SEÇİLMİŞ GÖSTERGELERLE BALIKESİR 2013

SEÇİLMİŞ GÖSTERGELERLE BALIKESİR 2013 SEÇİLMİŞ GÖSTERGELERLE BALIKESİR 2013 Kuş Cenneti- Manyas TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

SEÇİLMİŞ GÖSTERGELERLE BALIKESİR 2013 TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Turkish Statistical Institute

SEÇİLMİŞ GÖSTERGELERLE 2013 BALIKESİR İstatistiki veri ve bilgi istekleri için Bilgi Dağıtım Grubu Tel: + (312) 410 02 15-410 02 44 Faks: + (312) 417 04 32 Yayın istekleri için Döner Sermaye İşletmesi Tel: + (312) 425 34 23-410 05 96-410 02 85 Faks: + (312) 417 58 86 Yayın içeriğine yönelik sorularınız için TÜİK Balıkesir Bölge Müdürlüğü Tel: + (266) 244 81 71 Strl. Faks: + (266) 244 53 88 İnternet http://www.tuik.gov.tr E-posta bilgi@tuik.gov.tr Yayın No 4190 ISSN 1307-0894 Bu yayınla ilgili ortaya çıkabilecek düzeltmeler Kurum web sayfasında verilecektir. Türkiye İstatistik Kurumu Yücetepe Mah. Necatibey Cad. No: 114 06100 Çankaya-ANKARA / TÜRKİYE Bu yayının 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu na göre her hakkı Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığına aittir. Gerçek veya tüzel kişiler tarafından izinsiz çoğaltılamaz ve dağıtılamaz. ISBN 978-975-19-6065-8 Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara Tel: +(0312) 387 09 25 * Faks: +(0312) 418 50 82 Eylül 2014 MTB: 2014-0441 - 55 Adet

Önsöz ÖNSÖZ Türkiye İstatistik Kurumu, ülkemizin ekonomik, sosyal, demografik ve kültürel yap s ile ilgili idari kay t, say m ve araşt rmalardan elde ettiği bilgileri, başta kamu kurum ve kuruluşlar ve araşt rmac lar olmak üzere kamuoyunun kullan m na sunmaktad r. Yay nlar, tutarl l k, zamanl l k, şeffafl k ve gizlilik ilkeleri çerçevesinde kaliteli veri üretimi ve hizmet sunumu ilkelerine göre haz rlanmaktad r. Dünyada ve ülkemizde istatistiki bilgiye duyulan ihtiyac n her geçen gün artmas na paralel olarak, üretilen istatistiklerin iyileştirilmesi, geliştirilmesi, bölgesel istatistiklerin toplanmas, bölgelerin sosyo-ekonomik analizlerinin yap lmas, bölgesel politikalar n çerçevesinin belirlenmesi ve Avrupa Birliği Bölgesel İstatistik Sistemi ne uygun karş laşt r labilir istatistiki veri taban oluşturulmas amac yla ülke genelinde İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas (İBBS) tan mlanm ş, bu kapsamda Kurumumuzun Bölge Teşkilatlar n n güçlendirilmesi ve daha fonksiyonel hale getirilmesi için gereken altyap kurulmuştur. Yerel düzeyde kalk nma projeleri üretildikçe, veriye olan talep de artacakt r. Bu yay nda yer alan bölgesel veriler İBBS ye göre s n fland r lm şt r. Bölgesel düzeyde ayr nt l verilerin üretilmesi, kay tlara dayal verilerin geliştirilmesine bağl d r. Ulusal kay t sisteminin güncel olarak sürdürülmesi için TÜİK taraf ndan yürütülen faaliyetler devam etmektedir. Bölgesel düzeyde veri talebinin yüksekliği göz önünde bulundurularak haz rlanan bu yay n, değişik zamanlarda yay nlanan resmi istatistikler bir araya getirilerek, her aşamadaki karar al c ve kullan c lara kolayl k ve zaman tasarrufu sağlayacakt r. Ayn zamanda bölge yöneticilerinin verdikleri hizmetteki gelişmeleri ve eksiklikleri tespit etmek amac yla, üretilen verileri göstergelere dönüştürerek karar almada kolayl k sağlayacak, İBBS ye göre Bal kesir ilinin bilgilerini içermektedir. Ayr ca yay nda, kullan c lar n karş laşt rma yapabilmelerini sağlamak üzere TR22 (Bal kesir, Çanakkale) 2. Düzeyde bölge biriminin göstergelerine de yer verilmektedir. Yay n n tüm kullan c lara kolayl k sağlamas n ve faydal olmas n dilerim. Birol AYDEMİR Başkan Birol AYDEMİR Başkan III

İçindekiler İÇİNDEKİLER Sayfa Önsöz İçindekiler Aç klama Genel Bilgiler III V IX XI 1. Temel Göstergeler 1 İBBS 2. düzey (26 bölge) Grafik 1.1 Kişi baş na gayri safi katma değer, 2011 7 1.2 TÜFE-Bir önceki y l n ayn ay na göre değişim oran (%), 2013 7 1.3 Çal şan say lar n n Türkiye toplam içindeki pay, 2011 8 1.4 Maaş ve ücretlerin Türkiye toplam içindeki pay, 2011 8 Tablo 1.1 İBBS 2. düzey (26 bölge) kişi baş na gayri safi katma değer, 2011 9 1.2 İBBS 2.düzey (26 bölge) TÜFE göstergeleri 10 1.3 İBBS 2. düzey (26 bölge) sanayi ve hizmetler sektörü göstergeleri, 2011 11 İBBS 3. düzey (81 il) Grafik 1.5 Nüfus, 2013 12 1.6 İl ve ilçe merkezleri, belde ve köyler nüfusunun toplam nüfus içindeki oran, 2013 13 1.7 Nüfus yoğunluğu, 2013 14 1.8 Y ll k nüfus art ş h z, 2012-2013 15 1.9 Toplam yaş bağ ml l k oran, 2013 16 1.10 Net göç h z, 2012-2013 17 1.11 Kaba evlenme h z, 2013 18 1.12 Kaba doğum h z, 2013 19 1.13 Bebek ölüm h z, 2013 20 1.14 İthalat, 2013 21 1.15 İhracat, 2013 22 1.16 Yüz bin kişi baş na düşen hastane yatak say s, 2012 23 1.17 Öğretmen baş na düşen öğrenci say s (ilkokul), 2013/'14 24 1.18 İlkokulda net okullaşma oran, 2013/'14 25 1.19 Ortaöğretimde (lise) net okullaşma oran, 2013/'14 26 1.20 Bitkisel üretim değeri, 2013 27 1.21 Canl hayvanlar değeri, 2013 28 1.22 İşsizlik oran, 2013 29 1.23 İstihdam oran, 2013 30 1.24 Kişi baş na toplam elektrik tüketimi, 2012 31 1.25 Belediyelerde kişi baş na çekilen günlük su miktar, 2012 32 1.26 Bin kişi baş na otomobil say s, 2013 33 1.27 Onbin araç baş na kaza say s, 2013 34 1.28 Is tma sistemi kat kaloriferi olan hanehalk oran, 2011 35 1.29 İllere göre mutluluk düzeyi, 2013 36 1.30 İllere göre umut düzeyi, 2013 37 Tablo 1.4 İBBS 3. düzey (81 il) nüfus ve göç göstergeleri, 2013 38 1.5 İBBS 3. düzey (81 il) demografi göstergeleri, 2013 42 1.6 İBBS 3. düzey (81 il) d ş ticaret göstergeleri, 2013 46 1.7 İBBS 3. düzey (81 il) sağl k göstergeleri, 2012 48 1.8 İBBS 3. düzey (81 il) eğitim göstergeleri, 2013/'14 50 1.9 İBBS 3. düzey (81 il) tar m göstergeleri, 2013 52 1.10 İBBS 3. düzey (81 il) işgücü göstergeleri, 2013 54 1.11 İBBS 3. düzey (81 il) elektrik tüketim göstergeleri, 2012 56 1.12 İBBS 3. düzey (81 il) çevre göstergeleri, 2012 58 1.13 İBBS 3. düzey (81 il) ulaşt rma göstergeleri, 2013 60 1.14 İBBS 3. düzey (81 il) Nüfus ve Konut Araşt rmas göstergeleri, 2011 62 1.15 İBBS 3. düzey (81 il) konut sat ş göstergeleri, 2013 66 1.16 İBBS 3. düzey (81 il) mutluluk düzeyi, 2013 68 1.17 İBBS 3. düzey (81 il) umut düzeyi, 2013 70 V

İçindekiler 2. Ekonomik ve Sosyal Yap 72 Tablo 2.1. Nüfus ve Demografi 2.1.1 İl ve ilçe merkezleri ile belde ve köyler nüfusu, 2011-2013 83 2.1.2 İlçe, belediye ve köy say s, 2011-2013 83 2.1.3 Yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus, 2011-2013 84 2.1.4 Yasal medeni durum ve cinsiyete göre nüfus (15 ve daha yukar yaştaki nüfus), 2011-2013 86 2.1.5 Okuma yazma durumu ve cinsiyete göre nüfus (6 ve daha yukar yaştaki nüfus), 2011-2013 87 2.1.6 Bitirilen eğitim düzeyi ve cinsiyete göre nüfus (15 ve daha yukar yaştaki nüfus), 2011-2013 88 2.1.7 İllerin ald ğ göç, verdiği göç, net göç ve net göç h z, 2008-2013 89 2.1.8 Annenin yaş grubuna göre doğumlar, 2009-2013 89 2.1.9 Cinsiyete göre doğumlar, 2009-2013 90 2.1.10 Ortalama evlenme yaş ve ortalama ilk evlenme yaş, 2009-2013 90 2.1.11 Yaş grubuna göre evlenmeler, 2009-2013 91 2.1.12 Yaş grubuna göre boşanmalar, 2009-2013 92 2.1.13 Evlilik süresine göre boşanmalar, 2009-2013 93 2.1.14 Yaş grubuna göre ölümler, 2009-2013 93 2.1.15 Daimi ikametgaha göre seçilmiş ölüm nedenlerinin dağ l m, 2010-2013 94 2.1.16 Yaş grubu ve cinsiyete göre intiharlar, 2009-2013 95 2.1.17 İlçelere göre il ve ilçe merkezleri ile belde ve köyler nüfusu, 2013 96 2.1.18 İlçe, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus, 2013 97 2.1.19 İlçe, okuma yazma durumu ve cinsiyete göre nüfus ( 6 +yaş ), 2013 101 2.1.20 İlçe, bitirilen eğitim düzeyi ve cinsiyete göre nüfus ( 15 +yaş ), 2013 103 2.1.21 İlçe, yasal medeni durum ve cinsiyete göre nüfus (15+ yaş), 2013 107 2.1.22 İlçelere göre ortalama hanehalk büyüklüğü, 2013 109 2.1.23 İkamet edilen ilçeye göre nüfusa kay tl olunan il, 2013 110 2.1.24 İlçe ve cinsiyete göre doğumlar, 2013 116 2.1.25 İlçe, cinsiyet ve yaş grubuna göre evlenmeler, 2013 117 2.1.26 İlçe ve cinsiyete göre ölümler, 2013 118 2.1.27 İlçe, cinsiyet ve yaş grubuna göre ölümler, 2013 119 2.1.28 İlçe ve cinsiyete göre intiharlar, 2013 120 2.2. Milli Gelir 2.2.1 Cari fiyatlarla bölgesel gayrisafi katma değer (iktisadi faaliyet kollar na göre temel fiyatlarla), 2007-2011 121 2.3. Fiyat ve Endeksler 2.3.1 Tüketici fiyatlar değişim oranlar (2003=100), 2011-2013 122 2.4. D ş Ticaret 2.4.1 Ekonomik faaliyetlere göre ihracat (ISIC, Rev.3), 2009-2013 123 2.4.2 Ekonomik faaliyetlere göre ithalat (ISIC, Rev.3), 2009-2013 124 2.5. İş İstatistikleri 2.5.1 İş kay tlar na göre girişim say s, 2013 125 2.5.2 Mali arac kuruluş istatistikleri, 2008-2012 126 2.6. İnşaat 2.6.1 Kullanma amac na göre yap lacak yeni ve ilave yap lar, (Yap ruhsatlar na göre), 2013 127 2.6.2 Kullanma amac na göre tamamen veya k smen biten yeni ve ilave yap lar, (Yap kullanma izin belgelerine göre), 2013 128 Sayfa VI

İçindekiler Sayfa 2.7. Enerji 2.7.1 Kullan m yerlerine göre elektrik tüketimi, 2008-2012 129 2.8. Ulaşt rma 2.8.1 Motorlu kara taş tlar, 2009-2013 130 2.8.2 Y l içinde devri yap lan motorlu kara taş t say s, 2011-2013 130 2.8.3 Trafik kazalar, 2009-2013 131 2.8.4 Yol uzunluklar, 2009-2013 132 2.8.5 Kullan lan yak t türüne göre motorlu kara taş t say s, 2009-2013 132 2.8.6 Hava meydanlar nda iniş-kalk ş yapan uçak say s ile iç ve d ş hatlarda taş ma, 2009-2013 133 2.9. Eğitim 2.9.1 Eğitim seviyesine göre okul, öğretmen ve öğrenci say s, 2009/'10-2013/'14 134 2.9.2 Öğretmen baş na düşen öğrenci say s, 2009/'10-2013/'14 135 2.9.3 Yükseköğretim kurumlar nda kendi biriminde görevli öğretim eleman say s, 2008/'09-2012/'13 135 2.9.4 Yükseköğretim kurumlar nda önlisans ve lisans düzeyinde öğrenci say s, 2008/'09-2012/'13 136 2.10. Sağl k 2.10.1 Hastane ve yatak say s, 2008-2012 137 2.10.2 Sağl k personeli say s, 2008-2012 137 2.11. İşgücü 2.11.1 Kurumsal olmayan nüfusun y llara göre işgücü durumu (15+ yaş), 2011-2013 138 2.11.2 İstihdam edilenlerin sektörel dağ l m (15+ yaş), 2011-2013 138 2.11.3 İş arama süresine göre işsizler (15+ yaş), 2011-2013 139 2.11.4 Eğitim durumuna göre işgücü, işsiz, istihdam durumu (15+ yaş), 2011-2013 139 2.11.5 İstihdam edilenlerin y llara göre işteki durumu (15+ yaş), 2011-2013 140 2.11.6 İşgücüne dahil olmayanlar n y llara göre işgücüne dahil olmama nedenleri (15+ yaş), 2011-2013 140 2.12. Tar m 2.12.1 Tar m alan kullan m, 2009-2013 141 2.12.2 Tah llar ve diğer bitkisel ürünlerin hasat edilen alan, 2009-2013 142 2.12.3 Tah llar ve diğer bitkisel ürünlerin üretim miktarlar, 2009-2013 143 2.12.4 Sebzelerin üretim miktarlar, 2009-2013 144 2.12.5 Meyvelerin üretim miktarlar, 2009-2013 145 2.12.6 Seçilmiş ürünlerde örtü alt sebze ve meyve üretim miktarlar, 2009-2013 146 2.12.7 Niteliklerine göre örtü alt tar m alanlar, 2009-2013 147 2.12.8 Organik bitkisel üretim (geçiş süreci dahil), 2009-2013 147 2.12.9 Canl hayvanlar, 2009-2013 148 2.12.10 Süt ve bal üretimi, 2009-2013 148 2.12.11 Tar msal üretim değeri, 2009-2013 149 2.12.12 Seçilmiş tar msal alet ve makine say s, 2009-2013 150 2.12.13 İlçelere göre tar m alan kullan m, 2013 151 2.12.14 İlçelere göre seçilmiş tah l ve diğer bitkisel ürünlerin üretimi, 2013 152 2.12.15 İlçelere göre seçilmiş sebze ürünleri üretimi, 2013 153 2.12.16 İlçelere göre seçilmiş meyve ürünleri üretimi, 2013 154 2.12.17 İlçelere göre seçilmiş örtü alt ürünlerin üretimi, 2013 155 2.12.18 İlçelere ve niteliklerine göre örtü alt tar m alanlar, 2013 156 2.12.19 İlçelere göre seçilmiş tar msal alet ve makineler, 2013 157 2.12.20 İlçelere göre hayvansal üretim, 2013 158 VII

İçindekiler Sayfa 2.13. Çevre 2.13.1 Belediye su istatistikleri, 2004-2012 159 2.13.2 Belediye at ksu istatistikleri, 2004-2012 159 2.13.3 Belediye at k istatistikleri, 2004-2012 160 2.13.4 Belediyelerin çevresel harcamalar, 2007-2012 160 2.13.5 İçme ve kullanma suyu şebekesi ve ar tma tesisi ile hizmet verilen belediye say s ve nüfusu, 2010-2012 161 2.13.6 Kaynaklar na göre belediyeler taraf ndan içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağ t lmak üzere çekilen su miktar, 2010-2012 161 2.13.7 Belediyelerin içme ve kullanma suyu ar tma tesisi mevcut durumu, 2010-2012 162 2.13.8 Kanalizasyon şebekesi ve ar tma tesisi ile hizmet verilen belediye say lar ve nüfusu, 2010-2012 162 2.13.9 Al c ortamlar na göre kanalizasyon şebekesinden deşarj edilen at ksu miktar, 2010-2012 163 2.13.10 At ksu ar tma tesisleri, 2010-2012 163 2.13.11 Bertaraf yöntemine göre belediye at k miktar, 2010-2012 164 2.13.12 İlçelere göre belediyelerin çevresel harcamalar, 2012 164 2.14. Turizm 2.14.1 Giriş, ç k ş kap lar n n bağl olduğu il ve ulaş m yoluna göre giriş ve ç k ş yapan vatandaşlar, 2009-2013 165 2.14.2 Giriş, ç k ş kap lar n n bağl olduğu il ve ulaş m yoluna göre giriş ve ç k ş yapan yabanc lar, 2009-2013 165 2.15. Kültür 2.15.1 Halk kütüphanesi, kitap ve yararlanma say s, 2008-2012 166 2.15.2 Sinema salonu, gösteri ve seyirci say s, 2008-2012 166 2.15.3 Tiyatro salonu, gösteri ve seyirci say s, 2007/'08-2011/'12 167 2.16. Seçim 2.16.1 Milletvekili genel seçimi, seçmen ve oy bilgileri, 2011 168 2.16.2 Yaş ve cinsiyete göre seçmen profili, 2014 168 2.16.3 İlçelere göre milletvekili genel seçimi sonucu, 2011 169 2.17. Adalet 2.17.1 Türlerine göre ceza infaz kurumu say s, 2008-2012 170 2.17.2 Suçun işlendiği yerleşim yeri ve eğitim durumuna göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler, 2008-2012 170 2.17.3 Suçun işlendiği yerleşim yeri ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler, 2008-2012 171 2.17.4 Geliş nedenine göre güvenlik birimine gelen veya getirilen çocuklar, 2008-2012 172 2.17.5 İsnat edilen suç türüne göre güvenlik birimine gelen veya getirilen çocuklar, 2008-2012 173 2.18. Hanehalkı Tüketim Harcamaları 2.18.1 Harcama türlerine göre hanehalk tüketim harcamas n n dağ l m, 2008-2012 174 Ek 1. Veri kaynaklar 175 2. İlgili bilgilere ulaşmak için 176 VIII

Açıklama 1. Giriş AÇIKLAMA Bölgesel düzeyde kullan c talebi dikkate al narak seçilen belirli değişken ve göstergelerden oluşan bu çal şma, kullan c lar n bölgesel veriye daha kolay ulaşabilmesi amac yla haz rlanm şt r. Ayr ca grafiklerle verinin daha kolay anlaş labilmesi amaçlanm şt r. 2. Kapsam En fazla mevcut son beş referans dönem verileri içerilmektedir. TR22 2. düzey bölgesi ve TR221 3. düzey ili olan Bal kesir in yan nda, İBBS 2. düzey (26 bölge) ve İBBS 3. düzey (81 il) göstergeleri kapsanmaktad r. Verilerin son güncelleme tarihi 01/07/2014 tür. 3. Veri Kaynaklar Verilerin önemli bir k sm Türkiye İstatistik Kurumunun çal şmalar ya da ilgili kurumlarla yap lan işbirliği ile elde edilmiştir. Bir bölümü ise ilgili kurumlar n yay nlar ndan olduğu gibi al nm şt r. İlk k s mda bu verilerden yararlan larak göstergeler hesaplanm şt r. 4. S n flamalar Bölgesel istatistiklerin toplanmas, geliştirilmesi, bölgelerin sosyo-ekonomik analizlerinin yap lmas, bölgesel politikalar n belirlenmesi ve Avrupa Birliği Bölgesel İstatistik Sistemi ne uygun, karş laşt r labilir istatistiki veri taban oluşturulmas amac yla ülke çap nda İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas tan mlanm şt r. Bu s n flamada iller 3. Düzey olarak tan mlanm ş; ekonomik, sosyal ve coğrafi yönden benzerlik gösteren komşu iller ise bölgesel kalk nma planlar ve nüfus büyüklükleri de dikkate al narak 1. Düzey ve 2. Düzey olarak grupland r lmak suretiyle hiyerarşik İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas yap lm şt r. Buna göre: 1. Düzey: 2. Düzey Bölge Birimlerinin grupland r lmas sonucu tan mlanm ş olup, 12 adettir. 2. Düzey: 3. Düzeydeki komşu illerin grupland r lmas sonucu tan mlanm ş olup, 26 adettir. 3. Düzey: İl düzeyinde 81 adet İstatistiki Bölge Birimi yer almaktad r. Her il bir İstatistiki Bölge Birimini tan mlamaktad r. S n flamaya ilişkin ayr nt l bilgi İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas tablosunda verilmektedir. Simge ve K saltmalar... Bilgi elde edilememiştir - Bilgi yoktur * Bilgi geçicidir c Gizli veri 0 Kullan lan birimin yar s ndan azd r TL Türk Liras $ ABD Dolar İBBS İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas TÜFE Tüketici Fiyat Endeksi GSKD Gayri Safi Katma Değer 2012/ 13 01/10/2012 ile 31/09/2013 aras ndaki öğrenim dönemi 2010/ 11 2010 da başlayan ve 2011 de biten tiyatro sezon y l NACE Rev.2 Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki S n flamas ISIC Rev.3 Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararas Standart Sanayi S n flamas CPA Faaliyetlere Göre Ürünlerin İstatistiki S n flamas MWh 1 000 000 watt saate eşdeğer enerji birimi KWh 1 000 watt saate eşdeğer enerji birimi IX

Açıklama İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas (İBBS) 1. Düzey 2. Düzey 3. Düzey 1. Düzey 2. Düzey 3. Düzey TR1 İstanbul TR10 İstanbul TR100 İstanbul (Zonguldak, TR811 Zonguldak (Tekirdağ, TR211 Tekirdağ TR81 Karabük, TR812 Karabük TR21 Edirne, TR212 Edirne Bart n) TR813 Bart n TR2 Bat K rklareli ) TR213 K rklareli Bat (Kastamonu, TR821 Kastamonu Marmara ( Bal kesir, TR221 Bal kesir TR82 Çank r, TR822 Çank r TR22 Çanakkale ) TR222 Çanakkale TR8 Karadeniz Sinop) TR823 Sinop TR31 (İzmir) TR310 İzmir (Samsun, TR831 Samsun (Ayd n, TR321 Ayd n Tokat, TR832 Tokat TR32 Denizli, TR322 Denizli TR83 Çorum, TR833 Çorum Muğla) TR323 Muğla Amasya) TR834 Amasya TR3 Ege (Manisa, TR331 Manisa (Trabzon TR901 Trabzon Afyonkarahisar, TR332 Afyonkarahisar Ordu, TR902 Ordu TR33 Kütahya, TR333 Kütahya Doğu Giresun, TR903 Giresun Uşak) TR334 Uşak TR9 Karadeniz TR90 Rize, TR904 Rize (Bursa, TR411 Bursa Artvin, TR905 Artvin TR41 Eskişehir, TR412 Eskişehir Gümüşhane) TR906 Gümüşhane Bilecik ) TR413 Bilecik (Erzurum, TRA11 Erzurum Doğu ( Kocaeli, TR421 Kocaeli TRA1 Erzincan, TRA12 Erzincan TR4 Marmara Sakarya, TR422 Sakarya Bayburt ) TRA13 Bayburt TR42 Düzce TR423 Düzce TRA Kuzeydoğu (Ağr, TRA21 Ağr Bolu, TR424 Bolu Anadolu Kars, TRA22 Kars Yalova ) TR425 Yalova TRA2 Iğd r, TRA23 Iğd r Bat TR51 ( Ankara) TR510 Ankara Ardahan ) TRA24 Ardahan TR5 Anadolu ( Konya, TR521 Konya (Malatya, TRB11 Malatya TR52 Karaman) TR522 Karaman Elaz ğ, TRB12 Elaz ğ TRB1 ( Antalya, TR611 Antalya Bingöl, TRB13 Bingöl TR61 Isparta, TR612 Isparta Ortadoğu Tunceli ) TRB14 Tunceli TRB Burdur) TR613 Burdur Anadolu (Van, TRB21 Van TR62 (Adana, TR621 Adana Muş, TRB22 Muş TR6 Akdeniz Mersin) TR622 Mersin TRB2 Bitlis, TRB23 Bitlis TR63 (Hatay, TR631 Hatay Hakkari ) TRB24 Hakkari Kahramanmaraş TR632 Kahramanmaraş (Gaziantep, TRC11 Gaziantep Osmaniye) TR633 Osmaniye TRC1 Ad yaman, TRC12 Ad yaman TR71 (K r kkale, TR711 K r kkale Kilis ) TRC13 Kilis Aksaray, TR712 Aksaray (Şanl urfa, TRC21 Şanl urfa Niğde, TR713 Niğde TRC Güneydoğu TRC2 Diyarbak r ) TRC22 Diyarbak r Orta Nevşehir, TR714 Nevşehir Anadolu (Mardin, TRC31 Mardin TR7 Anadolu K rşehir) TR715 K rşehir Batman, TRC32 Batman TR72 (Kayseri, TR721 Kayseri TRC3 Ş rnak, TRC33 Ş rnak Sivas, TR722 Sivas Siirt) TRC34 Siirt Yozgat) TR723 Yozgat Toplam 12 26 81 X

Genel Bilgiler GENEL BİLGİLER Tarihçe Bal kesir çevresinde bulunan pek çok höyük, iskan edilmiş mağara ve düz yerleşim yerlerinde yap lan araşt rmalarda ele geçen bulgular, yöreye M.Ö. 8000-3000 y llar aras nda yerleşilmiş olduğunu ortaya ç karmaktad r. Bal kesir in tarihi, Ege ve Marmara Denizlerine k y s olduğu için en eski yerleşim bölgelerini kapsayan Arkaik Çağ na kadar uzan r. Hitit metinlerinde Assuva diye an lan bu bölgenin Antik Çağdaki ad MYSİA'd r. M.Ö. 2000'li y llarda Balkanlar üzerinden gelen Pelasglar n koloniler kurduklar görülür. 4. Truva döneminde (M.Ö. 1800-1250) antik çağda İda diye an lan Kaz dağlar eteklerinde geçen efsanevi Truva Savaşlar bölge halk n da derinden etkilemiştir. Bal kesir Frig, Lidya, Pers, Makedonya, Bergama Krall ğ, Roma ve Bizans dönemlerini yaşam şt r. 1071 Malazgirt Zaferinden sonra Anadolu'ya girmeye başlayan Türkler k sa zamanda Selçuklu Devleti idaresinde uçlara dağ lm şlar, buralarda yeni yöreler fethedip, Beylikler kurmuşlard r. Bu Beyliklerden biri de Danişment Gazi soyundan gelen Kalemşah Oğlu Karesi Bey'in kurduğu Karesi Beyliği'dir. 1862'den itibaren çeşitli Yörük Aşiretleri bölgede iskana tabi tutulmuş, yerleştirilmiştir. 1878 (93 Harbi) sonunda gelen Muhacirler bölgede yeni köyler kurmuşlard r. Bal kesir Milli Mücadelede Redd-i İlhak Cemiyetini kuran ve düşmana karş koyan ilk iller aras ndad r. Kurtuluş Savaş 'nda 15 May s 1919'da düşman n İzmir'i işgalinden hemen sonra Bal kesir'de durumu müzakere eden çeşitli kongreler düzenlenmiştir. K sa zamanda gelişen karş koyma hareketi sonucu Akhisar, Ayval k, İvrindi cephelerinde düşman önünde 13 ay direnilmiştir. 30 Haziran 1920'de işgal edilen Bal kesir 6 Eylül 1922'de düşman işgalinden kurtulmuştur. Bal kesir 1923 y l nda vilayet olmuştur. İlin Karesi olan ismi 1926 y l nda Bal kesir olarak değiştirilmiştir. Coğrafi Durum Bal kesir ilinin yüzölçümü 14 272 km² dir. Kuzeybat Anadolu'da bulunan Bal kesir ili, doğuda Bursa ve Kütahya illeri, güneyde Manisa ve İzmir illeri ve bat da Çanakkale ili ile komşudur. İlin Ege Denizi ndeki k y uzunluğu 115 km, Marmara Denizindeki k y uzunluğu ise 175 km dir. Bal kesir ili genellikle tepelerin hakim olduğu bir alan niteliği taş makla birlikte yer yer 1 800 metreyi bulan dağlar da yer almaktad r. İl merkezinin rak m 130 metredir. Ovalar n başl calar ; S nd rg, Bigadiç, Bal kesir, Manyas, Gönen ve Edremit ovalar d r. Bu ovalar n denizden yükseklikleri 10-220 m aras nda olup hepsi birer çukurova niteliğindedir. Yörede, genellikle Akdeniz iklimi hüküm sürmekte ise de bu iklim karakteristiğine daha çok Ege k y lar nda rastlanmaktad r. İç k s mlarda kara iklimi hakimdir. Bal kesir in üst rak mlar nda k z lçam, karaçam, kay n, köknar, asli ağaç türleridir. Kestane, meşe, k z lağaç, ç nar ağaçlar da yer almaktad r. Alt tabaka ise sistus (laden), erika, karaçal, böğürtlen, sarmaş k bitkileri ile kekik, adaçay, sumak gibi t bbi bitkiler aç s ndan da çok zengindir. Bal kesir den Susurluk, Gönen, Havran ve Kocaçay rmaklar geçmektedir. Başl ca dağlar ; Karadağ, Madra dağ, Alaçam dağlar, Kazdağ, Kap dağ, Eybek dağ, Çataldağ ve Ulus dağlar d r. XI

Genel Bilgiler İdari ve Sosyo-Ekonomik Durum Bal kesir ilinin nüfusu, 2013 y l Adrese Dayal Nüfus Kay t Sistemi sonuçlar na göre 1 162 761 kişidir. Resmi Gazetede yay mlanan 06.12.2012 tarih ve 28489 say l Kanuna göre Büyükşehir belediyesi olma hakk kazanan ve 30 Mart 2014 mahalli idareler seçimi ile Büyükşehir olan Bal kesir ilinin yasaya göre belde ve köyleri mahalle birimine dönüştürüldüğünden nüfusun tamam ilçe merkezlerinde yaşamaktad r. Ayr ca, İl merkezinde Alt eylül (170 260 kişi) ve Karesi (167 549 kişi) olmak üzere iki ilçe kurulmuştur. İlin nüfus yoğunluğu km² baş na 81 kişidir. Nüfus bak m ndan en büyük ilçeleri s ras yla Alt eylül (Merkez), Karesi (Merkez), Band rma, Edremit ve Gönen dir. Yüzölçümü bak m ndan en büyük ilçesi Dursunbey, nüfus ve yüzölçümü bak m ndan en küçük ilçesi ise Marmara d r. Büyükşehir Belediye Kanunu idari yap lanmas na göre Bal kesir deki ilçe say s 20, belediye say s 20 dir. 1992 y l nda kurulan ve 1 Ocak 1993 tarihinde tüzel kişiliğini kazanan Bal kesir Üniversitesi ilin yegane üniversitesidir. Bal kesir ili Büyükşehir statüsünde olduğundan şehirleşme oran olarak nüfusun tamam şehirlerde yaşamaktad r. Güncel bilgilere göre; Y ll k nüfus art ş h z (2013 y l 1,75), İBBS Düzey 2 (TR22 Bal kesir, Çanakkale) ye göre kişi baş na gayrisafi katma değer (2011 y l 8 954 $) ve sanayi iş kolunda çal şanlar n toplam istihdama oran (%19,3) bak m ndan Türkiye ortalamalar n n alt ndad r. Tar m kolunda çal şanlar n toplam istihdama oran (%36,3) ise Türkiye ortalamas n n üstündedir. 2011 y l Nüfus ve Konut Araşt rmas na göre; İlde istihdam edilen (15+ yaş) nüfusun; %39,7 si tar m sektöründe, %19 u sanayi sektöründe, %41,3 ü hizmetler sektöründe çal şmaktad r. Bölgenin geçim kaynaklar genelde tar ma dayal d r. Körfez bölgesinin yap s itibar yla zeytincilik oldukça etkindir. Bunun yan s ra tah l ürünleri, nohut, şeker pancar, domates, karpuz, mandalina, üzüm ve benzeri ürünler ekonomideki yerlerini alm şlard r. İl de zeytinyağ ve çiçekyağ üretiminin yan s ra kurulan dev salça fabrikalar, un ve yem sanayileri de ihracata yönelik olarak ekonomiye doğrudan katk da bulunmaktad r. İlin sanayi yap s gelişmeye başlam şt r. Ağ r sanayi bölgesi, küçük sanayi sitesi ve organize sanayi sitesi bu gelişmeye örnektir. Ağ r sanayi bölgesinde faal olan Haddehaneler demir üretiminde önemli yer tutmaktad r. Bal kesir in Yağc bedir Hal lar meşhurdur. Dünya çap nda bir pazar olan bu hal lar ekonomiye önemli derecede katk da bulunur. Bal kesir'de turizm alan nda büyük gelişmeler olmuştur. Başl ca turizm merkezleri; Alt noluk, Ayval k, Edremit, Akçay, Burhaniye, Ören ve Erdek'tir. XII

Genel Bilgiler İlin Öne Ç kan Özellikleri İlin başl ca geçim kaynağ tar m ve hayvanc l kt r. 2013 y l Bitkisel Üretim İstatistiklerinden elde edilen göstergelere göre Bal kesir İlinde Tah l ve diğer bitkisel ürünlerde; Buğday (Yeşil ot) - Çavdar (Yeşil ot) Türkiye de 1.s rada, Yulaf (Yeşil ot) - Arpa (Yeşil ot) Türkiye de 2.s rada, Bakla (Hayvan yemi ve Yemeklik) Türkiye de 2. ve 4. s rada, M s r (Silajl k) - Çeltik - M s r (Has l) (Türkiye de 3.s rada) d r. Sebze ürünlerinde; Maydanoz - Bamya - Kuşkonmaz Türkiye de 2.s rada, Bakla (Taze) - K rm z Pancar - Dereotu Türkiye de 3.s rada, Domates (Salçal k) - H yar (Turşuluk) - Turp (Bay r) Türkiye de 4.s rada d r. Meyve, içecek ve baharat bitkilerinde; Şeftali (Diğer) - Süpürge otu Türkiye de 2.s rada, Mandalina (Satsuma) - İncir - Şeftali (Nektarin) - K z lc k Türkiye de 6. S rada, Zeytin (Yağl k) - Anason Türkiye de 7.s rada, Zeytin (Sofral k) Türkiye de 9.s rada, Badem - Kestane - Portakal (Washington) - Limon Türkiye de 10.s rada d r. Süs bitkilerinde; Çiçek Soğanlar Türkiye de 3.s rada, İç Mekan Süs Bitkileri Türkiye de 10.s rada d r. Örtü alt sebze bitkilerinde: Marul (Aysberg) Türkiye de 5.s rada yer almaktad r. 2013 y l Hayvansal Üretim İstatistiklerine göre Büyükbaş hayvanlarda; S ğ r (kültür) hayvan say s nda Türkiye de 2.s rada, süt üretiminde Türkiye de 3.s rada d r. Küçükbaş hayvanlarda; Koyun (Merinos) hayvan say s ve süt üretiminde Türkiye de 3.s rada, Koyun (Yerli) hayvan say s nda Türkiye de 11.s rada d r. Kümes Hayvanlar nda; Et tavuğu say s nda Türkiye de 3.s rada, Yumurta tavuğu say s nda Türkiye de 4.s rada, Ördek - Hindi say s nda Türkiye de 5.s rada d r. Deve say s nda Türkiye de 7.s rada d r. Ar c l kta: Ar üretiminde Türkiye de 12.s rada, Bal üretiminde Türkiye de 8.s rada yer almaktad r. Türkiye de y llar itibar yla önemi artan Rüzgar Enerjisi üretiminde Bal kesir ili coğrafi konumu nedeniyle en büyük paya sahiptir. Türkiye nin en büyük Rüzgar Enerji Santrali Bal kesir ilinde 2013 y l nda faaliyete geçmiştir. Bal kesir Merkez, Band rma, Susurluk rüzgar enerji santralleri olan başl ca ilçelerdir. Bal kesir; tar m, hayvanc l k ve turizm ili olarak bilinmesine rağmen antik dönemden günümüze kadar madencilik faaliyetlerinin yoğun olarak yap ld ğ bir yöredir. Yurdumuzun önemli metalojenik yörelerinden biri olan Kuzeybat Anadolu Bölgesi nde yer alan Bal kesir İli, metalik cevherleşmeler, enerji hammaddeleri ve özellikle endüstriyel hammadde kaynaklar yönünden ülkemizin madencilik sektöründe ve d ş ticaretinde önemli yer tutan yataklara sahiptir. Her y l yay nlanan Türkiye nin İlk 500 Sanayi Kuruluşlar içerisinde Bal kesir den 6 firma yer alm şt r. İl, Bor madenleri bak m ndan oldukça zengindir. Dünya'daki Bor rezervlerinin %60' na tekabül eden Türkiye bor madenlerinin bir k sm Bigadiç ilçesindedir. Marmara Adas 'nda mermer ocaklar vard r. Balya'da kurşun, Edremit'te ise demir rezervi bulunmaktad r. Bal kesir; İnsan n n misafirperverliği, bozulmam ş doğas, özgün yap lar, üç iklimin bir arada görüldüğü, mavi bayrakl temiz sahil ve plajlar, büyüleyici adalar, kapl calar, çeşitli tar msal ürünleri, yöresel yemekleri, taze ve çok çeşitli bal klar, el sanatlar, folkloru ve sanatç lar ile ülkemizin kültür ve turizm merkezlerinden biridir. Çanakkale Savaşlar nda düşman z rhl lar na atmak üzere 276 kiloluk top mermisini s rtlayan kahraman Seyit Onbaş (Kocaseyit) Havranl olup mezar da bu ilçenin Kocaseyit köyünde bulunmaktad r. XIII

Temel Göstergeler 1. TEMEL GÖSTERGELER Bu bölümde bölgedeki gelişmelere ait temel göstergeler İBBS 2. düzey (26 bölge) ve İBBS 3.düzey (81 il) ayr m nda verilmiştir. Kişi baş na göstergeler hesaplan rken her bir düzey için ilgili y la ait Adrese Dayal Nüfus Kay t Sistemi (ADNKS) sonuçlar kullan lm şt r. ADNKS ye göre il, ilçe, belediye, köy ve mahalle nüfuslar belirlenirken: Nüfus ve Vatandaşl k İşleri Genel Müdürlüğü (NVİGM) taraf ndan, ilgili mevzuat ve idari kay tlar uyar nca Ulusal Adres Veri Taban 'nda yerleşim yerlerine yönelik olarak yap lan idari bağl l k, tüzel kişilik ve isim değişiklikleri dikkate al nmaktad r. Bu kapsamda, 6360 ve 6447 say l kanunlar ile düzenlenen ve bu kanunlar uyar nca ilk mahalli idareler genel seçimlerinde yürürlüğe girecek olan idari bağl l k ve tüzel kişilik değişiklikleri ile 5393 say l Yasa'n n 8 inci ve 11 inci maddelerine göre al nan ve söz konusu Kanun gereğince ilk mahalli idareler seçimlerinde uygulanacak olan birleşme ve kat lmalar, belediye ve köy tüzel kişiliğinin kald r lmas na ve bir beldenin köye dönüştürülmesine dair kararlar, Yüksek Seçim Kurulu Başkanl ğ 'n n 421 say l Karar na istinaden, NVİGM taraf ndan 1 Aral k 2013 tarihi itibar yla Ulusal Adres Veri Taban 'na yans t ld ğ için, 2013 ADNKS sonuçlar belirtilen değişiklikleri içermektedir. Tan m ve Kavramlar Y ll k nüfus art ş h z : İki say m tarihi aras ndaki dönemde her 1 000 nüfus için y ll k artan nüfustur. Y ll k nüfus art ş h z, doğal art ş bağ nt s ile hesaplanmaktad r; P n+t = P n * e rt Burada; P n P n+t e r t : n tarihindeki (dönem baş ndaki) nüfusu, : n+t tarihindeki (t y l sonra) nüfusu, : Logaritmay, : Y ll k nüfus art ş h z n, : İki tarih aras ndaki süreyi (y l olarak) göstermektedir. İki say m y l nüfuslar n n birbirine oranlanmas yoluyla elde edilen rakamsal değerler, oransal değerler olup, y ll k nüfus art ş h z n ifade etmemektedir. Y ll k nüfus art ş h z Microsoft Excel program nda aşağ daki formül kullan larak da hesaplanabilmektedir: = (LN (Sonraki Say m / Önceki Say m) / (iki say m y l aras ndaki fark))*1 000 Örnek: = (LN(2013 ADNKS nüfusu / 2012 ADNKS nüfusu) / (İki ADNKS dönemi aras ndaki y l fark ))*1 000 = (LN(76 667 864 / 75 627 384)/(1))*1 000 = 13,7 Nüfus yoğunluğu: Bir kilometrekareye düşen nüfustur. Nüfus yoğunluğu hesaplan rken göller hariç yüzölçümü verileri kullan lm şt r. Net göç: Belirli bir ilin ald ğ göç ile verdiği göç aras ndaki farkt r. Belirli bir ilin ald ğ göç verdiğinden fazla ise net göç pozitif, verdiği göç ald ğ göçten fazla ise net göç negatiftir. 1