İçindekiler ÖNSÖZ SUNUŞ GİRİŞ KAMU YÖNETİMİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI I 1 - GİRİŞ 1 2 - TÜRKİYE SÜRECİ 3 3 - İDARİ YAPILANMA 4 4 - MEVZUAT YAPILANMASI 4 5 - PERSONEL YAPILANMASI 5 6 - KAMU YÖNETİMİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI 5 7 - BAŞBAKANLIK YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMİ 7 8 - SONUÇ 9 ULUSAL BİLGİ SİSTEMİ VERİ TABANI TASARIMI II 1 - GİRİŞ 1 2 - KONU 4 2.1 - COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ 6 2.2 - COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİNİN KULLANIM ALANLARI 8 2.3 - COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ TEMEL PRENSİPLERİ 9 3 - YÖNTEM 11 3.1 - KAMU KURULUŞLARININ KOORDİNASYONU 14 3.1.1 - ÇALIŞMA PLANININ HAZIRLANMASI 15 3.1.2 - VERİ TOPLAMA STANDARTLARININ BELİRLENMESİ 16 3.1.3 - ORTAK VERİ ÜRETİM STANDARDININ OLUŞTURULMASI 16 3.1.4 - VERİ YÖNETİMİ 17 3.2 - VERİ MODELİ 17 3.2.1 - CBS MODELİ 19 3.2.2 - CBS VERİ YÖNETİMİ 21 3.2.3 - CBS TEKNOLOJİSİ 23 3.3 - KAMU KURULUŞLARI STRATEJİLERİ 24 4 - YEREL YÖNETİMLER İÇİN BİR ÖRNEK 26 5 - SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI 30 İçindekiler - 1
5.1 - VERİ ÜRETİMİ VE ENTEGRASYONU HİZMETLERİ 30 5.1.1 - HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI 31 5.1.2 - DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ 31 5.1.3 - EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 32 5.1.4 - NÜFUS ve VATANDAŞLIK İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 32 5.1.5 - İLLER İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 32 5.1.6 - MAHALLİ İDARELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 33 5.1.7 - BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 34 5.1.8 - TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 38 5.2 - ÇÖZÜMLER 41 5.3 - BELİRLENEN VERİ KATMANLARI 43 5.3.1 - SU 43 5.3.2 - TOPRAK 51 5.3.3 - İKLİM 52 5.3.4 - TEMEL HARİTA VERİLERİ 53 5.3.5 - JEOLOJİ 56 5.3.6 - DEPREM 59 5.3.7 - BİYOLOJİK ZENGİNLİKLER 60 5.3.8 - KÜLTÜR 62 5.3.9 - TAPU VE KADASTRO 64 5.3.10 - YEREL YÖNETİMLER 68 5.3.11 - NÜFUS 71 5.3.12 - TURİZM 73 5.3.13 - ORMAN 74 5.3.14 - SAVUNMA 76 5.3.15 - ÇEVRE KİRLİLİĞİ 76 5.3.16 - TARIM 79 5.3.17 - ULAŞTIRMA 80 5.3.18 - SAĞLIK 82 5.3.19 - EĞİTİM 83 5.4 - PROJEKSİYON SİSTEMİ 84 5.4.1 - VERİTABANI İÇİN KOORDİNAT SİSTEMİ SEÇİMİ 85 5.4.2 - VERİTABANI İÇİN YATAY KONUM VERİLERİNİN SEÇİMİ 85 5.4.3 - CBS VE PROJEKSİYONLAR 86 5.4.4 - TÜRKİYE İÇİN PROJEKSİYON BİLGİLERİ 86 5.5 - ÖLÇEK 86 5.6 - DOĞRULUK 87 5.7 - KONUMSAL VERİ DOĞRULUĞU İÇİN ULUSAL STANDART 87 6 - ULUSAL BİLGİ SİSTEMİ VERİ TABANI TASARIMI 87 6.1 - CBS TASARIMINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER 88 6.2 - TASARIM İÇİN GEREKLİ ALTLIK 89 6.3 - KATMAN TASARIMI 89 6.3.1 - VERİ-VERİ İLİŞKİSİ 90 6.3.2 - VERİ-İŞLEV İLİŞKİSİ 91 6.4 - ÖZNİTELİK ve ARAMA TABLOLARININ TASARIMI 91 İçindekiler - 2
6.5 - HARİTA KÜTÜPHANESİ TASARIMI 91 6.6 - UYGULAMAYA GEÇİŞTE BAŞLANGIÇ ÇALIŞMASI 92 6.7 - VERİTABANI TASARIMININ GERÇEKLEŞTİRİLMESİ 93 7 - SONUÇ 100 ULUSAL VERİ STANDARTI III 1 - AMAÇ 1 2 - KONU 1 3 - UYGULANABİLİRLİK 1 4 - ORTAK TERMİNOLOJİ 2 4.1 - ÖZNİTELİK KODLAMA KATALOĞU 2 4.2 - TERMİNOLOJİ STANDARTLARI 2 4.3 - VERİ SÖZLÜĞÜ 2 5 - KULLANIM HAKLARI 3 6 - METADATA 4 7 - GEREKSİNİM VE YAPILAN FAALİYETLER 7 7.1 - SAYISAL COĞRAFİ BİLGİ STANDARTLARI SINIFLANDIRMASI 9 7.1.1 - TERMİNOLOJİ STANDARDI 9 7.1.2 - VERİ YAPISI STANDARDI 10 7.1.3 - SINIFLANDIRMA STANDARDI 10 7.1.4 - DUYARLIK STANDARDI 10 7.1.5 - GEOMETRİ STANDARDI 10 7.1.6 - GÖSTERİM STANDARDI 10 7.1.7 - VERİ KALİTESİ STANDARDI 10 7.1.8 - BİRİM VE REFERANS SİSTEMİ STANDARDI 11 7.1.9 - DEĞİŞİM MEDYASI STANDARDI 11 7.1.10 - DEĞİŞİM FORMATI STANDARDI 11 7.2 - STANDARTLAR KONUSUNDA YAPILANLAR 11 7.3 - STANDARTLAR KONUSUNDA YAPILACAKLAR 12 8 - TÜRKİYE ULUSAL COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ POLİTİKA VE STRATEJİSİ ESASLARI 14 ULUSAL KAMU BİLGİSAYAR AĞLARI IV 1 - ULUSAL KAMU BİLGİSAYAR AĞLARI [KAMU-NET] 1 1.1 - BAŞBAKANLIK KAMU-NET 98 KONFERANSI 3 1.2 - SONUÇ RAPORU 4 2 - BAŞBAKANLIK 1998/13 NUMARALI GENELGESİ 7 3 - SONUÇ 9 SONSÖZ V 1. - ULUSAL BİLGİ SİSTEMİ 1 İçindekiler - 3
1.1 - KURUMLAR 1 1.2 - VERİ KAYNAKLARI 3 1.3 - TEKNOLOJİ 4 1.4 - VERİ TABANLARI 5 1.5 - VERİ AĞLARI 6 1.6 - POLİTİKALAR VE STANDARTLAR 7 1.7 - KULLANICILAR 8 2. - ULUSAL BİLGİ SİSTEMİ'NİN OLUŞTURULMASI 8 2.1 - POLİTİK İHTİYAÇLAR 9 2.2 - YÖNETİMSEL İHTİYAÇLAR 9 2.3 - TEKNİK İHTİYAÇLAR 11 2.4 - STRATEJİK PLAN 11 Ekler: UYGULAMA ÖRNEKLERİ A 1 - TÜRKİYE GENELİNDE CBS UYGULAMALARI 2 - ÜÇ BOYUTLU SAYISAL VEKTÖREL MODELLER (Sayısal arazi modelleri) 3 - İKİ BOYUTLU SAYISAL VEKTÖREL MODELLER 4 UYDU GÖRÜNTÜLERİ İLE SAYISAL RASTER MODELLER ULUSAL BİLGİ SİSTEMİ TEMEL BİLGİLERİ B 1 - GİRİŞ 1 2 - COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ 3 3 - COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ KURMA İHTİYACI 3 4 - COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİNİN GENEL YAPISI 4 5 - VERİ TABANI 7 5.1 - VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ 8 5.2 - VERİ TABANI TASARIMI 10 5.2.1 - GENEL AMAÇLI VERİ MODELLERİ Ve VERİ YAPILARI 12 5.2.2 - GERÇEKLEŞTİRİM VERİ MODELLERİ 13 5.2.3 - FİZİKSEL VERİ MODELLERİ 16 5.3 - KONUMSAL VERİ MODELLERİ 22 5.3.1 - KAYIT-TABANLI KONUMSAL VERİ MODELLERİ 24 5.3.2 - NESNE-TABANLI KONUMSAL VERİ MODELLERİ 24 5.3.3 - NESNEYE-DAYALI VERİ MODELİ 25 6 - COĞRAFİ VERİ TABANININ OLUŞTURULMASI 29 6.1 - HARİTA BİLGİLERİNİN BİLGİSAYARA KAYDEDİLMESİ 30 6.2 - HARİTALARIN BİLGİSAYARDA GÖSTERİMİ 31 6.3 - TOPOLOJİK VERİ YAPILARI 31 6.3.1 - TOPOLOJİ 32 İçindekiler - 4
6.3.2 - TOPOLOJİ OLUŞTURMA 35 6.4 - HARİTA BİLGİLERİNİN ORGANİZASYONU 36 7 - GENEL FONKSİYON VE KABİLİYETLERİ 37 7.1 - VERİ TOPLAMA 37 7.2 - TOPOLOJİ OLUŞTURMA 39 7.3 - ÖZNİTELİK İLİŞKİLENDİRME 39 7.4 - VERİ TABANLARINA ERİŞİM 40 7.5 - VERİ TABANININ GÜNCELLEŞTİRİLMESİ VE BAKIMI 40 7.6 - ANALİZ 41 7.7 - GRAFİK ÇİZİM 41 8 - INTERNET ve TEKNOLOJİSİ 41 8.1 - INTERNET KULLANIMI 43 8.2 - TCP/IP 44 8.3 - ADRES, DOMAIN (ALAN), IP NUMARASI 44 8.4 - INTERNET ÜZERİNDE BİLGİLERE ULAŞIM 45 8.5 - INTERNET ADRESLERİNDE GÖRÜLEN KISALTMALAR 46 8.6 - INTERNETTE BİLGİ İLETİM HIZI 47 8.6.1 - ISDN 47 8.6.2 - FRAME RELAY 48 8.6.3 - ATM 48 8.7 - INTRANET 48 8.8 - FIREWALL (GÜVENLİK DUVARI) 50 8.9 - PROXY SERVİSLERİ 50 8.10 - E-POSTA (E-MAIL) 50 8.11 - FTP 51 8.12 - WWW 52 8.12.1 - HTTP, HTML 52 8.12.2 - URL 53 8.12.3 - JAVA 54 8.12.4 - ActiveX ve VBScript 54 8.12.5 - CGI 54 BAŞBAKANLIK, BAKANLIKLAR, BAĞLI ve İLGİLİ KURULUŞLAR C TURKISH RESTRUCTURING PUBLIC ADMINISTRATION D 1. INTRODUCTION 1 2. PROCESS IN TURKEY 3 3. ADMINISTRATIVE REFORM 4 4. LEGISLATIVE REFORM 4 5. PERSONNEL REFORM 5 6. RESTRUCTURING PUBLIC ADMINISTRATION PROJECT 5 7. PRIME MINISTRY ADMINISTRATION INFORMATION SYSTEM 7 8. RESULT 9 İçindekiler - 5
ULUSAL VERİ STANDARTLARI VERİ DEĞİŞİM FORMATI ULUSAL VERİ STANDARTLARI DETAY ve ÖZNİTELİK KODLAMA KATALOĞU ULUSAL VERİ STANDARTLARI KONUMSAL VERİ SÖZLÜĞÜ E F G Bu yayın www.basbakanlik.gov.tr sayfasında, bybs projeleri bağlantısında ve www.bybs.gov.tr sayfalarından yayınlanmaktadır. Konu ile ilgili projeler, yayınlar ve gelişmeler söz konusu sayfalardan izlenebilir. Kitabın hazırlanmasında faydalanılan ana kaynaklar: BANGER Gürol Prof.Dr.; T.C. Başbakanlık Yönetim Bilişim Sistemi nden Beklentiler, MSB, Harita Genel Komutanlığı, 67 sayfa, Coğrafi Bilgi Sistemi Standartları Konferansı ve Paneli, Şubat 1999, Ankara BANGER, Gürol Prof.Dr.; T.C. Başbakanlık Yönetim Bilişim Sistemi, T.C.Başbakanlık, Kamu-Net Eğitim Dizisi 2 Konferansı, 300 sayfa, Ağustos 1998, Ankara BANGER, Gürol, Prof.Dr.; Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması faaliyetleri sırasında oluşturulan raporlar, T.C.Başbakanlık, Aralık 1997- Nisan 2000 CÖMERT, Çetin; Ulusal Konumsal Veri Altyapısı İçin Veri Değişim Standardının Belirlenmesi, KTÜ-FBE Doktora Tezi, Ocak, 1996, Trabzon ÇAĞILTAY, Kürsat; Herkes için İnternet, www.bilkent.edu.tr/bilkent-tr/services/info-lib/online-docs/hii/, Haziran, 1994, Ankara, Detay ve Öznitelik Kodlama Kataloğu, MSB, Harita Genel Komutanlığı, Aralık 1999, Ankara KAMU-NET 98 konferansı, T.C.Başbakanlık, Şubat, 1998, Ankara Konumsal Veri Sözlüğü, MSB, Harita Genel Komutanlığı, Aralık 1999, Ankara Understanding GIS, Enviromental Systems Research Institute, Inc.,USA, 1995 Veri Değişim Formatı, Devlet Bakanlığı, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Mart, 2000 Zeiler, Michael, Modeling Our World, Enviromental Systems Research Institute, Inc.,USA, 1999 The OpenGIS Guide, Third Edition, OpenGIS Consortium, www.opengis.org, USA, June 1998, İçindekiler - 6