Sayı: 3 MART 2019 Değerli İş Ortaklarımız, Sizlerin de bildiği gibi 2018, Türkiye elektrik piyasası için çok önemli değişikliklerin yaşandığı bir yıl oldu. Geçtiğimiz Nisan ayında Son Kaynak Tedarik Tarifesi nin yürürlüğe girmesi; yüksek tüketimli tüketicilerin enerji maliyetlerinde ciddi bir artış yaşanmasına neden oldu. Bu önemli değişiklik sizlerin de bir parçası olduğu piyasa oyuncularını, daha sürdürülebilir anlaşmalar imzalamaya yönlendirdi. 2018 de doğal gaz fiyatlarının kademeli olarak maliyet bazlı hale gelmesi beklenirken, Ağustos ayında tek seferde %100 ün üzerinde fiyat artışı yaşanması piyasaları olumsuz yönde etkiledi. Pazarın düşük tüketimli tüketiciden, yüksek tüketimli tüketiciye evrilmesi sebebiyle 2018 yılı başında 5.2 milyon olan serbest tüketici sayısı, Mart 2019 itibarıyla 177 binlere kadar geriledi. Geçtiğimiz yıl, Türkiye elektrik tüketimi bir önceki yıla göre ilk 6 ayda %2,7 artış, ikinci altı ayda %1,0 azalış olmak üzere yılın toplamında %0,8 büyüme gösterdi. Fakat ikinci yarıyılda yaşanan azalma 2019 yılının ilk 2 ayında %1,6 azalarak devam etti. Tüketimde yaşanan azalmanın aksine, özellikle hidro kaynaklı elektrik üretiminin artması, PTF nin 2019 Ocak ve Şubat aylarında beklentinin altında gerçekleşmesini sağladı. Piyasadaki öngörülebilirlik seviyesi istenilen düzeyde olmamasına rağmen, Sepaş Enerji ailesi olarak bilgi, birikim ve tecrübelerimizle siz değerli iş ortaklarımızı enerji piyasasında yer alan riskler hakkında bilgilendirerek destek olma gayreti ile çalışmalarımıza 2019 yılında da devam edeceğiz. Saygılarımla, Remezan Arslan Enerji Tedarik ve Regülasyon Direktörü
Enerji Piyasası Tanımı ve Aktörleri Enerji Piyasası Nedir? Elektrik, doğal gaz, akaryakıt, petrol gibi enerji kaynaklarının mevcut ve gelecekte olabilecek durumlarındaki arz ve taleplerine göre kaynak miktarı, üretim, iletim ve dağıtım aksiyonlarının ve enerji kaynaklarının alım ve satım fiyatlarının belirlendiği platforma Enerji Piyasası denir. Günümüzde enerji kaynakları en çok elektrik üretim amaçlı kullanılmaktadır. Elektrik dışında ise ısınma, ulaşım ve sanayi faaliyetleri ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılmaktadır. Enerji piyasası; enerji kaynağının üretim, iletim, dağıtım ve tüketim aşamalarını göz önüne alarak faaliyet göstermektedir. Elektrik Piyasası Kanunu na göre lisans almak koşuluyla yürütülebilecek faaliyetler; üretim, iletim, dağıtım, tedarik, toptan satış, perakende satış, piyasa işletim, ithalat ve ihracat faaliyetleridir. Enerji Piyasası nda yer alan aktörleri şu şekilde sıralayabiliriz: Üretim kısmında: Enerji Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ve özel şirketler İletim kısmında: Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) Dağıtım kısmında: 21 adet Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (EDAŞ) İthalat ihracat olarak toptan satış kısmında: Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Piyasanın işlevini sürdürmesi kısmında: Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. (EPİAŞ) Piyasanın denetlenmesi ve düzenlenmesi kısmında: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Piyasanın yasal süreçleri kısmında: Enerji ve Tabii Bakanlığı (ETKB) ve Bakanlığa bağlı yetkili kuruluşlar Tüketim kısmında: Serbest olan ve olmayan kullanıcılar
Tanımlar Dağıtım şirketi: Belirlenen bir bölgede elektrik dağıtımı ile iştigal eden tüzel kişi Görevli tedarik şirketi: Dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinin hukuki ayrıştırması kapsamında kurulan veya son kaynak tedariki yükümlüsü olarak Kurul tarafından yetkilendirilen tedarik şirketi Gün öncesi piyasası: Bir gün sonrası teslim edilecek uzlaştırma dönemi bazında elektrik enerjisi alışsatış işlemleri için kurulan ve Piyasa İşletmecisi tarafından işletilen organize toptan elektrik piyasası Gün içi piyasası: Gün içi piyasası kapı kapanış zamanına kadar elektrik enerjisi ticaretinin yapıldığı organize toptan elektrik piyasası Gün öncesi piyasası fiyatı (PTF): Nihai piyasa takas fiyatı Piyasa İşletmecisi: Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ) YEKDEM: Yenilenebilir Enerji Destekleme Mekanizması Sistem marjinal fiyatı (SMF): Sistem yönünün enerji açığını göstermesi halinde yük alma teklif fiyatlarının en düşüğünden, sistem yönünün enerji fazlasını göstermesi halinde yük atma teklif fiyatlarının en yükseğinden başlanılmak üzere, dengeleme güç piyasası kapsamında verilen tüm talimatlar dikkate alınarak belirlenen net talimat hacmine tekabül eden teklif fiyatı Talep tahmini: Sistem işletmecisi tarafından günlük olarak yayımlanan, saatlik tüketim öngörüleri Uzlaştırma dönemi: Uzlaştırma işlemleri için esas alınan zaman dilimleri Yenilenebilir enerji: Enerjinin temini için sürekli olan doğal süreçlerden faydalanılarak üretilen enerji
PTF PTF (TL/MWh) 0128 Şubat 19 300,0 0,0 Şubat ayı PTF ortalaması 7,0 TL /MWh 128 Şubat Peak saatler ortalaması 270,1 TL/MWh 128 Şubat OffPeak saatler ortalaması 4,0 TL/MWh Şubat ayında en yüksek PTF 17 Şubat 2019 tarihinde saat 19:00 ve 20:00 de 330,0 TL/MWh çıkmıştır. 200,0 150,0 100,0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar 0128 Şubat 19 266,8 261,7 272,8 267,2 8,4 261,0 211,4 0128 Şubat 2019 0128 Şubat 2018 0128 Şubat 2017 PTF Ort.(TL/MWh) 7,0 168,7 167,0 Peak Saatler Ort. (TL/MWh) 270,1 177,8 178,1 OffPeak Saatler Ort. (TL/MWh) 4,0 159,6 155,9 Mart 2019 için PTF beklentisi 277,61 TL/MWh Max. PTF Değeri (TL/MWh) 329,6 0,0 345,0 YEKDEM PTF+YEKDEM (TL/MWh) 400 370 340 310 280 0 220 190 160 130 100 219,8 216,6 2,7 0,0 9,8 9,7 264,6 Oca. 18 Şub. 18 Mar. 18 Nis. 18 May. 18 Haz. 18 Tem. 18 Agu. 18 Eyl. 18 Eki. 18 Kas. 18 Ara. 18 Oca. 19 Şub. 19 PTF+YEKDEM (TL/MWh) 219,8 216,6 2,7 0,0 9,8 9,7 264,6 361,0 383,2 367,9 338,3 308,5 296,1 3,8 361,0 383,2 367,9 338,3 308,5 296,1 3,8 Şubat PTF + YEKDEM tahmini Aralık ayına göre %10 artmıştır. Şubat 2019 YEKDEM beklentisi 68,8 TL/MWh dir. 73 73 128 Ocak ortalama dolar kuru 5,3 TL/$ En yüksek dolar kuru Şubat için gerçekleşmiştir (5,33 TL/$). YEKDEM (TL/MWh) 70 64 57 51 44 38 31 18 12 5 3,8 3,8 35 39 66 3,9 4,1 69 55 56 5,8 56 4,4 4,6 Oca.18 Şub.18 Mar.18 Nis.18 May.18 Haz.18 Tem.18 Agu.18 Eyl.18 Eki.18 Kas.18 Ara.18 Oca.19 Şub.19 YEKDEM Birim Fiyat (TL/MWh) 34,9 39,2 65,8 55,4 69,0 72,6 56,5 62,1 55,9 50,6 47,1 50,6 73,0 68,8 4,7 62 6,4 5,8 51 47 69 5,4 5,3 5,4 5,3 51 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 Dolar Kuru (TL/$) 3,8 3,8 3,9 4,1 4,4 4,6 4,7 5,8 6,4 5,8 5,4 5,3 5,4 5,3
Tüketim 30.000.000 20.000 15.000.544 %75 18.5 %79 22.012 17.315 %82.329 19.030 22.356 22.769 %68 %67 15.159 15.215 22.649 %71 15.987 27.438 %74 20.362 26.064 %77 20.098.044 %76 %76 21.962 18.317 16.638 22.193 %77 17.035.590 %79 19.545.201 17.816 %90 %80 %70 %60 %50 %40 10.000 %30 5.000 %20 %10 Oca.18 Şub.18 Mar.18 Nis.18 May.18 Haz.18 Tem.18 Ağu.18 Eyl.18 Eki.18 Kas.18 Ara.18 Oca.19 %0 Türkiye Uzlaştırma (GWh) Regüle Tarife ( GWh) Oran (%) Grafik Türkiye ve Regüle tarife verilerini içermektedir. Şubat 2019 a ait kesinleşen tüketim verileri yayınlanmamıştır. Grafikteki % lik değişimler Regüle tarifenin toplam tüketim içerisindeki oranıdır. 30.000.000.929 22.844.145 22.786.193.005 28.266 % 26.637.211 22.667.336.147.368 22,629 % %20 %15 20.000 15.000 10.000 5.000 %12 %6 %6 % 2 %1 %6 %9 %6 %3 %8 %1 %11 %10 %5 %0 %5 %10 %15 Oca.18 Şub.18 Mar.18 Nis.18 May.18 Haz.18 Tem.18 Ağu.18 Eyl.18 Eki.18 Kas.18 Ara.18 Oca.19 Şub.19 Türkiye Tüketimi (GWh) Oran (%) Grafik 20182019 yılı aylık Türkiye tüketimini göstermektedir. Şubat 2019 tüketimleri bir önceki aya kıyasla %11 azalmıştır. Grafikteki % lik değişimler bir önceki ay ile kıyaslamayı göstermektedir. 30.000 %90.000 20.000 15.000 10.000 19.8 %79 15.7 %64 20.004 12.712 %69 21.415 14.852 22.518 %57 12.863.651 %47 11.186.544 %75 18.5.201 %74 17.816 %80 %70 %60 %50 %40 %30 5.000 %20 %10 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 %0 Turkey Uzlaştırma (GWh) Regüle Uzlaştırma (GWh) Oran % Grafik 2013 yılından itibaren Ocak ayına ait Türkiye ve Regüle tarife verilerini içermektedir. Şubat 2019 kesinleşen tüketim verileri yayınlanmamıştır. Grafikteki % lik değişimler Regüle tarifenin toplam tüketim içerisindeki oranıdır.
AYLIK TÜRKİYE TÜKETİMİ (TWh) Tüketim 30 20 22 22 22 28 28 26 26 28 27 15 10 5 2017 2018 2019 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Grafik 201720182019 yılları için toplam Türkiye tüketimini içermektedir. Türkiye tüketimi Şubat 2018 tüketimine göre %0,9 azalmıştır. Üretim BİRİNCİL KAYNAKLARA DAYALI AYLIK ÜRETİM MİKTARI (MWH) Linyit; %15 Fuel Oil; %0 Doğal gaz+lng; %16 İthal+Asfaltit Kömür; % Rüzgar+Jeotermal+ Nafta+Diğer; %11 Güneş+Biyokütle; %1 Hidro; %32 Şubat 2019 üretim miktarı bir önceki aya göre %10,7 azalmıştır. Doğal gaz, Hidro ve kömür üretimi toplam üretimin %73 ünü oluşturmaktadır. Hidro üretimleri bir önceki aya göre %6, Rüzgar ise %15 azalmıştır. AYLIK ÜRETİMİN KAYNAKLARA GÖRE DAĞILIMI TAŞ KÖMÜR: %1,0 RÜZGAR: %8,2 LİNYİT: %14,9 JEOTERMAL: %2,9 İTHAL KÖMÜR: %,4 GÜNEŞ: %0,0 FUEL OIL: %0,5 DOĞAL GAZ: %15,6 BİYOKÜTLE: %1,0 BARAJLI: %22,1 ATIK ISI: %0,2 ASFALTİT KÖMÜR: %0,7 AKARSU: %9,4 %0,0 %5,0 %10,0 %15,0 %20,0 %,0 %30,0
Üretim AYLIK ÜRETİMİN KURULUŞLARA GÖRE DAĞILIMI YAPİŞLETSANTRALLERİ %5,8 YAPİŞLETDEVRETSANTRALLERİ %0,5 SERBEST ÜRETİM ŞİRKETİ SANTRALLERİ %72,5 İŞLETME HAKKI DEVREDİLEN SANTRALLER %3,6 EÜAŞ SANTRALLERİ %17,6 %0,0 %10,0 %20,0 %30,0 %40,0 %50,0 %60,0 %70,0 %80,0 Sektörden Haberler Yerli kömür üreticileri ile EÜAŞ alım anlaşması yapmıştır. 1 Şubat 2019 itibarıyla yerli kömürden üretilen enerjinin yaklaşık %60 ının 285 TL/MWh den alınmasına karar verilmiştir. ENKA ya ait Yap İşlet santrallerinden yaklaşık 00 MW kurulu güce sahip doğal gaz çevrim santralinin EÜAŞ ile olan enerji alım sözleşmesi sona ermiştir. İhtiyaç Sahibi Hanelere Elektrik Tüketim Desteği Verilmesi Hakkında Karar Resmi Gazete de yayınlanmış olup, hane halkı sayısına göre aylık azami 150 kwh saat olarak uygulanacağı belirtilmiştir. 2 milyon 22 bin hanenin yararlanacağı belirtilen elektrik desteği için 40 ila 80 TL arasında değişen ödemeler PTT aracılığıyla yapılacaktır.
Bizden Haberler Sepaş Enerji den İşletmelere Büyük Kolaylık! Bolu, Düzce, Sakarya ve Kocaeli nde 1.7 milyon müşteriye hizmet veren Sepaş Enerji, emutabakat uygulamasına geçti. Ev kullanıcıları hariç, tüzel ya da şahıs şirketlerinin KDV hariç 5.000 TL ve üzeri faturaları için beyan etmeleri gereken Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (BA) ve Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (BS) cari mutabakatlarını artık daha kolay takip edebilecek. Emutabakat sistemine geçişle birlikte, sistemde eposta bilgisinin güncel olması koşuluyla Sepaş Enerji tarafından gerekli her türlü bilgi eposta ortamında müşteriyle paylaşılıyor. Emutabakat sisteminden yararlanabiliyor olmanın tek şartı eposta bilgisinin güncel olması. Yeni sistem sayesinde müşterilerin her ay Sepaş Enerji den imza alma ve süreci manuel olarak takip etme zorunluluğu ortadan kalktı. Fatura güncelleme işlemleri her ayın 22 sine kadar sürdüğü için bu tarihten sonra BABS ve cari mutabakatlar yapılabilecek. Emutabakattan yararlanmak isteyen müşteriler, şirket eposta adreslerini müşteri hizmetleri veya çağrı merkezi aracılığıyla güncelleyebilecek. Enerjisi güçlü kadınlar, hayat sizinle güzel! Sepaş Enerji nin güçlü kadınlarına hediye edilen Sakajewa lar hayatlarına iyilik getiriyor. Ayrıca onlar adına Açev e yapılan bağışla da Hayallerimiz Ortak projesine destek olmanın gururunu yaşıyoruz.
/Sepaş Enerji Bizden Haberler