TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Temmuz - 2019 Hazırlayan: Aslı VAZ

İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1 TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.2. DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 6 1.2.1 İSTANBUL A GELEN YABANCI ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 6 1.2.2 ANTALYA YA GELEN YABANCI ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ.... 9 1.2.3. MUĞLA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 12 1.2.4. İZMİR E GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ... 14 2. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ, ORTALAMA HARCAMA ve TURİZM GİDERİ... 18 2.1. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ ve ORTALAMA HARCAMA... 18 2.1.1.TURİZM SEKTÖRÜNÜN TEKSTİL VE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI... 21 2.2. TÜRKİYE NİN TURİZM GİDERİ... 23

1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 1.1 TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI 2019 yılı Temmuz ayında ülkemizi ziyaret eden yabancı sayısı, geçen yılın Temmuz ayına göre %16,67 oranında bir artışla 6.617.380 olmuştur. Temmuz ayında ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin 77.293 (%1,17) ünü günübirlikçi ziyaretçiler oluşturmaktadır. Tablo 1 de Türkiye ye gelen yabancı ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 1. Türkiye'ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Yıllara ve Aylara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI AY 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 OCAK 1.250.941 1.170.333 1.055.474 1.461.570 1.539.496-6,44-9,81 38,48 5,33 ŞUBAT 1.383.343 1.240.633 1.159.833 1.527.070 1.670.238-10,32-6,51 31,66 9,37 MART 1.895.940 1.652.511 1.587.007 2.139.766 2.232.358-12,84-3,96 34,83 4,32 NİSAN 2.437.263 1.753.045 2.070.322 2.655.561 3.293.176-28,07 18,1 28,27 24,01 MAYIS 3.804.158 2.485.411 2.889.873 3.678.440 4.022.254-34,67 16,27 27,29 9,35 HAZİRAN 4.123.109 2.438.293 3.486.940 4.505.594 5.318.984-40,86 43,01 29,21 18,05 TEMMUZ 5.480.502 3.468.202 5.075.961 5.671.801 6.617.380-36,72 46,36 11,74 16,67 AĞUSTOS 5.130.967 3.183.003 4.658.463 5.383.332-37,96 46,35 15,56 EYLÜL 4.251.870 2.855.397 4.076.630 4.792.818-32,84 42,77 17,57 EKİM 3.301.194 2.449.948 2.992.947 3.755.467-25,79 22,16 25,48 KASIM 1.720.554 1.353.280 1.652.795 1.966.277-21,35 22,13 18,97 ARALIK 1.464.791 1.302.157 1.703.789 1.950.705-11,1 30,84 14,49 TOPLAM 36.244.632 25.352.213 32.410.034 39.488.401-30,05 27,84 21,84 7 AY TOP. 20.375.256 14.208.428 17.325.410 21.639.802 24.693.886-30,26 21,93 24,90 14,11 *Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2019-Temmuz Bülteni 2019 yılı Temmuz ayında ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin en çok giriş yaptıkları sınır kapılarının bağlı olduğu iller sıralamasında ilk 5 il aşağıdaki şekilde gerçekleşmiştir: 1-Antalya %37,86 ( 2 505 187 ) 2-İstanbul %25,18 ( 1 666 319 ) 3-Edirne %10,53 ( 696 927 ) 4-Muğla %9,54 ( 631 302 ) 5-Artvin %4,06 ( 268 955 ) 1

2019 yılı Temmuz ayı döneminde ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında Rusya Fed. %15,76 (1 043 040) ile birinci, Almanya %13,12 (868 307) ile ikinci, İngiltere %6,42 (425 044 ) ile üçüncü sıradadır. İngiltere yi, Hollanda ve Ukrayna izlemektedir. 2010 2019 yılları arasında, Temmuz ayında ülkemizdeki Turizm İşletme Belgeli konaklama tesislerinden faydalanan turistlerin tesislere geliş ve geceleme sayılarının yıllara göre dağılımı Şekil 1 de belirtilmiştir. Şekil 1. Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesislerinde Tesislere Geliş Sayısı ve Gecelemelerin Yıllara Göre Dağılımı 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 6 830 740 6 471 045 5 470 767 3 942 644 4 739 813 4 203 150 3 743 403 4 016 857 3 878 304 3 466 949 16 748 728 14 158 767 17 248 873 15 642 198 14 199 729 15 966 478 13 583 707 13 287 557 21 955 256 20 944 829 GECELEME TESİSE GELİŞ SAYISI 5 000 000 10 000 000 15 000 000 20 000 000 25 000 000 2010 2019 yılları arasında, Temmuz ayında ülkemizdeki Mahalli İdarelerce Belgelendirilen konaklama tesislerinden faydalanan turistlerin tesislere geliş ve geceleme sayılarının yıllara göre dağılımı Şekil 2 de belirtilmiştir. Şekil 2. Mahalli İdarelerce Belgelendirilen Konaklama Tesislerinde Tesislere Geliş Sayısı ve Gecelemelerin Yıllara Göre Dağılımı 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 3 073 499 2 904 028 2 311 504 2 475 905 2 515 296 3 025 847 2 247 916 2 633 830 2 573 445 2 765 501 6 866 550 6 517 690 4 994 703 GECELEME 4 822 852 TESİSE GELİŞ SAYISI 4 936 994 6 566 446 5 495 162 6 636 754 6 121 794 7 006 168 1 000 000 2 000 000 3 000 000 4 000 000 5 000 000 6 000 000 7 000 000 8 000 000 2

2017, 2018 ve 2019 yıllarına ait Temmuz ayında Türkiye ye gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı tablo 2 de belirtilmektedir. Tablo 2. Türkiye ye Gelen Yabancıların Milliyetlerine Göre Karşılaştırması (Temmuz) YILLAR % DEĞİŞİM ORANI MİLLİYET 2017 2018* 2019* 2018/2017 2019/2018 Cezayir 26.861 35.502 37.149 32,2 4,6 Fas 13.195 20.168 27.906 52,8 38,4 Güney Afrika Cumhuriyeti 4.867 6.519 7.826 33,9 20,0 Libya 10.030 20.608 24.073 105,5 16,8 Mısır 11.072 16.254 20.076 46,8 23,5 Sudan 1.344 1.718 2.089 27,8 21,6 Tunus 11.415 14.250 18.432 24,8 29,3 DİĞ. AFRİKA ÜLKELERİ 9.915 12.528 19.126 26,4 52,7 TOPLAM AFRİKA 88.699 127.547 156.677 43,8 22,8 Arjantin 5.525 7.903 5.560 43,0-29,6 Brezilya 5.456 7.979 10.543 46,2 32,1 Kolombiya 2.681 4.875 5.739 81,8 17,7 Şili 977 1.722 1.931 76,3 12,1 Venezuela 832 1.033 1.151 24,2 11,4 DİĞ. GÜNEY AMERİKA ÜLKELERİ 1.557 2.815 4.038 80,8 43,4 TOPLAM GÜNEY AMERİKA 17.028 26.327 28.962 54,6 10,0 TOPLAM KUZEY AMERİKA 1.734 2.474 3.082 42,7 24,6 TOPLAM ORTA AMERİKA 663 1.066 1.682 60,8 57,8 TOPLAM AMERİKA 19.425 29.867 33.726 53,8 12,9 Bahreyn 7.961 10.192 12.521 28,0 22,9 Birleşik Arap Emirlikleri 7.960 7.189 5.752-9,7-20,0 Irak 137.548 150.133 196.119 9,1 30,6 İsrail 50.975 54.993 69.842 7,9 27,0 Katar 6.029 16.793 23.196 178,5 38,1 Kuveyt 45.671 55.155 77.064 20,8 39,7 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 34.535 32.665 32.435-5,4-0,7 Lübnan 35.521 45.021 59.204 26,7 31,5 Suudi Arabistan 135.080 169.331 135.273 25,4-20,1 Ürdün 47.505 64.951 78.954 36,7 21,6 Yemen 3.272 4.540 5.091 38,8 12,1 DİĞ. BATI ASYA ÜLKELERİ 83.472 116.546 110.229 39,6-5,4 TOPLAM BATI ASYA 595.529 727.509 805.680 22,2 10,7 Bangladeş 1.200 1.581 1.789 31,8 13,2 Çin Halk Cumhuriyeti 20.604 34.010 43.390 65,1 27,6 Endonezya 4.126 4.385 5.153 6,3 17,5 Filipinler 6.796 10.691 15.075 57,3 41,0 Hindistan 8.418 14.988 18.925 78,0 26,3 3

İran 253.950 175.069 218.858-31,1 25,0 Malezya 2.773 2.867 3.020 3,4 5,3 Pakistan 10.968 15.826 16.110 44,3 1,8 Singapur 1.220 1.336 1.626 9,5 21,7 Tayland 2.252 3.372 3.222 49,7-4,4 DİĞ. GÜNEY ASYA ÜLKELERİ 13.008 18.007 22.624 38,4 25,6 TOPLAM GÜNEY ASYA 325.315 282.132 349.792-13,3 24,0 TOPLAM ASYA 920.844 1.009.641 1.155.472 9,6 14,4 Almanya 680.616 761.278 868.307 11,9 14,1 Avusturya 88.530 92.265 105.975 4,2 14,9 Belçika 121.935 140.307 145.778 15,1 3,9 Çekya 26.558 47.794 69.066 80,0 44,5 Danimarka 69.058 82.750 82.975 19,8 0,3 Finlandiya 12.033 13.897 14.720 15,5 5,9 Fransa 147.691 162.767 197.985 10,2 21,6 Hollanda 190.810 218.685 242.355 14,6 10,8 İngiltere (Birleşik Krallık) 277.955 354.851 425.044 27,7 19,8 İrlanda 7.878 10.835 15.307 37,5 41,3 İspanya 10.738 16.417 26.860 52,9 63,6 İsveç 57.686 70.134 83.367 21,6 18,9 İsviçre 43.489 50.907 59.716 17,1 17,3 İtalya 22.463 28.720 40.920 27,9 42,5 İzlanda 285 449 508 57,5 13,1 Lüksemburg 767 892 1.362 16,3 52,7 Macaristan 14.687 23.751 28.730 61,7 21,0 Norveç 25.535 34.992 49.041 37,0 40,1 Polonya 53.573 115.336 156.049 115,3 35,3 Portekiz 3.208 3.926 6.438 22,4 64,0 Slovakya 24.739 40.706 57.236 64,5 40,6 Yunanistan 55.562 49.492 69.370-10,9 40,2 TOPLAM AVRUPA OECD 1.935.796 2.321.151 2.747.109 19,9 18,4 Arnavutluk 15.023 15.399 15.960 2,5 3,6 Bosna Hersek 15.818 19.795 24.184 25,1 22,2 Bulgaristan 173.491 181.878 208.509 4,8 14,6 Estonya 5.805 6.533 7.723 12,5 18,2 Güney Kıbrıs Rum Kesimi 1.996 1.652 1.474-17,2-10,8 Hırvatistan 2.205 3.307 4.386 50,0 32,6 Karadağ 1.901 1.954 2.303 2,8 17,9 Kosova 15.707 16.382 18.456 4,3 12,7 Kuzey Makedonya Cumhuriyeti 21.701 23.511 25.471 8,3 8,3 Letonya 4.851 6.523 8.466 34,5 29,8 Litvanya 14.038 19.818 19.739 41,2-0,4 Malta 818 980 810 19,8-17,3 Romanya 62.170 94.192 109.266 51,5 16,0 Sırbistan 18.654 32.660 44.985 75,1 37,7 Slovenya 2.460 4.489 5.878 82,5 30,9 4

DİĞ. AVRUPA OECD DIŞI ÜLKELERİ 472 555 667 17,6 20,2 TOPLAM AVRUPA OECD DIŞI 357.110 429.628 498.277 20,3 16,0 TOPLAM AVRUPA 2.292.906 2.750.779 3.245.386 20,0 18,0 Azerbaycan 105.414 107.027 128.330 1,5 19,9 Belarus 49.658 44.606 48.378-10,2 8,5 Ermenistan 6.676 6.264 8.510-6,2 35,9 Gürcistan 265.024 190.309 209.026-28,2 9,8 Kazakistan 88.991 85.406 87.522-4,0 2,5 Kırgızistan 10.142 9.385 9.651-7,5 2,8 Moldova 27.406 29.468 29.634 7,5 0,6 Özbekistan 21.875 26.835 28.483 22,7 6,1 Rusya Fed. 835.525 897.607 1.043.040 7,4 16,2 Tacikistan 3.155 4.785 4.508 51,7-5,8 Türkmenistan 25.709 25.686 33.546-0,1 30,6 Ukrayna 212.412 199.684 228.482-6,0 14,4 TOPLAM B.D.T. 1.651.987 1.627.062 1.859.110-1,5 14,3 Amerika Birleşik Devletleri 49.238 59.271 77.867 20,4 31,4 Avustralya 13.770 15.422 18.410 12,0 19,4 Güney Kore 12.059 14.645 20.158 21,4 37,6 Japonya 4.717 6.902 8.229 46,3 19,2 Kanada 11.241 13.783 19.286 22,6 39,9 Meksika 2.039 3.656 6.006 79,3 64,3 Yeni Zelanda 1.618 2.226 3.082 37,6 38,5 TOPLAM DİĞER OECD 94.682 115.905 153.038 22,4 32,0 TOPLAM MİLLİYETSİZ 7.358 10.936 13.850 48,6 26,6 TOPLAM OKYANUSYA 60 64 121 6,7 89,1 YABANCI TOPLAM 5.075.961 5.671.801 6.617.380 11,7 16,7 *Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2019 Temmuz Bülteni 5

1.2. DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI En önemli turizm merkezlerimizden olan İstanbul, Antalya, Muğla ve İzmir e gelen ziyaretçi istatistikleri aşağıdaki bölümlerde aktarılmıştır. 1.2.1 İSTANBUL A GELEN YABANCI ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ 2019 yılının Temmuz ayında İstanbul a gelen yabancı ziyaretçi sayısı, geçen yılın Temmuz ayına göre %10,9 oranında artış göstererek 1.666.319 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3 te İstanbul a gelen yabancı ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 3. İstanbul a Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı YILLAR DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 OCAK 691.496 692.172 559.372 831.307 918.944 0,1-19,19 48,61 10,5 ŞUBAT 732.202 674.465 590.175 848.510 984.693-7,89-12,5 43,77 16,1 MART 944.931 783.164 742.479 1.073.002 1.165.592-17,12-5,19 44,52 8,6 NİSAN 1.037.506 715.161 835.614 1.144.041 1.329.868-31,07 16,84 36,91 16,2 MAYIS 1.182.906 869.446 830.019 984.028 1.016.809-26,5-4,53 18,55 3,3 HAZİRAN 1.091.357 707.050 827.494 1.100.389 1.361.302-35,21 17,03 32,98 23,7 TEMMUZ 1.400.183 924.686 1.319.549 1.502.397 1.666.319-33,96 42,7 13,86 10,9 AĞUSTOS 1.333.515 908.663 1.247.384 1.561.033-31,86 37,28 25,14 EYLÜL 1.205.089 800.675 1.045.896 1.361.950-33,56 30,63 30,22 EKİM 1.125.263 790.951 1.122.266 1.230.079-29,71 41,89 9,61 KASIM 848.420 663.524 831.982 1.015.032-21,79 25,39 22 ARALIK 821.809 674.030 888.365 1.077.979-17,98 31,8 21,34 TOPLAM 12.414.677 9.203.987 10.840.595 13.729.747-25,86 17,78 26,65 7 AY TOP. 7.080.581 5.366.144 5.704.702 7.483.674 8.443.527-24,2 6,3 31,2 12,8 *Kaynak: İstanbul İl Kültür ve Turizm Bakanlığı, Turizm İstatistikleri 2019 Temmuz Bülteni Temmuz ayında İstanbul a gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı aşağıdaki grafikte belirtilmiştir. ALMANYA; 8% İRAN; 6% RUSYA FED.; 5% IRAK; 4% DİĞER; 49% FRANSA; 4% SUUDI ARABISTAN; 3% INGILTERE; 3% 6

2014, 2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarında İstanbul a gelen toplam ziyaretçi sayısının, Arap ülkelerinden gelen ziyaretçi sayılarına oranı Tablo 4 te belirtilmiştir. Tablo 4. Arap Ülkelerinden İstanbul a Gelen Ziyaretçi Oranları (Temmuz) 2014 YILI 2015 YILI 2016 YILI 2017 YILI 2018 YILI 2019* YILI İSTANBUL 11.842.983 12.414.677 9.203.987 10.840.595 13.433.101 8.443.527 ARAP ÜLKELERİ 2.126.641 2.534.324 1.976.166 2.633.495 3.408.424 2.100.720 ORAN: 18% 20,04% 21,50% 24,30% 25,40% 24,9% *Kaynak: İstanbul İl Kültür ve Turizm Bakanlığı, Turizm İstatistikleri 2019 Temmuz Bülteni *2019 yılı Ocak Temmuz ayı verisidir. 2018-2019 yıllarının Temmuz aylarında İstanbul a gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı Tablo 5 te belirtilmiştir. Tablo 5. İstanbul a Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Temmuz) S. No ÜLKE İSMİ 2019 Gelen 2018 Gelen Değişim (%) S. No ÜLKE İSMİ 2019 Gelen 2018 Gelen Değişim (%) 1 ALMANYA 641.204 595.638 7,6 56 GÜNEY AFRİKA CUM. 33.264 25.913 28,4 2 İRAN 502.332 594.242-15,5 57 FİLİSTİN 31.848 23.836 33,6 3 RUSYA FEDERASYONU 392.769 337.716 16,3 58 TAYLAND 31.397 22.315 40,7 4 IRAK 369.644 298.449 23,9 59 SIRBİSTAN(YUGOSLAVYA) 31.167 28.632 8,9 5 FRANSA 296.006 251.184 17,8 60 BOSNA HERSEK 31.164 26.794 16,3 6 SUUDİ ARABİSTAN 289.906 375.703-22,8 61 FİLİPİNLER 30.992 24.539 26,3 7 İNGİLTERE 272.582 260.104 4,8 62 KOLOMBİYA 30.416 26.446 15 8 A. B.D. 267.280 206.570 29,4 63 NORVEÇ 28.387 28.807-1,5 9 ÇİN HALK CUM. 223.326 199.937 11,7 64 AFGANİSTAN 28.339 24.628 15,1 10 KUVEYT 200.741 166.797 20,4 65 ARNAVUTLUK 27.236 24.346 11,9 11 UKRAYNA 196.391 185.464 5,9 66 MACARİSTAN 24.298 21.855 11,2 12 HOLLANDA 179.240 159.949 12,1 67 MOLDOVA 22.673 23.101-1,9 13 ÜRDÜN 176.168 142.436 23,7 68 TACİKİSTAN 22.580 19.738 14,4 14 İSRAİL 163.286 142.263 14,8 69 MEKSİKA 22.496 14.972 50,3 15 TÜRKMENİSTAN 160.114 132.839 20,5 70 YEMEN 22.154 21.115 4,9 16 CEZAYİR 152.180 138.048 10,2 71 PORTEKİZ 20.696 14.678 41 17 İTALYA 149.143 115.830 28,8 72 BELARUS 20.346 19.191 6 18 LÜBNAN 147.029 115.608 27,2 73 İRLANDA 20.108 18.960 6,1 19 AZERBAYCAN 137.267 133.282 3 74 ÇEKYA 19.692 17.415 13,1 20 LİBYA 135.073 90.492 49,3 75 NİJERYA 19.678 14.938 31,7 21 ÖZBEKİSTAN 129.114 113.305 14 76 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 19.527 20.569-5,1 22 KAZAKİSTAN 116.385 97.034 19,9 77 HIRVATİSTAN 19.082 14.757 29,3 23 FAS 110.905 80.705 37,4 78 MAKEDONYA 17.695 15.744 12,4 24 GÜNEY KORE CUM. 109.558 78.989 38,7 79 SLOVENYA 16.911 14.355 17,8 25 İSPANYA 106.780 86.974 22,8 80 FİNLANDİYA 16.801 19.731-14,8 26 İSVEÇ 104.927 103.871 1 81 LİTVANYA 16.648 11.357 46,6 7

27 SURİYE 104.325 73.183 42,6 82 HONG KONG 16.294 9.003 81 28 HİNDİSTAN 103.752 67.732 53,2 83 SİNGAPUR 14.936 13.368 11,7 29 AVUSTURYA 94.040 72.848 29,1 84 SLOVAKYA 10.703 9.834 8,8 30 MISIR 92.171 74.324 24 85 BANGLADEŞ 10.225 9.529 7,3 31 TUNUS 91.297 75.676 20,6 86 MOĞOLİSTAN 9.403 8.857 6,2 32 BELÇİKA 85.198 77.687 9,7 87 LETONYA 9.335 8.406 11,1 33 İSVİÇRE 78.576 70.517 11,4 88 ERMENİSTAN 9.245 9.080 1,8 34 ROMANYA 78.260 69.609 12,4 89 ŞİLİ 9.241 7.155 29,2 35 ENDONEZYA 72.578 64.756 12,1 90 SUDAN 8.981 8.372 7,3 36 PAKİSTAN 68.815 59.918 14,8 91 ESTONYA 8.956 7.914 13,2 37 TAYVAN 64.627 52.168 23,9 92 ETİYOPYA 8.510 4.127 106,2 38 KANADA 63.350 49.085 29,1 93 SOMALİ 8.459 4.604 83,7 39 KIRGIZİSTAN 61.922 61.772 0,2 94 YENİ ZELENDA 8.383 6503 28,9 40 YUNANİSTAN 61.602 51.414 19,8 95 KARADAĞ 7.811 6828 14,4 41 K.K.T.C. 61.410 76.603-19,8 96 SENEGAL 5.699 4.684 21,7 42 KATAR 57.422 49.644 15,7 97 ERİTRE 5.555 3620 53,5 43 MALEZYA 55.339 47.120 17,4 98 VİETNAM 5.358 3988 34,4 44 DANİMARKA 54.045 41.182 31,2 99 VENEZUELA 4.962 4319 14,9 45 BULGARİSTAN 53.203 45.712 16,4 100 ANGOLA 4.960 1654 199,9 46 JAPONYA 50.358 37.432 34,5 101 NEPAL 4.933 4246 16,2 47 OMAN 50.137 27.783 80,5 102 MAURİTİUS 4.849 2812 72,4 48 BREZİLYA 48.182 35.924 34,1 103 PERU 4.569 3859 18,4 49 AVUSTRALYA 47.400 37.330 27 104 MALTA 4.519 3.196 41,4 50 BAHREYN 41.212 38.760 6,3 105 KAMERUN 4.519 4369 3,4 51 KOSOVA 39.830 38.282 4 106 ZAİRE 4.398 4054 8,5 52 ARJANTİN 36.213 36.337-0,3 107 KIBRIS RUM KESİMİ 4144 3213 29 53 HAYMATLOS 36.055 34.936 3,2 108 EKVATOR 3813 3896-2,1 54 GÜRCİSTAN 35.301 36.310-2,8 109 KENYA 3643 3496 4,2 55 POLONYA 34.226 24.711 38,5 110 DİĞER 61.333 47.665 28,7 *Kaynak: İstanbul İl Kültür ve Turizm Bakanlığı, Turizm İstatistikleri 2019 Temmuz Ayı Bülteni 8

1.2.2. ANTALYA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ 2019 yılının Temmuz ayında Antalya ya gelen ziyaretçilerin sayısı, geçen yılın Temmuz ayı ile karşılaştırıldığında %17,6 oranında artış göstererek 2.553.458 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 6 da Antalya ya gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 6. Antalya ya Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı YIL DEĞİŞİM ORANI (%) AY 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 OCAK 115.600 95.148 87.310 90.835 139.307-17,7-8,2 3,6 53,3 ŞUBAT 156.005 108.164 84.612 101.371 152.801-30,7-21,8 19,8 50,7 MART 322.230 257.441 165.741 264.987 279.097-20,1-35,6 59,9 5,32 NİSAN 651.885 373.764 517.360 687.621 954.620-42,7 38,4 32,9 38,8 MAYIS 1.388.037 639.227 1.056.971 1.565.641 1.707.579-54 65,4 48,1 9,06 HAZİRAN 1.642.032 712.953 1.473.621 1.922.714 2.228.992-56,6 106,7 30,5 15,9 TEMMUZ 2.036.137 1.013.912 1.819.502 2.170.165 2.553.458-50,2 79,5 19,3 17,6 AĞUSTOS 1.952.730 1.007.801 1.760.500 2.085.540-48,4 74,7 18,5 EYLÜL 1.585.690 934.545 1.527.523 1.894.391-41,1 63,5 24 EKİM 1.027.987 791.718 982.441 1.376.280-23 24,1 40,1 KASIM 272.926 140.637 141.444 277.083-48,5 0,6 95,9 ARALIK 118.591 106.603 121.937 199.330-10,1 14,4 63,5 TOPLAM 11.271.996 6.181.913 9.738.962 12.635.561-45,2 57,5 29,7 7 AY TOP. 6.311.926 3.200.609 5.205.117 6.803.334 8.015.854-49,29 62,63 30,70 17,82 *Kaynak: Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Antalya Valiliği Havalimanı Mülki İdare Amirliği verilerinden derlenmiştir. 2019 Temmuz Bülteni 2019 yılının Temmuz ayında Antalya ya gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde, ilk 5 ülke sırasıyla; Rusya Federasyonu, Almanya, Ukrayna, İngiltere ve Polonya dır. En önemli kaynak pazarımız olan Rusya Federasyonu, Antalya ya gelen ziyaretçi sayısında geçen yılın aynı ayına göre %33 oranında artış göstermiştir. İkinci kaynak pazarımız olan Almanya dan gelen ziyaretçi sayısı ise geçen senenin aynı ayına göre %15 oranında artış göstermiştir. 9

Temmuz ayında Antalya'ya gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı aşağıdaki grafikte belirtilmiştir. DİĞER; 26% ALMANYA; 33% POLONYA; 4% FRANSA; 4% BELÇİKA; 4% İRAN; 5% HOLLANDA; 7% İNGİLTERE; 10% 2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarının Temmuz aylarında Antalya ya gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı Tablo 7 de belirtilmiştir. Tablo 7. Antalya ya Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Temmuz) MİLLİYETİ 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 RUSYA 567.657 15.450 684.415 739.544 844.384-97,3 4.329,90 8,1 14,2 ALMANYA 352.043 254.818 245.585 324.963 381.072-27,6-3,6 32,3 17,3 UKRAYNA 59.867 120.382 139.151 124.687 139.925 101,1 15,6-10,4 12,2 İNGİLTERE 69.480 52.950 57.758 97.836 113.511-23,8 9,1 69,4 16,0 HOLLANDA 80.819 55.706 49.859 69.655 73.807-31,1-10,5 39,7 6,0 POLONYA 62.165 19.512 32.257 68.801 100.889-68,6 65,3 113,3 46,6 KAZAKİSTAN 74.919 36.703 67.706 60.155 61.404-51 84,5-11,2 2,1 BELÇİKA 56.492 35.053 34.066 48.750 49.130-38 -2,8 43,1 0,8 ROMANYA 23.299 23.740 29.571 45.279 55.099 1,9 24,6 53,1 21,7 DANİMARKA 43.858 34.198 31.372 39.725 38.161-22 -8,3 26,6-3,9 ÇEKYA 32.796 10.484 20.217 38.512 54.791-68 92,8 90,5 42,3 SLOVAKYA 32.284 11.665 22.197 34.698 51.253-63,9 90,3 56,3 47,7 BELARUS 31.105 14.458 37.417 32.249 32.696-53,5 158,8-13,8 1,4 İSVEÇ 51.903 24.665 22.909 28.850 35.813-52,5-7,1 25,9 24,1 İSRAİL 17.124 31.818 23.681 27.081 28.385 85,8-25,6 14,4 4,8 AVUSTURYA 49.233 20.340 14.690 22.831 32.465-58,7-27,8 55,4 42,2 İSVİÇRE 39.415 16.119 16.001 22.022 27.160-59,1-0,7 37,6 23,3 FRANSA 23.789 12.976 15.097 20.039 29.609-45,5 16,3 32,7 47,8 NORVEÇ 39.880 17.909 13.958 19.777 31.433-55,1-22,1 41,7 58,9 MACARİSTAN 17.994 6.366 10.404 18.398 21.906-64,6 63,4 76,8 19,1 MOLDOVA 11.479 9.819 15.010 16.173 15.234-14,5 52,9 7,7-5,8 ÜRDÜN 4.612 8.991 10.593 14.067 14.438 94,9 17,8 32,8 2,6 AZERBAYCAN 10.784 15.089 15.029 13.577 18.815 39,9-0,4-9,7 38,6 10

LİTVANYA 6.526 6.051 8.144 12.297 12.332-7,3 34,6 51 0,3 KOSOVA 7.310 7.651 10.260 11.134 12.406 4,7 34,1 8,5 11,4 BOSNA HERSEK 5.040 4.675 7.512 9.899 12.055-7,2 60,7 31,8 21,8 ARNAVUTLUK 4.782 5.932 8.861 8.963 8.613 24 49,4 1,2-3,9 MAKEDONYA 4.392 3.910 6.381 7.566 8.015-11 63,2 18,6 5,9 İRAN 16.720 9.925 15.182 7.135 7.817-40,6 53-53 9,6 ESTONYA 3.976 2.260 4.163 5.238 6.061-43,2 84,2 25,8 15,7 FİNLANDİYA 7.829 4.690 3.864 4.613 4.889-40,1-17,6 19,4 6,0 ÖZBEKİSTAN 3.351 2.292 4.116 4.172 3.799-31,6 79,6 1,4-8,9 GÜRCİSTAN 2.832 3.025 3.898 3.257 3.235 6,8 28,9-16,4-0,7 İTALYA 4.594 1.782 1.949 2.961 4.195-61,2 9,4 51,9 41,7 K.K.T.C. 4.338 4.099 4.517 2.596 2.887-5,5 10,2-42,5 11,2 SLOVENYA 2.684 1.129 1.087 2.247 3.316-57,9-3,7 106,7 47,6 ERMENİSTAN 1.504 162 772 1.044 1.310-89,2 376,5 35,2 25,5 DİĞER 46.372 32.122 51.824 76.388 99.107-30,7 61,3 47,4 29,7 TÜRKİYE 72.524 74.996 78.029 82.986 92.041 3,4 4 6,4 10,9 TOPLAM 1.947.771 1.013.912 1.819.502 2.170.165 2.533.458-47,9 79,5 19,3 16,7 *Kaynak: Antalya Valiliği Havalimanı Mülki İdare Amirliği den derlenmiştir. 2019 Temmuz Bülteni 11

1.2.3. MUĞLA YA GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ 2019 yılı Temmuz ayında Muğla ya gelen ziyaretçilerin sayısı, geçen yılın Temmuz ayı ile karşılaştırıldığında %15,2 oranında artış göstererek 638.859 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 8 de Muğla ya gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 8. Muğla ya Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı AYLAR YILLAR DEĞİŞİM ORANI (%) 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 OCAK 3.038 5.743 5.580 5.115 3.942 89-2,8-8,3-22,9 ŞUBAT 4.345 8.345 5.361 3.690 4.372 92,1-35,8-31,2 18,5 MART 13.060 19.343 10.561 19.056 12.321 48,1-45,4 80,4-35,3 NİSAN 92.227 70.939 77.180 109.337 150.615-23,1 8,8 41,7 37,8 MAYIS 388.179 235.893 249.731 344.158 400.237-39,2 5,9 37,8 16,3 HAZİRAN 515.141 273.660 342.526 474.035 541.172-46,9 25,2 38,4 14,2 TEMMUZ 637.057 360.706 423.812 554.196 638.859-43,4 17,5 30,8 15,2 AĞUSTOS 634.320 361.997 425.513 553.949-42,9 17,6 30,2 EYLÜL 498.835 306.371 366.030 459.863-38,6 19,5 25,6 EKİM 261.726 165.634 167.877 254.175-36,7 1,4 51,4 KASIM 23.201 9.878 9.971 18.318-57,4 0,9 83,7 ARALIK 10.338 4268 5.337 9.223-58,7 25,1 72,8 TOPLAM 3.081.467 1.818.509 2.089.479 2.805.115-41 14,9 34,3 7 AY TOPLAM 1.653.047 974.629 1.114.751 1.509.587 1.751.518-41,0 14,4 35,4 16,0 *Kaynak: Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2019 Temmuz Bülteni 2019 yılının Temmuz ayında Muğla ya gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı incelendiğinde, ilk 5 ülke sırasıyla; İngiltere, Rusya Fed., Ukrayna, Polonya ve Almanya dır. Temmuz ayında Muğla'ya gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı aşağıdaki grafikte belirtilmiştir. DİĞER; 26% ALMANYA; 33% POLONYA; 4% FRANSA; 4% BELÇİKA; 4% İRAN; 5% İNGİLTERE; 10% HOLLANDA; 7% 12

2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarının Temmuz aylarında Muğla ya gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı Tablo 9 da belirtilmiştir. Tablo 9. Muğla ya Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Temmuz) MİLLİYETİ 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 ALMANYA 46.010 26.439 25.923 35.529 33.361-42,5-2 37,1-6,1 A.B.D. 4.794 2.903 1.880 2.604 3.229-39,4-35,2 38,5 24,0 AVUSTRALYA 2.148 1.296 993 1.201 1.671-39,7-23,4 20,9 39,1 AVUSTURYA 4.367 1.795 1.628 2.585 2.131-58,9-9,3 58,8-17,6 AZERBAYCAN 6.188 5.491 6.802 8.000 7.691-11,3 23,9 17,6-3,9 BELÇİKA 24.345 12.080 12.842 16.688 17.245-50,4 6,3 29,9 3,3 BELARUS 2.595 1.042 3.742 3.544 3.519-59,8 259,1-5,3-0,7 BULGARİSTAN 675 618 590 832 1708-8,4-4,5 41 105,3 ÇEKYA 5.047 1.529 2.081 5.341 7.174-69,7 36,1 156,7 34,3 DANİMARKA 13.614 12.228 8.193 9.809 6.806-10,2-33 19,7-30,6 FİNLANDİYA 4.038 1.863 1.269 1.453 1.630-53,9-31,9 14,5 12,2 FRANSA 14.736 5.340 5.414 8.197 10.229-63,8 1,4 51,4 24,8 G.AFRİKA C. 536 224 253 414 465-58,2 12,9 63,6 12,3 HOLLANDA 47.591 25.838 19.336 24.721 26.458-45,7-25,2 27,8 7,0 İNGİLTERE 237.429 145.668 142.050 181.910 204.803-38,6-2,5 28,1 12,6 İRAN 1.613 1.135 840 421 502-29,6-26 -49,9 19,2 İRLANDA 3.942 2.400 1.532 2.712 5.480-39,1-36,2 77 102,1 İSPANYA 1.002 509 573 677 4447-49,2 12,6 18,2 556,9 İSRAİL 2.135 2.769 8.395 5.923 8.232 29,7 203,2-29,4 39,0 İSVEÇ 12.058 3.624 3.649 6.412 7.230-69,9 0,7 75,7 12,8 İSVİÇRE 4.362 2.638 2.613 3.056 2.874-39,5-0,9 17-6,0 İTALYA 7.010 2.076 2.844 3.277 6.702-70,4 37 15,2 104,5 JAPONYA 131 39 31 58 108-70,2-20,5 87,1 86,2 KANADA 1.244 802 661 823 1104-35,5-17,6 24,5 34,1 KAZAKİSTAN 1.390 301 1.234 1.411 2.366-78,3 310 14,3 67,7 LETONYA 247 92 204 248 347-62,8 121,7 21,6 39,9 LİTVANYA 2.599 2.293 1.666 2.066 2.186-11,8-27,3 24 5,8 LÜBNAN 10.450 8.627 10.199 15.377 17.329-17,4 18,2 50,8 12,7 MACARİSTAN 1.467 285 360 620 655-80,6 26,3 72,2 5,6 MISIR 38 66 70 131 331 73,7 6,1 87,1 152,7 NORVEÇ 6.294 2.937 668 1.576 2.436-53,3-77,3 135,9 54,6 POLONYA 36.316 8.603 12.691 29.651 33.621-76,3 47,5 133,6 13,4 PORTEKİZ 361 189 220 273 560-47,6 16,4 24,1 105,1 ROMANYA 2.544 1.674 1.562 3.904 4.174-34,2-6,7 149,9 6,9 RUSYA FED. 52.956 1.249 63.376 76.925 97.600-97,6 4.974,10 21,4 26,9 13

SIRBİSTAN 2.132 149 677 2.469 4.475-93 354,4 264,7 81,2 SLOVAKYA 1.566 158 248 2.967 757-89,9 57 1.096,40-74,5 SLOVENYA 282 64 139 172 137-77,3 117,2 23,7-20,3 SUUDİ ARABİSTAN 419 219 172 352 172-47,7-21,5 104,7-51,1 UKRAYNA 10.882 24.680 31.510 34.448 39.209 126,8 27,7 9,3 13,8 ÜRDÜN 3.449 3.265 2.557 2.095 2.203-5,3-21,7-18,1 5,2 YENİ ZELANDA 973 347 240 298 497-64,3-30,8 24,2 66,8 YUNANİSTAN 2.752 2.241 3.241 3.154 4.919-18,6 44,6-2,7 56,0 DİĞER 12.070 3.659 6.205 10.792 19.796-69,7 69,6 73,9 83,4 YABANCI TURİST 597.447 321.515 391.373 515.926 598.569-46,2 21,7 31,8 16,0 YERLİ TURİST 39.610 39.191 32.439 38.270 40.290-1,1-17,2 18 5,3 GENEL TOPLAMI 637.057 360.706 423.812 554.196 638.859-43,4 17,5 30,8 15,3 *Kaynak: Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2019 Temmuz Bülteni 1.2.4. İZMİR E GELEN ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ 2019 yılının Temmuz ayında İzmir e gelen ziyaretçilerin sayısı, geçen yılın Temmuz ayı ile karşılaştırıldığında %2,4 oranında artış göstererek 342.766 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 10 da İzmir e gelen ziyaretçilerin aylara ve yıllara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 10. İzmir e Gelen Ziyaretçilerin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı AYLAR YILLAR DEĞİŞİM ORANLARI (%) 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 OCAK 46.905 48.558 49.719 67.297 57.311 3,5 2,4 35,4-14,8 ŞUBAT 58.143 51.902 49.105 65.492 56.917-10,7-5,4 33,4-13,1 MART 70.217 72.713 67.610 66.779 81.905 3,6-7,0-1,2 22,7 NİSAN 117.851 81.030 91.119 99.613 125.049-31,2 12,5 9,3 25,5 MAYIS 182.012 121.896 112.634 123.218 145.801-33,0-7,6 9,4 18,3 HAZİRAN 197.817 124.923 156.058 209.172 259.184-36,9 24,9 34,0 23,9 TEMMUZ 303.118 223.902 248.714 334.819 342.766-26,1 11,1 34,6 2,4 AĞUSTOS 291.979 185.526 241.832 260.900-36,5 30,4 7,9 EYLÜL 219.188 146.014 178.891 196.522-33,4 22,5 9,9 EKİM 171.599 107.145 111.929 128.797-37,6 4,5 15,1 KASIM 77.666 48.310 53.685 59.913-37,8 11,1 11,6 ARALIK 56.057 55.552 61.976 70.766-0,9 11,6 14,2 TOPLAM 1.792.552 1.267.471 1.423.272 1.602.752-29,3 12,3 12,6 7 AYLIK TOP. 976.063 724.924 774.959 966.390 1.068.933-25,7 6,9 24,7 10,6 *Kaynak: İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2019 Temmuz Bülteni 14

Temmuz ayında İzmir e gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı aşağıdaki grafikte belirtilmiştir. DİĞER; 26% ALMANYA; 33% POLONYA; 4% FRANSA; 4% BELÇİKA; 4% İRAN; 5% HOLLANDA; 7% İNGİLTERE; 10% İzmir e gelen yabancı ziyaretçilerin rakamları incelendiğinde; 2019 yılının Temmuz ayında en çok ziyaretçi gönderen ilk 5 ülke sırasıyla; Almanya %33, İngiltere %10, Hollanda %7, İran %5 ve Belçika %4 tür. 2019 yılının Temmuz ayında İzmir e gelen ziyaretçi sayısının yaklaşık %69 unu yabancı ziyaretçiler oluşturmaktadır. 2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarının Temmuz aylarında İzmir e gelen ziyaretçilerin milliyetlerine göre dağılımı Tablo 11 de belirtilmiştir. Tablo 11. İzmir e Gelen Ziyaretçilerin Milliyetlerine Göre Dağılımı (Temmuz) MİLLİYETİ 2015 2016 2017 2018 2019 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 A.B.D. 9.574 3.781 4.475 1484 1656-60,5 18,4-66,8 11,6 ALMANYA 171.965 145.879 148.006 93.569 77.342-15,2 1,5-36,8-17,3 ARJANTİN 1.176 140 226 63 214-88,1 61,4-72,1 239,7 ARNAVUTLUK 273 167 284 79 145-38,8 70,1-72,2 83,5 AVUSTRALYA 5.780 734 1.069 352 450-87,3 45,6-67,1 27,8 AVUSTURYA 13.383 7.780 9.442 9.130 6.163-41,9 21,4-3,3-32,5 AZERBAYCAN 2.638 2.258 2.294 1914 4965-14,4 1,6-16,6 159,4 B.A.EMİRLİĞİ 52 12 9 39 6-76,9-25 333,3-84,6 BAHREYN 24 5 6 15 11-79,2 20 150-26,7 BANGLADEŞ 10 10 7 19 125 0-30 171,4 557,9 BELARUS 12.572 3.905 7.296 5203 6040-68,9 86,8-28,7 16,1 BELÇİKA 34.206 20.583 21.852 14331 14051-39,8 6,2-34,4-2,0 BOSNA HERSEK 414 194 220 120 160-53,1 13,4-45,5 33,3 BREZİLYA 2.259 232 359 180 168-89,7 54,7-49,9-6,7 BULGARİSTAN 2.188 1.968 2.487 836 1346-10,1 26,4-66,4 61,0 CEZAYİR 189 71 78 62 81-62,4 9,9-20,5 30,6 ÇEKYA 5.083 1.311 1.532 1166 2489-74,2 16,9-23,9 113,5 ÇİN HALK CUM. 2.506 665 227 196 565-73,5-65,9-13,7 188,3 15

DANİMARKA 8.497 6.947 4.158 4643 3701-18,2-40,1 11,7-20,3 ENDONEZYA 223 138 75 72 49-38,1-45,7-4 -31,9 ERMENİSTAN 48 6 34 57 8-87,5 466,7 67,6-86,0 ESTONYA 66 52 79 27 24-21,2 51,9-65,8-11,1 FAS 598 337 384 155 252-43,6 13,9-59,6 62,6 FİLİPİNLER 1.352 900 697 1079 870-33,4-22,6 54,8-19,4 FİNLANDİYA 2.613 1.782 2.246 512 445-31,8 26-77,2-13,1 FRANSA 52.789 15.941 18.472 13456 15005-69,8 15,9-27,2 11,5 G. KIBRIS RUM YÖN. 555 448 543 181 151-19,3 21,2-66,7-16,6 G. KORE 2.969 701 299 113 230-76,4-57,3-62,2 103,5 GÜNEY AFRİKA CUM. 999 118 108 27 69-88,2-8,5-75 155,6 GÜRCİSTAN 517 132 212 691 125-74,5 60,6 225,9-81,9 HIRVATİSTAN 891 221 261 107 88-75,2 18,1-59 -17,8 HİNDİSTAN 1.086 410 390 481 455-62,2-4,9 23,3-5,4 HOLLANDA 51.012 37.058 30.672 19757 17592-27,4-17,2-35,6-11,0 IRAK 145 65 176 186 596-55,2 170,8 5,7 220,4 İNGİLTERE 51.524 37.148 35.443 14885 22628-27,9-4,6-58 52,0 İRAN 29.990 29.902 40.225 9715 7949-0,3 34,5-75,8-18,2 İRLANDA 17.681 5.151 7.155 2810 3169-70,9 38,9-60,7 12,8 İSPANYA 5.365 717 951 215 387-86,6 32,6-77,4 80,0 İSRAİL 250 166 121 50 1011-33,6-27,1-58,7 1.922,0 İSVEÇ 14.679 6.112 4.004 2569 2217-58,4-34,5-35,8-13,7 İSVİÇRE 15.504 8.374 7.680 6350 5343-46 -8,3-17,3-15,9 İTALYA 35.594 2.400 2.493 772 871-93,3 3,9-69 12,8 İZLANDA 72 32 22 14 9-55,6-31,3-36,4-35,7 JAPONYA 1.513 256 333 140 168-83,1 30,1-58 20,0 K.K.T.C. 9.623 10.919 11.482 4812 4141 13,5 5,2-58,1-13,9 KANADA 2.375 1.059 1.136 503 593-55,4 7,3-55,7 17,9 KARADAĞ 74 24 75 30 32-67,6 212,5-60 6,7 KATAR 8 129 9 3 181 1.512,50-93 -66,7 5.933,3 KAZAKİSTAN 308 181 238 185 218-41,2 31,5-22,3 17,8 KIRGIZİSTAN 294 39 86 27 33-86,7 120,5-68,6 22,2 KOLOMBİYA 205 114 402 170 327-44,4 252,6-57,7 92,4 KOSOVA 261 189 244 94 98-27,6 29,1-61,5 4,3 KUVEYT 369 479 584 511 692 29,8 21,9-12,5 35,4 LETONYA 339 130 196 60 80-61,7 50,8-69,4 33,3 LİBYA 106 20 24 11 19-81,1 20-54,2 72,7 LİTVANYA 703 365 517 811 141-48,1 41,6 56,9-82,6 LÜBNAN 352 290 195 76 560-17,6-32,8-61 636,8 LÜKSEMBURG 433 54 55 15 22-87,5 1,9-72,7 46,7 MACARİSTAN 1.981 270 260 105 115-86,4-3,7-59,6 9,5 MAKEDONYA 315 216 270 92 102-31,4 25-65,9 10,9 MALEZYA 107 39 47 11 26-63,6 20,5-76,6 136,4 MALTA 142 2 7 1 3-98,6 250-85,7 200,0 MEKSİKA 940 130 699 79 346-86,2 437,7-88,7 338,0 MISIR 115 82 93 62 60-28,7 13,4-33,3-3,2 16

MİLLİYETSİZ 352 193 238 193 173-45,2 23,3-18,9-10,4 MOLDOVA CUM. 141 82 1.921 1166 885-41,8 2.242,70-39,3-24,1 NORVEÇ 3.434 2.757 1.768 1741 1404-19,7-35,9-1,5-19,4 ÖZBEKİSTAN 33 36 49 33 45 9,1 36,1-32,7 36,4 PAKİSTAN 98 52 82 59 65-46,9 57,7-28 10,2 POLONYA 18.549 3.783 4.949 4841 9378-79,6 30,8-2,2 93,7 PORTEKİZ 1.945 336 467 88 177-82,7 39-81,2 101,1 ROMANYA 1.349 635 954 563 906-52,9 50,2-41 60,9 RUSYA FED. 9.245 765 10.099 7738 3889-91,7 1.220,10-23,4-49,7 S.ARABİSTAN 52 113 64 2759 98 117,3-43,4 4.210,90-96,4 SİNGAPUR 130 31 36 10 27-76,2 16,1-72,2 170,0 SLOVAKYA 5.198 1.118 863 1176 2806-78,5-22,8 36,3 138,6 SLOVENYA 790 132 100 66 52-83,3-24,2-34 -21,2 SUDAN 3 7 3 9 7 133,3-57,1 200-22,2 SURİYE 577 1.885 62 281 261 226,7-96,7 353,2-7,1 ŞİLİ 511 42 99 18 35-91,8 135,7-81,8 94,4 TACİKİSTAN 17 12 98 9 16-29,4 716,7-90,8 77,8 TAYLAND 167 95 92 19 63-43,1-3,2-79,3 231,6 TUNUS 344 109 244 46 55-68,3 123,9-81,1 19,6 TÜRKMENİSTAN 48 44 83 40 86-8,3 88,6-51,8 115,0 UKRAYNA 1.442 929 2.988 4475 3804-35,6 221,6 49,8-15,0 ÜRDÜN 63 71 153 1.391 1.610 12,7 115,5 809,2 15,7 VENEZÜELA 163 20 23 14 8-87,7 15-39,1-42,9 YEMEN 10 10 6 49 27 0-40 716,7-44,9 YENİ ZELANDA 482 147 144 30 67-69,5-2 -79,2 123,3 YUNANİSTAN 16.033 10.654 9.432 2.728 4.813-33,5-11,5-71,1 76,4 DİĞER 2413 979 1253 702 989-59,4 28-44 40,9 YABANCI TOPLAM 643.463 384.977 409.991 245.724 238.924-40,2 6,5-40,1-2,8 TÜRKİYE 332.600 339.947 364.968 89.095 103.842 2,2 7,4-75,6 16,6 GENEL TOPLAM 976.063 724.924 774.959 334.819 342.766-25,7 6,9-56,8 2,4 *Kaynak: İzmir Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2019 Temmuz Bülteni 17

Milyar $ 2. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ, ORTALAMA HARCAMA ve TURİZM GİDERİ 2.1. TÜRKİYE NİN TURİZM GELİRİ ve ORTALAMA HARCAMA Ülkemizin turizm geliri, 2017 yılından 2018 yılına %12,5 oranında artış göstererek 29,5 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Bunun yanında yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızdan elde edilen gelir ise; 5,3 milyar ABD Doları olarak gerçekleşerek bir önceki yıla oranla % 10,1 oranında düşüş yaşamıştır. 2019 yılının turizm geliri Ocak-Haziran ayı döneminde 12,6 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Şekil 3 te 2005-2019 yıllarına ait gelir grafiği rakamları verilmiştir. Şekil 3. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Turizm Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı $35,0 $30,0 $25,0 $20,0 $15,0 $10,0 $5,0 $0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019* YABANCI $15,7 $13,9 $15,9 $19,6 $19,1 $19,1 $22,2 $22,4 $25,3 $27,8 $25,4 $15,9 $20,2 $24,0 $10,6 VATANDAŞ $4,4 $4,5 $4,7 $5,4 $5,7 $5,6 $5,6 $6,4 $6,8 $6,3 $5,8 $5,9 $5,9 $5,3 $1,8 TOPLAM $20,3 $18,6 $20,9 $25,4 $25,1 $24,9 $28,1 $29,0 $32,3 $34,3 $31,5 $22,1 $26,2 $29,5 $12,6 *2019 yılı Ocak Haziran ayı verisidir. *Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü. 2019 Temmuz Bülteni. *Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. (2019 yılı Ocak Haziran) 18

Şekil 4 te 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarına ait gelir grafiğinin ilk altı aylık dönemine ait rakamlar verilmiştir. Şekil 4. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Turizm Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı 12 9 6 YABANCI VATANDAŞ TOPLAM 3 0 2016 2017 2018 2019 *Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü. 2019 Temmuz Bülteni. *Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. 2019 yılının turizm geliri Ocak-Haziran ayı döneminde 12,60 milyar ABD Doları olarak gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre %9,9 oranında artış göstermiştir. Düşüşün başladığı 2016 yılının Ocak-Haziran ayı dönemi ile 2019 yılı Ocak-Haziran ayı dönemine ait turizm gelirleri karşılaştırıldığında %39 oranında artış gösterdiği görülmektedir. 19

Tablo 12 de 2016, 2017,2018 ve 2019 yıllarına ait turizm gelirleri verilmiştir. AYLAR Tablo 12. 2016-2019 Yılları Turizm Gelirleri (Milyon $) 2016 2017 2018 2019 2017/2016 2018/2017 2019/2018 (*) (**) (***) TOP. (*) (**) (***) TOP. (*) (**) (***) TOP. (*) (**) (***) TOP. (*) (**) (***) TOP. (*) (**) (***) TOP. (*) (**) (***) TOP. OCAK 980,4 422,6 9 1412 797,5 339,4 6,7 1143,6 1118,3 385,9 6,9 1511,2 1254,4 324,1 7 1585,5-18,7-19,7-25,6-19 40,2 13,7 4,5 32,1 12,2-16 1,4 4,9 ŞUBAT 828,8 351,4 8,6 1188,8 703,6 282,2 6,5 992,3 979,5 314,4 7,5 1301,4 1071 282,5 5,7 1359,2-15,1-19,7-24,4-16,5 39,2 11,4 15,4 31,1 9,3-10,1-24 4,4 MART 1071,1 383,9 10,6 1465,6 903,5 322,3 8 1233,8 1250,6 353,7 8,3 1612,6 1378,2 299,2 7,6 1685-15,6-16 -24,5-15,8 38,4 9,7 3,8 30,7 10,2-15,4-8,4 4,5 3 AYLIK TOPLAM 2.880,3 1.157,9 28,2 4.066,4 2.404,6 943,9 21,2 3.369,7 3.348,4 1 054,0 22,7 4.425,2 3.703,6 905,8 20,3 4.629,7-16,5-18,5-24,8-17,1 39,2 11,7 7,1 31,3 10,6-14,1-10,6 4,6 NİSAN 967,8 372,4 12,6 1352,8 1031,8 329,7 10,6 1372,1 1409,5 388,9 11,7 1810,1 1663,7 323,7 9,1 1996,4 6,6-11,5-15,9 1,4 36,6 18 10,4 31,9 18-16,8-22,2 10,3 MAYIS 1416,4 408,7 13,3 1838,4 1533,2 361,2 10,8 1905,2 2063,1 347,6 11,3 2421,9 2331,5 297 11,1 2639,7 8,2-11,6-18,8 3,6 34,6-3,8 3,7 27,1 13-14,6-1,8 9 HAZİRAN 1425,2 351,3 13,5 1790 1810,8 313,3 11,6 2135,7 2463,5 336,8 12,2 2812,5 2979,5 346,3 12 3337,8 27,1-10,8-14,1 19,3 36 7,5 5,2 31,7 20,9 2,8-1,6 18,7 6 AYLIK TOPLAM 6.689,7 2.290,3 67,6 9.047,6 6.780,4 1.948,1 54,2 8.782,7 9.284,5 1.073,3 57,9 11.469,7 10.678,3 1.872,8 52,5 12.603,6 1,4-14,9-19,8-2,9 36,9 9,2 6,8 30,6 15-12 -9,3 9,9 TEMMUZ 1710,2 663,5 16,9 2390,6 2695 758,1 15,8 3468,9 2906,1 615,7 13,1 3534,8 57,6 14,3-6,5 45,1 7,8-18,8-17,1 1,9 AĞUSTOS 2252,3 828,8 17,3 3 098,4 3288 962,4 19,6 4270 3508,8 753,8 18,8 4281,4 46 16,1 13,3 37,8 6,7-21,7-4,1 0,3 EYLÜL 1925,2 847,3 15,5 2788 2744,5 884,3 24 3652,8 2956,7 716 13,6 3686,4 42,6 4,4 54,8 31 7,7-19 -43,3 0,9 EKİM 1801 493 15,7 2309,7 2512 481,6 19 3012,6 2887,9 413,9 16,3 3318,2 39,5-2,3 21 30,4 15-14,1-14,2 10,1 KASIM 892 429 10 1331 1207,8 448,7 10,5 1667 1415,4 368,6 10,7 1794,6 35,4 4,6 5 25,2 17,2-17,9 1,9 7,7 ARALIK 721 413 8,1 1142,1 995,2 425,6 8,8 1429,6 1068,9 350,1 8,7 1427,6 38 3,1 8,6 25,2 7,4-17,7-1,1-0,1 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, Merkez Bankası, Kültür ve Turizm Bakanlığı. 2019 Temmuz Bülteni. *İlk altı aylık dönem ** Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. (*) : Yabancı ziyaretçilerden elde edilen gelir. (**) : Yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilen gelir. (***) : GSM Dolaşım Harcamaları ile Marina Hizmet Harcamaları Toplam Gelirde Yer Almakta Olup, Yabancı - Vatandaş Ayrımı Verilememektedir. 20

ABD Doları - $ TURİZM GELİRİ VE ORTALAMA HARCAMA TABLOSU 2018 yılına ait yabancı ziyaretçilerin ortalama harcaması 617 ABD Doları ve yurt dışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması 801 ABD Doları olarak gerçekleşmiş olup; 2018 yılının genel ortalama harcaması 647 ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2019 yılının ilk altı ayına ait yabancı ziyaretçilerin ortalama harcaması 630 ABD Doları ve yurt dışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması ise 765 ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Şekil 3 te yabancı ziyaretçilerin ve yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcamasının yıllara göre dağılımı gösterilmiştir. Şekil 3. Yabancı Ziyaretçi ve Yurt Dışında İkamet Eden Vatandaş Ziyaretçi Ortalama Harcamasının Yıllara Göre Dağılımı 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 YABANCI 759 766 722 692 742 697 670 709 715 749 775 715 633 630 617 630 VATANDAŞ 1.262 1.214 1.153 1.121 1.191 1.222 1.231 1.168 1.241 1.252 1.130 970 978 903 801 765 TOPLAM 843 842 803 770 820 783 755 778 795 824 828 756 705 681 647 649 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü. 2019 Temmuz Bülteni. *Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. (2019 yılı Ocak Haziran) 2.1.1. TURİZM SEKTÖRÜNÜN TEKSTİL VE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 2019 yılının ilk altı aylık döneminde ülkemizin toplam ihracat rakamı yaklaşık 84 milyar ABD Doları, ithalat rakamı ise 99 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret açığı ise yaklaşık 15 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2019 yılının ilk aylık döneminde gerçekleşen toplam turizm gelirimiz yaklaşık 5 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılının aynı dönemiyle karşılaştırdığımızda turizm gelirimiz %10 oranında artış göstermiştir. Tablo 13 te dış ticaret verisi ve turizm gelirinin yanı sıra otomotiv ile tekstil sektörünün ithalat ve ihracat rakamlarına yer verilmiştir. 21

Tablo 13. Türkiye, Tekstil ve Otomotiv Sektörünün Dış Ticaret Verileri ile Turizm Sektörünün Karşılaştırılması 2018 - Yılı Dış Ticareti Verileri (000 $) YILLAR / KALEMLER 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Değişim (%) Türkiye Toplam İthalatı 119.784.554 106.754.099 99.657.773 108.319.932 122.966.848 98.565.835-20% TÜRKİYE (*) Türkiye Toplam İhracatı 80.067.181 73.432.916 71.583.438 77.375.634 82.163.186 83.716.369 2% Türkiye Toplam Dış Ticaret Açığı -39.717.373-33.321.183-28.074.335-30.944.298-40.803.662-14.849.466-64% TURİZM (*) Turizm Geliri 13.783,70 12.602,50 9.047,60 8.782,70 11.469,70 12.603,60 10% Turizm Gelirinin Dış Ticaret Açığını Karşılama Oranı 0,03% 0,04% 0,03% 0,03% 0,03% 0,08% Otomotiv İthalatı 9.308.548 11.010.287 11.923.804 10.032.094 9.894.117 6.465.540-35% Otomotiv İhracatı 10.325.308 9.414.648 10.391.667 13.952.519 14.691.339 14.125.265-4% OTOMOTİV (*) Otomotiv Dış Ticaret Açığı/Fazlası 1.016.760-1.595.639-1.532.137 3.920.425 4.797.222 7.659.725 60% Otomotiv İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 1,11% 0,86% 0,87% 1,39% 1,48% 2,18% Otomotiv İthalatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 7,77% 10,31% 11,96% 9,26% 8,05% 6,56% Otomotiv İhracatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 12,90% 12,82% 14,52% 18,03% 17,88% 16,87% Tekstil İthalatı 7.269.166 6.134.777 6.154.685 6.082.785 6.274.655 5.140.903-18% Tekstil İhracatı 15.213.547 13.248.316 13.792.597 13.392.837 14.478.706 14.329.669-1% TEKSTİL (*) Tekstil Dış Ticaret Açığı/Fazlası 7.944.381 7.113.539 7.637.912 7.310.052 8.204.051 9.188.766 12% Tekstil İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 2,09% 2,16% 2,24% 2,20% 2,31% 2,79% Tekstil İthalatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 6,07% 5,75% 6,18% 5,62% 5,10% 5,22% Tekstil İhracatının Türkiye Toplam İçindeki Payı 19,00% 18,04% 19,27% 17,31% 17,62% 17,12% *Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. (2019 Ocak-Haziran Dönemi) *Kaynaklar: (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri (*) T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, Fasıllar GTİB-87 (*) TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, Fasıllar GTİB-50-63 22

2.2. TÜRKİYE NİN TURİZM GİDERİ Türkiye nin turizm gideri, 2014 yılında 5,4 milyar ABD Doları, 2015 yılında %4,2 artarak 5,6 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılında 5,04 milyar ABD Doları olan turizm gideri, 2017 yılında %1,7 artarak 5,13 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılında ise turizm giderine baktığımızda 2017 yılına oranla %4,7 azalarak 4,89 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2019 yılının ilk altı aylık döneminde ise; geçen yılın aynı dönemine oranla %21,3 oranında düşüş gerçekleşmiştir. Tablo 14 de turizm giderimizin aylara ve yıllara göre dağılımı aktarılmıştır. Tablo 14. Türkiye Turizm Giderinin Aylara ve Yıllara Göre Dağılımı (Milyon $) AYLAR YILLAR DEĞİŞİM ORANI 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2015/2014 2016/2015 2017/2016 2018/2017 2019/2018 OCAK 394,4 410,8 481 275,2 363,2 346,2 4,2 17,1-43 31,9-4,7 ŞUBAT 493,4 430,7 531,4 277,4 342,8 335-12,7 23,4-48 23,6-2,3 MART 478 441 525,2 303,2 373 385,5-7,7 19,1-42 23 3,4 3 AYLIK TOPLAM 1.365,80 1.282,50 1.537,60 855,8 1.079,00 1.066,70-6,1 19,9-44 26,1-1,1 NİSAN 403,4 478,9 475,1 428,9 561,6 336,5 18,7-0,8-9,7 30,9-40,1 MAYIS 481,3 554,9 555,1 499,3 519,8 319,8 15,3 0-10 4,11-38,5 HAZİRAN 518,1 509 479,5 458,2 568,8 426,2-1,8-5,8-4,4 24,1-25,1 6 AYLIK TOPLAM 2.768,60 2.825,30 3.047,30 2.242,20 2.729,20 2.149,2 2,05 7,86-26 21,7-21,3 TEMMUZ 426,4 496,7 436,8 557,5 428,9 16,5-12,1 27,6-23,1 AĞUSTOS 416 445,1 327,6 505,9 422,9 7-26,4 54,4-16,4 EYLÜL 335,7 402,8 367,4 497,4 357,5 20-8,8 35,4-28,1 9 AYLIK TOPLAM 3.946,70 4.169,90 4.179,10 3.803,00 3.938,50 5,66 0,22-9 3,56 EKİM 587,9 551,7 313,3 462,6 328,4-6,2-43,2 47,7-29,0 KASIM 456,7 481 272 417,3 302,1 5,3-43,5 53,4-27,6 ARALIK 479,1 495,7 285,4 454,4 327,2 3,5-42,4 59,2-28,0 12 AYLIK TOPLAM 5 470,4 5 698,3 5 049,8 5 137,3 4 896,3 4,2-11,4 1,7-4,7 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü 2019 Temmuz Bülteni *Çeyrek dönemlerde açıklanmaktadır. (2019 Ocak Haziran Dönemi) 23