YANGIN ALGILAMA VE ALARM SİSTEMLERİ Tasarım ve Uygulama Esasları Yangın Alarm Sistemi Nedir? - Erken Algılama - Duman, Isı, Alev -Yangın Başlangıç Yerini Açık ve Net Olarak Belirleme - Sesli ve Işıklı Alarm Verme - Kontrol ve Haberleşme
Yangın Alarm Sistemi Nedir? YANGIN İHBAR BUTONLARI OTOMATİK YANGIN DETEKTÖRLERİ DİĞER SİSTEMLERDEN GİRİŞLER. D Yangın Kontrol Paneli SESLİ VE IŞIKLI ALARM CİHAZLARI İTFAİYE MERKEZİ İSTASYON KONTROL İŞLEMLERİ CAN GÜVENLİĞİ MAL KORUMA CAN VE MAL + - 220V ŞEBEKE BESLEMESİ AKÜ Can Güvenliğini Amaçlayan Sistemler L Tipi (BS5839 Part 1) L1 : Tüm tesisi kapsayacak şekilde koruma L2 : Tesisin belli yüksek riskli kısımlarını kapsayacak şekilde koruma L3 : Yalnızca kaçış yollarını koruma M : Sadece yangın ihbar butonları ile çalışan sistemler
Mal Korumayı Amaçlayan Sistemler P Tipi (BS5839 Part 1) P1 : Tüm tesisi kapsayacak şekilde koruma P2 : Tesisin belli yüksek risk taşıyan kısımlarını kapsayacak şekilde koruma Yangın nerede? Konvansiyonel Sistemler Yangın zonları Adreslenebilir Sistemler Noktasal belirleme, Zonlar
Konvansiyonel Sistemler 3. KAT I I I. I - Her zona ayrı bir devre - Her devrede 20-30 detektör ve buton -Yangın veya arıza uyarısı zon bazında alınıyor - Detay gerekiyorsa zonları arttırmak gerekiyor 2. KAT 1. KAT KONTROL PANELİ ZEMİN KAT BODRUM KAT I I I. I I I. I I I. I I I.. I I. Adreslenebilir Sistemler - Bir çevrimde 100-125 detektör ve buton - Zonlar çevrimlere bağlı değil - Zonlar panelde yazılım ile tanımlanıyor -Uyarı veren ya da arızalanan cihaz bireysel olarak fark ediliyor 3. KAT 2. KAT 1. KAT KONTROL PANELİ ZEMİN KAT BODRUM KAT I I I. I I I. I I I. I I I. I I I. I. I I.
Arıza Denetimi Hat Kopukluğu, Kısa Devre, Toprak Kaçağı -Tüm Algılama Devreleri (Zon veya Çevrim) - Tüm Alarm Devreleri - Tekrarlayıcı Panel Bağlantıları - İtfaiye, Merkezi Gözlem İstasyonu Bağlantıları Besleme Devresi Arızaları (Şebeke, akü, vb.) - Ana Panel Beslemesi - Tekrarlayıcı Panel Beslemeleri - Lokal Besleme Üniteleri Zonların Belirlenmesi Bir zonun kapsadığı toplam alan en fazla 2000m² olabilir Z1
Zonların Belirlenmesi Farklı girişlerden ulaşılacak şekilde birbirinden ayrılmış bölümler en azından birer ayrı zon olarak belirlenmelidir Z1 Z2 Z3 Zonların Belirlenmesi Parlayıcı patlayıcı malzemeler gibi özel risk taşıyan odalar, bölümler ayrı birer zon olarak belirlenmelidir Z1 Z1 Z2
Zonların Belirlenmesi Çok kullanıcılı binalarda farklı kullanıcılara ait bölümler aynı zona dahil edilmemelidir FİRMA 1 Z1 FİRMA 1 Z1 Z2 Z3 Z4 FİRMA 2 FİRMA 3 FİRMA 2 FİRMA 3 YANLIŞ DOĞRU Zonların Belirlenmesi Bir zon iki ayrı yangın bölmesinin kısmi bölümlerini içermemelidir YANLIŞ DOĞRU DOĞRU
Zonların Belirlenmesi Taban alanı ne kadar küçük olursa olsun birbirinden ayrı binalar ayrı birer zon olarak tanımlanmalıdır 1 3 2 4 Zonların Belirlenmesi Toplam alan 300m² den küçük ise ve tek bir kullanıcı tarafından kullanılıyor ise tek bir zon olarak kabul edilebilir Toplam alan 300m² den büyük ise her kat ayrı bir zon olmalıdır
Zonların Belirlenmesi Merdiven kovaları eğer katlardan ayrı bağımsız bir hacim oluşturuyorsa ayrı bir zon olmalıdırlar. Yüksek binalarda merdiven kovaları birden fazla zona ayrılmalı ve araştırma süresi kısaltılmalıdır. Z5 Z4 Z3 Z2 Z1 Z6 Zonların Belirlenmesi Zon Girişi Arama Mesafesi Yangın Yangını Arama Mesafesi 30m yi geçmemelidir
Zonların Belirlenmesi Bir zon içerisinde başlamış bulunan ve bir detektörü aktive edebilecek büyüklükteki bir yangının yerini gözle görerek belirlemek için kat edilmesi gereken mesafe 30m yi geçmemelidir Zonların Belirlenmesi 12m Önlem alınmamışsa bu mesafe ilk akla gelenden daha fazla olabilir 15m
Zonların Belirlenmesi 12m Kat en az iki zona ayrılmalıdır Z1 Z2 15m Zonların Belirlenmesi 12m Yangına ulaşım mesafesi remote LED endikatörler kullanılarak kısaltılabilir 15m
Zonların Belirlenmesi 12m Çok daha kısa bir mesafe kat ederek ve çok daha çabuk teşhis imkanı 15m Zonların Belirlenmesi 12m Bütün kat tek bir zon olarak belirlenebilir Z1 15m
Zonların Belirlenmesi Konvansiyonel sistemlerde, tek bir zon olabilecek bir mahaldeki butonlar, detektörlerden ayrı bir zon olarak tanımlanabilir: 1. Butonlardan hatalı alarm gelme olasılığı çok düşüktür 2. Butonlar, bir detektörün yerinden sökülmesi ile devre dışı kalmaz Alarm Verme Ziller, Kornalar, Sirenler, Flaşör Lambalar Sesli Tahliye Sistemleri
Alarm Verme Can Güvenliğini Amaçlayan Sistemler 1. Binanın erişilebilen tüm bölümlerinde en az iki bağımsız sesli uyarı devresi ile duyulabilir sesli uyarı 2. Her yangın bölmesinde en az bir sesli uyarı cihazı Alarm Verme Mal Korumayı Amaçlayan Sistemler 1. Kontrol panelinin yanında veya yakınında 2. Bina girişinde 3. Bina içinde yangın ekiplerini ikaz amacıyla
Alarm Verme Duyulabilirlik 1. En az 65dB(A) veya 30s sürebilen fon gürültüsünden 5dB(A) fazla 2. Tüm tesiste aynı tip sesli uyarı cihazı 3. Başka sesli uyarı cihazlarından farklı ayırt edilebilir bir ses Alarm Verme Duyulabilirlik 4. 500Hz 1000Hz arası 5. Uyuyanlar varsa yatak başında 75dB(A) 6. Çok gürültülü ortamlarda ilave ışıklı uyarı cihazları
Alarm Verme Duyulabilirlik Tipik bir kapıda 20dB, yangın kapılarında 30dB zayıflama Ses kaynağına uzaklık iki katına çıktığında 6dB zayıflama 1m de 95dB 2m de 89dB 4m de 83dB 8m de 77dB Alarm Verme Duyulabilirlik 1m de fısıldama 1m de karşılıklı konuşma Hafif sokak gürültüsü Yüksek sokak gürültüsü Ortalama ofis gürültüsü Pres çalışan atölye Kazan dairesi gürültüsü 30dB 60dB 40-70dB 60-90dB 40-80dB 70-100dB 80-110dB
Alarm Verme Işıklı Uyarı Cihazları 1. İşitme engellilerin çalışma, barınma, yolculuk etme gibi nedenlerle sürekli olarak bulunmaları olasılığı olan bütün binalar ve taşıtlarda (Min. 15cd.) 2. İşitme engellilerin tek başlarına kalacakları otel odalarında yüksek ışık seviyeleri (Min. 110cd.) 3. Aynı mahalde birden fazla ışıklı uyarı cihazı varsa senkronizasyon, 1-2Hz Alarm Verme Alarm Verme Senaryoları İki ya da çok aşamalı alarm verme Ön Uyarı / Tahliye
Diğer Yangın Koruma Kontrolları Yangın Kapıları Yangın Damperleri Havalandırma Sistemleri Duman Tahliye Sistemleri Basınçlandırma Fanları Asansörler Elektrik Panoları Detektör Tipleri Duman Detektörleri - İyonizasyon -Optik -Optik + Sıcaklık -Işın Tipi - Kanal Tipi - Aktif Hava Emmeli
Detektör Tipleri Sıcaklık Detektörleri - Sabit Sıcaklık 60ºC - Sabit Sıcaklık 90ºC, 140ºC -Sıcaklık Artış Hızı -Lineer Tip Detektör Tipleri Alev Detektörleri - İnfrared - Ultraviyole - UV / IR -Kıvılcım
Detektör Tipleri Algılama Özellikleri BAŞLANGIÇ AŞAMASI GÖRÜLMEYEN DUMAN GÖRÜLEBİLİR DUMAN ALEVLİ YANGIN SİDDETLİ ISI AŞAMA 1 AŞAMA 2 AŞAMA 3 IŞININ AŞAMA 4 SPRINKLER OPTİK ALEV DUMAN YOĞUNLUĞU VESDA LaserPLUS 88 İYON ZAMAN Noktasal ve Işın Tipi Duman Dedektörü Alev Dedektörü Söndürme Sistemi Nerede Hangi Tip Detektör? Duman Detektörleri İyonizasyon veya Optik Tip Kullanılabilir: Konferans Odaları Bilgi-işlem Odaları Büyük Mağazalar Fabrikalar Elektrik/Mekanik Odaları Yatak Odaları Kütüphaneler Kayıt Stüdyoları Okullar Tiyatro Sahneleri Restoranlar, Yemekhaneler
Nerede Hangi Tip Detektör? Duman Detektörleri İyonizasyon Tipi Kullanılabilir: Koridorlar (Kabul edilebilir) Merdivenler (Kabul edilebilir) Solvent Depoları (Tercihen) Nerede Hangi Tip Detektör? Duman Detektörleri Optik Tip Kullanılabilir: Koridorlar (Tercihen) Merdivenler (Tercihen) Asansör Şaftları X-Ray Odaları Fotoğraf İşleme Odaları Kargo Yükleme Alanları
Nerede Hangi Tip Detektör? Duman Detektörleri Işın Tipi Kullanılabilir: Yüksek Hacimli Depolar Atriyumlar (Kabul edilebilir) Sinema, Tiyatro Salonları Koridorlar Nerede Hangi Tip Detektör? Duman Detektörleri Aktif Hava Emmeli Tip Kullanılabilir: Yüksek Hacimli Depolar Atriyumlar (Tercihen) Telekomünikasyon Odaları Bilgi-işlem Odaları Tarihi Eserler Soğuk Hava Depoları Asansör Şaftları
Nerede Hangi Tip Detektör? Sıcaklık Detektörleri Sabit Sıcaklık 60ºC Sabit Sıcaklık 90ºC Kazan Daireleri Çay Ocakları Fırın alanları Mutfaklar Sıcaklık Artış Hızı Kapalı Otoparklar Yükleme Alanları Nerede Hangi Tip Detektör? Sıcaklık Detektörleri Lineer Kablo Tipi Kablo Tünelleri Kablo Tavaları Transformatörler Motor Gövdeleri
Nerede Hangi Tip Detektör? Alev Detektörleri UV Türbinler Patlayıcı İmalathaneleri Püskürtme Boya Kabinleri IR Petrokimya Endüstriyel Tesisler Hidrokarbon Depoları Tanker Yükleme Alanları UV/IR Uçak Hangarları Proses Odaları Detektör Yerleştirme h %10 x h Duman ve sıcak gazlar tavanda toplanır ve dairesel olarak yayılırlar
Detektör Yerleştirme Düz Tavanlarda ve Hareketsiz Havada - Duman Detektörleri: En fazla 100m² -Isı Detektörleri : En fazla 50m² Düz olmayan tavanlarda ve hava hareketi varsa bu alanlar düşürülmelidir Koridorlarda detektörlerin arasındaki mesafe, genişliğe bağlı olarak arttırılabilir Detektör Yerleştirme Düz Tavanlarda ve Hareketsiz Havada D D Koruma Yarıçapı (R) D D R Duman=7.5m Sıcaklık=5.3m
Detektör Yerleştirme Duman: 25mm < h < 600mm Sıcaklık: 25mm < h < 150mm h Detektörün algılama elemanı tavandan en az 25mm, en fazla 600mm (duman) veya 150mm (sıcaklık) uzaklıkta olmalıdır. LED ilk bakışta görülecek konumda monte edilmelidir. Detektör Yerleştirme Tavan Yükseklikleri Noktasal Tip Duman h < 10.5m Noktasal Tip Sıcaklık 60ºC Noktasal Tip Sıcaklık 90ºC Işın Tipi Duman h < 9m h < 6m 2.7m <h < 25m
Detektör Yerleştirme 50cm Ölü Bölge Bir detektör herhangi bir duvara en fazla 50cm yakınlaştırılabilir Detektör Yerleştirme 10-30cm Ölü Bölge Duvara montaj mecburiyeti varsa tavandan 10-30cm aşağıda takılmalıdır
Detektör Yerleştirme h h > 15cm ise kirişten uzaklık en az 50cm olmalıdır. > 2h Detektör Yerleştirme Eğimli tavanlarda detektörler tepe noktasından 50cm mesafede başlayarak yerleştirilmelidir
Detektör Yerleştirme Yastıklama Tavanda sıcak hava tabakaları oluşabilir. Detektörler tavandan 30-60cm aşağıda monte edilmelidir Detektör Yerleştirme Yastıklama Değişik hava şartlarında yastıklama oluşmayabilir
Detektör Yerleştirme H h h > %10 x H Kirişler duvar kabul edilir h < %10 x H Detektörlerin arasındaki mesafe 2h kadar azaltılır Detektör Yerleştirme h 30cm Yerden yükselen bölmeler tavana 30cm veya daha az bir mesafe kadar yaklaşıyorsa birer duvar kabul edilir
Detektör Yerleştirme Havalandırma ızgaraları > 1m Detektörler hava besleme ızgaralarından en az 1m uzaklıkta monte edilmelidirler. Detektör Yerleştirme Şaftlar < 1.5m < 1.5m Asansör şaftları, merdiven kovaları, tesisat şaftları gibi birden fazla katı içeren düşey bölmelerde kapı, pencere ve kapaklara en fazla 1.5m uzaklıkta duman detektörü yerleştirilmelidir.
Yangın İhbar Butonları -Cam Kırma Tipi - Çekme Tipi - Standart, Su Geçirmez, Ex-proof Yangın İhbar Butonları -Kaçış yollarında -Açık havaya çıkış noktalarında - Merdiven sahanlıklarında - Herhangi bir noktadan en fazla 50m mesafede - Yerden 1.1m - 1.4m yükseklikte
Yangın Kontrol Panelleri - Konvansiyonel - Adreslenebilir - Analog Adreslenebilir - Algoritma Tabanlı, İnteraktif (Akıllı) Yangın Kontrol Panelleri - Görevli personel ve itfaiyenin kolayca görebileceği bir yer - Yeterli aydınlatma ve gürültüsüz bir ortam -Yangın riskinin yüksek olmadığı bir yer - Gerekirse tekrarlayıcı gösterge panelleri
Hatalı Alarmlar Duman Detektörleri - Tozlanma - Egzoz gazları -Hızlı hava akımları - Yüksek rutubet - Böcekler Hatalı Alarmlar Sıcaklık Detektörleri -Sıcak hava veren ısıtma sistemleri -Fırın, ocak vb. açıldığında meydana gelen sıcak hava akımları -Soğuk şartlarında aniden sıcaklık artışı meydana gelebilecek yerler
Hatalı Alarmlar Alev Detektörleri - Kaynak işlemleri - Quartz - Halojen Lambalar - Ultraviyole Lambalar - Tungsten Lambalar - Güneş, her türlü sıcak cisimler Kablolar Yangına uzun süre dayanabilen kablolar (Silikonlu, mineral izolasyonlu, vb.) - Sesli alarm devreleri - Besleme kabloları - Remote alarm merkezlerine giden kablolar Standart Kablolar - Detektör kabloları - Fail-safe cihazlara giden kablolar
Kablolar Yangın alarm sistemi kabloları diğer kablolardan ayrılmalıdır -Girişim - Yangın riski Yangın riski düşük mahallerden geçirilmelidir Kablolar Kablo Kesitleri Algılama Kabloları Minimum Kablo Kesiti 0.8mm² Adresli sistemlerde 1.0mm², tercihen 1.5mm² Alarm Kabloları Minimum Kablo Kesiti 1.0mm², tercihen 1.5mm² (Gerilim düşümü hesabı yapılmalıdır.)
Kablolar Şebeke Gerilimi Bağlantıları Yangın alarm sistemi için ayrılmış, ayrı bir sigortadan Sigorta üzerinde Kapatmayın! etiketi Topraklama Tüm Yangın Alarm Panelleri Tekrarlayıcı Paneller, ve Yardımcı Besleme Kaynakları için uygulanmalı Periyodik Bakım ve Testler Günlük Haftalık Üç Aylık Yıllık
YANGIN ALGILAMA VE ALARM SİSTEMLERİ Tasarım ve Uygulama Esasları Teşekkür ederiz. EEC ELECTRONICS www.eecelectronics.com.tr