TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Ocak - 2019 Hazırlayan: Aslı VAZ

İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1.TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1.1.TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 2 1.2.DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 6 1.2.1 İSTANBUL A GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 6 1.2.2. ANTALYA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 7 1.2.3. MUĞLA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 9 1.2.4. İZMİR E GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 12 2. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ, ORTALAMA HARCAMA ve TURİZM GİDERİ... 15 2.1.TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ ve ORTALAMA HARCAMA... 19 2.1.1.TURİZM SEKTÖRÜNÜN TEKSTİL VE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI... 18 2.2.TÜRKİYE NİN TURİZM GİDERİ... 20

1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 1.1. TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 2018 yılının Aralık ayında ülkemize gelen ziyaretçilerin sayısı, geçtiğimiz yılın aynı dönemiyle karşılaştırdığımızda %17,21 oranında bir artışla 2.434.816 olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılında ülkemize gelen toplam ziyaretçi sayısı, geçtiğimiz yıla oranla %21,44 oranında bir artışla 46.112.592 olmuştur. Tablo 1 de Türkiye ye gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 1. Türkiye'ye Gelen Ziyaretçilerin Yıllara ve Aylara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 1.426.149 1.594.400 1.521.249 1.384.622 1.892.737 11,80-4,59-8,98 36,70 ŞUBAT 1.708.255 1.751.380 1.631.277 1.494.891 1.932.686 2,52-6,86-8,36 29,29 MART 2.197.885 2.269.962 2.034.471 1.944.942 2.581.201 3,28-10,37-4,40 32,71 NİSAN 3.010.627 2.768.482 2.219.619 2.498.489 3.212.476-8,04-19,83 12,56 28,58 MAYIS 4.330.933 4.187.786 3.029.374 3.388.560 4.206.437-3,31-27,66 11,86 24,14 HAZİRAN 4.794.562 4.482.621 2.902.139 3.962.416 5.091.496-6,51-35,26 36,53 28,49 TEMMUZ 5.829.607 6.131.213 4.211.530 5.845.934 6.531.670 5,17-31,31 38,81 11,73 AĞUSTOS 5.816.977 5.656.083 3.709.503 5.305.838 6.158.597-2,77-34,42 43,03 16,07 EYLÜL 4.773.251 4.708.032 3.412.154 4.691.972 5.425.845-1,37-27,52 37,51 15,64 EKİM 3.821.286 3.688.684 2.853.430 3.381.691 4.238.873-3,47-22,64 18,51 25,34 KASIM 2.025.739 2.055.549 1.699.949 1.993.329 2.405.758 1,47-17,30 17,26 20,69 ARALIK 1.891.975 1.819.877 1.681.985 2.077.140 2.434.816-3,81-7,58 23,49 17,21 TOPLAM 41.627.246 41.114.069 30.906.680 37.969.824 46.112.592-1,23-24,83 22,85 21,44 12 AY TOP. 41.627.246 41.114.069 30.906.680 37.969.824 46.112.592-1,23-24,83 22,85 21,44 *Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2018-Aralık Ayı Bülteni *Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. 1

1.1.1. TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 2019 yılı Ocak ayında ülkemizi ziyaret eden yabancı sayısı, geçen yılın Ocak ayına göre %5,33 oranında bir artışla 1.539.496 olmuştur. Ocak ayında ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin 7.589 (%0,49) unu günübirlikçi ziyaretçiler oluşturmaktadır. Tablo 2 de Türkiye ye gelen yabancı ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 2. Türkiye'ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Yıllara ve Aylara Göre Dağılımı YIL AY 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 OCAK 1.250.941 1.170.333 1.055.474 1.461.570 1.539.496-6,44-9,81 38,48 5,33 ŞUBAT 1.383.343 1.240.633 1.159.833 1.527.070-10,32-6,51 31,66 MART 1.895.940 1.652.511 1.587.007 2.139.766-12,84-3,96 34,83 NİSAN 2.437.263 1.753.045 2.070.322 2.655.561-28,07 18,1 28,27 MAYIS 3.804.158 2.485.411 2.889.873 3.678.440-34,67 16,27 27,29 HAZİRAN 4.123.109 2.438.293 3.486.940 4.505.594-40,86 43,01 29,21 TEMMUZ 5.480.502 3.468.202 5.075.961 5.671.801-36,72 46,36 11,74 AĞUSTOS 5.130.967 3.183.003 4.658.463 5.383.332-37,96 46,35 15,56 EYLÜL 4.251.870 2.855.397 4.076.630 4.792.818-32,84 42,77 17,57 EKİM 3.301.194 2.449.948 2.992.947 3.755.467-25,79 22,16 25,48 KASIM 1.720.554 1.353.280 1.652.795 1.966.277-21,35 22,13 18,97 ARALIK 1.464.791 1.302.157 1.703.789 1.950.705-11,1 30,84 14,49 TOPLAM 36.244.632 25.352.213 32.410.034 39.488.401-30,05 27,84 21,84 1 AY TOP. 1.250.941 1.170.333 1.055.474 1.461.570 1.539.496-6,44-9,81 38,48 5,33 *Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2019-Ocak Ayı Bülteni 2019 yılı Ocak ayında ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin en çok giriş yaptıkları sınır kapılarının bağlı olduğu iller sıralamasında ilk 5 il aşağıdaki şekilde gerçekleşmiştir: 1-İstanbul %59,69 ( 918 949 ) 2-Edirne %12,38 (190 617 ) 3-Artvin %7,72 ( 118 912 ) 4-Antalya %7,60 ( 116 979 ) 5-Ankara %1,92 ( 29 542 ) 2019 yılı Ocak ayında ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında Bulgaristan %8,69 (133 806) ile birinci, Gürcistan %7,30 (112 376) ile ikinci, Almanya %6,63 (102 120) ile üçüncü sıradadır. Almanya yı İran ve Rusya Fed. izlemektedir. 2

Tablo 3. Türkiye ye Gelen Yabancıların Milliyetlerine Göre Karşılaştırması (Ocak) YIL DEĞİŞİM ORANI MİLLİYET 2017 2018 2019* 2018/2017 2019/2018 Cezayir 9.063 12.239 16.830 35,04 37,51 Fas 5.365 9.970 13.818 85,83 38,60 Güney Afrika Cumhuriyeti 1.739 2.384 2.621 37,09 9,94 Libya 5.243 8.984 18.510 71,35 106,03 Mısır 6.638 9.799 12.566 47,62 28,24 Sudan 498 875 922 75,70 5,37 Tunus 8.401 9.796 11.585 16,61 18,26 DİĞ. AFRİKA ÜLKELERİ 7.040 8.467 11.825 20,27 39,66 TOPLAM AFRİKA 43.987 62.514 88.677 42,12 41,85 Arjantin 3.147 3.987 3.849 26,69-3,46 Brezilya 2.741 3.889 6.216 41,88 59,84 Kolombiya 975 2.156 2.710 121,13 25,70 Şili 297 643 741 116,50 15,24 Venezuela 457 635 690 38,95 8,66 DİĞ. GÜNEY AMERİKA ÜLKELERİ 560 713 1.188 27,32 66,62 TOPLAM GÜNEY AMERİKA 8.177 12.023 15.394 47,03 28,04 TOPLAM KUZEY AMERİKA 798 1.122 1.278 40,60 13,90 TOPLAM ORTA AMERİKA 288 539 672 87,15 24,68 TOPLAM AMERİKA 9.263 13.684 17.344 47,73 26,75 Bahreyn 6.358 9.724 14.173 52,94 45,75 Birleşik Arap Emirlikleri 1.185 2.119 2.494 78,82 17,70 Irak 30.736 56.399 71.111 83,49 26,09 İsrail 11.263 18.959 27.658 68,33 45,88 Katar 4.625 11.618 6.173 151,20-46,87 Kuveyt 18.241 25.744 30.128 41,13 17,03 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 12.493 15.163 13.058 21,37-13,88 Lübnan 6.618 12.358 15.574 86,73 26,02 Suudi Arabistan 27.054 50.308 24.349 85,95-51,60 Ürdün 8.000 16.375 21.496 104,69 31,27 Yemen 1.748 2.874 2.667 64,42-7,20 DİĞ. BATI ASYA ÜLKELERİ 22.780 23.639 35.467 3,77 50,04 TOPLAM BATI ASYA 151.101 245.280 264.348 62,33 7,77 Bangladeş 906 1.043 1.038 15,12-0,48 Çin Halk Cumhuriyeti 14.228 26.039 25.033 83,01-3,86 Endonezya 8.092 14.776 15.077 82,60 2,04 Filipinler 3.686 6.488 8.157 76,02 25,72 Hindistan 4.341 7.508 8.526 72,96 13,56 İran 101.636 154.296 96.603 51,81-37,39 Malezya 3.789 4.893 5.850 29,14 19,56 Pakistan 3.295 5.422 7.387 64,55 36,24 3

Singapur 774 1.198 1.410 54,78 17,70 Tayland 786 1.961 1.843 149,49-6,02 DİĞ. GÜNEY ASYA ÜLKELERİ 8.107 13.419 16.865 65,52 25,68 TOPLAM GÜNEY ASYA 149.640 237.043 187.789 58,41-20,78 TOPLAM ASYA 300.741 482.323 452.137 60,38-6,26 Almanya 78.750 86.875 102.120 10,32 17,55 Avusturya 9.262 10.656 11.753 15,05 10,29 Belçika 8.997 10.733 12.708 19,30 18,40 Çekya 2.025 2.335 2.495 15,31 6,85 Danimarka 4.095 4.702 5.674 14,82 20,67 Finlandiya 2.048 2.198 2.409 7,32 9,60 Fransa 17.566 23.658 28.020 34,68 18,44 Hollanda 18.888 22.416 25.059 18,68 11,79 İngiltere (Birleşik Krallık) 24.383 32.613 34.409 33,75 5,51 İrlanda 1.407 1.867 2.075 32,69 11,14 İspanya 5.460 8.925 11.585 63,46 29,80 İsveç 7.885 9.120 10.218 15,66 12,04 İsviçre 5.621 6.581 7.393 17,08 12,34 İtalya 12.684 15.695 18.172 23,74 15,78 İzlanda 105 105 88 0,00-16,19 Lüksemburg 115 139 159 20,87 14,39 Macaristan 2.283 2.616 3.261 14,59 24,66 Norveç 3.629 3.497 4.520-3,64 29,25 Polonya 4.152 7.628 12.835 83,72 68,26 Portekiz 1.365 1.588 1.938 16,34 22,04 Slovakya 1.309 1.561 1.673 19,25 7,17 Yunanistan 29.972 49.752 48.039 65,99-3,44 TOPLAM AVRUPA OECD 242.001 305.260 346.603 26,14 13,54 Arnavutluk 3.999 5.958 6.040 48,99 1,38 Bosna Hersek 3.065 4.293 4.486 40,07 4,50 Bulgaristan 77.879 119.296 133.806 53,18 12,16 Estonya 944 775 1.063-17,90 37,16 Güney Kıbrıs Rum Kesimi 363 493 603 35,81 22,31 Hırvatistan 1.335 2.383 3.010 78,50 26,31 Karadağ 1.001 1.361 1.679 35,96 23,37 Kosova 3.949 6.039 6.710 52,92 11,11 Letonya 897 1.213 1.278 35,23 5,36 Litvanya 1.416 1.841 2.105 30,01 14,34 Makedonya 7.342 11.158 11.408 51,97 2,24 Malta 325 384 723 18,15 88,28 Romanya 12.744 17.824 20.349 39,86 14,17 Sırbistan 5.709 8.156 9.172 42,86 12,46 Slovenya 998 1.405 1.846 40,78 31,39 DİĞ. AVRUPA OECD DIŞI ÜLKELERİ 45 55 111 22,22 101,82 TOPLAM AVRUPA OECD DIŞI 122.011 182.634 204.389 49,69 11,91 TOPLAM AVRUPA 364.012 487.894 550.992 34,03 12,93 4

Azerbaycan 37.455 48.073 46.895 28,35-2,45 Belarus 2.463 3.151 3.399 27,93 7,87 Ermenistan 1.896 2.495 2.283 31,59-8,50 Gürcistan 140.988 150.849 112.376 6,99-25,50 Kazakistan 8.180 11.162 14.299 36,45 28,10 Kırgızistan 5.934 8.657 9.114 45,89 5,28 Moldova 6.885 7.740 7.621 12,42-1,54 Özbekistan 9.634 15.304 15.103 58,85-1,31 Rusya Fed. 40.124 68.344 91.720 70,33 34,20 Tacikistan 1.802 2.838 2.968 57,49 4,58 Türkmenistan 12.454 15.278 21.167 22,68 38,55 Ukrayna 27.586 32.208 37.485 16,75 16,38 TOPLAM B.D.T. 295.401 366.099 364.430 23,93-0,46 Amerika Birleşik Devletleri 19.144 18.278 25.987-4,52 42,18 Avustralya 2.726 3.484 4.570 27,81 31,17 Güney Kore 9.524 11.655 16.661 22,38 42,95 Japonya 2.861 5.010 5.876 75,11 17,29 Kanada 4.629 5.736 6.162 23,91 7,43 Meksika 677 1.097 1.588 62,04 44,76 Yeni Zelanda 420 562 694 33,81 23,49 TOPLAM DİĞER OECD 39.981 45.822 61.538 14,61 34,30 TOPLAM MİLLİYETSİZ 2.059 3.217 4.315 56,24 34,13 TOPLAM OKYANUSYA 30 17 63-43,33 270,59 YABANCI TOPLAM 1.055.474 1.461.570 1.539.496 38,48 5,33 *Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2019 - Ocak Bülteni 5

1.2. DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI En önemli turizm merkezlerimizden olan İstanbul, Antalya, Muğla ve İzmir e gelen ziyaretçi istatistikleri aşağıdaki bölümlerde aktarılmıştır. 1.2.1 İSTANBUL A GELEN YABANCI ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ 2019 yılının Ocak ayında İstanbul a gelen yabancı ziyaretçi sayısı, geçen yılın Ocak ayı ile karşılaştırıldığında %10,54 oranında artış göstererek 918.949 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 4 te İstanbul a gelen yabancı ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 4. İstanbul a Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı YILLAR DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 OCAK 691.496 692.172 559.372 831.307 918.949 0,1-19,19 48,61 10,54 ŞUBAT 732.202 674.465 590.175 848.510-7,89-12,5 43,77 MART 944.931 783.164 742.479 1.073.002-17,12-5,19 44,52 NİSAN 1.037.506 715.161 835.614 1.144.041-31,07 16,84 36,91 MAYIS 1.182.906 869.446 830.019 984.028-26,5-4,53 18,55 HAZİRAN 1.091.357 707.050 827.494 1.100.389-35,21 17,03 32,98 TEMMUZ 1.400.183 924.686 1.319.549 1.502.397-33,96 42,7 13,86 AĞUSTOS 1.333.515 908.663 1.247.384 1.561.033-31,86 37,28 25,14 EYLÜL 1.205.089 800.675 1.045.896 1.361.950-33,56 30,63 30,22 EKİM 1.125.263 790.951 1.122.266 1.230.079-29,71 41,89 9,61 KASIM 848.420 663.524 831.982 1.015.032-21,79 25,39 22 ARALIK 821.809 674.030 888.365 1.077.979-17,98 31,8 21,34 TOPLAM 12.414.677 9.203.987 10.840.595 13.729.747-25,86 17,78 26,65 1 AY TOP. 691.496 692.172 559.372 831.307 918.949 0,10-19,19 48,61 10,54 *Kaynak : T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2019 - Ocak Bülteni *İstanbul İl Kültür ve Turizm Bakanlığı, Turizm İstatistiklerini henüz yayımlamamıştır. 6

1.2.2. ANTALYA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ 2019 yılının Ocak ayında Antalya ya gelen ziyaretçilerin sayısı, geçen yılın Ocak ayı ile karşılaştırıldığında %53,36 oranında artış göstererek 139.307 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 5 de Antalya ya gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 5. Antalya ya Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı YIL AY 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 OCAK 115.600 95.148 87.310 90.835 139.307-17,69-8,24 3,58 53,36 ŞUBAT 156.005 108.164 84.612 101.371-30,67-21,77 19,81 MART 322.230 257.441 165.741 264.987-20,11-35,62 59,88 NİSAN 651.885 373.764 517.360 687.621-42,66 38,42 32,91 MAYIS 1.388.037 639.227 1.056.971 1.565.641-53,95 65,35 48,13 HAZİRAN 1.642.032 712.953 1.473.621 1.922.714-56,58 106,69 30,48 TEMMUZ 2.036.137 1.013.912 1.819.502 2.170.165-50,2 79,45 19,27 AĞUSTOS 1.952.730 1.007.801 1.760.500 2.085.540-48,39 74,69 18,46 EYLÜL 1.585.690 934.545 1.527.523 1.894.391-41,06 63,45 24,02 EKİM 1.027.987 791.718 982.441 1.376.280-22,98 24,09 40,09 KASIM 272.926 140.637 141.444 277.083-48,47 0,57 95,9 ARALIK 118.591 106.603 121.937 199.330-10,11 14,38 63,47 TOPLAM 11.271.996 6.181.913 9.738.962 12.635.561-45,16 57,54 29,74 1 AY TOP. 115.600 95.148 87.310 90.835 139.307-17,69-8,24 4,04 53,36 *Kaynak: Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Antalya Valiliği Havalimanı Mülki İdare Amirliği verilerinden derlenmiştir. 2019 Ocak Bülteni 2019 yılının Ocak ayında Antalya ya gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde, ilk 5 ülke sırasıyla; Rusya Fed., Almanya, İsrail, Polonya ve İngiltere dir. En önemli kaynak pazarımız olan Rusya Federasyonu, Antalya ya gelen ziyaretçi sayısında geçen yılın aynı ayına göre %80 oranında artış göstermiştir. İkinci kaynak pazarımız olan Almanya da ise, gelen ziyaretçi sayısı geçen senenin aynı ayına göre %53 oranında artış göstermiştir. 7

Ocak ayında Antalya'ya gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı aşağıdaki grafikte belirtilmiştir. RUSYA FED.; 4% ALMANYA; 3% İSRAİL; 1% POLANYA; 1% İNGİLTERE; 1% ÜRDÜN; 1% HOLLANDA; 1% DİĞER; 44% 2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarının Ocak aylarında Antalya ya gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı Tablo 6 da belirtilmiştir. Tablo 6. Antalya ya Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Ocak) YILLAR DEĞİŞİM ORANLARI MİLLİYETİ 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 RUSYA 12.860 2.399 16.075 20.452 36.887-81,3 570,1 27,2 80,4 ALMANYA 51.783 43.442 20.701 19.366 29.596-16,1-52,3-6,4 52,8 İSRAİL 2.006 4.475 5.102 6.061 7.225 123,1 14,0 18,8 19,2 POLONYA 1.781 589 452 3.103 6.901-66,9-23,3 586,5 122,4 İNGİLTERE 3.443 2.944 1.752 3.492 4.468-14,5-40,5 99,3 27,9 ÜRDÜN 249 436 810 1.582 3.593 75,1 85,8 95,3 127,1 HOLLANDA 5.622 4.499 2.387 2.309 2.907-20,0-46,9-3,3 25,9 BELÇİKA 3.315 2.320 1.635 1.393 2.072-30,0-29,5-14,8 48,7 NORVEÇ 1.922 1.882 1.410 271 1.683-2,1-25,1-80,8 521,0 İRAN 91 77 71 824 1.641-15,4-7,8 1.060,6 99,2 AVUSTURYA 2.348 2.339 933 1.002 1.418-0,4-60,1 7,4 41,5 UKRAYNA 974 1.236 1.311 381 1.415 26,9 6,1-70,9 271,4 KAZAKİSTAN 346 296 455 329 1.200-14,5 53,7-27,7 264,7 IRAK 12 317 552 666 1.017 2.541,7 74,1 20,7 52,7 İSVEÇ 1.187 827 185 170 990-30,3-77,6-8,1 482,4 İSVİÇRE 1.267 1.084 516 494 963-14,4-52,4-4,3 94,9 DANİMARKA 649 165 439 465 828-74,6 166,1 5,9 78,1 K.K.T.C. 696 920 938 1.068 780 32,2 2,0 13,9-27,0 FRANSA 603 538 640 462 598-10,8 19,0-27,8 29,4 MACARİSTAN 241 278 162 231 402 15,4-41,7 42,6 74,0 ÇEKYA 352 465 251 418 400 32,1-46,0 66,5-4,3 8

SLOVAKYA 160 239 228 419 391 49,4-4,6 83,8-6,7 BELARUS 188 70 181 178 284-62,8 158,6-1,7 59,6 İTALYA 402 220 327 160 254-45,3 48,6-51,1 58,8 HIRVATİSTAN 134 109 115 143 198-18,7 5,5 24,3 38,5 ÖZBEKİSTAN 56 31 311 68 171-44,6 903,2-78,1 151,5 KORE 99 96 370 87 163-3,0 285,4-76,5 87,4 ROMANYA 162 91 172 130 154-43,8 89,0-24,4 18,5 MOLDOVA 148 28 51 75 86-81,1 82,1 47,1 14,7 SLOVENYA 95 50 135 101 94-47,4 170,0-25,2-6,9 FİNLANDİYA 1.033 323 138 12 64-68,7-57,3-91,3 433,3 LİTVANYA 53 30 93 87 59-43,4 210,0-6,5-32,2 HİNDİSTAN 24 25 262 17 44 4,2 948,0-93,5 158,8 ENDONEZYA 13 9 218 4 32-30,8 2.322,2-98,2 700,0 DİĞER 2.597 2.333 4.619 2.736 5.271-10,2 98,0-40,8 92,7 T.C. 18.689 19.966 23.313 22.079 25.058 6,8 16,8-5,3 13,5 TOPLAM : 115.600 95.148 87.310 90.835 139.307-17,7-8,2 4,0 53,4 *Kaynak: Antalya Valiliği Havalimanı Mülki İdare Amirliği den derlenmiştir. 2019 Ocak Bülteni 1.2.3. MUĞLA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ 2019 yılı Ocak ayında Muğla ya gelen ziyaretçilerin sayısı, geçen yılın Ocak ayı ile karşılaştırıldığında %22,93 oranında düşüş göstererek 3.942 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 7 de Muğla ya gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 7. Muğla ya Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı AYLAR YILLAR DEĞİŞİM ORANI (%) 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 OCAK 3.038 5.743 5.580 5.115 3.942 89,04-2,84-8,33-22,93 ŞUBAT 4.345 8.345 5.361 3.690 92,06-35,76-31,17 MART 13.060 19.343 10.561 19.056 48,11-45,4 80,44 NİSAN 92.227 70.939 77.180 109.337-23,08 8,8 41,66 MAYIS 388.179 235.893 249.731 344.158-39,23 5,87 37,81 HAZİRAN 515.141 273.660 342.526 474.035-46,88 25,16 38,39 TEMMUZ 637.057 360.706 423.812 554.196-43,38 17,5 30,76 AĞUSTOS 634.320 361.997 425.513 553.949-42,93 17,55 30,18 EYLÜL 498.835 306.371 366.030 459.863-38,58 19,47 25,64 EKİM 261.726 165.634 167.877 254.175-36,71 1,35 51,41 KASIM 23.201 9.878 9.971 18.318-57,42 0,94 83,71 ARALIK 10.338 4268 5.337 9.223-58,72 25,05 72,81 TOPLAM 3.081.467 1.818.509 2.089.479 2.805.115-40,99 14,9 34,25 1 AY TOPLAM 3.038 5.743 5.580 5.115 3.942 89,0-2,8-8,3-22,9 *Kaynak: Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2019 Ocak Bülteni 9

2019 yılının Ocak ayında Muğla ya gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde, ilk 5 ülke sırasıyla; İngiltere, Yunanistan, İsrail, Almanya ve Ürdün dür. BULGARİSTAN; 1% RUSYA FED.; 1% DİĞER; 1% ALMANYA; 1% İSRAİL; 5% İNGİLTERE; 21% YUNANİSTAN; 9% Ocak ayında Muğla'ya gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı aşağıdaki grafikte belirtilmiştir. 2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarının Ocak aylarında Muğla ya gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı Tablo 8 de belirtilmiştir. Tablo 8. Muğla ya Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Ocak) MİLLİYETİ 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 ALMANYA 1.757 172 106 57 53-90,2-38,4-46,2 AMERİKA 143 49 26 36 14-65,7-46,9 38,5 AVUSTRALYA 15 10 13 12 10-33,3 30,0-7,7 AVUSTURYA 50 7 1 10 1-86,0-85,7 900,0 AZERBAYCAN 0 2 5 11 2-150,0 120,0 BELÇİKA 46 16 16 9 4-65,2 0,0-43,8 BELARUS 5 0 5 2 2-100,0 - -60,0 BULGARİSTAN 57 17 28 31 36-70,2 64,7 10,7 ÇEKYA 0 9 2 4 1 - -77,8 100,0 ÇİN HALK CUMH. 0 0 0 2 0 - - - DANİMARKA 245 6 15 2 5-97,6 150,0-86,7 FİNLANDİYA 21 2 1 2 2-90,5-50,0 100,0 FRANSA 404 32 24 34 29-92,1-25,0 41,7 G.AFRİKA C. 15 7 2 4 1-53,3-71,4 100,0 HOLLANDA 512 18 32 22 19-96,5 77,8-31,3 HİNDİSTAN 0 0 0 2 5 - - - İNGİLTERE 914 112 1.065 549 844-87,7 850,9-48,5 İRAN 6 0 1 4 0-100,0-300,0 İRLANDA 8 3 7 5 8-62,5 133,3-28,6 10

İSPANYA 41 8 26 0 3-80,5 225,0-100,0 İSRAİL 0 11 3 0 191 - -72,7-100,0 İSVEÇ 339 8 10 9 6-97,6 25,0-10,0 İSVİÇRE 372 10 8 7 4-97,3-20,0-12,5 İTALYA 853 16 16 17 6-98,1 0,0 6,3 JAPONYA 13 5 2 27 1-61,5-60,0 1.250,0 KANADA 76 19 6 7 5-75,0-68,4 16,7 KAZAKİSTAN 2 0 1 0 1-100,0 - -100,0 LETONYA 1 0 5 1 4-100,0 - -80,0 LİTVANYA 8 1 2 0 0-87,5 100,0-100,0 LÜBNAN 0 0 0 5 2 - - - MACARİSTAN 9 4 2 5 1-55,6-50,0 150,0 MISIR 0 0 0 2 2 - - - NORVEÇ 7 4 4 3 3-42,9 0,0-25,0 POLONYA 26 5 13 2 0-80,8 160,0-84,6 PORTEKİZ 12 2 1 0 0-83,3-50,0-100,0 ROMANYA 34 9 5 3 4-73,5-44,4-40,0 RUSYA FED. 77 28 34 29 31-63,6 21,4-14,7 SIRBİSTAN 6 4 4 4 0-33,3 0,0 0,0 SLOVAKYA 2 1 3 0 3-50,0 200,0-100,0 SLOVENYA 17 0 0 0 0-100,0 - - SUUDİ ARABİSTAN 6 0 0 4 0-100,0 - - UKRAYNA 59 20 74 21 22-66,1 270,0-71,6 ÜRDÜN 0 1 0 0 7 - -100,0 - YENİ ZELANDA 6 7 4 4 5 16,7-42,9 0,0 YUNANİSTAN 763 608 937 638 354-20,3 54,1-31,9 DİĞER 403 58 82 70 57-85,6 41,4-14,6 YABANCI TURİST 7.335 1.292 2.591 1.656 1.748-82,4 100,5-36,1 YERLİ TURİST 3.003 2.976 2.746 3.459 2.194-0,9-7,7 26,0 GENEL TOPLAM 10.338 4.268 5.337 5.115 3.942-58,7 25,0-4,2 *Kaynak: Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2019 Ocak Bülteni 11

1.2.4. İZMİR E GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ 2019 yılının Ocak ayında İzmir e gelen ziyaretçilerin sayısı, geçen yılın Ocak ayı ile karşılaştırıldığında %14,84 oranında düşüş göstererek 57.311 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 9 da İzmir e gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 9. İzmir e Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı AYLAR YILLAR DEĞİŞİM ORANLARI (%) 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 OCAK 46.905 48.558 49.719 67.297 57.311 3,52 2,39 35,35-14,84 ŞUBAT 58.143 51.902 49.105 65.492-10,73-5,39 33,37 MART 70.217 72.713 67.610 66.779 3,55-7,02-1,23 NİSAN 117.851 81.030 91.119 99.613-31,24 12,45 9,32 MAYIS 182.012 121.896 112.634 123.218-33,03-7,6 9,4 HAZİRAN 197.817 124.923 156.058 209.172-36,85 24,92 34,03 TEMMUZ 303.118 223.902 248.714 334.819-26,13 11,08 34,62 AĞUSTOS 291.979 185.526 241.832 260.900-36,46 30,35 7,88 EYLÜL 219.188 146.014 178.891 196.522-33,38 22,52 9,86 EKİM 171.599 107.145 111.929 128.797-37,56 4,46 15,07 KASIM 77.666 48.310 53.685 59.913-37,8 11,13 11,6 ARALIK 56.057 55.552 61.976 70.766-0,9 11,56 14,18 TOPLAM 1.792.552 1.267.471 1.423.272 1.602.752-29,29 12,29 12,61 1 AYLIK TOP. 46.905 48.558 49.719 67.297 57.311 3,52 2,39 35,35-14,84 *Kaynak: İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2019 Ocak Bülteni Ocak ayında İzmir e gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı aşağıdaki grafikte belirtilmiştir. DİĞER; 23% ALMANYA; 37% AZERBAYCAN; 4% YUNANİSTAN; 4% UKRAYNA; 4% FİLİPİNLER; 5% K.K.T.C.; 5% İNGİLTERE; 5% HOLLANDA; 8% 12

İzmir e gelen yabancı ziyaretçilerin rakamları incelendiğinde; 2019 yılının Ocak ayında en çok ziyaretçi gönderen ilk 5 ülke sırasıyla; Almanya %37, Hollanda %8, İngiltere (Birleşik Krallık) %5, K.K.T.C %5 ve Filipinler %5 dir. 2019 yılının Ocak ayında İzmir e gelen ziyaretçi sayısının yaklaşık %34 ünü yabancı ziyaretçiler oluşturmuştur. 2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarının Ocak aylarında İzmir e gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı Tablo 10 da belirtilmiştir. Tablo 10. İzmir e Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Ocak) MİLLİYETİ 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 A.B.D. 353 213 221 252 227-39,7 3,8 14,0-9,9 Almanya 6.430 6.867 6.065 10.736 7.481 6,8-11,7 77,0-30,3 Arjantin 42 10 2 61 21-76,2-80,0 2.950,0-65,6 Arnavutluk 9 10 33 26 29 11,1 230,0-21,2 11,5 Avustralya 99 38 27 60 35-61,6-28,9 122,2-41,7 Avusturya 464 399 400 730 473-14,0 0,3 82,5-35,2 Azerbaycan 11 16 39 160 743 45,5 143,8 310,3 364,4 Bangladeş 1 0 2 3 5-100,0-50,0 66,7 Belarus 11 8 7 14 34-27,3-12,5 100,0 142,9 Belçika 187 178 221 345 288-4,8 24,2 56,1-16,5 Bosna Hers. 17 4 1 6 10-76,5-75,0 500,0 66,7 Brezilya 109 17 15 75 110-84,4-11,8 400,0 46,7 Bulgaristan 126 180 201 420 312 42,9 11,7 109,0-25,7 Cezayir 0 2 2 0 16-0,0-100,0 - Çekya 13 10 5 9 11-23,1-50,0 80,0 22,2 Çin Halk C. 146 8 43 165-94,5 437,5-100,0 - Danimarka 664 568 44 45 25-14,5-92,3 2,3-44,4 Endonezya 52 10 31 85 47-80,8 210,0 174,2-44,7 Ermenistan 0 0 0 1 1 - - - 0,0 Estonya 2 1 3 2 3-50,0 200,0-33,3 50,0 Fas 11 8 5 9 15-27,3-37,5 80,0 66,7 Filipinler 132 80 114 1.070 929-39,4 42,5 838,6-13,2 Finlandiya 17 22 7 8 7 29,4-68,2 14,3-12,5 Fransa 1.144 205 223 444 343-82,1 8,8 99,1-22,7 G. Kıbrıs Rum 11 13 11 15 21 18,2-15,4 36,4 40,0 Güney Kore 600 164 34 63 57-72,7-79,3 85,3-9,5 G. Afrika C. 3 2 16 3 3-33,3 700,0-81,3 0,0 Gürcistan 25 12 16 165 93-52,0 33,3 931,3-43,6 Hırvatistan 55 9 18 135 126-83,6 100,0 650,0-6,7 Hindistan 10 29 43 327 303 190,0 48,3 660,5-7,3 13

Hollanda 1.119 1.428 1.327 2.214 1.514 27,6-7,1 66,8-31,6 Irak 3 3 21 28 30 0,0 600,0 33,3 7,1 İngiltere 1.585 566 759 1.154 1.090-64,3 34,1 52,0-5,5 İran 10 31 34 85 582 210,0 9,7 150,0 584,7 İrlanda 40 15 28 37 58-62,5 86,7 32,1 56,8 İspanya 60 18 49 25 54-70,0 172,2-49,0 116,0 İsrail 2 4 9 5 10 100,0 125,0-44,4 100,0 İsveç 785 502 57 21 13-36,1-88,6-63,2-38,1 İsviçre 327 304 268 378 320-7,0-11,8 41,0-15,3 İtalya 797 136 144 132 135-82,9 5,9-8,3 2,3 İzlanda 0 4 0 7 0 - -100,0 - -100,0 Japonya 27 22 26 83 26-18,5 18,2 219,2-68,7 K.K.T.C. 708 860 975 1.435 994 21,5 13,4 47,2-30,7 Kanada 71 34 46 56 56-52,1 35,3 21,7 0,0 Karadağ 1 1 5 40 21 0,0 400,0 700,0-47,5 Kazakistan 3 12 13 18 12 300,0 8,3 38,5-33,3 Kırgızistan 6 2 8 10 12-66,7 300,0 25,0 20,0 Kolombiya 0 6 2 203 205 - -66,7 10.050,0 1,0 Kosova 5 9 12 13 4 80,0 33,3 8,3-69,2 Kuveyt 3 5 19 0 2 66,7 280,0-100,0 - Letonya 17 3 10 35 21-82,4 233,3 250,0-40,0 Libya 33 1 3 2 1-97,0 200,0-33,3-50,0 Litvanya 15 3 11 13 12-80,0 266,7 18,2-7,7 Lübnan 9 110 12 10 15 1.122,2-89,1-16,7 50,0 Lüksemburg 3 0 3 8 1-100,0-166,7-87,5 Macaristan 75 11 30 14 10-85,3 172,7-53,3-28,6 Makedonya 13 10 18 20 25-23,1 80,0 11,1 25,0 Malezya 7 4 7 3 14-42,9 75,0-57,1 366,7 Malta 0 0 1 1 0 - - 0,0-100,0 Meksika 12 7 14 155 232-41,7 100,0 1.007,1 49,7 Mısır 14 4 12 41 43-71,4 200,0 241,7 4,9 Milliyetsiz 12 17 5 16 39 41,7-70,6 220,0 143,8 Moldova C. 3 3 9 9 9 0,0 200,0 0,0 0,0 Norveç 23 127 24 15 8 452,2-81,1-37,5-46,7 Özbekistan 2 6 3 3 14 200,0-50,0 0,0 366,7 Pakistan 1 5 21 3 8 400,0 320,0-85,7 166,7 Polonya 187 120 131 156 147-35,8 9,2 19,1-5,8 Portekiz 33 10 23 14 36-69,7 130,0-39,1 157,1 Romanya 50 29 16 129 92-42,0-44,8 706,3-28,7 Rusya Fed. 78 67 64 377 283-14,1-4,5 489,1-24,9 S.Arabistan 0 4 15 2 7-275,0-86,7 250,0 Singapur 1 5 6 5 0 400,0 20,0-16,7-100,0 Slovakya 11 7 8 9 5-36,4 14,3 12,5-44,4 14

Slovenya 16 9 7 10 3-43,8-22,2 42,9-70,0 Suriye 32 1.827 9 29 34 5.609,4-99,5 222,2 17,2 Şili 11 1 0 5 2-90,9-100,0 - -60,0 Tacikistan 1 1 83 1 1 0,0 8.200,0-98,8 0,0 Tayland 4 27 5 49 4 575,0-81,5 880,0-91,8 Tunus 50 4 136 1 3-92,0 3.300,0-99,3 200,0 Türkmenistan 2 1 13 26 10-50,0 1.200,0 100,0-61,5 Ukrayna 95 86 138 587 888-9,5 60,5 325,4 51,3 Ürdün 0 11 13 15 12-18,2 15,4-20,0 Venezüella 3 0 2 4 2-100,0-100,0-50,0 Yemen 0 1 0 1 0 - -100,0 - -100,0 Yeni Zelanda 7 3 2 10 5-57,1-33,3 400,0-50,0 Yunanistan 545 780 581 1.030 778 43,1-25,5 77,3-24,5 Diğer 190 48 233 186 184-74,7 385,4-20,2-1,1 Yabancı Topl. 17.851 16.397 13.330 24.330 20.022-8,1-18,7 82,5-17,7 TÜRKİYE 29.054 32.161 36.389 42.967 37.289 10,7 13,1 18,1-13,2 TOPLAM 46.905 48.558 49.719 67.297 57.311 3,5 2,4 35,4-14,8 *Kaynak: İzmir Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2019 Ocak Bülteni 2. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ, ORTALAMA HARCAMA ve TURİZM GİDERİ 2.1. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ ve ORTALAMA HARCAMA Ülkemizin turizm geliri, 2016 yılından 2017 yılına %18,9 oranında artarak 26,2 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Bunun yanında yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızdan elde edilen gelir ise; 5,9 Milyar ABD Doları gerçekleşerek bir önceki yıla oranla yaklaşık aynı rakamlara ulaşmıştır. Türkiye nin turizm gelirinin yıllara göre dağılımı incelendiğinde, 2014 yılından sonra turizm gelirimizde düşüş yaşanmış ancak 2017 yılında bu trend tekrar yükselişe geçmiştir. Şekil 1 de yıllara ait gelir grafiği rakamları verilmiştir. 2018 yılının turizm geliri Ocak-Aralık ayı döneminde 29,5 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre %12,3 oranında artış göstermiştir. 15

Milyar $ Milyar $ Şekil 1. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Turizm Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı $40,0 $35,0 $30,0 $25,0 $20,0 $15,0 $10,0 $5,0 $0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 YABANCI $15,7 $13,9 $15,9 $19,6 $19,1 $19,1 $22,2 $22,4 $25,3 $27,8 $25,4 $15,9 $20,2 $24,0 VATANDAŞ $4,4 $4,5 $4,7 $5,4 $5,7 $5,6 $5,6 $6,4 $6,8 $6,3 $5,8 $5,9 $5,9 $5,3 TOPLAM $20,3 $18,6 $20,9 $25,4 $25,1 $24,9 $28,1 $29,0 $32,3 $34,3 $31,5 $22,1 $26,2 $29,5 Şekil 2 de 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait gelir grafiği rakamları verilmiştir. 2018 yılının turizm geliri Ocak- Aralık ayı döneminde 29,5 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre %12,3 oranında artış göstermiştir. Şekil 2. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Turizm Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı 30 27 24 21 18 15 12 9 6 3 0 2015 2016 2017 2018 YABANCI $25,43 $15,99 $20,22 $24,02 VATANDAŞ $5,84 $5,96 $5,90 5,34 TOPLAM $31,46 $22,11 $26,28 $29,51 16

AYLAR Tablo 11 de 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait turizm geliri verilmiştir. Tablo 11. 2015-2018 Yılları Turizm Geliri (Milyon $) 2015 2016 2017 2018 2017/2016 2018/2017 (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM (*) (**) (***) TOPLAM OCAK 1 237,4 378,7 9,4 1 625,5 980,4 422,6 9 1 412,0 797,5 339,4 6,7 1 143,6 1118,3 385,9 7 1511,2-18,7-19,7-25,6-19 40,2 13,7 4,5 32,1 ŞUBAT 1 112,7 305,3 9,3 1 427,3 828,8 351,4 8,6 1 188,8 703,6 282,2 6,5 992,3 979,5 314,4 7,5 1301,4-15,1-19,7-24,4-16,5 39,2 11,4 15,4 31,2 MART 1 464,7 340,3 11 1 816,0 1 071,1 383,9 10,6 1 465,6 903,5 322,3 8 1 233,8 1250,6 353,7 8,3 1612,6-15,6-16 -24,5-15,8 38,4 9,7 3,8 30,7 3 AYLIK TOP. 3814,8 1024 29,7 4868,8 2.880 1.158 28,2 4066 2404,6 943,9 21,2 3369,7 3348,4 1054 22,8 4425,2-16,5-18,5-24,8-17,1 39,3 11,7 7,5 31,3 NİSAN 1 521,7 330,3 11,7 1 863,8 967,8 372,4 12,6 1 352,8 1 031,8 329,7 10,6 1 372,1 1409,5 388,9 11,7 1810,1 6,6-11,5-15,9 1,4 36,6 18 10,4 31,9 MAYIS 2 347,3 356,3 15,8 2 719,4 1 416,4 408,7 13,3 1 838,4 1 533,2 361,2 10,8 1 905,2 2063,1 347,6 11,2 2421,9 8,2-11,6-18,8 3,6 34,6-3,8 3,7 27,1 HAZİRAN 2 793,8 339,3 17,4 3 150,5 1 425,2 351,3 13,5 1 790,0 1 810,8 313,3 11,6 2 135,7 2463,5 336,8 12,2 2812,5 27,1-10,8-14,1 19,3 36 7,5 5,2 31,7 6 AYLIK TOP. 10.447,6 2.049,90 74,6 12.602,5 6.689,40 2.209,40 67,6 9.047,20 6.780,40 1.948,10 54,2 8.782,70 9.284,50 2.127,30 57,9 11.469,7 1,4-14,9-19,8-2,9 36,9 9,2 6,8 30,6 TEMMUZ 3 018,7 642,1 22,2 3 683,0 1 710,2 663,5 16,9 2 390,6 2 695,0 758,1 15,8 3 468,9 2 906,1 615,7 13,0 3 534,8 57,6 14,3-6,5 45,1 7,8-18,8-17,7 1,9 AĞUSTOS 3 849,7 868,5 24 4 742,4 2 252,3 828,8 17,3 3 098,4 3 288,0 962,4 19,6 4 270,0 3 508,8 753,8 18,7 4 281,4 46 16,1 13,3 37,8 6,7-21,7-4,6 0,3 EYLÜL 3 025,5 822,8 20,5 3 868,8 1 925,2 847,3 15,5 2 788,0 2 744,5 884,3 24 3 652,8 2 956,7 716,0 13,6 3 686,4 42,6 4,4 54,8 31 7,7-19 -43,3 0,9 9 AYLIK TOP. 20.371,5 4.383,6 141 24896,7 12.577,4 4.629,9 117,3 17.324,6 15.507,9 4.552,9 113,6 20.174,4 18.656,10 4.212,80 103,2 22.972,4 23,3-1,7-3,2 16,4 20,30-7,50-9,20 13,90 EKİM 2 834,3 530,2 16,9 3 381,4 1 801,0 493 15,7 2 309,7 2 512,0 481,6 19 3012,6 2 887,9 413,9 16,3 3 318,2 39,5-2,3 21 30,4 15,0-14,1-14,2 10,1 KASIM 1 310,2 474,2 12,9 1 797,3 892 429 10 1 331,0 1207,8 448,7 10,5 1667 1 415,4 368,6 10,7 1 794,6 35,4 4,6 5 25,2 17,2-17,9 1,9 7,7 ARALIK 922,8 455 11,5 1 389,3 721 413 8,1 1 142,1 995,2 425,6 8,8 1429,6 1 068,9 350,1 8,7 1 47,6 38 3,1 8,6 25,2 7,4-17,7-1,1-0,1 12 AYLIK TOPLAM 25.438.8 5.843,00 183 31.464,7 15.991,4 5.964,90 151,1 22.107,4 20.222,90 5.908,80 151,9 26.283,6 24 028,3 5 345,4 139,1 29 512,9 26,5-0,9 0,53 18,9 18,8-9,5-8,4 12,3 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, Merkez Bankası, Kültür ve Turizm Bakanlığı *İlk Dokuz Aylık Dönem **Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. (*) : Yabancı ziyaretçilerden elde edilen gelir. (**) : Yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilen gelir. (***) : GSM Dolaşım Harcamaları ile Marina Hizmet Harcamaları Toplam Gelirde Yer Almakta Olup, Yabancı - Vatandaş Ayrımı Verilememektedir. 17

ABD Doları - $ TURİZM GELİRİ VE ORTALAMA HARCAMA TABLOSU 2018 yılına ait yabancı ziyaretçilerin ortalama harcaması 617 ABD Doları ve yurtdışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması 801 ABD Doları olarak gerçekleşmiş olup; 2018 yılının genel ortalama harcaması 647 ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Şekil 3 te yabancı ziyaretçilerin ve yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcamasının yıllara göre dağılımı gösterilmiştir. Şekil 3. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Ortalama Harcamasının Yıllara Göre Dağılımı 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 YABANCI 759 766 722 692 742 697 670 709 715 749 775 715 633 630 617 VATANDAŞ 1.262 1.214 1.153 1.121 1.191 1.222 1.231 1.168 1.241 1.252 1.130 970 978 903 801 TOPLAM 843 842 803 770 820 783 755 778 795 824 828 756 705 681 647 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü. *Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. (2018 yılı Ocak Aralık) 2.1.1. TURİZM SEKTÖRÜNÜN TEKSTİL VE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 2018 yılında ülkemizin ihracat rakamı yaklaşık 169 ABD Doları, ithalat rakamı ise 223 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret açığı ise 55 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılında gerçekleşen toplam turizm gelirimiz yaklaşık 30 milyar ABD Doları olmuş, turizm gelirimiz dış ticaret açığımızın %53,64 ünü karşılamıştır. Tablo 12 de dış ticaret verisi ve turizm gelirinin yanı sıra otomotiv ile tekstil sektörünün ithalat ve ihracat rakamlarına yer verilmiştir. 18

Tablo 12. Türkiye, Tekstil ve Otomotiv Sektörünün Dış Ticaret Verileri ile Turizm Sektörünün Karşılaştırılması 2018 - Yılı Dış Ticareti Verileri (000 $) YILLAR Değişim 2014 2015 2016 2017 2018 KALEMLER (%) Türkiye Toplam İthalatı 242.177.117 207.234.359 198.618.235 233.791.662 223.039.038-5% TÜRKİYE (*) Türkiye Toplam İhracatı 157.610.158 143.838.871 142.529.584 157.055.371 168.023.391 7% Türkiye Toplam Dış Ticaret Açığı -84.566.959-63.395.488-56.088.651-76.736.291-55.015.647-28% TURİZM (*) Turizm Geliri 34.305.903 31.464.777 22.107.440 26.283.660 29.512.900 12% Turizm Gelirinin Dış Ticaret Açığını Karşılama Oranı 40,57% 49,63% 39,42% 34,25% 53,64% Otomotiv İthalatı 19.818.553 22.271.200 22.926.476 23.201.187 17.547.507-24% Otomotiv İhracatı 20.079.484 19.242.993 21.540.262 26.868.826 28.674.820 7% OTOMOTİV (*) Otomotiv Dış Ticaret Açığı/Fazlası 260.931-3.028.207-1.386.214 3.667.639 11.127.313 203% Otomotiv İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 1,01% 0,86% 0,94% 1,16% 1,63% Otomotiv İthalatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 8,18% 10,75% 11,54% 9,92% 7,87% Otomotiv İhracatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 12,74% 13,38% 15,11% 17,11% 17,07% Tekstil İthalatı 14.046.178 12.122.051 11.800.720 12.623.803 11.173.120-11% Tekstil İhracatı 30.128.638 27.047.428 26.950.549 27.626.444 28.836.786 4% TEKSTİL (*) Tekstil Dış Ticaret Açığı/Fazlası 16.082.460 14.925.377 15.149.829 15.002.641 17.663.666 18% Tekstil İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 2,14% 2,23% 2,28% 2,19% 2,58% Tekstil İthalatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 5,80% 5,85% 5,94% 5,40% 5,01% Tekstil İhracatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 19,12% 18,80% 18,91% 17,59% 17,16% *Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. *Kaynaklar: (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri (*) T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, Fasıllar GTİB-87 (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, Fasıllar GTİB-50-63 19

2.2. TÜRKİYE NİN TURİZM GİDERİ Türkiye nin turizm gideri, 2014 yılında 5,4 Milyar ABD Doları, 2015 yılında %4,2 artarak 5,6 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılında 5,04 Milyar ABD Doları olan turizm gideri 2017 yılında %1,7 artarak 5,13 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılında ise turizm giderine baktığımızda 2017 yılına oranla %4,7 azalarak 4,89 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Tablo 13 te turizm giderimizin aylara ve yıllara göre dağılımı aktarılmıştır. Tablo 13. Türkiye Turizm Giderinin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı (Milyon $) 2014 2015 2016 2017 2018 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 OCAK 394,4 410,8 481 275,2 363,2 4,2 17,1-42,8 31,98 ŞUBAT 493,4 430,7 531,4 277,4 342,8-12,7 23,4-47,8 23,58 MART 478 441 525,2 303,2 373-7,7 19,1-42,3 23,02 3 AYLIK TOPLAM 1.365,80 1.282,50 1.537,60 855,8 1.079,00-6,1 19,89-44,34 26,08 NİSAN 403,4 478,9 475,1 428,9 561,6 18,7-0,8-9,7 30,94 MAYIS 481,3 554,9 555,1 499,3 519,8 15,3 0-10,1 4,11 HAZİRAN 518,1 509 479,5 458,2 568,8-1,8-5,8-4,4 24,14 6 AYLIK TOPLAM 2.768,60 2.825,30 3.047,30 2.242,20 2.729,20 2,05 7,86-26,42 21,72 TEMMUZ 426,4 496,7 436,8 557,5 428,9 16,5-12,1 27,6-23,1 AĞUSTOS 416 445,1 327,6 505,9 422,9 7-26,4 54,4-16,4 EYLÜL 335,7 402,8 367,4 497,4 357,5 20-8,8 35,4-28,1 9 AYLIK TOPLAM 3.946,70 4.169,90 4.179,10 3.803,00 3.938,50 5,66 0,22-9,00 3,56 EKİM 587,9 551,7 313,3 462,6 328,4-6,2-43,2 47,7-29,0 KASIM 456,7 481 272 417,3 302,1 5,3-43,5 53,4-27,6 ARALIK 479,1 495,7 285,4 454,4 327,2 3,5-42,4 59,2-28,0 12 AYLIK TOPLAM 5 470,4 5 698,3 5 049,8 5 137,3 4 896,3 4,2-11,4 1,7-4,7 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü 2018 Aralık Bülteni *Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. (Ocak Aralık Dönem) 20