SEWERĐN ekipmanı yoluyla ölçülebilir başarı

SEWERĐN ekipmanı yoluyla ölçülebilir başarı Doğru bir cihaz satın aldınız. Đyi bir seçim! Ekipmanımız garanti edilen bir emniyet, optimum verim ve sonuçlar sağlar. Bu cihazlar ulusal ve uluslar arası yönetmelikler ile uyumludur. Bu kullanım talimatları size cihazı hızlı ve etkili kullanmanız için yardım edecektir. Lütfen kullanımdan önce kullanım talimatlarımıza dikkat edin. Daha ileri bir sorunla karşılaşmanız durumunda personelimiz her zaman hizmetinizdedir. Saygılarımızla Hermann Sewerin GmbH Robert-Bosch-Straße 3 D-33334 Gütersloh, Tel: +49 (0) 52 41/9 34-0 Faks: +49 5241 934-444 http://www.sewerin.com info@sewerin.com ii

EX-TEC COMBĐ Cihazı Görünümü Cihaz varyasyonu 1 Cihaz varyasyonu 2

Özet Kullanım Talimatları EX-TEC Combi: Özet kullanım talimatları Aç/Kapat anahtarı GAZ UYARISI / GAZ ÖLÇÜMÜ kullanım modları arasında geçiş tuşu (Cihaz varyasyonu 2) Model 1: GAZ UYARISI / GAZ ÖLÇÜMÜ kullanım modları arasında geçiş tuşu Pompa Aç/Kapat anahtarı (GAZ ÖLÇÜMÜ modunda) Otomatik / el kumandalı gaz anahtarlama arasında geçiş tuşu Gösterilen gazı değiştirir (el kumandalı kullanımda) Gösterilen gaza ait sıfır noktası düzeltmesi Gaz alarm eşikleri AL1 ve AL2 yi gösterir AL1 alarmının akustik temizlenmesi LCD aydınlatmasını aç / kapat (yaklaşık 4 dakika sonra otomatik olarak kapanır) iv

Kullanım Talimatları EX-TEC Combi 15.06.2005 V2.X 103401 en Güvenliğiniz için Bu ürün sadece gerekli kullanım el kitaplarına alışkın olan usulüne göre eğitimli kişiler

tarafından kullanılabilir. Sadece belirtilen amaç için örneğin sanayi ve ticari kullanım içindir. Tamir çalışmaları sadece uzman kişiler veya gerekli eğitimi almış olan kişiler tarafından yürütülebilir. Üründe yapılacak olan her hangi bir değişiklik veya düzenlemeler, Hermann Sewerin GmbH firmasının önceden onayını gerektirir. Üründe yetki verilmeden değişiklikler yapılması halinde, imalatçı her hangi bir mesuliyet kabul etmez. Üründe sadece Hermann Sewerin GmbH aksesuarları kullanılabilir. Sadece bizim onayladığımız yedek parçalar kullanılabilir. Hermann Sewerin GmbH firması, yukarıda verilen hususlara riayet edilmemesinden doğan hasarlardan her hangi bir mesuliyet kabul etmez. Hermann Sewerin GmbH firmasının satış ve tedarik şartları kapsamındaki garanti ve yükümlülükleri, yukarıdaki verilen beyanatlar ile genişletilmemektedir. Sürekli teknik gelişmeler kapsamında her tür değişiklik yapma hakkını saklı tutmaktayız. BU talimatlara ilave olarak, lütfen genellikle geçerli olan emniyet ve kaza önleme yönetmeliklerine riayet edin! Kullanılan Semboller: UYARI! By sembol, kullanıcının güvenliğini tehdit edebilecek olan veya ürüne hasar verebielcek veya tahrip edebilecek olan tehlikelere karşı uyarılar sağlar. Not: Bu sembol ürünün gerçek çalışmasının ötesinde olan bilgi bayrakları ve ipuçları verir. Bu sembol bundan sonra bütün çalışma modlarını ve DMT tarafından test edilmeyen ölçme metotlarını tanımlayacaktır. vi

Đçindekiler Sayfa 1 EX-TEC Combi sistemi 1 1.1 Aşırı gaz uyarısı ve ölçüm cihazı 1 1.2 Uygulama alanları 2 1.3 Test sertifikaları 4 1.4 Cihazın taşınması 5 2 Emniyet 6 2.1 Emniyet notları 6 3 Ölçüm Modu 8 3.1 Cihazın tanımı 8 3.2 Cihazın açılması 9 3.3 Modlar 13 3.4 Gazlar arasında geçiş 15 3.5 Alarmlar 16 3.6 Anlık değer alarmları (AL1, AL2, AL3) 17 3.7 Kısa süreli değer alarmı (KZW), uzun dönemli değer alarmı (LZW), minimum ve maksimum değerler (MIN/MAX) 3.8 Sıfır noktası ayarlanması 26 3.9 Aydınlatma ve zıtlık 26 3.10 Çalışma saatleri ve pil alarmı 27 3.11 Cihazın kapatılması 28 23 4 Şarj Đşlemi 29 4.1 Şarj işlemi ve şarj bakımı 29 4.2 Kendi kendine şarj boşalması 30 5 Test / Bakım 31 5.1 Fonksiyon testi, test görüntüsü doğruluğu, bakım 32 5.2 Test takımı 34 5.3 Test gazları 35 5.4 Pompa gücünün test edilmesi, sıfır notası ve duyarlılık 37 i

6 Bilgi menüsü 39 6.1 Menü yapısı 39 6.2 Genel Bakış 40 7 Düzenleme /Ayarlama menüsü 43 7.1 Menü yapısı 43 7.2 H 2 S sensorunun ayarlanması 44 7.3 CO sensorunun Ayarlanması 45 7.4 O 2 sensorunun Ayarlanması 46 7.5 CO 2 sensorunun Ayarlanması 47 7.6 CH 4 sensorunun Ayarlanması 48 7.7 Ölçüm miktarının ayarlanması 50 7.8 Test gazı konsantrasyonunun ayarlanması 51 7.9 Muayene teyidi 54 7.10 Ayarlar menüsünden çıkış 55 8 Hafıza menüsü 56 8.1 Menü yapısı 56 8.2 Hafızanın temizlenmesi (<8>) 57 8.3 Hafıza aralığının ayarlanması (<8>) 58 8.4 Hafıza modunun ayarlanması (<8>) 60 8.5 Kısa dönemli değer aralığının ayarlanması 61 8.6 Hafıza menüsünden çıkış 62 9 Sistem menüsü 63 9.1 Menü yapısı 63 9.2 Tarih/saat ayarlanması 64 9.3 Muayene aralığı ayarlanması 66 9.4 Muayene bloğunun ayarlanması 69 9.5 Hacimce %100 aralığının ayarlanması 70 9.6 PIN kodunun ayarlanması 71 9.7 Alarm eşiklerinin ayarlanması 73 9.8 LCD ekranın kontrol edilmesi 77 9.9 Sistem menüsünden çıkış 77 ii

10 Uygulama ipuçları 78 10.1 PFG- No. 41300401P sayılı uygunluk muayene raporundan uygulama ipuçları 78 11 Teknik hususlar 80 11.1 Teknik notlar 80 11.2 Teknik veriler 82 11.3 Hata mesajları 93 11.4 Hata ve Alarm Özellikleri 97 11.5 Aşınan Parçalar 98 11.6 Yedek Parçalar 98 11.7 EC Sensorunun Bertaraf Edilmesi 98 12 Bertaraf Edilme Konusunda Đpuçları 99 13 Teslimat modelleri ve aksesuarları 100 13.1 Teslimat model türleri 100 13.2 Aksesuarları 101 Ek 108 EC tipi muayene sertifikaları 108 Uygunluk Beyanatı 118 Muayene Protokolleri 119 iii

1 EX-TEC Combi Sistemi 1 EX-TEC Combi sistemi 1.1 Aşırı gaz uyarı ve ölçüm cihazı The EX-TEC Combi bir çok gaz için kullanılan kombine bir uyarı ve ölçüm cihazıdır. Aşağıdaki kısımlardan ibarettir: Temel cihaz, bünyesinde bir pompa ve dokümantasyon amaçlarına yönelik bir veri hafızası ihtiva eder. 5 adete kadar farklı gazın ölçülmesi için 4 adet sensor soketi Aşağıdaki sensorlar temin edilebilir: metan CH 4 veya propan C 3 H 8 veya nonan C 9 H 20 (*) karbon dioksit CO 2 oksijen O 2 hidrojen sülfür H 2 S karbon monoksit CO kombine H 2 S/CO sensor (*) Bu kullanım elkitabı sadece metan ölçümünü tanımlar! 1

1 EX-TEC Combi Sistemi 1.2 Uygulama alanı EX-TEC Combi cihazı aşağıdaki alanlarda kullanım için uygundur: UYARI modu Aşağıdaki alanlarda bulunan şaftlarda veya odalardaki iş alanının (atmosfer) denetimi: içme suyu tedariki (ölçme ve transfer şaftları) bölge ısıtma sistemleri telekomünikasyon şaftları atık su arıtma sistemleri (arıtma tesisleri, pompa havuzları, özütleme tankı alanları, yağmur taşma havuzları) trafik alanları erişilebilir kulvarlar Patlayıcı karışımları uyarısı *) - şaft yakınlarındaki gaz borularından sızan gaz, - yağ, kömür, doğal gaz veya LPG depolamam tesislerine yakınlık nedeniyle, - toprak dolgu alanlarına, bataklıklara, kimyasal tesisler, dolum istasyonları veya rafinerilere yakınlık nedeniyle, - Çözücü maddeleri içeren maddeler ile temizleme veya kaplama nedeniyle, - yanabilir cisimlerin kanal şebekelerine yasaklanmış tarzda dökülmesi nedeniyle (örneğin petrol sızıntıları) *) DMT01 ATEX G 002 sayılı EC prototip test sertifikası, LEL metan/propan aralığının ölçüm fonksiyonunu içerir. Oksijen azlığı /oksijen fazlası yönünde uyarı - Diğer gaz bileşenlerinde bir artış nedeniyle, - Şaftlardaki organik atıkların parçalanması nedeniyle (örneğin ıslak yapraklar) - Çıplak alevlerle yapılan kaynak ve ısıtma prosesleri nedeniyle - Havanın aşırı tüketimi nedeniyle. 2

1 EX-TEC Combi Sistemi Zehirli gazlar uyarısı - Bakteri dönüşümü nedeniyle karbon dioksit oluşması nedeniyle - Mineral suların bulunduğu alanlarda karbon dioksit oluşması nedeniyle - Havanın tükenmesi durumunda karbon dioksit oluşması nedeniyle - Atık sularda hidrojen sülfür oluşması nedeniyle - Yetersiz yanma neticesi karbon monoksit oluşması nedeniyle (örneğin hatalı ayarlanmış gazlı ısıtma sistemleri) - Otoyollar veya araba park alanlarında karbon monoksit oluşması nedeniyle. GAZ ÖLÇÜM Modu *) Gaz Konsantrasyonlarının Tayin Edilmesi Yer Tespiti - Sonda deliklerinde gaz konsantrasyonunun ölçülmesi - Hangi sonda deliğinin maksimum konsantrasyona sahip olduğunun tespit edilmesi Gaz enjeksiyonu - doğal gaz ve oksijen çekilmesi yoluyla doldurma denetimi - metan ve oksijen konsantrasyonun ölçülmesi Asal gazlı hale çevirme işlemi - azot ile yıkama ve doğal gaz çekilmesinin denetilmesi - metan ve oksijen konsantrasyonunun ölçülmesi *) 94/4/EG rehberi doğrultusunda, patlamaya karşı koruma için her hangi bir ölçme fonksiyonu yoktur. 3

1 EX-TEC Combi Sistemi 1.3 Test sertifikaları Pasif patlama koruması EX-TEC Combi cihazı Avrupa normu (CENELEC) doğrultusunda patlama koruması açısından test edilmiştir: EC prototip test sertifikası: PTB 96 ATEX 2166, ekler no. 1 ve 3 Tanımlama: II 2 G EExibd IIB T3 Test kurumu: Physikalisch - Technische Bundesan- stalt, Braunschweig Aktif patlama koruması (ölçüm fonksiyonu) EX-TEC Combi cihazı ayrıca, gaz uyarı modunda bir ölçüm fonksiyonu testine tabi tutulmuştur: EG prototip test sertifikası: Test raporu: DMT 01 ATEX G002, ilave no. 1 (ölçüm aralığı %0 - %100 EL metan/propan) PFGn 41300401 ölçüm aralığı: hacimce %0 - %25 oksijen, oksijen ölçümü eksikliği ve fazlalığı, ölçüm aralığı: hacimce %0 - %5 karbon dioksit, ölçüm aralığı: 0-500 ppm karbon monoksit ölçüm aralığı: 0-100 ppm hidrojen sülfür Test kurumu: Deutsche Montan-Technologie GmbH (DMT), Essen Bu test sertifikaları Ek kısmında sunulmaktadır. 4

1 EX-TEC Combi Sistemi 1.4 Taşıma ekipmanı TRIANGEL (ÜÇGEN BĐÇĐMLĐ) taşıma sistemi Cihazın, bir taşıma şeridi ve onuz yastığından ibaret olan hızlı ve kolay taşınma yolu. ön görünüş yan görünüş arka görünüş ÇAPRAZ BANTLI taşıma sistemi Cihazı uzun süreler için rahat bir şekilde taşımakta kullanılan ve sırt kısmında çaprazlama kesişen 2 adet taşıma şeridi. ön görünüş yan görünüş arka görünüş 5

2 Emniyet 2 Emniyet 2.1 Emniyetle alakalı notlar UYARI! EX-TEC Combi cihazı ile her zaman orijinal SEWERIN aksesuarlarını kullanın. UYARI! Her zaman hidrofobik (su seven tipte) bir filtresi bulunan bir sonda kullanın. UYARI! EX-TEC Combi cihazı ile, orijinal SEWERIN ince toz filtreleri dışında başka filtre kullanmayın. Asla aktif karbonlu filtre kullanmayın, çünkü bunlar H 2 S gazı taneciklerini toplar ve bu sebeple, uyarı özelliklerinin düzgün bir şekilde çalışmasına sebep olur. UYARI! Müsaade edilen çalışma sıcaklığının 10 C ila +40 C arasında olmasını gözleyin. 6

2 Emniyet UYARI! EX-TEC Combi cihazı sadece patlama tehlikesinin bulunmadığı bir alanda şarj edilmelidir. UYARI! Bazı konsantrasyonlar ilgili MAK değerlerini aştığı için test gazlarını sadece iyice havalandırılmış alanlarda kullanın. UYARI! EX-TEC Combi cihazı EMV yönetmeliği sınırlarını karşılamaktadır. Cihazı taşınabilir radyo ekipmanı yakınında kullanırken, lütfen bunların elkitaplarındaki talimatlara da riayet edin. 7

3 Ölçme Đşlemi 3 Ölçme Đşlemi 3.1 Cihazın tanımı Not: Cihazın kapak iç kısmında verilen tanıtım resmini açın! Öğe Tanımı Fonksiyonu 1 alarm lambası Aşağıdaki konularda ışıklı uyarı: alarm eşiklerinin aşılması hata mesajlarının gösterilmesi 2 LCD Aşağıdakilerin gösterimi: gaz konsantrasyonları menü öğeleri çalışma şartları hata mesajları 3 sonda bağlantısı Aşağıdakiler için bağlantı sonda hortumu test takımı 4 Tuş yatağı cihazı kullanımı 5 Eklentiler taşıma sistemleri: Triangel / Üçgen biçimli Çapraz şeritli 6 Çıktı gaz örneği 7 Alarm zili Aşağıdakiler ile alakalı uyarı: alarm eşiklerinin aşılması hata mesajlarının gösterilmesi 8 Arayüz Bir PC ile bağlantı için seri RS-232 arayüzü. 8

3 Ölçme Đşlemi 3.2 Cihaza Güç Verilerek Açılması cihazı her zaman temiz hava ortamında güç vererek açın. On/off Aç/Kapat tuşuna yaklaşık 3 sn süreyle basın Optik ve sesli kontrol sinyalleri (1 ve 7 no.lu öğeler) yaklaşık 3 sn süreyle çalışır LCD aydınlatması otomatik olarak yaklaşık 4 dakika süreyle açık kalır Kullanılabilir halde olan çalışma saatleri pil sembolü ve çubuk halinde görüntülenir (örneğin: 5 saat = 5 çubuk) Sisteme yerleşik (built-in) pompa sabit güçte çalışır Yazılım versiyon numarası (örneğin 2.1) ve cihaz tipi (Combi) ekranda görüntülenir Not: Aşağıda verilen tüm cihaz ekran görüntü ekranları, EX-TEC Combi cihazının 5 gazın (CH 4 - CO 2 - O 2 - H 2 S - CO) ölçümü için tamamen donatılmış olduğu varsayımını yapmaktadır. 9

3 Ölçme Đşlemi CH 4 - metan Metan gazına ait ölçüm aralığı görüntülenir: HACĐMCE %0.00 - %4.40 (%VOL) En son yaptığınız ayarlara bağlı olarak, %UEG, %LEL, %LIE, %VOL, %GAZ miktarları cinsinden bir görüntü de mümkün olabilir (Bkz. bölüm 7.6: CH 4 sensorunun ayarlanması) CO 2 - karbon dioksit Karbon dioksit gazına ait ölçüm aralığı görüntülenir: HACĐMCE %0.00- %5.00 (%VOL) En son yaptığınız ayarlara bağlı olarak, %VOL, %GAZ miktarları cinsinden bir ekran görüntülenebilir (bkz. bölüm 7.7: Ölçüm miktarının ayarlanması) O 2 - oksijen Oksijen gazına ait ölçüm aralığı görüntülenir: HACĐMCE %0.0 - %25.0 (%VOL) En son yaptığınız ayarlara bağlı olarak, miktarları cinsinden bir ekran görüntülenebilir (bkz. bölüm 7.7: Ölçüm miktarının ayarlanması) Sensor kullanım ömrünün çubuk biçiminde gösterimi (Bkz. bölüm 11.2: Teknik veriler): 8 çubuk = 100% 10

3 Ölçme Đşlemi H 2 S - hidrojen sülfür Hidrojen sülfür gazına ait ölçüm aralığı görüntülenir: 0-100 PPM (MĐLYONDA KISIM) Sensor kullanım ömrünün çubuk biçiminde gösterimi (Bkz. bölüm 11.2: Teknik veriler): 8 çubuk = 100% CO - karbon monoksit Karbon monoksit gazına ait ölçüm aralığı görüntülenir: 0-500 PPM (MĐLYONDA KISIM) Sensor kullanım ömrünün çubuk biçiminde gösterimi (Bkz. bölüm 11.2: Teknik veriler): 8 çubuk = 100% Saat / Tarih O anki saat (örneğin 17:49) ve tarih (örneğin 24.02.2000) görüntülenir: Yaptığınız okumaların dokümantasyonu için düzgün değerlerin ayarlanmış olması önemli bir husustur. Her tür sapmayı düzelterek ayarlayabilirsiniz (Bkz. bölüm 9.2: tarih/saat ayarlanması) 11

3 Ölçme Đşlemi Planlanan bir sonraki muayene / kontrol (görüntü seçimlidir) Eğer bir muayene aralığı tanzim etmiş iseniz, planlanan bir sonraki muayene tarihi (örneğin 17.04.2000) yaklaşık 3 saniye süreyle görüntülenir (Bkz. bölüm 9.3: Muayene aralığının ayarlanması) Tarih ve ayarlanmış olan çizelgeye bağlı olarak, aralıklı veya sürekli bir alarm tetiklenebilir (1 ve 7 No.lu öğeler) Alarmın zil düğmesi ile temizlenmesi veya 15 saniye süre ile beklenmesi ile cihaz ölçüm pozisyonuna geçer. Not: Eğer EX-TEC Combi cihazı şimdi otomatik olarak kapanırsa, muayene bloğu açıldığı anda muayene tarihi geçmiş demektir (Bkz. bölüm 9.4: Muayene bloğunun ayarlanması). Bir muayene yapılıncaya ve teyit edilinceye kadar cihaz ölçüm işlemine geri dönmez. 12

3 Ölçme Đşlemi 3.3 Kullanım Modları / Biçimleri GAZ UYARI modu Şaftlardaki ve odalardaki atmosferin denetlenmesi (Bkz. Bölüm 1.2: Uygulama alanları) EX-TEC Combi cihazı açılmasından hemen sonra, daima uyarı modundadır: Gösterimi: Bütün alarm eşikleri etkinleştirilir Gösterimi: Bir sonraki gaza geçiş yapmadan önce, kullanılabilir durumda olan gazların her biri görüntülenir Ardışım sırası: CH 4 - CO 2 - O 2 - H 2 S CO Her 5 saniyede, bir işaretçi olarak bir çalışma sinyali etkinleştirilir. marker. Bu sinyal hem sesli (öğe 7) ve hem de optik (öğe 1) biçimde verilir. Optik sinyal, cihazın gaz uyarı modunda çalışmakta olduğunu belirten bir kontrol olarak hareket eder. Eğer çalışma sinyali kapatılırsa, gaz konsantrasyonunun denetimi artık güvenceye alınmaz. Tehlikeli görülen alan derhal terk edilmelidir. 13

3 Ölçme Đşlemi GAZ ÖLÇÜM modu ( ) Gaz konsantrasyonlarının tayin edilmesi (Bkz. bölüm 1.2: Uygulama alanları) kullanım modu tuşuna (tip 2 cihazlar) yaklaşık 3 saniye süreyle basılınca, cihaz bu iki mod arasında geçiş yapar Tip 1 cihazlarda, pompa tuşuna yaklaşık 3 saniye süreyle basıldığında cihazın açılış işlemi yürütülür. Bu modda iken, bütün alarm eşikleri ve çalışma sinyali kapatılır pompa şimdi maksimum güçte çalışır Dikkat: (sembol yok) Bir sonraki gaza geçiş yapmadan önce, kullanılabilir durumda olan gazların her biri yaklaşık 3 saniye süreyle görüntülenir Ardışım sırası: CH 4 - CO 2 - O 2 - H 2 S CO Bu modda iken, yürütülecek olan göreve göre, cihazı pompasını pompa-tuşuna kısa sürelerle basmak suretiyle, cihazın pompasını açık ve kapalı duruma getirebilirsiniz. Not: Eğer EX-TEC Combi cihazını tamamen ve sadece bir uyarı cihazı olarak kullanmayı arzu ederseniz, GAZ ÖLÇÜM modunu devre dışı bırakabilirsiniz (Bkz. bölüm 9.5: vol.% - % hacim aralığının 100 olarak ayarlanması)! 14

3 Ölçme Đşlemi 3.4 Gazlar arasında geçiş yapılması El tuşuna tekrarlı bir şekilde basılması, gaz tipi değiştirme işleminin otomatik ve el kumandalı olarak yapılmasının ayarını sağlar. Otomatik geçiş Bir sonraki gaza geçiş yapmadan önce, kullanılabilir durumda olan gazların her biri yaklaşık 3 saniye süreyle görüntülenir: Ardışım sırası: CH 4 - CO 2 - O 2 - H 2 S CO El Kumandalı Geçiş Đmleç tuşuna basılıncaya kadar, gazların her birisi görüntülenir. Bir imleç tuşuna basılınca, bir sonraki gaza geçiş yapılır: Ardışım sırası (imleç yukarı): CH 4 - CO 2 - O 2 - H 2 S CO Not: Cihaz UYARI modunda iken, otomatik geçiş yapılması daima önceliğe sahiptir! Eğer cihaz el kumandalı çevirme modunda ise ve yaklaşık 10 saniye süreyle her hangi bir tuşa basılmamış ise, kendiliğinden otomatik geçiş moduna geri döner! 15

3 Ölçme Đşlemi 3.5 Alarmlar Tehlikeli Cisimlere Ait Teknik Kurallar (TRGS 402 ve 900)" Dokümanı, çalışma ortamındaki havada bazı limit değerlerin denetlenmesini ve bunlara riayet edilmesini gerektirir. Sadece UYARI modunda iken, EX-TEC Combi cihazı üç farklı alarm tipine sahiptir: bir optik (öğe 1), bir akustik (öğe 7) ve biri de LCD aydınlatması biçimini alan (öğe 2) uyarı; bunlar cihaz açıldığında gözükür: AL1, AL2, AL3 Ölçülen gaz konsantrasyonu eşik değerini aşarsa veya sabit bir değer altına düştüğünde, Bütün gazlarla birlikte anlık değer alarmı gözükür: CH 4 - CO 2 - O 2 - H 2 S CO KZW Ayarlanabilir bir zaman süresi içinde (örneğin 15 dakika) ortalaması alınan gaz konsantrasyonu, belirlenen eşik değeri aşmış ise; Aşağıdaki zehirli gazlarla birlikte kısa süreli değer alarmı gözükür: CO 2 - H 2 S CO LZW 8-saatlik çalışma vardiyası boyunca ortalaması alınan gaz konsantrasyonu sabit bir limit değeri aştığında; Aşağıdaki zehirli gazlarla birlikte uzun dönemli değer alarmı gözükür: CO 2 - H 2 S CO 16

3 Ölçme Đşlemi 3.6 Anlık değer alarmları (AL1, AL2, AL3) EX-TEC Combi cihazı gaz-uyarı modunda iken sürekli olarak alarma hazırlık durumundadır Bu durum, LCD ekranda iki sembol ile görüntülenir: Alan dışı ve alarm eşiği Bir eşik seviye aşılır aşılmaz bu alarm hemen tetiklenir Alarm Eşiklerinin Görüntülenmesi eşik değeri tuşuna basılı tutulması, söz konusu gaz türü için ayarlanmış olan alarm eşiklerini görüntüler Metan CH 4 alarm eşikleri (fabrika ayarları) AL1 = HACĐMCE %0.90 (%VOL) = %20 LEL AL2 = HACĐMCE %2.20 (%VOL) = %50 LEL Karbon Dioksit CO 2 alarm eşikleri (fabrika ayarları) AL1 = HACĐMCE %0.50 (%VOL) (MAK değeri) AL2 = HACĐMCE %1.00 (%VOL) 17

3 Ölçme Đşlemi Oksijen O 2 alarm eşikleri (fabrika ayarları): AL1 = HACĐMCE %18.0 AL2 = HACĐMCE %23.0 AL1 alarm eşiği, değer eşik seviyesinin altına düştüğünde tetiklenir Hidrojen sülfür H 2 S alarm eşikleri (fabrika ayarları): AL1 = 10 PPM (MAK değeri) AL2 = 20 PPM Karbon monoksit CO alarm eşikleri (fabrika ayarları): AL1 = 30 PPM (MAK değeri) AL2 = 60 PPM Not: Fabrikada ayarlanan eşik değerlerini, kendi bireysel tercihlerinize göre değiştirebilirsiniz (Bkz. Bölüm 9.7: Alarm eşiklerinin ayarlanması)! 18

3 Ölçme Đşlemi Alarm eşiklerinin tetiklenmesi AL1 alarmı (Örnek: CH 4 ) Bu alarm eşiğinin aşılması şunları tetikler: - optik alarm (öğe 1) - sesli alarm (öğe 7) - LCD ekranda AL1 görüntülenmesi Aralık tonu cihazın çalışma sinyalinden açıkça fark edilebilecek tiptedir. AL1 alarmı kaldırılabilir, optik alarm (öğe 1) ise kalmaya devam eder Eğer konsantrasyon bu alarm eşiğinin altına düşerse, optik ve sesli alarmlar (1 ve 7 No.lu öpeler) kapanır AL2 alarmı (Örnek: CH 4 ) Bu alarm eşiğinin aşılması şunları tetikler: - optik alarm (öğe 1) - sesli alarm (öğe 7) - LCD ekranda AL2 görüntülenmesi sürekli ton cihazın çalışma sinyalinden açıkça fark edilebilecek tiptedir. AL2 alarmı kaldırılamaz Eğer konsantrasyon bu alarm eşiğinin altına düşerse, ötmeye başlayan alarm (AL1) kaldırılabilir / kapatılabilir 19

3 Ölçme Đşlemi AL3 alarmı (Örnek: CH 4 ) eğer ölçüm aralığının uç tarafı aşılmış ise, optik ve sesli alarmlar (1 ve 7 No.lu öğeler) tetiklenir ve LCD ekranda AL3 gözükür sürekli ton cihazın çalışma sinyalinden açıkça fark edilebilecek tiptedir. AL3 alarmı da kaldırılamaz eğer gaz konsantrasyonu ölçüm aralığı uç değerinin altına düşerse, AL3 alarm Reset edilir / kapatılır ve AL2 alarm etkinleştirilir Not: AL3 alarmı, cihazı GAZ-ÖLÇÜM moduna geçirmek veya cihazı kapatmak suretiyle bastırılabilir! Not: GAZ-UYARI modunda, üst ölçme aralığı değerini aşan %0-100 LEL metan konsantrasyonları ölçüm doğruluğunu etkileyebilir. Bu ölçüm aralığında AL3 alarmının tetiklenmesinden sonra, cihaz daha sonra her hangi bir şekilde kullanımdan önce iyice muayene edilmeli gereklidir (Bkz. Bölüm 5.1 Denetleme, test, muayene, bakım ve tamir işlemleri). Bu işlemin takip eden günlerde de tekrar edilmesi gereklidir. 20

3 Ölçme Đşlemi Not: GAZ-UYARI modunda iken ve sıfırın altındaki sıcaklıklarda, yüksek sıcaklıklarda ve yüksek nem içeren ortamlarda çalışma yapılmakta ise, aşağıdaki yorumlara riayet edilmelidir: Sıfır derecenin altındaki sıcaklıklar, metan ve propan sensorlarının sıfır noktasında değerlerin daha az görüntülenmesine (-10 C de %4 e kadar) yol açar. Bu durum, alarm eşiklerinin bunlara denk gelecek şekilde daha düşük ayarlanması ile telafi edilebilir Metan sensorunun kuru bir gazla ayarlanması yapılırken, yüksek sıcaklıklar ve yüksek nispi nem (> %90) ortamı, değerlerin daha az görüntülenmesine yol açabilir (ölçülen değerin %30 una kadar). Bu durum, alarm eşiklerinin buna denk gelecek şekilde daha düşük ayarlanması ile telafi edilebilir Not: CO veya H 2 S ölçüm aralığında AL3 alarmının tetiklenmesinden sonra, cihazın her hangi bir ilave kullanımdan önce muayene edilmesi zorunludur (Bkz. Bölüm 5.1 Denetleme, test, muayene, bakım ve tamir işlemleri). 21

3 Ölçme Đşlemi Özet Kısaca bütün alarm eşikleri (fabrika ayarları) ve alarmın kaldırılması yolları: Alarm gösterimleri Ön-alarm AL1 Ana alarm AL2 AL3 Aralığı sonu Teyit CH 4 0,90 %VOL 2,20 %VOL 4,40 %VOL %20 LEL %50 LEL %100 LEL C 3 H 8 0,34 %VOL 0,86 %VOL 1,7%VOL CH 920 0,15 %VOL 0,35 %VOL 0,7 %VOL CO 2 0,50 %VOL 1,00 %VOL 5,00 %VOL O 2 * 18,0 %VOL 23,0 %VOL 25,0 %VOL H 2 S 10 PPM 20 PPM 100 PPM CO 30 PPM 60 PPM 500 PPM NH 3 50 PPM 75 PPM 100 PPM * Đstisna: Oksijen O 2 ile, her iki eşik bir ana alarm biçimini alır. Eğer değeri hacimce %18.0 (vol.%) eşiğinin altına düşerse, AL1 alarmı tetiklenir. 22

3 Ölçme Đşlemi 3.7 Kısa süreli değer alarmı (KZW), uzun süreli değer alarmı (LZW), minimum ve maksimum değerler (MIN/MAX) Gaz uyarı modunda Aç/Kapat tuşuna kısa bir süreyle basın MIN/MAX - minimum ve maksimum değerler Ekseriya, bir çalışma anında o zamana kadar elde edilen sadece minimum veya maksimum konsantrasyonların ekranda gösterilmesi ilgi konusu olmaktadır. Bunlar, cihazın açıldığı son andan itibaren bütün gazlar için görüntülenebilir. MIN değeri (Örnek: CO 2 ) Cihazın en son açıldığı andan beri elde edilen minimum konsantrasyon değeri (örneğin 0.25 %VOL) görüntülenir LCD üzerinde MIN gözükür Đmleç yukarı tuşuna basılması sizi bir sonraki görüntü ekranına aktarır. MAX değeri (Örnek: CO 2 ) Cihazın en son açıldığı andan beri elde edilen maksimum konsantrasyon değeri (örneğin 0.75 %VOL) görüntülenir LCD üzerinde MAX gözükür Đmleç yukarı tuşuna basılması sizi bir sonraki görüntü ekranına aktarır. 23

3 Ölçme Đşlemi KZW kısa süreli değer alarmı Bu denetim modu, genelde 15 dakika olan bir ortalama alma dönemine dayanmaktadır (Bkz. bölüm 8.5: Kısa dönemli değer aralığının ayarlanması). Đlgili zehirli gazın bu ortalama dönemindeki toplam konsantrasyonu, MAK değeri ve aşma faktörü çarpımını asla geçmemelidir. Gaz MAK değeri Faktör karbon dioksit CO 2 hacimce %0.50 4 hidrojen sülfür H 2 S 10 ppm 1 karbon monoksit CO 30 ppm 2 Örnek: 15 dakika süreyle sabit bir şekilde > hacimce %2.00 (= 4 x hacimce %0.50) okumasının elde edilmesi, bir KZW alarmını (ana alarm) tetikler ve bu alarm kapatılamaz. KZW (Örnek: CO 2 ) Cihazın en son açıldığı andan beri elde edilen güncel kısa dönemli değer (örneğin 0.30 %VOL) görüntülenir LCD ekranda KZW gözükür Đmleç yukarı tuşuna basılması sizi bir sonraki görüntü ekranına aktarır 24

3 Ölçme Đşlemi LZW - uzun dönemli değeri alarm Bu denetleme modu, 8 saat süreli bir vardiya süresine dayalı olarak işlev yapar. Đlgili zehirli gazın tüm vardiya süresince gözlenen toplam konsantrasyonları MAK değerini asla aşmamak zorundadır. Örnek: 8 saatlik süre boyunca sabit bir şekilde > hacimce %0.50 okumasının elde edilmesi, bir LZW alarmını (ana alarm) tetikler ve bu alarm kapatılamaz. LZW (Örnek: CO 2 ) Cihazın en son açıldığı andan beri elde edilen güncel uzun dönemli değer (örneğin 0.10 %VOL) görüntülenir LCD ekranda LZW (öğe 2) gözükür Şu işlemlerle aşağıdaki değerlerin ekran gösterimi kaybolur: - Aç/Kapat tuşuna kısa bir süreyle basılırsa - Yaklaşık 10 saniye süreyle her hangi bir tuşa basılmazsa Not: Bu alarmların her ikisi de (KZW ve LZW) cihazı GAZ ÖLÇÜM moduna geçirmek suretiyle veya cihazı kapatmak suretiyle bastırılabilir. 25

3 Ölçme Đşlemi 3.8 Sıfır noktası ayarlanması Eğer EX-TEC Combi cihazı temiz hava ile yıkama işleminden sonra sıfır noktasından sapmakta ise (toleranslara bakın), bu durum el ile düzeltilebilir. Sıfır noktası tuşuna basılması, görüntülenen gaz için sıfır noktasını ayarlar (ölçüm aralığı ucundan maksimum %5) Eğer sıfır noktası ayarlanamaz ise, sensorun ayarlanması zorunludur (Bkz. bölüm 7: Ayarlar menüsü) CO 2 sıfır noktası Karbon dioksit için sıfır noktası HACĐMCE %0.04 (%VOL) şeklindedir, ve normal temiz havadaki konsantrasyonu bu seviyededir. 3.9 Aydınlatma ve Zıtlık Aydınlatma Lamba tuşuna tekrarlı bir şekilde basılması, LCD aydınlatmasını açık ve kapalı hale çevirir. 4 dakika sonra, aydınlatma otomatik olarak tekrar kendi kendine kapanır. 26

3 Ölçme Đşlemi Zıtlık Lamba tuşuna ve bir imleç tuşuna birlikte basılması, LCD ekranın zıtlığını artırır veya azaltır En son ayarlama cihaz kapansa bile hafızada muhafaza edilir 3.10 Çalışma saati gösterimi ve pil alarmı Çalışma saati gösterimi Ölçüm esnasında her iki imleç tuşuna birlikte basılması, geri kalan çalışma saati adetini gösterir (örneğin 5 saat) Bu ekran (pil sembolü ve çubuk) yaklaşık 10 saniye sonra otomatik olarak kaybolur Pil alarmı Pil şarjı belli bir eşik değerinin altına düşerse ekranda bu simge gözükür; alarm lambası yanıp söner ve sesli bir sinyal çalar Pil alarmı ortadan kaldırılabilir Pil sembolü tetiklendiğinde, geriye en az 15 dakikalık bir çalışma süresi kalmıştır Bu zaman süresi sesli olarak çiftli bir ötme sesi ile vurgulanır. Bundan sonra, cihazın yeniden şarj edilmesi gereklidir (Bkz. bölüm 4: Şarj işlemi) 27

3 Ölçme Đşlemi 3.11 Cihazın kapatılması Aç/Kapat (on/off) tuşuna yaklaşık 3 saniye süreyle basın Optik ve sesli kontrol sinyalleri (Öğe No. 1 ve 7) yaklaşık 3 saniye süreyle çalışır Geri kalan çalışma saatleri bir pil sembolü ve çubuk biçiminde görüntülenir (örneğin 5 saat = 5 çubuk) 28

4 Şarj Đşlemleri 4 Şarj Đşlemi 4.1 Şarj ve şarj bakımı Şarj işlemi Cihaz tam kapasitede şarj edildiğinde, pompa çalışır olduğu halde maksimum 9.5 saatlik bir çalışma süresine sahiptir. Cihazı şarj etmek için, HS 1.2 A şarj istasyonuna ihtiyacınız vardır (resme bakınız). Bu şarj cihazı bir atölyede veya acil durum aracında kullanılabilir. HS 1.2 A şarj istasyonunun yan kenarında aşağıdaki bağlantı soketleri bulunabilir: AC/DC adaptörü M4 100-240 V~, Araç şarj kablosu M4 12 V = montajlı tip, Araç şarj kablosu M4 12 V = taşınabilir tip, Araç şarj bağlantısı M424 V = montajlı tip. EX-TEC Combi cihazını kapalı konuma getirin ve şarj cihazına yerleştirin. Aşağıdaki görünüm ekran satırlarında gözükür: Cihaz hala daha geri kalan 5 saat kullanım süresine (= 5 çubuk) sahiptir ve tam kapasiteyle şarj edilmesi 3 saat daha sürer. Eğer cihazı tam kapasiteyle şarj edilmiş ise, bütün çubuklar gözükür ve sayısal görünüm kaybolur. Şarj bakımı Cihaz tam kapasiteyle şarj edildiğinde, otomatik olarak kendisini kapatır. Gelecek seferde ihtiyaç duyuluncaya kadar cihaz şarj adaptöründe bırakılabilir. 29

4 Şarj Đşlemleri 4.2 Kendi kendine boşalma Eğer cihaz kapatıldığında şarj adaptörüne takılı değilse, bu durum nikel kadmiyum pilinin kendi kendine boşalmasına ve geri kalan çalışma süresinin azalmasına sebep olur. Maksimum 30 gün sonra, cihaz geride hiç çalışma saati kalmadığını belirtir, ve bu durumda yeniden şarj edilmelidir. Not: Kısa süreli kullanım ve daha sonra kullanıma ara verilmesi, uzun sürede hafıza etkisi adı verilen ve kullanılabilir fiili akü kapasitesinin ekranda görüntülenenden daha az olan durumun meydana gelebileceği anlamına gelir! Bu durumun karşı tedbirini almak için, EX-TEC Combi cihazını düzenli olarak (örneğin ayda bir kez) tamamen boşaltabilirsiniz: cihazı, kendisini tekrar kapatıncaya kadar açık halde bırakın ve daha sonra yeniden şarj edin! 30

5 Test / Bakım 5 Test / bakım Not: Gaz uyarı cihazlarının, kullanım öncesinde veya her vardiya öncesinde kullanıcı tarafından her zaman test edilmesi zorunludur. Fakat bunun minimum 4 ayda bir kez yapılması gereklidir. Bu test, şu hususları kapsamalıdır: Pil şarjı Çevre gaz şartları ve test gazları ile ekranda elde edilen görünüm durumları (Teknik bülten BGI 518) Not: DIN EN 50073 ve EN 45544-4 direktifleri, taşınabilir gaz uyarı cihazlarının (EX-TEC Combi cihazı bunlardan birisidir) Kullanım Talimatlarında ve kullanımdan hemen önce test edilmeleri gerektiğini belirtir. Test kapsamına dahil edilmesi gerekli olan hususlar, arazi kalibrasyon cihazı ve test gazı kullanmak suretiyle, sıfır noktası ve görüntü hassaslığı hususlarını ihtiva eder. Not: Çeşitli türlerde gazlara ait kalibrasyon verilerinin saklandığı hallerde, bunlara denk gelen test gazları kullanmak suretiyle ekran görüntüsü doğruluğu testleri yürütülmelidir (Bkz Bölüm 5.3). 31

5 Test / Bakım 5.1 Fonksiyon testi, görüntü doğruluğunun test edilmesi, bakım Lütfen, aşağıdaki gerekli ve öngörülen cihaz kontrol testlerini göz önüne alın: EN 50073 EN 45544-4 BGI518(T023) BGI 836 (T021) / Sadece Almanya da geçerlidir DVGW çalışma belgesi G 465-4 / Sadece Almanya da geçerlidir Test işlemi ayrıca kullanılan aksesuarları da kapsar. Yürütülen testler ve diğer faaliyetler belgelendirilmeli ve bu belgeler en az bir yıl süreyle muhafaza edilmelidir. DVGW G 465-4 (Teknik Đletişimler referansı) tarafından gerek görülen ve tanımlanan testler aşağıdaki bölümlere ayrılır: Ne? Kim? Ne zaman? Đşlevsel test Kullanıcı Đşe başlamadan önce Görüntü doğruluğunun test edilmesi (ayarlama) Servis yapılması (bakım, gereken her tür parça) uzman veya uzman şirket SEWERIN, uzman veya yetkili şirket Günlük ila yarı yıllık arası yıllık; kusurlu cihazlar üzerinde Fonksiyon testi Bu test, cihazın en basit biçimdeki testidir ve işe başlamadan önce kullanıcı tarafından yürütülmesi zorunludur. Aşağıdaki öğeleri içerir: sonda sistemlerini de içeren harici durum testi fonksiyon testlerinin kontrolleri pil şarjı pompa ve emme girişinin muayene edilmesi pompa fonksiyonu sıfır noktası test gazı besleme görüntü ekranı. 32