TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Ocak - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ

İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.2. DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 4 1.2.1 İSTANBUL A GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 4 1.2.2. ANTALYA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 7 1.2.3. MUĞLA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 9 1.2.4. İZMİR E GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 11 2. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ, ORTALAMA HARCAMA ve TURİZM GİDERİ... 14 2.1. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ ve ORTALAMA HARCAMA... 14 2.1.1. TURİZM SEKTÖRÜNÜN TEKSTİL VE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI... 17 2.2. TÜRKİYE NİN TURİZM GİDERİ... 19

1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 1.1. TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 2018 yılı Ocak ayında ülkemizi ziyaret eden yabancı sayısı, geçen yılın aynı ayına göre %38,48 oranında bir artışla 1.461.570 olmuştur. Ocak ayında ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin 5.005 (%0,34) günübirlikçidir. Tablo 1. Türkiye'ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Yıllara ve Aylara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 1.146.815 1.250.941 1.170.333 1.055.474 1.461.570 9,08-6,44-9,81 38,48 ŞUBAT 1.352.184 1.383.343 1.240.633 1.159.833 2,3-10,32-6,51 MART 1.851.980 1.895.940 1.652.511 1.587.007 2,37-12,84-3,96 NİSAN 2.652.071 2.437.263 1.753.045 2.070.322-8,1-28,07 18,1 MAYIS 3.900.096 3.804.158 2.485.411 2.889.873-2,46-34,67 16,27 HAZİRAN 4.335.075 4.123.109 2.438.293 3.486.940-4,89-40,86 43,01 TEMMUZ 5.214.519 5.480.502 3.468.202 5.075.961 5,1-36,72 46,36 AĞUSTOS 5.283.333 5.130.967 3.183.003 4.658.463-2,88-37,96 46,35 EYLÜL 4.352.429 4.251.870 2.855.397 4.076.630-2,31-32,84 42,77 EKİM 3.439.554 3.301.194 2.449.948 2.992.947-4,02-25,79 22,16 KASIM 1.729.803 1.720.554 1.353.280 1.652.795-0,53-21,35 22,13 ARALIK 1.580.041 1.464.791 1.302.157 1.703.789-7,29-11,1 30,84 TOPLAM 36.837.900 36.244.632 25.352.213 32.410.034-1,61-30,05 27,84 1 AY TOP. 1.146.815 1.250.941 1.170.333 1.055.474 1.461.570 9,08-6,44-9,81 38,48 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2018-Ocak Ayı Bülteni Ocak ayında ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin en çok giriş yaptıkları sınır kapılarının bağlı olduğu iller sıralamasında ilk 5 il aşağıdaki şekilde gerçekleşmiştir: 1-İstanbul %56,88 (831.307) 2-Edirne %12,41 (181.451) 3-Artvin %10,86 (158.684) 4-Antalya %4,78 (69.901) 5-Ankara %2,19 (32.017) 2018 yılı Ocak ayında ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ilk beş ülke sırasıyla; İran %10,56 (154 296) ile birinci, Gürcistan %10,32 (150 849) ile ikinci, Bulgaristan %8,16 (119 296) ile üçüncü sıradadır. Bulgaristan ülkesini Almanya ve Rusya Fed. izlemektedir. 1

Tablo 2. Türkiye ye Gelen Yabancıların Milliyetlerine Göre Karşılaştırması (Ocak) YILLAR % DEĞİŞİM ORANI MİLLİYET 2016 2017* 2018* 2017/2016 2018/2017 Cezayir 7.937 9.063 12.239 14,19 35,04 Fas 7.572 5.365 9.970-29,15 85,83 Güney Afrika Cumhuriyeti 1.928 1.739 2.384-9,80 37,09 Libya 5.688 5.243 8.984-7,82 71,35 Mısır 7.670 6.638 9.799-13,46 47,62 Sudan 572 498 875-12,94 75,70 Tunus 7.606 8.401 9.796 10,45 16,61 DİĞ. AFRİKA ÜLKELERİ 6.472 7.040 8.467 8,78 20,27 TOPLAM AFRİKA 45.445 43.987 62.514-3,21 42,12 Arjantin 3.715 3.147 3.987-15,29 26,69 Brezilya 2.923 2.741 3.889-6,23 41,88 Kolombiya 787 975 2.156 23,89 121,13 Şili 450 297 643-34,00 116,50 Venezuela 302 457 635 51,32 38,95 DİĞ. GÜNEY AMERİKA ÜLKELERİ 703 560 713-20,34 27,32 TOPLAM GÜNEY AMERİKA 8.880 8.177 12.023-7,92 47,03 TOPLAM KUZEY AMERİKA 802 798 1.122-0,50 40,60 TOPLAM ORTA AMERİKA 283 288 539 1,77 87,15 TOPLAM AMERİKA 9.965 9.263 13.684-7,04 47,73 Bahreyn 5.662 6.358 9.724 12,29 52,94 Birleşik Arap Emirlikleri 2.461 1.185 2.119-51,85 78,82 Irak 53.603 30.736 56.399-42,66 83,49 İsrail 11.891 11.263 18.959-5,28 68,33 Katar 5.340 4.625 11.618-13,39 151,20 Kuveyt 16.658 18.241 25.744 9,50 41,13 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 13.043 12.493 15.163-4,22 21,37 Lübnan 8.424 6.618 12.358-21,44 86,73 Suudi Arabistan 27.567 27.054 50.308-1,86 85,95 Ürdün 7.332 8.000 16.375 9,11 104,69 Yemen 1.449 1.748 2.874 20,63 64,42 DİĞ. BATI ASYA ÜLKELERİ 52.960 22.780 23.639-56,99 3,77 TOPLAM BATI ASYA 206.390 151.101 245.280-26,79 62,33 Bangladeş 1.541 906 1.043-41,21 15,12 Çin Halk Cumhuriyeti 11.330 14.228 26.039 25,58 83,01 Endonezya 4.049 8.092 14.776 99,85 82,60 Filipinler 3.901 3.686 6.488-5,51 76,02 Hindistan 5.223 4.341 7.508-16,89 72,96 İran 92.260 101.636 154.296 10,16 51,81 Malezya 3.855 3.789 4.893-1,71 29,14 Pakistan 3.820 3.295 5.422-13,74 64,55 2

Singapur 1.128 774 1.198-31,38 54,78 Tayland 595 786 1.961 32,10 149,49 DİĞ. GÜNEY ASYA ÜLKELERİ 6.643 8.107 13.419 22,04 65,52 TOPLAM GÜNEY ASYA 134.345 149.640 237.043 11,38 58,41 TOPLAM ASYA 340.735 300.741 482.323-11,74 60,38 Almanya 114.208 78.750 86.875-31,05 10,32 Avusturya 12.266 9.262 10.656-24,49 15,05 Belçika 11.002 8.997 10.733-18,22 19,30 Çek Cumhuriyeti (Çekya) 2.910 2.025 2.335-30,41 15,31 Danimarka 6.014 4.095 4.702-31,91 14,82 Finlandiya 2.917 2.048 2.198-29,79 7,32 Fransa 23.130 17.566 23.658-24,06 34,68 Hollanda 24.031 18.888 22.416-21,40 18,68 İngiltere (Birleşik Krallık) 31.177 24.383 32.613-21,79 33,75 İrlanda 2.127 1.407 1.867-33,85 32,69 İspanya 7.539 5.460 8.925-27,58 63,46 İsveç 10.112 7.885 9.120-22,02 15,66 İsviçre 7.551 5.621 6.581-25,56 17,08 İtalya 17.356 12.684 15.695-26,92 23,74 İzlanda 151 105 105-30,46 0,00 Lüksemburg 220 115 139-47,73 20,87 Macaristan 3.437 2.283 2.616-33,58 14,59 Norveç 4.797 3.629 3.497-24,35-3,64 Polonya 5.025 4.152 7.628-17,37 83,72 Portekiz 1.792 1.365 1.588-23,83 16,34 Slovakya 1.535 1.309 1.561-14,72 19,25 Yunanistan 41.601 29.972 49.752-27,95 65,99 TOPLAM AVRUPA OECD 330898 242001 305260-26,87 26,14 Arnavutluk 4.258 3.999 5.958-6,08 48,99 Bosna Hersek 3.348 3.065 4.293-8,45 40,07 Bulgaristan 98.800 77.879 119.296-21,18 53,18 Estonya 1.159 944 775-18,55-17,90 Güney Kıbrıs Rum Kesimi 462 363 493-21,43 35,81 Hırvatistan 1.761 1.335 2.383-24,19 78,50 Karadağ 1.294 1.001 1.361-22,64 35,96 Kosova 4.471 3.949 6.039-11,68 52,92 Letonya 1.096 897 1.213-18,16 35,23 Litvanya 1.525 1.416 1.841-7,15 30,01 Makedonya 8.597 7.342 11.158-14,60 51,97 Malta 410 325 384-20,73 18,15 Romanya 14.750 12.744 17.824-13,60 39,86 Sırbistan 6.592 5.709 8.156-13,40 42,86 Slovenya 1.297 998 1.405-23,05 40,78 3

DİĞ. AVRUPA OECD DIŞI ÜLKELERİ 88 45 55-48,86 22,22 TOPLAM AVRUPA OECD DIŞI 149.908 122.011 182.634-18,61 49,69 TOPLAM AVRUPA 480.806 364.012 487.894-24,29 34,03 Azerbaycan 29.932 37.455 48.073 25,13 28,35 Beyaz Rusya (Belarus) 2.110 2.463 3.151 16,73 27,93 Ermenistan 1.797 1.896 2.495 5,51 31,59 Gürcistan 113.582 140.988 150.849 24,13 6,99 Kazakistan 6.728 8.180 11.162 21,58 36,45 Kırgızistan 6.024 5.934 8.657-1,49 45,89 Moldova 6.663 6.885 7.740 3,33 12,42 Özbekistan 6.061 9.634 15.304 58,95 58,85 Rusya Fed. 22.106 40.124 68.344 81,51 70,33 Tacikistan 1.249 1.802 2.838 44,28 57,49 Türkmenistan 10.950 12.454 15.278 13,74 22,68 Ukrayna 27.633 27.586 32.208-0,17 16,75 TOPLAM B.D.T. 234.835 295.401 366.099 25,79 23,93 Amerika Birleşik Devletleri 27.384 19.144 18.278-30,09-4,52 Avustralya 3.928 2.726 3.484-30,60 27,81 Güney Kore 13.773 9.524 11.655-30,85 22,38 Japonya 4.299 2.861 5.010-33,45 75,11 Kanada 5.538 4.629 5.736-16,41 23,91 Meksika 827 677 1.097-18,14 62,04 Zelanda 601 420 562-30,12 33,81 TOPLAM DİĞER OECD 56.350 39.981 45.822-29,05 14,61 TOPLAM MİLLİYETSİZ 2.168 2.059 3.217-5,03 56,24 TOPLAM OKYANUSYA 29 30 17 3,45-43,33 YABANCI TOPLAM 1170333 1055474 1461570-9,81 38,48 YABANCI TOPLAM 36.244.632 25.352.213 32.410.034-30,05 27,84 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2018 Ocak Bülteni 1.2. DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI En önemli turizm merkezlerimizden olan İstanbul, Antalya, Muğla ve İzmir e gelen ziyaretçi istatistikleri aşağıdaki bölümlerde aktarılmıştır. 1.2.1 İSTANBUL A GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ 2018 yılının Ocak ayında İstanbul a gelen yabancı sayısı, geçen yılın Ocak ayı ile karşılaştırıldığında %58,9 oranında artış göstererek 888,995 olarak gerçekleşmiştir. 4

Tablo 3. İstanbul a Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 635.283 691.496 692.172 559.372 888.995 8,85 0,1-19,2 58,9 ŞUBAT 696.054 732.202 674.465 590.175 5,19-7,89-12,5 MART 866.985 944.931 783.164 742.479 8,99-17,12-5,2 NİSAN 1.014.662 1.037.506 715.161 835.614 2,25-31,07 16,8 MAYIS 1.079.598 1.182.906 869.446 830.019 9,57-26,5-4,5 HAZİRAN 1.090.284 1.091.357 707.050 827.494 0,1-35,21 17 TEMMUZ 1.155.407 1.400.183 924.686 1.319.549 21,19-33,96 42,7 AĞUSTOS 1.290.218 1.333.515 908.663 1.247.384 3,36-31,86 37,3 EYLÜL 1.181.742 1.205.089 800.675 1.045.896 1,98-33,56 30,6 EKİM 1.132.655 1.125.263 790.951 1.122.266-0,65-29,71 41,9 KASIM 844.289 848.420 663.524 831.982 0,49-21,79 25,4 ARALIK 855.806 821.809 674.030 888.365-3,97-17,98 31,8 TOPLAM 11.842.983 12.414.677 9.203.987 10.840.595 4,82-25,86 17,7 1 AY TOP. 635.283 691.496 692.172 559.372 888.995 8,85 0,1-19,2 58,9 Kaynak: İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2018-Ocak Bülteni MİLLİYETLERİNE GÖRE İSTANBUL A GELEN YABANCILAR 2018 yılının Ocak ayında İstanbul a gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde ilk 5 ülkenin sırasıyla; İran, Almanya, Suudi Arabistan, Rusya Federasyonu ve Irak vatandaşlarının oluşturduğu görülmektedir. 5

2018 yılı ilk ayında İstanbul a gelen yabancıların toplamdaki yüzdeleri şöyle: İranlılar:%8.3, Almanlar:%7.9, Suudi Arabistanlılar:%5.5, Ruslar:%4.7, İraklılar:%3.6, İngilizler:%3.3, Fransızlar:%3.0, Kuveytliler:%2.9, Ükraynalılar:%2.5, Hollandalılar:%2.5, Çinliler:%2.5, Azerbeycanlılar:%2.0, Amerikalılar:%2.0, Katarlılar:%1.8, Özbekistanlılar:%1.7, Diğer ülkeler: 45,9 Tablo 5. İstanbul a Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Ocak) S.No ÜLKE İSMİ 2017 Gelen 2016 Gelen Değişim% S.No ÜLKE İSMİ 2017 Gelen 2016 Gelen Değişim% 1 İRAN 73.855 38.429 92,2 56 YEMEN 3.350 1.670 100,6 2 ALMANYA 69.927 44.820 56 57 NORVEÇ 3.244 1.949 66,4 3 SUUDİ ARABİSTAN 49.223 25.922 89,9 58 POLONYA 3.216 2.435 32,1 4 RUSYA FEDERASYONU 41.816 20.811 100,9 59 AVUSTRALYA 3.209 2.341 37,1 5 IRAK 31.692 17.774 78,3 60 BOSNA HERSEK 3.153 2.142 47,2 6 İNGİLTERE 29.103 20.272 43,6 61 HAYMATLOS 3.022 1.872 61,4 7 FRANSA 26.577 16.001 66,1 62 FİLİPİNLER 2.908 2.292 26,9 8 KUVEYT 25.852 18.063 43,1 63 UMMAN 2.706 861 214,3 9 UKRAYNA 22.256 19.884 11,9 64 TACİKİSTAN 2.673 1.571 70,1 10 HOLLANDA 21.829 13.382 63,1 65 BEYAZ RUSYA 2.382 1.815 31,2 11 ÇİN HALK CUM. 21.824 12.176 79,2 66 GÜNEY AFRİKA 2.332 1.569 48,6 12 AZERBAYCAN 18.170 12.760 42,4 67 FİNLANDİYA 2.313 1.724 34,2 13 A.B.D. 17.568 16.708 5,1 68 MAKEDONYA 2.288 1.743 31,3 14 KATAR 15.719 4.526 247,3 69 FİLİSTİN 2.287 985 132,2 15 ÖZBEKİSTAN 15.167 9.067 67,3 70 NİJERYA 2.206 2.252-2 16 İTALYA 14.907 11.425 30,5 71 BİRLEŞİK ARAP EMİR. 2.156 1.153 87 17 ENDONEZYA 14.168 7.619 86 72 KOLOMBİYA 1.903 913 108,4 18 TÜRKMENİSTAN 14.139 11.748 20,4 73 MACARİSTAN 1.901 1.572 20,9 19 ÜRDÜN 13.507 6.146 119,8 74 HIRVATİSTAN 1.817 982 85 20 İSRAİL 12.790 6.001 113,1 75 İRLANDA 1.773 1.266 40 21 CEZAYİR 12.344 8.504 45,2 76 ÇEK CUMHURİYETİ 1.741 1.422 22,4 22 LÜBNAN 12.091 6.030 100,5 77 TAYLAND 1.699 609 179 23 AVUSTURYA 10.573 6.659 58,8 78 LİTVANYA 1.557 1.084 43,6 24 GÜNEY KORE 10.455 8.309 25,8 79 PORTEKİZ 1.521 1.091 39,4 25 KAZAKİSTAN 10.108 7.330 37,9 80 MOĞOLİSTAN 1.431 967 48 26 FAS 9.765 5.163 89,1 81 SLOVENYA 1.305 787 65,8 27 TUNUS 9.728 7.913 22,9 82 SİNGAPUR 1.232 609 102,3 28 BELÇİKA 9.669 6.302 53,4 83 ERMENİSTAN 1.177 999 17,8 29 İSVEÇ 9.512 6.986 36,2 84 BANGLADEŞ 1.027 772 33 30 MISIR 9.448 6.423 47,1 85 SLOVAKYA 968 876 10,5 31 BAHREYN 9.398 6.319 48,7 86 LETONYA 930 711 30,8 32 LİBYA 9.064 5.149 76 87 MEKSİKA 895 607 47,4 33 SURİYE 9.032 6.458 39,9 88 SUDAN 891 461 93,3 6

34 İSPANYA 8.558 4.851 76,4 89 NEPAL 885 453 95,4 35 BULGARİSTAN 8.463 5.936 42,6 90 ESTONYA 763 759 0,5 36 K.K.T.C 8.328 5.489 51,7 91 KARADAĞ 728 647 12,5 37 ROMANYA 8.260 5.901 40 92 ŞİLİ 572 282 102,8 38 KIRGIZİSTAN 8.180 5.649 44,8 93 HONKONG 561 234 139,7 39 İSVİÇRE 7.187 4.551 57,9 94 VENEZUELLA 555 415 33,7 40 YUNANİSTAN 6.938 5.117 35,6 95 YENİ ZELENDA 521 379 37,5 41 HİNDİSTAN 5.975 3.362 77,7 96 SENEGAL 520 405 28,4 42 TAYVAN 5.955 2.774 114,7 97 SOMALİ 507 239 112,1 43 KANADA 5.775 4.145 39,3 98 ETİYOPYA 474 321 47,7 44 GÜRCİSTAN 5.571 4.498 23,9 99 KIBRIS RUM KESİMİ 471 290 62,4 45 PAKİSTAN 5.426 2.984 81,8 100 ERİTRE 428 122 250,8 46 KOSOVA 5.284 3.244 62,9 101 GANA 422 253 66,8 47 MALEZYA 4.703 3.411 37,9 102 KAMERUN 384 341 12,6 48 DANİMARKA 4.620 3.422 35 103 MALTA 383 296 29,4 49 JAPONYA 4.597 2.559 79,6 104 KONGO DEMOK. CUMH. 380 389-2,3 50 ARNAVUTLUK 4.094 2.649 54,5 105 MAURITIUS 359 98 266,3 51 ARJANTİN 3.821 2.959 29,1 106 BİR. MİLLETLER ÖRG. 331 313 5,8 52 SIRBISTAN 3.691 2.701 36,7 107 VİETNAM 293 114 157 53 BREZİLYA 3.539 2.447 44,6 108 KENYA 283 188 50,5 54 AFGANİSTAN 3.495 2.359 48,2 109 PERU 270 182 48,4 55 MOLDOVA CUM. 3.472 3.330 4,3 110 DİĞER 4.484 3.035-32,31 Kaynak: İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2018-Ocak Bülteni 1.2.2. ANTALYA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ Antalya ya 2018 yılının Ocak ayında gelen ziyaretçi sayısı 98.378 olarak gerçekleşerek, geçen yılın aynı ayında gelen ziyaretçi sayısına göre %13 oranında artış göstermiştir. Tablo 6. Antalya ya Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 116.974 115.600 95.148 87.310 98.378-1,17-17,69-8,24 13 ŞUBAT 158.147 156.005 108.164 84.612-1,35-30,67-21,77 MART 330.291 322.230 257.441 165.741-2,44-20,11-35,62 NİSAN 797.141 651.885 373.764 517.360-18,22-42,66 38,42 MAYIS 1.506.809 1.388.037 639.227 1.056.971-7,88-53,95 65,35 HAZİRAN 1.779.151 1.642.032 712.953 1.473.621-7,71-56,58 106,69 TEMMUZ 2.046.715 2.036.137 1.013.912 1.819.502-0,52-50,2 79,45 AĞUSTOS 2.020.338 1.952.730 1.007.801 1.760.500-3,35-48,39 74,69 EYLÜL 1.621.491 1.585.690 934.545 1.527.523-2,21-41,06 63,45 EKİM 1.071.514 1.027.987 791.718 982.441-4,06-22,98 24,09 7

KASIM 283.117 272.926 140.637 141.444-3,6-48,47 0,57 ARALIK 151.000 118.591 106.603 121.937-21,46-58,71 14,38 TOPLAM 11.882.688 11.271.996 6.181.913 9.617.025-5,14-45,16 55,57 1 AYLIK TOP. 116.974 115.600 95.148 87.310 98.378-1,17-17,69-8,24 13 Kaynak: Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Antalya Valiliği Havalimanı Mülki İdare Amirliği verilerinden derlenmiştir. 2018 - Ocak Bülteni 2018 yılının ilk ayında Antalya ya gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde, ilk 5 ülke sırasıyla; Almanya, Rusya Federasyonu, İsrail, İngiltere ve Polonya dır. En önemli kaynak pazarımız olan Rusya Federasyonu, Antalya ya gelen ziyaretçi sayısında geçen yılın aynı ayına göre %30 oranında artış göstermiştir. İkinci kaynak pazarımız olan Almanya da ise, gelen ziyaretçi sayısı geçen senenin aynı ayına göre %15,43 oranında artış göstermiştir. Tablo 7. Antalya ya Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Ocak) YÜZDE MİLLİYETİ 2015 2016 2017 2018 2016/2015 2017/2016 2018/2017 ALMANYA 51.783 43.442 20.701 23.895-16% -52% 15% RUSYA 12.860 2.399 16.075 20.826-81% 570% 30% İSRAİL 2.006 4.475 5.102 6.145 123% 14% 15% İNGİLTERE 3.443 2.944 1.752 3.747-14% -40% 114% POLONYA 1.781 589 452 3.168-67% -23% 601% HOLLANDA 5.622 4.499 2.387 2.881-20% -47% 21% ÜRDÜN 249 436 810 1.582 75% 86% 95% BELÇİKA 3.315 2.320 1.635 1.544-30% -30% -6% AVUSTURYA 2.348 2.339 933 1.397-0,38% -60% 50% K.K.T.C. 696 920 938 1.341 32% 2% 43% İRAN 91 77 71 828-15% -8% 1.066% IRAK 12 317 552 678 2.542% -52% 23% İSVİÇRE 1.267 1.084 516 652-14% -52% 26% FRANSA 603 538 640 610-11% 19% -5% DANİMARKA 649 165 439 518-75% 166% 18% ÇEK CUMHURİYETİ 352 465 251 429 32% -46% 71% SLOVAKYA 160 239 228 431 49% -5% 89% UKRAYNA 974 1.236 1.311 391 27% 6% -70% KAZAKİSTAN 346 296 455 341-14% 54% -25% NORVEÇ 1.922 1.882 1.410 308-2% -25% -78% MACARİSTAN 241 278 162 232 15% -42% 43% İSVEÇ 1.187 827 185 200-30% -78% 8% BEYAZ RUSYA 188 70 181 185-63% -61% 2% İTALYA 402 220 327 166-45% 49% -49% ROMANYA 162 91 172 130-44% 89% -24% HIRVATİSTAN 134 109 115 144-19% 6% 25% SLOVENYA 95 50 135 101-47% -52% -25% LİTVANYA 53 30 93 92-43% 210% -1% 8

KORE CUMH.(Güney) 99 96 370 88-3% 285% -76% MOLDOVA 148 28 51 80-81% -52% 57% ÖZBEKİSTAN 56 31 311 70-45% 903% -77% HİNDİSTAN 24 25 262 17 4% 948% -93% FİNLANDİYA 1.033 323 138 14-69% -52% -90% ENDONEZYA 13 9 218 4-31% 2.322% -98% DİĞER 2.597 2.333 4.619 2.824-10% 98% -39% T.C. 18.689 19.966 23.313 22.319 7% 17% -4% TOPLAM 115.600 95.148 87.310 98.378-18% -8% 13% Kaynak: Antalya Valiliği Havalimanı Mülki İdare Amirliği den derlenmiştir. 2018 Ocak Bülteni 1.2.3. MUĞLA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ Muğla ya 2018 yılının Ocak ayında gelen ziyaretçi sayısı, 5.115 olarak gerçekleşerek geçen senenin aynı ayına göre %8,33 oranında azalma olduğu gözlemlenmiştir. Bu rakamın %33 ünü yabancı, %67 sini yerli turist oluşturmaktadır. Tablo 8 de Muğla ya gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 8. Muğla ya Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı AYLAR YILLAR DEĞİŞİM ORANI (%) 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 2.874 3.038 5.743 5.580 5.115 5,71 89,04-2,84-8,33 ŞUBAT 4.087 4.345 8.345 5.361 6,31 92,06-35,76 MART 8.132 13.060 19.343 10.561 60,6 48,11-45,4 NİSAN 128.324 92.227 70.939 77.180-28,13-23,08 8,8 MAYIS 419.463 388.179 235.893 249.731-7,46-39,23 5,87 HAZİRAN 525.420 515.141 273.660 342.526-1,96-46,88 25,16 TEMMUZ 657.689 637.057 360.706 423.812-3,14-43,38 17,5 AĞUSTOS 684.010 634.320 361.997 425.513-7,26-42,93 17,55 EYLÜL 559.722 498.835 306.371 366.030-10,88-38,58 19,47 EKİM 291.054 261.726 165.634 167.877-10,08-36,71 1,35 KASIM 17.010 23.201 9.878 9.971 36,4-57,42 0,94 ARALIK 4.903 10.338 4.268 5.337 110,85-58,71 25,04 TOPLAM 3.302.688 3.081.467 1.818.509 2.089.479-6,7-40,99 14,9 1 AY TOPLAM 2.874 3.038 5.743 5.580 5.115 5,8 89,04-2,84-8,33 Kaynak: Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018 Ocak Bülteni 2018 yılında Muğla ya gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde, ilk 5 ülke sırasıyla; Yunanistan, İngiltere, Almanya, Fransa ve Rusya Federasyonu dur. 2014, 2015, 2016,2017 ve 2018 yıllarının Ocak aylarında Muğla ya gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı Tablo 9 da belirtilmiştir. 9

Tablo 9. Muğla ya Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Ocak) MİLLİYETİ 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 ALMANYA 505 1.757 172 106 57 248% -90% -38% -46% AMERİKA 40 143 49 26 36 258% -66% -47% 38% AVUSTRALYA 13 15 10 13 12 15% -33% 30% -8% AVUSTURYA 5 50 7 1 10 900% -86% -86% 900% AZERBEYCAN 3 0 2 5 11-100% 0% 150% 120% BELÇİKA 8 46 16 16 9 475% -65% 0% -44% BEYAZRUSYA 1 5 0 5 2 400% -100% 0% -60% BULGARİSTAN 166 57 17 28 31-66% -70% 65% 11% ÇEK CUMH. 0 0 9 2 4 0% 0% -78% 100% ÇİN HALK CUMH. 0 0 0 0 2 0% 0% 0% DANİMARKA 4 245 6 15 2 6025% -98% 150% -87% FİNLANDİYA 5 21 2 1 2 320% -90% -50% 100% FRANSA 24 404 32 24 34 1583% -92% -25% 42% G.AFRİKA C. 6 15 7 2 4 150% -53% -71% 100% HOLLANDA 17 512 18 32 22 2912% -96% 78% -31% HİNDİSTAN 0 0 0 0 2 İNGİLTERE 979 914 112 1065 549-7% -88% 851% -48% İRAN 4 6 0 1 4 50% -100% 0% 300% İRLANDA 11 8 3 7 5-27% -63% 133% -29% İSPANYA 2 41 8 26 0 1950% -80% 225% -100% İSRAİL 1 0 11 3 0-100% 0% -73% -100% İSVEÇ 10 339 8 10 9 3290% -98% 25% -10% İSVİÇRE 19 372 10 8 7 1858% -97% -20% -13% İTALYA 17 853 16 16 17 4918% -98% 0% 6% İZLANDA 0 5 1 0 0% -80% -100% JAPONYA 5 13 5 2 27 160% -62% -60% 1.250% KANADA 14 76 19 6 7 443% -75% -68% 17% KAZAKİSTAN 3 2 0 1 0-33% -100% 0% -100% LETONYA 0 1 0 5 1 0% -100% 0% -80% LİTVANYA 1 8 1 2 0 700% -88% 100% -100% LÜBNAN 0 0 0 0 5 0% 0% 0% LÜKSEMBURG 0 0 1 0 0 0% 0% -100% MACARİSTAN 6 9 4 2 5 50% -56% -50% 150% MISIR 3 0 0 0 2-100% 0% 0% NORVEÇ 6 7 4 4 3 17% -43% 0% -25% POLONYA 6 26 5 13 2 333% -81% 160% -85% PORTEKİZ 1 12 2 1 0 1100% -83% -50% -100% ROMANYA 3 34 9 5 3 1033% -74% -44% -40% RUSYA FED. 13 77 28 34 29 492% -64% 21% -15% SIRBİSTAN 3 6 4 4 4 100% -33% 0% 0% SLOVAKYA 2 2 1 3 0 0% -50% 200% -100% 10

SLOVENYA 0 17 0 0 0 0% -100% 0% SUUDİ ARABİSTAN 5 6 0 0 4 20% -100% 0% UKRAYNA 31 59 20 74 21 90% -66% 270% -72% ÜRDÜN 0 0 1 0 0 0% 0% -100% ZELANDA 1 6 7 4 4 500% 17% -43% 0% YUNANİSTAN 659 763 608 937 638 16% -20% 54% -32% DİĞER 101 403 58 82 70 299% -86% 41% -15% YABANCI TURİST 2.703 7.335 1.292 2.591 1.656 171% -82% 101% -36% YERLİ TURİST 2.200 3.003 2.976 2.746 3.459 37% -1% -8% 26% GENEL TOPLAM 4.903 10.338 4.268 5.337 5.115 111% -59% 25% -4% Kaynak: Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018 Ocak Bülteni 1.2.4. İZMİR E GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ İzmir e 2018 yılının Ocak ayında gelen ziyaretçi sayısı 24.330 olarak gerçekleşmiştir. Geçen senenin Ocak ayına göre %51,06 oranında azalma göstermiştir. Tablo 10 da İzmir e gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 10. İzmir e Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı AYLAR YILLAR DEĞİŞİM ORANI 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 53.301 46.905 48.558 49.719 24.330-12 3,52 2,39-51,06 ŞUBAT 64.271 58.143 51.902 49.105-9,53-10,73-5,39 MART 71.643 70.217 72.713 67.610-1,99 3,55-7,02 NİSAN 138.058 117.851 81.030 91.119-14,64-31,24 12,45 MAYIS 187.764 182.012 121.896 112.634-3,06-33,03-7,6 HAZİRAN 214.307 197.817 124.923 156.058-7,69-36,85 24,92 TEMMUZ 303.790 303.118 223.902 248.714-0,22-26,13 11,08 AĞUSTOS 287.170 291.979 185.526 241.832 1,67-36,46 30,35 EYLÜL 223.774 219.188 146.014 178.891-2,05-33,38 22,52 EKİM 178.793 171.599 107.145 111.929-4,02-37,56 4,46 KASIM 71.008 77.666 48.310 17.203 9,38-37,8-64,39 ARALIK 53.688 56.057 55.552 21.990 4,41-0,9-60,41 TOPLAM 1.847.567 1.792.552 1.211.919 1.324.814-2,98-32,39 9,32 1 AYLIK TOP. 53.301 46.905 48.558 49.719 24.330-12 3,52 2,39-51,06 Kaynak: İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018 Ocak Bülteni 2014, 2015, 2016,2017 ve 2018 yıllarının Ocak ayında İzmir e gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı Tablo 13 te belirtilmiştir. 11

BULGARİSTAN 2% FRANSA UKRAYNA 2% 2% DİĞER 19% İZMİR'E GELEN YABANCILAR ALMANYA 44% OCAK 2018 YUNANİSTAN AVUSTURYA 4% İNGİLTERE 3% FİLİPİNLER 5% 4% K.K.T.C. 6% HOLLANDA 9% Tablo 13 e göre İzmir e gelen yabancı ziyaretçilerin rakamları incelendiğinde; 2018 yılının Ocak ayında en çok ziyaretçi gönderen ilk 5 ülke sırasıyla; Almanya %44, Hollanda %9, K.K.T.C %6, İngiltere %5 ve Yunanistan dır. 2018 yılının Ocak ayında İzmir e gelen ziyaretçi sayısının yaklaşık %35 ini yabancı ziyaretçiler oluşturmuştur. Geçen yılın Aralık ayına göre gelen yabancı ziyaretçi sayısında %3 oranın da artış olmuştur. Tablo 11. İzmir e Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Ocak) MİLLİYETİ 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 A.B.D. 815 353 213 221 252-57% -40% 4% 14% Almanya 797 6.430 6.867 6.065 10.736 707% 7% -12% 77% Arjantin 152 42 10 2 61-72% -76% -80% 2.950% Arnavutluk 20 9 10 33 26-55% 11% 230% -21% Avustralya 186 99 38 27 60-47% -62% -29% 122% Avusturya 547 464 399 400 730-15% -14% 0% 83% Azerbaycan 35 11 16 39 160-69% 45% 144% 310% Bangladeş 3 1 0 2 3-67% -100% 50% Belarus 4 11 8 7 14 175% -27% -13% 100% Belçika 496 187 178 221 345-62% -5% 24% 56% Bosna Hers. 12 17 4 1 6 42% -76% -75% 500% Brezilya 195 109 17 15 75-44% -84% -12% 400% Bulgaristan 125 126 180 201 420 1% 43% 12% 109% Cezayir 9 0 2 2 0-100% 0-100% Çek Cum. 23 13 10 5 9-43% -23% -50% 80% Çin Halk C. 52 146 8 43 181% -95% 438% -100% Danimarka 44 664 568 44 45 1.409% -14% -92% 2% Endonezya 6 52 10 31 85 767% -81% 210% 174% Ermenistan 1 0 0 0 1-100% Estonya 0 2 1 3 2-50% 200% -33% Fas 24 11 8 5 9-54% -27% -38% 80% 12

Filipinler 88 132 80 114 1.070 50% -39% 43% 839% Finlandiya 19 17 22 7 8-11% 29% -68% 14% Fransa 1.693 1.144 205 223 444-32% -82% 9% 99% G. Kıbrıs Rum 14 11 13 11 15-21% 18% -15% 36% Güney Kore 706 600 164 34 63-15% -73% -79% 85% G. Afrika C. 20 3 2 16 3-85% -33% 700% -81% Gürcistan 15 25 12 16 165 67% -52% 33% 931% Hırvatistan 116 55 9 18 135-53% -84% 100% 650% Hindistan 9 10 29 43 327 11% 190% 48% 660% Hollanda 1.753 1.119 1.428 1.327 2.214-36% 28% -7% 67% Irak 10 3 3 21 28-70% 0% 600% 33% İngiltere 1.330 1.585 566 759 1.154 19% -64% 34% 52% İran 15 10 31 34 85-33% 210% 10% 150% İrlanda 44 40 15 28 37-9% -63% 87% 32% İspanya 131 60 18 49 25-54% -70% 172% -49% İsrail 19 2 4 9 5-89% 100% 125% -44% İsveç 37 785 502 57 21 2.022% -36% -89% -63% İsviçre 287 327 304 268 378 14% -7% -12% 41% İtalya 2.519 797 136 144 132-68% -83% 6% -8% İzlanda 1 0 4 0 7-100% -100% Japonya 36 27 22 26 83-25% -19% 18% 219% K.K.T.C. 856 708 860 975 1.435-17% 21% 13% 47% Kanada 209 71 34 46 56-66% -52% 35% 22% Karadağ 1 1 1 5 40 0% 0% 400% 700% Kazakistan 3 3 12 13 18 0% 300% 8% 38% Kırgızistan 8 6 2 8 10-25% -67% 300% 25% Kolombiya 45 0 6 2 203-100% -67% 10.050% Kosova 6 5 9 12 13-17% 80% 33% 8% Kuveyt 0 3 5 19 0 67% 280% -100% Letonya 4 17 3 10 35 325% -82% 233% 250% Libya 3 33 1 3 2 1.000% -97% 200% -33% Litvanya 5 15 3 11 13 200% -80% 267% 18% Lübnan 16 9 110 12 10-44% 1.122% -89% -17% Lüksemburg 4 3 0 3 8-25% -100% 300% Macaristan 29 75 11 30 14 159% -85% 173% -53% Makedonya 13 13 10 18 20 0% -23% 80% 11% Malezya 6 7 4 7 3 17% -43% 75% -57% Malta 6 0 0 1 1-100% 0% Meksika 33 12 7 14 155-64% -42% 100% 1.007% Mısır 14 14 4 12 41 0% -71% 200% 242% Milliyetsiz 22 12 17 5 16-45% 42% -71% -48% Moldova C. 6 3 3 9 9-50% 0 200% 125% Norveç 38 23 127 24 15-39% 452% -81% -6% 13

Özbekistan 31 2 6 3 3-94% 200% -50% 0% Pakistan 7 1 5 21 3-86% 400% 320% -86% Polonya 158 187 120 131 156 18% -36% 9% 75% Portekiz 36 33 10 23 14-8% -70% 130% 56% Romanya 81 50 29 16 129-38% -42% -45% 231% Rusya Fed. 129 78 67 64 377-40% -14% -4% 489% S.Arabistan 9 0 4 15 2-100% 275% -87% Singapur 6 1 5 6 5-83% 400% 20% -17% Slovakya 10 11 7 8 9 10% -36% 14% 13% Slovenya 20 16 9 7 10-20% -44% -22% 43% Suriye 58 32 1.827 9 29-45% 5.609% -100% 222% Şili 17 11 1 0 5-35% -91% -100% Tacikistan 0 1 1 83 1 0 8.200% -99% Tayland 5 4 27 5 49-20% 575% -81% 206% Tunus 12 50 4 136 1 317% -92% 3.300% Türkmenistan 6 2 1 13 26-67% -50% 1.200% 117% Ukrayna 100 95 86 138 587-5% -9% 60% 325% Ürdün 0 0 11 13 15 18% 15% Venezüella 19 3 0 2 4-84% -100% 100% Yemen 0 0 1 0 1-100% Y. Zellanda 21 7 3 2 10-67% -57% -33% 400% Yunanistan 828 545 780 581 1.030-34% 43% -26% 77% Diğer 125 190 48 233 186 52% -75% 385% -20% Yabancı Topl. 22.213 17.851 16.397 13.330 24.330-20% -8% -19% 83% TÜRKİYE 31.088 29.054 32.161 36.389 42.967-7% 11% 13% 18% TOPLAM 53.301 46.905 48.558 49.719 67.297-12% 4% 2% 35% Kaynak: İzmir Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2018-Ocak Bülteni 2. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ, ORTALAMA HARCAMA ve TURİZM GİDERİ 2.1. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ ve ORTALAMA HARCAMA Ülkemizin turizm geliri, 2016 yılından 2017 yılına %44,7 artarak 32,0 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Bunun yanında yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızdan elde edilen gelir ise bir önceki yıla oranla yaklaşık rakamlara ulaşmıştır. Gelen yabancı sayısının %21,24 oranında artışı, sadece yabancılardan elde edilen gelir %21,2 oranda artmasını sağlamıştır. Türkiye nin turizm gelirinin yıllara göre dağılımının gösterildiği Şekil 1 de görüldüğü gibi, 2014 yılı turizm gelirleri karşılaştırıldığında 10 yılda %100,5 gibi büyük bir oranla büyüme yaşandığı görülmektedir. 2014 yılından sonra turizm gelirimizde düşüş yaşanmış, 2017 yılında tekrar yükselişe geçmiştir. 14

Milyar $ Milyar $ $40,0 $35,0 $30,0 $25,0 $20,0 $15,0 $10,0 $5,0 $0,0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 YABANCI $13,1 $15,7 $13,9 $15,9 $19,6 $19,1 $19,1 $22,2 $22,4 $25,3 $27,8 $25,4 $15,9 $20,2 VATANDAŞ $3,9 $4,4 $4,5 $4,7 $5,4 $5,7 $5,6 $5,6 $6,4 $6,8 $6,3 $5,8 $5,9 $5,9 TOPLAM $17,1 $20,3 $18,6 $20,9 $25,4 $25,1 $24,9 $28,1 $29,0 $32,3 $34,3 $31,5 $22,1 $32,0 Şekil 1. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Turizm Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı Şekil 2 de 2014, 2015, 2016 ve 2017 yıllarına gelir grafiği rakamları ile verilmiştir. 2017 yılının turizm geliri 20,17 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre %14,12 oranında artmıştır. 30,00 27,00 24,00 21,00 18,00 15,00 12,00 9,00 6,00 3,00 0,00 2014 2015 2016 2017 YABANCI $21,60 $20,37 $12,57 $15,50 VATANDAŞ $4,84 $4,38 $4,62 $4,55 TOPLAM $26,63 $24,89 $17,32 $20,17 Şekil 2. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Turizm Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı (İlk Yarıyıl) 15

Tablo 14 te 2014, 2015, 2016 ve 2017 yıllarına ait turizm geliri verilmiştir. Tablo 12. 2015-2017 Yılları Turizm Geliri (Milyon $) AYLAR 2014 2015 2016 2017 2016/2015 2017/2016 (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM OCAK 1 090,3 417,9 12,2 1 520,4 1 237,4 378,7 9,4 1 625,5 980,4 422,6 9 1 412,0 797,5 339,4 6,7 1 143,6-20,8 11,6-4,3-13,1-18,7-19,7-25,6-19 ŞUBAT 1 065,6 365,3 11,4 1 442,3 1 112,7 305,3 9,3 1 427,3 828,8 351,4 8,6 1 188,8 703,6 282,2 6,5 992,3-25,5 15,1-7,5-16,7-15,1-19,7-24,4-16,5 MART 1 476,5 354,4 14,3 1 845,2 1 464,7 340,3 11 1 816,0 1 071,1 383,9 10,6 1 465,6 903,5 322,3 8 1 233,8-26,9 12,8-3,6-19,3-15,6-16 -24,5-15,8 NİSAN 1 649,6 436,5 17,2 2 103,3 1 521,7 330,3 11,7 1 863,8 967,8 372,4 12,6 1 352,8 1 031,8 329,7 10,6 1 372,1-36,4 12,7 7,7-27,4 6,6-11,5-15,9 1,4 MAYIS 2 670,9 453,5 22 3 146,4 2 347,3 356,3 15,8 2 719,4 1 416,4 408,7 13,3 1 838,4 1 533,2 361,2 10,8 1 905,2-39,7 14,7-15,8-32,4 8,2-11,6-18,8 3,6 HAZİRAN 3 213,9 489,1 23,2 3 726,2 2 793,8 339,3 17,4 3 150,5 1 425,2 351,3 13,5 1 790,0 1 810,8 313,3 11,6 2 135,7-49 3,5-22,4-43,2 27,1-10,8-14,1 19,3 TEMMUZ 3 079,0 601,8 24,9 3 705,7 3 018,7 642,1 22,2 3 683,0 1 710,2 663,5 16,9 2 390,6 2 695,0 758,1 15,8 3 468,9-43,3 3,3-23,9-35,1 57,6 14,3-6,5 45,1 AĞUSTOS 4 048,9 863,6 34,2 4 946,7 3 849,7 868,5 24 4 742,4 2 252,3 828,8 17,3 3 098,4 3 288,0 962,4 19,6 4 270,0-41,5-4,6-27,9-34,7 46 16,1 13,3 37,8 EYLÜL 3 311,1 863,5 27,5 4 202,1 3 025,5 822,8 20,5 3 868,8 1 925,2 847,3 15,5 2 788,0 2 744,5 884,3 24 3 652,8-36,4 3-24,4-27,9 42,6 4,4 54,8 31 EKİM 3 386,5 554 24,8 3 965,3 2 834,3 530,2 16,9 3 381,4 1 801,0 493 15,7 2 309,7 2 512,0 481,6 19 3012,6-36,5-7 -7,1-31,7 39,5-2,3 21 30,4 KASIM 1 639,5 443,8 15,5 2 098,8 1 310,2 474,2 12,9 1 797,3 892 429 10 1 331,0 1207,8 448,7 10,5 1667-31,9-9,5-22,5-25,9 35,4 4,6 5 25,2 ARALIK 1 146,3 445,9 11,4 1 603,6 922,8 455 11,5 1 389,3 721 413 8,1 1 142,1 995,2 425,6 8,8 1429,6-21,9-9,2-29,6-17,8 38 3,1 8,6 25,2 12 AYLIK TOPLAM 27.778,08 6.289,32 238,53 34.305,94 25.438,80 5.843,00 182,60 31.464,70 15.991,40 5.964,90 151,10 22.107,40 20.222,90 5.908,80 151,90 26.283,60 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, Merkez Bankası, Kültür ve Turizm Bakanlığı - 37,14 2,09-17,25-29,74 26,50-0,90 0,53 18,90 (*) : Yabancı ziyaretçilerden elde edilen gelir. (**) : Yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilen gelir. (***) : GSM Dolaşım Harcamaları ile Marina Hizmet Harcamaları Toplam Gelirde Yer Almakta Olup, Yabancı - Vatandaş Ayrımı Verilememektedir. 16

ABD Doları - $ TURİZM GELİRİ VE ORTALAMA HARCAMA TABLOSU 2017 yılına ait yabancı ziyaretçilerin ortalama harcaması 630 ABD Doları ve yurtdışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması 903 ABD Doları olarak gerçekleşmiş olup; genel ortalama harcama 681 ABD Doları olarak gerçekleşerek düşüş devam etmiştir. Şekil 3 te yabancı ziyaretçilerin ve yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcamasının yıllara göre dağılımı gösterilmiştir. 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017* YABANCI 759 766 722 692 742 697 670 709 715 749 775 715 633 630 VATANDAŞ 1.262 1.214 1.153 1.121 1.191 1.222 1.231 1.168 1.241 1.252 1.130 970 978 903 TOPLAM 843 842 803 770 820 783 755 778 795 824 828 756 705 681 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü. Şekil 3. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Ortalama Harcamasının Yıllara Göre Dağılımı 2.1.1. TURİZM SEKTÖRÜNÜN TEKSTİL VE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 2017 yılında gerçekleşen ülkemizin ihracat rakamı 157 milyar 055 milyon 371 bin ABD Doları, ithalat rakamı ise 233 milyar 791 milyon 662 bin ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret açığı 76 milyar 736 milyon 291 bin ABD Doları gerçekleşmiştir. Aynı döneme ait turizm gelirimiz 26 milyar 283 milyon 660 bin ABD Doları olmuştur. Diğer bir deyişle, turizm gelirimiz, dış ticaret açığımızın %34,25 ini karşılamıştır. Tablo 15 te dış ticaret verisi ve turizm gelirinin yanı sıra otomotiv ile tekstil sektörünün ithalat ve ihracat rakamlarına yer verilmiştir. 17

Tablo 13. Türkiye, Tekstil ve Otomotiv Sektörünün Dış Ticaret Verileri ile Turizm Sektörünün Karşılaştırılması 2018-1. Ay Dış Ticareti Verileri (000 $) YILLAR Değişim 2014 2015 2016 2017 2018 KALEMLER (%) Türkiye Toplam İthalatı 19.286.491 16.645.657 13.452.705 15.591.899 21.523.951 38% TÜRKİYE (*) Türkiye Toplam İhracatı 12.399.762 12.301.767 9.546.115 11.248.475 12.456.839 11% Türkiye Toplam Dış Ticaret Açığı -6.886.729-4.343.890-3.906.589-4.343.424-9.067.112 109% TURİZM (*) Turizm Geliri 34.305,90 31.464,70 22.107,40 26.283,60 Turizm Gelirinin Dış Ticaret Açığını Karşılama Oranı 386,81% 573,14% 443,47% 464,48% Otomotiv İthalatı 952.945 993.145 780.333 905.419 1.408.164 56% Otomotiv İhracatı 1.318.268 1.529.774 1.341.906 1.839.311 1.943.424 6% OTOMOTİV (*) Otomotiv Dış Ticaret Açığı/Fazlası 365.323 536.629 561.573 933.892 535.260-43% Otomotiv İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 1,38% 1,54% 1,72% 2,03% 1,38% -32% Otomotiv İthalatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 4,94% 5,97% 5,80% 5,81% 6,54% 13% Otomotiv İhracatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 10,63% 12,44% 14,06% 16,35% 15,60% -5% Tekstil İthalatı 1.232.228 931.563 928.067 924.493 1.091.656 18% Tekstil İhracatı 2.522.405 2.188.557 2.053.304 2.023.935 2.328.017 15% TEKSTİL (*) Tekstil Dış Ticaret Açığı/Fazlası 1.290.177 1.256.994 1.125.237 1.099.442 1.236.361 12% Tekstil İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 2,05% 2,35% 2,21% 2,19% 2,13% -3% Tekstil İthalatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 6,39% 5,60% 6,90% 5,93% 5,07% -14% Tekstil İhracatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 20,34% 17,79% 21,51% 17,99% 18,69% 4% 18

2.2. TÜRKİYE NİN TURİZM GİDERİ Türkiye nin turizm gideri, 2014 yılında 5,4 Milyar ABD Doları, 2015 yılında %4,16 artarak 5,6 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılında 5,04 Milyar ABD Doları olan turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre 2017 yılında %1,7 artarak 5,13 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Tablo 16 da turizm giderimizin aylara ve yıllara göre dağılımı aktarılmıştır. Tablo 14. Türkiye Turizm Giderinin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı (Milyon $) 2014 2015 2016 2017 2015/14 2016/15 2017/2016 OCAK 394,4 410,8 481,0 275,2 4,2 17,1-42,8 ŞUBAT 493,4 430,7 531,4 277,4-12,7 23,4-47,8 MART 478,0 441,0 525,2 303,2-7,7 19,1-42,3 NİSAN 403,4 478,9 475,1 428,9 18,7-0,8-9,7 MAYIS 481,3 554,9 555,1 499,3 15,3 0,0-10,1 HAZİRAN 518,1 509,0 479,5 458,2-1,8-5,8-4,4 6 AYLIK TOPLAM 2 768,6 2 825,3 3 047,3 2 242,2 2,0 7,9-26,4 TEMMUZ 426,4 496,7 436,8 557,5 16,5-12,1 27,6 AĞUSTOS 416,0 445,1 327,6 505,9 7,0-26,4 54,4 EYLÜL 335,7 402,8 367,4 497,4 20,0-8,8 35,4 EKİM 587,9 551,7 313,3 462,6-6,2-43,2 47,7 KASIM 456,7 481,0 272,0 417,3 5,3-43,5 53,4 ARALIK 479,1 495,7 285,4 454,4 3,5-42,4 59,2 12 AYLIK TOPLAM 5 470,4 5 698,3 5 049,8 5 137,3 4,2-11,4 1,7 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü - 2017 19