KREDİLİ SİSTEM Mutlak sistem nedir? Başarı notunun 100 üzerinden değerlendirildiği sisteme mutlak sistem denir. Kredili sistem ve özellikleri nedir? Başarı notunun nispi olarak değerlendirildiği sisteme kredili sistem denir. Kredili sistemde öğrenim yükünün kredi ile tanımlanır, yıl değil de ders geçme esas alınır, seçmeli ders, uygulama ve araştırma olanakları fazladır, değerlendirme harf notu ile nispi (göreceli) olarak yapılır. Kredili sistemde bütünleme ve benzeri telafi sınavları bulunmaz. Kredili sistemde ders sayısı mutlak sisteme göre azdır, bununla öğrenciye kendi başına araştırma yapma fırsatı tanınması amaçlanır. Kredili sistem başarıyı ödüllendiren ve öğrenci merkezli bir sistemdir. Öğretim yılı nedir? Bir öğretim yılı, her biri en az 70 öğretim günü olmak üzere güz ve bahar yarı yıllarından oluşur. Akademik takvim, Senato tarafından belirlenir. Öğretim birimi yönetim kurulunun teklifi ve Üniversite Yönetim Kurulunun kararı ile yaz okulu açılabilir. Yaz okulu en az 35 öğretim gününden oluşur. Yaz okulunda açılan derslerin haftalık ders saatleri güz veya bahar dönemindeki ders saatlerinin iki katıdır. İlgili öğretim birimi kurulunun aksine bir kararı olmadıkça yaz okuluna katılıp katılmamak öğrencinin isteğine bağlıdır. Derslerin kredileri nasıl belirlenir? Dersler ve bunların haftalık teorik ve uygulama saati, kredi değeri ve varsa ön koşulları (bir dersin alınabilmesi için önceden alınıp başarılması gereken dersler veya sağlanmış olması gereken belli koşullar) ile derslerin yarıyıllara veya yıllara göre dağılımı, ilgili öğretim birimi kurulu kararı ve Senatonun onayı ile belirlenir. Derslerin kredileri öğrencilerin ders yükü dikkate alınarak belirlenen Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS) kredileridir. AKTS sistemi ile dersler kredilendirirken öğrencinin çalışma süresi, dersin zorluğu, dersin öğrenciye olan mesleki katkısına dikkat edilir. Bir dersin AKTS (ECTS) kredisi genellikle öğrencilere yapılan anket sonuçlarına göre belirlenir. Öğrenciler o ders için harcadıkları çalışma saatlerine ve dersin zorluğuna bakarak bu anketleri cevaplarlar. Bir dersin AKTS kredisi yüksek ise öğrencilerin anketlerde bu ders için fazla çalışma saati belirttikleri anlaşılır. Öğrencinin başarısı nasıl belirlenir? Öğrencinin başarısı dönem içi notları ile dönem sonu veya bütünleme sınav notunun birlikte değerlendirilmesi ile belirlenir. Dönem içi notları, en az biri ara sınavı notu olmak üzere, ödevlere, uygulamalara, pratik çalışmalara verilen notlardan oluşur. Kredili sistemde dönem içi ve dönem sonu değerlendirmelerin türü ile (sınav, ödev, uygulama ve benzeri) ağırlıkları, dersi veren öğretim elemanı tarafından dönemin ilk iki haftası içinde ilgili bölüm başkanlığına bildirilir ve ilgili öğretim birimi yönetimi tarafından öğrencilere 33
duyurulur. Dönem içi değerlendirmelerin başarı notuna katkısı % 30 dan az, % 60 dan fazla olamaz. Son değerlendirme, o dersi alan tüm öğrencilerin genel başarı düzeyi de gözönüne alınarak, dersi veren öğretim elemanınca aşağıdaki harf notlarından birisi ile belirlenir. Öğrencinin bir dersten başarılı sayılması için bu dersten YT, DD veya üstünde bir not alması gerekir. Başarı Notu Katsayı AA 4,0 AB 3,7 BA 3,3 BB 3,0 BC 2,7 CB 2,3 CC 2,0 CD 1,7 DC 1,3 DD 1,0 FF 0,0 EK, ÇK, KL, MU gibi harf notları ne anlama gelir? Kredili sistemde yukarıdaki harf notlarından başka harf notları da vardır. DZ (Devamsız), katsayısı olmayan ve not ortalamalarına katılmayan YT (Yeterli), YZ (Yetersiz), EK (Eksik), MU (Muaf), KL (Kaldırıldı) ve DV (Devam Ediyor) harf notlu değerlendirmeler de yapılabilir. YT (yeterli) ve YZ (yetersiz) notları, ilgili öğretim birimi kurulunun kararı ve Senatonun onayıyla not ortalamalarına katılması uygun görülmeyen derslerde başarının gösterilmesi için kullanılır. Böyle bir derste yeterli başarı gösteren öğrenciye YT, gösteremeyen öğrenciye YZ notu verilir. EK (eksik) notu, hastalık veya başkaca geçerli bir nedenle, dersin gereklerini zamanında tamamlayamayan öğrenciye verilir. Bu notu alan öğrenci, eksiklerini bir sonraki dönemin başlamasından önce tamamlamak zorundadır. Verilen süre içinde eksiklerini tamamlayan öğrenciye, yeni bir not verilir. Öğrencinin eksiğini tamamlamaması halinde, EK notu o ders için hangi harf notlarının kullanıldığına bağlı olarak FF veya YZ notuna dönüştürülür. EK notu, yerine yeni bir not belirlenene kadar ders başarı belgelerinde gösterilir, daha sonra gösterilmez. MU (muaf) notu; ilgili öğretim birim kurulunun kararı ve Senatonun onayıyla belirlenen derslerden, uygulanan muafiyet sınavı sonucu başarılı görülerek muaf tutulan öğrencilere verilir. Bu not ayrıca, yatay geçiş ile gelen öğrencilerin önceki yükseköğretim kurumunda alıp başarmış olduğu ve ilgili birimin yönetim kurulunca muaf tutulması uygun görülen dersler için de verilir. Bu not, genel not ortalamasına katılmaz. KL (kaldırıldı) notu, programdan kaldırılması ve karşılığı gösterilmemesi nedeniyle öğrencilerin sorumlu tutulmayacağı dersler için verilir. DV (devam ediyor) notu, bir dönemden uzun süreli bir 34
dersin henüz tamamlanmadığı dönemin sonunda, derse devam etmekte olan öğrencilere verilir. DZ (devamsız) notu, devam koşulunu sağlayamayan öğrencilere verilir. Bu öğrenciler dönem sonu değerlendirilmesine alınmazlar. DZ notu, FF veya YZ notu ile eşdeğerdir. Öğrencinin bir dersten başarılı sayılması için bu dersten YT, DD veya üstünde bir not alması gerekir. ÇK (Çekildi) notu, öğrencinin ekle-sil haftasından sonraki üç hafta içinde, danışmanın onayı ile çekilmesine izin verilen bir ders için kullanılır. Her dönem GNO nun kaç olması gerekir? Kredili sistem uygulayan öğretim birimlerinde bir öğrencinin genel not ortalamasının her dönemin sonunda en az 2,00 olması gerekir. Yaz okulu açılması halinde genel not ortalaması, yaz okulu sonuçları da göz önüne alınarak hesaplanır. Dönem sonunda GNO 2,00 olmazsa ne olur? Güz dönemi veya akademik yıl sonunda 2,00 genel not ortalamasını sağlayamayan öğrenciye yazılı olarak Akademik Yetersizlik Uyarısı yapılır. Akademik yetersizlik uyarısı alan öğrencinin, bir sonraki dönemin sonundaki genel not ortalamasının en az 2,00 olması gerekir. Bu koşulu yerine getirmeyen öğrenci, takip eden iki dönem (açılması halinde yaz okuluyla birlikte) içerisinde son iki dönemdeki (CD) ve daha düşük not aldığı dersleri tekrar etmek suretiyle genel not ortalamasını en az 2,00 ye yükseltmek zorundadır. Ders tekrarına kalan bir öğrencinin, tekrar ettiği ilk dönem sonunda 2,00 genel not ortalamasını tutturması ve tekrar etmesi gereken ikinci dönemde (CC) nin altında not aldığı ders bulunmaması halinde, ilk dönem sonu itibariyle ders tekrarı sona ermiş olur. Öğrencinin, tekrar etmekle zorunlu olduğu dönemlerden; ikincisinde kayıt dondurması halinde veya birincisinde üst üste iki defa kayıt dondurması halinde durumu, tekrarlayamadığı dönemin tekrarını yaptıktan sonra ve o güne kadar almış olduğu bütün dersleri dikkate alınarak değerlendirilir. Bu öğrenciler, ders yükleri uygun olduğu takdirde akademik danışmanların onayı ile ilgili öğretim biriminin programındaki diğer dersleri de alabilir. Bu süreler sonunda da 2,00 genel not ortalamasını sağlayamayan azami öğrenim süresini doldurmamış öğrencilere, bir sonraki dönemin başında devam yükümlülüğünü yerine getirmiş olduğu dilediği üç dersten bir sınav hakkı verilir. Verilen ek sınavlar sonucunda da 2,00 genel not ortalamasını sağlayamayan öğrenci; Özel Tekrar öğrencisi kabul edilir, son iki yılda (CC) nin altında not aldığı dersleri, genel not ortalamasını 2,00 ve üzerine çıkarıncaya kadar tekrar eder, başka bir ders alamaz. Öğrencinin 2,00 genel not ortalamasını sağladığı dönem sonundan itibaren Özel Tekrar durumu sona erer. Seçimlik dersler ile sonradan programdan çıkarılan derslerin tekrarında bu Yönetmeliğin 23 üncü maddesindeki esaslar uygulanır. Bir dersten FF almışsam ne yapmam gerekir? Kredili sistem uygulayan öğretim birimlerinde zorunlu bir dersten FF, YZ veya DZ notu alan bir öğrenci, bu dersi, dersin ilk verildiği dönemde tekrar almak zorundadır. Seçimlik bir dersten FF, YZ veya DZ notlarından birini alan öğrenci, bu dersi tekrarlar veya danışmanının onayıyla, bu ders yerine başka bir seçimlik dersi alabilir. 35
Başarılı olduğum bir dersi not yükseltmek için yeniden alabilir miyim? Kredili sistemde bir öğrenci genel not ortalamasını yükseltmek amacıyla öğrenim süresi boyunca daha önce başarmış olduğu derslerden en fazla 6 tanesini tekrar edebilir. Akademik yetersizlik uyarısından dolayı tekrar edilen dersler bu sayının dışındadır. Öğretim süremiz ne kadardır? Dört yıllık lisans düzeyinde öğrenim yapan öğrencilere bu öğrenimlerini tamamlamak için tanınan süre yedi yıldır. Kredili sistemde eğitim-öğretim yapan programlardan mezun olabilmek için gerekli bütün derslerden geçer not aldıkları halde başarılı sayılabilmeleri için bu Yönetmelikte öngörülen not ortalamalarını sağlayamamaları nedeniyle ilişikleri kesilme durumuna gelen son dönem öğrencilerine, not ortalamalarını yükseltmek üzere diledikleri son dört dönem derslerinden sınırsız sınav hakkı tanınır. Bunlardan uygulamalı, uygulaması olan ve daha önce alınmamış dersler dışındaki derslere devam şartı aranmaz. Açılacak sınavlara, üst üste veya aralıklı olarak toplam üç eğitim-öğretim yılı hiç girmeyen öğrenci, sınırsız sınav hakkından vazgeçmiş sayılır ve bu haktan yararlanamaz. Sınırsız hak kullanma durumunda olan öğrenciler, öğrenci katkı payını ödemeye devam ederler, ancak sınav hakkı dışındaki diğer öğrencilik haklarından yararlanamazlar. Fakültemizde bütünleme sınavı var mıdır? Hayır, yoktur. Kredili sistemi uygulayan öğretim birimlerinde bütünleme sınavı açılmaz. GNO ve DNO nedir? Kredili sistem uygulayan öğretim birimlerinde her dönem sonunda, öğrencilerin başarı durumu dönem not ortalaması (DNO) ve genel not ortalaması (GNO) ile belirlenir. Bu amaçla, kaydolunan ve not ortalamalarına katılan her dersin kredi değeri ile o dersten alınan notun katsayısı çarpılarak bulunan değerlerin toplamının, bu derslerin toplam kredi değerine bölünmesi ile bir not ortalaması bulunur. Bu işlem bir dönem içinde alınan dersler için yapılırsa dönem not ortalaması, o zamana kadar alınmış bütün dersler için yapılırsa genel not ortalaması elde edilir. Üniversiteye devam ederken program değiştiren öğrencilerin genel not ortalamasına, devam etmekte oldukları programa kayıtlı oldukları sürede almış oldukları bütün dersler ile önceden almış oldukları derslerden sadece ilgili öğretim biriminin yönetim kurulu kararıyla yeni programlarına uygun bulunan derslerden aldıkları notlar hesaba katılır. Genel not ortalaması hesaplanırken, tekrar edilen ders bulunması halinde bu dersten alınan en son not; seçimlik bir ders yerine başka bir dersin tekrarlanması durumunda ise en son alınan dersin notu göz önünde tutulur. Not ortalamaları virgülden sonra iki basamaklı olarak gösterilir. 36
Bağıl değerlendirme sistemi nedir? Bağıl değerlendirme sisteminde, bir öğrencinin başarısı sınıfın genel başarı düzeyi, notların istatistiksel dağılımı ve sınıf ortalaması dikkate alınarak belirlenir. AKTS (ECTS) nedir? Avrupa Kredi Transfer Sistemi, yüksek öğrenim alanında Avrupa ölçeğinde geçerli bir "ortak dil" olarak nitelendirilmektedir. Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) bir akademik denklik sistemidir ve temel amacı farklı Avrupa ülkelerinin eğitim kurumlarında öğrenim gören değişim hareketliliği yaşamış öğrencilerin aldıkları derslerin sonuçlarının olabildiğince adil bir biçimde ilgili kurumlarca karşılıklı olarak tanınmasını sağlayabilmektir. AKTS sisteminin uzun vadeli amacı ise, kredi ve notlandırma konularında Avrupa çapında standartlaşmayı sağlamak, böylelikle Avrupa Birliği nin eğitim boyutunu güçlendirmektir. 37