UYGULAMA REHBERĠ (Ekonomik Yatırımlar için)

T.C. GIDA TARIM ve HAYVANCILIK BAKANLIĞI Tarım Reformu Genel Müdürlüğü KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESĠ PROGRAMI UYGULAMA REHBERĠ (Ekonomik Yatırımlar için) ( 7. ETAP ) 04/09/2012 tarihli ve 28401 Sayılı Resmi Gazete de Yayınlanan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Kapsamında Tarıma Dayalı Yatırımların Desteklenmesi Hakkındaki Tebliğ (Tebliğ No: 2012/64) Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kampüsü EskiĢehir Yolu 9. Km 06060 Lodumlu-ANKARA Tel: (312) 258 79 07 258 79 32 Faks: (312) 258 79 33 www.tarimreformu.gov.tr Ankara 2012 2011-2015 Döneminde de; Ulusal Tarım Stratejisi ve Kırsal Kalkınma Planı kapsamında, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı, Tarıma Dayalı Yatırımların Desteklenmesi Programı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. 1

ĠÇĠNDEKĠLER I. UYGULAMA ESASLARI II. HĠBE BAġVURU FORMU III. ĠġLETME PLANI IV. HĠBE SÖZLEġMESĠ V. UYGULAMA REHBERĠ EKLERĠ 2

(I) UYGULAMA ESASLARI (Ekonomik Yatırımlar için) 3

GĠRĠġ... 6 I BĠRĠNCĠ BÖLÜM... 7 A. AMAÇ... 7 B. KAPSAM... 7 C. DAYANAK... 7 D. TANIMLAR... 7 II ĠKĠNCĠ BÖLÜM... 9 A. KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESĠ PROGRAMI UYGULAMA BĠRĠMLERĠ... 9 B. BAġVURU/PROJE SAHĠBĠ VE YATIRIMCILAR... 9 III ÜÇÜNCÜ BÖLÜM... 10 A. YATIRIM KONULARI:... 8 B. UYGULAMA ĠLLERĠ... 12 C. YATIRIM SÜRESĠ...12 IV DÖRDÜNCÜ BÖLÜM... 15 A. BAġVURU SAHĠPLERĠNDE ARANACAK ÖZELLĠKLER:... 15 B. BAġVURUDA BULUNAMAYACAKLAR... 14 V BEġĠNCĠ BÖLÜM... 17 A. YATIRIM TUTARI VE DESTEKLEME ORANI... 17 VI ALTINCI BÖLÜM... 17 A. HĠBE DESTEĞĠ KAPSAMINDAKĠ PROJE GĠDER HESAPLARI... 17 B. HĠBE DESTEĞĠ VERĠLEN PROJE GĠDER KALEMLERĠ... 17 C. ĠNġAAT ĠġLERĠ ALIM GĠDERLERĠ :... 185 D. MAKĠNE EKĠPMAN VE MALZEME ALIM GĠDERLERĠ... 17 E. PROJE KAYNAKLARINDAN KARġILANAMAYAN GĠDERLER... 21 F. AYNĠ KATKILAR...18 VII YEDĠNCĠ BÖLÜM... 22 A. BAġVURU SÜRESĠ :... 22 B. BAġVURACAKLARA SAĞLANACAK TEKNĠK DESTEK :... 22 C. BAġVURULACAK YERLER :... 22 D. BAġVURU ġeklġ :... 22 VIII SEKĠZĠNCĠ BÖLÜM... 25 A. BAġVURULARIN ĠL DÜZEYĠNDE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ... 25 B. ĠDARĠ UYGUNLUK AÇISINDAN ĠNCELENMESĠ... 24 C. BAġVURU SAHĠBĠ, ORTAKLARI VE PROJENĠN UYGUNLUĞU AÇISINDAN ĠNCELENMESĠ... 28 D. ÖN DEĞERLENDĠRME KRĠTERLERĠ AÇISINDAN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ... 30 E. GENEL DEĞERLENDĠRME KRĠTERLERĠ AÇISINDAN AÇISINDAN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ... 32 F. ĠL PROJE DEĞERLENDĠRME RAPORU... 32 G. HĠBE BAġVURUSUNUN REDDEDĠLME NEDENLERĠ... 37 IX DOKUZUNCU BÖLÜM... 37 A. NĠHAĠ DEĞERLENDĠRME KARARI... 37 B. DEĞERLENDĠRME SONUÇLARININ AÇIKLANMASI... 38 C. TATBĠKAT PROJELERĠ VE KESĠN BÜTÇELERĠN HAZIRLANMASI... 38 D. HĠBE SÖZLEġMESĠ... 39 E. HĠBE SÖZLEġMELERĠNDE TEMĠNAT ALINMASI... 39 F. HĠBE SÖZLEġMESĠ AKDĠ... 40 G. HĠBENĠN NĠHAĠ TUTARI... 40 H. YÜKÜMLÜLÜKLERĠN YERĠNE GETĠRĠLMEMESĠ... 40 4

X ONUNCU BÖLÜM... 42 A. PROJE UYGULAMALARININ ĠZLENMESĠ... 42 B. SATIN ALMA VE UYGULAMA SÖZLEġMELERĠ... 41 C. PROJE HARCAMALARININ KONTROLÜ...43 D. ÖDEMELER... 47 E. PROJE HESAPLARI... 49 F. HĠBE SÖZLEġMESĠNDE YAPILACAK DEĞĠġĠKLĠKLER... 49 G. BÜTÇE ĠÇĠ DEĞĠġĠKLĠKLER...47 H. UYGULAMA SORUMLULUĞU... 50 I. PROJE ĠLE SAĞLANAN EKĠPMANLARIN MÜLKĠYETĠ... 50 XI ONBĠRĠNCĠ BÖLÜM... 50 A. DENETĠM... 50 B. CEZAĠ HÜKÜMLER... 50 XII ONĠKĠNCĠ BÖLÜM... 50 A. DĠĞER DESTEKLERDEN YARARLANMA... 51 B. PROGRAMIN UYGULANMASINA ĠLĠġKĠN YAYINLAR...48 XIII ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM... 509 A. HĠBE BAġVURU FORMU EKLERĠNE AĠT LĠSTE... 519 Not : Ġçindekiler menüsünde Ctrl tuģuna basılı tutarak listeden gitmek istediğiniz konuya tıklamanız gerekmektedir. 5

GĠRĠġ Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından, Ulusal Tarım Stratejisi Kırsal Kalkınma Plan çerçevesinde, doğal kaynaklar ve çevrenin korunmasını dikkate alarak, kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayi entegrasyonunun sağlanması için küçük ve orta ölçekli iģletmelerin desteklenmesi, tarımsal pazarlama altyapısının geliģtirilmesi, gıda güvenliğinin güçlendirilmesi, kırsal alanda alternatif gelir kaynaklarının oluģturulması, yürütülmekte olan kırsal kalkınma çalıģmalarının etkinliklerinin artırılması ve kırsal toplumda belirli bir kapasitenin oluģturulması amacıyla Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı uygulamaya konulmuģtur. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında, tabandan yukarıya doğru yaklaģımla katılımcılığı sağlayan, yerel kapasiteyi ve örgütlenmeyi geliģtiren, istihdam yaratma potansiyeli olan, üretici gelirlerini artıran ve çeģitlendiren, tarıma dayalı küçük ve orta ölçekli sanayinin geliģmesini ve yaygınlaģtırılmasını esas alan projelerin yanı sıra kırsal altyapının rehabilitasyonuna yönelik projeler ile üretime yönelik makine-ekipman alımı projeleri de desteklenmektedir. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında yürütülecek olan 7. etaba ait Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Tebliğ gereğince; 81 il kapsamında kırsal alanda ekonomik ve sosyal geliģmeyi sağlamak için gerçek ve tüzel kiģilerin ekonomik yatırımlara yönelik olarak bu rehberde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda hazırlayacakları hibe baģvurularının il ve Bakanlık düzeyinde değerlendirilmeleri sonucunda uygun bulunanlar programa alınacak ve hibeye esas proje tutarlarının % 50 si hibe desteği olarak program bütçesinden karģılanacaktır. Bu uygulama rehberi, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Teblğ No= 2012/64) gereğince uygulamanın yapılacağı 81 proje ilinde, ekonomik yatırım konularında hibe baģvurusunda bulunmak isteyen gerçek ve tüzel kiģilerin proje hazırlamalarını kolaylaģtırmak ve baģvurularında yol göstermek amacıyla hazırlanmıģtır. 6

BĠRĠNCĠ BÖLÜM A. Amaç -Bu Tebliğin amacı; doğal kaynaklar ve çevrenin korunmasını dikkate alarak, kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayi entegrasyonunun sağlanması için küçük ve orta ölçekli iģletmelerin desteklenmesi, tarımsal pazarlama altyapısının geliģtirilmesi, gıda güvenliğinin güçlendirilmesi, kırsal alanda alternatif gelir kaynaklarının oluģturulması, yürütülmekte olan kırsal kalkınma çalıģmalarının etkinliklerinin artırılması ve kırsal toplumda belirli bir kapasitenin oluģturulmasına iliģkin usul ve esasları belirlemektir. B. Kapsam - Tebliğ, kırsal alanda ekonomik ve sosyal geliģmeyi sağlamak için, gerçek ve tüzel kiģilerin ekonomik faaliyete yönelik yatırımlarının desteklenmesi amacıyla yapılması gerekenlere iliģkin hususları kapsar. C. Dayanak - Bu Tebliğ, 18/4/2006 tarihli ve 5488 sayılı Tarım Kanunu, 18/1/2011 tarihli ve 2011/1409 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının eki Kırsal Kalkınma Desteklemeleri Kapsamında Tarıma Dayalı Yatırımlar ile Makine ve Ekipman Alımlarının Desteklenmesine ĠliĢkin Karara dayanılarak hazırlanmıģtır. D. Tanımlar - Bu rehberde geçen; a) Avan proje: BaĢvuru konusu olan tesise ait vaziyet planı ile tesisin ihtiyaçlarına göre elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plan ve kesitlerin yer aldığı projeyi, b) Bakanlık: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, c) Genel müdürlük: Tarım Reformu Genel Müdürlüğünü, ç) Gerçek kiģi baģvurusu ve yatırımı: BelirlenmiĢ nitelikleri taģıyan birey tarafından yapılacak baģvuru ve gerçekleģtirilecek yatırımları, d) Hibe sözleģmesi: Proje sahipleri ile il müdürlüğü arasında imzalanan ve hibeden yararlanma esasları ile tarafların yetki ve sorumluluklarını düzenleyen sözleģmeyi, e) Hibeye esas proje tutarı: Tebliğde belirtilen kriterleri sağlayan hibe desteği verilecek giderler toplamını, f) Ġl müdürlüğü: Ġl gıda tarım ve hayvancılık müdürlüğünü, g) Ġl proje değerlendirme komisyonu: Vali yardımcısı baģkanlığında; il gıda tarım ve hayvancılık müdürlüğü, il özel idaresi genel sekreterliği, il çevre ve Ģehircilik müdürlüğü, ticaret borsası, ziraat odası baģkanlığı ile ihtiyaç duyulması halinde proje konusuna göre belirlenecek diğer ilgili üniversite, sivil toplum kuruluģu ve kamu kurumu temsilcilerinden en az beģ kiģiden oluģturulan ve bu Tebliğ kapsamında ilinde yapılan hibe baģvurularını değerlendiren komisyonu, ğ) Ġl proje yürütme birimi: Ġl düzeyinde programın tanıtımından, projelerin uygulamasından ve tamamlanan projelerin izlenmesinden sorumlu olan, yapılacak iģ ve iģlemleri il müdürlüğü adına yürüten ve ilgili Ģube müdürü ile il müdürlüğü elemanları ve gerektiğinde diğer kamu kurumu elemanlarının görevlendirilmesi ile oluģturulan en az üç kiģilik birimi, h) Ġlerleme raporu: Yatırımcı tarafından hazırlanıp üç ayda bir il müdürlüğüne teslim edilen iģ gerçekleģme raporunu, ı) Merkez proje değerlendirme komisyonu: Ġl proje değerlendirme komisyonu tarafından yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda uygun görülen proje baģvurularını, bu Tebliğde yer alan esaslar doğrultusunda değerlendiren ve Genel Müdürlükçe oluģturulan komisyonu, i) Nihai rapor: Yatırımcı tarafından yatırıma ait fiili uygulamaların tamamlanmasını takiben son ödeme talebi evrakı ile birlikte hazırlanıp il müdürlüğüne teslim edilen raporu, j) Ödeme icmal tablosu: Yalnız bir yatırıma ait olan o dönemin inģaat ödemeleri ile makine, ekipman ve malzeme ödemelerini kapsayan tabloyu, k) Program: Kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programını, l) Proje: Hibe desteğinden yararlanabilmek için belirlenmiģ nitelikleri sağlayan gerçek ve tüzel kiģilerin gerçekleģtirecekleri yatırım projelerini, 7

m) Proje toplam tutarı: Program kapsamında hibeye esas proje tutarı ile tamamı yatırımcı tarafından gerçekleģtirilen ayni katkı tutarının toplamını, n) Tarımsal ürün: Tütün hariç tüm bitkisel ürünleri, hayvansal ürünleri ve su ürünlerini, o) Tatbikat projesi: BaĢvuru konusu olan tesisin ihtiyaçlarına göre arazi ve zemin etüdleri yapılmıģ, yapı elemanları kesitlerinin ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inģaat sistem ve gereçleriyle teknik özelliklerinin belirtildiği, mimari, statik, elektrik, sıhhi tesisat projeleri ile maliyet hesapları dahil her türlü ayrıntıyı içeren projeyi, ö) Tüzel kiģi baģvurusu ve yatırımı: BelirlenmiĢ nitelikleri sağlayan bireylerin yasal olarak oluģturdukları ortaklıklar tarafından yapılacak baģvuru ve gerçekleģtirilecek yatırımları, p) Uygulama sözleģmesi: Yatırımcılar ile proje kapsamında satın aldıkları makine, ekipman ve malzeme ile inģaat iģlerini sağlayan yükleniciler arasında yapılacak akdi, r) Yatırımcı: Bu Tebliğ kapsamında proje hazırlayıp baģvuruda bulunan ve baģvurusu kabul edilerek hibe sözleģmesi imzalayan gerçek ve tüzel kiģileri, s) Yüklenici: Hibe sözleģmesi akdedilen yatırım projesi kapsamında yatırımcılar tarafından satın alınacak makine, ekipman ve malzeme ile inģaat iģlerini sağlayan bağımsız kiģi ve kuruluģları, Ģ) Vaziyet Planı: BaĢvuru konusu olan tesisin parsel üzerinde gösterildiği ölçekli bir yerleģim planı ve toplam inģaat alanını belirten planı, t) Yeni Tesis Projesi: Tarımsal ürünlerden belli bir ürünün iģlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik imar planı mevcut, temelden yapılacak inģaat ve makine alımını kapsayan projeyi, u) Kapasite Artırımı ve Teknoloji Yenileme Projesi: ÇalıĢma ve üretim izinleri dahil tüm yasal izinleri alınmıģ, faal olan veya olmayan bir tesisin herhangi bir üretim prosesinin iyileģtirmesine yönelik olarak hibeye esas proje kapsamında makine-ekipman alımını ve hibeye esas proje tutarının %10'u kadar inģaat giderini kapsayan projeyi, ü) Tamamlama Projesi: Tarımsal ürünlerden belli bir ürün veya ürün grubunun iģlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik olarak inģaatına baģlanılmıģ, inģaatı yarım kalmıģ tesislerin inģaatının tamamlanması ve gerekli makine ekipmanın alımını içeren projeleri ya da inģaatı tamamlanarak yapı kullanım izni alınmıģ tesislerin makine ekipman alımlarını kapsayan projeyi, v) Yatırımın Niteliği: Yeni tesis/tamamlama/kapasite artırımı teknoloji yenileme projesini, y) Program Teklif Listesi: Ġlin önceliklerine göre sıralanmıģ sektörel bazdaki proje konularına göre oluģturulan gruplar ile bu grupların içinde büyükten küçüğe nihai puan sırasına göre yer alan projeleri içeren listeyi, z) Tebliğ: 04/09/2012 tarihli ve 28401 sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Kapsamında Tarıma Dayalı Yatırımların Desteklenmesi Hakkındaki 2012/64 sayılı Tebliği, ifade eder. 8

ĠKĠNCĠ BÖLÜM A. KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI UYGULAMA BİRİMLERİ a. Genel Müdürlük - Bu Tebliğ kapsamındaki çalıģmaları Bakanlık adına Genel Müdürlük yürütür. Program kapsamında yapılacak çalıģmaların kontrolüne, idari, mali, mühendislik ve çevresel uygulamalarla uyumlu bir Ģekilde yürütülmesine destek verir. - Program ile ilgili olarak, yıllık yatırım programı ve bütçe teklifi hazırlıkları, bu tekliflerin ilgili Bakanlık birimlerine iletilmesi ve bu tekliflerin kabulü için gerekli çalıģmaları yapar. - Programın izleme ve değerlendirmesini yapar veya yaptırır. b. İl Müdürlüğü - Program kapsamındaki çalıģmaların Bakanlık adına 46 ncı maddede belirtilen sorumlulukların idari, mali, hukuki, mühendislik ve çevresel uygulamalarla uyumlu bir Ģekilde yürütülmesini ve program kapsamında yapılacak tüm çalıģmaların il bazında uygulanmasını, izlenmesini, sekreteryasını ve koordinasyonunu sağlar. c. İl Proje Değerlendirme Komisyonu ve İl Proje Yürütme Birimi; Ġl Proje Değerlendirme Komisyonu a) Proje sahiplerinin ve projelerin uygunluğunu kontrol eder, baģvuruları ön değerlendirme ve genel değerlendirme kriterleri açısından inceler, tüm yatırım tekliflerinin nihai puanlarını tespit eder, değerlendirme raporlarını ve sonuç tablolarını hazırlar, program teklif listelerini belirler. b) BaĢvuruların, Tebliğe, uygulama ve değerlendirme rehberine uygun olarak il düzeyinde değerlendirilmesinden sorumludur. Komisyon en az beģ kiģiden oluģturulur. Ġl Proje Yürütme Birimi; a) Ġl düzeyinde programın tanıtımı, projelerin uygulanması ve biten projelerin beģ yıl süreyle izlenmesi ile ilgili olarak yapılacak iģ ve iģlemleri il müdürlüğü adına yürütür. Bu birim; ilgili Ģube müdürü ve elemanları ile gerektiğinde diğer kamu kurumu elemanlarının görevlendirilmesi ile en az üç kiģiden oluģur. b) Ġl düzeyinde proje hazırlanması aģamasında potansiyel baģvuru sahiplerini program hakkında ve proje baģvurularının hazırlanması konusunda bilgilendirir. c) Ġl proje değerlendirme komisyonunda görev alabilir. ç) BaĢvuruların hibe sözleģmesine bağlanması aģamasında hibe sözleģmesi ve eklerinin uygunluğunu inceler. d) Projelerin uygulamasını bu tebliğ, yürürlükteki ilgili mevzuat ve bu amaçla genel müdürlük tarafından hazırlanan uygulama rehberi, satın alma kitabı ve genelgeler hükümleri doğrultusunda kontrol eder, izler ve değerlendirir. B. BAŞVURU/PROJE SAHİBİ VE YATIRIMCILAR : BaĢvuru/Proje sahipleri ilgili tebliğ ve bu tebliğ uyarınca hazırlanan uygulama rehberi, satın alma kitabı ve kendilerine iletilen tüm dokümanlarda belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda hibe baģvurusu ve eki dokümanları hazırlamak ve sunmakla sorumludurlar. Bu dokümanlarda belirtilen nitelikleri taģıyan tüm gerçek ve tüzel kiģiler proje sahibi olarak program hibe desteğinden yararlanmak amacıyla baģvuruda bulunabilir. Hibe baģvurusuna ait yapılan değerlendirmeler sonucunda uygunluk kriterlerini sağlayan ve değerlendirme sonucunda yeterli bulunan proje sahipleri, potansiyel yatırımcı olarak hibe sözleģmesi akdine davet edilir. Hibe sözleģmesi imzalayan yatırımcılar, yatırımların proje amaçlarına uygun olarak yapılmasından, uygulamaların hibe sözleģmesinde belirtilen usul ve esaslara göre gerçekleģtirilmesinden, doğru olarak belgelendirilmesinden ve belgelerin muhafazasından sorumludur. 9

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programı yatırım konuları: A. Yatırım konuları Program, tarıma dayalı yatırımların desteklenmesi programı ile ilgili aģağıdaki ekonomik yatırım konuları nı kapsar: 1 - Tarımsal ürünlerin iģlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik yeni yatırım tesislerinin yapımı, 2- Tarımsal ürünlerin iģlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik mevcut faal olan veya olmayan tesislerin kapasite artırımı ve teknoloji yenilenmesine yönelik yatırımlar, 3- Tarımsal ürünlerin iģlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik kısmen yapılmıģ yatırımların tamamlanmasına yönelik yatırımlar, 4- Çelik silo ve soğuk hava deposu yatırımları, 5- Alternatif enerji kaynakları kullanan yeni seraların yapımına yönelik yatırımlar, 6-Tebliğ kapsamında bulunan konularla ilgili tarımsal faaliyetlere yönelik yapılmıģ veya yapılacak tesislerde kullanılmak üzere, alternatif enerji kaynaklarından jeotermal, biyogaz, güneģ ve rüzgar enerjisi üretim tesisleri, 7- Koyun, keçi ve manda konularında sabit yatırım projeleri, 8-Hayvansal orijinli gübrelerin iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlar, hibe desteği kapsamında değerlendirilir. - Yatırımcılar bu Tebliğ kapsamında ekonomik yatırım konularında ülke genelinde sadece bir adet proje başvurusunda bulunabilir. - Daha önce bu program ile ilgili olarak 30/10/2009 tarihli ve 27391 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Çerçevesinde Tarıma Dayalı Yatırımların Desteklenmesi Tebliği (Tebliğ No: 2009/47) ve 11/3/2011 tarihli ve 27871 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Kapsamında Tarıma Dayalı Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Tebliğ No:2011/9) kapsamında hibe desteğinden yararlanmış olan tesisler için bu Tebliğ kapsamında hibe başvurusunda bulunulamaz. - 2009/47 ve 2011/9 nolu tebliğler kapsamında hibe desteğinden yaralanmış olan yatırımcılar farklı konularda veya farklı parselde olması şartıyla aynı konuda başvuruda bulunabilir. - Kısmen yapılmıģ tesislerin tamamlanmasına yönelik baģvuruların hibe desteği kapsamında değerlendirilebilmesi için, mutlaka baģvuruya söz konusu olan yatırımın orijinal amacıyla aynı ve yasal izinlerinin alınmıģ olması gerekir. Alternatif enerji kaynaklarından jeotermal, biogaz, güneş ve rüzgar enerjisi üretim tesisleri; -Tebliğde yer alan yatırım konularıyla ilgili yeni tesis başvurularında projenin bir unsuru olması halinde hibe desteği kapsamında değerlendirilir. -Tebliğde yer alan yatırım konularıyla ilgili mevcut bir tesisin (mevcut tesisin program kapsamında gerçekleştirilmiş olması şartı aranmaz) enerji ihtiyacını karşılamaya yönelik başvuru olması halinde; hibe başvuru formunda yatırımın niteliği kapasite artırımı ve teknoloji yenileme, projenin konusu AEÜ (Alternatif enerji üretim tesisi) olarak belirtilmelidir. -Enerji üretim tesisine ait enerji nakil hattı; hibeye esas yatırım tesisi ile aynı parselde yer alması şartıyla hibe kapsamında değerlendirilir. -Ürün atıkları, katı yakıtlar, doğal gaz, likit gaz gibi maddelerin yakılması sonucu elde edilecek enerji alternatif enerji olarak değerlendirilmez. *Program kapsamında tarımsal ürünlerin üretimine yönelik hibe desteği verilmez. Ġlk ürünün iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlara hibe desteği verilir. 10

*Tarımsal ürünlerin iģlenmesi kapsamında, baģka bir yatırım tesisinde ilk iģlemesi yapılan mamul ürünün ikincil iģlenmesine ve paketlenmesine yönelik yatırım teklifleri hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. (Sert kabuklu meyveler bu madde kapsamında değildir.) Örneğin çay, zeytinyağı, un vb. gibi başka bir yatırım tesisinde işlenmiş, mamul haline getirilmiş ürünlerin program kapsamında yapılacak yatırımlarla sadece paketlenmesine yönelik tekliflere hibe desteği verilmez. Kanatlı, büyükbaģ ve küçükbaģ hayvanların etlerinin iģlenmesinde karkas et birinci ürün olup tanımları aģağıdaki gibidir. Kanatlı Karkası: Tekniğine uygun olarak kesilmiģ, tüyleri yolunmuģ, içi boģaltılmıģ, baģ ve ayakları kesilmiģ,yıkama ve soğutma iģlemi görmüģ,suyu sızdırılmıģ bir bütün halindeki kasaplık kanatlı hayvan gövdesidir. Büyük ve Küçük BaĢ Karkası: Kasaplık hayvanın kanının akıtılıp yüzüldükten, iç organları boģaltılıp, baģ ve ayaklarından ayrıldıktan sonra elde edilen gövdesidir. Hayvansal ürün olarak derinin işlenmesine yönelik yatırım tesislerinde birinci ürün olarak pikle deri ve kromlu deri hariç sadece tuzlu yaş veya kuru (Hava kurusu, tuzlu kuru, don kurusu) ham derinin işlendiği tesisler hibe desteği kapsamındadır. Ham derinin tanımı aşağıdaki gibidir. Ham Deri: Hayvanlardan yüzülmüģ ve koruma iģlemleri dıģında iģlem görmemiģ derilerin tamamını kapsamaktadır. Deri iģleme tesisine yönelik hibe baģvuruları yatırım yerinin organize sanayi bölgesi olması Ģartıyla kabul edilir. Tarımsal ürünler bitkisel, hayvansal ve su ürünlerini kapsamaktadır. Hayvansal orijinli gübreler, hayvanların dıģkıları ile yataklıklarının artıklarından oluģan karıģımdır. (Ahır gübresi veya çiftlik gübresi) Hayvansal orijinli gübrelerin iģlenmesi ve paketlenmesine yönelik yeni tesis, kapasite artırımı ve teknoloji yenileme ile tamamlama proje baģvurularına hibe desteği verilmektedir. Ancak yeni tesis veya tamamlama hibe baģvurularında sunulan projede mutlaka iģleme ve paketleme üniteleri birlikte yer almalıdır. Yeni tesis veya tamamlama kapsamında sadece iģleme veya sadece paketleme tesisi baģvurularına hibe desteği verilmez. Gübre toplayıcı ve taģıyıcı iģlevi yapan kendinden hareketli ya da çekilir tip makine ve ekipman hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. Aynı ürünün iģlenmesine veya aynı makine ve ekipman kullanılarak aynı ürün grubundaki farklı ürünlerin iģlenmesine (Örn: Tıbbi ve Aromatik bitkiler, bakliyat ya da reçel, pekmez ve bal paketleme gibi) yönelik yatırım tesisi için aynı proje sahibi tarafından tek bir baģvuru yapılır. Örneğin, sütün iģlenmesine yönelik olarak peynir, yoğurt, tereyağı gibi veya zeytinin iģlenmesine yönelik olarak zeytinyağı, salamura zeytin, zeytin ezmesi gibi aynı üründen değiģik mamullerin üretilmesine yönelik olarak yatırım yapmak üzere proje teklifi yapabilir. Aynı proje kapsamında farklı ürün ya da ürün gruplarının iģlenmesi ve paketlenmesine yönelik proje teklifi yapılamaz Örneğin, sütün iģlenmesine yönelik faaliyette bulunan bir iģletmede meyve, sebze gibi baģka bir ürünün iģlenmesi ya da paketlenmesi gibi bir proje baģvurusu yapılamaz. Ancak, ilgili mevzuatına uygun olması koģuluyla soğuk hava depolarında farklı ürün ya da ürün gruplarının depolanmasına yönelik projeler kabul edilir. 11

*Tarımsal ürünlerin iģlenmesi, depolanması ve paketlenmesi için kısmen yapılmıģ tesislerin tamamlanmasına yönelik baģvuruların hibe desteği kapsamında değerlendirilebilmesi için, mutlaka baģvuruya söz konusu olan yatırımın orijinal amaçla aynı ve yasal izinlerinin alınmıģ olması gerekir. Örneğin, Süt ĠĢleme Tesisi için baģvuru yapılacaksa, mevcut tesisin baģlangıçta da süt iģleme tesisi amacı ile inģasına baģlanmıģ olması, yasal izinlerin bu amaçla alınmıģ olması Ģartı aranılacaktır. *Kısmen yapılmıģ tesislerin tamamlanmasına yönelik baģvurulara ait yatırım yeri organize sanayi bölgesi, tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi veya küçük ihtisas sanayi sitesinde ise iģletmenin uygulayacağı konu ile uyumlu olduğunu gösteren belge bu yerlere ait ilgili yönetim kurulundan alınmalıdır. Üretim kapasitesine uygun soğuk hava ve/veya Ģoklama ünitesi bulunmayan büyük baģ, küçük baģ ve kanatlı hayvan kesimhaneleri, su ürünleri, et ve süt iģleme tesisi projeleri hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. Yasal mevzuata uygun bir soğuk hava ve/veya Ģoklama deposuna sahip olunduğu belgelenen baģvurular ise söz konusu soğuk hava deposunun, tesisin yapılacağı parselde yer alması ve tesis ile bir bütünlük arz etmesi halinde hibe desteği kapsamında değerlendirilir. Örneğin faal olan bir soğuk hava deposu iģleten yatırımcı et iģleme tesisi için baģvuruda bulunduğunda soğuk hava deposunun tesis ile aynı parselde yer alması halinde projede soğuk hava deposu bulunması Ģartı aranmaz. Program kapsamında daha önce hibe desteğinden yararlanan yatırımcılar; Yeni tesisler için; - Daha önce bu program kapsamında hibe desteğinden yararlandığı ürün ya da ürün grubu için; farklı parselde yer alması Ģartıyla bu tebliğ kapsamında hibe baģvurusunda bulunabilirler. Ancak daha önceden hibeden yaralanmıģ olduğu ürün veya ürün grubu ile ilgili baģvuru yapabilmeleri için uygulanan projenin nihai rapora bağlanmıģ ve yasal izinlerinin alınmıģ olması Ģarttır. -Farklı tarımsal ürün veya ürün grubu için hibe baģvurusunda bulunabilirler. -Aynı parselde farklı ürün veya ürün grubuna ait bir hibe baģvurusunda bulunulması halinde yapılması düģünülen tesisin parseldeki mevcut tesis / tesislerden bağımsız olması Ģarttır. Faal tesisler için; -Daha önce bu program ile ilgili olarak yayımlanan 2009/47 ve 2011/9 nolu tebliğler kapsamında hibe desteğinden yararlanmıģ olan tesisler için bu tebliğ kapsamında hibe baģvurusunda bulunamazlar. Faal olmayan tesisler için; -Daha önce bu program ile ilgili olarak yayımlanan tebliğler kapsamında hibe desteğinden yararlanan ancak çeģitli nedenlerle faaliyette olmayan tesisler için kapasite artırımı ve teknoloji yenileme konusunda hibe baģvurusu yapamazlar. *Kapasite artırımı ve teknoloji yenileme baģvurularında yapılacak ünite mevcut tesisle aynı parselde yer almalıdır. -Alternatif enerji kaynaklı (Jeotermal, biyogaz, güneģ ve rüzgar) sera baģvuruları yeni tesis olarak yapılır. -Alternatif enerji dönüģtürme tesisleri ile sera yapımı projesinin birlikte tek bir yatırım proje teklifi olarak verilmesi gerekir. -Alternatif enerji içermeyen sera yapımına yönelik yatırım proje baģvuruları kabul edilmez. -Ancak, mevcut seralar için sadece alternatif enerji kullanımına yönelik baģvuru yapılabilir ve bu baģvurular kapasite artırımı ve teknoloji yenileme konusu olarak değerlendirilir. 12

-Daha önce alternatif enerji kaynaklı sera ile ilgili olarak yeni ya da kapasite artırımı ve teknoloji yenileme konusunda hibe desteğinden yararlanan yatırımcılar aynı sera ile ilgili hiçbir konuda baģvuru yapamazlar. Alternatif enerji kaynaklı yeni sera baģvurularında; - Topraklı seralarda dekara maliyet en fazla 67.000 TL/da, - Topraksız seralarda dekara maliyet en fazla 89.000 TL/da, - Topraksız sislemeli cam seralarda dekara maliyet en fazla 117.000 TL/da olmalıdır. -Un konusunda yeni tesis projesi baģvuruları kabul edilmez. -Karma yem konusunda yeni tesis projesi baģvuruları kabul edilmez. -Kütlü pamuk konusunda teknoloji yenileme ve kapasite artırımı dıģındaki baģvurular kabul edilmez. -Çay konusunda sadece yaģ çay üretiminin yapıldığı Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin illerindeki baģvurular kabul edilir. Zeytinyağı konusunda; -Yeni tesis projesi baģvuruları kabul edilmez. -Tamamlama projesi baģvurularında sunulan projelerin iki fazlı sistem olması Ģartı aranır. -Kapasite artırımı-teknoloji yenileme projesi baģvurularında iki fazlı tesisler ile üç fazlı tesislerin iki fazlı sisteme dönüģtürülmesine yönelik projeler değerlendirilir. -Kapasite artırımı-teknoloji yenileme konusuda yapılan baģvurularda prina havuzu inģaat kısıtları oranında (%10) destekleme kapsamında değerlendirilir. -Program kapsamında depolama tesisi olarak sadece çelik silo ve soğuk hava depolarına hibe desteği verilmektedir. -Doğal yapılar için depolama baģvurusu kabul edilmez. -Silo baģvurusu mevcut bir tesisin (un fabrikası, yem fabrikası vb.) bir ünitesi olarak yapılıyor ise hibe baģvuru konusu kapasite artırımı ve teknoloji yenileme, bağımsız bir tesis olarak yapılıyor ise yeni tesis olarak kabul edilir. -Mevcut bir tesisin ünitesi olarak yapılacak silo baģvurularında mevcut tesise ait yapı kullanma izin belgesinin de baģvuru ekinde sunulması gerekmektedir. Bu silo inģaatı yapı ruhsatına tabi ise yapı ruhsatının ilk ödeme talebi ekinde sunulması gerekmektedir. Soğuk hava deposu baģvurusu mevcut bir tesisin (süt iģleme, et iģleme vb.) bir ünitesi olarak yapılıyor ise hibe baģvuru konusu kapasite artırımı ve teknoloji yenileme, bağımsız bir tesis olarak yapılıyor ise yeni tesis olarak kabul edilir. Mevcut bir tesisin ünitesi olarak yapılacak soğuk hava deposu baģvurularında mevcut tesise ait yapı kullanma izin belgesinin de baģvuru ekinde sunulması gerekmektedir. Bu soğuk hava deposu inģaatı yapı ruhsatına tabi ise yapı ruhsatının ilk ödeme talebi ekinde sunulması gerekmektedir. Soğuk hava depolarında depolama alanı 750 m2 den düģük olamaz. (Bireysel baģvurular hariç.) Sera, silo ve soğuk hava deposu tesisleri için tamamlama konusunda hibe baģvurusu yapılamaz. Kapasite artırımı ve teknoloji yenileme baģvurularında (yatırım yerine bu tesisin bir unsuru olarak yapılacak silo veya soğuk hava deposu dahil) mevcut tesise faaliyeti ile iliģkili olarak bankalarca kullandırılmıģ kredi karģılığında ipotek konulmuģ ise; ilgili bankadan olumlu görüģ yazısı sunulması halinde, bu ipotek baģvurunun reddedilme nedenleri arasında sayılmaz. Meyve ve/veya sebze (kayısı, incir, domates, biber vb.) kurutma tesisi projelerinin iklimlendirme unsurlarını içermesi Ģarttır. *Koyun, keçi ve manda konularında sabit yatırım projeleri desteklenir. 13

- Kapasitesine uygun planlanmıģ ahır/ağıl yapımı ile süt sağım ünitelerini içeren yeni tesis veya modernizasyon baģvuruları hibe kapsamında değerlendirilir. (Yeni tesis baģvurularında "sürü projeksiyonu" sunulacak projede yer alacaktır.) - Bireysel baģvurularda sunulacak sabit yatırım projesinin kapasitesi; koyun ve/veya keçi için en az 100, manda için en az 10 baģlık olacaktır. - Tüzel kiģi baģvurularında sunulacak sabit yatırım projesinin kapasitesi ise; koyun ve keçi için en az 500, manda için en az 20 baģlık olacaktır. - Koyun ve/veya keçi için sabit yatırım proje baģvurularında; baģvuru sahibinin kendisine ait olan veya taahhüt edeceği hayvan varlığı proje kapasitesinin % 40'ından az olamaz. Örneğin sunulacak projenin kapasitesi 500 baģ ise baģvuru sahibinin en az 200 baģ koyun-keçiye sahip olması veya taahhüt etmesi gerekmektedir. - Manda için sabit yatırım proje baģvurularında; baģvuru sahibinin kendisine ait olan veya taahhüt edeceği hayvan varlığı proje kapasitesinin % 60'ından az olamaz. Örneğin sunulacak projenin kapasitesi 50 baģ ise baģvuru sahibinin en az 30 baģ mandaya sahip olması veya taahhüt etmesi gerekmektedir. - BaĢvuru sahibi proje kapasitesinin tamamı kadar hayvan varlığına sahip olabilir ya da taahhüt edebilir. Bu durumda sunulacak projede sürü projeksiyonu yer almaz. - Canlı hayvan alımı hibe kapsamında değildir. - Ayrı bölümlerde yer alması Ģartıyla, koyun ve keçi aynı proje kapsamında yer alabilir. - Manda için yapılacak yeni tesis baģvurularında, ahır ve sabit süt sağım ünitesi birlikte projelendirilecektir. - Koyun-keçi için yapılacak yeni tesis baģvurularında, ağıl ve süt sağım ünitesi birlikte projelendirilecektir. Ancak süt sağım ünitesinin sabit olması Ģartı aranmaz. Bu durumda mobil (taģınabilir) süt sağım sistemi hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. - Mevcut ahır/ağıl varsa sadece sabit süt sağım ünitesi için kapasite artırımı ve teknoloji yenileme konusunda baģvuru yapılabilir. - Hayvan alacağını taahhüt ederek proje sunanlara bu taahhüdünü yerine getirmediği sürece hibe ödemesi yapılmaz. Yatırımcının hayvan alımı ile ilgili taahhüdünü yatırım süresi içerisinde yerine getirmesi ve hayvan varlığının il müdürlüğünce yerinde tespit edilerek kayıt altına alınması ve yatırımın tamamlanmasından sonra hibe ödemesi yapılır. - Hayvan varlığı mevcut olan yatırımcılar için yatırımın tamamlanmasından sonra hibe ödemesi yapılır. - Ahır/ağıl planlamaları aynı konuda Genel Müdürlüğümüzün uygulamakta olduğu Tip Projelere ait planlamalarla uyumlu olabilir. Maliyetleri ise Çevre ve ġehircilik Bakanlığı birim fiyatlarını aģamaz. Tip projelerle ilgili bilgiye il müdürlüklerinden ulaģılabilir. B. Uygulama illeri - Program çerçevesinde 81 ilde yapılacak yatırımlar için baģvurular kabul edilir. 14

C. Yatırım süresi Yatırım projeleri, hibe sözleģmesi imzalandıktan sonra en geç 1/12/2013 tarihine kadar tamamlanır. 2012/64 sayılı Tebliğ kapsamında imzalanacak bütün hibe sözleşmelerinde işin bitim tarihi 1/12/2013 olarak belirtilecektir. Taslak hibe sözleşmesinde de yazılmış olan bu tarih kesinlikle değiştirilmeyecektir. -Mücbir sebepler ile kamu kurum ve kuruluģ kaynaklı (kamulaģtırma, imar plan değiģikliği, yasal mevzuat değiģikliği) nedenlerin dıģında, bu süre içerisinde yatırımın fiziki olarak tamamlanamaması halinde yatırımcının gerekçeleriyle birlikte 1/12/2013 tarihinden en az bir ay öncesinden talep etmesi ve idarece de uygun görülmesi halinde projenin kalan kısmının yatırımcı tarafından kendi kaynakları ile tamamlaması Ģartıyla il müdürlüğünce en fazla 8 ay süre uzatımı verilir. Verilen bu süre içerinde yatırımın tamamlanması ve nihai rapora bağlanması gerekmektedir. -Projenin fiziki olarak 1/12/2013 tarihi itibari ile gerçekleģtiğinin faturalar ile belgelendirilmesi ve il müdürlüğünce de yerinde tespit edilerek tutanağa bağlanması halinde söz konusu yasal izinlerin alınabilmesi ve nihai raporun düzenlenebilmesi için, yatırımcının talebi, il müdürlüğünün uygun görmesi Ģartıyla 8 aya kadar süre uzatımı verilir. Verilen süre uzatımı sonunda da yatırım tamamlanamaz ise Genel Müdürlüğün uygun görüģü doğrultusunda il müdürlüğünce hibe sözleģmesi feshedilir ve teminat hazineye irat kaydedilir. Ayrıca yapılan hibe ödemeleri 21/7/1953 tarih ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Hükümlerine göre hesaplanarak, gecikme zammı ile birlikte yasal faizi ile birlikte yatırımcıdan tahsil edilir. SözleĢmenin feshi nedeniyle yatırımcı Bakanlıktan herhangi bir hak talebinde bulunamaz. Yatırımın tamamlanması; yatırıma ait fiziki gerçekleģmenin tamamlanması, nihai rapor ve eklerinin idareye sunulmuģ olması ve idarece de kabul edilmesi haline yatırım tamamlanmıģ sayılır. -Yatırımın 1/12/2013 tarihine kadar hibe sözleģmesinde belirtilen mücbir sebepler ile kamu kurum ve kuruluģ kaynaklı (kamulaģtırma, imar plan değiģikliği, yasal mevzuat değiģikliği) nedenlerden dolayı tamamlanamaması durumunda; a) Yatırımcının gerekçeleriyle birlikte bir ay içerisinde talep etmesi ve uygun görülmesi halinde sözleģme tasfiye edilir ve yatırımcının teminatı iade edilir. b) Yatırımcının ek süre talep etmesi halinde, mücbir sebepler ile kamu kurum ve kuruluģ kaynaklı (KamulaĢtırma, imar plan değiģikliği, yasal mevzuat değiģikliği) nedenlerden dolayı yatırım süresi ne kadar kesintiye uğramıģ ise o kadar ek süre verilir. Ancak bu süre 8 ayı aģamaz. Bu sebepten verilen süre uzatımı içinde yapılan harcamalar hibe desteği kapsamında değerlendirilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM A. Başvuru Sahiplerinde Aranacak Özellikler: -Bu Tebliğin 8 inci maddesinde belirtilen yatırım konularını gerçekleģtirmek üzere hazırlanacak proje baģvuruları gerçek ve tüzel kiģiler tarafından yapılır. -BaĢvuru sahibi gerçek ve tüzel kiģilerin Bakanlık tarafından oluģturulan çiftçi kayıt sistemine veya Bakanlık tarafından oluģturulmuģ diğer kayıt sistemlerine son baģvuru tarihinden önce kayıtlı olması ve bu belgeyi mutlaka hibe baģvurusu ile birlikte sunmuģ olması gerekmektedir. -Ekonomik yatırımlara yönelik proje konularına baģvurabilecek gerçek ve tüzel kiģilerin idari ve mali açıdan kamudan bağımsız olması gerekir. -Ekonomik yatırımlar için son baģvuru tarihinden önce kurulan; 15

a) Kollektif Ģirket, limited Ģirket ve anonim Ģirket Ģeklinde kurulmuģ olan Ģirketler ve bunların aralarında oluģturdukları ortaklıklar, b) Tarımsal amaçlı kooperatifler, birlikler ile bunların üst birlikleri ekonomik yatırım konularına tüzel kiģilik olarak baģvurabilirlar. Kollektif Ģirket, limited Ģirket ve anonim Ģirket Ģeklinde kurulmuģ olan Ģirketlerin aralarında oluģturulacak ortaklıklar için görev, sorumluluk, ortaklıktaki payların detaylı olarak belirlendiği noter tasdikli sözleģme yapılmalıdır. BaĢvurular, ortaklığı oluģturan tüzel kiģiliklerden birisi adına yapılır. Bakanlık tarafından oluģturulan çiftçi kayıt sistemine veya Bakanlık tarafından oluģturulan diğer kayıt sistemlerine kayıtlı olmayan Ģirketler de, yukarıda belirtilen nitelikleri sağlayan Ģirketlerle ortaklık yaparak ortak üye olarak projeye katılabilir. Ancak, baģvuru sahibi, mutlaka Bakanlık tarafından oluģturulan Çiftçi Kayıt Sistemine veya Bakanlık tarafından oluģturulan diğer kayıt sistemlerine baģvuru tarihinden önce kayıtlı olmalıdır. Ortaklıklar oluģturularak baģvuru yapılması durumunda, proje baģvuru sahibi tüzel kiģilik yatırımcı sıfatı ile tüm uygulamaları gerçekleģtirecektir. Satın alma iģlemleri ve tüm finansal iģlemler (faturaların düzenlenmesi, ödemeler vb.) baģvuru sahibi ortak tarafından gerçekleģtirilecektir. Ortaklık sonucunda yeni bir tüzel kiģiliğin oluģtuğu ve bu tüzel kiģiliği de baģvuru sahibi ortağın temsil ettiği kabul edilmektedir. Ortaklık Ģeklindeki baģvurularda, satın alma iģlemleri, özellikle fatura düzenlenmesi ve ödemelerle ilgili konularda sonradan çıkabilecek sorunlar nedeniyle bu husus baģvuru sahipleri tarafından dikkate alınmalıdır. Tüzel kiģilerin proje baģvurusu yapabilmeleri için; -Bu programa proje baģvurusu yapılması, ortaklık kurulması, hibe sözleģmesi imzalanması ve uygulamaların gerçekleģtirilmesi konularında yetkili kurullarından son baģvuru tarihinden önce yetki almıģ olması ve bu yetki belgesini proje baģvurularında ibraz etmiģ olmaları, -BaĢvuruya esas proje konusunun kuruluģ tüzüklerinde/ana sözleģmelerinde bulunan faaliyet konuları arasında yer alması gerekmektedir. Örneğin Tarımsal amaçlı kooperatiflerin, ekonomik faaliyetlere yönelik bir yatırım konusuna baģvuru yapabilmesi için, Bakanlık tarafından onay verilmiģ tüzüğünde, o yatırımı yapabileceği konusunda bir hüküm bulunması ve son genel kurulda gündeme alınıp karara bağlanmıģ olması gereklidir. Tüzel kiģiler baģvuruları ile birlikte, halen geçerli olan tüzük/ana sözleģmesinin yer aldığı Ticaret Sicil Gazetesi ile Tebliğin Resmi Gazete de yayım tarihinden sonra Ticaret ve Sanayi Odasından alınmıģ Faaliyet Belgesini ve baģvuru tarihinde geçerlilik süresi henüz dolmamıģ Oda Sicil Kayıt Belgesini vermelidirler. BaĢvuru sahibi tüzel kiģiliğin Bakanlık tarafından oluģturulan Çiftçi Kayıt Sistemine veya Bakanlık tarafından oluģturulan diğer kayıt sistemlerine kaydı esastır. Bu nedenle tüzel kiģiliği oluģturan bireylerin ayrıca kayıt olmaları gerekmemektedir. BaĢvuruda bulunacak kiģi ve kuruluģların, yetkili kurul ve/veya organlarından; Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi Programına baģvuru, ortaklık yapılması, hibe sözleģmesi imzalanması ve uygulamaların gerçekleģtirilmesi konularında yetki almıģ olmalıdır. Bu yetki belgesi hibe baģvuruları ile birlikte sunulmalıdır. Örneğin, hibe baģvurusu Ģirket adına yapılıyorsa, baģvuruyu imzalayarak sunan kiģinin yetkilendirildiğine dair yetkili organ kararı, kooperatif adına kooperatif baģkanı tarafından yapılan bir baģvuruda ise, kooperatif baģkanına yetki veren yönetim kurulu kararı (kooperatif genel kurul kararı ile yönetim kurulu bu tip yetkilendirmeler için yetki almıģsa) hibe baģvurusu ekinde verilmelidir. 16

B. Başvuruda bulunamayacaklar -Bu Tebliğin 11 inci maddesinde açıklanan gerçek ve tüzel kiģilikler haricindekiler baģvuramaz. BEġĠNCĠ BÖLÜM A. Yatırım tutarı ve destekleme oranı : - Ekonomik yatırımlar için proje baģvurularında hibeye esas proje tutarı, gerçek kiģi baģvurularında 150.000 Türk Lirasını, tüzel kiģi baģvuruları için ise 600.000 Türk Lirasını geçemez. - Hibeye esas proje tutarının % 50 sine hibe yoluyla destek verilir. Diğer %50 si oranındaki tutarı baģvuru sahipleri kendi kaynaklarından temin etmekle yükümlüdür. - Proje bütçesi KDV hariç hazırlanır. - Proje toplam tutarının; gerçek kiģi baģvuru tekliflerinde 150.000 Türk Lirasını, tüzel kiģi baģvuruları için ise 600.000 Türk Lirasını aģması durumunda, artan kısma ait iģlerin proje sahiplerince ayni katkı olarak finanse edilmesi ve yatırım süresi içerisinde tamamlanması gerekir. Bu durumun hibe baģvurusu ile beraber taahhüt edilmesi Ģarttır. - Küçük ve orta ölçekli ekonomik faaliyetlere yönelik yatırım tesislerinin desteklenmesi amaçlandığından, baģvuruda belirtilen proje toplam tutarı ile yatırım konusunun tam olarak gerçekleģmesi sağlanmalıdır. Bu nedenle büyük bir projenin kısmi gerçekleģtirilmesi veya bölümler/üniteler Ģeklinde program kapsamında yapılmasına yönelik olarak hazırlanan proje baģvuruları kabul edilmez. ALTINCI BÖLÜM A. Hibe desteği kapsamındaki proje gider esasları : Bu tebliğ kapsamında hibe desteği verilecek proje giderlerinin; a) Yatırımcı ile akdedilen hibe sözleģmesinden sonra gerçekleģtirilmesi, b) Hibe sözleģmesi ekinde sunulan tatbikat projesinde belirtilmiģ olması ve hibe desteği verilecek proje giderleri kapsamında yer alması, c) Hibe sözleģmesi ekinde sunulan proje bütçesi tablosundaki hibeye esas proje giderleri limitinin, gerçek kiģi baģvurularında 150.000 Türk Lirası; tüzel kiģilik baģvurularında ise 600.000 Türk Lirası içerisinde kalması, ç) Hibe sözleģmesi ekinde sunulan iģ planında öngörülen yatırım süresi içerisinde gerçekleģmesi, hibe desteği kapsamındaki giderlerin Bakanlık tarafından yayımlanan satın alma kitabında belirtilen kurallara uygun olarak gerçekleģtirilmesi ve belgelere dayandırılması gerekir. B. Hibe desteği verilen proje gider kalemleri : (1) Tebliğde belirtilen esaslar çerçevesinde; öngörülen yatırım projesinin ayrılmaz bir parçası ve projenin faaliyete geçmesi için kaçınılmaz olan aģağıda belirtilen giderler, ilgili bölümlerde belirtilen istisnalar geçerli olmak kaydıyla hibe desteği kapsamında değerlendirilir. (2) Yatırım uygulamalarına ait; a) ĠnĢaat iģleri alım giderlerine, b) Makine, ekipman ve malzeme alım giderlerine, hibe desteği verilir. 17

(3) Yatırımcılar tarafından, proje kapsamında satın alınacak ve hibe desteği verilecek tüm makine, ekipman, malzeme ve inģaat iģleri ihale sonucunda belirlenen yüklenicilerle yapılacak sözleģmeler kapsamında sağlanır. (4) Yatırımcılar ve ortakları tarafından sürekli çalıģtırılan veya düzenli ya da dönüģümlü olarak iģe alınmıģ kiģiler, kamu çalıģanları, kamu kurumları ile kamu tüzel kiģiliğine haiz kuruluģlar yüklenici olamaz. (5) Hibeye esas proje tutarını oluģturan, hibe desteği verilecek proje giderleri mutlaka teknik projeye ve piyasa etütlerine dayandırılmalı ve proje baģvurularında ayrıntılı olarak belirtilmelidir. (6) Hibe sözleģmesine bağlanan hibeye esas proje tutarı uygulama sürecinde artırılamaz. Ancak sözleģmeye bağlanan tutarı aģmamak kaydıyla gider kalemleri arasında ilgili maddelerde belirtilen kısıt ve limitlere aykırı olmamak üzere aktarımlar yapılabilir. (7) Yatırımcı, hibeye esas proje giderlerinden inģaat ve makine ekipmanı ayrı ayrı ihale edebileceği gibi bu giderlerin tamamını tek bir ihale Ģeklinde de gerçekleģtirebilir. C. İnşaat işleri alım giderleri : (1) Program kapsamında hibe desteği verilecek inģaat iģleri alım giderleri, projenin faaliyete geçmesi için kaçınılmaz olan inģaat iģlerini kapsar. (2) Yeni yatırım baģvurularında hibeye esas proje gideri sadece inģaat faaliyetinden ibaret olamaz. Ancak depolama, soğuk hava tesisleri ve alternatif enerji kaynakları kullanan sera yatırımları sadece inģaat faaliyetinden ibaret olabilir. (3) ĠnĢaatın yapılma yöntemi ile kullanılacak teknolojiyi açıklayan, inģaat iģleriyle doğrudan ilgili malzeme, iģçilik, makine, ekipman kullanım veya iģ makinesi giderlerini kapsayan ve gider türü, ölçü birimi, miktar, birim fiyat ve tutar ayrıntılarını da ihtiva eden taslak yapım Ģartnameleri ve uygulama aģamalarını süreleriyle birlikte gösterir bir iģ programı da proje baģvuruları ekinde sunulur. (4) ĠnĢaat iģleriyle ilgili mimari, statik, elektrik, sıhhi tesisata ait uygulama projelerinin ve bunların metraj ile keģif özetlerinin hazırlayan tarafından imzalı suretleri incelenmek üzere hibe sözleģmesi ekinde sunulmuģ olması gerekir. (5) Ġdari kısımlarla ilgili harcamalar, hibeye esas inģaat giderinin %20 sini aģamaz. (6) Ġdareye ait personel odaları, yatakhane, yemekhane, teģhir ve satıģ reyonu, bekçi kulübesi, bahçe duvarı, çit, tesis bahçesinin düzenlenmesi gibi bölüm ve bunlara ait giderler idari alan olarak değerlendirilir ve bu maddenin beģinci fıkrası gereği iģlem görür. (7) Mesken ve benzeri yapıları kapsayan proje baģvuruları hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. (8) ĠnĢaat iģleri ile ilgili ulusal mevzuat gereğince alınması gerekli izin, ruhsat, denetim iģleri ve uygulamalarda yapılması zorunlu olan tüm iģlemlerin yerine getirilmesinden yatırımcılar sorumludur. Yapılacak iģlerle ilgili Teknik ġartnameler; Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Genel Teknik ġartnamesi ile yürürlükte olan ilgili diğer Ģartnamelerine uygun olarak düzenlenmeli veya Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Teknik ġartnamelerinin kullanılacağı yatırımcı tarafından taahhüt edilmelidir. Ayrıca hazırlanacak olan bu teknik Ģartnamede kullanılacak malzemelerin niteliği marka verilmeden detaylı olarak açıklanmalıdır. Hibe baģvuru aģamasında, proje baģvuru sahibi inģaat iģlerine yönelik olarak avan veya uygulama/tatbikat/kati proje sunmak konusunda serbesttir. Ancak, hibe sözleģmesi aģamasında onaylanmıģ tatbikat/uygulama projeleri sunulması zorunludur. Proje baģvuru sahipleri tarafından, avan projelere dayanılarak oluģturulacak hibeye esas proje tutarlarında oluģabilecek yanılmalar ve sapmalardan proje sahipleri sorumludurlar. 18

Avan proje ile baģvurulması halinde; Hazırlatılacak mimari projeye uygun makine yerleģim planı, inģaat, elektrik ve sıhhi tesisat projeleri yaklaģık maliyetleri veya toplam inģaat alanının Çevre ve ġehircilik Bakanlığının metrekare birim fiyatları ile hesaplanan yaklaģık maliyeti baģvuru dosyasında bulunmalıdır. Bu durumda projelerde onay Ģartı aranmaz. Hibe sözleģmesi aģamasında ise ilgili kanun ve mevzuatlara uygun proje değiģiklikleri yapılabilir, bu durumda oluģacak fiyat artıģları ayni katkı olarak karģılanır. Tatbikat projesi ile baģvurulması halinde; Mimari, statik, elektrik, sıhhi tesisat vb. projeler ile bunların ayrıntılı metraj ve yaklaģık maliyetlerinin sunulmuģ olması gerekir. Hibeye esas bu projenin; Serbest MüĢavirlik Mühendislik Belgesi ve/veya Büro Tescil Belgesine sahip, gerekli meslek disiplinlerini (Ziraat Mühendisi, ĠnĢaat Mühendisi vb.) barındıran kurum ya da kiģi/kiģilerce hazırlanmıģ ve onaylanmıģ olması gerekmektedir. -Yeni tesis ve tamamlama baģvurularında yatırım yerinin mülkiyeti ; 1) BaĢvuru sahibi adına olabilir, 2) Milli Emlak Müdürlüğü, Belediye, Ġl Özel Ġdaresi, Organize Sanayi Bölgesi, Tarıma Dayalı Ġhtisas Organize Sanayi Bölgesi veya Ġhtisas Küçük Sanayi Sitesinde baģvuru sahibi adına tahsis/irtifak tesis edilmiģ olabilir, 3) Mili Emlak Müdürlüğü, Belediye ve Ġl Özel Ġdaresinden baģvuru sahibi adına kiralanmıģ olabilir. -Kapasite artırımı ve teknoloji yenileme baģvurularında yatırım yerinin mülkiyeti ; 1) BaĢvuru sahibi adına olabilir, 2) Milli Emlak Müdürlüğü, Belediye, Ġl Özel Ġdaresi, Organize Sanayi Bölgesi, Tarıma Dayalı Ġhtisas Organize Sanayi Bölgesi veya Ġhtisas Küçük Sanayi Sitesinde baģvuru sahibi adına tahsis/irtifak tesis edilmiģ olabilir, 3) Gerçek ya da tüzel kiģilerden baģvuru sahibi adına kiralanmıģ olabilir. - Yeni tesis, tamamlama ve kapasite artırımı ve teknoloji yenileme baģvurularında ; 1) Tahsis / irtifak / kiralama süresi baģvuru tarihinden itibaren en az 7 (yedi) yıl olacaktır, 2) Köy tüzel kiģiliğine ait yerlerde mutlaka Kaymakamlık onayının alınması gerekir, 3) Organize sanayi bölgesi, tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi ve ihtisas küçük sanayi sitesinde yapılacak yatırımlar için alınan arsa tahsis/irtifak belgesi bağlı oldukları mevzuata göre alınır. Yatırımın yapılacağı yerin hisseli olması halinde, baģvuru sahibi hissedarlardan biri olmalı, kendi hissesi sunduğu projenin alanı için yeterli olmalı ve diğer hissedarlardan baģvuru yılı itibariyle en az 7 (yedi) yıl süreli olmak kaydı ile noter tasdikli muvafakat alınmalıdır. Hissedarlardan birisinin Hazine olması durumunda Milli Emlak Müdürlüğünden de muvafakat alınmalıdır. Kapasite artırımı ve teknoloji yenileme baģvurularında, yatırım yeri kiralık ya da tahsis/irtifak tesis edilmiģ ise; inģaat giderinin tamamının yatırımcılarca ayni katkı olarak karģılanması gerekir. Bu hususların bütçe tablolarında da gösterilmesi zorunludur. Yeni tesis baģvurularında, yatırım yeri imar planı/mevzii imar planı ile yetkili kurumlardan alınması gereken diğer izin belgeleri hibe sözleģmesi aģamasında il müdürlüğüne verilmelidir. 19

D. Makine, ekipman ve malzeme alım giderleri : (1) Program çerçevesinde yapılacak yeni makine, ekipman ve malzeme alımları, üretimi de içeren bir proje bütününün parçası olduğu takdirde finanse edilir. (2) Yeni yatırım baģvurularında hibeye esas proje gideri sadece makine ve ekipman alım giderinden ibaret olamaz. Tamamlama proje tekliflerinde hibeye esas proje tutarında inģaat gideri Ģartı aranmaz. Kapasite artırımı ve teknoloji yenilenmesine yönelik yatırım tekliflerinde ise makine ve ekipman alım giderleri ile varsa hibeye esas proje tutarının %10 unu aģmayan inģaat giderleri hibe desteği kapsamında değerlendirilir. Ancak mevcut bir tesisin unsuru olarak yapılacak depolama ya da soğuk hava deposu yatırım tekliflerinde inģaat giderleri ile ilgili herhangi bir kısıtlamaya gidilmez. (3) Makine ve ekipman alımlarında, alım bedeli ile proje sahasına teslim giderleri, montaj giderleri tek bir alım faturası Ģeklinde düzenlenmesi durumunda hibe desteği verilir. Ayrı faturalandırılması durumunda sadece mal alım bedeline hibe desteği verilir. (4) Makine ve ekipman ile ilgili taslak teknik Ģartname proje baģvuruları ekinde sunulur ve projede kullanım amacı belirtilir. (5) Makine, ekipman ve malzeme alım giderleri kapsamında, demirbaģ eģya, mobilya, mefruģat alımı gibi giderler ve tesis tamamlandıktan sonra tesisin iģletilmesine yönelik hammadde veya malzeme giderlerine hibe desteği verilmez. (6) Trafo satın alımları hibe desteği kapsamında değildir. (7) Alternatif enerji kaynaklarından enerji üreten tesisler hariç enerji nakil hattı satın alımları hibe desteği kapsamında değildir. (8) Yeni tesis ve tamamlama konusu dıģında jeneratör satın alımları hibe desteği kapsamında değildir. - TaĢıyıcı (seyyar/kendinden hareketli ) araç ve üzerinde taģınabilir depo vb. giderlere hibe desteği verilmez. E. Proje kaynaklarından karşılanamayacak giderler : (1) Bu Tebliğin 16 ve 17 inci maddelerinde açıklanan proje giderlerine uygun olmayan ve hibe desteği kapsamı dıģında kalan giderler Ģunlardır: a) Her türlü borçlanma giderleri, b) Faizler, c) BaĢka bir kaynaktan finanse edilen harcama ve giderler, ç) Kira giderleri, d) Kur farkı giderleri, e) Arazi, arsa ve bina alım bedelleri, f) Bina yakıt, su, elektrik ve apartman aidat giderleri, g) Ayrı faturalandırılmıģ nakliye, montaj giderleri, ğ) Bankacılık giderleri, h) Denetim giderleri, ı) KDV de dahil iade alınan veya alınacak vergiler, i) Ġkinci el mal alım giderleri, j) Proje yönetim ve danıģmanlık giderleri. (2) Program kapsamında; hibe sözleģmesi onaylanmayan projelerle ilgili yapılan hiçbir harcama karģılanmaz, bu giderlerden dolayı herhangi bir sorumluluk ve yükümlülük üstlenilmez. (3) Bakanlık tarafından yayımlanan satın alma kitabında belirtilen usul ve esaslara uygun olarak gerçekleģtirilmeyen, belgelendirilmeyen ve ibraz edilmeyen her türlü satın alma giderleri, hibeye esas gider kapsamında olsa dahi hibe desteğinden karģılanmaz. 20