İSTANBUL TİCARET ODASI DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ RUSYA FEDERASYONU ÜLKE RAPORU Güncelleme Tarihi: 9 HAZİRAN 2005 Ülke No: 75, MD
I- GENEL BİLGİLER Resmi Adı Yönetim Şekli : Rusya Federasyonu : Federatif Cumhuriyet Coğrafi Konumu : Norveç, Finlandiya, Estonya, Letonya kuzey batısında, Beyaz Rusya ve Ukrayna batısında yer alırken, kuzeyinde Kuzey Buz Denizi, güneyinde ise Karadeniz, Gürcistan, Azerbaycan, Hazar Denizi ve Kazakistan bulunmaktadır. Sibirya bölgesinin sınırları güneyde Çin, Moğolistan, Kuzey Kore ye kadar uzanmaktadır. Rusya nın doğu sahili Japon denizi, Ohotsk Denizi, Pasifik Okyanusu ve Bering Denizi ne dayanmaktadır. : Yüzölçümü : 17.075.400 km 2 Nüfusu : 144.2 milyon kişi (2004) Nüfus Yoğunluğu : 8 kişi / km 2 (2004) Başkent Önemli Şehirleri İklimi Zaman Ayarı Resmi Dil : Moskova : St.Petersburg, Gorki, Kybyshev, Perm, Samara, Omsk, Yekaterinburg, Novosibirsk, Chelyabinsk, Nizhniy Novgorod. : Kuzey kesimlerinde soğuk ve kar yağışlı bir kıtasal kara iklimi hüküm sürerken, Karadeniz Bölgesi nde kışları yağışlı ve ılıman geçer. Sibirya Bölgesi nde ise kışları uzun ve çok soğuk, yazları çok kısa ve çok sıcak geçer. Ülkenin 2/5 i sürekli olarak donmuş topraklardan oluşur. : GMT den 3 saat ileridir. : Rusça Ticari Dil : Ticari dil olarak da Rusça kullanılmaktadır. İngilizce de ticari dil olarak yaygınlaşmaktadır. Din : Toplam nüfusun %75,2 sini Rus Ortodokslar, %19 unu Müslümanlar, kalanını ise diğer Hristiyan mezhepleri, Musevi, Lama Budistleri ve Şamanist dinleri oluşturmaktadır. 2
II- EKONOMİK GÖSTERGELER YILLAR 2000 2001 2002 2003 2004 GSYİH (Milyar $) (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) 259.7 306.6 345.6 432.9 563.7 Kişi Başı GSYİH($) 1776 2102 2378 2991 3909 Reel GSYİH Büyüme Hızı(%) 10.5 5.1 4.7 7.3 7.0 Enflasyon (Tüketici fiyatlarıyla, ort. %) 20.8 21.5 15.8 13.7 10.8 Nüfus (milyon kişi) 146.2 145.8 145.3 144.7 144.2 Para Birimi : Ruble 1 ABD $ = 27,9 Ruble (18.5.2005) Kaynak: EIU;/Country by Country 2005 II- GENEL OLARAK DIŞ TİCARETİ RUSYA FEDERASYONU DIŞ TİCARETİ (Milyon ABD Doları) Yıllar İhracatı İthalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi 2000 105.034 44.862 149.896 61.172 2001 101.885 53.763 155.658 48.122 2002 107.302 60.965 168.265 46.337 2003 135.929 75.436 211.365 60.493 2004 178.254 94.343 272.597 83.911 Kaynak: E.I.U; Country by Country; 2005 Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler : Almanya (%7.8), Hollanda (%6.5), İtalya (%6.3), Çin Halk Cumhuriyeti (%6.2), Ukrayna (%5.7) Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler : Almanya (%14), Ukrayna (%7.7), Kazakistan (%5.1), Çin Halk Cumhuriyeti (% 5.7), Beyaz Rusya (%8.5). Başlıca İhraç Ürünleri : Yakıtlar ve hammaddeler (%53.1), metaller (%17), makine ve ulaştırma ekipmanları (%8.8), kimyasallar (%7.0). Başlıca İthal Ürünleri : Makine ve ulaştırma ekipmanları (%31.3), gıda-içecek ve tarımsal ürünler (%21.8), kimyasallar (%18), metaller (%8.3) 3
IV- TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ : Yıllar TÜRKİYE - RUSYA FEDERASYONU TİCARİ İLİŞKİLERİ (Milyon ABD Doları) Türkiye nin İhracatı Türkiye nin İthalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi 1992 441 1.040 1.481-599 1993 504 1.496 2.000-992 1994 820 1.044 1.864-224 1995 1.238 2.082 3.320-844 1996 1.511 1.921 3.432-410 1997 2.056 2.174 4.230-118 1998 1.348 2.155 3.503-807 1999 586 2.371 2.957-1.785 2000 628 3.864 4.492-3.236 2001 922 3.435 4.357-2.513 2002 1.172 3.891 5.063-2.719 2003 1.366 5.425 6.791-4.059 2004 1.858 9.027 10.885-7.069 2004 (4 AYLIK) 552 2.454 3.006-1.902 2005 (4 AYLIK) 675 3.716 4.391-2.041 Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir. Kaynak:Devlet İstatistik Enstitüsü. 4
10000 TÜRKİYE-RUSYA DIŞ TİCARETİNİN SEYRİ (Milyon ABD Doları) 9000 9.008,0 8000 7000 6000 5.420 5000 4000 3.864 3.891 3.435 3000 2000 1.496 2.082 1.921 2.174 2.056 2.155 2.371 1851 1.040 1.044 1511 1.348 1000 1238 1.172 1.366 820 922 586 628 441 504 0 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 İhracat İthalat 5
TÜRKİYE NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE RUSYA YA İHRACATI (ABD DOLAR) Fasıl No Açıklaması 2004 87 Motorlu Kara Taşıtları, Bunların Aksam Ve Parçaları 199.288.100 08 Yenilen Meyveler,Kabuklu Yemişler,Turunçgil Ve Kavun Kabuğu 168.722.904 84 Kazan;Makine Ve Cihazlar,Aletler,Parçaları 114.943.700 85 Elektrikli Makine Ve Cihazlar,Aksam Ve Parçaları 114.754.324 39 Plastik Ve Plastikten Mamul Eşya 109.370.301 62 Örülmemiş Giyim Eşyası Ve Aksesuarları 80.397.554 07 Yenilen Sebzeler Ve Bazı Kök Ve Yumrular 67.832.552 34 Sabunlar,Yüzey Aktif Organik Maddeler,Yıkama-Yağlama Madde. 66.086.173 73 Demir Veya Çelikten Eşya 65.573.989 58 Özel Dokunmuş Mensucat,Dantela,Duvar Halıları,İşlemeler 62.569.482 TÜRKİYE NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE RUSYA YA İHRACATI (ABD DOLAR) Fasıl No Açıklaması 2003 87 Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet,vb 137.049.890 08 Yenilen meyveler, kabuklu yemişler, turunçgil, vb 119.581.399 85 Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları 85.168.796 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 78.293.956 84 Kazan, makine ve cihazlar, alet ve parçaları 75.878.609 43 Postlar, kürkler, taklit kürkler ve mamulleri 71.808.755 34 Sabunlar, yüzey aktif organik maddeler, yıkama- yağlama maddeleri 56.793.304 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 55.954.057 58 Özel dokunmuş mensucat, dantela, duvar halıları 48.487.716 07 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 41.688.471 6
Fasıl No TÜRKİYE NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE RUSYA DAN İTHALATI (ABD DOLARI) Açıklaması 2004 27 Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları, Mumlar 5.558.071.498 72 Demir ve Çelik 1.987.180.099 76 Alüminyum ve Alüminyum Eşya 358.483.214 31 Gübreler 182.916.464 74 Bakır ve Bakırdan Eşya 156.087.798 48 Kağıt Ve Karton; Kağıt Hamurundan Kağıt ve Kartondan Eşya 110.152.876 29 Organik Kimyasal Ürünler 90.399.136 44 Ağaç Ve Ağaçtan Mamul Eşya;Odun Kömürü 86.838.709 28 Anorganik Kimyasal Müstahsallar, Organik, Anorganik Bileşikler 56.700.226 55 Sentetik ve Suni Devamsız Lifler 53.029.394 TÜRKİYE NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE RUSYA DAN İTHALATI (ABD DOLARI) Fasıl No Açıklaması 2003 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar (Doğal gaz,taşkömürü, petrol yağları vb.) 3.658.838.207 72 Demir ve çelik 822.835.520 76 Alüminyum ve alüminyum eşya 232.369.593 48 Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıt ve kartondan mamul eşya 101.725.489 31 Gübreler 98.502.947 10 Hububat 82.269.785 74 Bakır ve bakırdan eşya 54.080.249 44 Ağaç ve ağaçtan mamul eşya; odun kömürü 48.069.054 79 Çinko ve çinkodan eşya 42.495.566 55 Sentetik ve suni devamsız lifler 34.240.159 7
TÜRKİYE NİN İLK ON ÜRÜN İTİBARİYLE RUSYA FEDERASYONU NA İHRACATI (ABD $) ÜRÜN TANIMI 2004 Benzinli Yeni Binek Otomobili (1000 Cm3<Silindir Hacmi<1500 Cm3) 81.853.854 Benzinli Yeni Binek Otomobili (1500 Cm3<Silindir,Hacmi<1600 Cm3) 75.449.093 Domates (Taze/Soğutulmuş) 58.061.063 Kuzu Kürkünden Giyim Eşyası 39.522.253 Sıvanmış/Kaplanmış Kağıt Vatka, Keçe, Dokunmamış Mensucat 35.561.335 Önden Yüklemeli Tam Otomatik Çamaşır Makinesi 33.345.703 Sultani Çekirdeksiz Üzüm (Taze) Sofralık 32.704.804 Altından Mücevherci Eşyası, Aksamı (Kıymetli Metallerle Kaplı) 31.297.459 Diğer Fasoneli Tüller Ve Ağ Mensucat, Dokunmuş/Örme Hariç 27.118.666 Limon (Taze/Kurutulmuş) 21.682.717 TÜRKİYE NİN İLK ON ÜRÜN İTİBARİYLE RUSYA FEDERASYONU NA İHRACATI (ABD $) ÜRÜN TANIMI 2003 Kuzu Kürkünden Giyim Eşyası 61.015.029 Benzinli Yeni Binek Otomobili (1000 CM3<Silindir Hacmi<1500 53.996.811 CM3) Benzinli Yeni Binek Otomobili (1500 CM3<Silindir Hacmi<1600 CM3) 47.972.021 Sıvanmış/Kaplanmış Kağıt Vatka, Keçe, Dokunmamış Mensucat 33.364.674 Domates (Taze/Soğutulmuş) 32.253.151 Altından Mücevherci Eşyası, Aksamı (Kıymetli Metallerle Kaplı) 28.154.726 Fasoneli Tüller ve Ağartılmış Mensucat, Dokunmuş/Örme Hariç 24.337.214 Limon (Taze/Kurutulmuş) 21.319.424 Önden Yüklemeli Tam Otomatik Çamaşır Makinesi 20.508.719 Sultani Çekirdeksiz Üzüm (Sofralık) 19.358.334 8
TÜRKİYE NİN İLK ON ÜRÜN İTİBARİYLE RUSYA FEDERASYONU NDAN İTHALATI (ABD $) ÜRÜN TANIMI 2004 Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar Ve Müstahsalları, Mumlar 2.095.128.703 Ham Petrol 1.536.270.309 Motorin 1.128.507.998 Döküntü Ve Hurdalar 573.243.721 Bitümenli Taşkömürü 556.479.636 Sürekli Döküm Levha Blokları Karbon Oranı<%0, 25, Enine Kesit 367.998.489 Sınıflandırılmamış/Derecelendirilmemiş Olan Diğer Döküntü, Hurda 270.744.192 İşlenmemiş Alaşımsız Alüminyum 258.869.703 Demir ve Çelikten Yassı Hadde Ürün 128.353.368 Hafif Yağlar (Özel Bir İşleme Tabi Tutulacak Olan) 107.012.708 TÜRKİYE NİN İLK ON ÜRÜN İTİBARİYLE RUSYA FEDERASYONU NDAN İTHALATI (ABD $) ÜRÜN TANIMI 2003 Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları, Mumlar (Doğalgaz, Taşkömürü, Petrol Yağları vb.) 1.772.183.375 Ham Petrol (Damıtma Noktası 270 C o Olan Hafif Petrol Ürünleri) 759.287.156 Motorin 470.507.226 Bitumenli Taşkömürü 403.872.187 İşlenmemiş Alaşımsız Alüminyum 185.765.535 Döküntü ve Hurdalar 157.361.074 Demir veya Çelikten Sürekli Döküm Levha Blokları 148.205.144 Ham Petrol (%37<Hafif Petrol Ürün Oranı=<%50 Olan Ham Yağlar) 145.691.794 Sınıflandırılmamış/Derecelendirilmemiş Olan Diğer Döküntü, Hurda 130.735.186 Ekmeklik Buğday 79.514.988 TÜRKİYE RUSYA FEDERASYONU ARASINDA YAPILAN BAŞLICA EKONOMİK VE TİCARİ ANLAŞMALAR 9
Türkiye ile Rusya Federasyonu arasındaki ticari ilişkiler, 8.10.1937 tarihli "Ticaret ve Seyrisefain Anlaşması" ile 25.2.1991 tarihli "Ticari ve Ekonomik İşbirliğine Dair Anlaşma" çerçevesinde yürütülmektedir. Türkiye ile Rusya Federasyonu arasında "Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına ilişkin Anlaşma" 15.12.1997 tarihinde Ankara'da imzalanmış ve onay süreci 17 Mayıs 2000 tarihinde tamamlanmıştır. İki ülke arasında "Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması" 15.12.1997 tarihinde imzalanmış ve 1 Ocak 2000 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanmıştır. 15 Aralık 1997 tarihinde imzalanan Enerji İşbirliği Genel Çerçeve Anlaşması iki ülkenin enerji alanında işbirliğinin genel çerçevesini oluşturmaktadır. İki ülke arasında Ticari, Ekonomik, Sınai ve Bilimsel-Teknik İşbirliğinin Geliştirilmesi Hakkında Uzun Vadeli Program, 15.12.1997 tarihinde imzalanmıştır. 10