ULUSLARARASI KATILIMLI 2. TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU SEMPOZYUMU YÜKSEK TEKNOLOJİ TIBBI ve HEKİM-HASTA İLİŞKİSİ 2. SYMPOSIUM ON MEDICAL ETHICS AND LAW WITH INTERNATIONAL PARTICIPATION HIGH TECH MEDICINE AND THE PHYSICIAN-PATIENT RELATIONSHIP 12-13 Ekim 2006 / 12-13 October 2006 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ DEONTOLOJİ VE TIP TARİHİ ANABİLİM DALI/ TIP ETİĞİ ve TIP HUKUKU DERNEĞİ ISTANBUL UNIVERSITY ISTANBUL MEDICAL FACULTY DEPARTMENT OF MEDICAL ETHICS AND MEDICAL HISTORY/ SOCIETY FOR MEDICAL ETHICS AND LAW İstanbul Üniversitesi Merkez Bina Doktora Salonu Istanbul University, Central Building, Doctorate Hall İletişim Dr. Hakan ERTİN E-mail: hakanertin@gmail.com GSM: 0-532-3217177 1
12 Ekim 2006-12 October 2006 İstanbul Üniversitesi Merkez Bina Doktora Salonu Istanbul University, Central Building, Doctorate Hall SALON A / HALL A 9.00-10.00 Açılış Konuşmaları - Opening Ceremony OTURUM / SESSION 1 10.00-10.20 Yekta Ülgen Ayşegül Demirhan Erdemir Sağlık Kuruluşlarında Teknoloji ve Risk Yönetimi Technology and Risk Management in Healthcare Institutions 10.20-10.30 Tartışma Discussion OTURUM / SESSION 2 Zuhal Okuyan 10.30-10.50 Şebnem Korur Fincancı Hekim-Endüstri İlişkisinde Meslek Örgütlerinin Yeri The Role of Professional Bodies in Physician-Industry Relationship 10.50-11.00 Tartışma Discussion OTURUM / SESSION 3 Hanzade Doğan 11.00-11.20 John Harris Stem Cell Research and Human Enhancement Kök Hücre Araştırması ve İnsanın Önemsenmesi 11.20-11.30 Tartışma - Discussion 2
OTURUM / SESSION 4 Öztan Öncel 11.30-11.50 Hakan Hakeri Kök Hücre Araştırmaları, Klonlama ve Türk Hukuku Stem Cell Researches, Cloning and Turkish Law 11.50-12.00 Tartışma Discussion OTURUM / SESSION 5 Yaman Örs 12.00-12.20 John Blair No-One Dies in Pain Who had a Good Doctor İyi Bir Hekimi Olan Hiç Kimse Acı ile Ölmez 12.20-12.30 Tartışma - Discussion 12.30 13.30 ÖĞLE YEMEĞİ / LUNCH OTURUM / SESSION 6 13.30-13.50 Esin Kahya Nil Sarı Gelişen Bilim ve Teknolojinin Günümüz Etik Prensipleri ile İlişkisi Relationship between Improving Science and Technology, and Todays Ethical Principles 13.50-14.10 Akile Gürsoy 14.10-14.30 Darryl Macer Kültürlerarası Tıp Etiği Tartışmaları Crosscultural Debates in Medical Ethics Challenges and Opportunities for the Implementation of the Universal Declaration of Bioethics and Human Rights across Asia and the Pacific Asya dan Pasifiğe İnsan Hakları ve Biyoetik Evrensel Deklarasyonunun Uygulanması ile İlgili Zorluklar ve Fırsatlar 3
14.30-14.50 Güler Temizkan Tıpta Genetik Mühendisliği Uygulamaları ve Etik Genetic Engineering in Medicine and Ethics 14.50-15.00 Tartışma - Discussion 15.00-15.20 Kahve Arası-Coffee Break OTURUM / SESSION 7 Akile Gürsoy 15.20-15.40 Brigitte Tag Legal and Ethical Relevance of Neuroimaging in Brain Research Beyin Araştırmasında Nörolojik Görüntülemenin Hukuki ve Etik İlgisi 15.40-16.00 Yaman Örs Kuramdan Uygulamaya Psikiyatri ve Felsefede "Şarlatanlık "Charlatanism" in Psychiatry and Philosophy: from Theory to Practice 16.00-16.20 Hanzade Doğan Tıpta Gelişen Teknolojilerle İlintili İkilemler ve Rasyonalizasyon Konuları Ethical Dilemmas Relevant to New Technologies in Medicine and Topics of Rationalization 16.20-16.40 Arın Namal Hastanın Şikâyet Hakkı ve Sağlık Hizmetlerinde Şeffaflık Talebi The Right of Complaint of the Patient and Request of Transparency in Health Services 16.40-16.50 Tartışma - Discussion 4
12 Ekim 2006-12 October 2006 İstanbul Üniversitesi Merkez Bina Sergi Salonu Istanbul University, Central Building, Exhibition Hall SALON B / HALL B OTURUM / SESSION 8 İlter Uzel 13.30-13.50 Zuhal Okuyan Olumlu ve Olumsuz Yönleriyle Tıpta Yüksek Teknoloji ve Tıp Eğitimi High Technology in Medicine and Medical Education: Positive and Negative Effects 13.50-14.10 Yıldırım Gülhan Hekimlik Uygulamalarında Yüksek Teknolojinin Kullanımı ve Etik Sorunlar Use of High Technology in the Medical Practices and Ethical Problems 14.10-14.30 Hakan Ertin, Bülent Özaltay İnsanın Kendine Yabancılaşması; Hastadan Müşteriye... One's Self Allienation; from Patient to Customer 14.30-14.50 Esin Karlıkaya Çağdaş Tıpta Klinik Etik Danışmanlık Hizmetlerinin Temelleri The Basis of Clinical Ethics Consultation Services in Contemporary Medicine 14.50-15.00 Tartışma Discussion 15.00-15.20 Kahve Arası-Coffee Break 5
OTURUM / SESSION 9 Fatih Selami Mahmutoğlu 15.20-15.40 Nevzat Alkan Görüntüleme Teknolojisindeki Gelişmeler ve Adli Tıbbi Sorunlar The Developments of Medical Imaging Technology and Medicolegal Problems 15.40-16.00 Erhan Büken 16.00-16.20 Öztan Öncel Adli Bilimlerde Yüksel Teknoloji Kullanımıyla ilgili Etik Sorunlar The Ethical Problems of Using High Technology in Forensic Science Eski ve Yeni Türk Ceza Yasalarına Göre Organ Aktarmalarının Deontolojik Açıdan İrdelenmesi A Deontological Study of Organ Transplantations to Old and New Turkish Penal Laws 16.20-16.40 İbrahim Başağaoğlu Gen Teknolojisinin Gelişimiyle İlgili Psikiyatride Deontolojik Sorunlar Deontological Problems in the Psychiatry Relevant to the Development of Gen Technology 16.40-16.50 Tartışma - Discussion 6
OTURUM / SESSION 10 13 Ekim 2006-13 October 2006 İstanbul Üniversitesi Merkez Bina Doktora Salonu Istanbul University, Central Building, Doctorate Hall SALON A / HALL A Ali Haydar Bayat 9.00-9.20 Çetin Aşçıoğlu (Yargıtay Onur Üyesi) Hekimlerin Sorumluluğunda Kusur ve Belirlenmesi Fault in the Responsibility of Physician and its Determination 9.20-9.40 Fatih Selami Mahmutoğlu 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu'ndaki Yeni Düzenlemeler Işığında Tıbbi Müdahalelerde Hekimin Ceza Sorumluluğu Penal Responsibility of Physician in the Medical Practices According to the Turkish Penal Law Numbered 5237 9.40-10.00 Zafer Zeytin Sorumluluk Hukuku ve Tıptaki Yeni Teknonoloji Uygulamaları Problems under Private Law and Applications of New Technology in Medicine 10.00-10.20 Sibel İnceoğlu Ötanazi ve Hukuk: Dünyadaki Son Gelişmeler Euthanasia and Law: Recent Developments in the World 10.20-10.30 Tartışma - Discussion 10.30-10.50 Kahve Arası-Coffee Break 7
OTURUM / SESSION 11 Berna Arda 10.50-11.10 Gülsüm Önal 11.10-11.30 Adnan Ataç Etik Açıdan Psikiyatride Yüksek Teknoloji Tıbbı High Tech Medicine in Psychiatry from the point of Ethics Yüksek Biyoteknolojinin Sinirbilim Uygulamalarında Kullanımı ve Etik Yaklaşımlar The Use of High Biotechnology in Neuroscience and Ethical Considerations 11.30-11.50 Ayten Altıntaş Biyomedical Araştırmalar Etik Kurallarında Karşılaştırılabilir Sonuçlar ve Kabul Edilebilir Külfet In the Ethical Rules of Biyomedical Researches Comparable Results and Acceptable burden 11.50-12.00 Tartışma - Discussion 12.00-13.00 Öğle Yemeği - Lunch OTURUM / SESSION 12 13.00-13.20 Ali Haydar Bayat Esin Kahya Hekimlik Yaşantımda Gözlemlediğim Etik Dışı Davranışlar Non-Ethical Conducts that I Observe During My Medical Profession 13.20-13.40 Nil Sarı Hekim-Hasta İlişkisinde Etik İlkelerin Uygulanabilmesi için Gereken Erdemler Virtous Behavior to be Observed in Mutual Patient- Physician Relationship 8
13.40-14.00 Selim Kadıoğlu Miri Etik : 21. Yüzyılın İlk Yıllarında Türkiye de Etik Kavramına Yönelik Resmi Yaklaşım www.ethics.gov.tr : The Governmental Approach to the Concept of Ethics in Turkey in Early 21 st Century 14.00-14.20 İlter Uzel Diş Hekimliğinde Hasta-Hekim İlişkisinde Yeni Ufuklar New Horizons in the Patient-Physician Relationship in Dentistry 14.20-14.30 Tartışma - Discussion 14.30-14.50 Kahve Arası-Coffee Break OTURUM / SESSION 13 Oturum Başkanı Chairperson Ayten Altıntaş 14.50-15.10 Berna Arda Biyoteknoloji ve Etik Biotechnology and Ethics 15.10-15.30 Yasemin Oğuz Tıpta Yüksek Teknoloji, Tekhné Etiği ve Akılcı Sınırlar High Technology, Ethics of Tekhné and Rational Limitations in Medicine 15.30-15.50 Zuhal Özaydın, Hidayet Sarı 15.50-16.10 Dilek Aslan Yüksek Teknolojinin Tıpta Avantaj ve Dezavantajları Advantages and Disadvantages of High Medical Technology Yüksek Teknolojinin Uluslararası Sağlığa Etkileri International Health Influences of High Technology 16.10-16.20 Tartışma Discussion 16.20-16.40 Kapanış Oturumu Closing Session 9
13 Ekim 2006-13 October 2006 İstanbul Üniversitesi Merkez Bina Sergi Salonu Istanbul University, Central Building, Exhibition Hall SALON B / HALL B OTURUM / SESSION 14 9.00-9.20 Sevgi Şar Arın Namal Eczacı-Hasta İletişiminin Etik Yönleriyle İncelenmesi Ethical Analysis of Pharmacist-Patient Communication 9.20-9.40 Gülbin Özçelikay Farmakovijilans ve Eczacı Sorumluluğunun Etik Boyutu Ethical Dimension of Pharmacovigilance and Pharmacist Responsibility 9.40-10.00 Semih Şemin İlaç ve Etik Pharmaceuticals and Ethics 10.00-10.20 Murat Civaner Hekim-İlaç Şirketi İlişkileri Physician-Pharmaceutical Company Relationships 10.20-10.30 Tartışma - Discussion 10.30-10.50 Kahve Arası-Coffee Break 10
OTURUM / SESSION 15 Bayhan Çubukçu 10.50-11.10 Mebrure Değer Türkiye'de Uygulanan Yardımcı Üreme Teknolojilerinin Sosyal ve Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi Social and Economical Evaluation of the Assisted Reproductive Technologies Applied in Turkey 11.10-11.30 Nüket Örnek Büken Biyoetik Açıdan Yardımcı Üreme Teknolojileri ve Postmenopozal Gebelik Assisted Reproductive Technology and Postmenopausal Pregnancy Regarding the Biomedical Ethics 11.30-11.50 Serap Şahinoğlu Yardımcı Üreme Tekniklerinin Kadın Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi Evaluation of Artificial Reproduction with Woman Perspective 11.50-12.10 Funda Kadıoğlu Hasta Hekim İlişkisinin Değişen Yüzü: Trepandan Karbon Nanotüplerin Mikrosensörlerine Uzanan Bir Yolculuk The Changing Profile of Patient-Physician Relations: A Journey from Trepan to Carbon Nanotubes s Microcensors 12.10-12.20 Tartışma - Discussion 12.20-13.00 Öğle Yemeği - Lunch 11
OTURUM / SESSION 16 Yasemin Oğuz 13.00-13.20 Emel Mercan İrgil Bağışıklama, Yüksek Teknoloji ve Etik Sorunlar Immunization, High Technology and Ethical Dilemmas 13.20-13.40 Kadircan Keskinbora Göz Hastalıklarında Yüksek Teknoloji ve Etik Sorunlar High Technological Methods in Ophthalmology and Ethical Problems 13.40-14.00 Ömür Elçioğlu Radyasyon Onkolojisinde Hekimin Dili Physician s Language in Radiation Oncology 14.00-14.20 Elif Atıcı, Ayşegül Demirhan Erdemir Kanser Hastalarına Kaliteli Sağlık Hizmeti Sunumunda Etik Sorunlar Ethical Dilemmas in the Quality Health Care of Cancer Patients 14.20-14.40 Rengin Dramur Tıpta Teknoloji ve Etik Technology in Medicine and Ethics 14.40-15.00 Tartışma - Discussion 12
Moderatörler ve Konuşmacılar / Moderators and Speakers Alkan, Nevzat, Doç. Dr. (İstanbul Üniv., İstanbul Tıp Fak. Adli Tıp AD Altıntaş, Ayten, Prof. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Arda, Berna, Prof. Dr. (Ankara Üniv., Tıp Fak., Deontoloji AD-Ankara) Aslan, Dilek, Doç. Dr. (Hacettepe Üniv., Tıp Fak., Halk Sağlığı AD Ankara) Aşçıoğlu, Çetin (Yargıtay Onur Üyesi Ankara) Ataç, Adnan, Doç. Dr. (GATA, Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Ankara) Atıcı, Elif, Uz. Dr. (Uludağ Üniv, Tıp Fak., Deontoloji AD Bursa) Başağaoğlu, İbrahim, Prof. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Bayat, Ali Haydar, Prof. Dr., (Ege Üniv., Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD İzmir) Blair, John, Dr. (Glascow İngiltere) Büken, Erhan, Yrd. Doç.Dr (Başkent Üniv, Tıp Fak, Adli Tıp AD - Ankara) Büken Örnek, Nüket, Doç. Dr. (Hacettepe Üniv, Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Ankara) Civaner, Murat, Uz. Dr. (Ankara Üniv., Tıp Fak., Deontoloji AD - Ankara) Çubukçu, Bayhan, Prof. Dr., (İstanbul Üniv., Eczacılık Fak., Emekli Öğretim Üyesi Değer, Mebrure, Prof. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak., Emekli Öğretim Üyesi Demirhan Erdemir, Ayşegül, Prof. Dr. (Uludağ Üniv, Tıp Fak., Deontoloji AD Bursa) Doğan, Hanzade, Doç. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Dramur, Rengin, Prof. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Elçioğlu, Ömür, Doç. Dr. (Osmangazi Üniv, Tıp Fak., Deontoloji AD-Eskişehir) Ertin, Hakan, Dr. (Serbest Hekim Fincancı Korur, Şebnem, Prof. Dr., (İstanbul Üniv, İstanbul Tıp Fak, Adli Tıp AD Gülhan, Yıldırım, Uz. Dr. (İstanbul Tabip Odası, Etik Kurul Üyesi Gürsoy, Akile, Prof. Dr., (Yeditepe Üniv., Antropoloji Bölüm Başkanı Hakeri, Hakan, Doç. Dr., (Selçuk Üniv., Hukuk Fak., Ceza ve Ceza Usul Hukuku AD Konya) Harris, John, Prof. Dr. (Manchester Üniversitesi İngiltere) İnceoğlu, Sibel, Doç. Dr. (Marmara Üniv., Hukuk Fak., Anayasa Hukuku AD İrgil Mercan, Emel, Doç. Dr. (Uludağ Üniv, Tıp Fak., Halk Sağlığı AD Bursa) Kadıoğlu, Funda, Dr. (Çukurova Üniv., Dişhekimliği Fak., Ortodonti AD Adana) Kadıoğlu, Selim, Yrd.Doç.Dr. (Çukurova Üniv., Tıp Fak., Deontoloji AD Adana) Kahya, Esin, Prof. Dr. (Ankara Üniv, Dil ve Tarih Coğrafya Fak, Bilim Tarihi AD Ankara) Karlıkaya, Esin, Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Keskinbora, Kadircan, Doç. Dr. (Serbest Göz Hekimi Macer, Darryl, Prof. Dr. (Tsukuba Üniversitesi Japonya) Mahmutoğlu, Fatih Selami, Doç. Dr. (İstanbul Üniv., Hukuk Fak., Ceza ve Ceza Usul Hukuku AD Namal, Arın, Doç. Dr. (İstanbul Üniv., İstanbul Tıp Fak., Deontoloji ve Tıp Tarihi AD 13
Okuyan, Zuhal, Prof. Dr. (Dokuz Eylül Üniv., Tıp Fak. Emekli Öğretim Üyesi İzmir) Oğuz, Yasemin, Prof. Dr. (Ankara Üniv., Tıp Fak., Deontoloji AD-Ankara) Önal, Gülsüm, Uz. Dr. (İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü Öncel, Öztan, Prof. Dr. (İstanbul Üniv., İstanbul Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD İstanbul Örs, Yaman, Prof. Dr. (Akdeniz Üniv., Tıp Fak., Deontoloji AD Antalya) Özaltay, Bülent, Uz. Dr. (İstanbul Üniv., İstanbul Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Özaydın, Zuhal, Doç. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak., Deontoloji ve Tıp Tarihi AD- Özçelikay, Gülbin, Prof. Dr. (Ankara Üniv, Eczacılık Fak, Eczacılık İşletmeciliği AD Ankara) Sarı, Hidayet, Prof.Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak., Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD- Sarı, Nil, Prof. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Şahinoğlu, Serap, Doç. Dr. (Ankara Üniv., Tıp Fak., Deontoloji AD Ankara) Şar, Sevgi, Prof. Dr. (Ankara Üniv, Eczacılık Fak, Eczacılık İşletmeciliği AD Ankara) Şemin, Semih, Doç. Dr. (Dokuz Eylül Üniv., Tıp Fak., Tıp Etiği AD İzmir) Tag, Brigitte, Prof. Dr. (Zürih Üniversitesi İsviçre) Temizkan, Güler, Prof. Dr. (İstanbul Üniv. Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği Araştırma ve Uygulama Merkezi Başkanı Uzel, İlter, Prof. Dr. (Çukurova Üniv. Dişhekimliği Fak Dekanı Adana) Ülgen, Yekta, Prof. Dr. (Boğaziçi Üniv. Biyomedikal Mühendislik Enstitüsü Başkanı Zeytin, Zafer, Doç. Dr. (Akdeniz Üniv., Hukuk Fak., Medeni Hukuk AD Antalya) 14