğer bölgelere göre daha başarılı olduğu, Doğu Marmara ve Batı Anadolu bölgeleri dışında tüm bölgelerdeki ortalama puanlarla arasında anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. 16

17 Bölgelere göre 8. sınıf öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ortak sınav ortalama puanları Grafik 6 da verilmiştir. Grafik 6. Bölgelere Göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Ortak Sınav Ortalamaları 90 82,32 82,87 81,79 82,76 82,72 80,82 82,02 81,52 82, ,84 78,47 74,75 80,

18 Bölgelere göre İngilizce dersi ortak sınav ortalama puanlarına ait betimsel istatistikler ve ANOVA sonuçları Tablo 7 de verilmiştir. Tablo 7. Bölgelere Göre İngilizce Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları TR1- İstanbul TR2- Batı Marmara TR3- Ege TR4- Doğu Marmara TR5- Batı Anadolu TR6- Akdeniz TR7- Orta Anadolu TR8- Batı Karadeniz TR9- Doğu Karadeniz TRA- Kuzeydoğu Anadolu TRB- Ortadoğu Anadolu TRC- Güneydoğu Anadolu Toplam N X sd F p , ,809, , , , , , , , , , , , ,97 Anlamlı Fark Olan Bölgeler 1-2, 1-4, 1-5, 1-6, 1-7, 1-8, 1-9, 1-A, 1- B, 1-C 2-3, 2-4, 2-5, 2-6, 2-7, 2-8, 2-9, 2-9, 2-A, 2-B, 2-C 3-4, 3-5, 3-6, 3-7, 3-8, 3-9, 3-A, 3-B, 3-C 4-6, 4-7, 4-8, 4-9, 4-A, 4-B, 4-C 5-6, 5-7, 5-8, 5-9, 5-A, 5-B, 5-C 6-A, 6-B, 6-C 7-A, 7-B, 7-C 8-A, 8-B, 8-C, 9-A, 9-B, 9-C A-B, A-C, B-C Sınava katılan öğrencilerin bölgeler bazında İngilizce dersi ortak sınav ortalamaları incelendiğinde en yüksek ortalamaların Batı Marmara (X =51,33) ve İstanbul (X =50,42) bölgelerinde, en düşük ortalamaların ise Kuzeydoğu Anadolu (X =43,52) ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde (X =41,22) olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra, Ortadoğu Anadolu bölgesinde İngilizce ortalamasının Türkiye ortalamasından daha düşük olduğu görülürken, Orta Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinde Türkiye ortalamasına yakın değerler elde dildiği görülmektedir. Tablo 7 deki sonuçlara bakıldığında İngilizce dersi ortak sınav ortalama puanları arasında bölgelere göre anlamlı bir fark olduğu görülmektedir (F ( ) =1828,809, p<0,05). Buna göre, Batı Marmara (X = 51,33) bölgesinin İngilizce sınavında diğer bölgelere göre daha başarılı olduğu ve ortalama puanlar arasındaki farkın anlamlı olduğu belirlenmiştir. 18

19 Bölgelere göre 8. sınıf öğrencilerinin İngilizce dersi ortak sınav ortalama puanları Grafik 7 de verilmiştir. Grafik 7. Bölgelere Göre İngilizce Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ,42 51,33 50,40 49,9 49,91 47,98 47,86 48,23 47,87 43,52 44,21 41,22 47,

20 3.2. Cinsiyete Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Bu bölümde sınava katılan öğrencilerin her bir derse ilişkin ortak sınav ortalama puanlarının cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. İlk olarak sınava katılan öğrencilerin dağılımına ilişkin frekans ve yüzde değerleri Tablo 8 de verilmiştir. Daha sonra öğrencilerin ortak sınav puanlarının cinsiyete göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği t testi ile test edilerek sonuçlar Tablo 9 da verilmiştir. Tablo 8. Cinsiyete İlişkin Betimsel İstatistikler N % Cinsiyet Kız ,3 Erkek ,0 Kayıp Veri 6654,6 Toplam ,0 Tablo 8 e bakıldığında kız ve erkek öğrenci sayılarının birbirine çok yakın olduğu, sınava katılan öğrencilerin %50,3 nün kız ve %49 nun erkek öğrencilerden oluştuğu görülmektedir. Tablo 9. Cinsiyete Göre Ortak Sınav Puanlarının T Testi Sonuçları Cinsiyet X S sd t p Türkçe Kız 69,915 20, ,813,000 Erkek 62,378 22,02 Matematik Kız 43,848 23, ,557,000 Erkek 41,801 22,64 Fen Bilgisi Kız 58,462 22, ,933,000 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Erkek 56,022 23,32 Kız 62,053 22, ,833,000 Erkek 59,619 23,95 Kız 84,056 17, ,536,000 Erkek 77,514 21,07 İngilizce Kız 51,713 23, ,042,000 Erkek 44,127 22,39 Tablo 9 da görüldüğü gibi 8. sınıf öğrencilerinin Türkçe, Matematik, Fen Bilgisi, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ile İngilizce derslerindeki başarıları cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Buna göre, kız öğrencilerin tüm derslere ilişkin ortak sınav ortalama puanları erkek öğrencilerin ortalamalarından anlamlı bir şekilde daha yüksektir. 20

21 3.3. Okullardaki Öğretim Şekline Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Öğrencilerin ortak sınav ortalama puanları okulların öğretim şekline göre incelenmiş ve Tablo 10 da normal ve ikili öğretim yapan okulların dağılımına ilişkin frekans ve yüzde değerleri verilmiştir. Daha sonra öğrencilerin ortak sınav ortalama puanlarının öğretim şekline göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği t testi ile test edilerek sonuçlar Tablo 11 de verilmiştir. Tablo 10. Okullardaki Öğretim Şekline Göre İlişkin Betimsel İstatistikler N % Öğretim Şekli Normal ,6 İkili Öğretim ,7 Kayıp Veri 6660,6 Toplam ,0 Tablo 10 da normal ve ikili öğretim yapan okul oranlarının birbirine yakın olduğu görülmektedir. Okulların % 52,6 sı normal öğretim yaparken %46,7 si ikili öğretim yapmaktadır. Tablo 11. Öğretim Şekline Göre Ortak Sınav Puanlarının T Testi Sonuçları Öğretim Şekli X S sd t p Türkçe Normal 66,307 21, ,753,000 İkili Öğretim 66,070 13,56 Matematik Normal 43,767 21, ,870,000 İkili Öğretim 41,791 22,78 Fen Bilgisi Normal 58,287 22, ,185,000 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi İkili Öğretim 56,098 17,76 Normal 61,366 22, ,557,000 İkili Öğretim 60,273 16,07 Normal 80,964 19, ,762,000 İkili Öğretim 80,674 11,09 İngilizce Normal 49,168 21, ,357,000 İkili Öğretim 46,619 20,99 Tablo 11 e bakıldığında, ortak sınav ortalamalarının normal öğretim yapan okullarda az farkla da olsa daha yüksek olduğu ve yapılan analize göre ortalamalar arasındaki bu farklılıkların anlamlı olduğu görülmektedir. 21

22 3.4. Aile Gelir Durumuna Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Aile gelir durumu değişkeni, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı veri tabanından elde edilen verilere göre çok kötü, düşük, orta, iyi ve kötü biçiminde sınıflandırılmıştır. Bu bölümde öğrencilerin ortak sınav ortalama puanları aile gelir düzeylerine göre incelenmiştir. Sınava giren öğrencilerin aile gelir düzeyleri durumuna göre dağılımlarının frekans ve yüzde değerleri Tablo 12 de verilmiştir. Tablo 12. Aile Gelir Durumuna İlişkin Betimsel İstatistikler N % Gelir durumu Çok Kötü ,8 Düşük ,4 Orta ,1 İyi ,0 Çok İyi ,7 Kayıp veri ,9 Toplam ,0 Sınava giren öğrencilerin %9,9 nun aile gelir durumuna ulaşılamamıştır. Öğrencilerin yaklaşık yarısının (% 40 ının) orta düzey gelir grubunda yer aldığı, çok kötü ve çok iyi gelir grubunda yer alan öğrencilerin oranının çok düşük olduğu görülmektedir. Her bir derste öğrencilerin ortak sınav ortalama puanlarının gelir düzeylerine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğinin tespiti için tek yönlü varyans analizi yapılmış ve farklılığın kaynağını belirlemek üzere Tamhane s T2 Testi kullanılmıştır. ANOVA sonuçları Tablo 13 te gösterilmiştir. 22

23 Tablo 13. Aile Gelir Düzeyine Durumuna Göre Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları Türkçe N X sd F p Anlamlı Fark Çok Kötü , ,292,000 Tüm gruplar Düşük ,97 arasında Orta ,70 anlamlı fark var İyi ,70 Çok İyi ,45 Matematik Çok Kötü , ,536,000 Tüm gruplar Düşük ,51 arasında Orta ,33 anlamlı fark var İyi ,31 Çok İyi ,92 Fen Bilgisi Çok Kötü , ,415,000 Tüm gruplar Düşük ,79 arasında Orta ,27 anlamlı fark var İyi ,48 Çok İyi ,21 T.C. İnkılap Çok Kötü , ,795,000 Tüm gruplar Düşük ,43 arasında Tarihi ve Orta ,05 anlamlı fark var Atatürkçülük İyi ,83 Çok İyi ,07 Din Kültürü ve Çok Kötü , ,195,000 Tüm gruplar Ahlak Bilgisi Düşük ,46 arasında Orta ,41 anlamlı fark var İyi ,31 Çok İyi ,15 İngilizce Çok Kötü , ,911,000 Tüm gruplar Düşük ,52 arasında arasında Orta ,42 anlamlı fark var İyi ,41 Çok İyi ,30 Tablo 13 incelendiğinde, Türkçe (F (4,986694) =19470,292 p<0,005), Matematik (F (4,986694) =19295,536 p< 0,005), Fen ve Teknoloji (F (4,986694) =18667,415 p< 0,005), T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük (F (4,986694) =17885,795 p< 0,005), Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (F (4,986694) =12844,195 p< 0,005) ve İngilizce (F (4,986694) =19265,911 p< 0,005) derslerinin ortak sınav ortalama puanlarının aile gelir düzeyi durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterdiği görülmektedir. Tüm derslerde aile gelir düzeyi arttıkça ortak sınav ortalama puanlarının da artmakta olduğu görülmektedir. Aile gelir düzeyi çok iyi olan gruptaki öğrencilerin ortak sınav ortalama puanları diğer gruplarda yer alan öğrencilerden yüksektir ve anlamlı şekilde farklılaşmaktadır. Benzer biçimde her bir gelir düzeyindeki öğrencilerin ortalama puanlarının kendinden aşağıda bulunan gelir düzeyindeki öğrencilerin ortalama puanlarından yüksektir ve aradaki fark istatistiksel açıdan anlamlıdır. 23

24 Cinsiyet ve aile gelir düzeyi değişkenlerinin ortak etkisini incelemek için yapılan iki yönlü varyans analizinin sonuçlarına göre, kız öğrencilerin Türkçe, İngilizce ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinde gelir düzeyine göre kendinden bir düzey üstte yer alan gruptaki erkek öğrencilere göre ortak sınav ortalama puanlarının daha yüksek olduğu görülmektedir. Diğer derslerde ise gelir düzeyi olarak aynı grupta yer alan kız öğrencilerin erkek öğrencilerden daha başarılı olduğu belirlenmiştir Devamsızlık Durumuna Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Çalışmanın bu bölümünde, sınava katılan öğrencilerin ortak sınav ortalama puanlarının devamsızlık durumuna göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Öncelikle öğrencilerin devamsızlık durumuna göre dağılımlarına ilişkin frekans ve yüzde değerleri Tablo 14 te verilmiştir. Tablo 14. Devamsızlık Durumuna İlişkin Betimsel İstatistikler N % Devamsızlık 1-10 gün , gün , gün , gün ,8 41 ve üstü ,7 Kayıp veri ,0 Toplam ,0 Sınava giren öğrencilerin %7 sinin devamsızlık durumuna ulaşılamamıştır. Öğrenci grubunun yarısından fazlasının (%55) 1-10 gün süre ile devamsızlık yaptığı, yaklaşık %25 nin de gün devamsızlık yaptığı görülmektedir. Bu durumda, öğrencilerin % 80 nin devamsızlık yönetmeliğinde belirtilen süreye uygun hareket ettiği, ancak % 13 ünün bu süreyi aştığı söylenebilir. Her bir derste öğrencilerin ortak sınav ortalama puanlarının devamsızlık durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğinin tespiti için tek yönlü varyans analizi yapılmış ve farklılığın hangi gruplardan kaynaklandığını belirlemek üzere ikili karşılaştırma testlerinden Tamhane s T2 Testi kullanılmıştır. İlgili sonuçlar Tablo 15 te verilmiştir. 24

25 Tablo 15. Devamsızlık Durumuna Göre Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları N X sd F p Anlamlı Fark Türkçe 1-10 gün , ,100,000 Tüm gruplar gün ,556 arasında gün ,686 anlamlı fark var gün , ve üstü ,315 Matematik 1-10 gün , ,892,000 Tüm gruplar gün ,590 arasında gün ,299 anlamlı fark var gün , ve üstü ,746 Fen Bilgisi 1-10 gün , ,012,000 Tüm gruplar gün ,909 arasında gün ,725 anlamlı fark var gün , ve üstü ,219 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1-10 gün , ,739,000 Tüm gruplar gün ,977 arasında gün ,135 anlamlı fark var gün , ve üstü , gün , ,003,000 Tüm gruplar gün ,458 arasında gün ,543 anlamlı fark var gün , ve üstü ,207 İngilizce 1-10 gün , ,753,000 Tüm gruplar gün ,599 arasında gün ,251 anlamlı fark var gün , ve üstü ,753 Tablo 15 incelendiğinde, Türkçe (F (4, ) =10422,10 p<0,05), Matematik (F (4, ) =7849,892 p<0,05), Fen ve Teknoloji (F (4, ) =10864,01 p<0,05), T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük (F (4, ) =9066,739 p<0,05), Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (F (4, ) =12575,003 p<0,05) ve İngilizce (F (4, ) =8474,753 p<0,05) derslerinin ortak sınav ortalamalarının devamsızlık durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterdiği görülmektedir. Sonuçlar incelendiğinde, tüm derslerde devamsızlık süresi arttıkça ortak sınav ortalama puanlarının düştüğü görülmektedir. Yine tüm derslerde 1-10 gün devamsızlık yapan öğrencilerin ortak sınav puanları diğer gruplardan daha yüksektir ve aradaki farkın anlamlı olduğu belirlenmiştir. 25

26 3.6. Kardeş Sayısına Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Sınava giren öğrencilerin ortak sınav ortalama puanlarının kardeş sayısına göre karşılaştırıldığı bu bölümde, kardeş sayısı tek çocuk, 1-2 kardeş, 3-4 kardeş ve 5 ve üstü olmak üzere dört düzeyde incelenmiştir. Sınava giren öğrencilerin kardeş sayısına göre dağılımlarına ilişkin frekans ve yüzde değerleri Tablo 16 da verilmiştir. Tablo 16. Kardeş Sayısına İlişkin Betimsel İstatistikler Kardeş Sayısı N % Tek çocuk ,4 1-2 kardeş ,8 3-4 kardeş ,6 Toplam 5 ve üstü , ,0 Sınava giren öğrencilerin %11,4 ü tek çocuk iken, % 62,8 lik büyük bir kısmının 1 ya da 2 kardeş olduğu görülmektedir. 3-4 kardeş olan öğrenciler grubun %16,6 sını oluştururken 5 ve üstünde kardeşi olan öğrenci oranı ise %9,2 dir. Her bir derste öğrencilerin ortak sınav ortalama puanlarının kardeş sayısına göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğinin tespiti için tek yönlü varyans analizi yapılmış, farkın kaynağını belirlemek üzere ikili karşılaştırma testlerinden Tamhane s T2 Testi kullanılmıştır. İlgili sonuçlar Tablo 17 de verilmiştir. 26

27 Tablo 17. Kardeş Sayısına Göre Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları N X sd F p Anlamlı Fark Türkçe Tek çocuk , ,657,000 Tüm gruplar 1-2 kardeş ,346 arasında 3-4 kardeş ,692 anlamlı fark var 5 ve üstü ,224 Matematik Tek çocuk , ,635, kardeş ,578 Tüm gruplar arasında 3-4 kardeş ,805 anlamlı fark var 5 ve üstü ,330 Fen Bilgisi Tek çocuk , ,977,000 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi İngilizce 1-2 kardeş ,176 Tüm gruplar arasında 3-4 kardeş ,945 anlamlı fark var 5 ve üstü ,671 Tek çocuk , ,355, kardeş ,714 Tüm gruplar arasında 3-4 kardeş ,523 anlamlı fark var 5 ve üstü ,177 Tek çocuk , ,415, kardeş ,382 Tüm gruplar arasında 3-4 kardeş ,377 anlamlı fark var 5 ve üstü ,437 Toplam ,828 Tek çocuk , ,751,000 Tüm gruplar 1-2 kardeş ,362 arasında 3-4 kardeş ,707 anlamlı fark var 5 ve üstü ,773 Tablo 17 incelendiğinde, Türkçe (F (3, ) =24211,657 p<0,05), Matematik (F (3, ) =15388,635 p<0,05), Fen ve Teknoloji (F (3, ) =17569,977 p<0,05), T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük (F (3, ) =18132,355 p<0,05), Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (F (4, ) =13525,415 p<0,05) ve İngilizce (F (3, ) =17126,751 p<0,05) derslerinin ortak sınav ortalamalarının kardeş sayısına göre anlamlı bir farklılık gösterdiği görülmektedir. Tüm derslerde kardeş sayısı arttıkça ortak sınav ortalama puanlarının da düşmekte olduğu görülmektedir. Kardeşi olmayan tek çocuk grubunda yer alan öğrencilerin ortak sınav ortalama puanları diğer gruplarda yer alan öğrencilerin puanlarından yüksektir ve ortalama puanlar arasındaki fark anlamlıdır. Benzer biçimde kardeş sayısının her bir düzeyindeki ortak sınav ortalama puanları 27

28 kendinden bir sonra gelen kardeş sayısı düzeyindeki ortalama puanlarından yüksektir ve aradaki fark istatistiksel açıdan anlamlıdır Sınıf Mevcuduna Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Öğrencilerin ortak sınav ortalama puanları sınıf mevcuduna göre incelenmiş olup, öncelikle sınava giren öğrencilerin sınıf mevcuduna göre dağılımlarının frekans ve yüzde değerleri Tablo 18 de verilmiştir. Tablo 18. Sınıf Mevcuduna İlişkin Betimsel İstatistikler N % Sınıf mevcudu 1-10 öğrenci 7407, öğrenci , öğrenci , öğrenci , öğrenci ,5 51 ve üstü öğrenci 6481,6 Kayıp veri 6654,6 Toplam ,0 Sınava giren öğrencilerin %0,6 sının sınıf mevcudu bilgisine ulaşılamamıştır. Öğrencilerin %44,1 nin kişilik sınıflarda, %33,6 sının ise kişilik sınıflarda bulunduğu yani öğrencilerin yaklaşık %80 nin ve kişilik sınıflarda yer aldığı görülmektedir. Her bir derste öğrencilerin ortak sınav ortalama puanlarının sınıf mevcuduna göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğinin tespiti için tek yönlü varyans analizi yapılmış ve ANOVA sonuçları Tablo 19 da gösterilmiştir. Sınıf mevcudu incelendiğinde, en yüksek ortak sınav ortalama puanı Türkçe, Matematik, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinde öğrenci sayısının arası olan sınıflarda olduğu, Fen ve Teknoloji ile İngilizce derslerinde öğrenci sayısının arası olan sınıflarda olduğu görülmektedir. En düşük ortalama puanların ise öğrenci sayısının 1-10 arası olan sınıflarda olduğu belirlenmiştir. Bu durumun nedeni olarak, 1-10 kişilik sınıfların büyük bir kısmının kırsal alanlarda bulunmasından kaynaklandığı yorumu yapılabilir. 28

29 Tablo 19. Sınıf Mevcuduna Göre Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları Türkçe Matematik Fen Bilgisi T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi İngilizce N X sd F p Anlamlı Fark , ,438,000 Tüm gruplar ,983 arası fark anlamlı , , , ve üstü , , ,436, ,208 dışında tüm ,442 gruplar arası fark ,610 anlamlı , ve üstü , , ,857, ,968 dışında tüm ,000 gruplar arası fark ,823 anlamlı , ve üstü , , ,295,000 Tüm gruplar ,605 arası fark anlamlı , , , ve üstü , , ,296,000 Tüm gruplar ,135 arası fark anlamlı öğrenci ,496 öğrenci ,889 öğrenci ,271 öğrenci 51 ve üstü ,289 öğrenci , ,970,000 Tüm gruplar öğrenci öğrenci ,026 arası fark anlamlı öğrenci ,768 öğrenci ,384 öğrenci ,117 öğrenci 51 ve üstü ,293 öğrenci Türkçe dersi ortak sınav ortalama puanı sınıf mevcuduna göre anlamlı bir farklılık göstermekte olduğu görülmektedir. (F ( ) =1212,438 p< 0,005). Buna göre, kişilik sınıfların Türkçe ortalaması (X =67,649) diğer sınıflardan daha yüksektir ve ortalamalar arası fark anlamlı çıkmıştır. Matematik dersi ortak sınav ortalama puanı sınıf mevcuduna göre anlamlı bir farklılık göstermekte olduğu görülmektedir. (F ( ) =372,436 p< 0,005). En yüksek ortalama (X =43,610) kişilik sınıflarda elde edilmiştir ve diğer gruplarla arasındaki fark anlamlıdır. Matematik başarısında, ve kişilik sınıfların matematik ortalaması arasındaki farkın anlamlı olmadığı görülmüştür. 29

30 Fen ve teknoloji dersi ortak sınav ortalama puanı sınıf mevcuduna göre anlamlı bir farklılık göstermekte olduğu görülmektedir (F ( ) =535,857 p< 0,005). Fen ve teknoloji dersinde en yüksek ortalamanın (X =57,968) kişilik sınıflarda olduğu, kişilik sınıflar ile kişilik sınıfların ortalamaları arasındaki farkın anlamlı olmadığı belirlenmiştir. Bunun dışındaki diğer grupların ortalamaları arasındaki farkın anlamlı olduğu görülmektedir. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ortak sınav ortalama puanı sınıf mevcuduna göre anlamlı bir farklılık göstermekte olduğu görülmektedir (F ( ) =625,295 p< 0,005) kişilik sınıfların İnkılap Tarihi ortalaması (X =61,894) diğer sınıflardan daha yüksektir ve ortalamalar arası fark anlamlı çıkmıştır. Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi ortak sınav puanı sınıf mevcuduna göre anlamlı bir farklılık göstermektedir (F ( ) =1438,296 p< 0,005). Buna göre, kişilik sınıfların Din kültürü ve ahlak bilgisi ortalaması (X =81,889) diğer sınıflardan daha yüksektir ve ortalamalar arası fark anlamlı çıkmıştır. İngilizce dersi ortak sınav ortalama puanı sınıf mevcuduna göre anlamlı bir farklılık göstermektedir (F ( ) =760,970 p< 0,005). İngilizce dersinde de fen ve teknoloji dersinde olduğu gibi kişilik sınıfların ortalaması (X =49,026) diğer sınıflardan daha yüksek ve tüm derslerde ortalamalar arası farkın olduğu görülmektedir. 30

31 3.8. Anne Öğrenim Düzeyine Göre Ortak Sınav Puanlarının Karşılaştırılması Öğrencilerin ortak sınav ortalama puanları anne öğrenim durumuna göre incelenmiş, önce sınava giren öğrencilerin anne öğrenim durumuna göre dağılımına ilişkin frekans ve yüzde değerleri verilmiştir. Sonrasında her bir derste öğrencilerin ortak sınav ortalama puanlarının anne öğrenim durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğinin tespiti için tek yönlü varyans analizi yapılmış ve sonuçlar diğer tablolarda yorumlanmıştır. Tablo 20. Anne Öğrenim Düzeyine İlişkin Betimsel İstatistikler Anne öğrenim durumu N % Okuma Yazma Bilmiyor ,9 İlkokul ,5 Ortaokul ,7 İlköğretim ,7 Lise ,4 Ön lisans ,4 Lisans ,6 Yüksek lisans 3173,3 Doktora 916,1 13, ,0 17 Kayıp veri Toplam Anne öğrenim durumuna ilişkin olarak verilerin % 13,4 ne ulaşılamamıştır. Tablo 20 ye bakıldığında, grubun yaklaşık yarısını, anne öğrenim durumu ilkokul olan öğrencilerin (%48,5) oluşturduğu görülmektedir. İkinci sırayı ise anne öğrenim durumu lise (%12,4) olan öğrenciler yer almaktadır. Anne öğrenim düzeyine göre Türkçe ortak sınav ortalama puanlarına ait betimsel istatistikler ve ANOVA sonuçları Tablo 21 de verilmiştir. Tablo 21. Anne Öğrenim Düzeyine Göre Türkçe Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları N X sd F p Anlamlı fark Okuma Yazma Bilmiyor , ,129,000 Lisans- Yüksek lisans İlkokul ,512 dışındaki tüm gruplar Ortaokul ,255 İlköğretim ,475 Lise ,955 Ön lisans ,659 Lisans ,561 Yüksek lisans ,226 Doktora ,653 31

32 Tablo 21 deki analiz sonuçları, öğrencilerin Türkçe dersi ortak sınav ortalama puanları arasında anne öğrenim düzeyi bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğunu göstermektedir (F(8, )= 21803,129, p<.05). Başka bir deyişle öğrencilerin Türkçe dersi ortak sınav puan ortalamaları, anne öğrenim düzeylerine göre anlamlı bir şekilde değişmektedir. Genel olarak anne öğrenim düzeyi yükseldikçe öğrencilerin Türkçe ortalama puanlarının yükseldiği görülmektedir. Burada karşımıza çıkan farklı durumlardan biri, anne öğrenim düzeyi ortaokul olan öğrencilerin Türkçe ortalama puanlarının, anne öğrenim düzeyi ilköğretim olan öğrencilerden daha yüksek olmasıdır. Diğer durum ise, anne öğrenim düzeyi doktora olan öğrencilerin ortalama puanlarının, anne öğrenim düzeyi Ön lisans, Lisans ve Yüksek Lisans olan öğrencilerin ortalama puanlarından daha düşük olmasıdır. Anne öğrenim düzeyleri arasındaki farkların hangi öğrenim düzeyleri arasında olduğunu araştırmak amacıyla yapılan Tamhane T2 testinin sonuçlarına göre, anne öğrenim düzeyi yüksek lisans (X =89,226) olan öğrencilerin Türkçe puanları, diğer gruplardan anlamlı biçimde farklılaşmaktadır. Lisans (X =88,561) ve yüksek lisans (X =89,226) grubunda olan öğrencilerin Türkçe dersi ortak sınav puan ortalamaları arasında anlamlı fark yoktur. Anne öğrenim düzeyine göre Matematik ortak sınav ortalama puanlarına ait betimsel istatistikler ve ANOVA sonuçları Tablo 22 de verilmiştir. Tablo 22. Anne Öğrenim Düzeyine Göre Matematik Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları N X sd F p Anlamlı fark Okuma Yazma Bilmiyor , ,591,000 Ön lisans - Doktora İlkokul ,904 dışındaki tüm gruplar Ortaokul ,294 İlköğretim ,267 Lise ,523 Ön lisans ,563 Lisans ,931 Yüksek lisans ,015 Doktora ,062 Matematik dersindeki ortalamalara bakıldığında Türkçe dersine benzer bir durum ile karşılaşılmaktadır. Anne öğrenim düzeyi ortaokul olan öğrencilerin matematik puanları, anne öğrenim düzeyi ilköğretim olan öğrencilerden daha yüksektir. Diğer bir durum ise, anne öğrenim düzeyi doktora olan öğrencilerin puanları, anne öğrenim düzeyi Ön lisans, Lisans ve Yüksek Lisans olan öğrencilerin ortalama puanlarından daha düşüktür. 32

33 Tablo 22 deki analiz sonuçları, öğrencilerin matematik dersi ortak sınav puan ortalamaları arasında anne öğrenim düzeyi bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğunu göstermektedir F(8, ) = 26487,591, p<.05). Başka bir deyişle öğrencilerin Matematik dersi ortak sınav puan ortalamaları anne öğrenim düzeylerine göre anlamlı bir şekilde değişmektedir. Anne öğrenim düzeyleri arasındaki farkların hangi öğrenim düzeyleri arasında olduğunu araştırmak amacıyla yapılan Tamhane T2 testinin sonuçlarına göre anne öğrenim durumu yüksek lisans (X =77,015) olan öğrencilerin matematik başarıları diğer durumlardan anlamlı biçimde farklılaşmaktadır. Ön lisans (X =68,563) ve Doktora (X =68,062) grubunda olan öğrencilerin Matematik dersi ortak sınav puan ortalamaları arasında anlamlı fark yoktur. Anne öğrenim düzeyine göre Fen ve Teknoloji ortak sınav ortalama puanlarına ait betimsel istatistikler ve ANOVA sonuçları Tablo 23 te verilmiştir. Tablo 23. Anne Öğrenim Düzeyine Göre Fen ve Teknoloji Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları N X sd F p Anlamlı fark Okuma Yazma Bilmiyor , ,460,000 Tüm gruplar arasında İlkokul ,863 anlamlı fark var Ortaokul ,721 İlköğretim ,511 Lise ,152 Ön lisans ,493 Lisans ,999 Yüksek lisans ,081 Doktora ,601 Fen ve teknoloji dersinin ortalamalarına bakıldığında, anne öğrenim düzeyi ortaokul olan öğrencilerin ortalamaları, anne öğrenim düzeyi ilköğretim olan öğrencilerden daha yüksektir. Bununla birlikte, anne öğrenim düzeyi doktora olan öğrencilerin puanları, anne öğrenim düzeyi Ön lisans, Lisans ve Yüksek Lisans olan öğrencilerin ortalama puanlarından daha düşüktür. Tablo 23 teki analiz sonuçları, öğrencilerin Fen ve Teknoloji dersi ortak sınav puan ortalamaları arasında anne öğrenim düzeyi bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğunu göstermektedir (F(8, )= 22133,767, p<.05). Anne öğrenim düzeyleri arasındaki farkların hangi öğrenim düzeyleri arasında olduğunu araştırmak amacıyla yapılan Tamhane T2 testinin sonuçlarına göre anne öğrenim durumu yüksek lisans (X =86,081) 33

34 olan öğrencilerin fen ve teknoloji ortalama puanları diğer durumlardan anlamlı biçimde farklılaşmaktadır. Fen ve Teknoloji dersi ortak sınav puan ortalamaları arasında anne öğrenim durumuna göre tüm gruplar arasındaki farkın anlamlı olduğu görülmektedir. Anne öğrenim düzeyine göre T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ortak sınav ortalama puanlarına ait betimsel istatistikler ve ANOVA sonuçları Tablo 24 te verilmiştir. Tablo 24. Anne Öğrenim Düzeyine Göre T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Ortak Sınav Ortalamaları ve ANOVA Sonuçları N X sd F p Anlamlı fark Okuma Yazma Bilmiyor , ,808,000 Lisans-Yüksek lisans İlkokul ,609 dışındaki tüm gruplar Ortaokul ,017 İlköğretim ,352 Lise ,848 Ön lisans ,774 Lisans ,338 Yüksek lisans ,067 Doktora ,274 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ortalamalarına bakıldığında, anne öğrenim düzeyi ortaokul olan öğrencilerin ortalamaları, anne öğrenim düzeyi ilköğretim olan öğrencilerden daha yüksektir. Ayrıca, anne öğrenim düzeyi doktora olan öğrencilerin puanları anne öğretim düzeyi Ön lisans, Lisans ve Yüksek Lisans olan öğrencilerin ortalama puanlarından daha düşüktür. Tablo 24 teki analiz sonuçları, öğrencilerin T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ortak sınav puan ortalamaları arasında anne öğrenim düzeyi bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğunu göstermektedir (F(8, )= 20280,808 p<.05). Anne öğrenim düzeyleri arasındaki farkların hangi öğrenim düzeyleri arasında olduğunu araştırmak amacıyla yapılan Tamhane s T2 testinin sonuçlarına göre, anne öğrenim düzeyi yüksek lisans (X =87,067) olan öğrencilerin T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük puanları, diğer durumlardan anlamlı biçimde farklılaşmaktadır. Sadece Lisans (X =86,338) ve Yüksek Lisans (X =87,067) grubunda olan öğrencilerin T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ortak sınav ortalama puanları arasında anlamlı fark yoktur. Anne öğrenim düzeyine göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ortak Sınav ortalama puanlarına ait betimsel istatistikler ve ANOVA sonuçları Tablo 25 te verilmiştir. 34