E KONU ANLATIM BASILI BİR KAYNAK DEĞİLDİR-E MAİLLERE GÖNDERİLMEKTEDİR. -116 ADET KANUN, YÖNETMELİK, TEBLİĞ VE AKADEMİK BİLGİLERDEN HAZIRLANMIŞTIR. -TAMAMI RENKLİ 729 SAYFADAN İBARETTİR -RENKLİ TABLOLAR-EZBER KODLARI -MEVZUAT AÇIKLAMALI SORU BANKASI-1 VE 2. CİLT KİTAPLARIMIZI ALANLARIN MAİLLERİNE ÜCRETSİZ GÖNDERİLMEKTEDİR. -TEK SATIN ALINABİLİR. -AŞAĞIDAKİ KAYNAKLARIMIZA TAM ÇALIŞILDIĞINDA İGU-İH-DSP SINAVLARINA HAZIRLIK İÇİN YETERLİDİR. 1-MEVZUAT AÇIKLAMALI SORU BANKASI-1 2-MEVZUAT AÇIKLAMALI SORU BANKASI-2 3-E KONU ANLATIM 4-50 ADET DENEME SINAVI(EKİM AYININ İLK HAFTASI SATIŞTA OLACAK) 1
SIRA NO KANUN - YÖNETMELİK İSİMLERİ SAYFA NO 1 Dünyada İş Sağlığı ve Güvenliği kavram ve kurallarının gelişimi 1 2 İş Kazaları 8 3 İş Sağlığı ve Güvenliğine genel bakış ve güvenlik kültürü 11 4 Türkiye'de İş Sağlığı 17 5 Temel Hukuk 21 6 4857 Sayılı İş Kanunu 63 7 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 82 8 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 91 9 Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar ve Sözleşmeler 109 10 İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği 118 11 İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik 125 12 İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar 128 13 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri 132 14 İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği 143 15 Hijyen Eğitimi Yönetmeliği 160 16 17 18 Fiziksel Risk Etmenleri Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik Çalışanların titreşimle ilgili risklerden korunmalarına dair 19 Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri 183 Hakkında Yönetmelik 20 Kimyasalların Güvenli Depolanması 211 21 Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında 230 Yönetmelik 22 Psikososyal Risk Etmenleri 237 23 Ergonomi 240 24 Kaynak İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği 244 25 Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği 258 26 Elektrik ile ilgili fen adamlarının yetki, görev ve sorumlulukları 267 27 Elektrik kuvvetli akım tesisleri yönetmeliği 268 28 Elektrik tesislerinde topraklamalar yönetmeliği 273 29 Motorlu araçlarda iş sağlığı ve güvenliği 277 30 El aletlerinde iş sağlığı ve güvenliği 278 31 Bakım ve onarım işlerinde iş sağlığı ve güvenliği 280 32 Yapı işlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği 282 33 İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine 297 İlişkin Yönetmelik 34 Binaların yangından korunması 303 35 İşyerlerinde acil durumlar 332 36 Sağlık ve güvenlik işaretleri yönetmeliği 335 37 Havalandırma ve iklimlendirme prensipleri 344 38 Basit basınçlı kaplar yönetmeliği 346 39 Basınçlı ekipmanlar yönetmeliği 350 40 Kapalı alanlarda iş sağlığı ve güvenliği 357 41 Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında 359 42 Elle taşıma işleri yönetmeliği 360 43 Maden işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği 362 2 162
44 Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanılması hakkında 375 45 Kişisel koruyucu donanımlar yönetmeliği(2019) 382 46 İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği 394 47 İş güvenliği uzmanlarının görev, yetki, sorumluluk ve eğitimleri 411 48 Meslek hastalıkları 418 49 Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde çalışmalara ilişkin 432 özel usul ve esaslar 50 Asbestle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında 433 51 Asgari ücret yönetmeliği 439 52 Atık yönetimi yönetmeliği 440 53 Büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması 458 54 Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esasları 471 55 Çalışanların patlayıcı ortamların tehlikelerinden korunması hakkında 475 56 Çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespit işlemleri 479 yönetmeliği 57 İş sağlığı ve güvenliği etiği 482 58 Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma usul ve esasları hakkında 483 59 Gebe veya emziren kadınların çalıştırılma şartlarıyla emzirme odaları 487 ve çocuk bakım yurtlarına dair 60 Hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri yönetmeliği 492 61 İşyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin görev, yetki,sorumluluk ve 494 eğitimleri 62 İşyerlerinde işin durdurulmasına dair 500 63 Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılma koşulları hakkında 507 64 Kanserojen veya mutajen maddelerle çalışmalarda sağlık ve güvenlik 508 önlemleri 65 Sağlık kuralları bakımından günde azami yedi buçuk saat veya daha az 512 çalışılması gereken işler 66 Tarımda iş aracılığı yönetmeliği 515 67 Maddelerin ve karışımların sınıflandırılması, etiketlenmesi ve 516 ambalajlanması 68 Tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliği 538 69 Tozla mücadele yönetmeliği 542 70 Yıllık ücretli izin yönetmeliği 543 71 Ulusal iş sağlığı ve güvenliği konseyi yönetmeliği 547 72 Kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği 549 73 Korumalı iş yerleri 550 74 Ücret,prim ve ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakın bankalar 551 aracılığıyla ödenmesine dair 75 Taşınabilir Basınçlı ekipmanlar yönetmeliği 552 76 Yer altı maden işyerlerinde kurulacak sığınma odaları hakkında tebliğ 554 77 Yetişkin eğitimi 557 3
78 Balıkçı gemilerinde yapılan çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri 558 79 İş hijyeni ölçümü test ve analiz laboratuvarları 560 80 Toplu iş sözleşmesinde arabulucuya ve hakeme başvurma yönetmeliği 565 81 Asansör işletme ve Bakım yönetmeliği(6 Nisan 2019) 567 82 Asansör periyodik kontrol yönetmeliği 569 83 Kaldırma araçlarında iş sağlığı ve güvenliği 571 84 Makine emniyet yönetmeliği 572 85 Kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası 606 sonucunda hayatını kaybeden sigortalıların yakınlarının kamuda sürekli işçi kadrolarına atanmalarına ilişkin usul ve esaslar 86 İşyerlerinde işveren veya işveren vekili tarafından yürütülecek iş 608 sağlığı ve güvenliği hizmetlerine ilişkin 87 2018-1 Nolu Dış Genelge Entegratör firmalar ve bildirimlerin yapılması 610 88 Alt İşverenlik Yönetmeliği 610 89 Askerî işyerleri ile yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen 613 işyerlerinin denetimi, teftişi ve bu işyerlerinde işin durdurulması 90 İş sağlığı ve güvenliği ilre ilgili Çalışan temsilcisinin nitelikleri ve 615 seçilme usul ve esasları na ilişkin tebliğ 91 Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği 617 92 İyonlaştırıcı olmayan radyasyonun olumsuz etkilerinden çevre ve 631 halkın sağlığının korunmasına yönelik alınması gereken tedbirlere ilişkin 93 Kontrollü alanlarda çalışan harici görevlilerin iyonlaştırıcı 635 radyasyondan kaynaklanabilecek rsklere karşı korunmasına dair 94 Nükleer tesislerde radyasyondan korunma yönetmeliği 635 95 Sağlık hizmetlerinde iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları ile 646 çalışan personelin radyasyon doz limitleri ve çalışma esasları hakkında 96 Afet ve acil durum yönetim başkanlığı(4 nolu khk değişiklikleri) 649 97 İsg problem çözümleri 651 98 Mesleki yeterlilik kurumu(4 no'lu KHK değişiklikleri) 655 99 iş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi hakkında 656 100 Tüp ve tüp demetlerinin dolum ve periyodik muayenelerinin 658 usul ve esaslarına ilişkin tebliğ 101 Taşınabilir gaz tüpleri dikişli - karbon çeliğinden gaz tüpleri için 661 periyodik muayene ve deney standardı(ts en 1803) 102 Lpg tüplerinin muayene, deney, bakım ve tamiri yeterlilik belgesi 676 verilmesine ilişkin tebliğ(8/7/2019 değişikliğini kapsamaktadır) 103 Karayolları Trafik Yönetmeliği 687 104 KHK Değişikliği ile değişen bakanlık ve mevzuat isimleri 694 105 Önemli Bazı tablolar 695 106 İş sağlığı ve güvenliğinde araştırma yöntemleri(igu-ih-dsp) 702 107 Kimyasal etkenlere bağlı meslek hastalıkları(ih-dsp) 705 108 Fiziksel etkenlere bağlı meslek hastalıkları(ih-dsp) 708 109 Mesleki Enfeksiyonlar(İH-DSP) 710 110 İlkyardım Yönetmeliği(İGU-İH-DSP) 711 4
111 Toksikoloji(İH-DSP) 712 112 Mesleki Genitoüriner Sistem hastalıkları(ih-dsp) 713 113 Bina deprem yönetmeliği 714 114 TIbbi laboratuvarlar yönetmeliği (patoloji laboratuvarı) 716 115 Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ondan fazla çalışanı bulunan 717 işyerlerinde işsizlik sigortası primi işveren payı teşvikinden yararlanılmasına ilişkin usul ve esaslar hakkında tebliğ 116 Patlayıcı madde ateşleyici yeterlilik belgesinin verilmesi esas ve usullerinin belirlenmesi 718 DİKKAT! Değerli Arkadaşım! Bu Kaynak büyük emekler harcanarak hazırlanmış, ISBN NO alınmış yasal bir kaynaktır. İlgili Kanunlarla izinsiz çoğaltılması dağıtılması yasaklanmış, bu kurala uymayanlar hakkında yasal işlemler başlatılmaktadır. Elektronik ortamda çalışamayan arkadaşlarımızdan, bizim tarafımızdan kendilerine e-mail yoluyla gönderilenler, 1 adet fotokopi yolu ile çoğaltabilirler. Emeğe saygı duyacağınıza ve Kanunlar çerçevesinde hareket edeceğinize inanıyoruz. Başarılar Dileriz. 5
1-DÜNYADA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAVRAM VE KURALLARININ GELİŞİMİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YAKLAŞIMI: -Tıbbi, teknik, ekonomik, sosyal ve hukuki yönleri olan bir kavram olarak iş sağlığı ve güvenliği, isg (occupational safety and health, osh), kısaca işçilerin iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunmalarının sağlanması şeklinde tanımlanır. -İş sağlığı ve güvenliği, işin yapılışı sırasında fiziki çevre şartları nedeniyle, işçilerin karşılaştıkları sağlık sorunları ve mesleki tehlikelerin ortadan kaldırılması ve azaltılması üzerine araştırmaları kapsar. -İşçilerin çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden iş kazaları, meslek hastalıkları ve her türlü zararlardan korunma çalışmaları ile daha güvenli iş yerleri oluşturma, bu kapsamda değerlendirilecek konular arasında yer alır. -İş sağlığı ve güvenliği hakkında çeşitli kaynaklarda birçok tanıma rastlanır: iş sağlığı ve güvenliği iş yerlerindeki çalışma koşullarının sağlık ve güvenlik içinde olmasını isteyen, iş kazaları ile meslek hastalıklarını azaltan bir bilimdir. -İş sağlığı ve güvenliği iş yerlerinde işin yapılması ve yürütümü ile ilgili olarak oluşan tehlikelerden ve sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak ve daha iyi bir çalışma ortamı sağlamak için yapılan sistemli çalışmalardır. -İş sağlığı ve güvenliği iş yerlerinde çalışanların işin yapılması ile ilgili olarak ortaya çıkan tehlikelerden, bedensel ve ruhsal olarak zarar görmemesi için alınması gerekli hukuki, teknik ve tıbbi önemleri sağlamaya yönelik çalışmalardır. -İş sağlığı ve güvenliği iş kazalarını, meslek hastalıklarını, yangınları ve insan bunalımlarını ortadan kaldırmak ya da en az düzeye indirmek amacıyla alınması gereken önlemlerin tümüdür. İş sağlığı ve güvenliği kaza olduktan sonra konuyu ele alan değil, kaza olasılıklarını ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalar yapan teknik bir bilim dalıdır. -İş kazaları ve meslek hastalıkları kişinin çalıştığı iş dolayısıyla karşılaştığı tehlikelerle ilgili bir durumdur. Bu bağlamda iş kazası, çalışırken veya işin gereği diğer işlemleri yaparken ortaya çıkan ve çeşitli maddi ve manevi kayıplara neden olan bir olay şeklinde tanımlanır. -Meslek hastalığı ise, işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğranılan geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya psikolojilerinin bozulması olarak tanımlanır İş sağlığı ve güvenliğinin amacı: Çalışanları korumak: İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarının en önemli amacı çalışanları iş yerlerinin olumsuz etkilerini ortadan kaldırarak çalışanların rahat ve güvenli ortamlarda çalışmalarını sağlamaktır. Üretim güvenliğini sağlamak: İş yerinde çalışanların korunması ile meslek hastalıkları ve iş kazaları sonucu ortaya çıkan iş gücü ve iş günü kayıpları azaltarak; üretim korunacak ve daha sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının işçiye verdiği güvenle iş veriminde artma yaşanacaktır. 6
İş yeri güvenliğini sağlamak: İş yerinde alınacak tedbirler iş kazalarından veya güvensiz-sağlıksız çalışma ortamından doğabilecek makine arızaları ve makinelerin devre dışı kalmaları, patlama olayları, yangın gibi işletmeyi tehlikeye düşürebilecek durumlar ortadan kaldırılacağından işletme güvenliği sağlanmış olur. 10-İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ Toplum Sağlığı Merkezi Birimi (TSMB): Sağlık Bakanlığına bağlı, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi, ifade eder. İtiraz komisyonu: Bu Yönetmelik kapsamında hizmet veren kişi veya kurumların belgelerinin askıya alınma veya iptali ile ilgili itirazları değerlendirmek ve sonuçlandırmak üzere; İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün bağlı bulunduğu Müsteşar Yardımcısının başkanlığında, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü ve ilgili Genel Müdür Yardımcısı, ilgili Daire Başkanları ile iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarından üç üyeden oluşan komisyonu ifade eder. İşverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili yükümlülükleri (1) (Değişik:RG-18/12/2014-29209) İşveren, işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla; çalışanları arasından ilgili lerde belirtilen nitelikleri haiz bir veya birden fazla işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı görevlendirir. On ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri ayrıca diğer sağlık personeli görevlendirir. Gerekli nitelikleri haiz olması halinde tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. (2)İşveren, işyerinde gerekli niteliklere sahip personel bulunmaması halinde birinci fıkrada sayılan yükümlülüklerinin tamamını veya bir kısmını, OSGB lerden hizmet alarak yerine getirebilir. (3)İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda İSGB kurar. Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir. (Ek cümle:rg-30/6/2016-29758) Birden fazla iş güvenliği uzmanı görevlendirilen kamu, maden, inşaat, metal, tekstil, sağlık, ulaşım, taşımacılık, ticaret, imalat, bakım, onarım, kurulum, enerji, kimya, tarım, ziraat, hayvancılık, mobilya, ormancılık, gıda, matbaa, atık yönetimi, su temini, temizlik, ilaçlama sektörlerine ait işyerlerinde, tam süreli iş güvenliği uzmanlarından sadece birisinde uygun belge sınıfı aranır. (4)Üçüncü fıkrada belirtilen sürenin hesaplanmasında, çalışanların tabi olduğu kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresi dikkate alınır. (5)İşveren; a)iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili görevlendirilen personelin etkin bir şekilde çalışması amacıyla gerekli kolaylığı sağlamak ve bu hususta planlama ve düzenleme yapmakla, b)görevlendirdiği kişi veya OSGB lerin görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılamakla, c)işyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürütenler arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla, ç)görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı OSGB ler tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmekle, d)işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin görevlerini yerine getirebilmeleri için, Bakanlıkça belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yeterli çalışma süresini sağlamakla, 7
e)(ek:rg-18/12/2014-29209) Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali yargı kararı ile kesinleşen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanını Genel Müdürlüğe bildirmekle, f)(ek:rg-18/12/2014-29209) Bakanlıkça belirlenecek iş sağlığı ve güvenliğini ilgilendiren konularla ilgili bilgileri, İSG KATİP sistemi üzerinden Genel Müdürlüğe bilgi vermekle, yükümlüdür. (6)İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere işyerinden personel görevlendirmek veya OSGB lerden hizmet almak suretiyle bu konudaki yetkilerini devreden işverenin bu hizmetlere ilişkin yükümlülükleri devam eder. (7)İşveren işyerinde görev yapan işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli ile hizmet alınan OSGB lerin İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre geçerli yetki belgesi ile görevlendirilmesinden sorumludur. (8)Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak Elliden az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler. Bu fıkraya ilişkin eğitim programları, eğitimin süresi ve eğiticilerin nitelikleri ile görevlendirmeye ilişkin hususlar Bakanlıkça belirlenir. (9) (Ek:RG-18/12/2014-29209) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin görevlendirilmesine ilişkin zorunlu çalışma sürelerinin hesabında; 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan çırak ve stajyerler, toplam çalışan sayısına dâhil edilmez. ORTAK SAĞLIK GÜVENLİK BİRİMİ(OSGB) İş güvenliği uzmanı odası En az 10 metrekare İş yeri hekimi odası(muayene En az 10 metrekare odası) İlk yardım acil müdahale odası En az 15 metrekare Bekleme yeri En az 12 metrekare Arşiv odası Yeterli büyüklükte Tuvalet En az bir tuvalet Tam süreli iş sözleşmeli:en az bir iş yeri hekimi-en az bir İş OSGB güvenliği uzmanı-diğer Sağlık personel (İgu sınıfı önemli değil) 8