Kemal ÖZGEN ATSO Yönetim Kurulu Başkanı. Antalya Ticaret ve Sanayi Odası nın Değerli Üyeleri, ATSOVİZYON un Değerli Okuyucuları,

Eylül 2006 ATSO

ATSO Eylül 2006

Kemal ÖZGEN ATSO Yönetim Kurulu Başkanı Antalya olmanın, Antalyalı olmanın sorumluluklarını hatırlatacak, Antalya yı yalnızca tarihi eserlerle değil, aynı zamanda bir takım manevi değerlerle de tanımlayan somut politikalar gerekmektedir Antalya Ticaret ve Sanayi Odası nın Değerli Üyeleri, ATSOVİZYON un Değerli Okuyucuları, Antalya nın yıllık katma değerinde ilk sektörlerin turizm ve ticaret, üçüncü sektörün tarım olduğu bilinmektedir. Turizm gelirinin tümüyle ilimizde kalmadığı doğru olmakla beraber ticaret, ulaştırma, inşaat ve sanayi sektörlerimiz de turizmden doğrudan veya dolaylı da olsa önemli ölçüde etkilenen sektörlerimizdir. Bu nedenle 2006 yılında Antalya nın Almanya, Hollanda gibi önemli turizm pazarlarında %20 gerilemiş olması ve bunun ciddi fiyat indirimlerine rağmen gerçekleşmiş olması üzerinde durulması gereken en önemli konudur. Pazardaki bu eğilimin kalıcı ve geçici nedenlerinin tespit edilmesi, yabancı turizm operatörleri ile konunun ele alınması ve 2007 sezonu için önlem alınması acil hale gelmiştir. Geçen yıl ortaya çıkan olayların turizm dışında ikinci konut talebinde de azalmaya yol açtığı görülmektedir. Bugünlerde ise Türkiye, Fransa ve Hollanda da sözde Ermeni soykırımı baskısı altındadır. Bugüne kadar yapılanlar hep unutulduğundan ve yeterince ciddi karşı çalışma yapılamadığından bunun önümüzdeki günlerde diğer ülkelerde de görülmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Bunun dışında Avrupa ülkelerinde din eksenli tartışmaların da Türkiye ye yardımcı olmadığı kesindir. Fransa ve Avusturya daki seçimlerde Türkiye tartışmalarının başlama- ATSO Eylül 2006 2

sı muhtemeldir. Limanlarımızın Güney Kıbrıs a açılması çerçevesinde gündeme gelecek AB tartışmaları da buna eklenecektir. Tüm bu gelişmeler karşısında Türkiye nin yabancı ülkelerde, özellikle Avrupa ülkelerinde daha güçlü bir imaj için özel çaba harcaması gerekmektedir. Bunun için, Hükümet düzeyinde girişimlere, yabancı şahsiyetlerin de yer alacağı tanıtım çabalarına ve Kültür ve Turizm Bakanlığı nın 70 milyon dolarlık bütçesinin birkaç kat üzerinde bir tanıtım bütçesine ihtiyaç var. Yabancı yatırımları özendirmek için kurulan, dünyaca ünlü birçok CEO nun katıldığı Yatırım Danışma Kurulu nun benzeri turizmde kurulmalı, Başbakan en az yılda bir kez dünya turizminin büyük isimleri ile bir araya gelmelidir. Tanıtım alanında aynı ihtiyacı Antalya nın da duyduğunu sürekli olarak dile getiriyoruz. Antalya nın profesyonel turizm fuarlarından tüketici fuarlarına genişleyen, doğrudan tüketiciye hitap eden, bir kimlik ve tanıtım politikası üzerine kurulmuş, profesyonel bir tanıtım çalışmasına ihtiyacı var. Bu konuda yaşadığımız sorunları ne yazık ki halen çözebilmiş değiliz. Antalya nın bir tanıtım fonu olmalı veya Türkiye Tanıtma Fonu ndan Antalya daha fazla faydalanabilmelidir. Kasım ayında düzenleyeceğimiz ve 100 e yakın yabancı konuk davet ettiğimiz Meditour toplantısına Tanıtma Fonunun destek olamaması tanıtım çabalarımızın ne denli zor olduğunu ortaya koymaktadır. Oysa bu tür toplantılar turizm sektörümüz için büyük bir öneme sahiptir. Tanıtım konusunun bir başka boyutu tanıtımın bir politika çerçevesinde yürütülmesidir. Genellikle ören yerleri fotoğrafları ile sınırlı kalan tanıtım faaliyetinin ilimizin veya turizmimizin kimliğini temel alan bir turizm politikasına göre yapılması önemli bir husustur. İki yıl önce Büyükşehir Belediyesi ile birlikte, Antalya nın özgün hediyelik eşya eksikliğinden yola çıkarak, Antalya sembolleri konusunda bir çalışma başlatmayı denemiştik. Ancak, sembol ismi konunun önüne geçti ve bir çok kez olduğu gibi konuyla ilgili bilgiye dayanmayan değerlendirmeler nedeniyle önemli bir adım sonuçsuz kaldı. Oysa ilimizde kent kimliği gibi turizm kimliğini de güçlendirecek unsurlara ihtiyaç var. Bir üre önce, Odamızın bir toplantısına katılan yabancı bir yetkili bir mağazada almak istediği eşyayı pazarlıkla dörtte bir fiyatına aldı. Antalya nın, Antalya turizminin imajına darbe vuran bu tür davranışları azaltacak, bütün topluma sorumluluk verecek bir kimlik politikasına ihtiyaç var. Antalya olmanın, Antalyalı olmanın sorumluluklarını hatırlatacak, Antalya yı yalnızca tarihi eserlerle değil, aynı zamanda bir takım manevi değerlerle de tanımlayan somut politikalar gerekmektedir. Antalya da kent kimliğini güçlendirmeye dönük çalışmalar birkaç yıldan bu yana gelişmektedir. Ancak yalnızca kentimizin belirli kesimlerine hitap eden çalışmaların yeterli etkiyi yapmadığı görülmektedir. Bu nedenle geniş kesimlere hitap edecek, topluma Antalya yı, Antalya nın turizmini, özgün değerleri içinde sahiplenme sorumluluğunu hatırlatacak daha kapsamlı çalışmalara yönelmek zorundayız. Bu arada turizm sektörünün de ilimizi ve Antalya halkını sahiplendiğini göstermesi gerektiğini de unutmamalıyız. Tanıtım konusunda, hatta daha genel çerçevede bir başka sorunumuz Antalya nın yeterince dışa açık olmamasıdır. Yedi milyon yabancı turisti ağırlayan ilimiz, dış dünya ile daha fazla iletişim kanallarına sahip olmalıdır. İlimizde resmi ve sivil kurumların yabancı ülkelerle ilişkileri gelişmelidir. Ülke gündemimiz nasıl içe dönük ise, Antalya nın gündemi de içe dönüktür. Son aylarda Antalya nın bütün enerjisi, tabii ki haklı olarak, üç parkın üzerinde yoğunlaşmıştır. Belki de bu tür sorunların temelinde ilimizin kimlik değerleri üzerinde ortak bir anlayışın gelişmemiş olması yatmaktadır. Sevgi ve saygılarımla, en iyi dileklerimi sunarım. Eylül 2006 ATSO

6 Dünya Turizminin Devleri Antalya da Buluşuyor ANTALYA TİCARET VE SANAYİ ODASI YAYIN ORGANI YIL:20 / EYLÜL 2006 / SAYI:224 ATSO ADINA SAHİBİ: Yönetim Kurulu Başkanı Kemal ÖZGEN YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ: Sevim KAYAHAN YAYIN KURULU: Çetin Osman BUDAK Ali Rıza AKINCI Arif SELÇUK Özdağ ÇANCI YAYINA HAZIRLIK: Mete TEKİN Orhan ÇAKMUR TASARIM: Kaan ESİNGÜNER BASKI: EKİNCİ MATBAA Ofset-Tipo Tesisleri Ambalaj Sanayi İsmetpaşa Caddesi Kökmen İşhanı No:37/7, ANTALYA TEL.:0.242.241 65 26 FAX:0.242.248 32 90 e-mail: ekincimatbaa@antnet.net.tr DAĞITIM: ÖZYILDIRIM DAĞITIM Tahılpazarı Mahallesi 468.Sokak Kaymak Apt. No: 6/4 TEL:0.242.243 48 98 FAX:0.242.243 48 99 e-mail: yildirimkurye@hotmail.com ATSO: Kazım Özalp Caddesi 2. Sokak No: 4 ANTALYA Tel : 0.242.248 99 00 Faks : 0.242.242 66 80 URL : www.atso.org.tr e-mail : dergi@atso.org.tr Elektrik Piyasası Reformu ve Arz Güvenliği Tarımsal Kalkınmanın Gerekliliği 16 24 20 Türkiye nin Balık Üretim Üssü 30 Antalya yı Doya Doya Yaşamak Gerek Yıllık Abone Bedeli : 50 YTL Ayda bir yayınlanır Dergimizdeki yazılar kaynak gösterilerek alınabilir. Dergimizde yayınlanan yazılardaki görüşler yazarlarına aittir. Reklam ve diğer konularınız için lütfen basın bürosu ile irtibat kurunuz. 10 DÜNYA TİCARET MERKEZİ 13 ATSO MECLİS TOPLANTISI 27 HABER TURU 32 ANTEV LİDERLİK GELİŞTİRME PROGRAMI 34 ANTALYA MİLLİ PARKLARI VE TURİZM 38 İLETİŞİM 40 AB DEN GÜNCEL HABERLER 46 ANTALYA HEART OF GOLD VİTRİNDE 50 TURİZM STRATEJİSİ 52 ŞİRKET HABERLERİ 54 KÜLTÜR SANAT 68 FUARLAR 70 İŞBİRLİĞİ TEKLİFLERİ 72 ANTALYA DAN LEZZETLER ATSO Eylül 2006

Türkiye Turizm Stratejisi 2023 ve Antalya Değerli Okuyucularımız, Tarımdan, turizme, su ürünlerinden enerjiye pek çok farklı konuda, ilgiyle okuyacağınızı düşündüğümüz dopdolu bir dergi hazırladık. Bazı konulara özellikle dikkatinizi çekmek istiyorum. Kültür ve Turizm Bakanlığı nın hazırladığı Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Antalya da sektör temsilcilerinin görüşüne sunuldu. Biz de ATSO olarak taslak ile ilgili düşüncelerimizi, bir rapor şeklinde Bakanlığa ilettik. Taslakta en dikkat çekici konulardan biri ilimizi en çok ilgilendiren deniz turizmi konusunun yalnızca yat turizmi eylem planı ile sınırlı kalmış olması. Alternatif turizme önem verilmesi tamamen doğru olmakla birlikte ana pazarımız ve ürünümüz olan deniz veya kıyı turizminin ihmal edilmemesi gereklidir. Kruvaziyer turizmine gerek mevzuat çalışmaları gerekse altyapı yatırımları anlamında öncelik verilmelidir. Yine dergimizde kapak konusu yaptığımız Casino lara taslakda değinilmemesi dikkat çekici. Yeni geliştirilecek turizm türleri arasında mutlaka casinoların bulunması gerekiyor. Kumarhane Serbest Bölgesi önerimiz çerçevesinde sadece yabancıların girişine olanak sağlayacak mekânsal düzenlemelere taslakta yer verilmesi gerektiğine inanıyoruz. Ülkemizde elektrik enerjisinin pahalı olduğu çeşitli çevrelerde ve platformlarda sıklıkla dile getirilmektedir. Serbest olmayan, farklı bir deyişle tedarikçisini seçme özgürlüğü bulunmayan bir tüketicinin ödediği her 100 TL nin, 58 TL si elektrik enerjisinin alımına, 11 TL si şebeke hizmetine, 11 TL si mevcut kayıp-kaçakların finansmanına, 15,3 TL si Katma Değer Vergisine, 2,1 TL si Belediye Tüketim Vergisine, 1,7 TL si TRT ye ve 0,8 TL si de Enerji Fonu na gitmektedir. Elektrik enerjisinin sanayi için vazgeçilmez bir girdi olduğu göz önüne alınacak olursa, bu durumun Türkiye açısından uluslararası arenada yarattığı handikap daha kolaylıkla anlaşılabilecektir. Elektriğin maliyeti, uluslararası rekabet söz konusu olduğunda, mevcut uygulamayla sanayicilerimizin sırtında adeta bir kambur oluşturmaktadır. Yukarıdaki veriler kısa adı (EPDK) olan Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu nun Elektrik Piyasası Reformu ve Arz Güvenliği konulu çalışmasından. Bu sayımızda yer alan çalışma, ülkemizde son dönemde gündemden hiç düşmeyen enerji konusuyla ilgili geniş bir rapor niteliğindedir. Üç tarafı denizlerle çevrili ve zengin iç su kaynaklarına sahip ülkemizde, mevcut potansiyelin değerlendirilmesi halinde, yeni gelişmeye başlayan bir sektör olan Su Ürünleri, üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde geleceği parlak olan sektörler arasında. Türkiye nin su ürünleri konusunda en büyük kurumlarından biri olan Akdeniz Su Ürünleri Araştırma, Üretim ve Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü (AKSAM) Antalya da bulunuyor. Demre Beymelek ve Antalya Kepez deki iki ayrı Su Ürünleri Üretim İstasyonu nda bulunan laboratuarlarda, deniz ve tatlı su balık çeşitlerinin yanı sıra, akvaryum ve havuzlar için süs balığı üretimi gerçekleştiriliyor. Gaziantep ten, Muğla ya, Çanakkale den Bursa ya pek çok il, Enstitü nün sorumluluk alanında. Kepez deki istasyon Türkiye nin en büyük süs balığı üreticisi. Hemen yanı başımızda duran bu çok özel merkezin çalışmalarını ilgiyle okuyacaksınız. Dünya Ticaret Merkezleri, dünyada 100 ü aşkın ülkede faaliyet gösteren ve işadamlarının buluşmasına aracılık eden çok önemli bir kuruluş. Odamız bu kuruluşun Antalya da da bir şube açması için çalışmalar yapıyordu ve nihayet bu çabalar sonuç verdi. İstanbul Dünya Ticaret Merkezi Antalya Şubesi geçtiğimiz günlerde törenle hizmete girdi. Antalya Expo Center bünyesinde faaliyet gösterecek olan merkez, Aydın dan Eskişehir e, Muğla dan Denizli ye kadar 20 şehire hizmet verecek. İş dünyasının yerli ve yabancı profesyonellerini ağırlayacak olan DTM Antalya Şubesi nde, iş dünyasının Türkiye ve tüm dünya ile entegrasyonunun sağlanması amaçlanıyor. Bu sayımızda DTM nin faaliyetleri ve vizyonu ile ilgili ayrıntılı bir dosya bulacaksınız. Antalya nın toplam tarım alanı varlığı Hollanda nın toplam tarım alanının 1/5 i kadar. Ancak, Hollanda nın tarım ürünleri ihracatının 50 milyar doların üzerinde olduğu dikkate alındığında, doğal koşulları tarımsal üretim için daha uygun olan Antalya nın tarımsal üretim bakımından bir ihracat üssü olmasının gerekliliği ortaya çıkıyor. Dergimizde tarım konusunda önemli konulara değinen Ziraat Mühendisi Baki Karaçay, bu defa Tarımsal Kalkınmanın Gerekliliği ne dikkat çekiyor. Çetin Osman BUDAK Yayın Kurulu Başkanı Milli Parklar, bir ülkenin milli değerlerini üzerinde taşıyan çok özel ve büyük alanlardır. Antalya, hudutları içerisinde 4 Milli Park barındıran tek il olma özelliği yanında, emsalsiz doğal güzelliği ile de birçok koruma alanına ev sahipliği yapmaktadır. Emekli Milli Parklar Müdürü M. Nizam Savaş, yazısında doğaya yapılan turizm ağırlıklı yoğun baskıların, belirlenmiş taşıma kapasitelerinin üzerine çıkması, kullanma ve koruma dengesini olumsuz etkilemekte ve özellikle hassas ekosistemler üzerinde rehabilitasyonu çok güç deformasyonlara neden olduğunu, bir dizi önlem alınarak, turizm ile doğanın karşılıklı yararına bir dengenin kurulması gerektiğini dile getiriyor. Dünya Altın Konseyi (WGC) Türkiye Temsilciliği, Turkish Association of Jewellers (TAJ) ve Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) işbirliği ile başlatılan Altın Kalp Antalya (Heart of Gold Antalya) kampanyası, Antalya merkez, Belek, Kadriye ve Kemer turizm merkezlerindeki kuyumculara plaket ve sertifikalarının dağıtılmasıyla fiilen başladı. Kampanya ile Antalya da, 10 yılda mücevher satışlarının 4 milyar dolar seviyesine yükseltilmesi hedefleniyor. İSO tarafından her yıl yapılan Türkiye nin İlk 500 Büyük Sanayi Kuruluşu anketinden sonra İkinci 500 listesi de açıklandı. İlk 500 de 3 firmasıyla yer alan Antalya, İkinci 500 de 6 firma ile temsil edilerek dikkatleri üzerine çekti. Üretimden net satışlar üzerinden yapılan değerlendirmede; Yörükoğlu, Altınet, Çağlar Plastik, Levent Kimya, Eti Elektrometalurji ve ANTBİRLİK ikinci 500 e girmeyi başardı. Bu sonuç her zaman turizmle anılan Antalya için önemli bir gelişme. Firmalarımızı kutluyoruz. Yeni sayımızda buluşmak dileğiyle. Eylül 2006 ATSO

Doğa İle Tarihin Akıl Almaz Birlikteliği: ANTALYA... Unbelievable Unity Of Nature And History: ANTALYA... Sizi üç mevsimin bahar, bir mevsimin yaz olduğu kente davet ediyoruz. İster heybetli Toros Dağları nın görüntüsü ve çam ağaçlarının kokusuyla Akdeniz in turkuaz mavisi, pırıl pırıl sularında yüzebilir, isterseniz golf turizminden macera turizmine kadar uzanan geniş bir yelpazedeki diğer olanaklarından faydalanabilirsiniz. Bu kent yalnızca tarih ve doğasıyla değil, kongre, kruvaziyer, gençlik, spor, sağlık ve alternatif turizm arayışları için de mükemmel bir potansiyele sahiptir. Antalya 2006 yılında 7 milyon yabancı, 2 milyon yerli turistin tatil için tercih ettiği, Akdeniz in en gözde turizm kentlerinden bir tanesidir. Bu misafirlerin hepsi, Antalya nın modern, konforlu tesislerinde yüksek standartta hizmet ve Türk misafirperverliği ile ağırlanmıştır. Antalya yı bugüne taşıyan tarihsel gelişim, Bergama Kralı II. Attolos un dünyanın en güzel yerinde bir yeryüzü cenneti kurmak istemesiyle başlamıştır. Savaşlarla harap olan şehir onarılır, Attelia, Adalia, Adalya gibi adlar almasının ardından, Antalya adı benimsenir. İlk çağlardan başlayarak, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar gibi 20 değişik uygarlığın yaşadığı Antalya da, bu uygarlıkların izleri hala 21 antik kentte korunmaktadır. Akdeniz in uçsuz bucaksız maviliğinin ve yaşayan coğrafyasının tanıklık ettiği tüm bu medeniyetler, bugünün modern Antalya sının kültür tarihini oluşturmaktadır. Antik dönemlerde Pamfilya, yani bütün kavimlerin ülkesi, adı verilen Antalya, bugün de dünyanın dört bir tarafından gelen konuklarını ağırlayarak bu geleneği sürdürmektedir. We are inviting you to a city in which three seasons are spring and one season is summer. You may either swim in crystalline, turquoise blue waters by the tremendous view of the Taurus Mountains and with the scent of pine trees or you may enjoy yourself with an extensive range of activities from golf tourism to adventure tourism. This city, not only offers an extraordinary historic and natural wealth, but also offers an outstanding potential for congress, cruiser, youth, sports, health and alternative tourisms. Antalya, being preferred by 7 million foreign and 2 million local tourists for holiday destination in 2006, is one of the most popular touristic cities in the Mediterranean region. All these guests were hosted in the modern and comfortable facilities of Antalya with an outstanding service standard and Turkish hospitality. The historical evolution that brought Antalya to modern times started with the King of Pergamon Attalos II, who ordered to his soldiers to build a heaven on earth in the world s most beautiful place. So the city, ruined with wars, was restored, named as Attelia, Adalia and Adalya and finally is known as Antalya. Antalya has hosted 20 different civilizations, like Roman, Byzantine, Seljuk and Ottoman since the early ages and even today the heritages of these civilization are preserved in 21 antique cities. All these civilizations, witnessed by the immense blueness of the Mediterranean and its living geography, constitute the cultural history of today s modern Antalya. Antalya, named as Pamphilya land of all tribes in the antique eras, maintains this tradition by hosting guests coming from all around the world. ATSO Eylül 2006 6

Dünya Turizminin Devleri Antalya da Buluşuyor Meditour 2006 Akdeniz Turizm Forumu ve İşbirliği Günleri nin Antalya turizmine sağlayacağı katkının 2007 sezonunda ilk meyvelerini vereceğine inanarak, Türkiye nin ve Antalya nın tüm turizm sektörü mensuplarını Meditour 2006 ya davet ediyoruz. Eylül 2006 ATSO

Meditour 2006 Akdeniz Turizm Forumu ve İşbirliği Günleri 2-4 Kasım tarihleri arasında Rixos Hotel Premium Belek te Kültür ve Turizm Bakanlığımızın himayelerinde Odamız ev sahipliğinde düzenlenecektir. 2006 turizm sezonunu kapatmaya hazırlanan turizm sektörü için Meditour 2006 gerek içeriği gerekse davetli konuşmacıları ile Antalya turizmine büyük katkı sağlayacaktır. Turizm sektörünün yaşamakta olduğu sıkıntılara çözümler ve alternatif yaklaşımlar sunmayı hedefleyen Meditour 2006 Akdeniz Turizm Forumu ve İşbirliği Günleri, çok sayıda önemli ismi ağırlayacaktır. Dünya Seyahat ve Turizm Örgütü Başkanı Jean Claude Baumgarten ın ve Başkan Yardımcısı Ufi Ibrahim in yanı sıra TUI Başkanı Michael FREN- ZEL, Vural ÖGER gibi konularında uzman bir çok isim Meditour 2006 da yer alacaklardır. Meditour 2006 Akdeniz Turizm Forumu ve İşbirliği Günleri Akdeniz Kültürleri ve Turizm konulu özel oturumunda Akdeniz ülkeleri turizm bakanlarını ağırlayacaktır. Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanı Atilla KOÇ, Mısır Turizm Bakanı Zohair GARRANAH, Tunus Turizm Bakanı Tigani HADDAD ve Ürdün Turizm Bakanı Munir NASSAR, Akdeniz ülkeleri turizm bakanları toplantısına katılım sağlayacak bakanlar arasındadır. Meditour 2006 Akdeniz Turizm Forumu ve İşbirliği Günleri nin Antalya turizm sektörüne bir diğer direkt katkısı İkili Görüşme imkanının sağlanmasıyla gerçekleşecektir. 160 üyesi bulunan Akdeniz Ticaret Odaları Birliği nin (ASCA- ME) üyeleri ile iletişim kurma imkanına sahip olacak Antalya turizm sektörü, çeşitli alanlarda ortalıklar kurma, kendi ürünlerini tanıtma veya Akdeniz havzası içinde ve dışında ortak ürün geliştirme gibi birçok projeye ve ortak girişime imza atma olanağına sahip olacaktır. İkili görüşmeler, firmaların başvuruları doğrultusunda planlanacak olup, randevu sistemi ile gerçekleştirilecektir. İkili görüşmelere katılacak tüm firmalar Meditour 2006 resmi web sitesinde yayınlanacak ve firmalar arası eşleştirmeler yapılacaktır. Meditour 2006 İşbirliği Günleri Antalya turizm sektöründe faaliyet gösteren firmalara yeni ufuklar kazandıracaktır. Meditour 2006 Akdeniz Turizm Forumu ve İşbirliği Günleri ne katılım için kayıtlar başlamıştır. Antalya dışından katılım sağlayacak tüm katılımcılara konaklamalı katılım, Antalya içinden katılım sağlayacaklara ise günlük katılım imkanı sunulmaktadır. Tüm kayıtlar www.meditour2006.com web sitesi üzerinden gerçekleştirilmektedir. Organizasyonun ilk günü, açılış konuşmaları ve turizm bakanları toplantısını takiben düzenlenecek olan açılış kokteyli ile tamamlanacaktır. İkinci günde ise Akdeniz de kalkınma, barış, kültürler arası diyalog ve turizmin katkısı, Akdeniz turizminde yatırım politikaları ve projeleri ve Akdeniz turizminde markalaşma konulu oturumlar ve ikili görüşmeler yer alacaktır. Üçüncü gün ise daha spesifik konulara eğilen çalıştaylar gerçekleştirilecektir. Toplam üç başlık altında gerçekleştirilecek olan çalıştaylarda, Turizm sektöründe yeni teknolojiler ve değişen rekabet koşulları, Turizm sektörünün çeşitlenmesi: turizm ve sağlık, ikinci konut turizmi, Yerel yönetimlerin ve ticaret odalarının Akdeniz turizmindeki rolleri konuları ele alınacaktır. Çalıştayların tamamlanması sonrasında kapanış oturumu, oturumun ardından ise basın konferansı düzenlenecektir. Organizasyonun son günü gala yemeği ile tamamlanacaktır. Organizasyon sonrası katılımcılara çeşitli gezi programları organize edilecek, Antalya havaalanı ile Rixos Hotel Premium Belek arasında çift yönlü transfer imkanı katılımcılara sunulacaktır. Meditour 2006 Akdeniz Turizm Forumu ve İşbirliği Günleri nin Antalya turizmine sağlayacağı katkının 2007 sezonunda ilk meyvelerini vereceğine inanarak, Türkiye nin ve Antalya nın tüm turizm sektörü mensuplarını Meditour 2006 ya davet ediyoruz. MEDITOUR 2006 ya Destek ve Katkılarınızı Bekliyoruz... Odamız, MEDITOUR 2006 organizasyonunu Antalya da düzenlemeyi üstlenerek, sektör kuruluşlarına, turizm firmalarımıza, turizme yönelik üretim yapan sanayimize, kendisini tanıtma, ortaklıklar kurma, Akdeniz ülkelerine açılma fırsatı sağlamayı amaçlamaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığımız himayelerinde gerçekleştireceğimiz bu büyük organizasyonun Türkiye ve ilimiz için son derece önemli bir ilk olduğuna inanıyor, bu organizasyona değerli firma, kurum ve kuruluşlarımızın destek ve katkılarınızı bekliyoruz. Antalya dan güçlü bir barış, dostluk ve işbirliği mesajı vermek üzere, Avrupa ve Akdeniz turizminin bütün üyelerini Kasım ayında Meditour 2006 ya bekliyoruz. ATSO Eylül 2006

M E D I T O U R 2 0 0 6 2-4 K a s ı m 2 0 0 6 A n t a l y a, T ü r k i y e Program 2 Kasım 2006, Perşembe 09:00-16:00 KATILIMCILARIN KAYIT İŞLEMLERİ / STAND KURULUŞLARI 16:00-18:00 AÇILIŞ OTURUMU Kemal ÖZGEN, ATSO Yönetim Kurulu Başkanı Murat YALÇINTAŞ, İTO Yönetim Kurulu Başkanı Jilani BENM BAREK, ASCAME Yönetim Kurulu Başkanı Rifat HİSARCIKLIOĞLU, TOBB Yönetim Kurulu Başkanı Menderes TÜREL, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Alâaddin YÜKSEL, Antalya Valisi 18:00-20:00 BİRİNCİ OTURUM AKDENİZ KÜLTÜRLERİ VE TURİZM Akdeniz Turizm Bakanları Toplantısı Atilla KOÇ, T.C Kültür ve Turizm Bakanı Tigani HADDAD, Tunus Turizm Bakanı Zohair GARRANAH, Mısır Turizm Bakanı 20:00 HOŞGELDİNİZ KOKTEYLİ 09:00 KAYIT 3 Kasım 2006, Cuma 09:00-11:30 İKİNCİ OTURUM AKDENİZ DE KALKINMA, BARIŞ, KÜLTÜRLER ARASI DİYALOG VE TURİZMİN KATKISI Klaus LAEPPLE, Alman Seyahat Acentaları Birliği Başkanı Massoud EL GHANNUDI, Sea & Dessert Tripoli Libya Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin BARANER, Avrupa Türkiye Turizm İş Konseyi (ETTC) Başkanı Marie Jeanne VANCAMP, Yönetim Kurulu Başkanı Mare Tours Giuseppe Boscoscuro, Başkan Italyan Tur Oprratörleri Birliği * Veerle De Boeck, Genel Sekreter Belçika Tur Operatörleri Birliği * Paivi Laatikainen - Direktör Finlandiya Seyahat Acentaları Birliği * 11:30-12:00 KAHVE ARASI 12:00-13:30 ÜÇÜNCÜ OTURUM AKDENİZ TURİZMİNDE YATIRIM POLİTİKALARI VE PROJELERİ Moderatör: Klaus HILDEBRANDT, FVW Enternasyonal Baş Editörü 13:30-14:30 ÖĞLE YEMEĞİ Avrupa Yatırım Bankası, Akdeniz Ülkeleri Bölümü Temsilcisi Vural ÖGER, AB Parlementeri & Öger Tur Yönetim Kurulu Başkanı Oktay VARLIER, Turizm Yatırımcıları Derneği (TYD)Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Faruk ŞEN, Türkiye Araştırmalar Vakfı Başkanı Fettah TAMİNCE, Rixos Otelleri Yönetim Kurulu Başkanı Jordi SERRA, İspanya Turizm İş Adamları Birliği Başkanı 14:30-16:30 DÖRDÜNCÜ OTURUM AKDENİZ TURİZMİNDE MARKALAŞMA Moderatör: Jean Claude BAUMGARTEN, Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi (WTTC) Başkanı Dr. Michael FRENZEL, TUI Yönetim Kurulu Başkanı Thomas BÖSL, RTK Seyahat Acentaları Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Başaran ULUSOY, Yönetim Kurulu Başkanı Türkiye Seyahat Acentaları Birliği Başkanı (TÜRSAB) Adrian SAID, EMC Danışmanlık Firması Direktörü Malta Justin FLEMMING, Başkan İngiliz Seyahat Acentaları Birliği Başkanı * Mr. Andrew V. COOPER, Başkan - Uluslararası Tur Operatörleri Federasyonu * 16:30-19:00 FİRMALAR ARASI İKİLİ GÖRÜŞMELER 20:00 AKŞAM YEMEĞİ 4 Kasım 2006, Cumartesi 09:00-10:30 PARALEL ÇALIŞTAYLAR ÇALIŞTAY I : ÇALIŞTAY II : 10:30-10:45 KAHVE ARASI TURİZM SEKTÖRÜNDE YENİ TEKNOLOJİLER VE DEĞİŞEN REKABET KOŞULLARI Dr. Mario Vella, Yatırım Direktörü - Grand Thornton International. Ahmed SMAOUI, Genel Direktör Korbous Turizm ve Otelciler Birliği Ekrem DEMİRTAŞ, Başkan İzmir Ticaret Odası Remzi EJUPI, Yönetim Kurulu Başkanı - Kosova Airlines Arnaldo MUNOZ, Genel Direktör - Easyjet Güney Avrupa Birimi * Alfonso CASTELLANO, Genel Direktör - Lastminute.com * Orhan GÖKSAL, Yönetim Kurulu Üyesi - Doganonline TURİZM SEKTÖRÜNÜN ÇEŞİTLENMESİ: TURİZM VE SAĞLIK, İKİNCİ KONUT TURİZMİ Baltasar FERNANDEZ, Groupe GDT Başkanı Joachim LIEBER, Avrupa Kaplıcaları Birliği Genel Sekreteri Prof. Dr. Zeki KARAGÜLLE, TURKSPA Yönetim Kurulu Başkanı Jaume TORT, Barselona Medic Merkezi Başkanı Alexander DIMIC, Sırbistan Kaplıcalar Birliği Başkanı Kadri ŞAMAN, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı 10:45-12:15 PARALEL ÇALIŞTAYLAR ÇALIŞTAY III : YEREL YÖNETİMLERİN VE TİCARET ODALARININ AKDENİZ TURİZMİNDEKİ ROLLERİ Moderatör: Esencan TERZİBAŞOĞLU, Dünya Turizm Örgütü Destinasyon Yönetimi Koordinatörü Menderes TÜREL, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Jerenimo PEREZ, Malaga Ticaret ve Sanayi Odası Danışma Olivero LAZOVIC, Belgrat Turizm Örgütü Başkanı 12:30-13:30 KAPANIŞ OTURUMU 13:30-14:30 ÖĞLE YEMEĞİ 14:30-19:00 FİRMALAR ARASI İKİLİ GÖRÜŞMELER 19:00 BASIN KONFERANSI 20:00 GALA YEMEĞİ * Teyit Beklenmektedir. Eylül 2006 ATSO

Dünya Ticaret Merkezi Antalya Şubesi Açıldı İstanbul Dünya Ticaret Merkezi Antalya Şubesi hizmete girdi. Antalya Expo Center bünyesinde faaliyet gösterecek olan merkez, Aydın dan Eskişehir e, Muğla dan Denizli ye kadar 20 şehire hizmet verecek. İş dünyasının yerli ve yabancı profesyonellerini ağırlayacak olan Antalya Şubesi nde, iş dünyasının Türkiye ve tüm dünya ile entegrasyonunun sağlanması amaçlanıyor. Dünya Ticaret Merkezi Antalya Şubesi nin açılış kurdelesini İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Antalya Büyükşehir Belediyesi Başkanı Menderes Türel, Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Kemal Özgen, Antalya Valisi Alâaddin Yüksel, İTO Başkanı Murat Yalçıntaş ve ANFAŞ Başkanı Sadık Badak birlikte kesti. Bugüne kadar 100 e yakın ülkede kurulan ve sayıları 300 ü aşan Dünya Ticaret Merkezleri, Dünya Ticaret Merkezleri Birliği ne (WTCA) bağlı olarak faaliyet gösteriyor. Kâr amacı taşımayan ticaret merkezleri, şirketler ile işadamları arasındaki ilişkileri geliştirip bilgi alışverişini kolaylaştırıyor ve işbirliği olanakları sunuyor. Dünya Ticaret Merkezi Antalya Şubesi nin (DTMA) bölge için de avantaj olacağı belirtiliyor. ATSO Eylül 2006 10

İstanbul Dünya Ticaret Merkezi Antalya Şubesi, 6 Eylül 2006 tarihinde Antalya Expo Center da düzenlenen bir törenle hizmete girdi. Açılışa, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ve İstanbul DTM Yönetim Kurulu Başkanı Kadir Topbaş, Antalya Valisi Alâadin Yüksel, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel, İstanbul Ticaret Odası Başkanı Murat Yalçıntaş ile çok sayıda işadamı ve basın mensubu katıldı. Açılış töreninde konuşan ANFAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Sadık Badak şubenin 20 şehire birden hizmet vereceğini açıklayarak 3 yıl önce başlattığımız girişimlerimizin bu seviyeye gelmesi bizi mutlu etti. Biz Aydın dan Eskişehir e, Muğla dan Denizli ye kadar 20 şehre hizmet vereceğiz diye konuştu. Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Kemal Özgen ise, Dünya Ticaret Merkezi ile Antalyalı işadamlarının yüzbinlerce yabancı firma ve işadamına ulaşma imkanına sahip olacağını, merkezin Antalya ya yabancı sermaye çekme konusunda önemli bir hizmet sağlayacağını vurguladı. Özgen, Dünya Ticaret Merkezi ilimizde fuarcılığın gelişmesine katkı yapacaktır. Antalya nın dış tanıtımına destek olacaktır. Antalya bu tür oluşumlarda bulunmak zorundadır. Antalya nın iddiası, potansiyeli bunu gerektirmektedir dedi. Bugünün sorunlarıyla boğuşmaktan geleceği yeterince görememekten yakınan Özgen şöyle konuştu: 25 yıl önce biz Antalyalılar bugünün Antalya sını görebilseydik, bugün gelir vergisinde Türkiye rekortmenleri arasında çok sayıda Antalyalı olurdu. Bugün, 20 yıl sonrasının Antalya sını da göremiyoruz, düşünemiyoruz. Oysa Antalya hızla gelişmeye devam etmektedir. Turizmde Antalya da otel yapacak yer kalmadı diyoruz. Ama halen en çok otel yatırımı Antalya da yapılıyor. Antalya daki turizm yatırımı Ankara, Bursa, İzmir in toplam yatırımına eşit seviyededir. Odamızın 2004 sonunda 31 bin olan üye sayısı bugün 40 bine yaklaşmış durumdadır. Yabancılara konut satışı Antalya ve Türkiye için önemli bir ekonomik ve sosyal gelişme unsuru olacaktır. Antalya da modern seracılık büyük bir gelecek vaadetmektedir. Sanayi sektörümüz gelecekte daha büyük bir liman ile birleştiğinde önemli bir ihracat gücüne kavuşacaktır. Bugün dahi Antalya nın gündeminde olan projelerin değeri milyar doların çok üzerindedir. İşte bu gelişmenin iyi bir şekilde devam etmesi Antalya nın dış ilişkilerini güçlendirmesine bağlıdır. Artık bir çok sektörde yerel, hatta ulusal ölçekte kalmak mümkün değildir. İşletmelerimiz, KOBİ lerimiz dünyaya açılmak zorundadırlar. Bunun için kobilerimizin biraraya gelmesi, işbirliği yapması şarttır. Bugün burada İstanbul ve Antalya arasında bir işbirliği örneği veriyoruz. İstanbul ve Antalya birlikteliği üzerinde durmak gereklidir. Bugün Türkiye yi en çok tanıtan iki kent İstanbul ve Antalya dır. İstanbul un gerek kendi içinde, gerekse bizim gibi illerle sağladığı birlik ve beraberlik son derece faydalı sonuçlar doğurmaktadır. Açılışını yaptığımız merkez bu sonuçlardan birisidir. Antalya ülkemizde İstanbul ve Ankara dışında, İstanbul şubesi olarak Dünya Ticaret Merkezi ağına giren üçüncü il olmaktadır. Merkezin kurulması için Antalya olarak iki yıldır çaba gösteriyoruz. İstanbul Dünya Ticaret Merkezi nin şubesi olarak Antalya merkezinin açılması, Sayın Kadir Topbaş, Sayın Murat Yalçıntaş ve TOBB yönetiminin büyük destekleriyle mümkün olmuştur. Kendilerine teşekkür etmeyi bir görev biliyorum. Ayrıca her zaman en önemli desteğimiz olan Sayın Valimize, çok değerli Büyükşehir Belediye Başkanımıza, Sayın Sadık Badak a bütün katkıları için teşekkür ediyorum. İnşallah bundan sonraki adımda Antalya nın bir uluslararası kongre merkezine de kavuşmasını temenni ediyoruz. Dünya Ticaret Merkezi Antalya Şubesi nin Antalya nın yanı sıra bölge için de büyük bir avantaj sağlayacağını belirten İstanbul Büyükşehir Belediyesi Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Antalya 20 ilin merkezi olacak ve bu illeri arkasına alacaktır. DTM nin dünyadaki 300 şubesinde milyonlarca işadamı vardır. Bu 20 ilin onlarla temas kurarak dünyaya açılmasını sağlayacaktır. Bu nedenle bugün Antalya için tarihi bir güne tanıklık ediyoruz diye konuştu. Dünyanın global bir köy haline geldiğini ifade eden Topbaş, Ticaret rekabeti sadece şirketin yaşadığı alanlarda veya ülke boyutundayken bugün sektörler dünyanın bir başka ucundaki benzer sektörlerle rekabet etmek zorunda. Mutlaka bizim de bu rekabet içinde olmamız gerekiyor. Herşeyin çok hızlı geliştiği ve değiştiği, küresel rekabetin oluştuğu dünyada bu rekabete biz de katılmak durumundayız. Geçmişte ferdi şirketler ağırlık kazanırken, şimdi uluslar arası şirketler söz konusu oldu. Ticaret o kadar büyüdü ki artık dünyanın diğer şirketleriyle temas etmek, onlarla partner olmak zorunluluk haline geldi. Uluslalararası bir rekabetin oluştuğu bir ortamda artık sermayeler de birleşmeye başladı dedi. DTMA nın Antalya vizyonunu geliştireceğini belirten Antalya Valisi Alâadin Yüksel de, 2010-2020 li yıllarda Türkiye yi İstanbul ve Antalya nın taşıyacağını söyledi. Antalya nın Türkiye turizminin amiral gemisi olduğunu açıklayan Yüksel, İkinci bir değerimiz ise tarımdır dedi. Yüksel, konuşmasında dünyanın altyapısının değiştiğini vurgulayarak, insanlık hayatında üretim, ihracat, bilgi ve teknoloji, serbest rekabet gibi kavramların yer aldığını vurguladı. Bu kavramların aynı zamanda dünya gerçeklerini oluşturduğunu ifade eden Yüksel, Rekabet alanında dünya gerçeklerini kabul etmezsek, bu yarışın içinde yer alamayız dedi. Küresel rekabetin dünya şirketleri arasında yeni buluşma noktaları oluşturduğunu kaydeden Yüksel, Dünya Ticaret Merkezi nin özellikle Antalya ya önemli katkılar sağlayacağını söyledi. Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel de DTM nin Antalya da olması bu ticaret hacminin katlanarak artmasını ve ekonomik başarıların artmasını sağlayacaktır dedi. İTO Başkanı Murat Yalçıntaş; Türkiye pivot ülke konumuna geldi DTMA Şubesi açılışından sonra yapılan Dünya Ekonomisinin Serbestleşmesinin Türkiye ye Etkileri ve 2023 Vizyonu konulu konferansta konuşan İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Murat Yalçıntaş, 11 Eylül saldırılarından sonra Türkiye nin kanat ülke olmaktan çıkarak pivot ülke konumuna geldiğini, dünyanın siyasi güvenliği ve enerji güvenliği açısından vazgeçilmez ülke konumunda olduğunu söyledi. Yalçıntaş, şunları kaydetti: Hedef, Türkiye nin AB ye tam üyelik sürecinde 2005-2014 döneminde ortalama yüzde 8 lik bir büyüme performansı yakalamasıdır. Türkiye nin tüm Cumhuriyet dönemi boyunca gerçekleştirmiş olduğu yüzde 4.1 lik büyüme, hatta yüzde 6.1 lik büyüme dahi yeterli gözükmemektedir. Türkiye nin, Çin in her yıl gerçekleştirdiği büyüme performansına benzer bir performans yakalaması gerekmektedir. Gerçekleştirilen projeksiyonlara göre, Türkiye nin 2023 yılında 200 milyar dolarlık ihracat, 300 milyar dolarlık da ithalat hacmine ulaşması bekleniyor. 11 Eylül 2006 ATSO

DTM Antalya nın Sunduğu Hizmetler Ticari heyetlere sunulan servisler Ticari bilgilendirme servisleri Eşleştirme (Matchmaking) servisi Çeviri servisi Fuar ve sergi alanları Ticari heyetlere sunulan servisler: Ticari heyet hizmeti bir Dünya Ticaret Merkezi programı olup dünyadaki bütün ticaret merkezleriyle ortak çalışmalar ile gerçekleştirilmektedir. Ticari heyet programları aynı sektörde faaliyet gösteren iç ve dış pazardaki firmaları bir araya getirip yeni iş olanakları sağlamaktadır. Uluslararası kuruluşların talebine bağlı olarak DTMA tarafından profesyonelce ağırlanıp, ziyaret programı organize edebilmektedir. Konaklama ve ulaşım, basın toplantısı, seminerler, hükümet yetkilileri ve iş çevreleri ile toplantılar düzenlenmesi de ticari heyetlere verilen diğer hizmetlerdir. Ticari bilgilendirme servisleri: Üyelerimiz 100 ü aşkın ülkede yer alan 300 ü aşkın Dünya Ticaret Merkezi ni birbirine bağlayan uluslar arası bağlantılar sayesinde hedef ülkeler ve pazarlar hakkında spesifik bilgilere, makro ekonomik verilere, istatistiklere, yerli üretim, yerli rakip, fiyatlandırma, dağıtım sistemleri, tarifeler, ithalat tüzükleri, ilgilenen şirketler, yasal gereklilikler, yerel fiziki koşullar, kültürel şartlar ve dış ticareti yapan kuruluşların irtibat bilgileri gibi hizmetlerden yararlanabilirler. Eşleştirme (Matchmaking) servisi: Dünya Ticaret Merkezi Antalya nın sunduğu hizmetlerden biridir. Bu program kapsamında DTMA nın yurt dışında kurduğu bağlantılar vasıtasıyla Türkiye ile iş yapmak isteyen yabancı firmalar ile yurt dışıyla iş yapmak isteyen Türk şirketler buluşturulur. Ön görüşmeler ve değerlendirmeler tamamen DTMA tarafından yapılır. Çeviri Hizmetleri: Talebi önceden bildirilmek koşulu ile, tüm dillerde çeviri ve tercümanlık hizmetleri verilebilmektedir. Fuar ve sergi alanları: AEC 65.000 metrekare alan üstüne kurulmuş olup, kapalı stand alanı iki katta toplam 40.000 metrekare dir. İki kat birbirine hem dört köşeden merdivenlerle hem de çift yönlü yürüyen merdivenlerle bağlıdır. Ana salonlarının kolonsuz mimari tarzıyla, Antalya Expo Center, sektörel fuarlar, spor aktiviteleri, konserler, sinema düzeninde 10 bin kişiye kadar ve kongre düzeninde 4 bin kişiye kadar kapasitede kongreler yapmaya çok uygundur. AEC 6 ana salonu, 800 kişiye kadar oturma kapasiteli değişik büyüklükte 18 panel, komisyon ve çalışma odaları, 800 araç kapasiteli otoparkıyla, çağdaş bir kompleks olarak hizmet vermektedir. Ticaretin kalbi Dünya Ticaret Merkezlerinde atıyor. Dünya Ticaret Merkezleri, uluslararası ticaretin kalbinin attığı merkezler. 1970 yılında New York ta kurulan World Trade Centers Association_WTCA (Dünya Ticaret Merkezleri Birliği), Guy Tozzoli önderliğinde tüm dünyaya yayıldı. Bugüne kadar 100 e yakın ülkede kurulan ve sayıları 300 ü aşan Dünya Ticaret Merkezleri, WTCA a bağlı olarak faaliyet gösteriyor. Kar amacı taşımayan Dünya Ticaret Merkezleri, şirketler ve işadamları arasındaki ilişkileri geliştirip, bilgi alışverişini kolaylaştırıyor; işbirliği olanakları oluşturuyor. Küresel ticaretin gelişmesinde önemli katkıları olan Dünya Ticaret Merkezleri, girişimcilere sınırsız olanaklar sunarken ülkeleri de birbirine yakınlaştırıp dünya barışına katkıda bulunuyor... Vizyonumuz dünyaya açılma, dünya ile bütünleşme... Dünya Ticaret Merkezi, bulunduğu bölgeyi dünya ticaretinin kesişim noktası yapmayı amaçlayan bir oluşum. Hedefi, dış ticareti geliştirmek, özel sektörü güçlendirmek yeni teknolojiler getirmek Uluslararası iş toplantıları ve kongrelerde, yerli ve yabancı iş çevrelerini aynı çatı altında buluşturmak. Teknoloji ve verimliliği, gelişmiş ülkelerden az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere taşımak, yaygınlaştırmak. İktisaden geri kalmış ekonomileri dünyadaki global ekonomiye entegre etmek. Düzenlenen sergi ve fuarlarda, yerli ve yabancı sanayi ve tarım ürünlerini, kullanılan yeni teknolojileri hedef kitlesiyle buluşturmak, ve DTMA (Dünya Ticaret Merkezi Antalya) ile bölge ve Türkiye ekonomisinde, kalıcı bir değişim döneminin gelişimini sağlamak. Misyonumuz dünya ile kusursuz bir entegrasyon... Bilgiye ve bilgi kaynaklarına en kısa zamanda erişim, bilişim çağının sağladığı en önemli üstünlük. Üretim süreçlerini en son teknolojilerle donatmanın, ticari başarıları daha geniş bir pazara yaymanın ve kalıcı hale getirmenin yolu, bu alandaki yenilik ve avantajları etkin şekilde kullanmaktan geçiyor. Türkiye nin globalleşen dünya pazarında daha etkin şekilde rol alması, bu anlayışın yaygınlaşması ile mümkün... DTMA, size bu imkanlardan yararlanmanın altyapısını ayrıntılı şekilde sağlıyor. Yalnızca fiziki varlığıyla anlam taşıyan bir oluşumu değil, değişimin, yenilenmenin, başarının üstyapısını sunuyor. DTMA: İş dünyası ile dinamik bir iletişim... Türkiye, sürekli artan ithalat ve ihracat kapasitesiyle, dünya ekonomisinin dinamik bir öğesi... Bu nedenle DTMA, dünyanın 300 ü aşkın noktasındaki Dünya Ticaret Merkezleri ve bu merkezlere üye olan bir milyonu aşkın şirketle sürekli iletişim içinde. Büyük ve orta ölçekli ticari kuruluşlara dünya pazarları ve bu pazarlarda yer alan şirketler hakkında doğru güvenilir bir enformasyon sunmak, en önemli varlık nedeni. DTMA, dış ilişkiler alanındaki uzmanlığını sizlerle paylaşmayı amaçlayan bir iletişim merkezi. Yerli ve yabancı kuruluşların Türk ve dünya pazarlarıyla bütünleştiği bu platformda yer almanız, iş yaşamınızda yepyeni boyutlar sağlayacak, yepyeni avantajlar sunacak. Bazen fırsat ayağınıza kadar gelir... Büyük değişimler hep sancılı olur... Avrupa Birliği ne giriş ve küresel ekonomiyle entegrasyon sürecinde ülkemizin de sancılı günler geçirdiği bir gerçek. Ama şunu da biliyoruz ki Türkiye, tarihinde çok daha büyük sorunların üstesinden geldi. Bugün yaşanan sıkıntıların da mutlaka aşılacağını söyleyebiliriz. Mesele, geleceği bu günden öngörebilmek; fırsatları şimdiden yakalayabilmek. Geleceğin küresel pazarlarında, Türkiye nin yükselen kurumları arasında yer almak için bazı adımlar şimdiden atılmalı. İşte bu adımların en önemlilerinden biri de Dünya Ticaret Merkezi Antalya ile işbirliği yapmak; sunulan olanaklardan yararlanmak. Dünya Ticaret Merkezleri Birliği nin Antalya şubesi, iş dünyasının yerli ve yabancı profesyonellerinin, Türkiye ve tüm dünya ile entegrasyonunu sağlamak amacı ile Antalya Expo Center bünyesinde ATSO, ANFAŞ ve İDTM işbirliği ile kuruluyor. ATSO Eylül 2006 12

Antalya nın büyük yatırım projelerine ihtiyacı var ATSO Ağustos Meclis Toplantısı nda konuşan Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Özgen; Antalya da en önemli sıkıntı halen turizmin ticarete tam olarak yansımamasıdır. Bunun için şehir merkezinde canlılık yaratacak projelerin hayata geçmesi gereklidir dedi. Antalya nın büyük yatırım projelerine ihtiyacı olduğunu vurgulayan Özgen, Kuzey Antalya Turizm Projesi, yeni bir kongre merkezi, çevre yolu, yaya öncelikli kent ulaşım sistemi, turizm merkezleri ile kent merkezlerini birleştirecek modern toplu taşımacılık sistemi, Lara, Kundu, Sarısu, Boğaçayı, Kaleiçi turizm projeleri ile, kent merkezi dönüşüm projelerinin öncelikle ve kısa sürede yaşama geçirilmesi gerektiğini söyledi. ATSO Ağustos ayı Olağan Meclis Toplantısı 23 Ağustos tarihinde ATSO Meclis Salonu nda yapıldı. Toplantıda 1 aylık faaliyetler hakkında bilgi veren ATSO Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Özgen, Antalya nın büyük yatırım projelerine ihtiyacı olduğunu söyledi. Özgen şöyle konuştu: Antalya da en önemli sıkıntı halen turizmin ticarete tam olarak yansımamasıdır. Bunun için şehir merkezinde canlılık yaratacak projelerin hayata geçmesi gereklidir. Antalya nın büyük yatırım projelerine ihtiyacı vardır. Temennimiz, yakın zamanda bu projelere en doğru şekilde başlanmasıdır. Antalya nın proje stokunda hemen akla gelen 10 dan fazla proje konusu vardır. Bunlar; - Kuzey Antalya Turizm Projesi, - Yeni bir kongre merkezi, - Çevre yolu, - Yaya öncelikli kent ulaşım sistemi, - Turizm merkezleri ile kent merkezlerini birleştirecek modern toplu taşımacılık sistemi, - Lara, Kundu, Sarısu, Boğaçayı, Kaleiçi turizm projeleri, - Kent Merkezi Dönüşüm Projesi, - Tarihi eserlerin, tarihi yapıların restorasyonu gibi projelerdir. Bunlara yabancılara konut satışı gibi konuları da eklemek gerekir. Antalya nın altyapı konusunda da büyük ihtiyaçları vardır. Arıtma sistemlerinin yerleşik nüfusun tamamını kapsaması gerekir. Kıyı kullanımı ve deniz suyu temizliğinin korunması giderek bir sorun haline gelmektedir. Doğal gaz planlaması önemli bir konudur. Önümüzdeki yıllarda tüm bu konularda ilerleme bekliyoruz. Antalya olarak bu konulara odaklanmamız gerekmektedir. Bunlarla beraber, bu gelişmeye uygun bir şehir planlamasının da olması gerekir. Büyükşehir Belediyesi nin hazırladığı 1/ 50000 ölçekli plan üzerinde oda olarak ciddiyetle durmalıyız. Bu planda ticari mekanların doğru planlanması son derece önemlidir. Belediyelerimizin alışveriş merkezleri, büyük mağazalar, perakende zincirler konusunda doğru politikalar geliştirmesi önem taşımaktadır. Antalya ticareti ancak bu konularda ciddi bir ilerleme sağlandığı takdirde gerçek potansiyeline kavuşacaktır. Lara Temalı Park Antalya nın gündeminde olan Lara Temalı Park ın tahsisi ile ilgili de görüşlerini açıklayan Özgen, Bizim bu konudaki görüşümüz zaten bellidir. Daha önce de çeşitli defalar biz bu konuda dikkat edilmesi gerekli hususları belirttik. Ülkemizde proje aşamasında planlar sürekli tadil edildiği için kamuoyunda bir güvensizlik oluşmuştur. Lara da ilk ihalenin iptal edilmesi, tekrar ihale yapılması, ihale bedelinin değişmesinde bürokrasinin de bir hatası olduğu görülmektedir. Antalya nın elinde değerli bir kaç alan kalmıştır. Bu nedenle kamuoyunda bir hassasiyet olması normaldir. Böylesine büyük bir yatırımda Antalya kamuoyunun desteğinin alınması herkesin menfaatinedir. Lara da Antalya halkını da dikkate alan, güzel bir proje turizm sektörüne de Antalya ya da fayda sağlar. Türkiye de her büyük yatırımda, her büyük projede çeşitli polemikler ortaya çıkmaktadır. Bunda hem ilgili kurumların, hem de yatırımcıların sorumluluğu vardır. İnşallah burada özlediğimiz bir süreç yaşanır. Türkiye nin gurur duyacağı bir eser ortaya çıkar. Hem yatırımcı hem de Antalya kazanır. Biz daha önce de bakanlığın bu alanın planlamasını ve projesini önce yapmasını, sonra ihaleye çıkmasını savunduk. Projede Koruma Kurulu kararlarına uyulmasını, bölgenin doğal yapısını koruyan bir plan ve proje hazırlanmasını, Koruma Kurulu nun belirlediği % 2 emsal oranının aşılmamasını dile getirdik. Bu aşamada, bakanlığın bu alanın 1/5000 ve 1/ 1000 ölçekli planlarını hazırlaması, Koruma Kurulu onayını alması, projenin de bu plana uygun olarak başlatılması uygun olacaktır. Sayın Fettah Tamince, böyle bir süreci izleyeceğini, sivil toplum örgütleriyle işbirliği yapacağını açıklamıştır. Temennimiz bu konuda bu ilkelere ve işbirliğine uyulmasıdır. Bundan sonraki gelişmeleri de bu çerçevede ele alacağız dedi. Son günlerde yaşanan orman yangınlarından üzüntü duyduğunu da kaydeden Özgen, Antalya Orman İdaresi nin elinde yangınla mücadele için sadece iki helikopter bulunduğunu belirterek, 13 Eylül 2006 ATSO

Özellikle dağlık bölgelerde müdahale bu helikopterlerle yapılmaktadır. Son yangınlar bu konudaki ihtiyacı bir kez daha göstermiştir diye konuştu. Elektrik kesintileri Konuşmasında Antalya da son dönemde sıklıkla yaşanan elektrik kesintilerine de değinen Özgen, ilgili kurumlar nezdinde girişimde bulunduklarını bildirerek, Yetkililer aşırı sıcakların iletim hatlarında arızalara yol açtığını ve daha kötüsü son iki gündür TEİAŞ ın bölgemizde de kesintilere başladığını beyan etmişlerdir. Şimdi bu geçici arızalara kısa vadede belki çözüm bulmak kolay olmayabilir. Ama Antalya gibi bir turizm bölgesinde bu tür kesintiler kabul edilir değildir. Bu konuda Enerji Bakanlığı ve TEİAŞ nezdinde girişimde bulunuyoruz dedi. Emniyet le işbirliği ATSO Başkanı Kemal Özgen, turizmde güvenliğin bir numaralı konu olduğun belirterek, Antalya bu konuda son derece başarılı bir ildir. Geçtiğimiz yıllarda sorun olan hırsızlık ve kapkaç gibi konularda önemli bir gelişme sağlanmıştır. Biz de ATSO olarak, bugüne kadar Emniyet teşkilatımızla her zaman yakın işbirliği içinde olduk. Son iki yılda teşkilatımıza iki adet araç ve hırsızlıkla mücadele ekipmanı yardımında bulunduk. Geçen yıl Kalekapısı Derneğimiz le başlattığımız özel güvenlik görevlisi uygulamasını da Emniyetimiz le işbirliği içinde yürüttük. Antalya nın asayiş konusundaki ihtiyaçları halen büyük önem taşımaktadır. İlimizde kameralı güvenlik sistemi önemli bir ihtiyaçtır. Bir an önce bu konunun halledilmesi gerekmektedir. Şehir içi ve dışı trafik emniyetinin sağlanması önemli bir konudur. Bizi ilgilendiren bir başka önemli mesele şehir merkezinde hanutçuluk gibi turistleri rahatsız eden olayların önlenmesidir diye konuştu. ISO İlk 500 deki 3 Firmaya Plaket ATSO Meclis Toplantısı nda ayrıca, İstanbul Sanayi Odası nın her yıl yayınladığı Türkiye nin İlk 500 Sanayi Kuruluşu anketinde yer alma başarısı gösteren Antalya firmaları; Adopen Plastik ve İnşaat Sanayi A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Sak, ATAÇ İnşaat ve Sanayi A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hüseyin Çalık ve AGT Ağaç Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Semih Söylemez e birer plaket verildi. ATSO Eylül 2006 14

Hayvan Borsası nın Antalya Organize Sanayi Bölgesi nde kurulması yanlıştır Meclis konuşmasında son dönemde kamuoyunda sıkça gündeme gelen Canlı Hayvan Borsası konusuna da değinen ATSO Başkanı Kemal Özgen, Antalya da sanayi sektörünün gelişmesi en önemli hedefimizdir. Antalya sadece turizmle gelişemez. Tarımla gelişemez. Teknoloji kullanan, yüksek katma değer yaratan sanayi sektörlerimizi geliştirmek zorundayız dedi. Sanayinin gelişmesinde eldeki en önemli zenginliğin Organize Sanayi Bölgesi olduğuna dikkat çeken Özgen, şöyle konuştu: Bölgede yatırımlarda hızlı bir artış vardır. Bu yıl sanayi sektörünün yatırım teşvik belgelerinde de rekor artış olmuştur. Biz şimdi sanayi bölgemizin altyapısını en iyi şekilde tamamlamaya çalışıyoruz. Bizler OSB yönetiminde oda adına görev almış kişileriz. Oradaki her kararımızda önce kanuna, sonra sizlere, sonra da sanayicimize karşı sorumluluğumuz var. Bu olay esasen sadece ANET ile ilgili bir olaydır. ANET 1989 yılında mezbahanın eski yerinden taşınması için Organize Sanayi de kurulmuştur. O dönem kanun buna izin vermekteydi. Antalya da da kesilen hayvanların kanının denize akması bu şekilde önlenmiştir. Ayrıca o dönemde organizenin arazisi de atıl durumda olduğu için ANET in orada kurulması doğru sayılabilir. O zaman projede hindi kesim yeri düşünülmüş, ancak gerçekleşmemiş ve 30 dönüm alan atıl kalmıştı. ANET burayı değerlendirmek için bu 30 dönümlük alanı hayvan depolama alanı olarak kullanmak üzere bir süredir girişimlerde bulunmuştur. Geçen yıl bu konudaki bir talep o dönemin OSB Müteşebbis Heyeti tarafından gündeme alınmadan reddedilmiştir. Çünkü Organize Sanayi Bölgeleri ile ilgili yeni kanun yönetmeliği, sanayi bölgesinde hayvan kesim tesisini ve padok tesisini yasaklamıştır. Yönetmeliğin 93. Maddesi gayet açıktır. Bu konuda ANET in resmi yazısı geçenlerde tekrar OSB Mütevelli Heyet gündemine gelmiştir. 28 Temmuz 2006 da mütevelli heyet bu talebi reddetmiştir. Son müteşebbis heyet toplantısında Sayın Valimizin ve Sayın Büyükşehir Belediye Başkanımızın katılımıyla konu yeniden gündeme taşınmıştır. Yeniden oylama yapılmıştır. Bu kez farklı bir karar çıkmıştır. Olay bundan ibarettir. Bazı gazetelerimizde sanki Ticaret Borsası ve Antalya Ticaret ve Sanayi Odası arasında bir meseleymiş gibi yansıtılmıştır. Oysa ilgisi yoktur. Bizim açımızdan konunun Ticaret Borsası ile bir ilgisi yoktur. Konu ANET ile OSB Müteşebbis Heyeti arasındadır. Kemal Özgen, Hayvan Borsası na karşı diye sözler çıkmıştır. Bunun da gerçekle hiç bir ilgisi yoktur. Biz tam tersine Hayvan Borsası nın daha uygun bir yerde, daha ciddi bir yatırımla yapılmasını ve bu yatırımı destekleyeceğimizi söyledik. Bizim tek kaygımız kanuna uygun hareket etmek ve Antalya sanayicisini korumaktır. Ancak, Hayvan Borsası nın Antalya Organize Sanayi Bölgesi nde kurulması yanlıştır. ANET bugün OSB arıtma tesisinde en fazla kirlilik yaratan işletmelerden birisidir. Yakın gelecekte OSB arıtma tesisi yetersiz hale gelecektir. Zaten il yöneticilerimiz de bu kuruluşun burada uzun dönemde kalamayacağını, bir yer bulunursa taşınacağını belirtmişlerdir. Fakat bize göre doğru olan bugünden yanlış bir yatırım yapmak yerine, yönetmeliğe aykırı bir yatırım yapmak yerine, şimdiden uzun vadeli, köklü bir çözüm getirilmesidir. Türkiye de başka bir organize sanayi bölgesinde hayvan mezatı var mıdır, ben bilmiyorum. Antalya için çok önemli olan bir sanayi bölgesinde canlı hayvan satışı yapılmasını, Kurban Bayramları nda binlerce kişinin burada kurban kestirmesini ben şahsen Antalya Organize Sanayi Bölgesi açısından doğru görmüyorum. Bizim derdimiz Organize Sanayi ye teknolojinin girmesidir. Çağdaş yatırımların, yabancı sermaye yatırımlarının gelmesidir. Aksi halde ne bir kişi ile, ne bir kurum ile herhangi bir meselemiz yoktur. Bizim tutumumuzda ne siyasi ne de popülist bir yaklaşım vardır. Olsaydı zaten kararımızda, daha önce atılmış imzamızda ısrar etmezdik. Bu yatırım tarım ve hayvancılık sektörü açısından büyük bir yatırım değildir. Türkiye nin hemen hemen bütün illerinde Hayvan Borsası vardır. Antalya da da bunun olması hayvancılık kesimine bir çeki düzen getirir, olmasında fayda vardır. Fakat Antalya nın ciddi bir ekonomik kazanç sağlaması için, Organize Sanayi Bölgesi ne zarar vermeden doğru bir yerde daha büyük bir yatırım yapılmalıdır. Doğru bir yerde doğru bir yatırım planlandığı takdirde biz de Canlı Hayvan Borsası na en fazla desteği veririz. Biz Ticaret ve Sanayi Odası olarak bugüne kadar tarım kesimine en fazla desteği veren kurumuz. Rezidü laboratuarı için verdiğimiz destek bellidir. Tarım eğitimlerimiz ortadadır. Seracılığın desteklenmesi için yaptıklarımız ortadadır. Organize Tarım Bölgeleri için tahsis konusunda yoğun çaba sarfediyoruz. Son olarak Sayın Ali Rıza Akıncı arkadaşımız geçen hafta Ankara da bakanlık ile temaslar yapmıştır. Antalya nın kazanacağı her işte hangi sektör olursa olsun, kim ve hangi kurum olursa olsun, biz elimizi taşın altına koyarız. Büyükşehir Belediyesi de, Ticaret Borsası da bizim kardeş kurumlarımızdır. Aramızda hiç bir ihtilaf yoktur. Başkanlarımız da başarılarıyla övünç duyacağımız değerli arkadaşlarımızdır. Fakat, Organize Sanayi Bölgesi nde, biz Antalya sanayisine karşı sorumluyuz. Dolayısıyla doğru bildiğimizi söyleriz. Bir kavga veya çekişme zaten söz konusu dahi olamaz. Bu proje konusunu abartmaya, başka yönlere çekmeye de gerek yoktur. Emniyet Müdürü Arslan; Herkesten destek bekliyoruz ATSO Meclis Toplantısı na katılan Antalya Emniyet Müdürü Feyzullah Arslan, ATSO Meclis Üyelerine çalışmaları hakkında bilgi verdi. Arslan, Antalya nın 600 bin nüfusuna karşın, her yıl 7.5 milyon yabancı turist ağırladığını, hem Antalya halkının, hem de yabancı turistlerin güvenliği ve huzur için büyük çaba sarf ettiklerini söyledi. Emniyet hizmetlerinde başarıya ulaşılabilmesi için sadece polisin çalışmasının yeterli olmadığını, toplumun tüm kesimlerine büyük görev düştüğünü belirten Arslan, Tüm Antalyalılar ın desteğini bekliyoruz diye konuştu. 15 Eylül 2006 ATSO

Elektrik Piyasası Reformu ve Arz Güvenliği (EPDK) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Türkiye de kişi başına net elektrik tüketimi 2004 yılı itibariyla 1703 KWh iken, bu oran 2003 yılı itibarıyla OECD ve AB ülkeleri için kişi başına sırasıyla 7342 KWh ve 6196 KWh dır. Yapılan tahmin çalışmaları elektrik enerjisine olan talebin 2020 yılına kadar yüksek senaryoya göre ortalama yılda % 7,9; düşük senaryoya göre ise ortalama yılda % 6,4 oranında artacağını göstermektedir. Dokuzuncu Kalkınma Planı, Enerji Özel İhtisas Komisyonu Taslak Raporuna göre Türkiye de elektrik enerjisi talebinin güvenilir olarak karşılanması için ihtiyaç duyulan yatırımlara her yıl 4,1 milyar ABD Doları ile 6,5 milyar ABD Doları arasında kaynak bulunması zorunludur. Mevcut kamu yatırımları ve inşa çalışmaları devam eden lisanslı özel sektör yatırımlarının öngörülen tarihlerde işletmeye geçecekleri varsayımına göre, talebin güvenilir olarak karşılanmasında 2008 yılından sonra sorunlarla karşılaşılacağı hesaplanmıştır. Bu tarihin, yeni yatırım olmaksızın asgari 1 yıl daha ötelenebilmesi mümkün görünmektedir. ATSO Eylül 2006 16

Enerji, özelde de elektrik enerjisi gibi geniş kullanım alanına sahip ve vazgeçilmesi mümkün olmayan hatta tüketim seviyesi doğrudan gelişmişlik düzeyiyle ilişkilendirilen yaşamsal öneme sahip bir metaya; enerji sistemlerinin toplumun temel ihtiyaçlarının karşılanmasında ve ekonomik büyümenin desteklenmesinde vazgeçilmez bir unsur olması, enerjinin çıkarılmasının, dönüştürülmesinin ve kullanılmasının gerek bölgesel gerekse küresel planda önemli çevresel, siyasi ve stratejik sorunlara yol açması ve enerji üretimine ilişkin makro ölçekli değişikliklerin kısa sürede gerçekleştirilememesi, sorunların ortaya çıkmasından önce bir öngörü ve önlem mekanizmasına ihtiyaç duyulması tüm karar alıcılar ve uygulayıcılar tarafından özel bir önem atfedilmektedir. Ülkemizde de elektrik enerjisi hem ekonomik büyümenin gerçekleştirilmesi için vazgeçilmez bir girdi hem de nihai tüketici açısından konforlu ve uygar bir yaşamın en önemli göstergelerinden biridir. Zira 1970 li yıllardan bu yana Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GS- YİH) ile elektrik enerjisi tüketimi incelenecek olursa genel itibariyle aralarında paralel bir ilişki kurmak mümkündür. Benzer bir ilişki ekonometrik olarak da kurulabilir 1. Ülkemizin, 1987 fiyatları itibariyle 2000 yılında 119 milyon YTL olan GSYİH sını 2020 yılında yaklaşık 3 kat artırarak 336 milyon YTL düzeyine çıkarmayı hedeflediği göz önüne alınacak olursa, 2000-2020 yılları arasındaki dönemi kapsayan süreçte GSYİH nın yaklaşık %6 oranında artması, farklı bir deyişle %6 oranında sürdürülebilir bir büyüme düzeyinin yakalanması gerekmektedir. Geçmiş yıllar bazında GSYİH-elektrik enerjisi tüketimi arasında pozitif ve aynı yönlü trend dikkate alındığında, yıllık yaklaşık %6 oranında bir büyümenin yine yıllık yaklaşık %6-9 arasında bir elektrik tüketim talebi artışlına tekabül ettiği gözlenecektir. Farklı ancak, daha basit bir karşılaştırmayla ülkemizdeki kişi başına tüketilen yıllık elektrik enerjisi miktarı gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında görülecektir ki benzer düzeylere ulaşılması gereken tüketim artışı da yukarıda ifade edilen büyüme oranlarını işaret etmektedir. Türkiye de kişi başına net elektrik tüketimi 2004 yılı itibariyla 1703 KWh 2 iken, bu oran 2003 yılı itibarıyla OECD ve AB ülkeleri için kişi başına sırasıyla 7342 KWh ve 6196 KWh dır 3. Yapılan tahmin çalışmaları elektrik enerjisine olan talebin 2020 yılına kadar yüksek senaryoya göre ortalama yılda % 7,9; düşük senaryoya göre ise ortalama yılda % 6,4 oranında artacağını göstermektedir 4. Dokuzuncu Kalkınma Planı, Enerji Özel İhtisas Komisyonu Taslak Raporuna göre Türkiye de elektrik enerjisi talebinin güvenilir olarak karşılanması için ihtiyaç duyulan yatırımlar için her yıl 4,1 milyar ABD Doları ile 6,5 milyar ABD Doları arasında kaynak bulunması zorunludur. Mevcut kamu yatırımları ve inşa çalışmaları devam eden lisanslı özel sektör yatırımlarının öngörülen tarihlerde işletmeye geçecekleri varsayımına göre, talebin güvenilir olarak karşılanmasında 2008 yılından sonra sorunlarla karşılaşacağı hesaplanmıştır. Bu tarihin, yeni yatırım olmaksızın asgari 1 yıl daha ötelenebilmesi mümkün görünmektedir. Lisans almak üzere EPDK ye toplam 17.080 MW kurulu gücünde üretim tesisi kurmak özel hukuk tüzel kişilerince başvuru yapılmış ve bunlardan 7.260 MW kurulu güce karşılık gelen 262 adedine lisans verilmiş ya da lisans verilmesi uygun bulunmuştur. Ancak, EPDK tarafından yapılan izleme faaliyetleri neticesinde, verilen lisanslar kapsamında 3.230 MW lık kapasitenin öngörülen tarihlerde işletmeye girebileceği tahmin edilmektedir. Yatırımların gecikmesi ya da yapılmamasının gerekçeleri; kamulaştırma için izlenmesi gereken hukuki sürecin karmaşık olması, barajlı hidroelektrik santral yapımında, baraj gölünün kamulaştırılması için gereken bedellerin ilgili şirket tarafından ödenmesinin istenmesine karşın söz konusu alanın DSİ nin tasarrufunda olmasına ilişkin kuralın yatırımcılar nezdinde caydırıcı olması, kamu kurum ve kuruluşlarından alınması gereken izinlerin alınmasında izlenen sürecin uzun olması, yerli kaynaklara dayalı büyük kapasiteli santrallerin inşası için finansman modeline ihtiyaç duyulması, perakende satış tarifeleri sabit kalırken doğal gaz fiyatlarının aşırı artmasının, doğal gazdan kaynaklanan maliyetin buhar satışı yoluyla paçallanabildiği kojenerasyon tesisleri dışındaki diğer doğal gaza dayalı üretim tesislerinin kurulmasını cazip olmaktan çıkarması, küçük hidroelektrik santral ve rüzgâr enerjisi santralleri için türbin siparişinin çok uzun sürelerde karşılanabilmesi olarak sıralanabilir 5. Yukarıda sıralanan gerekçelerin dışında belki de hepsinden önemlisi olan piyasa gerçek maliyetlere dayalı fiyat yerine gölge fiyatların oluşması olarak 1. 2. 3. 4. 5. Elektrik tüketimi ve büyüme arasındaki ilişkiyi göstermesi açısıdına bir model örneği vermek gerekirse; Δ consumptionlog = 0,0564 + 0,688 Δ gdplog 0,252 ε(t-1), R2= 0,71 (11,552) (8,015) (-4,867) Bu modelde, brüt elektrik tüketimi ile gayri safi yurtiçi hasıla kısa dönemde dengesizlik sergilese de ε(t-1) denge hata terimi, bu iki değişken arasındaki kısa dönemli ilişkiyi uzun döneme bağlamak için kullanılmaktadır. Modeldeki ß2 0,252 değerinde olan katsayının işareti teorik beklentiye uygun olarak negatiftir katsayısı brüt elektrik tüketiminin gözlenen değerleri ile denge (uzun) dönem değerleri arasındaki farkın her yıl %25 kadarının ortadan kalkacağını göstermektedir. Devlet İstatistik Enstitüsü, http://www.tuik.gov.tr/prelstatistiktablo.do?istab_id=373. Electricity Information 2005, Sayfa II.36 ve II 132, International Energy Agency. Enerji Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Devlet Planlama Teşkilatı, Hazine Müsteşarlığı ve Türkiye Elektrik İletim A.Ş. temsilcilerinde oluşan komisyon tarafından hazırlanan Türkiye Uzun Dönemli Elektrik Enerjisi Talep Tahmin Raporu. EPDK Enerji Uzmanı Fakir Hüseyin ERDOĞAN tarafından hazırlanan Arz Güvenliği başlıklı bilgi notu. 17 Eylül 2006 ATSO

özetlenebilecek sorunun çözümü Ağustos 2006 itibariyle sanal uygulamadan gerçek uygulamaya geçen dengele-uzlaştırma piyasası ile bir nebze olsun sağlanabilmiştir. Piyasa açısından bakılacak olursa her ne kadar dengeleme-uzlaştırma piyasasına işlerlik kazandırılması önemli bir adımsa da elektrik enerjisindeki kapasitenin iktisadi anlamda bir kamu malı niteliğinde olması, bu piyasansın ikincil el piyasaları, kapasite piyasası, yan hizmetler piyasası ve türev piyasaları ile desteklenmesini gerektirmektedir. Ülkemizin sahibi olduğu elektrik enerjisi üretim imkanlarına ilişkin potansiyel göz önüne alındığında, ihtiyacımız olan elektrik enerjisinin yerli kaynaklara dayanmak suretiyle sağlanması doğru bir politika olsa da, bu politikanın en doğru uygulanış şekli serbest piyasa mekanizması çerçevesinde olabilecektir. Bu çerçevenin, çizilmesi de 2001 yılında yürürlüğe giren 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (Kanun) kapsamında öngörülen elektrik piyasası reformunun kanunda yer aldığı şekliyle eksiksiz uygulanması ile gerçekleştirilebilecektir. Peki bu bağlamda elektrik piyasası reformundan ne anlaşılmalıdır? Rekabete dayalı serbest piyasa mekanizması; doğal tekellerin, dışsal ekonomilerin, bilginin asimetrik paylaşımı, kamusal nitelikli malların ve potansiyel monopol-oligopollerin varlığı gibi piyasa aksaklıkları nedeniyle düzgün işleyebilmek için bir düzenleme (regülasyon) sistemine ihtiyaç duyar. Her ne kadar elektrik de piyasalarda alınıpsatılabilen bir meta niteliğinde olsa da; talebin dışsal faktörlere bağlı olarak mevsimsel ve hatta günlük olarak değişiklik arz etmesi nedeniyle piyasada dalgalanmaların mevcut olması, depolanamaması, talebin arzı aşması durumunda piyasasının kendini kısa sürede dengeye getirememesi, üretiminde kullanılan girdilerin çoğu kez piyasada nihai ürün aşamasında kendine alternatifler oluşturabilmesi, talep esnekliğinin düşüklüğü, kapasite maliyetinin kesinti maliyetinde her zaman yüksek olması, elektriği özel bir meta konumuna getirmektedir. Bu çerçevede, elektriğin üretiminden nihai tüketiciye ulaştırılması sürecinde; iletim-dağıtım adı altında yapılan şebeke faaliyetleri coğrafi bazda doğal tekel niteliği taşımaları nedeniyle düzenlemeye konu olurken; üretim, toptan-perakende ticaret, satış hizmeti, yan hizmetler ve finansal piyasa faaliyetleri teknolojik gelişmeler sonucunda rekabete açılabilir hale gelmiştir. Ülkeleri elektrik piyasası reformuna iten etkenler olarak; teknolojik yenilikler, küreselleşme olgusu, elektrik fiyatlarının ülke içindeki bölgelerde aşırı farklılık göstermesi (Amerika Birleşik Devletleri), iç pazarın entegrasyonu konusundaki politik tercih (Avrupa Birliği), yüksek elektrik fiyatları ve düşük kapasite kullanımı nedeniyle yük eğrilerinde aşırı baskının oluşması (Japonya), özelleştirme ve yapısal nitalikte ekonomik dönüşüm programlarının bir alt modülü olarak görülmesi (İngiltere, Şili, Arjantin), reformun bazı ülkelerdeki başarısı, doğal gazdaki arz fazlalığı ve ucuzluk gösterilebilir. Elektrik sektörü düzenleyici reformunun unsurları olarak da; dikey bütünleşik yapının parçalanması suretiyle, piyasa faaliyetlerinin ayrıştırılması, düzenleme ve denetleme görevi ifa etmek üzere idari ve mali açıdan özerk bir düzenleyici kurumun teşkili, eşit taraflar arasında ayrım gözetilmemesi ilkesi doğrultusunda üçüncü tarafların şebekeye erişim hakkının tanınması, gerçek maliyetleri yansıtan, teşvik bazlı fiyatlandırmaya geçilmesi, piyasanın kademeli olarak tamamen serbestleştirilmesi, müzakereye açık arz fazlası yoluyla üretim ve ticaret faaliyetlerinde rekabetin gelişmesi, teknolojik altyapının tesisi, AB müktesebatı ile uyumun sağlanması, yönetişim mekanizmalarının tesis edilmesi ve özelleştirme olarak sıralanabilir. 1990 lı yıllarda ve daha da öncesinde elektrik piyasasına yönelik reformları pratiğe aktarabilen ülkelerde, reformun uygulamaya konmasını takiben henüz daha başlangıç aşamasında dahi elektrik üretimi ve tüketiminde önemli oranda iyileşmeler sağlanmıştır. Örneğin sanayi abonelerinde nihai fiyatta, İngiltere de 1991-1998 döneminde %37, Finlandiya da 1995-2001 yılları arasında %37, Almanya da 1998-2000 yılları arasında %39, Danimarka da 1998-2001 yılları arasında %12, Portekiz de 1999-2001 yılları arasında %15 oranlarında ucuzlama sağlanırken 6, nihai tüketicilerin ortalama fiyatında Avustralya da 1993-1999 yılları arasında %38, Arjantin de 1992-1998 yılları arasında %57 oranında azalma gerçekleşmiştir 7. Benzer şekilde serbestleşen piyasalarda kayıp-kaçaklar gerilemekte, tüketiciye sunulan elektriğin kalitesinde hissedilir bir artış yaşanmaktadır. Üstelik, kaynakların optimal kullanılması bağlamında, serbestleşen piyasalarda kaynakların etkin kullanımıyla yedek kapasite ihtiyacı gerilemekte, atıl kapasite kullanımından doğan ekstra maliyetler azalmaktadır. Bu çerçevede yedek kapasite 1990-1999 yılları arasındaki dönemde, İngiltere de %26 dan %23 e, İrlanda da %32 den %14 e, Belçika da %26 dan %18 e, Yunanistan da ise %42 den %31 e düşmüştür 8. Ülkemizde elektrik sektörü söz konusu olduğunda; yüksek kayıp-kaçak oranları, çapraz sübvansiyonun varlığı, maliyet dışı vergi ve fonların yüksekliği ile geçmişten gelerek kemikleşmiş üretim maliyetlerinin yüksekliği temel yapısal problemler olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye nin Avrupa Birliği ne tam üyeliği ve halihazırdaki gümrük birliği ile ülkemiz sanayisine uluslararası pazarlarda potansiyel rakip olabilecek konumdaki gelişmekte olan Eski Doğu Bloğu ülkeleri düşünüldüğünde, ülkemizdeki elektrik fiyatlarındaki yapısal bozukluklar sorun yaratmaya devam edecektir. 6 7 8 Kaynak: IEA statistics-energy Prices and Taxes-1rd Quarter 2001 IEA/OECD Energy Prices and Taxes Kaynak: ABD DOE-EIA Kaynak: IEA Security of Supply in Electiricty Markets, 2002. ATSO Eylül 2006 18