Testo Çözümleri Örnek uygulama Türbin giriş havası şartlandırma sistemlerinde fark basınç, sıcaklık ve nem ölçümleri Dünyadaki nüfus artışı, hızla ilerleyen teknoloji sonucunda elektrik kullanım ihtiyacının artması, artan tüketim talebini dengelemek adına artan üretim kapasiteleri sadece Türkiye de değil tüm dünyada enerji tüketiminin artmasına neden olmaktadır. International Energy Agency (IEA) tarafından yayınlanan World Energy Outlook 2012 de yer alan değerlendirmelere göre küresel enerji talebinin 2035 yılına kadar en az üçte bir oranında artış göstereceği beklenmektedir [1]. Yine raporda yer aldığı üzere yenilenebilir enerji üretiminin hızla artmasına rağmen, fosil yakıtlar dünyada enerji üretiminde hala asıl kaynak durumundadırlar ve petrol, doğalgaz ve kömüre olan talep mutlak değer olarak 2035 yılına kadar artış gösterecektir [1]. Bu doğrultuda artan enerji ihtiyacı ve azalan fosil yakıt rezervleri göz önüne alındığında, yanma prosesleri sonucu üretilen enerjide verimliliği arttırmak, birincil derecede önemli bir çalışma konusu halini almaktadır. İster doğal gaz çevrim santralleri, ister katı yakıt veya petrol ile elektrik üretim santralleri olsun, termik santrallerde yanma verimliliğini arttırıcı en temel çalışmalardan bir tanesi de türbin besleme giriş havasının şartlandırılmasıdır. www.testo.com.tr
Testo Çözümleri Türbin giriş havası şartlandırma sistemleri Sorun Bir gaz türbininden daha fazla güç elde etmek, başka bir deyişle net verimi arttırmak için kullanılabilecek en temel yöntemlerden bir tanesi, yanma sürecinin temeli olan havayı arttırmak, yani türbinin besleme havasını arttırmaktır. Pek çok türbin sisteminin hacimsel debi akışı sabittir. Buna sebeple besleme havasının yoğunluğunu arttırmak, kütlesel debi değerini arttırmak anlamına gelir. Başka bir deyişle, birim zamanda aynı hacimde, fakat daha yoğun, yani kütlesel olarak daha fazla hava türbine gönderilir. Burada kullanılan teknoloji, giriş havasının soğutulması sonucunda yoğunluğunun arttırılması şeklindedir. Basitçe açıklamak gerekirse, türbine giren havanın kütlesini m, hacmini V ve yoğunluğunu ile ifade edecek olursak, giren hava miktarını şu formül bize verecektir: m = pv Hava yoğunluğu, havanın bağıl nemi, sıcaklığı, o yerin yüksekliği ve basınç düşüşü parametrelerine göre belirlenir ve havanın sıcaklığı ile ters orantılıdır [2]. Yakıtın yaratacağı ek kütlesel debi değeri ihmal edilirse, giriş havası miktarı, dolayısıyla da sistemin üreteceği gücün, sıcaklıkla ters orantılı olduğu ideal gaz denkleminden de rahatlıkla görülebilir [3]: m = P1V1 / RT1 Buna göre hava şartlandırma sisteminin temel fonksiyonu, giriş havasını soğutarak, yoğunluğunu arttırmak, böylece de sistemin verimini yükseltmektedir. Turbine Inlet Air Cooling (TIAC) (veya daha genel Combustion Turbine Inlet Air Cooling CTIAC) olarak adlandırılan sistemler, özellikle gaz türbinlerinde, giriş havasını sıcaklığını düşürmek amacıyla kullanılan farklı teknoloji ve tekniklerin bir araya getirildiği sistemlerdir. Kullanılan teknolojilere örnek olarak Sisleme (Fogging), Evaporatif Soğutma, Direk soğutucu akışkanlı soğutma, İkincil soğutucu akışkanlı (soğuk su-buz/salamura) Şekil-1 Gaz türbin sistemi soğutma, Buhar sıkıştırmalı çiller, Buhar absorpsiyonlu çiller, TES (Thermal Energy Storage) yani enerji depolamalı sistemler verilebilir [2] [4]. Şekil-1 deki gibi şematize edilebilecek basit gaz türbin sistemlerinde veya Şekil-2 deki gibi şematize edilebilecek kombine döngüsel sistemlerde, giriş hava sıcaklığına bağlı olarak türbin kapasitesinin değişimi ve ısı üretimi Grafik-1 de verilmektedir. Burada kapasite tanımı yapılırken ISO nun temel aldığı üzere 15ºC hava sıcaklığı, 60%RH bağıl nem ve deniz seviyesi hava basıncı (1013 mbar veya 14.7 psi) kullanılmaktadır [3]. Buradan yola çıkarak gaz türbini giriş havası soğutma sisteminin sağlayacağı faydaları şu şekilde sıralayabiliriz; sistemin ürettiği enerji yani kapasite yükselir, yakıttan tasarruf edilir, türbinin çalışma ömrü uzar, bakım maliyetleri azalır, sistemin verimi artar ve kapasite artırımı için yatırım yapılması gerekliliği ortadan kalkar ya da daha ileri bir tarihe ötelenmiş olur [4]. Bağıl türbin güç üretiminin giriş hava sıcaklığı ile değişim grafiğini yorumladığımızda, giriş hava sıcaklığının nominal kapasite noktası olan 15 ºC den yaklaşık 5 ºC yükselmesi Şekil-2 Kombine döngüsel sistem
Grafik-1 sonucunda, bağıl güç üretiminin yaklaşık %8-%10 civarında düştüğü görülmektedir. EPDK Ocak 2013 İlerleme raporlarına göre EÜAŞ Ambarlı santralinin kurulu gücü 840 MW tır [6]. Bu değeri bir doğal gaz çevrim santral örneği için referans kabul etsek, %8 civarı bir kapasite kaybı, 67,2 MW güce karşılık gelmektedir. Bir santralin yıllık 6000 saat civarı çalıştığınız var sayalım, 2012 yılında elektriğin piyasa hacmi ile ağırlıklı ortalaması da 156,37 TL/MWh olarak alalım [7]. Buna göre; 67,2 MW x 6000 h x 156,37 TL/MWh = 63.048.384 TL Yukarıdaki basit hesaplama ile görülebileceği üzere, %8 lik bir kapasite kaybı 1 yılda yaklaşık 63 milyon Türk lirası kayba karşılık gelecektir. Bardağın dolu tarafından bakacak olursak, iyi bir sistem ile yılda 63 milyon TL lik bir tasarruf kapasite artırımı için ek yatırım yapılmadan sağlanabilir. Giriş havası soğutma sisteminin sağladığı faydalardan olan türbinin çalışma ömrünün uzaması ve bakım maliyetlerinin azalması da dikkat çekici noktalardandır. Öyle ki özellikle yüksek ısıda yanma reaksiyonlarının gerçekleştiği termik santrallerde ekipmanların aşınması gibi sebeplerden dolayı düzenli olarak kısa, orta ve uzun süreli bakımların yapılması gereklidir. Kısa süreli bakımlara, üretimin kesilmesini gerektirmeyen, günlük ünite verilerinin analizi, ölçüm cihazları ile kontrol ekipmanlarının gözden geçirilmesi örnek olarak verilebilir [8]. Orta süreli bakımlar ise, planlı, genellikle yılda bir yapılan, ünitelerin yaklaşık 3 ila 6 hafta arası durmasının zorunlu olduğu bakımlardır ve aşınan öğütücü parçalarının değişimi, buhar borularının revizyonu, kondenser boru iç ve dış yüzeylerinin temizlenmesi, baca gazı kanal ve kazan sızdırmalarının tamir edilmesi orta süreli bakımlara örnek olarak verilebilir [8]. Uzun vadeli bakımlar ise örneğin kapasite arttırılması gibi büyük çaptaki rehabilitasyon çalışmalarıdır. Elektrik üretiminde işletme maliyetlerine baktığımızda, yakıt giderlerini bir kenara koyarsak, santral birinci kaynağı kömür olan santrallerde toplam giderin %40-%30 u, sıvı yakıt olanlarda %15- %10 u, doğal gaz olanlarda ise %10-%5 i işçilik ve diğer işletme giderleridir [9]. Şüphesiz ki burada bakım maliyetleri de diğer işletme giderlerinin en önemli bileşenlerindendir. Doğalgazlı termik santrallerin işletme-bakım maliyetlerine baktığımızda 0,415 cent/kwh lik bir ortalama değer görürüz [10]. Buna göre bir önceki santral örneğimizi ele aldığımızda, 840 MW lık bir kurulu güce sahip santralin yıllık işletmebakım maliyeti yaklaşık: 840.000 kw * 6000 h * 0,415 cent/kwh : 100 = 20.916.000 $ 21 milyon dolar civarında bir rakama karşılık gelmektedir. Verimli bir sistemin bakım-işletme maliyetlerinde yaratacağı %5 lik bir iyileştirme bile yılda yaklaşık 1 milyon dolarlık tasarrufa karşılık gelir. Bahsedilen soğutma tekniklerinin hemen hepsinin temelinde giriş havasının sıcaklık ve nem değerlerini kontrol etmek yatmaktadır. Günümüz teknolojisinde bilgisayarlı otomasyon sistemleri ile kontrol edilen türbin giriş havası şartlandırma sistemlerinin kalbi, onlara giriş havasının sıcaklık ve nem değerlerini kesin ve güvenilir bir biçimde sürekli aktarabilen ölçüm cihazlarıdır. Sisteme veriler doğru bir biçimde gelmezse, sistemin beyni olan kontrol elemanları koşulları idealde tasarlanan hale getiremezler. Bu da sistemin tasarlanan verimde çalışmamasına, yani kapasite kaybına neden olur. Özellikle Evaporatif soğutma veya Fogging sistemlerinin temel prensibi, giriş havasını nemlendirip, hava içerisindeki su buharının buharlaşması sırasında bulunduğu ortamı, yani türbin giriş havasını soğutması ilkesidir. Bu sebeple sadece havanın sıcaklığı değil, bağıl nem değeri de, sistemin çalışması için hayati önem arz etmektedir. Ayrıca türbin giriş havası %90 ve daha üstü bağıl nem değerlerine kadar nemlendirildiğinden, bu değerlerin okunması, standart bir nem sensörü ile oldukça zordur. Bu değerlerde ufak sıcaklık dalgalanmalarında bile, nem sensörü üzerinde yoğuşma gerçekleşeceğinden, nem değeri bir anda 100%RH doyma seviyesine ulaşır. Yoğuşan su hem uzun vadede nem sensörüne zarar verebilir, hem de daha önemlisi o an sisteme yanlış nem değeri iletileceğinden, kontrolör nemlendirme ünitelerine yanlış komut verebilir. Giriş havasının şartlandırılmasında sıcaklık ve nem değerlerine ek olarak, sistemde fark basınç değerlerinin ölçülmesi de çok önemlidir. Fiziksel bir gerçeklik olarak hava akışı yüksek basınçtan alçak basınca doğru gerçekleştiği için, yanma sisteminin hava emiş performansı doğrudan fark basınç ölçümü ile ilişkilidir. Pitot tüpü gibi yardımcı ekipmanlar ile istenirse fark basınç değerinden yola çıkılarak türbin giriş havasının akı hızı ve debisi de rahatlıkla hesaplanabilir, kontrol altında tutulabilir.
Testo Çözümleri Türbin giriş havası şartlandırma sistemleri Fark basınç parametresi, türbin sisteminin en önemli elemanlarından birinin de düzenli kontrolünde önemli bir rol oynar; filtreler. Türbin giriş havasının temizlenmesinde kritik rol oynayan bu filtreler, toz tuttukça, yani başka bir deyişle tıkanma seviyesine yaklaştıkça, filtre önü ve arkası arasındaki fark basıncı değişir. Buna göre filtrenin tıkanma durumunu takip etmek, geç kalınıp sistem performansını düşürmemek veya daha sık karşılaşıldığı üzere daha filtrenin ömrü dolmadan erken değiştirip, bakım masraflarını artırmamak için ideal yol, filtre önü ve arkasındaki fark basıncını takip etmektir. Buna ek olarak günümüzde kendikendini temizleyebilen özel filtre yapıları da mevcuttur ve bu işlem, filtre önü-arkası arasındaki fark basıncı belirli bir seviyeye ulaştığında gerçekleşir [5]. Görüldüğü üzere bakım ve işletim maliyetlerini kısmak da, termik santrallerde enerji üretiminde genel verimliliği arttırmak adına son derece kritiktir. Buradan yola çıkılarak, verimli bir türbin giriş havası şartlandırma sisteminde, nem, sıcaklık ve fark basınç parametrelerinin eş zamanlı ölçümü olmazsa olmaz bir gerekliliktir. Filtre tıkanıklıklarının etkisini de basit bir hesaplama ile görselleştirebiliriz. Türbin giriş havasındaki filtrede yaşanacak bir basınç düşüşü, giriş havası yoğunluğunu, dolayısıyla kütlesel debiyi ve sonuç olarak da türbin verimini azaltacaktır. Tecrübe edilen değerlere bakıldığında, giriş basıncındaki 1 inç su sütunu (~2,5 mbar) kadar düşüş, üretim kapasitesinde %0,48 lik bir kayıp anlamına gelir [11]. Buna göre giriş havasının şartlandırılmasında kullandığımız santral örneğimize döndüğümüzde, filtredeki tıkanma sonucu basınç düşüşünün 24 saatlik bir çalışma sonucundaki etkisini göz önüne aldığımızda: 840 MW * 24 h * 156,37 TL/MWh * %0,48 ~= 15.000 TL Bu performans kaybı 15.000 TL olarak kabaca hesaplanabilir. Tabii ki fark edilmeden zaman geçtikçe bu tıkanıklığın artacağı, dolayısıyla basınç düşüşünün artıp, verimin daha da azalacağı rahatlıkla görülebilir. Giriş şartlandırma havasındaki nem ve sıcaklık kontrolü sonucu makro rakamlarda olan katkısı bir kenara bırakıldığında dahi, gerektiğinde uyarı verebilecek ve yüksek doğruluklu bir dijital fark basınç transmiterinin maliyeti göz önüne alındığında, bu transmitterler ile tüm tesisteki filtreleri kontrol etmek için kurulacak bir sistemin, yalnızca ideal zamanda filtre değişimini sağlayarak kendi yatırım maliyetini birkaç ay içerisinde çıkartacağı aşikardır. Bunu basit bir hesaplama ile gösterelim: Giriş havasını şartlandırdığımız örnek santralimizde, türbinlerinde toplam 25 filtre olsun. Tıkanık filtrelerin günlük yaratacağı performans kaybını yaklaşık 15.000 TL olarak belirlemiştik. Yüksek doğruluklu fark basınç ölçümü yapabilecek, analog sinyal çıkışlı, endüstriyel Testo 6381 dijital fark basınç transmiterinin birim fiyatını yaklaşık olarak 2.500 TL olarak alalım. Buna göre 25 adet filtre için yapılacak dijital fark basınç transmiteri yatırımının kendini kompanze etmesi için: 2.500 [TL] * 25 / 15.000 [TL/gün] ~= 4,2 Yalnızca cihaz maliyetinin dikkate alındığı bu basit hesap, cihaz yatırımının, tıkanık filtrelerin sadece 4 gün kullanılmaya devam edilmesini önleyerek bile kendini kompanze edeceği görülebilir. Çözüm Testo Elektronik, 6381 sabit ölçüm transmiteri ile, enerji üretim tesislerinde türbin havası şartlandırma ünitelerinde ihtiyaç duyulan tüm parametreler için ideal bir çözüm sunar. Testo 6381 transmiteri uygulamadaki ihtiyaçlara yönelik fark yaratan özelliklere sahiptir: Nem, sıcaklık ve fark basınç parametrelerinin tamamının tek bir cihazda ölçülmesi sayesinde, ek cihaz maliyeti, kablolama ve inşaa işlerinden önemli oranda tasarruf sağlanır, farklı cihazların kullanımından kaynaklanan sistemin hata riski önemli ölçüde düşürülür. Otomatik sıfırlama özelliği sayesinde, fark basınç sensör girişleri, cihaz üzerindeki manyetik valflerle periyodik olarak sıfırlanır. Bu sayede sıcaklık değişimlerinden kaynaklanan basınç kaymalarının önüne geçilir ve gece-gündüz, yaz-kış demeden her ortamda, kesintisiz ve stabil ölçüm garanti altına alınmış olur. Piyasada standart kabul edilen analog sinyal çıkışları, röle çıkış opsiyonlar, Ethernet ve PROFIBUS gibi yüksek teknolojili, hızlı ve güvenli dijital çıkış opsiyonları ile, tüm şartlandırma ünitelerinde kullanılabilecek kompleks otomasyon sistemlerine entegrasyona kadar tüm uygulamalarda kullanılabilirler. P2A yazılımı sayesinde, sinyal çıkışlarının konfigürasyonu, parametrizasyon ve 2-noktalı ayar gibi işlemler, cihazı yerinden sökmeye gerek olmadan sahada gerçekleştirilebilir. Böylelikle testo transmiterleri bakım maliyetlerinizi minimumda tutmanıza yardımcı olur. Giriş havasının nem ve sıcaklık değerlerine ek olarak, şartlandırma üniteleri tasarlanırken dikkat edilen ve çalışma koşullarını veren bir diğer parametre de yaş termometre sıcaklığı (wet bulb temperature) değeridir [3]. Testo 6381 yaş termometre sıcaklığı ºCwb değerini otomatik olarak hesaplar. Kullanıcı cihaz üzerinden veya P2A yazılımı sayesinde, sahada bile bu değeri ekranda okumayı ve sinyal çıkışları aracılığıyla sisteme entegre etmeyi basitçe sağlayabilir.
Metal kasası ve IP65 koruma sınıfı ile en zorlu saha şartlarında bile, rahat ve güvenli kullanım garanti altına alınmış olur. Fark basınç ölçümüne ek olarak, bir Pitot Tüp yardımıyla hava hızı ve hava debisi parametreleri otomatik olarak 6381 tarafından hesaplanabilir, sinyal çıkışları aracılığıyla izleme ve kontrol sistemlerine rahatlıklar entegre edilebilir. 90 100%RH aralığında konvansiyonel sensörlerin tepki kapasiteleri çok yavaşlar. Bunun sebebi, yüksek nemli proseslerin genellikle korozif ortamlar olması ve yoğuşan havadaki nemin sensör ve sensör bağlantı noktaları üzerinde korozyona neden olmasıdır. Korozyon sensörü ve bağlantılarını doğrudan aşındırarak yalnızca ölçüm stabilitesine zarar vermekle kalmaz, aynı zamanda cihazın uzun-süreli kullanımını da imkansız hale getirir. Havada bulunan su buharının, belirli koşullarda havanın taşıyabileceği maksimum su buharı miktarından fazla olması durumunda, su sıvı fazına geçer ve yoğuşma meydana gelir. Havadaki su buharının anlık değerinin maksimum değerine oranı olarak tanımlanabilecek bağıl nem ne kadar yüksekse, yoğuşma ve korozyon ihtimali de o kadar yüksektir. Farklı sıcaklık ve bağıl nem değerlerindeki ortamların çiğleşme noktası sıcaklığı Mollier diyagramından elde edilebilir (Grafik-2). Testo 6614 ün ısıtmalı prob tasarımı hızlı tepki vermeyi, yüksek doğrulukta ölçümleri ve korozyon oluşumunu önlemeyi garanti eder. Şekil 3 testo 6614 ısıtmalı sensör tasarımı Sensör ile birlikte yer alan hassas Pt1000 Sınıf A sıcaklık probu ile proses sıcaklığı ölçülür ve ayrı olarak kaydedilir. 6381 transmiterinde bulunan mikroişlemci eş zamanlı olarak gerçek proses nem değerini hesaplar. Bu teknolojiye kadar yüksek nemlerde bu doğrulukta ölçüm yapabilmek düşünülemezdi. Şekil-4 teki psikometrik diyagramdan da görüleceği üzere ısıtmalı prob tasarımı sonucu sensör çevresinde oluşan mikroklima sayesinde sensör, sabit bir mutlak nem (proses havasındaki su miktarı) değerinde çiğleşme sınırını ulaşmış %100 bağıl neme sahip hava yerine, %73 bağıl neme sahip bir ortam içerisinde ölçüm yapar. Grafik-2 Mollier Diyagramı Testo bu zorlu uygulama için 6614 dijital probuyla eşsiz bir çözüm sunar. Şekil-3 te gösterilen ısıtmalı prob tasarımı şu şekildedir: Testo 6614 kontrollü bir şekilde ısıtılarak, sensör için yüksek stabiliteye sahip bir mikroklima yaratır. Bu mikroklima sensörün koruyucu başlağı (PTFE filtre) içersinde yaratılır. Böylelikle sensörün ölçüm ortamı (mikroklima), ölçümün yapıldığı gerçek proses sıcaklığından her zaman 5 Kelvin daha yüksek sıcaklıkta olur. testo 6381
Testo Çözümleri Türbin giriş havası şartlandırma sistemleri Şekil 4 Psikometrik diyagramda ısıtmalı sensör teknolojisinin gösterilimi Enerji izlemede bir diğer ideal çözüm ise testo Saveris veri izleme sistemidir. Veri İzleme ve SCADA sistemlerinin tasarımı ve kullanımı, zorlu, genelde ileri seviye mühendislik bilgisi isteyen ve kompleks uygulamalardır. Her bir uygulama size özel yazılacağı için özellikle ilk yatırım maliyetleri oldukça yüksektir. Bu tarz bir izleme yazılımına sahip olabilmeniz için, ya konusunda uzman bir yazılım ve otomasyon ekibiniz olmalı, ya da uzman bir yazılım firması ile birlikte çalışmanız gerekmektedir. Ayrıca programın tasarlanması, sisteminize entegre edilmesi, test edilmesi, revizyonları ve eğitimi oldukça uzun ve zahmetli bir süreçtir. Enerji izleme sistemlerinin kendilerini kompanze etme süreleri düşünüldüğünde, bunun uzun vadeli bir yatırım olduğu açıktır. Bu sebeple al-unut diye nitelendirebileceğimiz bir cihazdan değil, uzun süreli interaksiyonda bulunacağınız bir sistem ve bunu size sağlayacak bir partnerden bahsediyoruz. Bu sebeple size özel olarak tasarlanmış bir sistem, daha yüksek seviyede kişiselleştirilmiş gibi görünse de, sistemi tasarlayan kişiye ve tasarlandığı andaki koşullara maksimum seviyede bağlıdır. Bu koşullara bakıldığında ilk anda o anki sistemin büyüklüğü, kullanılan yazılım modülleri, kontrol bilgisayar donanımlar ve işletim sistemleri akla gelir. Bu doğrultuda bakıldığında sistemin sadece ilk yatırım maliyeti yüksek olmakla kalmayacak, aynı zamanda bakım, servis ve geliştirme hizmetleri için sizi tasarım koşullarına bağımlı kılacaktır. Bu da bakım, servis ve geliştirme maliyetlerinizi ciddi oranda arttıracaktır. Maalesef bu maliyetler ilk yatırım kararı verilirken bazen göz önünden kaçmaktadır. Nihai hedefi enerji tüketimlerini izleyerek kontrol altına almak ve azaltmak olan bir enerji izleme sisteminin, ilerleyen süreçte görünmeyen maliyetler çıkarması son derece istenmeyen bir durumdur. Enerji İzleme, sadece belirli bir ölçekten büyük firmalar değil, küçük ve orta ölçekli firmalar için de giderlerini azaltmak ve verimliliklerini arttırmak için son derece önemlidir. Ayrıca sadece üretim yapan endüstriyel tesisler değil, tüm işletmeler için enerji izleme artan kaynak tüketim maliyetleri ile dikkat çekici bir konsept haline gelmiştir. Aydınlatmalar, genel olarak elektrik tüketimleri, ısıtma ve soğutma sistemlerinin performansı, basınçlı hava su, buhar gibi enerji kalemlerinin tüketimleri, havalandırma sistemlerinde fan performansları ve filtre tıkanıklıkları ve pek çok daha verilebilecek örnek, Enerji İzleme Sistemleri konsepti altında ölçeği ne olursa olsun firmaların ilgi alanındadır. Yüksek yatırım maliyetli ve teknik/mühendislik bilgisi gerektiren komplike sistemler, özellikle orta ve küçük ölçekli firmalar için korkutucu veya lüks görülebilmektedir. Oysa ki bunun bir ihtiyaç olduğu oldukça açıktır. testo Saveris veri izleme sistemi Siz de karmaşık ve maliyetli Enerji İzleme çözümlerinden yıldıysanız, Testo sizin için basit, kolay kurulabilir ve geliştirilebilir, pratik ve uygun fiyatlı bir izleme sistemi çözümü sunuyor; testo Saveris. Ortam iklimlendirme ve çalışma koşullarının izlenmesi, havalandırma tesisatlarında fan üfleme hızlarının kontrolü, enerji üretim sistemlerinde giriş havası iklimlendirme uygulamaları, temiz oda uygulamalarında filtre tıkanıklığı kontrolü, basınçlı hava tüketimi izlenmesi ve benzeri pek çok uygulamada yüksek adetlerde veri oluşmaktadır. Tüm bu uygulamaların ortak ihtiyacı parametrelerin izlenmesi, merkezi olarak kaydedilmesi, raporlanıp dokümente edilmesi ve istenmeyen durumlar daha oluşmadan alarm yönetimi ile bildirim alınmasıdır.
Testo Saveris tüm bu ihtiyaçları bünyesinde toplar: Testo Saveris kablolu (standart Ethernet) ve kablosuz probları ile bu iletişim teknolojilerinin bir arada kullanılabilmesi sayesinde, kurulum ve devreye almada maksimum esneklik sağlar. Saveris in radyo frekanslı probları pillidir. Ayrıca Ethernet haberleşme ekipmanları da kendi adaptörleri, pek çok tesiste standart kabul edilen 24V DC besleme veya Ethernet bağlantısı üzerinden (PoE) beslenebilirler. Veri iletişimi kablosuz radyo frekansı ya da standart Ethernet kabloları üzerindendir. Böylelikle Saveris minimum kablolama, inşaa ve bakım gideri ile, işletim maliyetlerinizi düşük tutmanıza yardımcı olur. Testo Saveris, sıcaklık, nem, aydınlatma şiddeti, CO2, basınç, fark basınç, hava hızı ve debisi, basınçlı hava tüketimi vb. hemen her türlü parametrenin doğrudan kendi probları ile ölçülmesine veya sisteme entegre edilebilmesine imkan tanır. Dahili ve harici prob seçenekleri ile, örneğin -190 derecelerdeki azot tanklarından, +1000 derecelerdeki ısıl proseslere kadar tüm uygulamalara cevap verebilir. Saveris tamamen sizin ihtiyaçlarınıza göre, terzi usulü konfigüre edilir ve hizmetinize sunulur. Modüler prob seçeneleri ve bir Baz Ünite ile 150 uç ölçüm noktası desteği ile, istediğiniz zaman, istediğiniz şekilde sistemi değiştirebilir, yeni ihtiyaçlarınıza göre çalıştırabilirsiniz. Sesli, ışıklı, e-posta ve SMS üzerinden ön-alarm ve alarm opsiyonları sayesinde istenmeyen durumlar daha ortaya çıkmadan sizi bilgilendirir, süreçlerinizin etkilenmemesi için size yardımcı olur. Saveris sisteminin Baz Ünitesi sistemin beynidir. Tüm ölçüm verileri önce sahadaki problara, ardından Baz Üniteye ve ardından bilgisayardaki Microsoft SQL veri tabanına kaydedilir. 3 aşamalı bu kayıt sistemi maksimum veri güvenliği sağlar. Ayrıca bilgisayar çalışmıyorken bile, kanal başına 40.000 adetlik veri hafızası ile Saveris Baz ünite ölçüm sisteminin uzun süre boyunca çalışmasını sağlar. Saveris tüm raporlamayı sizin için yapar. Otomatik PDF rapor tanımlamaları ile, istediğiniz bölgelerin ölçüm sonuçlarını ve alarm kayıtlarını günlük, haftalık ve aylık olarak sizin için raporlar. Bu raporları belirlediğiniz adreslere e-posta ile gönderir. Böylece dokümantasyon için harcadığınız zamandan ve emekten tasarruf edersiniz. Farklı oluşturulabilecek projeler, hem bir ölçüm uç noktasına verebileceğiniz farklı isimlendirmeler ve alarm bilgileri, prob gruplarına erişim haklarını düzenleyebilmeniz gibi özellikleri ile, her bir projeyi ayrı ayrı değerlendirmenize ve analiz etmenize imkan tanır. Merkezi Microsoft SQL veri tabanı sayesinde dilerseniz tüm projeleri, dilerseniz yalnızca birini inceleyebilirsiniz. Saveris yazılımı sunucu-istemci prensibine göre çalışır. Buna göre istediğiniz kadar bilgisayara izleyici veya istemci yazılımlarını kurabilir, her bir bölüm, departman veya enstitünün ilgili verilere ulaşmasını düzenleyebilirsiniz. Saveris sistemi yerel ağ yapılarına ek olarak, VPN gibi ağ yapılarında da sorunsuzca çalışabilmektedir. Böylece farklı binalarda, hatta farklı tesislerden gerçekleşen tüm çalışmaları merkezi olarak kaydedebilir ve arşivleyebilirsiniz. Tüm bu özelliklere sahip testo Saveris veri izleme sistemi ile ilgili daha detaylı bilgi için; www.testo.com.tr/saveris adresini ziyaret edebilirsiniz. testo Saveris veri izleme sistemi
Testo Çözümleri Türbin giriş havası şartlandırma sistemleri Testo çözümleri yalnızca sabit ölçüm tekniği ile sınırlı kalmamaktadır. Türbin giriş havası şartlandırma sisteminin kalbi olan sabit ölçüm cihazlarının, referans sınıfta yüksek doğruluğa sahip, TÜRKAK kalibrasyon sertifikalı portatif bir cihaz ile sahada doğrulanmaları işletim sürecinin önemli bir parçasıdır. Sistemin kalbinin periyodik olarak check-up işleminden geçirilmesi gerektiği aşikardır. Bu noktada testo 480 çok fonksiyonlu ölçüm cihazı ihtiyaca yönelik çözümdür. Otomatik offset özelliğini sunan dijital prob teknolojisi, referans seviyesindeki probları, renkli grafik ekranı ve çok daha fazla özellikleri ile testo 480 cihazını internet sitemizden detaylı olarak inceleyebilirsiniz: www.testo.com. tr/urundetaylari/0563+4800/testo-480-cok-fonksiyonluolcum-cihazi testo 480 - Çok fonksiyonlu referans ölçüm cihazı Referanslar [1] International Energy Agency (IEA), World Energy Outlook 2012, www.worldenergyoutlook.org [2] Turbine Inlet Air Cooling, Wikipedia, Temmuz 2014, http:// en.wikipedia.org/wiki/turbine_inlet_air_cooling [3] Turbine Inlet Air Cooling, William E. Stewart, Jr., Ph.D., P.E., ASHRAE Journal, Eylül 1998 [4] Türbin Giriş Havası Soğutmasının Faydaları, Kurulu Tesislere Uygulama İmkanları ve Özellikleri Naci Şahin, Friterm, Ağustos 2004 [5] Technology Review of Modern Gas Turbine Inlet Filtration Systems, Melissa Wilcox, Rainer Kurz, Klaus Brun, International Journal of Rotating Machinery Volume 2012 (2012), Article ID 128134, 15 pages [6] TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 5 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2013 2017) Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü APK Dairesi Başkanlığı, Kasım 2013 [7] Enerji Enstitüsü, http://enerjienstitusu.com/2013/01/02/2012- yilinda-serbest-piyasada-elektrik-fiyati-ortalamasi-14956-tlmwholdu/ [8] Termik Santrallerde Performans İyileştirme ve Rehabilitasyon İhtiyacı, Harun Bilirgen Ph.D., Lehigh University Energy Research Center, Mühendis ve Makine, Cilt 52, SaYı 617 [9] Elektrik Enerjisinde Maliyet İncelemesi http://www.emo.org.tr/ ekler/df3320b413d8eb7_ek.pdf [10] Türkiye Enerji Potansiyeli ve Yatırım-Üretim Maliyet Analizi, Termodinamik, Ocak 2013, Sayı 245 [11] Gas Turbine Performance Deterioration, Cyrus B. Meher- Homji and Mustapha A. Chaker, Mee Industries California, Hatim M. Motiwala, Monimax Inc., New York 2981 6034/cw/I/08.2014 Testo Ltd. dilediği zaman değişiklik yapma hakkını saklı tutar. Testo Elektronik ve Test Ölçüm Cihazları Dış Ticaret Ltd. Şti. Fulya Mahallesi Vefa Deresi Sokak Gayrettepe İş Merkezi C-Blok No: 5/1 D: 2-3-4-5 Şişli - İSTANBUL Tel : +90 212 217 01 55 Faks : +90 212 217 02 21 Email : infotesto@testo.com.tr www.testo.com.tr