SİVİL SAVUNMA İLE İLGİLİ ŞAHSİ MÜKELLEFİYET, TAHLİYE VE SEYREKLEŞTİRME, PLANLAMA

SİVİL SAVUNMA İLE İLGİLİ ŞAHSİ MÜKELLEFİYET, TAHLİYE VE SEYREKLEŞTİRME, PLANLAMA VE DİĞER HİZMETLER TÜZÜĞÜ Bakanlar Kurulu Kararını n Tarihi : 5.6.1964, No : 6/3150 Dayand ığı Kanunun Tarihi : 9.6.1958, No : 7126 Yayımland ığı R. Gazetenin Tarihi : 18.7.1964, No : 11757 Yayımland ığı Düsturun Tertibi : 5, Cildi 3, S. 2575 BİRİNC İ KISIM Tüzüğün kapsamı Madde 1 Sivil Savunma ile ilgili şahsi mükellefiyet, tahliye ve seyrekleş tirme, planlama, eğitim, haber alma ve yayma, donatım işleri hakkı nda bu Tüzük hükümleri uygulanır. İKİNC İ KISIM Mükellefiyet, yoklama ve muayene, istisna, tecil, tazminat BİRİNC İ BÖLÜM Mükellefiyet, yoklama ve muayene Madde 2 Sivil Savunma Kanununun 13 üncü maddesi gereğ ince mükellef tutulmu ş bulunan yurttaşlar; aşağıdaki maddelerde yazıl ı esaslar dairesinde bulundukları şehir, kasaba, mevki, köy veya daire, müessese, fabrika ve teş ekkülün sivil savunma hizmet teşkilatında görevlendirilirler. Bir şehir, kasaba, mevki veya köylerdeki mükellef yurttaşlar o yerin ihtiyacı na yetmediği takdirde bu noksanlar diğer yakın mesafedeki yerlerin göreve alınmamış mükelleflerinden tamamlanır. Sivil Savunma Hizmet Teşkilatında görevli mükellefler, lüzumu halinde yardı m maksadiyle bulunduklar ı mahaller dışındaki yerlere de gönderilebilirler. Madde 3 (Değişik : 7/8/1996-96/8512 K.) Sivil savunma mükellefiyetinin uygulanmasında aşağıdaki sıra gözönünde tutulur. a) İlgili Kanunlarına göre askerlik ça ğı dışına çıkm ış ve 51 yaşın ı doldurmamış erkkeler, 1

b) Askerlik ça ğı içindeki yedeksubay, astsubay, erba ş ve erlerden sefer görev emri verilmemi ş bulunan erkekler, (Bunlar büyükten küçüğe doğru ya ş sıras ı ile alınırlar) c) 18 yaşın ı bitirmi ş ve henüz silah altına çağrılmam ış erkekler, d) 18-40 yaşlarındaki çocuksuz kadınlar, e) 18-40 yaşlarındaki bakıma muhtaç çocuğu olmayan kadınlar, f) 41-50 yaşlarındaki kadınlar, g) 51-65 yaşlarındaki erkekler, h) 51-65 yaşlarındaki kadınlar, i) 15-18 yaşlarındaki erkekler ve kadınlar. Mükellefler yukarıdaki sıralamaya göre sivil savunma teş killerinde yükümlü olarak görevlendirilirler. Kadınlar, tercihen ilkyardım ve ambulans, sosyal yardı m ve hastaneler servisindeki hafif hizmetlerde çalıştırılırlar. Gönüllü olarak çalışmak isteyenler yukarı da yazıl ı sıraya tabi değillerdir. Madde 4 Sivil Savunma Hizmet Teşkilatına ayrı lacak mükelleflerin tesbiti için, kadro ihtiyacının % 50 fazlas ı ile ve yukarıki maddede yazıl ı esas ve sı raya göre, mükellefiyete tabi tutulacakların listeleri ilgili mahalle ve köy muhtarlıkları ndan istenir. Sivil Savunma Kanununun 13 üncü maddesi gereğ ince muhtarlar, mükelleflerin tam listelerini ilgili sivil savunma idare makamlarınaen geç 30 gün içinde vermeğ e ve birer nüshaların ı da kendilerinde bulundurmağa mecburdurlar. Madde 5 Muhtarlardan alınan listelerde yazıl ı yurttaş lar, bölgelerinin iklimi ve halkın i ş durumu dikkate alı narak mahalli mülki idare amirliklerince uygun görülecek zamanlarda yoklama ve muayene edilmek üzere çağrılırlar. İ l ve ilçe merkezlerinde sivil savunma müdürü, mütehassıs ı veya memurunun, bunların bulunmad ığı ilçelerde kaymakamlı kça görevlendirilecek bir memurun, bucak merkezlerinde bucak müdürlerinin, bucak merkezleri dışındaki kasabalarda belediye başkanlarını n başkanlığı nda Hükümet veya belediye tabibi veya askeri tabip ile ilgili mahalle veya köy muhtar ı veya ihtiyar heyeti veya meclisinin bir üyesinden kurulacak üç kiş ilik bir kurul tarafından yoklama ve muayeneden geçirilirler. Hassas bölgeler dışında kalan ve tabibi de bulunmayan kasabalarda yalnı z yoklama yapılır. Madde 6 Büyük şehirlerdeki yoklama ve muayene iş leri; mülki idare Amirliklerince, şehir bölgelere ayrı lmak ve her bölge için o bölgedeki sivil savunma mütehassıslar ı, okul müdürleri, emniyet veya belediye zabı ta amirleri gibikimselerin başkanlıklar ı altında yukarıki maddede yazıl ı şekilde yoklama ve muayene kurullar ı teş kil 2

olunmak suretiyle bu kurullar tarafından, bulunduklar ı bölgelerdeki okullarda veya Hükümet ve mahalli idarelere ait diğer münasip yerlerde yaptırılabilir. Madde 7 Yoklama ve muayene sırası nda mükelleflerin künye ve adresleri, meslek veya işleri, çalışıp çalışmadıklar ı, okuma yazma dereceleri, ekli kabiliyet cetveline göre hangi hizmetlere daha elverişli olduklar ı, "Mükellefler Yoklama ve Muayene Defteri" ne geçirilir. Madde 8 Yoklama ve muayene sırasında sağlık durumlarını n Sivil Savunma Teşkilatında görev yapmağa elverişli olup olmadığından şüphe edilenler veyaelveriş li olmadığın ı iddia edenler, 23 üncü maddenin (a) bendi gereğ ince muaye-ne ettirilerek alacaklar ı raporlara göre haklarında işlem yapılır. Gözle görülür derecede hizmete mani sakatl ığı olanlar, yoklama ve muayenekurulunca durumlar ı tesbit ve kaydedilerek mükellefiyet d ışı bırakılırlar. Madde 9 Mükellefler; yoklama ve muayene bittikten sonra, "Mükellefler Yoklama ve Muayene Defteri" ile tesbit edilen meslek, sanat, i ş ve kabiliyetlerine, ya ş ve sağlık durumlarına göre % 15 yedeği ile sivil savunma teşkillerine ayrılırlar. Bu ayrı m sırasında sivil savunma servislerinin başkanlar ı veya temsilcileri de bulunabilirler. Teşkillere ayrılan mükellefler, her servis ayr ı ayr ı ve tali bölgelere ayrı lan yerler de bölge bölge olmak üzere "Mükellefler Görev Defterine geçirilirler. % 15 yedekten artanlar olursa, genel yedek olarak yoklama ve muayene defterinde kalır. Bu defterler vali ve kaymakamların onay ı ile tamamlanır. Her servise ayrı lan mükelleflerin birer listesi ilgili servis başkanlıklarına da verilir. Madde 10 (Değişik : 7/8/1996-96/8512 K.) Yükümlülük verilen cadde ve sokak kılavuzlarını n yoklama ve muayeneleri 5, 6, 7 ve 8 inci maddelerde belirtildiği şekilde yapılır. 3

Madde 11 Sivil savunma teşkillerine ve kılavuzluklara ayrılan % 15 yedeğ i dahil mükelleflere mahalli mülki idare amirliklerince fotoğrafl ı ve tasdiklibirer belge verilir. Bu belgeler, senelik yoklama ve eğitimler de işlenecekşekilde düzenlenir ve ayrı ca sivil savunma ile ilgili mükellefiyet ve müeyyidelere ait hükümlerin özeti bu belgelere yazılır. Madde 12 Sivil Savunma Hizmet Teşkilatı nda kendisine görev verilen mükellefler; herhangi bir sebeple ikamet yerlerini değiş tirmeleri halinde görevli bulunduklar ı mahalle veya köy muhtarlarına müracaatla değişiklik durumunu bildirmeğ e, muhtarlar da mükellefler tarafından bildirilecek veya kendileri tarafından haber alı nacak değişiklikleri, doğrulukların ı tetkik ve tesbit ettikten sonra yazıl ı olarak mahalli mülki idare amirliklerine veya sivil savunma müdür, mütehassıs veya memurlukları na bildirmeğe mecburdurlar. Tali bölgelere ayrılan şehirlerde bir bölgeden diğer bölgeye yer değiş tiren mükelleflerin görevleri de yeni ikametgahlarının bulunduğu bölgeye nakledilebilir. Madde 13 Sivil savunma teşkillerine ayrılan % 15 yedeğ i dahil mükellefler, her yıl eğitimleri sırasında, eğitimleri yapılmayanlar her takvim yıl ı içindemahalli idare amirliklerine veya sivil savunma müdür, mütehassıs veya memurluklarına; kı lavuzlar, bölgelerindeki emniyet makamlarına, bunların bulunmad ığı yerlerde jandarma komutanlıklarına başvurarak veya belgelerini göndererek yoklamaların ı yaptırı rlar. Yoklamalar ı yapılanları n belgelerine ve "Mükellefler Görev Defteri" ndeki özel sütunlarına, yoklama tarihi kayıt ve imza edilir. Madde 14 Yukarıki maddeye göre yapılacak yoklama sırasında : a) İkametgah adresi değişmi ş olanları n yeni adresleri tesbit edilerek hem defterlere ve hem de ellerindeki belgelere işlenir. b) Sağlık durumlarının elverişsiz hale geldiğini bildirenler veya bu hale geldiğ i anlaşılanlar hakkında 8 inci madde gereğince işlem yapılır. c) 23 üncü ve 24 üncü maddeler kapsamı na giren mükellefler varsa, ibraz edecekleri belgelere göre haklarında istisna veya tecil işlemi yapılır. d) Mükellefiyet ça ğı dışına çıkm ış veya görev d ışı bırakılm ış olanları n belgeleri geri alınarak iptal edilir ve durum kendilerine bildirilir. Madde 15 Süresi içinde yoklamaların ı yaptırmam ış mükelleflerin durumlar ı,13 üncü maddede yazıl ı makamlar tarafından mahalli muhtarlıklar aracıl ığı ileincelenerek tesbit edilir ve gerekli işlem yapılır. Madde 16 Sivil Savunma Hizmet Teşkilatına ayrı lan mükelleflerden herhangi bir sebeple boşalacak yerler % 15 yedeklerden ve bunlardan boş alacak yerler de "Mükellefler Yoklama ve Muayene Defteri" ndeki genel yedeklerden doldurularak kadrolar daima tamam bulundurulur. Genel yedeklerin kalmamas ı halinde ihtiyaçmiktarına göre yeni mükellefler seçilir. 4

Madde 17 Sivil Savunma Hizmet Teşkilat ı için kendilerine ihtiyaç bulunan mükellefler; her 5 yı lda bir 3-11 inci maddelerdeki esaslar dairesinde yeniden tesbit, yoklama ve muayeneden geçirilerek görevlendirilirler. Görevlendirilen yeni mükellefler dolayı siyle eski mükelleflerden ihtiyaçtan fazla kalacaklar yedeğe geçirilir veya tamamen mükellefiyet d ışı bırakılırlar. Madde 18 Sivil savunma teşkilleri, olağanüstü hallerde kendilerine yapı lacak tebligat üzerine tayin edilen toplanma veya görev yerlerine gelerek vazifeye hazı r bulunurlar. Bu husus hassasiyet derecesi az olan veya hassas bölgeler dışı ndaki yerlerde ikaz veya alarm haberlerinden sonra görev ba şı yapılmak üzere de tertiplenebilir. tebli ğ olunur. Kılavuzluk personeline de yerlerinden ayrılmamalar ı ve göreve hazır bulunmaları Madde 19 Tebligat için gerekli çağr ı kağıtlar ı barış tan düzenlenerek sivil savunma müdürlük, mütehassıslık veya memurluklarında, bunların bulunmadıkları yerlerde mülki idare amirliklerinde her an için tebligata hazır bir şekilde saklı bulundurulur. Olağanüstü hal veya seferberliğin ilan ı halinde, sivil savunma mükellefleri ayrı ca tebligat beklemeden derhal belirli yerlerdeki görevleri başına giderler. Bu ilan üzerine başka yerde olanlar da en kı sa zamanda görev yerlerinde bulunmağ a mecburdurlar. Ancak, mücbir sebepler yüzünden buna imkan bulamayanlar, vakit geçirmeden bulunduklar ı yerin mülki idare amirliklerine veya sivil savunma idare makamlarına başvurmak zorundadırlar. Mükellefler, bir baskı n taarruzu halinde taarruzdan sonra hemen belirli görev veya toplanma yerlerine giderler. Madde 20 Sivil Savunma Hizmet Teşkilatında görevli mükellefler, barış ta, eğitim, deneme ve tatbikat için veya tabii afetler ve büyük yangınlar dolayısiyle yapı lacak kurtarma ve yardım hizmetlerine katılmak üzere ilanen veya adlarına tebligat yapı lmak suretiyle göreve çağrılabilirler. Madde 21 2 nci maddenin ikinci fıkrasına göre bir mülki idare amirliği sınırları dışından alı nacak mükelleflerin tesbit, yoklama, muayene, görevlendirme, yenileme ve göreve 5

çağırma gibi i ş ve işlemleri; ilgili mülki idare amirliklerinin isteğ i üzerine, mükelleflerin bulunduklar ı yerlerin mülki idare amirlikleri tarafından yapılır. Madde 22 Daire, müessese, fabrika ve teş ekküllerde kurulacak sivil savunma teş killeri personelinin tesbit, yoklama, muayene, görevlendirme, yenileme vegöreve çağırma gibi i ş ve iş lemleri, bu bölümdeki esaslara uygun olarak ilgili müesseselerce yapılır. İKİNC İ BÖLÜM İstisna Madde 23 Aşağıda yazıl ı kimseler sivil savunma mükellefiyetinden istisna edilirler : a) Sağlık durumlar ı dolayısiyle fiilen hizmet yapmağa elverişli olmadıklar ı sağlı k kurullarınca, sağlık kurulunun bulunmad ığı yerlerde biri iç hastalıklar ı veya genel ş irürji uzman ı olmak üzere en az iki tabibin imzasın ı taşıyan raporla tevsik edilmi ş bulunanlar ( İki tabipten birinin resmi daire tabibi olmas ı şarttır.), b) Malüliyet raporu ibraz edenler, c) Resmi veya serbest çalışan diplomal ı ebeler, d) Gebe veya 12 yaşına kadar (Bu ya ş dahil) veya hangi yaş ta olursa olsun hasta, alil, sakat ve bakıma muhtaç çocuğu veya bu durumda bakmakla mükellef olduğ u kimsesi bulunan kadınlar. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Tecil Madde 24 Aşağıda yazıl ı görev ve hizmetleri yapmakta olanlar sivil savunma hizmet teşkilatına alınmazlar. Bunlardan, bulunduklar ı daire ve müesseselerin kendi sivil savunma hizmet ve teşkilleri için lüzum ve ihtiyaç görülenler bu hizmetlere alınabilirler. a) (Değiş ik : 7/8/1996-96/8512 K.) Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Bakanlar Kurulu üyeleri; Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay Baş kan ve Üyeleri; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıs ı ve Vekili; Danıştay Başsavcıs ı, Yargıtay ve Danış tay Savc ı ve tetkik hakimleri, Anayasa Mahkemesi raportörleri, Sayış tay uzman denetçi, başdenetçi, denetçi ve denetçi yardımcılar ı; il ve ilçe Cumhuriyet başsavcılar ı, başsavcıvekilleri ve savcı lar ile hakimler; üniversite, fakülte, akademi ve yüksek okullar rektör, dekan, başkan, müdür ve öğretim üyeleri, b) Cumhurbaşkanl ığı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi memur ve hizmetlileri; bakanlıklar ve bakanlıklara bağl ı veya denetlemelerine tabi daire ve kurumları n merkez teşkilatındaki müsteşarlar, genel müdürler, genel sekreterler, daire başkanlar ı ve bunları n yardımcılar ı; tefti ş tet- 6

kik, araştırma ve benzeri kurulların başkan ve üyeleri; müfettişler, müş avirler, mütehassıslar, uzmanlar, şube müdürleri ve müdürler ile taşra teşkilatı ndaki mülki idare amirleri, il ve ilçe idare şube başkanlar ı; diğer daire, müessese ve teş ekküllerin en büyük amirleri ve belediye başkanlar ı, c) Devlet ve Devlete bağl ı veya denetlenmesine tabi daire, müessese ve teşekküllerin, özel idare ve belediyelerin seferi kadroları na dahil amir, memur ve hizmetlileri ve seferde silah altına çağrılacak personelden boş alacak seferi kadrolardaki yerlere dışarıdan alınacak kimseler; d) Yedeksubay ve Askeri Memurlar Kanunu ile tecilleri kabul edilen, diğ er memuriyet ve hizmetlerde bulunanlar; e) Ordu ve jandarmada askeri kadrolarda çalışan siviller; f) Milli emniyet mensuplar ı, polis ve gümrük muhafaza teşkilatındaki silahlı memurlar, silahl ı orman bakım memurlar ı, bekçiler; g) Ulaştırma Bakanlığına bağl ı bölge liman ve deniz iş leri müdürlükleri ve liman başkanlıklarının bütün personeli ile Devlet Demiryollar ı, PTT, Devlet Hava Meydanları İşletmesi, Denizcilik Bankas ı T.A.O, Denizcilik Bankas ı Deniz Nakliyat ı T. A. Ş. ve Türk Hava Yollar ı A. O. teşkilatında görevli bütün memur hizmetli ve daimi işciler; h) Askerlik Kanununun 64 üncü maddesine göre, kapanmalar ı genel hayat ı tazyik eder mahiyette olduklar ı Bakanlar Kurulunca kabul edilmi ş fabrika, müesseseve teşekküllerin, mahalli valiliklerce de uygun görülecek seferi kadroları ndayer alan teknik ve idari personel (Teknik ve kalifiye olmayan işçiler hariç); i) Resmi daire, müessese ve teşekküllerin kamu hizmetlerini yüklenmiş mütaahhitler; j) Sivil savunma Planlaması na tabi resmi ve hususi müesseselerin, planla tesbit edilen kendi sivil savunma hizmet ve teşekküllerine ayrılm ış personel ve işçileri; DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Tazminat Madde 25 (Değiş ik 19.4.2004 tarih ve 2004/7180 K) Sivil savunma hizmet teşkilat ı mükelleflerinden barıştaki eğitim, deneme ve tatbikat gibi görevleri sırası nda ve bu görevleri dolayısiyle yaralanan, sakatlanan veya ölenlere aşağıdaki ş ekilde sivil Savunma hizmetlerinde kullanılmak üzere İçişleri Bakanl ığı bütçesinde açı lan tertibe kaydedilen özel ödenekten tazminat verilir : a) Yaralanan, sakatlanan veya herhangi bir azasın ı kaybedenlerle radyasyon, gaz ve sair d ış tesirlerle arızaya uğrayanların tedavi masraflar ı kendilerince ödenmesi gereken hallerde, bu masraflar kendilerine veya tedavi gördükleri kurumlara belgeleri karşılığı nda ödenir. Sun'i aza takılmas ı icabedenlerin buna ait masraflar ı da ayn ı şekilde verilir. Bu maksatla şahıslar veya kurumlarca düzenlenmi ş belgeler ibraz edildiğ i takdirde bunların rayice uygunluğu, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının o yerdeki teşkilatı tarafından tasdik edildikten sonra ödeme yapılır. 7

b) (Değiş ik birinci paragraf : 7/8/1996-96/8512 K.) Yaralanan ve sakatlananlara; iyileşinceye kadar geçen hergün için mülki idare amirinin onay ı ile günlük asgari ücretin bürüt tutar ı kadar net tazminat verilir. Ancak tedavileri sırasında mensup olduklar ı resmi veya özel daire, müesseseve teşekküllerden aylık, ücret ve gündeliklerini almakta devam edenlere, bu istihkaklarını aldıklar ı süre için ayrı ca tazminat verilmez. c) Yaralanan, sakatlanan veya arızaya uğrayanları n, bu yüzden malül hale geldikleri belgeleriyle tevsik edilmesi halinde; Askerlik Kanununa göre silahaltı nda bulunan mükelleflerden ayn ı derece malüllerine, T.C. Emekli Sand ığı Kanunu hükümlerine göre bağlanmas ı gereken vazife malüllüğü aylığının bir yıllık tutar ı esas alınmak suretiyle bu miktarın, mükellefin ya şı 65 rakamından çıkarıldı ktan sonra kalacak yıl sayıs ı ile çarpımının tutar ı defaten tazminat olarak verilir. Bu hesaplamada yaş kesirlerinin alt ı aydan fazlas ı bir yıl sayılır. Şukadar ki verilecek tazminat, 5 yıl tutarı ndan az ve 25 yıl tutarından çok olamaz. d) Ölenlerin, yukarıki fı kraya göre birinci derecede malüllük üzerinden hesaplanacak tazminatlar ı, T.C.Emekli Sand ığı Kanunundaki esaslar ve nispetler dairesinde dul ve yetimlere ödenir. e) T.C. Emekli Sand ığı Kanunu ile benzeri diğer sandıklar ve İşçi Sigortaları Kurumu kanunlarına tabi olup, özel mevzuat ı gereğince tanı nan haklardan faydalanacak personelin, ister kendi müesseseleri bünyelerinde, ister sair şekilde görevlendirilmiş olsunlar, malül kalmalar ı veya ölümleri halinde kendilerine veya dul ve yetimlerine bu Tüzük hükümlerine göre tazminat verilmez. Ancak, sandık veya kurumları nca toptan ödemeye tabi tutulacakların malüliyet veya ölümleri halinde, bunlara yapı lacak toptan ödeme (c) ve (d) fıkralarına göre verilecek tazminat miktarı ndan az ise, aradaki fark sivil savunma fonundan ödenir. ÜÇÜNCÜ KISIM Tahliye ve seyrekleştirme BİRİNC İ BÖLÜM Tahliye Madde 26 Tahliye; lüzum görülen hassas bölgeler ile askeri harekata sahne olabilecek tehlikeli bölgelerde oturan halkın can kaybın ı azaltmak ve buralardaki savunma gücünü destekleyen taşınabilir milli servetlerin düş man eline geçmesine mani olmak üzere, icabında buralar- 8

daki halkın ve milli servetlerin tamamen veya kı smen daha emin bölgelere nakilleri suretiyle yapılır. Madde 27 Tahliye işlerinin, ilgili bakanlıklarla işbirliği yapı lmak suretiyle maksada uygun şekilde planlanmasında ve uygulanmasından İçişleri Bakan ı sorumludur. Bu konudaki bakanlıklararas ı işbirliği ve koordinasyonu sağ lamak, Milli Güvenlik Kuruluna sunulacak esaslar ı hazırlamak üzere, İçişleri Bakanlığında, ilgili bakanlı klardan yetkili temsilcilerinden mürekkep bir komite kurulur. Bu komite İçişleri Bakanını n göstereceği lüzum üzerine ve tensip edeceği bir kimsenin başkanl ığı altında toplanır. Madde 28 Tahliyeye tabi tutulacak hassas veya tehlikeli bölgeler, MilliSavunma Bakanlığının da mütalaas ı alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığını n teklifi üzerine Milli Güvenlik Kurulunca tayin ve tesbit olunur. Tahliyeye tabi tutulacak hassas veya tehlikeli bölgelere "Tahliye Bölgeleri", buralardan tahliye olunacakların gönderilecekleri emin bölgelere "Kabul bölgeleri" denir. Madde 29 Tahliye bölgelerinden; tahliye olunacak kimseler ile bunları n beraberlerinde götürecekleri zati eşya ve yiyecek maddeleri miktarlar ı ve emin bölgelere taşınmalar ı zaruri ve mümkün görülen milli servet ve kı ymetlerin,harb gücünü destekleyen malzeme ve tesislerin, kara, deniz ve hava taşıt araçlar ı ve yedek parçalarını n, resmi dairelerin, Devlete bağl ı veya Devletin denetlenmesine tabi müesseselerin ve bunların kıymetli evrak ve eşyalarının hangilerinin nerelere taşınacaklar ı, ilgili bakanlıklardan mütalaa ve teklifler alınmak suretiyle 27 nci maddede yazıl ı komite tarafından incelenerek tesbit olunur. Bu tesbit sonucuna göre, hangi tahliye bölgelerinden kimlerin ne gibi tesis, araç, madde ve malların hangi kabul bölgelerine taşınacaklar ı ve bunlara ilişkin diğ er hususlar hakkında İçişleri Bakanlığınca bir ana plan ve bununla ilgili esaslar hazı rlanarak Milli Güvenlik Kurulunun tasvibine sunulur. Madde 30 - Milli Güvenlik Kurulu tarafı ndan kabul olunacak ana plan ve esasların ilgili kısımlar ı, İçişleri Bakanlığınca, Cumhurbaşkanl ığı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliklerince, Başbakanlığa, bakanlı klara ve ilgili valiliklere, bakanlıklarca da kendilerine bağl ı veya denetlemelerine tabi teş kilat ve müesseselere ilişkin hususlar, ilgili teşkilat ve müesseselere bildirilir. Madde 31 - Yukarıki maddede yazıl ı merkez teşkilat ı ile bunlara bağl ı veya denetlemelerine tabi diğer merkezi teşekküller, İçişleri Bakanlığından bildirilen esasları n kendilerini ilgileyen kısımları na ve bünyelerinin özelliklerine göre birer plan projesi hazırlayarak iki nüsha halinde İçişleri Bakanlığı na gönderirler. Bu planlar 27 nci maddede yazıl ı komite tarafından incelenerek uygun görüldükten sonra kesinleşir. 9

Madde 32 Tahliye olunacak kimselerin kabul bölgelerine nakilleri ile yollarda ve yerleştirilecekleri yerlerde barındırılmalar ı, yedirilmeleri, sağlık bakı m ve kontrolleri, yerleştirildikten sonra çalışır ve üretir hale getirilmeleri hususları na ait plan ve esaslar, İçişleri Bakanlığının teklifi ve isteği üzerine, ilgili Bakanlıklarca tesbit olunarak İçiş leri Bakanlığına ve ilgili valiliklere bildirilir. Madde 33 İl, ilçe ve bucaklarda, tahliye ve seyrekleştirme veya yerleş tirme işlerinin planlamas ı ve yürütülmesi için, mülki idare amirleri tarafı ndan kendi sorumluluklar ı altında ilgili daire ve teşekkül amir veya mensupları ndan seçilecek birer "Tahliye" "Yerleştirme" komisyonu ile yollama, konaklama, sağlık, emniyet, yerleş tirme ve yedirme işleri için gereken yerlerde geçici ekipler kurulur. İl, ilçe ve bucak merkezleri dışındaki kasabalarda belediye başkanlar ı, köylerde muhtar ve ihtiyar meclisleri tahliye veya yerleştirme iş lerinin düzenlenmesi ve yürütülmesi ile görevli ve sorumludurlar. Madde 34 30 ve 32 nci maddeler gereğince İçişleri Bakanl ığı ile ilgili bakanlıklardan bildirilecek esaslar dairesinde : a) Tahliye bölgesi valiliklerince; tahliye olunacak kimseler, tesis, araç, madde ve mallar ile bunların sevk sıras ı ve kafileleri, toplanma ve yollanma şekil, yer ve yollar ı, mürettep kabul bölgeleri, lüzumlu taşıt araçlarının cinsi, miktar ı ve ne suretle sağlanacaklar ı; b) Konak yerleri valiliklerince; buralardan geçecek ve kalacak kafilelerin nerelerde konaklayacaklar ı ve konak yerlerindeki barındırma ve yedirme işleri; c) Kabul bölgesi valiliklerince; gelecek nüfus, tesis, araç, madde ve malları n yerleştirme, barındırma ve çalışır ve üretir hale getirilmeleri; ile ilgili tebliğler, hazırlıklar ve tedbirler tesbit edilerek planlanır. Valiliklerce verilecek direktif dairesinde ilgili ilçe ve bucaklarda da kendi bölgelerine ait hususlar hakkında gerekli hazırlıklar yapılır. Madde 35 Hassas bölgelerden tahliye olunacak kimseler, bulunduklar ı il veya ilçe sınırlar ı veya çevresi içine gönderilmek suretiyle yakı n tahliyeye tabi tutulurlar. Bunların tahliye ve yerleştirme hazırlıklar ı ve planlar ı yukarı ki esaslar dairesinde mahalli mülki idare amirliklerince düzenlenir ve yürütülür. Madde 36 Kesif radyoaktif serpinti tehlikesine uğ rayan bölgelerde oturanlar, geçici zaman için buralardan boşaltılarak tehlike bölgesi dışına çıkarılırlar. Barajların tahribi halinde, su baskın ı tehlikesi altı nda bulunan meskün bölgelerin, tehlikeden önce veya tehlikenin başlamas ı ile birlikte boşaltılmalar ı için de gerekli tedbirler alınır. Bu maksatla tehlikeye maruz bölgeler, Bayındırlık Bakanlığı nca tesbit edilir ve İçişleri Bakanlığına bildirilir. Bu konularda alınacak tedbirler, İçişleri Bakanlığı nca ilgililere verilecek direktiflerle düzenlenir. 10

Madde 37 Valiliklerce, yukarı ki maddelere göre düzenlenecek tahliye ve yerleştirme planlar ı, iki nüsha olarak İçişleri Bakanlığına gönderilir ve bu Bakanlığı n onay ı ile kesinleşir. Madde 38 Kesinleşen tahliye planlar ı, lüzumu halinde Bakanlar Kurulunca verilecek karar üzerine uygulanır. Bakanlıklar ve bunlara bağl ı veya denetlemelerine tabi daire ve müesseselerle mülki idare amirleri, kesinleşen tahliyeplanların ı aynen uygulamakla mükelleftirler. İKİNC İ BÖLÜM Seyrekleştirme Madde 39 Seyrekleş tirme; tahliyeye tabi hassas bölgelerin tahliye bölgeleri dışındaki kısı mlariyle tahliyeye tabi tutulmayan hassas bölgelerin taarruztesirlerine fazla uğramas ı muhtemel kısımlarındaki nüfus yoğunluğunu, dolayısiyle zayiat ı azaltmak için yapılır. Bu maksatla buralarda oturan bir kısım halk, hükümetin de yardım ı ile ş ehrin kenar veya yakınlarındaki mahalle ve köylere gönderilerek buralara dağıtılırlar. Lüzumunda, tahliye bölgelerinde de seyrekleştirme yapılabilir. Madde 40 Seyrekleştirmede; o yerdeki memur ve diğ er görevliler ile kamu hizmetleri, ekonomik, endüstriyel ve sosyal hayat için lüzumlu diğ er personelyerinde kalırlar. Çocuklar, çocuklu kadı nlar, hastalar ve ihtiyarlar gibi kimseler öncelikle çıkarılırlar. Madde 41 Hassas şehir ve kasabaların tahliye ve seyrekleş tirme bölgelerinde bulunan il genel idaresine dahil veya mahalli hizmet ve ihtiyaçlarla ilgili bulunan resmi dairelerle taşınmalar ı kabil Devlete bağl ı veya Devletin denetlemesine tabi diğ er teşekküller, sosyal yardım kurumlar ı, tahrip veya kapanmalar ı topyekün savunma gücüne ve kamu ihtiyaçlarına tesir edecek özel teşekkül ve müesseseler; taşı nabilir tesis, araç ve malzemeleriyle ve hizmetlerinin icaplarına göre yakı n mahalle, köy, mevki veya kasabalara taşınmak suretiyle dağıtılır. Madde 42 Dağı lma bölgelerine gönderilecek kimseler ile daire ve müesseselerin yerleştirilmelerinin ve yiyecek, içecek, yakacak, sağlık, ulaştı rma ve haberleşme gibi günlük zaruri ihtiyaçlarının sağlanmasına ait tedbirler barış tan tesbit edilerek sivil savunma planlarında gösterilir. Madde 43 Seyrekleştirme; olağanüstü hallerde tahliye karar ı ile birlikte uygulanaca ğı gibi Milli Güvenlik Kurulunun tasvibi ile İçişleri Bakanlığı nca verilecek emir üzerine tahliyeden önce de uygulanabilir. Ani tehlike hallerinde mahalli mülki idare amirliklerince doğrudan da yapılabilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Çeşitli hükümler Madde 44 Tahliye ve seyrekleştirme iş leri için Sivil Savunma Kanununun 19 uncu maddesi uyarınca Devletçe ödenecek masraflar ı karşılamak üzere gereken ödeneğ in bütçeye konulmas ı Hükümetçe sağlanır. Taşıma ve yerleşme işlerinin gerektirdiği ambalaj ve portatif döşeme ve demirbaş gibi geçerler, ilgili daireler tarafından barıştan hazırlanır. Madde 45 Tahliye ve seyrekleştirmeye ait taşıma ve yerleştirme iş lerinde, Sivil Savunma Kanununun 19 uncu maddesine dayanılarak Devlet veya Devlete bağl ı idarelerle sermayesinin yarısından fazlas ı Devlete ait müesseselerin ellerinde bulunan kara, deniz ve 11

hava taşıt araçlarından, bina ve tesislerinden faydalanma imkan ve şekilleri, İçiş leri Bakanl ığı ile Milli Savunma Bakanl ığı ve diğer ilgili bakanlıklar arasında müş tereken tesbit edilerek ilgililere önceden tebli ğ olunur. Diğer gerçek ve tüzel kişilere ait, milli savunma mükellefiyeti dışı nda kalan (Sefer görevi olmayan) bütün taşıt araçlar ı Sivil Savunma Kanununun 41 incimaddesi gereğ ince el konulmak suretiyle kullanılabilir. Madde 46 Kabul veya dağılma bölgelerine taşınacakların yerleş terilmelerini sağlamak maksad ı ile Devlet veya Devlete bağl ı idarelerle sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait müesseselerin depo, mağaza ve ambarlarından ve diğer elveriş li binalardan, kesin zaruret halinde okullardan, sıras ı ile istifade olunur. Bunların ihtiyacı karşılayamamas ı halinde özel idarelerle belediyelere, vakfa ve diğ er gerçek ve tüzel kişilere ait arazi, arsa ve zaruri ihtiyaçlar ı dışındaki örtülü gayrimenkullere ve her çeş it eşya ve mallara, Sivil Savunma Kanununun 41 inci maddesine dayanı larak mükellefiyet uygulanır. Madde 47 Tahliye ve seyrekleştirme maksadiyle kabul veya dağı lma bölgelerine tertip edilecek nüfus, o yerlerde mevcut nüfusun bir katın ı geçemez. Madde 48 Tahliye veya seyrekleştirme emri üzerine, bulunduklar ı yerleri terk etmeleri gerekenlere şahsen veya mahalli mütat araçlarla ilanen tebli ğ olunur. Belli edilen müddet içinde bu tebligata riayet etmiyenler, en büyük mülki idare amirinin emri ile zabıtaca zorla çıkarılıp mürettep yerlerine gönderilirler. Madde 49 Tahliye ve seyrekleş tirmeye tabi olmamakla beraber kendi arzu ve imkanlar ı ile hassas bölgeleri terk etmek isteyenler ve 40 ınc ı maddeye göre yerlerinde kalmalarına lüzum olmayanlar buralardan ayrı labilirler. Ancak bunlarda genel tahliye yolların ı takip etmek ve kabul bölgelerinden birine gittikleritakdirde, yerleş meleri ve üretici hale gelmeleri hususunda en büyük mülki idare amirinin alaca ğı tedbirlere uymak zorundadırlar. Tahliyeye tabi olup da mükellefiyet d ışı bırakılm ış olan araçlar ı ile gitmek isteyenlere de ayn ı şartlarla müsaade olunabilir. Madde 50 Taşınmaya tabi tutulan milli servetler, malzeme ve tesisler,canl ı, cansız ve motorlu araç ve diğer taşınır mallar, en büyük mülki idare amirinin talimatı dairesinde yollanacaklar ı yerlere götürülecek halde hazı r bulundurulur. Belli edilen zamanda bunu yapmayanların 12

taşınmaya tabi tutulan mallar ı, en büyük mülki idare amirinin emri üzerine hazırlanı r ve gerektiğinde mürettep yerlerine gönderilir. Madde 51 Tahliye edilen kimselerin mahallerinde bıraktıklar ı mallar ile, tahliye edilmeyenlerin kendilerinin ve mallarının korunmasından, kargaşalı k ve paniklerin önlenmesinden mahalli idare amirleri sorumludur. Askeri harekata sahne olabilecek tehlikeli bölgelerdeki idare amirleri ile memurlar son ana kadar görevleri başından ayrılamazlar. Çekilme sırası nda bunlardan hangilerinin kalacaklar ı, 29 uncu maddeye göre tesbit ve Milli Güvenlik Kurulunca tasvip olunacak esaslar dairesinde tayin olunur. Düşman eline geçmesi mahzurlu görülen ve taşınamayan resmi evrak ile diğ er tesis eşya ve mallar hakkında özel mevzuatına ve usulüne göre gereken işlem yapılır. DÖRDÜNCÜ KISIM Planlama Madde 52 Hassas bölgeler ile 62 nci maddeye göre planlamaya tabi tutulan resmi ve hususi daire, müessese ve fabrikalarda, sivil savunma mevzuatı na ve buna dayanılarak yetkili makamlardan verilecek direktiflere göre yapılmas ı gerekli sivil savunma teşkil, tedbir, tesis, hizmet ve faliyetleri bir sivil savunma plan ı veya planlar ı ile düzenlenir. Madde 53 Sivil savunma planlarının düzenlenmesinden, gerçekleş tirilmesinden ve yürütülmesinden merkezde Sivil Savunma İdaresi Başkan ı; İ l, ilçe ve bucaklarda mahalli mülki idare amirleri; bu yerler dışındaki kasabalarda belediye başkanlar ı ; köylerde muhtarlar; daire, müessese ve fabrikalarda bunları n en büyük amirleri, sahipleri veya yetkili temsil organlar ı görevli ve sorumludurlar. Madde 54 Sivil savunma planlar ı, düzenlenerek onandıktan sonra da devamlı surette gözden geçirilerek gelişen ve değişen durum ve ş artlara göre üzerlerinde gerekli yenilik ve değişiklikler yapılı r. Bunlar da yetkili inceleme ve onama mercilerinden geçirilir. Madde 55 Sivil savunma planlamas ı : A) Genel veya bölgesi planlama, B) Hassas bölgelere ait planlama, C) Daire ve müesseselere ait planlama, olmak üzere üç kısma ayrılır. A) Genel veya bölgesel planlama : Madde 56 Genel veya bölgesel planlama; yurda veya yurdun baz ı bölgelerine şamil sivil savunma teşkil, tesis ve tedbirlerini ihtiva eder. Gereken hususlar ı ilgili bakanlıklar, Genelkurmay Başkanl ığı veya diğ er ilgili daireler koordine edilmek suretiyle İçişleri Bakanlığınca (SivilSavunma İdaresi Başkanlığı nca) düzenlenir. Gerekenler Milli Güvenlik Kurulunun tasvibine sunulur. 13

Bunlar; genel tahliye ve kabul, haberalma ve yayma, eğitim, ikmal ve donatı m, bölgeleraras ı işbirliği ve yardımlaşma ve seyyar destekleme gibi hususlardır. Madde 57 Genel veya bölgesel planların, diğer bakanlı k veya daireleri ilgilendiren kısımlar ı bu makamlara da bildirilerek, bunların gerçekleş tirilmesi ve yürütülmesi bu bakanlık veya dairelerce sağlanır. B) Hassas bölgelere ait planlama : Madde 58 Hassas bölgelere ait planlama; hassas bölgelerdeki il ve ilçelerde yapılacak sivil savunma, teş kil, tesis, tedbir ve faaliyetlerini ihtiva eder. Bu planlar, İçişleri Bakanlığından verilecek talimat esaslar ı dairesinde düzenlenir. Madde 59 Hassas bölgelere ait planların hazırlanmas ı ile ilgili çalış malarda, resmi ve hususi daire, müessese ve teş ekküllerin, özel idare ve belediyelerin her türlü doküman ve etüdlerinden, teknik ve idari personel yardım ve işbirliğ inden faydalanılabilir. Adlar ı geçen müessese ve teş ekküller, Sivil Savunma Kanununun 22 nci maddesi gereğince, vali ve kaymakamlar tarafından bu konuda yapı lacak istekleri yerine getirmekle mükelleftirler. Madde 60 (Değişik : 7/8/1996-96/8512 K.) İllere ve hassas ilçelere aitsivil savunma planlar ı il topyekün savunma sivil hizmetleri koordinasyon kurulunun uygun görüş ünden sonra Sivil Savunma Genel Müdürlüğünce incelenir ve onaylanır. Büyükşehir statüsündeki illerin belediye sınırlar ı içinde ilçe kurulmuş sa, ilçe sivil savunma planlarında yer alan idare merkezleri, kı lavuzluk kademeleri, sivil savunma servisleri ve gözetleme postaları na ait bilgiler ile araç, gereç, malzeme ve sivil savunma harekat ı için tesbit edilen kaynak ve diğerbilgiler il planına ek olarak konur. Madde 61 (Değişik : 7/8/1996-96/8512 K.) Hassas olmayan ilçelere aitsivil savunma planlar ı, valiliklerince incelenir ve onaylanır. C) Daire ve müesseselere ait planlama : Madde 62 Hassas bölgeler içinde olup da personel mevcudunun yıllı k ortalamas ı yüzden fazla bulunan veya hassasiyeti kabul edilmi ş olan resmi ve hususi müesseseler (Daire, teş ekkül, müessese, fabrika, imalathane, atelye, okul, üniversite, yurt ve pansiyonlar ile yatak sayıs ı yüzden fazla olan hastahane ve oteller ve benzeri toplu çalışma ve i ş yerleri) sivil savunma plan ı yapmakla mükelleftirler. İlgili bakanlık veya valiliklerce lüzum görüldüğ ü takdirde; hassas bölgeleriçinde olup da personel mevcudu 100 den az veya hassas bölgeler dışı nda olup da personel mevcudu 100 den fazla olan müesseseler de planlamaya tabi tutulabilir. Madde 63 Personel sayısına bakılmaksızın, aynı çatı altında bulunan aynı veya başka başka idare veya şahıslara ait müesseselerle aynı müessese sınırı içinde bulunan bir idareye bağlı ayrı ayrı tesisler, birer ünite itibar olunur ve müşterek planlamaya tabi tutulur. Aynı sınır içindeki müessese personeline ait konutlar da o müessese ile birlikte mütalaa edilir. 14

Madde 64 Liman, gar ve hava meydanlar ı sahalarında mevcut çeş itli (Denizcilik işletmesi, liman başkanl ığı, gar, gümrük, depo, antrepo, silo; PTT. v.s. gibi) müesseseler, ayn ı bölge içinde toplanm ış müesseseler grupu sayı larak, buralarda vücuda getirilmesi gerekli teşkil, tesis ve tedbirler topluca ve müştereken planlanır. Olağanüstü hallerde ve seferde; limanlarda, garlarda ve hava meydanları nda bulunan ve buralara gelen ve giden her çeşit taşıt araçlarının, personel ve eşyalarını n korunmas ı, NBC (Nükleer, biyolojik, Kimya) maddeleri ile bulaşık olup olmadıklarını n kontrol ve tesbiti, bulaşık olanların temizlenmesi veya zararsızhale getirilmesi, yukarı da yazıl ı müesseseler grupuna ait sivil savunma teşkilat ı tarafından yapılır. Bu maksatla; limanlarda, garlarda, hava meydanlarında ve bunlar arasında iş leyen vapur, tren ve uçaklarda, kendi bünye ve özelliklerine göre vücuda getirilecek, bu Tüzükte açıklanmayan özel tesis, teşkil ve tedbirler, ilgili bakanlı k veya genel müdürlüklerce İçişleri Bakanl ığı ile mutabık kalınmak suretiyle verilecek talimat dairesinde düzenlenir. Madde 65 63 ve 64 üncü maddelere göre birleş ik planlamaya tabi müessese gruplarına ait müşterek teş kilat ve hizmetler, personel mevcudu en fazla olan veya personel eşitliği halinde mahalli mülki idare amirliğ ince uygun görülecek müessese veya ünitenin koordinatörlüğü altında planlanır ve yürütülür. Bu hususta anlaşmazlık çıkması halinde bu anlaşmazlık mülki idare amirliklerince çözümlenir. Düzenlenecek plana göre her müessese veya ünite, kendisine düşecek hazırlıklar ı, tedbir ve faaliyetleri ve bunların gerektirdiği harcamalar ı yapmakla mükelleftir. Madde 66 Çeşitli üniteleri veya branşlar ı bulunan büyük müesseselerde, sivil savunma görev ve hizmetlerinin tesbiti, koordinesi ve planlamas ı için, müessese amirinin başkanlığında her ünite veya branşı n yetkili idare veya teknik amirlerinden mürekkep bir "Sivil Savunma Komisyonu" kurulur. Savunma sekreteri bulunan müesseselerde bu sekreter komisyonun ikinci başkanıdır. Sivil savunma amirleri bu komisyonun tabii üyesi ve raportörüdür. Madde 67 Her müessese de, müessese amirinin sorumluluğu altı nda; sivil savunma teş kilat, hizmet ve faaliyetlerini düzenlemek ve yürütmek üzere müessese amirinin görevlendireceği bir kişi "Sivil Savunma Amirliğini" yapar ve imkan ı olan müesseselerde yeteri kadar yardımcıs ı bulunur. Sivil savunma uzman ı bulunan müesseselerde sivil savunma amirliği görevi, bu uzman tarafından yürütülür. Madde 68 (Değişik : 7/8/1996-96/8512 K.) 15

Bakanlıklar ile bağl ı ve ilgili kuruluşlarına ait sivil savunma planları Bakanlıklarınca, İl ve ilçelerdeki personel mevcudu ikiyüzden fazla olan kuruluş lar ile fabrika ve tesislerin sivil savunma planlar ı valiliklerince uygun görüldükten sonra bakanlıklarınca, İl ve ilçelerdeki diğer kuruluşlar ile özel sektöre ait sivil savunma planlar ı, ilgili ve bağl ı bulunduklar ı il idare şube başkanlıkları nca uygun görüldükten sonra valiliklerince, İncelenir ve onaylanır. BEŞİNC İ KISIM Eğitim Madde 69 Sivil savunma eğ itimi ile sivil savunma ile ilgili personelin,sivil savunma hizmet teşkilatında görevlendirilen mükelleflerin ve halkı n, sivil savunma hizmet ve faaliyetlerinde ve koruyucu, kurtarıc ı her çeşit tedbirler konusunda planl ı ve programl ı şekilde aydınlatılmalar ı ve yetiştirilmeleri sağlanır. Sivil savunma eğitimi; genel olarak öğretim, yayın ve tatbikat şeklinde uygulanır. BİRİNC İ BÖLÜM Öğretim Madde 70 Sivil savunma ile ilgili personelin öğ retimi "Sivil Savunma Kolej ve Enstitüleri"nde yapılır. İhtiyaç halinde bu öğ retim, lüzum görülecek bölge merkezlerinde de yapılabilir. Madde 71 Sivil savunma kolej ve enstitülerinde ve bölge eğ itim merkezlerinde uygulanacak kurs, konferans veya seminerler gibi öğretim şekilleri ile bunları n programlar ı, süreleri, açılma zamanlar ı ve ilgililerin bu öğretime çağrılmalar ı, Sivil Savunma İdaresi Başkanlığınca tesbit ve İçişleri Bakanlığı nca tasvip olunacak esaslar dairesinde yapılır. Madde 72 Sivil Savunma İdaresi Teşkilat ı personeli ile resmi ve özel daire, müessese ve teşekküllerdeki sivil savunma uzmanlarının ve İçişleri Bakanlığı nca lüzum görülecek diğer personelin, sivil savunma idare merkezleri ve servisleri başkanlarını n sivil savunma kolej veya enstitülerinde öğretim görmeleri esastır. Bunlardan sivil savunma kolej veya enstitülerinde yetiş tirilmeleri mümkün olamayanlar, bölge eğitim merkezlerinde yapılacak öğretime tabi tutulurlar. Çeşitli sivil savunma konularında öğ retmenlik yapabilecek personelin yetiştirilebilmesi için sivil savunma kolej, enstitü veya bölge eğ itim merkezlerinde yapılacak öğretime, çeşitli teş kilata mensup veya arzu eden serbest kimseler de çağrılabilirler. Madde 73 Mahalli sivil savunma hizmet teşkilatı nda görevli mükelleflerin öğretimi; İçişleri Bakanlığı nca bildirilecek program ve esaslar ve bu esaslara göre ilgili bakanlıklardan verilecek direktifler dairesinde: a) Sivil savunma servisleri ve korunma kılavuzluklar ı personeli ile resmive özel müesseselerin lüzum görülecek sivil savunma servis amirleri için, Sivil Savunma İdaresince ilgili şehir ve kasabalarda ; b) Yardımc ı servisler personeli için, ilgili idarelerce, mahallerinde; 16

c) Resmi ve özel müesseseler sivil savunma teş killeri personeli için, ilgili müesseselerce kendileri tarafından; düzenlenecek kurs, konferans veya seminerlerle yapılır. Bu suretle yapılacak öğretimlerde, müesseseler, kendi imkanlar ı dairesinde birbirlerine yardımda bulunurlar. Bu husus, gerektiğ inde, mahalli mülki idareamirliklerince de düzenlenebilir. Madde 74 Hassas bölgelerden başlanmak üzere 15 yaşından yukar ı ve sivil savunma hizmet teşkilat ı dışındaki bütün halk, sivil savunma konularında yetiş tirilmek üzere ders ve konferanslarla öğretime tabi tutulabilirler. Halkın, davet vukuunda bu öğretime katılmas ı mecburidir. Ancak sağlı k veya diğer makul mazeretlerini tevsik edenler veya herhangi bir müessesede bu gibi öğ retime katıldığı na dair belge gösterenler, bu mecburiyetten istisna edilirler. Mazereti kabul olunanlar, daha sonraki ders ve konferanslara katılırlar. Madde 75 Halk öğretimi süresi, yılda en az 10 saattir. Bu öğretimin program ı, uygulama şekli, süresi ve yürütülmesine ilişkin esaslar, 86 nc ı maddede yazıl ı hususlar da gözönünde bulundurulmak suretiyle İçişleri Bakanlığı nca tesbit edilerek gerekenlere bildirilir. Madde 76 Resmi ve özel müesseselerin sivil savunma teş killeri personeli dışındaki memur ve işçilerinin sivil savunma öğretimi için, İçişleri Bakanlığı nca bildirilecek esaslar dairesinde, kendi bünyeleri içinde ders ve konferanslar tertiplenebilir. Madde 77 İçişleri Bakanl ığı ile ilgili bakanlıklar arası nda tesbit olunacak esaslar dairesinde, okulların ve diğer eğitim müesseselerinin programları na sivil savunma bilgileri de konularak okutulur. İKİNC İ BÖLÜM Yayın Madde 78 Sivil savunmanın tanıtılmas ı, öğretilmesi ve gerçekleş tirilmesi için, İçişleri Bakanlığınca gerekli kitap, dergi broşür ve afişler, filmler, radyo konuşmalar ı ve diğer her türlü öğretim ve propaganda yayınlar ı yapılı r. Seyyar ve sabit sergiler, benzeri diğer gösteriler, örnek tesisler tertiplenebilir. Radyo ile yapılacak yayınlar, ilgili mercilerle anlaşma suretiyle düzenlenir. Madde 79 Bakanlıklar, daire ve kurumlar, İçişleri Bakanlığı nca belirtilecek esaslara uygun olarak kendi görev ve hizmet alanları na giren sivil savunma ile ilgili konularda gereken öğretici yayın ve faaliyetlerde bulunurlar. Ayrıca, resmi ve özel daire, müessese ve teş ekküller, sivil savunma ile ilgili öğretici yayınlar ı çoğaltarak kendi teşkilat ve personeline dağıtabilirler. Gerçek ve tüzel kişiler tarafından sivil savunma konulariyle ilgili olarak yapı lacak yayınlar, sivil savunma mevzuaat ve esaslarına aykır ı olmak ve faydal ı görünmek ş artiyle İçişleri Bakanlığınca ilgililere ve halka tavsiye olunabilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Tatbikat 17

Madde 80 Tatbikat ile halkın ve sivil savunma teşkilatı nda görevli personelin sivil savunma konusunda yetişme derecelerinin tesbiti, bilgilerinin artırılmas ı ve tatbikat alanında yetiştirilmeleri, bu maksatla hazırlanm ış planların denenmesi ve geliş tirilmesi sağlanır. Madde 81 Tatbikat; genel, kısmi ve özel olmak üzere üç şekilde yapılır. a) Genel tatbikat, bütün yurda; b) Kısmi tatbikat, bir veya bir kaç il veya ilçeye yahut bir hassas bölgenin bazı kısımlarına veyahut baz ı servislere; c) Özel tatbikat, yalnız baz ı daire, müessese veya fabrikalara ş amil olmak üzere tertiplenir. Her üç şekildeki tatbikata, buralardaki halk ve sivil savunma teşkilat ı birlikte katılabilecekleri gibi, bu tatbikat yalnız sivil savunma teşkilatına veya yalnı z halka ait olmak üzere de tertiplenebilir. Madde 82 Genel ve kısmi tatbikat; İçişleri Bakanlığını n direktifi üzerine ve en az bir ay önce ilgili bakanlıklar ile tüzel kişiliğ i haiz genel müdürlüklere ve valiliklere bilgi verilmek suretiyle yapılır. Kısmi tatbikat, mahalli mülki idare amirliklerinin teklifi ve İçişleri Bakanlığını n tasvibi ile de yapılabilir. Özel tatbikat; daire, müessese ve fabrikalar tarafı ndan, önceden mahiyetive zaman ı mahalli en büyük mülki idare amirliğ ine bildirilmek suretiyle kendi bünyeleri içinde yapılır. Bu tatbikat mülki idare amirinin vereceği emir üzerine de yapı labilir. Özel tatbikatta, mahalli mülki idare amirliğince müşahit de bulundurulabilir. Madde 83 Tatbikat dolayısiyle İçişleri Bakanl ığı ile mahalli en büyük mülki idare amirliklerince verilecek talimat ve emirlerin, yabancı lar da dahil, resmi ve özel bütün müessese ve teşekküller ve halk tarafından yerine getirilmesi mecburidir. Madde 84 İşletme veya kullanılmalar ı halk ı telaşa düş ürebilecek mahiyetteolan sivil savunma ile ilgili tesis ve araçları n denenmeleri hallerinde, önceden halka bilgi verilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çeşitli hükümler Madde 85 S i v i l s a v u n m a h i z m e t l e r i n d e g ö r e v l i m ü k e l l e f l e r d e n 7 3 ü n c ü m a d d e d ı ş ı n d a k a l a n l a r ı n e ği t i m i ; İç işl eri B a k a n l ı ğ ı n c a v e r i l e c e k 18

esaslar dairesinde mahalli mülki idare amirlikleri ile ilgili teşekküller arası nda tesbit edilecek şekilde ve hizmetlerinin gereklerine göre yapılır. Madde 86 Sivil savunma hizmetlerinde görevli mükelleflere yaptırılacak eğ itim süresi yılda 72 saati (9 gün) geçemez. Bu süre, mükellef veya müesseseiş lerinin fazla aksatılmamas ı için imkan nispetinde i ş saatleri dışında ve günde 1-2 saat sürecek ş ekilde tertiplenebilir. Eğitim zamanının seçilmesinde, mümkünolduğu kadar i ş ve çalış ma mevsim ve şartlarının elverişli olmas ı da gözönünde tutulur. Madde 87 Eğ itimler için, o yerlerdeki bütün okullardan, kamu sektörüne dahil daire, müessese ve teşekküllere veya sosyal yardım kurumlarına ait elveriş li yerlerden ve buralardaki eğitime yarayacak araçlardan, kendi iş lerine engel olmayacak zaman ve şekillerde parasız olarak istifade olunur. Bu yerlerinyetiş memesi halinde özel müessese ve kişilere ait bu işe elverişli yerler, İçişleri Bakanlığının muvafakat ı ile kiralanabilir. Madde 88 (Değiş ik 19/4/2004 tarih ve 2004/7180 K) Sivil savunma kolej ve enstitülerine ve bölge eğitim merkezlerine eğitim için çağrı lacak veya buralara öğretmenlik için gönderilecek personelinyolluklar ı, Harcı rah Kanunundaki esaslara göre sivil savunma hizmetlerinde kullanılmak üzere İçişleri Bakan şığı bütçesinde açı lan tertibe kaydedilen özel ödenekten ödenir. 3 kilometreden uzak mesafelerden eğ itim yerlerine gidecek mükellef personelin (Müesseseler sivil savunma teşkilleri mükellefleri hariç), taşıma araç veyamasraflar ı da sivil savunma fonundan sağlanır. Madde 89 Sivil savunma eğitimleri dolayısiyle; a) Sivil savunma kolej, enstitü ve bölge eğ itim merkezlerinde, sivil savunma idaresindeki kadrolu öğretmenlerden ayr ı olarak öğ retmenlik görevi verilecek personel ile kadrosu bulunmayan geçici diğer hizmetlerde çalıştırılacak olanlara; b) Şehir ve kasaba sivil savunma servisleri, korunma klavuzlar ı ve müesseseler sivil savunma servis amirleri ile halk için, ilgili şehir ve kasabalarda yaptırı lacak eğitimlerde, öğretmenlikle görevlendirilecek ve diğer hizmetlerde çalıştırılacak olanlara; c) Yardımc ı servisler mükellefleri için, ilgili idarelerce yaptırılacak eğ itimlerde, kendi çalışma saatleri veya kendi teşkilatlar ı dışında öğretmenlikle görevlendirileceklere; (Değişik 19/4/2004 tarih ve 2004/7180 K Her bir konferans için bütçe kanunlarına ekli cetvellerde gösterilen miktar ı aş mamak üzere konferans ücreti ödenir. Ders görevi verilenlere ders saati başına ödenecek ücretin tespitinde, 657 sayıl ı devlet memurlar ı kanununun 176 ınc ı maddesinde yer alan gösterge rakamını n bu kanuna gore belirlenen aylık katsayıs ı ile çarpımdan oluaşan miktar esas alınır. Diğ er hizmetlerde çalıştırılacak olanlara saat başına bu tutarların 2/3 ü kadar ücret verilir. ALTINCI KISIM Haber alma ve yayma, ikaz ve alarm BİRİNC İ BÖLÜM Genel esaslar Madde 90 Haber alma ve yayma, ikaz ve alarm sistemi; Sivil Savunma İ daresi Merkezinde ve hava kontrol merkezlerinde veya civarları ndaki ikaz ve alarm merkezleri ile lüzum 19

görülecek yerlerde kurulacak, radyolojik gözetleme postalar ı, toplama ve kontrol merkezlerinden ve tehlike haberlerinin alınmas ı ve yayılmas ı için kullanı lacak bilümum telli, telsiz,sesli, gelir. ışıkl ı ve sair muhabere ve irtibat tesis, tertip ve araçları ndan meydana Bu sistem içindeki radyolojik gözetleme postalar ı, toplama ve kontrol merkezleri ile radyoaktif serpinti tehlikesi haberlerinin, buralardan ilgili mercilere ve halka ulaştırılmasında kullanılacak tesis, tertip ve araçlar ayn ı zamanda, radyolojik savunma, ihbar ve ikaz sistemini teşkil eder. Madde 91 Hava hücumu tehlikesi haberlerinin kaynağın ı, aktif hava savunması ile ilgili hava kontrol merkezlerinin yayınlar ı ; radyoaktif serpinti tehlikesi haberlerinin kaynağın ı da radyolojik gözetleme postalar ı ve bu maksatla görevlendirilen meteoroloji istasyonlar ı ve toplama merkezleri, teşkil eder. Madde 92 İkaz ve alarm merkezleri ile hava kontrol merkezleri arası ndaki işbirliği hususlar ı ile ikaz ve alarm konularında diğ er askeri kaynaklardan ve imkanlardan faydalanma şekilleri, ilgili makamlar arasında yapılacak anlaş malarla tesbit olunur ve uygulanır. Radyoaktif serpinti tehlikesinin tesbit ve ihbarı nda, Sivil Savunma Kanununun 29 uncu maddesi gereğince meteoroloji istasyonları ndan faydalanma ve bumaksatla bunlara yapılacak yardım şekilleri, Sivil Savunma İdaresi Başkanlığı ile Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından müştereken düzenlenir. Madde 93 Her türlü tehlike haberlerinin ilgili posta, merkez ve merciler arasında verilmesinde, alınmasında ve buralardan da ilgililere ve halka yayılması nda, mevcut PTT şebekesiyle telli ve telsiz diğer bütün muhabere tesislerinden faydalanılı r. Ayrıca kurulması na ihtiyaç görülen telli ve telsiz muhabere ve irtibat sistemi; Sivil Savunma Kanununun 26 nc ı maddesi gereğince munzam vasıfta, tesis ve iş letme masraflar ı Sivil Savunma İdaresi tarafından ödenmek üzere PTT İ daresince gerçekleştirilir. Mevcut tesislerden faydalanma suretiyle yapılacak haberleşme iş leri, Sivil Savunma İdaresiyle ilgili teşekküller arası nda önceden tesbit olunacak esaslar dairesinde yürütülür. İkaz ve alarm haberleri, birinci derecede önceliği haiz olup, diğ er derecelerdeki her türlü muhaberat ve yayınlar kesilmek suretiyle hemen verilir. Madde 94 İkaz ve alarm sistemi; olağ anüstü hallerde ihtiyaca göre mükellef personelle takviye olunur ve genişletilebilir. Sivil savunma ihtiyaçlar ı dolayı siyle artacak muhabere hizmetlerini karşılayamayaca ğı anlaşılan mahalli PTT teşkilatını n kuvvetlendirilmesi için, sivil savunma mükelleflerinden yeteri kadar yardımc ı ekip verilir. 20

Bunların miktarlar ı, çalışma yer ve ş ekilleri, mahalli sivil savunma idaresi ile ilgili teşekküller tarafından, barıştan planlanır. Madde 95 Bu kısımda sözü geçen daire, müessese ve teş ekküller; Sivil Savunma İdaresiyle işbirliğ i halinde, haber alma ve yayma, ikaz ve alarm sistemini müştereken tesbit, tesis ve işletmekten sorumludurlar. Madde 96 Haber alma ve yayma, ikaz ve alarm sisteminin; kurulu ş, görev ve çalışma tarzlar ı, İçişleri Bakanlığınca bir talimatla tesbit olunur. Madde 97 Tehlike haberlerinin olduğu gibi, tehlike zamanları nda yetkili makamlar tarafından sivil savunma konularında halka verilecek direktif ve yapı lacak tavsiyelerin yayınlanmasında da, mevcut bütün radyo istasyonlarından ve diğ er verici tesislerden faydalanılabilir. Radyo istasyonlar ı tarafından bu yayınlar, diğer yayı nlar kesilerek hemen yapılır. İKİNC İ BÖLÜM Tehlike ( İkaz ve alarm) haberlerinin yayılması Madde 98 İkaz - alarm ve toplama merkezleri tarafı ndan yetkili kaynaklar vasıtasiyle alınacak hava hücumu veya radyoaktif serpinti tehlike haberleri, barış tan tesbit ve tertiplenecek muhabere, irtibat ve yayı n araçlariyle ilgili il veya ilçelerdeki sivil savunma idare merkezlerine, idare amirliklerine veya bu hizmetle görevli diğ er makamlara bildirilir. Madde 99 Tehlike haberlerinin bölgelerinde yayılmas ı idare merkezlerine, bunların bulunmad ığı veya bu merkezlerde alarm tertibat ı henüz kurulmam ış olan yerlerde emniyet müdür ve amirliklerine veya jandarma komutanlıklarına aittir. Tehlike haberlerinin bu makamlardan bulunduklar ı ş ehir ve kasabalarda yayılmas ı, gerekenlerin ilgili ilçe, bucak ve köylere ve diğer meskün yerlere ulaştırılması ve buralarda da halka duyurulmas ı için; mahalli imkan ve şartlaragöre kullanı labilecek telli, telsiz, sesli, ışıkl ı, motorlu veya yaya haberciler gibi mümkün olan her türlü araç, tesisat ve işaretlerle gerekli tertibat ve ted- birler barıştan planlanır ve gerçekleştirilir. Tehlike haberlerinin yayılmasında ve alınmasında radyo istasyonları ndan ve radyolardan faydalanma imkanlar ı da gözönünde tutulur. Madde 100 Yetkili diğer kaynaklardan alı nacak bilgiler ile tehlike halinin fiilen belirmesi veya ikaz alarm ve toplama merkezleri ile irtibatı n kesilmesi gibi istisnai hallerde, tehlike haberleri; mahalli sivil savunma idare merkezi başkan ı veya mülki idare amirlerinin emri ile de yayılabilir. Madde 101 Halka bildirilecek ikaz ve alarm haberlerinin duyurulmas ı için, hassas bölgelerde özel siren tertibat ı yapılır. Hassas bölgeler dışındaki ş ehir, kasaba, mevki veya 21