Milyonlar Sinop Ekonomi Verileri - Değerlendirmesi Bu kısa analiz ile Sinop ilinin son 3 yıldaki dış ticaret performansı, açılan firma sayısı ve şirketlerin kurulu sermayesi, yatırım teşvik belge sayısı ve bu belgelerde belirtilen yatırım tutarı ve istihdam rakamları incelenmiştir. - yılları arasında Sinop ilinin ihracat verilerinde azaldığı, yılı sonunda ildeki ihracatın 20 milyon $ bandının altında kaldığı görülmüştür. İthalatta ise Sinop taki firmaların her geçen yıl yurtdışıdan makine ve ekipman talebinin arttığı ortaya çıkmıştır; te 6 milyon $ olan ithalat, yılında 10 milyon $ seviyesinin üzerine çıkmıştır. $40,00 $30,00 $20,00 $10,00 $- İhracat İthalat Sinop ilinin son üç yıldaki ihracat ve ithalat partnerlerinde ilk 5 sıra değerlendirilmiş ve bazı yeni partnerlerin dış ticarette sıralamaya girmesi dikkat çekmektedir. Ukrayna da yaşanan siyasi ve ekonomik gerilim Sinop ilinin bu ülkeye olan ihracatını etkilemiş, Japonya ya olan ihracat yıllar itibariyle azalmış ancak Almanya, İngiltere ve Azerbaycan pazarlarında canlanmalar yaşanmıştır. İthalatta ise Çin ilk defa en önemli ithalat pazarı olma özelliğini kaybetmiş, Gürcistan dan özellikle ithal edilen gıda ürünleri (su ürünleri) bu ülkenin te en büyük ithalat partneri olmasını sağlamıştır. Kazakistan, Yeni Zelanda, Singapur gibi farklı coğrafyalardan ithalatın gerçekleştirilmesi Sinop ta faaliyet göstere firmaların yatırım çalışmalarında uluslararası ve kıtalararası alımlar yapması açısından önemli olmuştur. Ukrayna 8.199.034 Çin 3.203.432 Güney Kore 4.136.735 Azerbaycan 1.331.925 Japonya 3.474.725 Rusya Federasyonu 477.360 Gürcistan 2.261.742 Güney Kore 362.602 İngiltere 1.719.744 Yeni Zelanda 259.950 Almanya 3.391.954 Çin 2.752.142 İngiltere 2.527.832 Kazakistan 1.570.530 Güney Kore 2.417.600 Rusya Federasyonu 592.477 Japonya 1.912.825 Azerbaycan 315.240 Gürcistan 1.759.345 Singapur 274.830 Güney Kore 3.172.610 Gürcistan 3.321.871 Rusya Federasyonu 2.149.332 Çin 2.323.448 Almanya 1.892.073 Azerbaycan 1.889.157 Ukrayna 1.274.696 Kazakistan 1.264.058 Azerbaycan 1.227.418 Güney Kore 385.725
Sektörel dış ticaret verilerinde Sinop ilinin su ürünleri sektöründe düzenli olarak yoğun ihracat gerçekleştirdiği görülmüştür. Yaş meyve ve sebze üretimi Sinop ilinde gerçekleştirilmese de üretici firmanın ihracat için kayıtlı merkezi Sinop ilinde gösterilmesinden ötürü bu rakamlar Sinop iline yansımıştır. Yine Sinop ta üretilen ürünlerin bir kısmının da üretici firmaların İstanbul da merkezlerinin bulunmasından ötürü bu üretimin Sinop iline aktarılamamasına neden olmuştur. Son 3 yılda önemli bir ihracat kalemi olarak ortaya çıkan örme giyim sektöründe ihracatın daha çok Avrupa Birliği (AB) ülkelerine yönelik olması kaliteli üretim anlamına önem teşkil etmiştir. Yılı İhracat ($) Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar 10.343.490 Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar 8.598.410 Örme giyim eşyası ve aksesuarı 3.719.708 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.) 1.587.291 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 1.306.488 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 3.184.269 Ham postlar, deriler (kürkler hariç) ve köseleler 1.331.925 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 378.131 Adi metallerden aletler, adi metallerden bunların aksam ve parçaları 308.693 Elektrikli makina ve cihazlar, aksam-parça-aksesuarı 247.751 Yılı İhracat ($) Örme giyim eşyası ve aksesuarı 6.740.283 Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar 6.036.386 Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar 3.720.892 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 2.057.388 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.) 1.886.289 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 2.527.956 Çinko ve çinkodan eşya 1.570.530 Kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı 567.014 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 475.736 Ham postlar, deriler (kürkler hariç) ve köseleler 228.420 Yılı İhracat ($) Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar 5.425.740 Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler 3.393.218 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 2.415.657 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.) 2.079.948 Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları vb, prefabrik yapılar 1.850.855 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 2.329.995 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 2.273.916 Alüminyum ve alüminyumdan eşya 1.835.287 Çinko ve çinkodan eşya 1.264.058 Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar 953.976
Konut satışlarında ise Sinop ilinde artan trendi yılında da devam ettiği görülmüştür. Her ne kadar yılında seçimler sonrası belir bir süre kararsızlık dönemi oluşsa da bu durum Sinop ilinde konut satışlarına olumsuz etki etmemiştir. TR82 Bölgesi olarak nitelendirilen ve Kastamonu, Çankırı ve Sinop illerini kapsayan bölgede genel olarak konut satışlarında yıllar itibariyle artış görülmüştür. 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Sinop Kastamonu Çankırı Sinop ilinde - yılları arasında hazırlanan kapasite raporlarına göre en fazla tuğla imalatı sektöründe faaliyet gösteren firmaların, ki bu firmalar Sinop ilinin Boyabat ilçesinde yoğunlaşmaktadır, kapasite raporuna sahip olduğu görülmüştür. Son yıllarda konut sektörünün hızla gelişmesi Sinop ilinde de bu alanlarda üretim yapan firma sayısının artmasına sebep olmuştur. Dikmen de faaliyet gösteren su ürünleri imalatı (balık unu, balık yemi ve su ürünleri işleme) firmalarının ve Ayancık ve Türkeli ilçelerinde kümelenen ağaç ürünleri işleme firmalarının yılında öne çıktığı görülmüştür. Fırınlanmış kilden tuğla, karo ve inşaat malzemeleri imalatı 26 İç giyim eşyası imalatı 11 Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 11 Hazır beton imalatı 11 Balık, kabuklu deniz hayvanları ve yumuşakçaların işlenmesi ve saklanması 10 Fırınlanmış kilden tuğla, karo ve inşaat malzemeleri imalatı 20 Hazır beton imalatı 12 Öğütülmüş hububat ve sebze ürünleri imalatı 11 İç giyim eşyası imalatı 11 Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 10 Fırınlanmış kilden tuğla, karo ve inşaat malzemeleri imalatı 24 Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 16 Balık, kabuklu deniz hayvanları ve yumuşakçaların işlenmesi ve saklanması 12 Hazır beton imalatı 12 Ağaçların biçilmesi ve planyalanması 11 Kapasite raporlarındaki istihdam gelişimi incelendiğinde ise Sinop ilinde nitelikli istihdam ile birlikte toplam istihdamda yılı sonu itibariyle azalma görülmüş olup, bölgede yer alan diğer illere göre ters bir grafik çizmiştir. Sinop ilinde açılan firma sayısının, özellikle Sinop Organize Sanayi Bölgesi nde,
Milyonlar artış göstermesine rağmen firmaların istihdamda küçülmeye yönelmesi bu sonucun ortaya çıkmasındaki en önemli etkilerden biri olmuştur. Yıl İl Adı Kapasite Raporu Mühendis Teknisyen Usta İşçi İdari Toplam Sinop 128 46 99 375 4.263 267 5.050 Çankırı 112 332 439 321 5.371 692 7.866 Kastamonu 257 278 297 781 8.769 691 10.860 İl Adı Kapasite Raporu Mühendis Teknisyen Usta İşçi İdari Toplam Sinop 134 47 101 387 4.552 261 5.348 Çankırı 126 177 223 266 4.716 478 6.571 Kastamonu 257 274 293 732 8.418 651 10.409 İl Adı Kapasite Raporu Mühendis Teknisyen Usta İşçi İdari Toplam Sinop 146 46 115 406 4.522 272 5.361 Çankırı 129 198 241 277 4.983 563 6.973 Kastamonu 249 259 278 718 8.315 660 10.263 Sinop ilinde yılında 30 şirket ve 58 gerçek kişi faaliyete geçmiş olup, sermayelerine göre şirket başına düşen sermaye 138.333 TL olarak hesaplanmıştır. Sinop ilinde yine hesaplamalara göre her 2.320 kişi için 1 firmanın kurulduğu görülmüştür. Kurulan şirket sayısına göre Sinop tüm iller arasında 77., toplam şirket sermayesine göre 79., kurulan gerçek kişi işletme sayısına göre 69., şirket başına ortalama sermayeye göre 65. ve son olarak nüfusun kurulan firma sayısına göre kıyaslanmasında ise 8. sırada yer almıştır. İl Şirket Şirket Sermayesi (TL) Gerçek Kişi Nüfus Sermaye/Şirket Nüfus/Firma Sinop 30 4.150.000 58 204.133 138.333 2.320 Kastamonu 102 22.909.000 94 372.633 224.598 1.901 Çankırı 71 23.790.000 39 180.945 335.070 1.645 Türkiye 28.455 6.077.240.209 19.669 78.741.053 213.574 1.636 2012 yılında yayınlanan teşvik sistemi sonrasında yılında Sinop ilinde hazırlanan teşvik belge sayısı 18 ile 2009 yılından itibaren en yüksek sayısına ulaşmış ancak izleyen yıllarda hızlı düşüş yaşanmıştır. Bu düşüş ile birlikte istihdam ve yatırım sermayesinde de önemli azalmalar gerçekleşmiştir Yıl YTB 18 8 7 İstihdam 1.175 321 78 Sermaye (TL) 57.155.903 103.515.444 32.258.166 120,00 TL 1500 ( yılında 85 milyon TL doğalgaz yatırımı 100,00 TL dışında geriye 18 milyon TL toplam yatırım 80,00 TL 1000 kalmaktadır). yılında hazırlanan 7 teşvik 60,00 TL belgesinde 4 belgenin kamu kaynaklı olması özel 40,00 TL 500 20,00 TL sektörün Sinop ilinde yeni yatırım planlanmasında - TL 0 isteksiz olduğu algısı yaratmıştır. Sermaye İstihdam 2016 yılı içerisinde seçim stresinden uzaklaşılması ve $/TL ve /TL kurlarının daha stabil bir trend izlemesi ile Sinop ilinde dış ticaret pozitif gelişmelerin
yaşanması beklenmektedir. Bu noktada özellikle AB ülkelerine yönelik ihracatın geliştirilmesi nitelikli üretimin arttırılması ile mümkün olabileceğinden, firmaların Ar-Ge çalışmalarına ağırlık vermesi önerilmektedir. Yine Avrupa, Orta Doğu ve Uzak Doğu ülkeleri ile birlikte yeni pazarların, Güney Amerika gibi, belirlenmesi Sinoplu firmaların yeni talep alanları oluşturabilmesi adına önemli olacaktır. Emlak sektöründe canlılığın devam etmesi 2016 yılında Sinop ilindeki konut satışlarında artışın devam etmesini sağlayabilir, bu sektörde birçok yeni firmanın piyasaya girmesi beklenebilir. Ar-Ge ve patent çalışmalarının Sinop ilinde yok denecek kadar az olması nitelikli istihdamın Sinop ta oluşturulmasını negatif etkilemektedir, bu alandaki yeni çalışmalar ile mühendis ve teknik personelin özellikle Sinop Organize Sanayi Bölgesi nde konumlandırılması sağlanabilir. Sermaye erişiminde yaşanan sorunlar kurulan işletmelerin düşük sermayeler ile faaliyete geçmesine neden olmaktadır. Yeni destek mekanizmaları ile birlikte yeni bir teşvik sistemi 2016 da beklenebilir, bu çalışmalar Sinop ilinde yeni yatırımların oluşturulması ve daha fazla şirket ve gerçek kişi firmalarının faaliyete başlamasında itici güç olacaktır.