ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ 20-21 EKİM 2010 - ESKİŞEHİR TAIEX Toplantısı
PETDER ÜYELERĠ FAALĠYET ALANLARI AltınbaĢ Petrol ve Ticaret A.ġ. Belgin Madeni Yağlar BP Petrolleri A.ġ. BP Gaz A.ġ. PETLĠNE Petrol Ürünleri A.ġ. PETROL OFĠSĠ A.ġ. Shell & Turcas Petrol A.ġ. The SHELL Company of TURKEY Ltd. MOTOR YAKITLARI ISINMA AMAÇLI YAKITLAR HAVACILIK YAKITLARI DENĠZCĠLĠK YAKITLARI LPG MADENĠ YAĞLAR DELTA Akaryakıt Tic. A.ġ. Shell Gaz Ticaret ve Sanayi A.ġ. ERK Petrol Yatırımları A.ġ. TOTAL Oil Türkiye A.ġ. MOBIL Oil Türk A.ġ. TURCAS Petrol A.ġ. Turkuaz Petrol Ürünleri A.ġ.
PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ GELİŞİMİ 21 Ocak 2004 Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Yayınlandı 5 Nisan 2004 PETDER Ġktisadi ĠĢletmesi oluģturdu. 19 Nisan 2004 Atık Motor Yağı toplama çalıģmaları fiilen baģlatıldı. 30 Temmuz 2004 T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ile PETDER arasında iģbirliği protokolü imzalandı. 5 Temmuz 2008 Atık Yönetimi Genel Esaslarına ĠliĢkin Yönetmelik yayınlandı. 30 Temmuz 2008 Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği yenilendi. 4 Eylül 2008 T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı PETDER i YetkilendirilmiĢ KuruluĢ olarak atadı.
ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA MİKTARLARI 20.000 2004 1.445 TON 2005 7.492 TON 2006 10.425 TON 2007 15.080 TON 2008 16.094 TON 2009 17.640 TON 2010 (01-09) 13.489 TON 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 (Ocak- Eylül)
2009 YILINDA PETDER TARAFINDAN 17.640 TON ATIK MOTOR YAĞI TOPLANDI 2009 yılında, toplanan 17.640 ton karşılığı 2.083 tanker dolusu atık motor yağı lisanslı tesislerde enerji ve hammadde olarak geri kazanıldı. PETDER in 2009 yılında toplayarak bertaraf ettirdiği atık motor yağları 17 milyar m 3 suyu kirletebilecek bir atığın ÇEVREYE ZARAR VERMEDEN lisanslı işletmelerde enerji ve hammadde olarak geri kazanılmasını sağlamıştır. PETDER tarafından son 5 Yılda 66 bin 744 ton atık motor yağı toplanarak ÇEVREYE ZARAR VERMEDEN bertaraf ettirilmiştir.
2009 YILINDA 17.640 TON ATIK MOTOR YAĞI, LİSANSLI İŞLETMELERDE ENERJİ VE HAMMADDE OLARAK GERİ KAZANILDI 2009 yılında toplanan atık motor yağlarının enerji değeri 193 milyon kwh. elektrik enerjisine eşdeğerdir. PETDER tarafından sadece 2009 yılında toplanan atık motor yağları ile 83.000 kişinin bir yıllık elektrik enerjisi ihtiyacına eşdeğeridir. Yakıt Kalorifik Değer (kcal/kg) Doğalgaz 13.000 Motorin 10.250 Atık Yağ 9.600 Fuel Oil 6 9.600 Linyit 4.600 1 lt atık yağ 800.000 LT SUYU KİRLETİR.
Sefer Sayısı 2009 YILINDA ATIK ÜRETİCİLERİNE 14.895 SEFER GERÇEKLEŞTİRİLDİ. 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 2005 2006 2007 2008 2009 Son beş yılda ATIK ÜRETİCİLERİNDEN toplam 50.199 adet ATIK MOTOR YAĞI TESLİM ALMASI gerçekleştirilmiştir.
Atık Üretici Sayısı 2009 YILINDA 4.305 ATIK ÜRETİCİSİNDEN ATIK MOTOR YAĞI TESLİM ALINDI. 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2005 2006 2007 2008 2009 Son beş yılda 6.566 FARKLI ATIK MOTOR YAĞI ÜRETİCİSİ PETDER izleme sistemi içine alınmıştır.
Kaynak Miktarı (TL) 2009 YILINDA PROJE İÇİN 3 MİLYON 110 BİN TL. KAYNAK KULLANILDI. 3.500.000 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 2005 2006 2007 2008 2009 SON BEŞ YILDA PROJE İÇİN TOPLAM 11.864.000 TL. KAYNAK KULLANILMIŞTIR.
TOPLANAN ATIK MOTOR YAĞININ KAYNAĞINA GÖRE DAĞILIMI (2009) Yağ üretim Tesisleri 3% Askeri Kurumlar 7% Belediyeler, Kamu Kuruluşları 15% Araç Servisleri 59% Akaryakıt Ġstasyonları, Yıkama Yağlamacılar 1% Endüstri Araç Parkı, Ġnşaat, Madencilik, Nakliye Firmaları 15%
TOPLANAN ATIK MOTOR YAĞININ BÖLGESEL DAĞILIMI (2009) MARMARA 43% AKDENĠZ 10% DOĞU ANADOLU 3% EGE 15% GÜNEYDOĞU ANADOLU 3% KARADENĠZ 11% ĠÇ ANADOLU 15%
PETDER ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA VE GERĠ KAZANIM ÇALIġMALARI 2009 2009yılında en fazla toplama yapılan iller sırasıyla Ġstanbul (4071 ton), Ankara (1771ton), Kocaeli (1591 ton), Ġzmir (1295 ton), Bursa (783 ton) olmuģtur. En az toplama yapılan iller sırasıyla, Kırıkkale (5 ton), Ardahan (3,2 ton), Kilis (2,4 ton), Bayburt (1,9 ton), Ağrı (1,7 ton) olmuģtur. 2009yılında MuĢve ġırnak illerinden hiç atık motor yağı toplanamamıģtır.
PETDER ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA VE GERĠ KAZANIM ÇALIġMALARI 2009 NÜFUS VE TRAFĠĞE KAYITLI ARAÇ BAġINA TOPLAMA MĠKTARI Ġl Adı Araç 2009 Nüfus 2009 2009 Miktar (kg) Kg/Araç Kg/kiĢi 1- KOCAELĠ 208 417 1.522.408 1.591.176 7,6 1,045 2- ZONGULDAK 102 502 619.812 534.460 5,2 0,862 3- ÇANAKKALE 129 892 477.735 221.944 2 0,465 4- MUĞLA 292 155 802.381 354.007 1 0,441 5- ANKARA 1 197 599 4.650.802 1.771.214 1 0,381 6- TRABZON 95 529 765.127 258.683 2,7 0,338 7- ĠZMĠR 913 197 3.868.308 1.294.754 1 0,335 8- ARTVĠN 20 891 165.580 53.649 3 0,324 9- ĠSTANBUL 2 692 416 12.915.158 4.070.931 2 0,315 10- KÜTAHYA 136 435 571.804 178.048 1 0,311 11- BURSA 499 439 2.550.645 782.666 2 0,307 12- ESKĠġEHĠR 171 587 755.427 227.376 1 0,301
PETDER ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA VE GERĠ KAZANIM ÇALIġMALARI 2010(9Ay) NÜFUS VE TRAFĠĞE KAYITLI ARAÇ BAġINA TOPLAMA MĠKTARI Ġl Adı 2010 (9 Ay) 2010 (Kg/Araç) 2010 (Kg/KiĢi) 1- ZONGULDAK 452819 4 0,731 2- KOCAELĠ 592567 3 0,389 3- ARTVĠN 56861 3 0,343 4- ÇANAKKALE 160752 1 0,336 5- ESKĠġEHĠR 245040 1 0,324 6- MUĞLA 252326 1 0,314 7- KÜTAHYA 176037 1 0,308 8- ĠZMĠR 1138153 1 0,294 9- BURSA 699078 1 0,274 10- BĠNGÖL 67947 7 0,266 11- ANKARA 1219079 1 0,262 12- TRABZON 196325 2 0,257
PETDER ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA VE GERĠ KAZANIM ÇALIġMALARI 2006-2009 EskiĢehir Atık Motor Yağı Toplama Sonuçları EskiĢehir 2006 2007 2008 2009 2010/9AY Toplanan Atık Miktarı (kg) 152.262 246.419 273.703 227.376 245.040 Sefer Sayısı (adet) 132 169 200 189 177 Atık Alınan Üretici Sayısı (adet) 32 37 49 54 54
OPERASYONUN HER AŞAMASINDA EN ÜST DÜZEY SAĞLIK, EMNİYET, ÇEVRE STANDARTLARI UYGULANMAKTADIR. PETDER ATIK YAĞ TOPLAMA İŞLEMİNDE EN ÜST DÜZEY SAĞLIK EMNİYET ÇEVRE STANDARTLARINI UYGULAR ATIK YAĞLAR AVRUPA BİRLİĞİ TEHLİKELİ MADDELERİN KARAYOLU İLE TAŞINMASI YÖNETMELİĞİ NE UYGUN LİSANSLI ÖZEL EKİPMANLI (ADR Lİ) ARAÇLAR İLE TOPLANMAKTA VE ARAÇ HAREKETLERİ UYDU ÜZERİNDEN TAKİP EDİLMEKTEDIR.
ATIK MOTOR YAĞI TESLİMATINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ HUSUSLAR ATIK YAĞ TESLİM EDİLECEK ARACIN VE YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ LİSANS BELGESİ KONTROL EDİLMELİ, TESLİMAT ESNASINDA ULUSAL ATIK TAŞIMA FORMU DÜZENLENMELİ, TESLİM EDİLEN ATIK YAĞ MİKTARI SAYAÇ VEYA KANTARLA TESPİT EDİLMELİ, ATIK MOTOR YAĞI TESLİM EDİLİRKEN TESLİM TUTANAĞI DÜZENLENMELİ, ULUSAL ATIK TAŞIMA FORMU atık bertaraf sürecinin EN ÖNEMLİ RESMİ KAYDI VE BELGESİDİR!!
ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA OPERASYONU SAĞLIK EMNİYET ÇEVRE RAPORU 2007 2008 2009 Birim Toplanan Miktar 15.080 16.094 17.640 Ton Toplama Yapılan Nokta Sayısı 10.943 13.696 14.895 Adet Teslimat Sayısı 1.598 1.949 2.083 Adet Atık Yağ Tankerleri Toplam Kilometresi 806.972 912.087 944.167 Km Toplam Atık Yağ Operasyonu Çalışma Saati 70.471 77.293 81.636 Adamxsaat Ucuz Atlatılan Olay Bildirimi 2 4 24 Adet Tehlikeli Durum Bildirimi 0 6 7 Adet Ölümlü Trafik Kazası 0 0 0 Adet Gün Kayıplı Trafik Kazası 0 0 0 Adet Ölümlü İş Kazası 0 0 0 Adet Gün Kayıplı İş Kazası 1 0 0 Adet Atık Yağ Döküntüsü < 50 lt. 0 0 0 Lt Atık Yağ Döküntüsü > 50 lt. 0 0 0 Lt Sorunlu Atık Teslim Alma (10% dan fazla su, düşük kalori vb..) 0,76 0,27 0,09 % 83.7 44.2 16 ton 2009 yılında gün kayıplı iş kazası /trafik kazası olmamıştır. Atık Motor Yağı operasyonunda görev alan personele 448 adamxsaat eğitim verilmiştir.
EĞİTİM VE TANITIM ÇALIŞMALARI Fuar ve Etkinlikler Uluslararası Etkinlikler ICCI, IWES Bildiri Sunum, PETROLEUM Ġstanbul, REW Fuar tanıtım. TAIEX Toplantılarında Sunum (Ġzmir, Manisa) Ulusal Etkinlikler Dünya Çevre Günü etkinliklerine katılım. Ġl Müdürlükleri ve Belediyeler Ortak Eğitim ÇalıĢmaları (EskiĢehir, Tekirdağ, Muğla, Antalya, Sakarya,Bursa Ġstanbul Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü Erguvan Çevre Ödüllerine Destek Atıkların Kaynağında Ayrı Toplanmasına ĠliĢkin AKAT Platformu ÇalıĢmaları Yazılı ve Görsel Basın Yazılı ve görsel basında eğitici ve tanıtıcı yayınlar Eğitim amaçlı kısa film ĠĢbirliği Protokolleri Adapazarı BüyükĢehir Belediyesi, AtaĢehir Belediyesi (Ġstanbul), Bursa BüyükĢehir Belediyesi, Çankırı Belediyesi, Düzce Belediyesi, Edirne Belediyesi, Kırıkkale Belediyesi, Tekirdağ Merkez ve Çerkezköy, Malkara Belediyeleri ve Yerköy Belediyesi (Yozgat), NevĢehir Belediyesi, Muğla Merkez ve Ortaca Belediyesi, Samsun BüyükĢehir Belediyesi, Kastamonu Belediyesi Ödüller PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi Türkiye Halkla ĠliĢkiler Derneği tarafından verilen ALTIN PUSULA ödülü ile ödüllendirilmiģtir.
PROJE 1 VARĠL 1 AĞAÇ Petrol Sanayi Derneği; T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ile imzalanan BĠR VARĠL BĠR AĞAÇ projesi ile toplanan her bir varil atık motor yağı için bir fidan dikecek. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ağaçlandırma seferberliği kapsamında, finansmanı PETDER tarafından karģılanacak bu proje ile iki yıl içinde 30 bin adet fidan dikilmesi, projenin tüm kamu kurumlarınca uygulanması halinde ise toplam 25 bin m 2 lik bir alanın ağaçlandırılması hedeflenmektedir. PETDER, çevre ve insan sağlığını tehdit eden atık motor yağlarının zararları ile ilgili olarak toplumun bilinçlendirilmesi ve kayıt dıģının önlenmesi açısından da önemli bir proje olarak gördüğü BĠR VARĠL BĠR AĞAÇ PROJESĠ ile atık motor yağı üretenlerin duyarlılığının artırılarak Yönetmelik dıģı uygulamaların da önüne geçilmesini hedefliyor. PETDER in toplanan her varil atık motor yağı için Bir Varil Bir Ağaç Projesi, çocuklarımıza ve ülkemize daha iyi ve güzel bir çevre bırakmayı hedefliyor.
2009 YILINA PROTOKOL İMZALANARAK ATIK MOTOR YAĞI TESLİMATI YAPILAN LİSANSLI İŞLETMELER RAFİNASYON REJENERASYON TESİSLERİ Abak Tic.ve San. Adi Komandit Şti Ender Galip İşler ve Ortağı, Acıöz Petrol Hurdacılık Nak. Demir Ür. San. ve Tic. Ltd. Şti., Ares Madeni Yağlar ve Kurşun Mamulleri San. Tic. Aydan Asur Dağdeviren, Asaş Pet. Ür. Geri Dön. Nak. San. ve Tic. Ltd Şti, Bilgin Kimya Endüstri San. Tic. A. Ş., Can Kimyevi Maddeler Geri Kazanım Arıtma Bertaraf Nak. San. ve Tic. Ltd Şti, Çinkanlar Kimyevi Maddeler Tic. San. ve Ltd. Şti., Çev-Pet Petrol Ürünleri Geri Dön. Gıda Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti., Denge Petrol San. Tic. İth. İhr. Ltd. Şti., Evrensel Geri Dön. Kimya Pet. Ür. İth. İhr. Nak. San. Tic. Ltd. Şti, F-B Oil Pet. Ür. Mad. Yağ Atık Geri Kaz. Tesisi ve Biodizel Ür. Dağ. Paz. San.ve Tic. Ltd. Şti, GDS Geri Dön. Atık Mad. İnş. Pet. Ür. Tur. Tem. Nak. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., Gülbahar Kim. Pet. Ür. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti., Gündüz Gıda Yağ San.ve Tic. A. Ş., Gür-Pet Pet. Ür. Otom. İnş. Boya Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti., Karaşin İth. İhr. ve Tic. Ltd. Şti., Koza Sınaı Yağları San. ve Tic. Ltd. Şti., Örüsan Kimya ve Akaryakıt Ür. San.ve Tic. Ltd. Şti., Özmobil Mad. Yağ. Ür. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti., Petko Atık Yağ Sintine ve Solvent Geri Kaz. Mad. End. Yağ ve Biodizel Ür. Paz. San.ve Tic. A. Ş., Şahinbey Denizcilik Pet. Ür. San.ve Tic. Ltd. Şti. ÇİMENTO FABRİKALARI Akçansa Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Büyükçekmece İstanbul), Akçansa Çimento San.ve Tic. A. Ş. (Çanakkale), Bataş Başkent Çimento San.veTic. A. Ş., Bursa Çimento Fabrikası A. Ş., Çimentaş İzmir Çimento Fabrikaları T. A. Ş. (İzmir), Çimentaş İzmir Çimento Fabrikaları T. A. Ş. (Lalapaşa -Trakya), Çimsa Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Kayseri), Çimsa Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Mersin), Çimsa Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Niğde),, Denizli Çimento San. Tic. A. Ş., Kars Çimento San. ve Tic. A. Ş., Konya Çimento San. A. Ş., Lafarge Aslan Çimento A. Ş. (Gebze Kocaeli), Lafarge Van Çimento A. Ş., Set Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Ankara), Set Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Balıkesir), Set Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Trakya), DEMİR ÇELİK FABRİKALARI Çolakoğlu Metalurji A. Ş., Dörtyıldız Demir Çelik Endüstri Tic. Ltd. Şti., Pay Metal San. ve Tic. A. Ş., KİREÇ FABRİKALARI Kimtaş Kireç San.ve Tic. A. Ş. (Pınarhisar Kırklareli), Muğla Kireç San. A. Ş. BERTARAF TESİSİ İZAYDAŞ İzmit Atık ve Artıkları Arıtma Yakma ve Değerlendirme A. Ş.
PETDER ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA SİSTEMİNE KATILAN KURULUŞLAR AK Gres ve Madeni Yağ Nak. San. ve Tic. Ltd. ġti., AKEL ĠnĢ.Tic., Akstrol Petrokimya San ve Tic. Ltd. ġti., Anadolu Araçlar Ticaret A.ġ., Anadolu Isuzu Otomotiv San. ve Tic. A.ġ., Arı Petrol Kimya Endüstri ve Ticaret A.ġ., Atak Madeni Yağ Pazarlama San. Ve Tic. A.ġ., Aytemur Petrokimya Ürünleri San. ve Tic. Ltd. ġti., Balpet Petrol Ürünleri TaĢımacılık San. ve Tic. A.ġ., Balta Motorlu Araçlar Turizm DıĢ Ticaret Ltd. ġti., Baylas Otomotiv A.ġ., Baytur Motorlu Vasıtalar Tic. A.ġ., Belgin Madeni Yağlar Tic. ve San. A.ġ., BMC San. ve Tic. A.ġ., Borusan Makina ve Güç Sistemleri San. ve Tic. A.ġ., Borusan Otomotiv Ġthalat ve Dağıtım A.ġ., Bölünmez Petrolcülük A.ġ., BP Petrolleri A.ġ., Cam Petrol Sanayi ve Ticaret Ltd. ġti., Chevrolet Otomotiv Tic. Ltd. ġti., Çelik Motor Ticaret A.ġ., Çukurova Ziraat Endüstri ve Ticaret A.ġ., Daihatsu Türkiye Motorlu Araçlar A.ġ., Delta Akaryakıt Tic. A.ġ., Denizatı Petrokimya Ürünleri Yapı ĠnĢaat San. ve Tic. A.ġ, Doğan Boya Makina ve Kimya Sanayi Ltd. ġti., DoğuĢ Otomotiv Servis ve Tic. A.ġ., Ekol Otomotiv San ve Tic. A.ġ., Emek Petrol Ürünleri Tic. San. Ltd. ġti., Enerji Petrol Ürünleri Pazarlama A.ġ., ENKA Pazarlama Ġthalat Ġhracat A.ġ., Gema Madeni Yağları San. ve Tic. A.ġ., General Motors Türkiye Ltd. ġti., Global Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. ġti., Hattat Tarım Makinaları San. ve Tic. A.ġ., HMF Makina ve Servis Sanayi ve Ticaret A.ġ., Honda Türkiye A.ġ., Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.ġ., Ġliya Yofoğlu Madeni Yağ San Tic., Ġsotlar Grup A.ġ., John - Deere Makinaları Ltd.ġti., Kadooğlu Petrolcülük TaĢımacılık Tic. San. Ġth. Ve Ġhr. A.ġ., Klora Gres ve Yağ Sanayi A.ġ., Koçak Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. ġti., Küçükler Uluslararası Nak. Akaryakıt Otom. San. ve Tic. A.ġ., Laverda Tarım Mak. San.Tic. A.ġ., Levent Ġthalat Ġhracat Ltd. ġti., Link Kimya Petrol Ürünleri San. Tic. Ltd. ġti., LLK Eurasia Madeni Yağlar San. ve Tic. Ltd. ġti., Manpet Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. ġti., Mazda Motor Logistics Europe N.V. Merkezi Belçika, Türkiye Ġstanbul ġubesi, Mercedes Benz Türk A.ġ., Miroil Akaryakıt Dağıtım ve Pazarlama Ltd. ġti. Tarsus ġubesi, MYS Otom. TaĢ ve Pet. Ür. Tur. Teks. San ve Tic Ltd. ġti, Mobil Oil Türk A.ġ., Motec Madeni Yağlar San. Tic. Ltd. ġti., Nil-Can Kimya Petrol Ürün. Ambalaj Hurda San. ve Tic. Ltd. ġti., Nissan Otomotiv A.ġ., Odaman Ticaret, Opet Petrolcülük A.ġ., Orhan Makine San. Tic. Ltd. ġti., Ortaklar Otomotiv Ltd. ġti., Özçınarlar Petrol Ürünleri Ltd.ġti, Petline Petrol Ürünleri Tic. A.ġ., Petrofer Endüstriyel Yağlar San. ve Tic. A.ġ., Petrol Ofisi A.ġ., Petronas Madeni Yağlar Tic. Ltd. ġti., Peugeot Otomotiv Pazarlama A.ġ., PETFER Madeni Yağ Sanayi ve Ticaret Ltd. ġti., Pınar-Al Kimya Otomotiv ve ĠnĢaat San. ve Tic. Ltd. ġti., Prista Oil Yağ San. ve Tic. Ltd. ġti, Renault Trucks Türkiye Tic. A.ġ., Shell & Turcas Petrol A.ġ., Sif ĠĢ Makinaları Paz. Ltd. ġti., Sönmezler Petro Kimya San. ve Tic. A.ġ., Suzuki Otomobil Pazarlama ve Tic. A.ġ., ġampiyon Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. ġti., Tarımsan Tarım San. ve Tic. A.ġ., Temsa Global San. ve Tic. A.ġ., Toros Madeni Yağlar Nak. San. ve Tic. A.ġ., Total Oil Türkiye A.ġ., Toyota Pazarlama ve SatıĢ A.ġ., Uzel Makina Sanayi A.ġ., Viscol Petro Kimya Sanayi ve Ticaret A.ġ., Volvo Otomobil Tic. Ltd. ġti., Würth Otomotiv ve Mont. San. Ür. Paz. Ltd.ġti, Yüce Auto Motorlu Araçlar Tic. A.ġ. PETDER atık motor yağı toplama sistemine katılan 87 motor yağı üreticisi/ithalatçısı veya araç ithalatçısı kuruluş bulunmaktadır.
ÖZET (2004-2010 Eylül) Toplama Yapılan Ġl Sayısı : 81 Atık Teslim Alınan Atık Üretici Sayısı :7.332 Sefer Sayısı : 62.781 Toplam Teslim Alınan Atık Miktarı : 81.365 ton Toplam Kullanılan Kaynak Miktarı: 14 milyon 833 bin TL. Organizasyona Katkı Sağlayan KuruluĢ Sayısı: 87
ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠ & TÜRKĠYE VE GELĠġMĠġ ÜLKE UYGULAMALARI
ATIK YAĞLARIN ÇEVRE ETKĠLERĠ ATIK YAĞLARDAKĠ KĠRLETĠCĠLER AĞIR METALLER (Arsenik, kadmiyum, kurģun,krom) HALOJENLER (Klorlu bileģikler) POLĠ AROMATĠK HĠDROKARBONLAR ATIK YAĞLARDA BULUNAN KĠRLETĠCĠLERĠN ÇEVRE ĠNSAN SAĞLIĞINA ETKĠLERĠ KANSEROJEN ETKĠLERĠ VARDIR. BĠTKĠ VE DĠĞER CANLILARIN YAġAMINDA ZARAR VERĠR YER ALTI SULARININ KALICI KĠRLENMESĠNE YOLAÇAR DOĞRU YÖNETĠLMEDĠĞĠNDE KAYNAK ĠSRAFI OLUġTURUR.
ATIK MOTOR YAĞLARI DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ Arsenik! Kadmiyum! Krom! Klorür! KurĢun! analiz Hukuk DıĢı Kullanım Isınma Yakıta KarıĢtırma Spesifikasyon dıģı Ürün 1 Kategori Kategori 2 Kategori 3 Halojen< 200 ppm PCB < 50 ppm Halojen< 200 2000 ppm PCB < 50 ppm Halojen>2000 ppm PCB > 50 ppm Rafinasyon & Rejenerasyon Enerji Geri Kazanım Çimento Fabrikaları Kireç Fabrikaları Demirçelik Fabrikaları Enerji Geri Kazanım /Bertaraf Ġnsineratörler
DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ 1- ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠ - DÜNYA GENELĠ 6% 1 milyon ton 26% 5.9 milyon ton 74% 16.5 milyon ton 16% 2.6 milyon ton 78% 12.9 milyon ton Toplanan Miktar (ton) KayıtdıĢı Miktar (ton) Enerji Geri Kazanım Hammadde Geri Kazanım Diğer Şekil 1: Dünya Atık Madeni Yağ Toplama Oranları, Kline, 2009 ġekil 2: Dünya Atık Madeni Yağ Değerlendirme Yöntemleri 2009 (ton/yıl) 2009 yılında dünya madeni yağ talebi : 32,3 milyon ton Kullanım sonrasında oluģan atık madeni yağ miktarı 22,4 milyon ton Kaynak: KLINE 2009 Raporu
DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ 2- ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠ - ABD Kaynak: US DOE / Office of Fossil Energy July 2006
DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ 3- ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠ - AVRUPA Kaynak: GEIR 2008 Raporu
DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ 2- ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠ - AVRUPA GERĠ KAZANIM KAPASĠTESĠ Ülke Rejenerasyon Tesisi Sayısı Kapasite (ton/yıl) Danimarka 1 40.000 Finlandiya 1 60.000 Fransa 1 125.000 Almanya 5 361.000 Yunanistan 6 50.600 Ġtalya 4 258.000 Polonya 2 100.000 Ġspanya 5 124.000 BirleĢik Krallık 1 50.000 TOPLAM 26 1.168.600 Kaynak: GEIR 2008 Raporu
DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ 2- ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠ - GeliĢmiĢ Ülke Uygulamaları Fransa Kayıt altına alma oranı yüksektir. Atık yağların yönetimi ADEME Fransa Enerji ve Çevre Ajansı tarafından yönetilmektedir. Atık yağlar ADEME tarafından yetkilendirilen toplayıcı ve taģıyıcılar tarafından yapılmaktadır. Madeni yağ üreticileri piyasaya sürdükleri madeni yağlar üzerinden ADEME e ödeme yapmaktadırlar. Atıklar çimento fabrikalarında veya müsaade edilen iģletmelerde enerji geri kazanım amaçlı veya re-rafinasyon tesisinde hammadde geri kazanım amaçlı olarak kullanılmaktadır. Rafinasyon&Rejenerasyon oranı %42 dir. Almanya Kayıt altına alma oranı yüksektir. Atıklar 4 kategoriye ayrılmıģtır. (1)Klorür içermeyenler, (2) Halojen içermeyenler, (3) PCB ve halojen içerenler, (4) Biyolojik olarak bozunabilenler, izolasyon,ısı transfer, yağ/su seperatör yağları. Rejenerasyon % 41, Enerji Geri Kazanım % 35, Bertaraf %24 Atık Üreticileri kullanılmıģ yağlarını hammadde veya enerji geri kazanımına yönlendirmekte özgür olmakla birlikte 2002 yılında yapılan düzenleme ile öncelik hammadde geri kazanıma verilmiģtir.
DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ 2- ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠ - GeliĢmiĢ Ülke Uygulamaları Ġtalya Atık yağlar, madeni yağ üreticileri, atık yağ toplayıcıları ve Rafinasyon Tesislerinden oluģan bir (COOU)konsorsiyum tarafından yönetilmekte ve toplanmaktadır. Bu konsorsiyum Sanayi, Maliye, Sağlık ve Çevre Bakanlıklarının otoritesi altında çalıģmaktadır. COUU atıkların toplanması, kalite kontrolünün yapılması ve değerlendirilmesinde sorumludur. 80 civarında toplayıcı bulunmaktadır. Rejenearasyona devlet desteği bulunmakta ve toplanan atıkların % 80 i Rafinerilere gönderilmektedir. BirleĢik Krallık Çok sayıda toplayıcı bulunmaktadır. Atık yağların büyük bir bölümü enerji geri kazanım amaçlı olarak demir çelik fırınlarında ve çimento fabrikalarında değerlendirilmektedir. Atık yağların bir bölümü de AB ülkelerine ihraç edilmektedir.
DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ 2- ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠ - GeliĢmiĢ Ülke Uygulamaları Finlandiya Finlandiya hükümeti atık yağların yönetimine iliģkin olarak EKOKEM isimli firmayı yetkilendirmiģtir. 2007 yılına kadar tüm toplanan atıklar enerji geri kazanımı amaçlı olarak değerlendirilmiģtir. EKOKEM 2007 yılından Finlandiya da kurulu tek rafineri ile 5 yıllık bir protokol imzalamıģ ve toplanan atık yağları bu rafineriye teslim etmektedir. Madeni yağ üreticileri Çevre ve Orman Bakanlığı na piyasaya sürdükleri madeni yağlar üzerinde ücret ödemektedir. Bakanlık toplanan bu parayı atık yağların yönetimi ve toplanması iģlerini finanse etmek üzere tekrar sisteme aktarmaktadır. Ġspanya Atık yağların yönetimi madeni yağ üreticileri ve ithalatçıları tarafından oluģturulan ve kar amacı gütmeyen iki organizasyon tarafından yürütülmektedir. Bu kuruluģ 2006 yılında 13 Ģirketin katılımı ile kurulmuģ ve yetkilendirilmiģtir.(sigaus) 2008 yılı itibari ile ise 105 katılımcı üyesi bulunmaktadır. Pazardaki temsil kabiliyeti 94% dır. Diğer yetkilendirilmiģ kuruluģ un Pazar payı ise 6%dır. (SIGPI). Organizasyon masrafları katılımcı üyeler tarafından karģılanmaktadır. Atık yağlar Ġspanya da üç Ģekilde değerlendirilmektedir. Rafinasyon&Rejenerasyon, Ön iģleme ve enerji geri kazanım. Ön iģleme atık yağların içeriğinde bulunan su ve metallerin temizlenerek müsaade edilen sektörlerde fırınlarda enerji geri kazanım amaçlı olarak kullanılması Ģeklinde tanımlanmaktadır.
DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ 2- ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠ - GeliĢmiĢ Ülke Uygulamaları Portekiz Atık yağların toplanması 2005 yılında kurulan Portekiz ĠĢ adamları ve Geri Kazanım Dernekleri, Petrol Derneği iģbirliği içerisinde SOGILUB adlı kar amacı gütmeyen bir organizasyon tarafında yürütülmektedir. Atık yağların toplanması ile ilgili tek yetkilendirilmiģ kuruluģ SOGILUB dur. Organizasyonun masrafları madeni yağ üreticileri ve ithalatçıları tarafından karģılanmaktadır. Atık yağların değerlendirme önceliği rejenerasyon, ön iģleme ve geri kazanım Ģeklindedir. Toplanan atık yağların büyük bir bölümü onay almıģ iģletmelerde enerji geri kazanımı amaçlı olarak kullanılmaktadır. Önemli bir miktar da rafinasyona tabi tutulmak üzere Ġspanya ya ihraç edilmektedir. Yunanistan Atık yağlarla ilgili yasal çerçevenin oluģmasını müteakiben 2004 yılında kurulan ELTEPE SA (Atık yağların toplanması ile ilgili olarak ulusal sistem kurulması) atık yağların toplanması ile ilgili olarak atanmıģtır. Bu sayede 2004 yılında 8.000 ton olan toplama miktarı 40.000 tona çıkmıģtır. Sistem, atık yağların lisanslı toplayıcılar vasıtası ile toplanarak çeģitli rafinerilere satılması Ģeklindedir. Atık yağların enerji geri kazanım amaçlı olarak veya rafinasyona tabi tutulmaksızın ön iģlemden geçirilerek kullanılmasını yasaklanmıģtır.
DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ 2- ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠ - GeliĢmiĢ Ülke Uygulamaları Çin Atık yağlarla ilgili yürütme Çevre Koruma Bakanlığındadır. Herhangi bir atık üreticisi muhakkak surette lisanslı bir atık toplayıcısının sistemine dahil olmalıdır. Bununla birlikte düzenleme ve bilgilendirme eksikliğinden dolayı atık yağlar lisanslı veya lisanssız kuruluģlarca para karģılığı toplanmaktadır. Toplanan atık yağlar akaryakıta karıģtırılmakta ve ya kontrolsüz ortamlarda yakılmaktadır. Japonya Kayıt altına alma oranı yüksektir. Enerji değerinden yaralanılmak üzere geri kazanımın ağırlıktadır..
TÜRKĠYE MADENĠ YAĞ PĠYASASININ DURUMU Baz Yağ (TON/YIL) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 (Haziran) GerçekleĢen Baz Yağ Ġthalatı * 213.514 307.402 466.211 438.263 605.766 470.858 GerçekleĢen Madeni Yağ Ġthalatı * 27.492 29.562 42.596 70.091 61.942 35.837 GerçekleĢen Katkı ve Müstahzar Ġthalatı * 28.930 35.948 46.220 79.849 67.471 28.908 Rafineri Baz Yağ SatıĢı ** 339.000 306.000 308.000 252.000 244.000 148.311 Piyasaya ARZ (A) 608.936 678.912 863.027 840.203 979.179 683.914 GerçekleĢen Baz Yağ Ġhracatı* - - 242 30.504 13.571 6.661 GerçekleĢen Madeni Yağ Ġhracatı* 142.781 8.969 133.928 113.571 116.633 64.995 GerçekleĢen Katkı ve Müstahzar Ġhracatı* 5.564 7.039 9.733 15.257 20.251 5.311 Madeni Yağ Yurt Ġçi SatıĢı *** 339.000 360.000 388.000 386.000 363.000 227.655 Toplam TALEP (B) 487.345 376.008 531.903 545.332 513.455 304.622 FARK (A-B) 121.591 302.904 331.124 294.871 465.724 379.292 19 Ekim 2010 tarih itibari ile EPDK dan Madeni Yağ Lisansı AlmıĢ Bulunan Firma Sayısı: 239 Kaynak: *TÜİK- *EPDK- **TÜPRAŞ- *** PETDER, 2010
DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ 4- ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠ - TÜRKĠYE Kaynak: Çevre ve Orman Bakanlığı, 2009
TÜRKĠYE DE TÜKETĠLEN VE ORTAYA ÇIKAN ATIK MADENĠ YAĞ MĠKTARI 2009 YILINDA 1- Madeni yağ tüketimi 363 bin ton 2- Tahmini atık yağ miktarı 250 bin ton 3- Toplanan madeni yağ miktarı 42 bin 500 ton Rejenerasyon Enerji Geri Kazanım Bertaraf 26 bin 142 ton. 13 bin 677 ton. 2 bin 668 ton. Kayıt altına alınan toplam atık yağ miktarı oluģması beklenen miktarın 17% sidir. AB üyesi ülkeler ortalaması olarak bu rakam % 74 seviyesindedir. Yağ Cinsi Atık Miktarı (%) Benzinli Motor Yağları 65% Dizel Motor Yağları 65% Araç Diferansiyel Yağları 90% ġanzıman Yağları ( Araç DiĢli Kutusu) 90% Diğer Araç Yağları 0% Hidrolik Yağlar 70% Kompresör / Türbin Yağları 70% Proses Yağları 0% Elektrik Ġzolasyon (Trafo) Yağları 95% Endüstriyel DiĢli Yağları 75% Diğer Endüstriyel Yağları 50% Havacılık Yağları 90% Kullanılan Yağ Cinsine Göre Oluşan Atık Yağ Miktarı Kaynak: CONCAWE WQ/STF 26 Raporu
ATIK YAĞLARIN YÖNETĠMĠNE ĠLĠġKĠN AB MEVZUATI (2008/98/EC Atık Direktifi) A- ATIK HĠYERARġĠSĠ ÖNEMLĠDĠR! 1-Kaynağında azaltma (prevention) 2- Tekrar kullanma (preparing for re-use) 3- Hammadde olarak geri kazanım (recycling) 4- Enerji olarak geri kazanım (energy recovery) 5- Bertaraf (disposal) BAZI DURUMLARDA YAġAM DÖNGÜSÜ ANALĠZLERĠ BU HĠYERARġĠ DIġINDA SONUÇ VEREBĠLĠR! BU DURUMDA YAġAM DÖNGÜSÜ ANALĠZLERĠNE ÖNCELĠK VERĠLĠR.
YENĠDEN RAFĠNASYON / ENERJĠ GERĠ KAZANIM ATIK YAĞ RAFĠNERĠSĠ ENERJĠ GERĠ KAZANIMI
B- YAġAM DÖNGÜSÜ ANALĠZĠ SONUÇLARINA GÖRE ATIK YÖNETĠMĠ YAPILIR Atığın tekrar geri kazanımı veya bertarafına kadar olan tüm süreçlerin analizidir. NAKLĠYE Mesafe! Enerji! Emisyon! PROSESTE KULLANILAN Hammadde! Enerji! ATIK YAĞLAR Ağır Metaller (Arsenik, kadmiyum, kurģun,krom) Halojenler (Klorlu bileģikler) PAH lar içerir ORTAYA ÇIKAN Emisyon! Atık! Ürün! Baz yağ / enerji
YAġAM DÖNGÜSÜ ANALĠZĠ SONUÇLARI ETKĠ DEĞERLENDĠRME* Rejenerasyon (Vakum Distilasyonu+kil metodu) Enerji Geri Kazanım Atıklar. Emisyonlar. Enerji Tüketimi.. Fosil Yakıt Tüketimi. Ġklim DeğiĢikliği Etkisi. Su tüketimi. Sonuç olarak, tüm çevresel etkiler karģılaģtırıldığında rafinasyon veya enerji geri kazanımının bir diğerinden açıkça ve tüm etmenlerde daha üstün olduğu konusunda net bir sonuç ortaya çıkmamıģtır. Tüm alternatifler en az bir somut çevre yararı sağlayabilmektedir. * European Comission Critical Review of Existing Studies and LCA on the Regeneration and Incineration of Waste Oils
aydin.ozbey@petder.org.tr Teşekkür ederiz.