Bilgisayarlar Dünyası Bilgisayarlar her yerde Bilgisayara Giriş BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ DERS NOTU -1 2 Bilgisayar nedir? Bilgisayar nedir? Bilgisayar, elektronik bir cihazdır ve kendi belleğinde depolanan talimatları sırasıyla uygulayarak çalışır. Veriyi toplar (girdi) İşler Bilgi üretir (çıktı) Bilgi İşlem Çevrimi 3 4 Bir Bilgisayarın Bileşenleri Bir Bilgisayarın Bileşenleri Bir bilgisayar, donanım olarak bilinen, birçok elektronik ve mekanik bileşene sahiptir. Girdi Aygıtı Bir bilgisayara veri ve talimatları girmenize izin verir. Çıktı Aygıtı Bilgiyi bir veya daha fazla kişiye aktaran donanım bileşenidir. Sistem Depolama Aygıtı Bilgisayarın, veri işlemek için kullanılan elektronik bileşenleri içeren kasasıdır. Veriyi, talimatları ve bilgiyi, gelecekte kullanılmak üzere saklar. İletişim Aygıtı Bir bilgisayarın, başka bilgisayar(lar)la ya da mobil aygıtlarla veri, talimat ve bilgi alışverişi yapmasını sağlar. 5 6 1
Bilgisayar Kullanımının Avantajları ve Dezavantajları Bilgisayar Yazılımları Bilgisayar Kullanımının Avantajları Hız Güvenilirlik Tutarlılık Depolama İletişim Bilgisayar Kullanımının Dezavantajları Sağlık Riskleri Gizlilik İhlali Kamu Güvenliği İşgücüne Etkisi Çevreye Etkisi Yazılım, bir diğer adıyla program, bilgisayara hangi görevleri, nasıl gerçekleştireceğini söyler. Sistem Yazılımı İşletim sistemi Yardımcı program Uygulama Yazılımı 7 8 Bilgisayar Yazılımları Bilgisayar Yazılımları Yükleme (install), yazılımın bilgisayar, yazıcı ve diğer donanımlar ile çalışacak şekilde ayarlanması işlemidir. Programcılar yazılımı geliştirir veya bilgisayarın veriyi bilgiye dönüştürmesini sağlayan talimatları yazar. 9 10 Bilgisayar Kategorileri Mobil Bilgisayarlar ve Mobil Aygıtlar Masaüstü bilgisayarlar Mobil bilgisayarlar ve mobil aygıtlar Oyun konsolları Sunucular Ana bilgisayarlar Notebook Bilgisayarlar Tablet PC Akıllı telefon PDA Süper bilgisayarlar 11 12 2
Mobil Bilgisayarlar ve Mobil Aygıtlar Bilgisayar Kullanımı Örnekleri El Bilgisayarları Taşınabilir Medya Oynatıcıları Dijital Kameralar Ev Kullanıcısı Kişisel finansal yönetim Web erişimi İletişimler Eğlence Küçük Ofis/Ev Ofis Kullanıcısı Bilgi arama E-posta mesajları gönderme ve alma Telefon aramaları yapma Mobil Kullanıcı Bir ağ üzerindeki diğer bilgisayara veya internete bağlanma Bilgi transferi Video oyunlarını oynama Müzik dinleme Film izleme 13 14 Günlük Hayattaki Bilgisayar Uygulamaları Eğitim Finans Devlet Sağlık Hizmetleri Günlük Hayattaki Bilgisayar Uygulamaları Bilim Yayıncılık Seyahat İmalat 15 16 Sistem Sistem Sistem, bilgisayarda veri işlemek amacıyla kullanılan elektronik bileşenleri içeren kasadır. Bir masaüstü kişisel bilgisayarda, sistemin içerisinde şunlar bulunur: Sürücü yuvaları Güç kaynağı Ses kartı Video kartı İşlemci 17 18 3
Sistem İşlemci Ana kart, sistemin ana devre kartıdır. Bir bilgisayar çipi entegre devrelere sahiptir. İşlemci, bir diğer adıyla merkezi işlem birimi (CPU), bilgisayarı çalıştıran temel talimatları yorumlar ve gerçekleştirir. Bir kontrol birimi ve bir aritmetik mantık birimini (ALU) içerir. Çok çekirdekli işlemci Çift çekirdekli işlemci Dört çekirdekli işlemci 19 20 İşlemci Veri Gösterimi Bir işlemci çipi, çipin yanmasına neden olacak kadar çok ısı üretebilir. Bu yüzden ilave soğutma gereklidir. Soğutucular Sıvı soğutma teknolojisi Analogsinyaller süreklidir ve büyüklük ve kalite bakımından değişiklik gösterir. Sayısal sinyaller iki durumdan birisine sahiptir: Açık veya kapalı Çoğu bilgisayarlar sayısaldır. İkiliksistemde, iki adet sayı kullanılır (0 ve 1) Bit ler ve byte lar 21 22 Veri Gösterimi Bir bilgisayar devresi, bir elektriksel yükün varlığı ya da yokluğuna göre elektronik olarak 0 veya 1 ile gösterilir. Bir araya gelerek grup oluşturan sekiz bite, bir byte denir. Byte bilgisayarda tek bir karakteri temsil eder., işlemci tarafından gerçekleştirilmesi beklenen talimatları, bu talimatlar tarafından gerek duyulan veriyi ve veri işleme sonuçlarını saklayan elektronik bileşenlerden oluşur. Üç temel kategorideki nesneleri depolar: İşletim sistemi ve diğer sistem yazılımı Uygulama programları İşlenilenveri ve sonuç bilgisi 23 24 4
teki her konum bir adrese sahiptir. boyutu kilobyte(kb veya K), megabyte (MB), gigabyte(gb) veya terabyte(tb) ile ölçülür. Sistem iki tip belleğe sahiptir: Geçici bellek Kalıcı bellek Güç kesildiğinde içeriği silinir. Örnek; RAM Güç kesildiğinde içeriği silinmez. Örnekler; ROM, flash bellek ve CMOS 25 26 RAM çipleri genellikle bir bellek modülü üzerinde yer alır ve bellek yuvalarına takılır. Önbellek, sıkça kullanılan talimatları ve veriyi depolayarak bilgisayarın işlem hızını artırır. 27 28 Portlar ve Konnektörler Salt okunur bellek (ROM), bellek çiplerinin veri ve talimatları kalıcı olarak depolamasını ifade eder. Port, biraygıtınbağlandığıveya sistem ile iletişim kurduğu noktadır (bazen jak olarak adlandırılır). Bir PROM (programlanır salt okunur bellek) çipi kalıcı olarak yazılabilen boş bir ROM çipidir. Konnektör, bir kablonun ucundaki, porta giren parçadır. 29 30 5
Portlar ve Konnektörler Portlar ve Konnektörler 31 32 Giriş Aygıtları Nelerdir? Giriş aygıtı, kullanıcıların bir bilgisayara veri ve talimatları girmelerine izin veren donanım bileşenidir. Klavye Klavye, kullanıcının bilgisayara veri ve talimatları girmesi için kullanabileceği tuşlara sahip olan bir giriş aygıtıdır. 33 34 Klavye Çoğu masaüstü bilgisayar klavyelerinde Fare Fare, avucunuzun içine rahatlıkla uyum sağlayan bir giriş aygıtıdır. Masaüstü bilgisayarlarda en yaygın olarak kullanılan giriş aygıtıdır. Fare, kablolu veya kablosuz olabilir. 35 36 6
Fare Diğer Gösterme Aygıtları Fare işlevleri İşaretle Tıkla Sağ tıkla Çift tıkla Üç kez tıkla Sürükle Tekerleği döndür Tekerleği bastır Trackball Trackball, üzerinde veya yan tarafında bir top bulunan sabit giriş aygıtıdır. Touchpad Touchpad, basınç ve hareketi algılayan küçük, düz ve dikdörtgen biçiminde giriş aygıtıdır. İşaret Çubuğu İşaretçubuğu, klavyede tuşlar arasında yerleşmiş, silgili kalem şeklinde basınca duyarlı bir giriş aygıtıdır. 37 38 Dokunmatik Ekranlar ve Dokunma Duyarlı Yüzeyler Dokunmatik ekran, dokunmaya duyarlı bir giriş aygıtıdır. Kalem Girişi Kalem girişi nde kalem veya dijital kalemi yazmak, çizmek veya seçim yapmak için düz bir yüzeye dokundurursunuz. 39 40 Ses Girişi Ses girişi, bir mikrofona konuşarak giriş yapılması işlemidir. Ses tanıma, bilgisayarın konuşulan sözcükleri ayırt etme becerisidir. Video Girişi Web kamerası, bir kullanıcının aşağıdakileri gerçekleştirmesini sağlayan bir dijital video kamera tipidir. Video ve hareketsiz görüntüler yakalamak Video ekleri ile e- posta mesajları göndermek Anlık mesajlarınıza canlı görüntüler eklemek Canlı görüntüleri Internet üzerinden yayınlamak Görüntülü telefon aramaları yapmak 41 42 7
Tarayıcılar ve Okuma Aygıtları Biyometrik Giriş Flatbed Kalem veya avuç içi Biyometrik cihazlar, kişisel karakteristikleri okuyup, doğrulayarak bir kişinin kimliğini tanır. Parmak izi okuyucu Yüz tanıma sistemi El tarama sistemi Sheet-fed Ses doğrulama sistemi İmza doğrulama sistemi İris tanıma sistemi Drum Retina tarayıcılar 43 44 Çıktı nedir? Çıktı, kullanıma uygun hale getirilecek şekilde işlenmiş veridir. Çıktı nedir? Çıkış aygıtı, bilgiyi bir veya daha fazla insana aktaran donanım bileşeni tipidir. Görüntüleme aygıtları Yazıcılar Hoparlörler, kulaklıklar ve kulak içi kulaklıklar Veri projektörleri Etkileşimli beyaz tahtalar Güç geri bildirimli kumandalar Dokunsal çıkış 45 46 Görüntüleme Aygıtları Görüntüleme aygıtı, görsel olarak metin,grafik ve video bilgisini iletir. Monitör, ayrı bir çevrebirim olarak paketlenir. LCD monitör Widescreen Görüntüleme Aygıtları Çözünürlük, bir görüntüleme aygıtındaki yatay ve dikey piksellerin toplam sayısıdır. Çözünürlük artışı, piksel sayısı ile doğru orantılıdır. 47 48 8
Yazıcılar Yazıcılar Yazıcı, fiziksel bir ortam üzerine metin ve grafikler oluşturur. Yazdırılan bilgi, basılı kopya veya çıktı olarak adlandırılır. Mürekkep püskürtmeli yazıcılar Mobil yazıcılar Fotoğraf yazıcıları Etiket ve posta pulu yazıcıları Lazer yazıcılar Çiziciler Termal yazıcılar Büyük formatlı yazıcılar 49 50 Yazıcılar Çok fonksiyonlu çevrebirim (MFP), yazdırma, tarama, kopyalama yapan ve bazı modellerinde faks hizmeti veren tek bir makinedir. All-in-one aygıt olarak da adlandırılır. Hoparlörler, Kulaklıklar ve Kulak içi kulaklıklar Ses çıkış aygıtı, müzik, konuşma ve diğer sesleri oluşturur. Çoğu bilgisayar kullanıcısı aşağıdaki durumlarda bilgisayarlarına hoparlör takar: Oyun oynarken yüksek kalitede ses almak Multimedia sunumlar ile etkileşim Müzik dinlemek Film izlemek 51 52 Diğer Çıkış Aygıtları Depolama Aygıtları Belirli amaç ve uygulamalar için diğer çıkış aygıtları kullanılabilir. Veri projektörleri Interaktifbeyaz tahtalar Depolama, veriyi, talimatları ve bilgiyi gelecekte kullanmak üzere saklamaktır. Güç geri bildirimlioyun kumandaları Dokunsal çıkış Depolama ortamı, bir bilgisayarın veri, talimatlar ve bilgiyi üzerinde tuttuğu fiziksel materyaldir. 53 54 9
Hard Diskler Hard disk, veri, talimatlar ve bilgiyi saklamak için manyetik parçacıkları kullanan bir veya daha fazla bükülmez, dairesel tablalara sahiptir. Hard Diskler Hard diskler, veriyi yatay veya dikey kayıt yaparak saklayabilir. 55 56 Hard Diskler Hard Diskler Hard disk in karakteristikleri: Kapasite Silindirler İletim Hızı Tablalar Bölümler ve Parçalar Erişim Zamanı Okuma/Yazma Kafaları Dakika başına devir sayısı Harici hard disk, bir kablo ile veya kablosuz olarak bilgisayarınıza bağlanan ayrı bir bağımsız hard disktir. Çıkartılabilir hard disk, bir sürücüye takabildiğiniz ve çıkartabildiğiniz hard disktir. Dahili ve harici hard disklerin minyatür boyutları da mevcuttur (minyatür hard diskler). 57 58 Flash Depolama Aygıtı kartı, bir bilgisayarda, mobil aygıtta veya kart okuyucu/yazıcıda takıp çıkarttığınız bir çıkartılabilir flash bellek aygıtıdır. Bulut Depolama Bulut depolama, bilgisayar kullanıcılarının depolama yapmasını sağlayan web tabanlı bir internet hizmetidir. CompactFlash (CF) Secure Digital (SD) Secure Digital High Capacity (SDHC) microsd microsdhc xdpicture Card Memory Stick MemoryStick Micro(M2) 59 60 10
Optik Diskler Kaynakça Optik disk, metal, plastik veya lakeden yapılmış, lazer ile yazılan ve okunan düz, yuvarlak ve taşınabilir diskten oluşur. Genellikle yazılım, veri, dijital fotoğraflar, filmler ve müzikleri saklanır. Sadece okunabilir ve yeniden yazılabilir olmak üzere iki tiptedir. CompTIA Strata Computer Science Ders Notları Chapter 1 Chapter 4 Chapter 5 Chapter 6 Chapter 7 61 62 11