TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Haziran - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ

İçindekiler 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.2. TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 2 1.2. DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 5 1.2.1 İSTANBUL A GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 5 1.2.2. ANTALYA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 8 1.2.3. MUĞLA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 10 1.2.4. İZMİR E GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 12 2. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ, ORTALAMA HARCAMA ve TURİZM GİDERİ... 15 2.1. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ ve ORTALAMA HARCAMA... 15 2.1.1. TURİZM SEKTÖRÜNÜN TEKSTİL VE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI... 18 2.2. TÜRKİYE NİN TURİZM GİDERİ... 20

1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 1.1. TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 2018 yılı ilk 6 ayında (Ocak-Haziran) ülkemize gelen ziyaretçilerin sayısı, geçtiğimiz yılın ilk 6 ayına göre %28,92 oranında bir artışla 18 917 033 olmuştur. Tablo 1. Türkiye'ye Gelen Ziyaretçilerin Yıllara ve Aylara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 1.426.149 1.594.400 1.521.249 1.384.622 1.892.737 11,8-4,59-8,98 36,70 ŞUBAT 1.708.255 1.751.380 1.631.277 1.494.891 1.932.686 2,52-6,86-8,36 29,29 MART 2.197.885 2.269.962 2.034.471 1.944.942 2.581.201 3,28-10,37-4,40 32,71 NİSAN 3.010.627 2.768.482 2.219.619 2.498.489 3.212.476-8,04-19,83 12,56 28,58 MAYIS 4.330.933 4.187.786 3.029.374 3.388.560 4.206.437-3,31-27,66 11,86 24,14 HAZİRAN 4.794.562 4.482.621 2.902.139 3.962.416 5.091.496-6,51-35,26 36,53 28,49 TEMMUZ 5.829.607 6.131.213 4.211.530 5.845.934 5,17-31,31 38,81 AĞUSTOS 5.816.977 5.656.083 3.709.503 5.305.838-2,77-34,42 43,03 EYLÜL 4.773.251 4.708.032 3.412.154 4.691.972-1,37-27,52 37,51 EKİM 3.821.286 3.688.684 2.853.430 3.381.691-3,47-22,64 18,51 KASIM 2.025.739 2.055.549 1.699.949 1.993.329 1,47-17,3 17,26 ARALIK 1.891.975 1.819.877 1.681.985 2077140-3,81-7,58 23,49 TOPLAM 41.627.246 41.114.069 30.906.680 37.969.824-1,23-24,83 22,85 6 AY TOP. 17.468.411 17.054.631 13.338.129 14.673.920 18.917.033-2,37-21,79 10,01 28,92 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2018-Haziran Ayı Bülteni *Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. 1

1.2. TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 2018 yılı Haziran ayında ülkemizi ziyaret eden yabancı sayısı, geçen yılın aynı ayına göre %29,21 oranında bir artışla 4.505.594 olmuştur. Haziran ayında ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin 42.111 (%0,93) i günübirlikçidir. Tablo 2 de Türkiye ye gelen yabancı ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 2. Türkiye'ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Yıllara ve Aylara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 1.146.815 1.250.941 1.170.333 1.055.474 1.461.570 9,08-6,44-9,81 38,48 ŞUBAT 1.352.184 1.383.343 1.240.633 1.159.833 1.527.070 2,3-10,32-6,51 31,66 MART 1.851.980 1.895.940 1.652.511 1.587.007 2.139.766 2,37-12,84-3,96 34,83 NİSAN 2.652.071 2.437.263 1.753.045 2.070.322 2.655.561-8,1-28,07 18,1 28,27 MAYIS 3.900.096 3.804.158 2.485.411 2.889.873 3.678.440-2,46-34,67 16,27 27,29 HAZİRAN 4.335.075 4.123.109 2.438.293 3.486.940 4.505.594-4,89-40,86 43,01 29,21 TEMMUZ 5.214.519 5.480.502 3.468.202 5.075.961 5,1-36,72 46,36 AĞUSTOS 5.283.333 5.130.967 3.183.003 4.658.463-2,88-37,96 46,35 EYLÜL 4.352.429 4.251.870 2.855.397 4.076.630-2,31-32,84 42,77 EKİM 3.439.554 3.301.194 2.449.948 2.992.947-4,02-25,79 22,16 KASIM 1.729.803 1.720.554 1.353.280 1.652.795-0,53-21,35 22,13 ARALIK 1.580.041 1.464.791 1.302.157 1.703.789-7,29-11,1 30,84 TOPLAM 36.837.900 36.244.632 25.352.213 32.410.034-1,61-30,05 27,84 6 AY TOP. 15.238.221 14.894.754 10.740.226 12.249.449 15.968.001-2,25-27,89 14,05 30,35 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2018-Haziran Bülteni Haziran ayında ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin en çok giriş yaptıkları sınır kapılarının bağlı olduğu iller sıralamasında ilk 5 il aşağıdaki şekilde gerçekleşmiştir: 1-Antalya %42,92 ( 1 933 899 ) 2-İstanbul %24,42 ( 1 100 389) 3-Muğla %10,36 ( 466 782 ) 4-Edirne %7,47 ( 336 735 ) 5-Artvin %4,91 ( 221 013) 2018 yılı Haziran Ayında Ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında Rusya Fed. %21,97 (989 983) ile birinci, Almanya %10,03 (451 699) ile ikinci, İngiltere (Birleşik Krallık) %6,81 (306 647) ile üçüncü sıradadır. İngiltere (Birleşik Krallık) ülkesini Ukrayna ve Bulgaristan izlemektedir. 2

Tablo 2. Türkiye ye Gelen Yabancıların Milliyetlerine Göre Karşılaştırması (Haziran) YILLAR % DEĞİŞİM ORANI MİLLİYET 2016 2017* 2018* 2017/2016 2018/2017 Cezayir 73.255 79.199 107.826 8,11 36,15 Fas 40.529 41.394 66.939 2,13 61,71 Güney Afrika Cumhuriyeti 14.095 13.218 21.781-6,22 64,78 Libya 32.349 37.502 70.682 15,93 88,48 Mısır 45.781 42.394 63.188-7,40 49,05 Sudan 5.136 5.033 7.102-2,01 41,11 Tunus 50.363 47.959 62.053-4,77 29,39 DİĞ. AFRİKA ÜLKELERİ 44.486 44.822 60.899 0,76 35,87 TOPLAM AFRİKA 305.994 311.521 460.470 1,81 47,81 Arjantin 36.656 20.396 33.949-44,36 66,45 Brezilya 19.830 19.110 33.463-3,63 75,11 Kolombiya 8.945 10.268 23.743 14,79 131,23 Şili 6.118 3782 6.200-38,18 63,93 Venezuela 2156 2527 3685 17,21 45,83 DİĞ. GÜNEY AMERİKA ÜLKELERİ 6.586 6.377 11.126-3,17 74,47 TOPLAM GÜNEY AMERİKA 80.291 62.460 112.166-22,21 79,58 TOPLAM KUZEY AMERİKA 6.841 6.507 9.405-4,88 44,54 TOPLAM ORTA AMERİKA 3230 3611 5.681 11,80 57,32 TOPLAM AMERİKA 90.362 72.578 127.252-19,68 75,33 Bahreyn 18.186 23.980 32.223 31,86 34,37 Birleşik Arap Emirlikleri 16.856 18.518 17.296 9,86-6,60 Irak 156.855 317.578 423.845 102,47 33,46 İsrail 91.783 137.176 171.679 49,46 25,15 Katar 14.548 17.656 36.058 21,36 104,23 Kuveyt 67.123 94.667 116.911 41,04 23,50 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 100.765 101.778 117.060 1,01 15,02 Lübnan 67.879 73.201 110.710 7,84 51,24 Suudi Arabistan 168.821 205.790 276.544 21,90 34,38 Ürdün 63.182 87.898 139.567 39,12 58,78 Yemen 9.317 11.598 17.763 24,48 53,16 DİĞ. BATI ASYA ÜLKELERİ 140.376 136.825 178.765-2,53 30,65 TOPLAM BATI ASYA 915.691 1.226.665 1.638.421 33,96 33,57 Bangladeş 5033 4376 8.595-13,05 96,41 Çin Halk Cumhuriyeti 86.058 98.603 191.019 14,58 93,73 Endonezya 24.714 45.733 76.538 85,05 67,36 Filipinler 27.802 26.615 44.784-4,27 68,27 Hindistan 46.878 34.190 68.148-27,07 99,32 İran 859.954 1.006.481 1.142.111 17,04 13,48 Malezya 27.425 23.952 40.708-12,66 69,96 3

Pakistan 23.536 25.631 47.415 8,90 84,99 Singapur 8.491 6.075 10.580-28,45 74,16 Tayland 5.876 10.915 25.496 85,76 133,59 DİĞ. GÜNEY ASYA ÜLKELERİ 64.181 60.026 98.893-6,47 64,75 TOPLAM GÜNEY ASYA 1.179.948 1.342.597 1.754.287 13,78 30,66 TOPLAM ASYA 2.095.639 2.569.262 3.392.708 22,60 32,05 Almanya 1.502.949 1.246.744 1.560.251-17,05 25,15 Avusturya 108.244 86.038 110.066-20,51 27,93 Belçika 150.167 138.046 175.947-8,07 27,46 Çekya 33.314 36.561 69.245 9,75 89,40 Danimarka 141.917 96.765 117.610-31,82 21,54 Finlandiya 65.902 40.465 58.148-38,60 43,70 Fransa 218.950 188.857 254.942-13,74 34,99 Hollanda 364.466 263.370 370.887-27,74 40,82 İngiltere (Birleşik Krallık) 693.081 607.272 858.055-12,38 41,30 İrlanda 25.533 19.654 28.779-23,03 46,43 İspanya 52.447 41.118 68.488-21,60 66,56 İsveç 153.236 112.137 159.334-26,82 42,09 İsviçre 88.110 69.306 92.150-21,34 32,96 İtalya 109.207 82.150 114.490-24,78 39,37 İzlanda 1985 1029 1280-48,16 24,39 Lüksemburg 2122 1753 2596-17,39 48,09 Macaristan 28.438 26.172 38.431-7,97 46,84 Norveç 74.674 46.281 65.712-38,02 41,98 Polonya 85.969 98.773 235.471 14,89 138,40 Portekiz 13.491 10.002 15.607-25,86 56,04 Slovakya 19.748 25.572 42.608 29,49 66,62 Yunanistan 283.415 251.327 247.076-11,32-1,69 TOPLAM AVRUPA OECD 4.217.365 3.489.393 4.687.173-17,26 34,33 Arnavutluk 33.448 36.799 48.695 10,02 32,33 Bosna Hersek 29.066 32.883 48.368 13,13 47,09 Bulgaristan 783.429 799.279 987.957 2,02 23,61 Estonya 18907 18826 27660-0,43 46,92 Güney Kıbrıs Rum Kesimi 3.404 3.410 3.689 0,18 8,18 Hırvatistan 11.744 9.900 18.948-15,70 91,39 Karadağ 8.585 8.216 11.069-4,30 34,72 Kosova 45.722 46.431 58.591 1,55 26,19 Letonya 15.844 16.214 26.903 2,34 65,92 Litvanya 49.980 54.427 91.701 8,90 68,48 Makedonya 65905 68010 87267 3,19 28,31 Malta 2.628 1.861 3.120-29,19 67,65 Romanya 163.309 160.305 253.485-1,84 58,13 Sırbistan 52.917 55.487 86.245 4,86 55,43 4

Slovenya 9851 8040 16449-18,38 104,59 DİĞ. AVRUPA OECD DIŞI ÜLKELERİ 578 510 664-11,76 30,20 TOPLAM AVRUPA OECD DIŞI 1.295.317 1.320.598 1.770.811 1,95 34,09 TOPLAM AVRUPA 5.512.682 4.809.991 6.457.984-12,75 34,26 Azerbeycan 238.619 306.644 351.259 28,51 14,55 Beyaz Rusya (Belarus) 37.080 81.841 97.461 120,71 19,09 Ermenistan 15.650 18.290 20.149 16,87 10,16 Gürcistan 1.038.228 1.073.271 1.049.026 3,38-2,26 Kazakistan 86.324 150.995 174.196 74,92 15,37 Kırgızistan 44.367 51.284 63.859 15,59 24,52 Moldova 59.975 71.027 83.063 18,43 16,95 Özbekistan 56.289 79.884 125.388 41,92 56,96 Rusya Fed. 183.828 1.692.103 2.378.439 820,48 40,56 Tacikistan 11.013 13.061 18.702 18,60 43,19 Türkmenistan 70.908 98.397 116.137 38,77 18,03 Ukrayna 414.994 530.258 621.889 27,77 17,28 TOPLAM B.D.T. 2.257.275 4.167.055 5.099.568 84,61 22,38 Amerika Birleşik Devletleri 254.701 152.497 189.676-40,13 24,38 Avustralya 49.634 27.953 36.216-43,68 29,56 Güney Kore 62.397 55.852 72.604-10,49 29,99 Japonya 24.744 19.431 35.767-21,47 84,07 Kanada 53.753 33.528 46.110-37,63 37,53 Meksika 10.133 6952 14.676-31,39 111,10 Yeni Zelanda 7.915 4.474 6.448-43,47 44,12 TOPLAM DİĞER OECD 463.277 300.687 401.497-35,10 33,53 TOPLAM MİLLİYETSİZ 14.651 18.206 28.293 24,26 55,40 TOPLAM OKYANUSYA 346 149 229-56,94 53,69 YABANCI TOPLAM 10.740.226 12.249.449 15.968.001 14,05 30,36 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2018 Haziran Bülteni 1.2. DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI En önemli turizm merkezlerimizden olan İstanbul, Antalya, Muğla ve İzmir e gelen ziyaretçi istatistikleri aşağıdaki bölümlerde aktarılmıştır. 1.2.1 İSTANBUL A GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ 2018 yılının Haziran ayında İstanbul a gelen yabancı sayısı, geçen yılın Haziran ayı ile karşılaştırıldığında %48,01 oranında artış göstererek 1.225.304 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3 te İstanbul a gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. 5

Tablo 3. İstanbul a Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 635.283 691.496 692.172 559.372 888.995 8,85 0,1-19,2 58,92 ŞUBAT 696.054 732.202 674.465 590.175 934.794 5,19-7,89-12,5 58,39 MART 866.985 944.931 783.164 742.479 1.175.272 8,99-17,12-5,2 58,29 NİSAN 1.014.662 1.037.506 715.161 835.614 1.249.107 2,25-31,07 16,8 49,48 MAYIS 1.079.598 1.182.906 869.446 830.019 1.082.399 9,57-26,5-4,5 30,40 HAZİRAN 1.090.284 1.091.357 707.050 827.494 1.225.304 0,1-35,21 17 48,01 TEMMUZ 1.155.407 1.400.183 924.686 1.319.549 21,19-33,96 42,7 AĞUSTOS 1.290.218 1.333.515 908.663 1.247.384 3,36-31,86 37,3 EYLÜL 1.181.742 1.205.089 800.675 1.045.896 1,98-33,56 30,6 EKİM 1.132.655 1.125.263 790.951 1.122.266-0,65-29,71 41,9 KASIM 844.289 848.420 663.524 831.982 0,49-21,79 25,4 ARALIK 855.806 821.809 674.030 888.365-3,97-17,98 31,8 TOPLAM 11.842.983 12.414.677 9.203.987 9.120.248 4,83-25,86 17,7 6 AY TOP. 5.382.866 5.680.398 4.441.458 4.385.153 6.555.871 5,52-21,81-1,26 49,50 Kaynak: İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2018 Haziran Bülten MİLLİYETLERİNE GÖRE İSTANBUL A GELEN YABANCILAR 2018 yılının Haziran ayında İstanbul a gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde ilk 5 ülkenin sırasıyla; Almanya, İran, Rusya Federasyonu, Irak ve Suudi Arabistan vatandaşlarının oluşturduğu görülmektedir. 2018 yılı ilk yarısında İstanbul a gelen yabancıların toplamdaki yüzdeleri şöyle: 6

Almanya:%9.5, İran:%7.6, Rusya Federasyonu:%4.5, Irak :%4.3, Suudi Arabistan:%3.9, Fransız:%3.6, İngiliz:%3.5, Hollanda:%2.6, Çin:%2.6, Amerika:%2.6, Ukrayna:%2.5, Özbekistan:%1.9, Kuveyt:%1.7, Azerbeycan:%1.7, Ürdün:%1.7, Diğer Ülkeler: 45,9 Tablo 4. İstanbul a Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Haziran) S. No ÜLKE İSMİ 2018 Gelen 2017 Gelen Değişim S. No ÜLKE İSMİ 2018 Gelen 2017 Gelen Değişim 1 ALMANYA 625.454 403.235 55,1 56 AVUSTRALYA 30.372 17.967 69,0 2 İRAN 495.011 337.259 46,8 57 ARNAVUTLUK 23.439 18.448 27,1 3 RUSYA FEDERASYONU 294.765 186.875 57,7 58 TAYLAND 22.106 14.485 52,6 4 IRAK 282.270 185.308 52,3 59 HAYMATLOS 23.126 18.864 22,6 5 İNGİLTERE 230.455 146.440 57,4 60 AFGANİSTAN 20.579 14.913 38,0 6 FRANSA 233.609 151.890 53,8 61 YEMEN 21.121 16.459 28,3 7 SUUDİ ARABİSTAN 252.468 201.293 25,4 62 MOLDOVA 20.149 12.192 65,3 8 HOLLANDA 172.182 147.885 16,4 63 FİLİPİNLER 20.831 17.341 20,1 9 ÇİN HALK CUM. 169.974 127.855 32,9 64 BİRLEŞİK ARAP E. 17.376 9.190 89,1 10 UKRAYNA 163.169 93.468 74,6 65 FİNLANDİYA 18.919 11.058 71,1 11 ABD 169.477 109.971 54,1 66 KOLOMBİYA 19.967 12.788 56,1 12 ÖZBEKİSTAN 121.289 88.405 37,2 67 GÜNEY AFRIKA CUM. 20.099 13.541 48,4 13 CEZAYİR 109.694 61.073 79,6 68 TACİKİSTAN 17.331 11.456 51,3 14 AZERBAYCAN 112.241 92.328 21,6 69 FİLİSTİN 19.191 11.782 62,9 15 KUVEYT 113.885 92.846 22,7 70 MACARİSTAN 17.236 8.300 107,7 16 TÜRKMENİSTAN 109.393 75.075 45,7 71 BEYAZ RUSYA 16.632 10.449 59,2 17 İTALYA 99.949 63.782 56,7 72 UMMAN 17.657 11.755 50,2 18 LÜBNAN 99.244 70.101 41,6 73 MAKEDONYA 14.246 9.022 57,9 19 ÜRDÜN 110.114 78.052 41,1 74 ÇEK CUMHURIYETİ 14.715 11.355 29,6 20 İSRAİL 92.064 67.035 37,3 75 İRLANDA 15.787 11.337 39,3 21 İSVEÇ 94.652 54.757 72,9 76 HIRVATİSTAN 13.359 6.202 115,4 22 AVUSTURYA 85.398 63.064 35,4 77 NİJERYA 13.050 8.888 46,8 23 BELÇİKA 82.141 54.862 49,7 78 PORTEKİZ 12.962 7.521 72,3 24 ENDONEZYA 73.063 46.583 56,8 79 SLOVENYA 12.272 7.938 54,6 25 KAZAKİSTAN 80.612 54.706 47,4 80 LİTVANYA 12.574 5.908 112,8 26 LİBYA 73.204 50.228 45,7 81 MEKSİKA 12.183 6.912 76,3 27 İSVİÇRE 69.221 42.352 63,4 82 SİNGAPUR 10.594 5.578 89,9 28 ROMANYA 69.016 38.707 78,3 83 MOĞOLİSTAN 8.309 6.827 21,7 29 K.K.T.C 66.011 41.713 58,3 84 SLOVAKYA 8.927 4.641 92,4 30 GÜNEY KORE 66.283 43.809 51,3 85 ERMENİSTAN 7.838 5.523 41,9 31 TUNUS 62.402 40.942 52,4 86 BANGLADEŞ 8.263 5.323 55,2 32 FAS 64.310 36.924 74,2 87 LETONYA 7.470 4.721 58,2 33 İSPANYA 62.353 46.594 33,8 88 ESTONYA 7.072 4.754 48,8 34 TAYVAN 58.639 34.151 71,7 89 SUDAN 7.122 4.106 73,5 35 MISIR 59.853 34.885 71,6 90 HONKONG 7.588 6.057 25,3 7

36 SURİYE 61.198 40.418 51,4 91 KARADAĞ 6.423 3.425 87,5 37 HİNDİSTAN 56.327 42.884 31,3 92 ŞİLİ 5.502 3.321 65,7 38 KIRGIZİSTAN 55.102 34.020 62,0 93 YENİ ZELENDA 5.256 2.564 105,0 39 BULGARİSTAN 49.478 23.364 111,8 94 NEPAL 3.984 2.273 75,3 40 KATAR 49.789 35.351 40,8 95 SOMALİ 3.842 2.573 49,3 41 DANİMARKA 46.021 28.762 60,0 96 KAMERUN 3.723 2.805 32,7 42 YUNANİSTAN 41.270 26.201 57,5 97 SENEGAL 3.465 2.158 60,6 43 MALEZYA 40.004 23.764 68,3 98 ETİYOPYA 3.634 2.574 41,2 44 PAKİSTAN 45.826 28.725 59,5 99 VİETNAM 3.425 2.283 50,0 45 KANADA 42.423 29.832 42,2 100 ERİTRE 3.271 2.026 61,5 46 KOSOVA 33.594 21.612 55,4 101 KIBRIS RUM KESİMİ 3.264 1.587 105,7 47 GÜRCİSTAN 32.945 25.556 28,9 102 EKVATOR 3.329 1.922 73,2 48 BAHREYN 29.956 18.827 59,1 103 KONGO DEMOK. CUM. 3.383 1.614 109,6 49 JAPONYA 31.589 19.461 62,3 104 VENEZUELLA 3.343 1.912 74,8 50 ARJANTİN 32.071 20.287 58,1 105 KENYA 2.872 1.674 71,6 51 BREZİLYA 29.547 16.720 76,7 106 MALTA 2.760 1.670 65,3 52 NORVEÇ 31.038 17.082 81,7 107 GANA 2.632 1.367 92,5 53 SIRBİSTAN 25.692 16.709 53,8 108 BİR. MİLLETLER ÖRG. 2.529 1.374 84,1 54 BOSNA HERSEK 24.307 17.665 37,6 109 PERU 3.594 2.450 46,7 55 POLONYA 23.769 13.928 70,7 110 DİĞER 3.340 24.336 628,6 Kaynak: İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Haziran 2018 1.2.2. ANTALYA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ Antalya ya 2018 yılının Haziran ayında gelen ziyaretçi sayısı 1.922.714 olarak gerçekleşerek, geçen yılın aynı ayında gelen ziyaretçi sayısına göre %30,47 oranında artış göstermiştir. Tablo 5 te Antalya ya gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 5. Antalya ya Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 116.974 115.600 95.148 87.310 98.378-1,17-17,69-8,24 12,68 ŞUBAT 158.147 156.005 108.164 84.612 109.639-1,35-30,67-21,77 29,57 MART 330.291 322.230 257.441 165.741 283.031-2,44-20,11-35,62 70,76 NİSAN 797.141 651.885 373.764 517.360 710.605-18,22-42,66 38,42 37,35 MAYIS 1.506.809 1.388.037 639.227 1.056.971 1.594.863-7,88-53,95 65,35 50,88 HAZİRAN 1.779.151 1.642.032 712.953 1.473.621 1.922.714-7,71-56,58 106,69 30,47 TEMMUZ 2.046.715 2.036.137 1.013.912 1.819.502-0,52-50,20 79,45 AĞUSTOS 2.020.338 1.952.730 1.007.801 1.760.500-3,35-48,39 74,69 EYLÜL 1.621.491 1.585.690 934.545 1.527.523-2,21-41,06 63,45 EKİM 1.071.514 1.027.987 791.718 982.441-4,06-22,98 24,09 KASIM 283.117 272.926 140.637 141.444-3,60-48,47 0,57 ARALIK 151.000 118.591 106.603 121.937-21,46-10,11 14,38 TOPLAM 11.882.688 11.271.996 6.181.913 9.617.025-5,16-45,15 55,57 6 AY TOP. 4.688.513 4.275.789 2.186.697 3.385.615 4.719.230-1,93-48,85 54,82 39,39 Kaynak: Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Antalya Valiliği Havalimanı Mülki İdare Amirliği verilerinden derlenmiştir. 2018 - Haziran Bülteni 8

2018 yılının Haziran ayında Antalya ya gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde, ilk 5 ülke sırasıyla; Rusya Federasyonu, Almanya, Ukrayna, İngiltere ve Polonya dır En önemli kaynak pazarımız olan Rusya Federasyonu, Antalya ya gelen ziyaretçi sayısında geçen yılın aynı ayına göre %26 oranında artış göstermiştir. İkinci kaynak pazarımız olan Almanya da ise, gelen ziyaretçi sayısı geçen senenin aynı ayına göre %17 oranında artış göstermiştir. Tablo 6. Antalya ya Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Haziran) MİLLİYETİ 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 RUSYA 676.703 535.158 12.028 629.568 793.401-20,92-97,75 5.134,19 26,02 ALMANYA 302.420 321.673 204.296 203.506 238.944 6,37-36,49-0,39 17,41 UKRAYNA 49.843 51.658 106.952 145.713 152.835 3,64 107,04 36,24 4,89 İNGİLTERE 53.506 56.818 44.024 45.162 90.098 6,19-22,52 2,58 99,50 POLONYA 37.799 41.364 18.466 24.915 62.820 9,43-55,36 34,92 152,14 KAZAKİSTAN 65.170 67.159 27.126 56.403 54.707 3,05-59,61 107,93-3,01 ROMANYA 19.196 23.673 21.020 25.845 45.385 23,32-11,21 22,95 75,60 ÇEKYA 31.714 32.101 9.590 15.666 36.516 1,22-70,13 63,36 133,09 BEYAZ RUSYA 25.325 26.955 10.571 31.992 34.354 6,44-60,78 202,64 7,38 HOLLANDA 37.919 35.685 24.968 17.202 29.674-5,89-30,03-31,10 72,50 İSVEÇ 54.620 49.913 24.792 15.772 27.997-8,62-50,33-36,38 77,51 SLOVAKYA 22.260 26.234 7.164 13.483 25.910 17,85-72,69 88,20 92,17 DANİMARKA 26.657 23.078 19.104 17.000 21.072-13,43-17,22-11,01 23,95 BELÇİKA 28.872 26.282 13.235 12.744 20.110-8,97-49,64-3,71 57,80 LİTVANYA 7.821 7.825 8.946 11.113 19.074 0,05 14,33 24,22 71,64 MOLDOVA 10.961 12.638 9.762 15.626 18.178 15,30-22,76 60,07 16,33 İSRAİL 14.011 5.370 5.495 14.529 14.174-61,67 2,33 164,40-2,44 NORVEÇ 40.928 30.763 14.406 7.474 13.386-24,84-53,17-48,12 79,10 MACARİSTAN 7.834 11.743 4.981 7.676 11.842 49,90-57,58 54,11 54,27 KOSOVA 5.723 7.331 8.790 9.260 11.336 28,10 19,90 5,35 22,42 SIRBİSTAN 8.848 9.427 2.585 4.047 10.502 6,54-72,58 56,56 159,50 İSVİÇRE 15.745 16.055 7.044 5.209 8.813 1,97-56,13-26,05 69,19 AVUSTURYA 39.783 30.156 10.891 3.335 8.776-24,20-63,88-69,38 163,15 FİNLANDİYA 17.058 13.640 7.936 5.699 7.863-20,04-41,82-28,19 37,97 AZERBEYCAN 6.271 5.197 5.153 5.832 7.162-17,13-0,85 13,18 22,81 FRANSA 16.849 11.863 4.304 4.709 6.824-29,59-63,72 9,41 44,91 BOSNA HERSEK 4.269 4.896 2.189 3.796 6.458 14,69-55,29 73,41 70,13 LETONYA 4.609 4.975 3.144 3.162 5.958 7,94-36,80 0,57 88,43 ESTONYA 4.463 5.215 2.403 3.842 5.180 16,85-53,92 59,88 34,83 İRAN 6.935 8.570 11.536 14.628 4.400 23,58 34,61 26,80-69,92 BULGARİSTAN 2.299 3.127 1.982 1.792 4.254 36,02-36,62-9,59 137,39 İTALYA 4.940 3.671 1.357 1.430 2.364-25,69-63,03 5,38 65,31 SLOVENYA 2.049 2.523 840 759 1.700 23,13-66,71-9,64 123,98 9

K.K.T.C. 1.255 1.316 1.323 1.770 1.219 4,86 0,53 33,79-31,13 DİĞER 27.417 26.074 18.195 38.191 55.623-4,90-30,22 109,90 45,64 T.C. 46.403 45.603 36.355 54.771 63.805-1,72-20,28 50,66 16,49 TOPLAM 1.728.475 1.585.729 712.953 1.473.621 1.922.714-8,26-55,04 106,69 30,48 Kaynak: Antalya Valiliği Havalimanı Mülki İdare Amirliği den derlenmiştir. 2018 Haziran Bülteni 1.2.3. MUĞLA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ Muğla ya 2018 yılının Haziran ayında gelen ziyaretçi sayısı, 474.035 olarak gerçekleşerek geçen senenin aynı ayına göre %38,39 oranında artış olduğu gözlemlenmiştir. Bu rakamın %95 ini yabancı, %5 ini yerli turist oluşturmaktadır. Tablo 7 de Muğla ya gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 7. Muğla ya Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı AYLAR YILLAR DEĞİŞİM ORANI (%) 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 2.874 3.038 5.743 5.580 5.115 5,71 89,04-2,84-8,33 ŞUBAT 4.087 4.345 8.345 5.361 3.690 6,31 92,06-35,76-31,1 MART 8.132 13.060 19.343 10.561 19.056 60,6 48,11-45,4 80,43 NİSAN 128.324 92.227 70.939 77.180 109.337-28,13-23,08 8,8 41,66 MAYIS 419.463 388.179 235.893 249.731 344.158-7,46-39,23 5,87 37,81 HAZİRAN 525.420 515.141 273.660 342.526 474.035-1,96-46,88 25,16 38,39 TEMMUZ 657.689 637.057 360.706 423.812-3,14-43,38 17,5 AĞUSTOS 684.010 634.320 361.997 425.513-7,26-42,93 17,55 EYLÜL 559.722 498.835 306.371 366.030-10,88-38,58 19,47 EKİM 291.054 261.726 165.634 167.877-10,08-36,71 1,35 KASIM 17.010 23.201 9.878 9.971 36,4-57,42 0,94 ARALIK 4.903 10.338 4268 5337 110,85-58,71 25,04 TOPLAM 3.302.688 3.081.467 1.818.509 2.089.479-6,7-40,99 14,9 6 AY TOPLAM 1.088.300 1.015.990 613.923 690.939 955.391-6,64-39,57 12,54 38,27 Kaynak: Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018 Haziran Bülteni 2018 yılının Haziran ayında Muğla ya gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde, ilk 5 ülke sırasıyla; İngiltere, Rusya Federasyonu, Ukrayna, Almanya ve Polonya dır. 2014, 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarının Haziran aylarında Muğla ya gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı Tablo 8 de belirtilmiştir. 10

Tablo 8. Muğla ya Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Haziran) MİLLİYETİ 2015 2016 2017 2018 2016/2015 2017/2016 2018/2017 ALMANYA 93.616 21.315 23.713 30.564-77,23 11,25 28,89 AMERİKA 5.994 2.159 1.179 2.020-63,98-45,39 71,33 AVUSTRALYA 3020 923 419 733-69,44-54,60 74,94 AVUSTURYA 4.005 1.077 665 948-73,11-38,25 42,56 AZERBEYCAN 1355 1139 1.652 1.431-15,94 45,04-13,38 BELÇİKA 34.954 6.709 6.204 8.626-80,81-7,53 39,04 BEYAZRUSYA 3.202 634 2.788 3.426-80,20 339,75 22,88 BULGARİSTAN 4.352 1.198 1.090 2.416-72,47-9,02 121,65 ÇEKYA 5.085 1.121 1.803 5.223-77,95 60,84 189,68 DANİMARKA 15.285 7.737 4.618 3.507-49,38-40,31-24,06 FİNLANDİYA 8.190 1.956 495 1446-76,12-74,69 192,12 FRANSA 29.165 2.367 2.448 3100-91,88 3,42 26,63 G.AFRİKA C. 713 184 217 354-74,19 17,93 63,13 HOLLANDA 78.453 15.687 10.298 15.601-80,00-34,35 51,50 İNGİLTERE 444.216 138.395 125.214 164.245-68,85-9,52 31,17 İRAN 448 1.183 352 252 164,06-70,25-28,41 İRLANDA 7.506 2.580 1.346 1.969-65,63-47,83 46,29 İSPANYA 1.721 287 323 487-83,32 12,54 50,77 İSRAİL 1.494 471 5.084 3.234-68,47 979,41-36,39 İSVEÇ 22.496 3.613 2.730 4.627-83,94-24,44 69,49 İSVİÇRE 2.896 862 1.025 680-70,23 18,91-33,66 İTALYA 6.758 1.873 1.342 2.018-72,28-28,35 50,37 JAPONYA 260 34 38 39-86,92 11,76 2,63 KANADA 1.611 549 294 516-65,92-46,45 75,51 KAZAKİSTAN 1.015 43 889 1.544-95,76 1.967,44 73,68 LETONYA 637 223 193 222-64,99-13,45 15,03 LİTVANYA 4.609 2.886 2.518 2.591-37,38-12,75 2,90 LÜBNAN 953 770 2.519 5.335-19,20 227,14 111,79 MACARİSTAN 1.126 209 227 338-81,44 8,61 48,90 MISIR 82 45 41 60-45,12-8,89 46,34 NORVEÇ 4.848 1.613 412 702-66,73-74,46 70,39 POLONYA 48.123 10.539 10.923 26.358-78,10 3,64 141,31 PORTEKİZ 708 175 134 195-75,28-23,43 45,52 ROMANYA 3.783 2.242 2.110 4.494-40,73-5,89 112,99 RUSYA FED. 82.177 636 62.933 92.575-99,23 9.795,13 47,10 SIRBİSTAN 1.461 97 373 1.195-93,36 284,54 220,38 SLOVAKYA 1.015 115 194 1.138-88,67 68,70 486,60 SLOVENYA 198 27 64 83-86,36 137,04 29,69 SUUDİ ARABİSTAN 237 14 97 199-94,09 592,86 105,15 UKRAYNA 14.842 20.094 31.855 44.596 35,39 58,53 40,00 ÜRDÜN 3.385 100 1.217 1.468-97,05 1.117,00 20,62 11

YENİ ZELANDA 849 262 186 238-69,14-29,01 27,96 YUNANİSTAN 7.287 2.168 2.035 2.023-70,25-6,13-0,59 DİĞER 20.571 2.475 3.350 8.010-87,97 35,35 139,10 YABANCI TURİST 974.701 258.786 317.696 450.826-73,45 22,76 41,90 YERLİ TURİST 41.289 14.874 24.830 23.209-63,98 66,94-6,53 GENEL TOPLAMI 1.015.990 273.660 342.526 474.035-73,06 25,16 38,39 Kaynak: Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018 2018 Haziran Bülteni 1.2.4. İZMİR E GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ İzmir e 2018 yılının Haziran ayında gelen ziyaretçi sayısı 209.172 olarak gerçekleşmiştir. Geçen senenin Haziran ayına göre %34,03 oranında artış göstermiştir. Tablo 8 de İzmir e gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 8. İzmir e Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı AYLAR YILLAR DEĞİŞİM ORANI 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 53.301 46.905 48.558 49.719 24.330-12,00 3,52 2,39-51,06 ŞUBAT 64.271 58.143 51.902 49.105 27.923-9,53-10,73-5,39-43,13 MART 71.643 70.217 72.713 67.610 66.779-1,99 3,55-7,02-1,2 NİSAN 138.058 117.851 81.030 91.119 99.613-14,64-31,24 12,45 9,32 MAYIS 187.764 182.012 121.896 112.634 123.218-3,06-33,03-7,60 9,39 HAZİRAN 214.307 197.817 124.923 156.058 209.172-7,69-36,85 24,92 34,03 TEMMUZ 303.790 303.118 223.902 248.714-0,22-26,13 11,08 AĞUSTOS 287.170 291.979 185.526 241.832 1,67-36,46 30,35 EYLÜL 223.774 219.188 146.014 178.891-2,05-33,38 22,52 EKİM 178.793 171.599 107.145 111.929-4,02-37,56 4,46 KASIM 71.008 77.666 48.310 17.203 9,38-37,80-64,39 ARALIK 53.688 56.057 55.552 21.990 4,41-0,90-60,42 TOPLAM 1.847.567 1.792.552 1.267.471 1.346.804-2,98-29,29 6,26 6 AYLIK TOP. 729.344 672.945 379.126 526.245 551.035-10,43-13,27 1,31 4,71 Kaynak: İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018 Haziran Bülteni 2014, 2015, 2016,2017 ve 2018 yıllarının Haziran ayında İzmir e gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı aşağıdaki grafikte belirtilmiştir. 12

DİĞER 25% ALMANYA 37% YUNANİSTAN 2% POLONYA 2% BELÇİKA 3% FRANSA 3% İRAN 4% K.K.T.C. 3% RUSYA FED. 4% İNGİLTERE 8% HOLLANDA 9% İzmir e gelen yabancı ziyaretçilerin rakamları incelendiğinde; 2018 yılının Haziran ayında en çok ziyaretçi gönderen ilk 5 ülke sırasıyla; Almanya %37, Hollanda %9, İngiltere %8, Rusya Federasyonu %4 ve İran %4 dür. 2018 yılının Haziran ayında İzmir e gelen ziyaretçi sayısının yaklaşık %66 sını yabancı ziyaretçiler oluşturmuştur. Tablo 9. İzmir e Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Haziran) MİLLİYETİ 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 A.B.D. 2306 2759 1011 1158 1228 19,64-63,36 14,54 6,04 ALMANYA 35.191 33.568 21.206 30.314 48.289-4,61-36,83 42,95 59,30 ARJANTİN 108 284 41 54 94 162,96-85,56 31,71 74,07 ARNAVUTLUK 44 70 19 22 56 59,09-72,86 15,79 154,55 AVUSTRALYA 870 749 180 322 199-13,91-75,97 78,89-38,20 AVUSTURYA 2.469 2.115 932 1.280 2.456-14,34-55,93 37,34 91,88 AZERBEYCAN 945 832 694 724 919-11,96-16,59 4,32 26,93 BELARUS 6.807 5.897 1.674 3.267 5.335-13,37-71,61 95,16 63,30 BELÇİKA 8587 6802 3977 4370 5190-20,79-41,53 9,88 18,76 BOSNA HERSEK 132 98 23 77 99-25,76-76,53 234,78 28,57 BREZİLYA 312 522 45 109 287 67,31-91,38 142,22 163,30 BULGARİSTAN 454 438 367 547 813-3,52-16,21 49,05 48,63 CEZAYİR 95 37 3 10 44-61,05-91,89 233,33 340,00 ÇEKYA 893 1.864 442 650 1.115 108,73-76,29 47,06 71,54 ÇİN HALK CUM. 255 396 152 53 254 55,29-61,62-65,13 379,25 DANİMARKA 1.266 1.328 837 1.126 1.795 4,90-36,97 34,53 59,41 ENDONEZYA 10 28 51 10 55 180,00 82,14-80,39 450,00 ERMENİSTAN 31 23 1 15 10-25,81-95,65 1.400,00-33,33 ESTONYA 8 13 22 29 16 62,50 69,23 31,82-44,83 FAS 186 96 43 74 84-48,39-55,21 72,09 13,51 FİLİPİNLER 55 356 152 152 906 547,27-57,30 0,00 496,05 FİNLANDİYA 627 724 696 847 740 15,47-3,87 21,70-12,63 FRANSA 14963 10145 3105 3408 4281-32,20-69,39 9,76 25,62 G. KIBRIS RUM YÖN. 135 124 80 147 71-8,15-35,48 83,75-51,70 13

G. KORE 452 280 160 38 125-38,05-42,86-76,25 228,95 GÜNEY AFRİKA CUM. 259 234 32 16 37-9,65-86,32-50,00 131,25 GÜRCİSTAN 276 158 39 40 431-42,75-75,32 2,56 977,50 HIRVATİSTAN 125 223 49 56 137 78,40-78,03 14,29 144,64 HİNDİSTAN 178 289 81 40 511 62,36-71,97-50,62 1.177,50 HOLLANDA 9.975 8.985 5.489 4.311 7.785-9,92-38,91-21,46 80,58 IRAK 17 7 13 27 81-58,82 85,71 107,69 200,00 İNGİLTERE 13.782 11.242 8.891 8.049 10.720-18,43-20,91-9,47 33,18 İRAN 4730 7169 10186 12887 6988 51,56 42,08 26,52-45,77 İRLANDA 6.304 5.682 1.454 1.966 2.869-9,87-74,41 35,21 45,93 İSPANYA 1150 1233 224 187 161 7,22-81,83-16,52-13,90 İSRAİL 56 44 92 25 13-21,43 109,09-72,83-48,00 İSVEÇ 2376 2374 1200 1473 2056-0,08-49,45 22,75 39,58 İSVİÇRE 1.936 2.224 924 870 1.963 14,88-58,45-5,84 125,63 İTALYA 15497 12099 522 557 612-21,93-95,69 6,70 9,87 İZLANDA 11 16 10 7 12 45,45-37,50-30,00 71,43 JAPONYA 283 533 115 56 82 88,34-78,42-51,30 46,43 K.K.T.C. 1.548 1.451 1.833 1.749 2.669-6,27 26,33-4,58 52,60 KANADA 464 566 291 304 519 21,98-48,59 4,47 70,72 KARADAĞ 16 17 2 25 36 6,25-88,24 1.150,00 44,00 KAZAKİSTAN 61 33 38 50 74-45,90 15,15 31,58 48,00 KOLOMBİYA 39 69 21 207 379 76,92-69,57 885,71 83,09 KOSOVA 74 54 24 89 96-27,03-55,56 270,83 7,87 KUVEYT 23 1 2 106 301-95,65 100,00 5.200,00 183,96 LETONYA 60 158 19 47 58 163,33-87,97 147,37 23,40 LİBYA 3 22 6 2 6 633,33-72,73-66,67 200,00 LİTVANYA 139 178 112 160 881 28,06-37,08 42,86 450,63 LÜBNAN 56 31 25 23 78-44,64-19,35-8,00 239,13 LÜKSEMBURG 207 73 14 14 10-64,73-80,82 0,00-28,57 MACARİSTAN 328 850 109 59 113 159,15-87,18-45,87 91,53 MAKEDONYA 55 56 27 38 78 1,82-51,79 40,74 105,26 MALEZYA 72 35 7 6 31-51,39-80,00-14,29 416,67 MALTA 22 8 0 3 1-63,64-100,00-66,67 MEKSİKA 231 197 32 137 178-14,72-83,76 328,13 29,93 MISIR 10 12 32 16 90 20,00 166,67-50,00 462,50 MİLLİYETSİZ 68 62 29 64 93-8,82-53,23 120,69 45,31 MOLDOVA CUM. 43 30 12 600 1307-30,23-60,00 4.900,00 117,83 NORVEÇ 1.696 1.147 648 685 985-32,37-43,50 5,71 43,80 ÖZBEKİSTAN 13 7 5 12 18-46,15-28,57 140,00 50,00 PAKİSTAN 14 31 5 6 26 121,43-83,87 20,00 333,33 POLONYA 5091 7767 1544 2023 5011 52,56-80,12 31,02 147,70 PORTEKİZ 691 428 61 84 80-38,06-85,75 37,70-4,76 ROMANYA 297 347 166 226 548 16,84-52,16 36,14 142,48 14

RUSYA FED. 7.459 4.303 157 4.295 8.465-42,31-96,35 2.635,67 97,09 S.ARABİSTAN 23 6 10 17 1086-73,91 66,67 70,00 6.288,24 SİNGAPUR 8 87 9 11 19 987,50-89,66 22,22 72,73 SLOVAKYA 673 1755 264 328 584 160,77-84,96 24,24 78,05 SLOVENYA 94 145 29 21 28 54,26-80,00-27,59 33,33 SURİYE 40 137 11 4 134 242,50-91,97-63,64 3.250,00 ŞİLİ 62 101 10 16 28 62,90-90,10 60,00 75,00 TACİKİSTAN 4 3 3 1 8-25,00 0,00-66,67 700,00 TAYLAND 36 53 12 28 18 47,22-77,36 133,33-35,71 TUNUS 128 84 39 12 19-34,38-53,57-69,23 58,33 TÜRKMENİSTAN 19 8 4 20 24-57,89-50,00 400,00 20,00 UKRAYNA 236 338 195 1236 3669 43,22-42,31 533,85 196,84 ÜRDÜN 14 3 17 86 934-78,57 466,67 405,88 986,05 VENEZÜELLA 21 113 3 5 4 438,10-97,35 66,67-20,00 YEMEN 2 3 1 1 37 50,00-66,67 0,00 3.600,00 YENİ ZELLANDA 134 115 42 47 46-14,18-63,48 11,90-2,13 YUNANİSTAN 3.966 2.602 1.847 1.855 1.530-34,39-29,02 0,43-17,52 DİĞER 459 407 254 215 418-11,33-37,59-15,35 94,42 YABANCI TOPLAM 158.871 145.968 73.226 94.325 139.679-8,12-49,83 28,81 48,08 TÜRKİYE 55436 51849 51697 61733 69493-6,47-0,29 19,41 12,57 GENEL TOPLAM 214.307 197.817 124.923 156.058 209.172-7,69-36,85 24,92 34,03 Kaynak: İzmir Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018-Haziran Bülteni 2. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ, ORTALAMA HARCAMA ve TURİZM GİDERİ 2.1. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ ve ORTALAMA HARCAMA Ülkemizin turizm geliri, 2016 yılından 2017 yılına %18,5 artarak 26,2 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Bunun yanında yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızdan elde edilen gelir ise; 5,9 Milyar ABD Doları gerçekleşerek bir önceki yıla oranla yaklaşık aynı rakamlara ulaşmıştır. Gelen yabancı sayısının %21,24 oranında artışı, sadece yabancılardan elde edilen gelir %20,2 oranda artmasını sağlamıştır. Türkiye nin turizm gelirinin yıllara göre dağılımı incelendiğinde, 2014 yılından sonra turizm gelirimizde düşüş yaşanmış ancak 2018 yılında bu trend tekrar yükselişe geçmiştir. 2018 yılının turizm geliri ilk yarım dönemde 11,4 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre %30,6 oranında artarak devam etmektedir. 15

Milyar $ Milyar $ $40,0 $35,0 $30,0 $25,0 $20,0 $15,0 $10,0 $5,0 $0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 YABANCI $15,7 $13,9 $15,9 $19,6 $19,1 $19,1 $22,2 $22,4 $25,3 $27,8 $25,4 $15,9 $20,2 $9,2 VATANDAŞ $4,4 $4,5 $4,7 $5,4 $5,7 $5,6 $5,6 $6,4 $6,8 $6,3 $5,8 $5,9 $5,9 $2,1 TOPLAM $20,3 $18,6 $20,9 $25,4 $25,1 $24,9 $28,1 $29,0 $32,3 $34,3 $31,5 $22,1 $26,2 $11,4 Şekil 1. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Turizm Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı Şekil 2 de 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait gelir grafiği rakamları verilmiştir. 2018 yılının turizm geliri Ocak- Haziran döneminde 11,40 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre %31,03 oranında artmıştır. 30 27 24 21 18 15 12 9 6 3 0 2015 2016 2017 2018 YABANCI $10,40 $6,60 $6,70 $9,20 VATANDAŞ $2,00 $2,20 $1,90 $2,10 TOPLAM $12,60 $9,00 $8,70 $11,40 Şekil 2. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Turizm Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı (Yarım Dönem) 16

AYLAR Tablo 14 te 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait turizm geliri verilmiştir. Tablo 11. 2015-2018 Yılları Turizm Geliri (Milyon $) 2015 2016 2017 2018 2017/2016 2018/2017 (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) OCAK 1 237,4 378,7 9,4 1 625,5 980,4 422,6 9 1 412,0 797,5 339,4 6,7 1 143,6 1118,3 385,9 7 1511,2-18,7-19,7-25,6-19,0 40,2 13,7 4,5 32,1 ŞUBAT 1 112,7 305,3 9,3 1 427,3 828,8 351,4 8,6 1 188,8 703,6 282,2 6,5 992,3 979,5 314,4 7,5 1301,4-15,1-19,7-24,4-16,5 39,2 11,4 15,4 31,2 MART 1 464,7 340,3 11 1 816,0 1 071,1 383,9 10,6 1 465,6 903,5 322,3 8 1 233,8 1250,6 353,7 8,3 1612,6-15,6-16,0-24,5-15,8 38,4 9,7 3,8 30,7 3 AYLIK TOP. 3814,8 1024 29,7 4868,8 2880 1158 28,2 4066 2404,6 943,9 21,2 3369,7 3348,4 1054 22,8 4425,2-16,5-18,5-24,8-17,1 39,3 11,7 7,5 31,3 NİSAN 1 521,7 330,3 11,7 1 863,8 967,8 372,4 12,6 1 352,8 1 031,8 329,7 10,6 1 372,1 1409,5 388,9 11,7 1810,1 6,6-11,5-15,9 1,4 36,6 18,0 10,4 31,9 MAYIS 2 347,3 356,3 15,8 2 719,4 1 416,4 408,7 13,3 1 838,4 1 533,2 361,2 10,8 1 905,2 2063,1 347,6 11,2 2421,9 8,2-11,6-18,8 3,6 34,6-3,8 3,7 27,1 HAZİRAN 2 793,8 339,3 17,4 3 150,5 1 425,2 351,3 13,5 1 790,0 1 810,8 313,3 11,6 2 135,7 2463,5 336,8 12,2 2812,5 27,1-10,8-14,1 19,3 36,0 7,5 5,2 31,7 6 AYLIK TOP. 10.447, 6 2.049,9 74,6 12.602,50 6.689,40 2.209,40 67,6 9.047,20 6.780,40 1.948,10 54,2 8.782,70 9.284,50 2.127,30 57,9 11.469,70 1,4-14,9-19,8-2,9 36,9 9,2 6,8 30,6 TEMMUZ 3 018,7 642,1 22,2 3 683,0 1 710,2 663,5 16,9 2 390,6 2 695,0 758,1 15,8 3 468,9 57,6 14,3-6,5 45,1 AĞUSTOS 3 849,7 868,5 24 4 742,4 2 252,3 828,8 17,3 3 098,4 3 288,0 962,4 19,6 4 270,0 46,0 16,1 13,3 37,8 EYLÜL 3 025,5 822,8 20,5 3 868,8 1 925,2 847,3 15,5 2 788,0 2 744,5 884,3 24 3 652,8 42,6 4,4 54,8 31,0 EKİM 2 834,3 530,2 16,9 3 381,4 1 801,0 493 15,7 2 309,7 2 512,0 481,6 19 3012,6 39,5-2,3 21,0 30,4 KASIM 1 310,2 474,2 12,9 1 797,3 892 429 10 1 331,0 1207,8 448,7 10,5 1667 35,4 4,6 5,0 25,2 ARALIK 922,8 455 11,5 1 389,3 721 413 8,1 1 142,1 995,2 425,6 8,8 1429,6 38,0 3,1 8,6 25,2 TOPLA M 12 AYLIK TOPLAM 25.438. 8 5.843,0 183 31.464,70 15.991,4 5.964,90 151,1 22.107,4 20.222,9 5.908,8 151,9 26.283,6 26,5-0,9 0,53 18,9 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, Merkez Bankası, Kültür ve Turizm Bakanlığı *İlk Yarım Dönem **Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. (*) : Yabancı ziyaretçilerden elde edilen gelir. (**) : Yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilen gelir. (***) : GSM Dolaşım Harcamaları ile Marina Hizmet Harcamaları Toplam Gelirde Yer Almakta Olup, Yabancı - Vatandaş Ayrımı Verilememektedir. 17

ABD Doları - $ TURİZM GELİRİ VE ORTALAMA HARCAMA TABLOSU 2018 yılına ait yabancı ziyaretçilerin ortalama harcaması 629 ABD Doları ve yurtdışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması 877 ABD Doları olarak gerçekleşmiş olup; 2018 yılı Ocak Haziran genel ortalama harcaması 667 ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Şekil 3 te yabancı ziyaretçilerin ve yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcamasının yıllara göre dağılımı gösterilmiştir. 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 YABANCI 759 766 722 692 742 697 670 709 715 749 775 715 633 630 629 VATANDAŞ 1.262 1.214 1.153 1.121 1.191 1.222 1.231 1.168 1.241 1.252 1.130 970 978 903 877 TOPLAM 843 842 803 770 820 783 755 778 795 824 828 756 705 681 667 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü. *Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. (2018 yılı Ocak Haziran) Şekil 3. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Ortalama Harcamasının Yıllara Göre Dağılımı 2.1.1. TURİZM SEKTÖRÜNÜN TEKSTİL VE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 2018 yılının ilk 6 ayında gerçekleşen ülkemizin ihracat rakamı 12 milyar 937 milyon 899 bin ABD Doları, ithalat rakamı ise 18 milyar 450 milyon 651 bin ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret açığı 5 milyar 512 milyon 752 bin ABD Doları gerçekleşmiştir. İlk 6 aylık döneme ait turizm gelirimiz 11 milyar 469 milyon 70 bin ABD Doları olmuştur. Diğer bir deyişle, turizm gelirimiz, dış ticaret açığımızın %20,81 ini karşılamıştır. Tablo 12 de dış ticaret verisi ve turizm gelirinin yanı sıra otomotiv ile tekstil sektörünün ithalat ve ihracat rakamlarına yer verilmiştir. 18

Tablo 12. Türkiye, Tekstil ve Otomotiv Sektörünün Dış Ticaret Verileri ile Turizm Sektörünün Karşılaştırılması YILLAR Değişim 2015 2016 2017 2018 KALEMLER (%) Türkiye Toplam İthalatı 18.199.145 19.476.282 19.173.756 18.450.651-4% TÜRKİYE (*) Türkiye Toplam İhracatı 11.949.647 12.864.154 13.125.307 12.937.899-1% Türkiye Toplam Dış Ticaret Açığı 6.249.498 6.612.128 6.048.449 5.512.752-9% TURİZM (*) Turizm Geliri 12.602,50 9.047,60 8.782,70 11.469,70 Turizm Gelirinin Dış Ticaret Açığını Karşılama Oranı 20,17% 13,68% 14,52% 20,81% Otomotiv İthalatı 2.066.827 2.821.056 2.110.342 1.550.296-27% Otomotiv İhracatı 2.333.025 2.418.555 2.219.379 2.330.055 5% OTOMOTİV (*) Otomotiv Dış Ticaret Açığı/Fazlası 266.198-402.501 109.037 779.759 615% Otomotiv İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 1,13% 0,86% 1,05% 1,50% Otomotiv İthalatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 11,36% 14,48% 11,01% 8,40% Otomotiv İhracatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 19,52% 18,80% 16,91% 18,01% Tekstil İthalatı 985.955 1.111.167 1.083.139 969.268-11% Tekstil İhracatı 1.750.863 1.888.113 2.641.447 2.199.767-17% TEKSTİL (*) Tekstil Dış Ticaret Açığı/Fazlası 764.908 776.946 1.558.308 1.230.499-21% Tekstil İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 1,78% 1,70% 2,44% 2,27% Tekstil İthalatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 5,42% 5,71% 5,65% 5,25% Tekstil İhracatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 14,65% 14,68% 20,12% 17,00% Kaynaklar: (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri (*) T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, Fasıllar GTİB-87 (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, Fasıllar GTİB-50-63 19

2.2. TÜRKİYE NİN TURİZM GİDERİ Türkiye nin turizm gideri, 2014 yılında 5,4 Milyar ABD Doları, 2015 yılında %4,2 artarak 5,6 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılında 5,04 Milyar ABD Doları olan turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre 2017 yılında %1,7 artarak 5,13 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılının ilk 6 aylık giderine baktığımızda 2017 yılının ilk 6 ayına göre %21,72 oranında artmıştır. Tablo 13 de turizm giderimizin aylara ve yıllara göre dağılımı aktarılmıştır. Tablo 13. Türkiye Turizm Giderinin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı (Milyon $) 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 394,4 410,8 481 275,2 363,2 4,2 17,1-42,8 31,98 ŞUBAT 493,4 430,7 531,4 277,4 342,8-12,7 23,4-47,8 23,58 MART 478 441 525,2 303,2 373-7,7 19,1-42,3 23,02 3 AYLIK TOPLAM 1.365,80 1.282,50 1.537,60 855,8 1.079,00-6,1 19,89-44,34 26,08 NİSAN 403,4 478,9 475,1 428,9 561,6 18,7-0,8-9,7 30,94 MAYIS 481,3 554,9 555,1 499,3 519,8 15,3 0-10,1 4,11 HAZİRAN 518,1 509 479,5 458,2 568,8-1,8-5,8-4,4 24,14 6 AYLIK TOPLAM 2.768,60 2.825,30 3.047,30 2.242,20 2.729,20 2,05 7,86-26,42 21,72 TEMMUZ 426,4 496,7 436,8 557,5 16,5-12,1 27,6 AĞUSTOS 416 445,1 327,6 505,9 7-26,4 54,4 EYLÜL 335,7 402,8 367,4 497,4 20-8,8 35,4 EKİM 587,9 551,7 313,3 462,6-6,2-43,2 47,7 KASIM 456,7 481 272 417,3 5,3-43,5 53,4 ARALIK 479,1 495,7 285,4 454,4 3,5-42,4 59,2 12 AYLIK TOPLAM 5 470,4 5 698,3 5 049,8 5 137,3 4,2-11,4 1,7 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü 2018 *Yarım dönem 20