CİTTA SLOW Küçük bir kasaba düşleyin; doğası bozulmamış, dev marketlerde bir ekmek alabilmek için kuyrukta bekleyen insanlar yok, korna sesleriyle uyanmıyorsunuz. Hayatınız koşuşturarak geçmiyor. Yediğiniz içtiğiniz her şey yaşadığınız yörenin doğal ortamında sağlıklı bir şekilde yetiştiriliyor. Pizza ya da hamburgerle değil doğru düzgün yemeklerle besleniyorsunuz. Arabaya değil bisiklete biniyorsunuz. Çevre kirliliği yok. Gürültü patırtı yok. Etrafınızda gözü rahatsız eden bir yapılaşma yok. Böyle bir yerde sabaha merhaba diyorsanız eğer bir Cittaslow da yaşıyorsunuz demektir. Bilgi Notu
İÇİNDEKİLER 1. Citta Slow Nedir? - Citta Slow Hareketi 2. Citta Slow Ne Değildir 3. Citta Slow Kriterleri Nelerdir? - Çevre Politikaları - Altyapı Politikaları - Kentsel Kalite için Teknolojiler ve Tesisler - Yerel Üretimi Korumak - Misafirperverlik - Farkındalık - Olağanüstü Gereklilik - Slow Food Faaliyetlerine ve Projelerine Destek 4. Dünya da ve Türkiye de Citta Slow 5. Türkiye den Bir Örnek: Seferihisar
YEREL KALKINMADA YENİ BİR DÖNEM: Cittaslow (Sakin Şehir) Bu proje ile Ajansımız tarafından hazırlanan 2010-2013 Bölge Planı nda belirtilen gelişme eksenleri, amaç, hedef ve stratejiler doğrultusunda Güney Ege Bölgesi nde Cittaslow (Sakin Şehir) olma potansiyeline sahip veya başvuru süreci devam eden ilçe veya beldelere sakin şehir olmaları yolunda gerekli teknik desteğin verilmesi planlanmaktadır. Yerel kalkınma modeli olan Cittaslow hareketi İtalya da başlayıp kısa sürede tüm dünyaya yayılmıştır. Türkiye de bu harekete dahil olan 5 sakin şehir bulunmaktadır. Bu 5 sakin şehrin 2 si bölgemizde yer almaktadır: Yenipazar/Aydın ve Akyaka/Muğla. Ajansımız tarafından yürütülecek olan bu proje ile bölgemizdeki Sakin şehir sayısını artırarak sürekli ve dengeli kalkınmanın sağlanması, yerel potansiyeli harekete geçirerek bölgesel gelişmenin hızlandırılması ve bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarının azaltılması yoluyla bölgemizin sahip olduğu kaynakları yerinde ve etkin kullanarak dünyada marka olmuş bir bölge vizyonuna ulaşmak amaçlanmaktadır. Sakin şehir hareketiyle Bölge Planımızda da yer alan gelişme eksenleri çerçevesinde bölgemizdeki Sakin Şehir olma potansiyeline sahip olan şehirlerin markalaşma ve yenilikçilik kapasiteleri artırılacak, tarımsal üretimin kalitesi arttırılarak sağlıklı tarım ürünleri yetiştirilmesi sağlanacak, bölgemizin mirası olan kültürel değerler korunarak ve çeşitlendirilerek sosyal ve kültürel altyapıları geliştirilecek, sürekli ve dengeli kalkınmaları sağlanarak sağlıklı ve yaşanabilir bir çevre oluşturulacaktır. Bu yolla sakin şehirlerimizde sürekli ve dengeli kalkınmanın gerçekleştirilmesiyle ekonomik faaliyetler, çevrenin korunması ve sosyal gelişme arasında etkin bir bağ kurulabilecektir. Ayrıca dünya Sakin Şehirlere büyük ilgi duymaktadır. Öyle ki, birçok ülkede Cittaslow turları düzenlenmekte, insanların dünyadaki Sakin Şehirleri görebilmeleri sağlanmaktadır. Böylelikle dünyanın çeşitli yerlerinden gelen turistlere bölgemizi tanıtma fırsatımız olacaktır. Toplamda 24 ay sürmesi beklenen bu projenin ilk aşamasında bölgemizdeki Sakin Şehir belediyeleriyle iletişime geçilerek onlardan bilgi ve tecrübe desteği istenecek sonrasında ise bu bilgiler ışığında Sakin Şehir olabilme kriterlerine uygun ilçe ve beldeler belirlenecektir. Bu şehirler tespit edilirken şehirlerin gelişme eksenleri göz önünde bulundurularak belediye başkanlarına bir bilgilendirme yazısı gönderilecektir. Bilgilendirme
yazısı ile bu hareketin bir parçası olmak isteyen ilçe veya beldeler belirlenebilecek, gerektiği takdirde de bu belediyelerden en az üniversite mezunu olan bir ya da birkaç kişiden oluşan Cittaslow sorumluları oluşturulması istenecektir. Ajansımız tarafından görevlendirilen 1 proje koordinatörü ve 2 uzmanımız ile birlikte belediyelerden görevlendirilecek olan kişiler projenin yürütülmesinden sorumlu olacaklardır. Projenin ikinci aşamasında ise tespit edilen belediyelere yerinde ziyaretler yapılarak mevcut durumları hakkında bilgi alınarak kriterlere uygunluk tespiti yapılacaktır. Ardından ilgili belediyelerden bu kriterlere uygun oldukları yönleri hakkında bir yazı istenecektir. Üçüncü aşamada ise farkındalık toplantıları düzenlenecek; ilk olarak belediye başkanlarına, proje için görevlendirilen belediye çalışanlarına Sakin Şehir hakkında eğitim verilecektir. Daha sonra o şehirlerdeki insanlara hareket hakkında bilgilendirme yapılacaktır. Bilgi ve tecrübe paylaşımı için ise şehirlerde bu hareketin aktif parçası olan kişilere Akyaka ve Yenipazar Belediye Başkanları ile birebir görüşmeler ayarlanacaktır. Gerektiği takdirde yurtdışındaki Citta Slow heyeti bölgemize davet edilerek onlarla işbirliği içerisinde çalışmalar yürütülecektir. Bütün bu aşamalar gerçekleştirildikten sonra Sakin Şehir olma gönüllüsü olan belediyelerle birlikte Ajansımız tarafından, yenilenebilir enerji kullanımını ve sürdürülebilir atık su ve atık yönetimini yaygınlaştırma, kültürel değerlerin ve bölge şehirlerini markalaştırma, sosyal altyapı geliştirilerek yaşam kalitesini yükseltme gibi amaçlar gerçekleştirilerek Güney Ege Bölgesi nde dünyada marka olmuş sağlıklı ve yaşanabilir bir çevre oluşturulması planlanmaktadır.
1.Citta Slow Nedir? İtalyanca Citta (Şehir) ve İngilizce Slow (Yavaş) kelimelerinden oluşan Cittaslow Sakin Şehir anlamında kullanılmaktadır. Citta Slow hareketi 1999 yılında Greve in Chianti'nin eski belediye başkanı Paolo Saturnini'nin vizyonu doğrultusunda ortaya çıkmıştır. Paolo Saturnini yaşam kalitesini yükseltmek amacıyla kentlerin kendilerini değerlendirmelerini ve farklı bir kalkınma modeli ortaya koymaları fikrini ulusal boyuta taşımıştır. İdealleri kısa zamanda Bra (Francesco Guida), Orvieto (Stefano Cimicchi) ve Positano (Domenico Marrone) belediye başkanları ve Slow Food başkanı Carlo Petrini tarafından benimsenmiştir. Günümüzde 19 ülkede 129 üyeye yayılan Citta Slow hareketinin amacı Slow Food felsefesini kentsel boyuta taşımaktır. Slow Food adı kimi zaman yanlış ya da eksik anlaşılmaktadır. İngilizce Slow/Yavaş ve Food/Yemek, Yiyecek kelimelerinin birleşmesinden doğan kelimenin sadece Fast Food yemeği protesto eden bir hareket olduğu zannedilir. Bu hareket, uluslar ötesi endüstriyel Fast Food zincirlerine karşı çıkmak olarak özetlenemez. Aslında Slow Food her şeyden önce ciddi anlamda bir insan hakları hareketi niteliği taşır. Kurucu ve lider Carlo Petrini sadece doymanın değil lezzet almanın da bir insan hakkı olduğunu savunur. Üretici haklarının korunmasının ve yaşam koşullarının iyileştirilmesinin gastronominin bir parçası olduğunu vurgular. Citta Slow, nüfusu 50.000 nin altındaki kentlerin üye olabildiği, kentlerin kendi gelenek, göreneklerini, yemeklerini, tarihsel kimliklerini korumalarını öngören bir birliktir. Citta Slow felsefesi kentlerin hangi alanlarda güçlü ve zayıf olduklarını analiz etmelerini ve sahip oldukları şartlar çerçevesinde bir strateji geliştirmelerini teşvik etmektedir. Citta Slow Ağı, küreselleşmenin şehirlerin dokusunu, sakinlerini ve yaşam tarzını standartlaştırmasını ve yerel özelliklerini ortadan kaldırmasını engellemek için Slow Food hareketinden ortaya çıkmış bir kentler birliğidir. Küreselleşmenin yarattığı homojen mekânlardan biri olmak istemeyen, yerel kimliğini ve özelliklerini koruyarak dünya sahnesinde yer almak isteyen kasabaların ve kentlerin katıldığı bir birliktir. Citta Slow Hareketi: - Şehirlerin hangi alanlarda önemli ve özel olduklarını düşünmeleri ve bu özelliklerini korumak için strateji geliştirmeleri ve şehrin dokusunun, renginin, müziğinin ve hikâyesinin uyum içinde, şehir sakinlerinin ve ziyaret edenlerin zevk alabilecekleri bir hızda yaşanmasıdır.
-Yerel zanaatları, tatları ve sanatları sadece eskilerin hatırlayabildiği kavramlar olmaktan çıkarmak için bunları çocuklarımızla ve misafirlerimizle paylaşmaktır. -İnsanların kendi sağlıklarını ön planda tutmalarıdır. Bunu gerçekleştirmek için, hava, gürültü, ışık ve elektromanyetik kirliliklerin sürekli kontrol edilmesi ve sağlığı tehdit etmeyecek boyutta tutulmasıdır. -Çöp toplama saatlerinden ilaçlamaya kadar birçok konuda önlem almak ve uygulamaktır. -Yerel üreticileri desteklemek ve onların ürünlerini satabilecekleri satış merkezleri oluşturmaktır. -Çevreye ve insana zararlı olmayan alternatif ve yenilenebilir enerji kaynaklarının teşvik edilmesidir. -Belki de en önemlisi bir şehrin, dünyada binlerce birbirinin aynı şehirden kendini farklılaştırmasıdır. 2. Citta Slow Ne Değildir - Geriye gitmek ya da eskide yaşamak değildir. Şehrin değerlerine, esnafına, halkına sahip çıkması ve bunu gelecek nesillerle paylaşmasıdır. -Arabaya binmeyi yasaklamak değildir. Ancak, araçların girmediği, şehir sakinlerinin ve şehri ziyaret edenlerin rahat bir nefes almak için dinlenebilecekleri alanlar yaratmaktır. -Teknolojiye karşı çıkmak değildir. Tam tersine, belediye hizmetlerinin internet ortamına taşınması ve kent halkının bu hizmetlerden yararlanabilmeleri için eğitilmesidir. -Daha yavaş yemek değildir. Ancak daha sağlıklı olan yerel besinlerin, organik ürünlerin ve yemeklerin özendirilmesidir. Okullarda çocuklarımıza tat ve beslenme üzerine eğitim programları düzenlemektir. 3. Citta Slow Kriterleri Nelerdir? Citta Slow uygulamasında; yerel üreticiler destekleniyor, belediyenin oluşturduğu pazarda yerel ürünler satılıyor, yerel yemekleri yapan lokantalar bulunuyor, ilçe/beldeye
özgü ürünlerin satılabildiği pazarlar kuruluyor, güneş enerjili aydınlatmanın kullanıldığı peyzaj projeleri gerçekleştiriliyor, bedelsiz bisiklet kiralanabilen garaj ve bisiklet yolları hizmete sunuluyor, pazarda naylon poşet yerine file kullanma vb. teşvik ediliyor. Sakin Şehirler Birliğine üyelik süreci, başvuran belediyenin, kentinin bir takım kıstaslar açısından kendini değerlendirmesi ve puanlaması ile başlıyor. Üyeliğe kabul edilmek için puanların en az %50 sini almak ve üyelik başvurusunun kabul edilmeden önce Sakin Şehirler Birliği nin ülke temsilciliği (Türkiye için Seferihisar Belediyesi) tarafından değerlendirilmesi gerekiyor. Bu değerlendirmelerde kullanılan kriterler aşağıda sunulmuştur. Çevre Politikaları 1. Hava, su ve toprağın kalitesinin, yasa tarafından belirtilen parametrelerde olduğunun belgelenmesi. 2. Kentsel çöp ve özel atıkların ayrıştırılarak toplanmasının teşvik edilmesi ve yaygınlaştırılmasına yönelik projeler. 3. Endüstriyel ve evsel kompostlamanın teşvik edilmesi ve yaygınlaştırılması. 4. Kentsel ya da toplu kanalizasyon için, atık su arıtma tesisinin bulunması 5. RSU ve biyokütlelerden ısı üretilmesi ve özellikle alternatif enerji kaynaklarının (yenilenebilir enerji, yeşil hidrojen, mini hidroelektrik santral) kullanılması yoluyla enerji tasarrufu yapılmasına yönelik belediyenin planı. 6. Genetiği değiştirilmiş ürünlerin (GDO) tarımda kullanılmasının yasaklanması 7. Reklam tabelaların ve trafik işaretlerinin düzenlenmesine dair belediyenin planı. 8. Elektromanyetik kirliliğin kontrolü için sistemler geliştirilmesi. 9. Gürültü kirliliğinin azaltılması ve kontrolü için program yapılması. 10. Işık kirliliğinin kontrolü için sistemler ve programlar oluşturulması. 11. Çevre yönetimi sistemlerinin benimsenmesi (EMAS ve ECOLABEL ya da ISO 9001; ISO 14000, SA 8000 ve Gündem 21 projelerine katılım).
Altyapı Politikaları 1. Tarihi merkezlerin ıslahı ve iyileştirilmesi için planlar ve/veya kültürel ve tarihi değerler üzerine çalışmalar yapılması. 2. Güvenli ulaşım ve trafik için planlar yapılması 3. Okullar ve kamu binalarına bağlanan bisiklet yolları. 4. Özel taşıtlar yerine uygun alternatif taşıma ve trafiğin toplu taşım araçları ve yaya alanları ile bütünleştirilmesi için (toplu taşımla bağlantılı ilave kentsel araba park alanları, yürüyen merdivenler, yürüyen bantlar, teleferik, bisiklet yolları, okullar, işyerleri ve benzerlerine erişim sağlayan yaya güzergâhları) planlar yapılması. 5. Kamusal ve kamuyla ilgisi olan alanların engelliler için erişilebilir olması, mimari engellerin kaldırılması ve teknolojilere erişimin sağlanmasını garanti altına almak üzere altyapıların teşvik edilmesi. 6. Aile yaşantısına ve yerel aktivitelere (eğlence, spor aktiviteleri, okul ve aile arasında bağ oluşturmayı amaçlayan aktiviteler, yaşlılar ve kronik hastalar için evde yardımı da kapsayan yardım çalışmaları, sosyal tesisler, belediye çalışma saatlerinin düzenlenmesi, umumi tuvaletler) yardımcı olacak programların teşvik edilmesi. 7.Tıbbi yardım merkezi mevcudiyeti 8. Vasıflı yeşil alanların ve hizmet altyapılarının (yeşil alanların birbiriyle bağlantıları, oyun sahaları, vb.) mevcudiyeti 9. Ticari malların dağıtımı ve doğal ürünler için ticari merkezler oluşturulması için plan hazırlanması. 10. Mağaza sahipleriyle, zor durumda olan vatandaşlarla ilgilenme ve yardım etme üzerine mutabakat sağlanması: dost mağazalar. 11. Bozulmakta olan kentsel alanların ve şehrin yeniden kullanılmasına yönelik projelerin iyileştirilmesi. 12. Kent tarzının yeniden yapılandırılması ve iyileştirmesi için bir program.
13. Kentin tanıtımında kullanılan bilgilendirme ofislerinin, U.R.P. (kentsel yenilenme programı) işlevlerinin, Citta Slow tanıtım/bilgi ofisiyle bütünleştirilmesi. Kentsel Kalite için Teknolojiler ve Tesisler 1. Biyomimari için büro ve biyomimarinin teşvik edilmesi yönündeki bilgilendirme projesi için görevlendirilen personelin eğitimi için programlar hazırlanması. 2. Şehri, fiber optik kablolar ve kablosuz sistemler için teçhiz etmek. 3. Elektromanyetik alanları izleme sistemlerinin benimsenmesi. 4. Kentin çevresi ve peyzajıyla uyumlu çöp tenekeleri bulundurulması ve çöplerin belirli zamanlarda toplanması. 5. Kamu ve özel alanların çevreyle uyumlu bitkilerle, tercihen bahçe peyzajı kriterlerine uygun yerel bitkilerle, bitkilendirilmesi için teşvik edilmesi ve programlar oluşturulması. 6. Vatandaşlara götürülen hizmetler ( belediye hizmetlerinin internet vb. üzerinden duyurulması, vatandaşlar için internet tabanlı bir belediye ağı oluşturulması ve vatandaşların bu ağı kullanmaları yönünde eğitilmeleri) için planlar yapmak. 7. Özellikle gürültülü alanlarda gürültünün kontrol edilmesi için plan. 8. Kentte kullanılan renklerle ilgili plan hazırlamak. 9. Elektronik evden çalışmanın (telework) teşvik edilmesi. Yerel Üretimi Korumak 1. Organik tarımcılığın geliştirilmesi için projeler. 2. Esnaf ve zanaatkârlar tarafından üretilen ürünler, eşyalar ve el sanatlarının kalitesinin belgelendirilmesi. 3. Yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan esnaf ve zanaatkârların ve/veya el işi ürünlerinin korunması ve himayesine yönelik programlar.
4. Yok olma riskiyle karşı karşıya olan geleneksel çalışma ve meslek yöntemlerinin himayesi. 5. Organik ürünlerin ve/veya yerli ürünlerin kullanılması ve restoranlar, okul kafeteryaları ve korunan yapılarda yerel geleneklerin muhafaza edilmesi. 6. Slow Food hareketiyle işbirliği içerisinde okullarda tat ve beslenme konusunda eğitim programları hazırlanması. 7. Yok olma riski altında olan şarap ve gastronomik yavaş yemek çeşitleri için, aktivitelere destek olmak. 8. Yöreye özgü ürünlerin tespit edilmesi ve bu ürünlerin ticarileşmesi için destek olunması (pazarların ve marketlerin yerel ürünlerin satışı için düzenlenmesi, uygun mekanların oluşturulması). 9. Şehirdeki ağaçların sayımının yapılması ve büyük ya da tarihi ağaçların değerinin arttırılması. 10. Yerel kültürel etkinliklerin korunması ve teşvik edilmesi. 11. Kent ve okul bahçelerinde geleneksel yöntemlerle yerel ekinler yetiştirilmesi için teşvik edilmesi. Misafirperverlik 1. Turist bilgisi ve nitelikli misafirperverlik için eğitim kursları. 2. Turistik güzergâhlarıyla tarihi merkezlerin ve turistik yerlerin işaretlenmesinde uluslararası işaretlerin kullanılması. 3. Ziyaretçilerin özellikle takvimlendirilmiş etkinlikler için şehre yaklaşımlarını ve bilgi ve hizmetlere erişimlerini kolaylaştırıcı resepsiyon yönergelerinin ve planların hazırlanması (otopark, resmi kurumların çalışma saatlerinin uzatılması/esnetilmesi, vb.). 4. Şehrin yavaş güzergâhlarının düzenlenmesi (broşürler, internet siteleri, ana sayfalar vb.)
5. Turistik işletmeciler ve mağaza sahiplerinin, ücret şeffaflığı ve fiyatların müessesenin dışında sergilenmesi gerekliliği konusunda bilinçlendirilmesi. Farkındalık 1. Yerel Yönetimin Citta Slow olma niyetini açıklamadan önce vatandaşların Citta Slow un ne olduğu, amaçları ve prosedürü hakkında bilgilendirilmesi amacıyla kampanyalar düzenlenmesi. 2. Yavaş felsefesini kazanmada ve Citta Slow projelerinin uygulanmasında sosyal yapıların dâhil edilmesi için programlar hazırlanması, özellikle; eğitsel bahçe ve parklar, okuma mekanları, tohum bankası projesine katılım. 3. Slow City ve Slow Food faaliyetlerinin yaygınlaştırılması için programlar hazırlanması. Olağanüstü Gereklilikler - Kentte Citta Slow kimliğini vurgulayacak kampanyalar düzenlenmesi ve Citta Slow tarafından lanse edilen şartların karşılanması (zorunlu) - Yavaş Yemek Komitesinin oluşturulması ve desteklenmesi (liyakat notu) Üye şehirlerin, antetli kağıtlarına Citta Slow logosunu eklemeleri ve web sitelerine yavaş felsefesi hakkında içerik koymaları gerekmektedir. Slow Food Faaliyetlerine ve Projelerine Destek 1.Yerel Slow Food Örgütlenmesinin (Convivium) kurulması 2.Slow Food ile işbirliği yaparak okullar için tat ve beslenme üzerine eğitim programları düzenleme 3.Slow Food ile işbirliği yaparak okul sebze bahçelerinin kurulması 4.Arca veya Slow Food Merkezlerinin, yok olma riski altında olan türlere veya ürünler için bir veya daha çok projelerini uygulamak
5.Yavaş Yemek tarafından temin edilen yerel bölge ürünlerinin kullanılması ve beslenme geleneklerinin, yemek eğitim programlarıyla birlikte, müşterek yemek servisleri, himaye altındaki yapılar ve okul kantinleri içerisinde muhafaza edilmesi 6.Yavaş Yemek ile işbirliği içerisinde, Mercati della Terra nın yerine getirilmesiyle elde edilen tipik yerel bölge ürünlerinin desteklenmesi 7. Terra Madre projesinin ve yemek cemiyetlerinin ortak eşleştirme ile desteklenmesi 4. Dünya da ve Türkiye de Citta Slow Citta Slow aslında bir düşünme yöntemi olmakla birlikte yaşadığınız kenti, orada yaşayan veya ziyarete gelen insanları önemsemek, çevreyi korumak, yerel ürünleri öne çıkarmak, tüm şehirlerin aynılaşmasına karşı çıkmak ve bir şehri özgünlüğü desteklemek demektir. Öte yandan bir tür butik turizm kentleri yaratmaktır bu. Çünkü tüm yavaş şehirlere turistler çok ilgi gösteriyor. Avrupa nın bunu yapmak için bizden daha fazla sebebi var, çünkü bazı uluslararası mağaza zincirleri her kasabaya kadar girmiş durumdadır. Bu, ekonomik yönden iyi bir gelişme gibi görülse de Citta Slow hareketi tam tersini düşünür: Yerel mağaza ve yerel ürün daha iyidir! Yavaş şehir olmadaki ana amaç, gurme yiyeceklerin desteklenmesi, gelir seviyesi ve hizmet kalitesinin artması ve çevrenin korunmasıdır. Yavaş Şehirler Birliği bu amaçla gürültü kirliliğini ve hızlı trafiği kesmek, yeşil alanları ve yaya bölgelerini artırmak, yerel üretim yapan çiftçilerle bu ürünleri satan dükkan ve lokantaları desteklemek ve yerel estetik öğeleri korumak gibi 50 den fazla kriteri gerçekleştirenleri kabul etmektedir. Bu üyeliği almaya hak kazandıktan sonra da gizli denetlemeler olmaktadır. Citta Slow hareketine göre iyi yaşamakla yavaş yaşamak arasında bir fark vardır: İyi yaşamak vatandaşların kasabalarında kolay ve rahat bir biçimde hizmet ve sorun çözümlerinden faydalanarak yaşaması demektir. Ama yavaş yaşamak başka bir şey: Yavaşça acele etmek yani Latincesiyle festina lente... Bundan kastedilen, bugünün ve geleceğin sağladığı imkanlar sayesinde geçmişin mirasını ve bilgi birikiminden faydalanmaktır. Tabii ki bu yolla anlatılmak istenen, daha az çılgın, daha yavaş, ama daha insani, daha çevreci, geçmiş ve gelecek nesillere daha saygılı olmak...
Avrupa da başta İtalya olmak üzere; Avusturya, Danimarka, Hollanda, Norveç, Polonya, İspanya, İsveç ve İngiltere ile Güney Kore ve Avustralya gibi 25 ülkeden 150 küçük nüfuslu kentin üyesi olduğu Sakin Şehirler örgütlenmesine Türkiye den ilk katılan, İzmir in Seferihisar ilçesi olmuştu. 2009 yılında Seferihisar ın üye olmasının ardından 2011 yazında, bu örgütlenmeye Muğla nın Akyaka, Aydın ın Yenipazar, Çanakkale nin Gökçeada ve Sakarya nın Taraklı ilçeleri kabul edildi. Isparta nın Yalvaç, Kırklareli nin Vize ve Ordu nun Perşembe ilçeleri de başvurularına yanıt bekliyor. Şanlı Urfa nın Halfeti ilçesi de sakin şehir olmak için başvuranlar arasında. Bu ilçelerin Citta Slow olmalarında belli başlı özellikleri kolaylık sağlamış gibi görünüyor. Bu ilçelerden Akyaka nın Özel Çevre Koruma Bölgesi olması ve biyoçeşitliliği, Taraklı nın karakteristik mimari yapısı ve restore edilen çok sayıda binası, Yenipazar ın Türkiye çapında ünlü pidesi başta olmak üzere yerel yemekleri, Gökçeada nın ise adada organik üretim yapılması, Sakin Şehir statüsünü kazanmalarındaki en önemli etkenlerdir. 5. Türkiye den Bir Örnek: Seferihisar Seferihisar 2009 yılında Türkiye nin ilk Citta Slow şehri olma unvanını kazanmıştır. Seferihisar ın Citta Slow olma yolunda attığı ve sakin şehir olma kriterlerine paralel olarak yürüttüğü çalışmalar diğer şehirlere örnek olması açısından iyi bir kaynaktır. Ulusal Ağ Kurmaya Yönelik Çalışmalar Türkiye den doğasıyla, yemekleriyle, mimari yapısıyla yüzlerce kent Citta Slow olabilecek kapasiteye sahiptir. Bir yerel kalkınma modeli olarak da düşünebilen Citta Slow projesi Türkiye de çok ilgi çekmiş ve şu ana kadar yaklaşık 60 kent üye olmak istemektedir. Bu kentler arasından Citta Slow üyeliği için somut adımlar atan ve bu konuda çalışmalara başlayan kentlere inceleme ziyaretleri yapılmıştır. Yenipazar (Aydın), Akyaka (Muğla) ve Taraklı ya (Sakarya) yapılan bu ziyaretler sonucu Citta Slow olmak için üç kentin de birçok çalışma gerçekleştirdiği ancak ilk aşamada Akyaka ve Taraklı kentlerinin üyeliğe daha yakın olduğu tespit edilmiştir. Şimdi Seferihisar ın Sakin Şehir olma yolunda attığı adımlara bir göz gezdirelim: Çevre Politikaları 1. Hava, su ve toprağın kalitesinin, yasa tarafından belirtilen parametrelerde olduğunun belgelenmesi. Hava kirliliğini ve kalitesini ölçmek için İzmir Büyükşehir
Belediyesinin mobil hava kirliliği izleme aracı Seferihisar da 2 ay boyunca ölçümlerde bulunmuştur. Deniz suyu temizliğini belgelemek için İl Sağlık Müdürlüğünün yaptığı ölçümler ve şebeke sularının temizliğinin kanıtlamak için İZSU dan su temizlik raporları alınmıştır 2. Kentsel çöp ve özel atıkların ayrıştırılarak toplanmasının teşvik edilmesi ve yaygınlaştırılmasına yönelik projeler. Konu ile ilgili Büyükşehir Belediyesi'nin ÇEVKO, İzmir ilçe belediyeleri ve kurmuş olduğu konsorsiyumla yaptığı sözleşme sonucu ilçemizden toplanan çöplerin ayrıştırılması yapılmaktadır. 3. Endüstriyel ve evsel kompostlamanın yaygınlaştırılması ve teşvik edilmesi. Endüstriyel ve evsel kompostlama hakkında araştırma yürütülmüş ve bu alanda uzman yetkililerde görüşülmüştür. Konu ile ilgili olarak yeşil atık miktarları doğrultusunda özel bir şirkete Seferihisar'da kompost tesisi hakkında ön fizibilite çalışması yaptırılacaktır. Sonuçların olumlu olması halinde bir kompost aracı alımı ve tesis için arazi düzenlemesi yapılması planlanmaktadır. 4. Kentsel ya da toplu kanalizasyon için arıtma tesisinin bulunması. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Seferihisar da 50.000 kişilik bir biyolojik atık su arıtma tesisi kurulmuş ve faaliyete geçmiştir. 5. Özellikle alternatif enerji kaynaklarının (yenilenebilir kaynaklar, yeşil hidrojen, mini hidroelektrik enerji tesis) kullanılması ve yenilenebilir kaynaklar ve biyokütlelerden ısı üretilmesi yoluyla; enerji tasarrufu ile ilgili belediye projesi. - Seferihisar İlçesi Biogaz Tesisi Projesi İlçe merkezi ve köylerde ortaya çıkan tüm organik atıkların ayrıştırılması ya da ayrı ayrı toplanması ile biogaz tesisinin hayata geçirilmesi Seferihisar için oldukça önemli bir konudur. Konuyla ilgili olarak Gümüldür Atık Transfer İstasyonu'ndan haftalık ve aylık toplam atık miktarı, organik atık miktarı ve yeşil atık miktarı raporları alınarak bu konu üzerine daha önce çalışmış bir danışmanlık firmasına bu sonuçlar teslim edilmiştir. Firma öncelikli olarak bu bölgede bir biogaz tesisi kurulmasının ön fizibilite çalışmasını yapacaktır. Ön fizibilite çalışması sonucu ortaya olumlu sonuçlar çıkar ise fizibilite çalışmaları ile tesis kapasitesi belirlenerek tesis projesi çizilecektir. Seferihisar da yaygın bir geçim kaynağı olan seracılığın
en önemli masraflarından biri seraların ısıtılması için harcanan enerji bedelleridir. Biogaz tesisinin kurulmasındaki temel amaç ortaya çıkan enerji ile bu seraların ısıtılması olacaktır. - Alternatif Enerji Kaynaklı Tramvay Projesi Alternatif Enerji kaynakların değerlendirilmesi hususunda yenilenebilir enerjinin ulaşım araçlarında kullanılması ile ilgili olarak İzmir Ekonomi Üniversitesi, Güneş Fayton Tic. Ltd.Şti ve bir proje danışmanı ile birlikte Seferihisar Merkez - Sığacık Mahallesi arasında alternatif enerji kaynaklı tramvay projesi üzerinde çalışılmaktadır. Proje için düşünülen araç Seferihsar Karakayalar Bölgesi'nden Sığacık Mahallesi'ne giden yol güzergahında 25-30 kişi kapasiteli olacak ve raylı sistem üzerinde çalışacaktır. - Güneş Enerjili Bisiklet Projesi Yenilenebilir enerjinin ulaşım araçlarında kullanılması kapsamında, İzmir Ekonomi Üniversitesi, Seferihisar Belediyesi, Seferihisar Jeotermal İnşaat, Turizm, Özel Eğitim, Hizmet, Taşımacılık, Temizlik, Sanayi, Ticaret A.Ş ve bir proje danışmanı kent içi ulaşımda otomobil yerine güneş enerjili bisiklet kullanımını yaygınlaştırmak için çalışma yürütmektedir. Proje çalışmaları kapsamında en fazla 25km/sa hızla gidecek olan 3 tekerlekli bisiklet ulaşım ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte olacaktır. - Seferihisar-Doğanbey Günübirlik Kür Merkezi ve Konaklama Üniteleri Projesi Seferihisar Belediyesi ve Seferihisar Jeotermal İnşaat, Turizm, Özel Eğitim, Hizmet, Taşımacılık, Temizlik, Sanayi, Ticaret A.Ş ortaklığı ile Seferihisar-Doğanbey Günübirlik Kür Merkezi ve Konaklama Ünitelerinin kurulabilmesi için çalışma yürütülmektedir. Kurulacak olan Kür Merkezi konaklama kapasitesine sahip olmanın yanı sıra, genel olarak günü birlik kullanım için olanak sağlayacaktır ve özel olarak Seferihisar ve çevre ilçelerdeki otel ve tesislere, ikinci konut ve yerel halka yönelik hizmet verecektir. - Enerji Verimliliği Eğitimleri Enerjiyi verimli kullanma bilincini uyandırmak ve çeşitli faaliyetlerle Seferihisar genelinde enerji verimliliği konusunu gündemde tutmak amacıyla Schneider Elektrik ile işbirliği içerisinde Seferihisar Belediyesi kamu personeli, sivil toplum kuruluşları temsilcileri, elektrik
malzemeleri satıcıları, Seferihisar'da ikamet eden kişiler ve öğrencilere yönelik olarak 'Enerji Verimliliği Eğitimleri' verilecektir. - Yerel Demokrasi Haftası Kutlaması Seferihisar Belediyesi, İzmir Kalkınma Ajansı ve Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir İli Stratejik Planlama, Yönetişim, Araştırma ve Uygulama Merkezi işbirliği ile Avrupa Konseyi Avrupa Yerel Demokrasi Haftası kapsamında 15-17 Ekim 2010 tarihleri arasında bir seri etkinlik düzenlenecektir. Bu yılın teması olan "Küresel Isınma ile Mücadelede Sürdürülebilir Kentler" teması altında İzmir de "Avrupa Kentsel Şartı Işığında Sürdürülebilir Kentler Sempozyumu", Seferihisar da "Küresel Isınma ve İklim Değişikliğinin Küresel ve Yerel Ölçekte Etkileri ve Kriz Yönetimi Çalıştayı", "Çocukların ve Gençlerin Kent Planlamasına Katılımı Yuvarlak Masa Toplantısı", "Seferihisar daki İlköğretim Okullarında Enerji Verimliliği Eğitimleri" ve Seferihisar Kent Konseyi tarafından farklı etkinlikler düzenlenecektir. 6. Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) tarımda kullanılmasının yasaklanması. Konu ile ilgili detaylı bilgi edinmek için GDO ya Hayır Platformuna katılınmıştır. Bu konuda çıkan son kanunlardan sonra GDO lu tohumların kullanımının yasaklanması hakkında atılabilecek adımlar için yasal yollar araştırılmaktadır. 7. Reklam grafikleri, panolar ve trafik işaretlerinin düzenlenmesine dair belediye planı Seferihisar'da farklı boylarda ve tarzlarda ilan ve reklam panoları yerine Belediye tarafından belirlenen standart boyda ve tarzda ilan ve reklam panoları kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmalar için Seferihisar Atatürk Caddesi ve Sığacık merkez pilot uygulama alanları olarak seçilmiştir. Bu bölgelerde dükkanların tabelaları yeni tabelalarla değiştirilmiştir. Çeşitli binalarda mimari iyileştirmeler yapılmış, uydu antenleri merkezi sistemle çatıya alınmıştır ve belediye serasında yetiştirilen sardunyaların kullanıldığı saksılar balkonlara yerleştirilmiştir. Bu çalışmalar yeterli fon bulununca tüm Seferihisar a yayılacaktır. 8. Elektromanyetik kirliliği kontrol eden sistemler. Elektromanyetik kirlilik yaratan baz istasyonlarının yerleri ve teknik özellikleri tespit edilmiştir. 9. Gürültü kirliliğini kontrol etmek ve azaltmak için bir program. Ege Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi tarafından şehrin en kalabalık olduğu yaz sezonunda
gürültü ölçümleri yapılacak ve olması gereken parametrelerinin üzerinde değerler çıkması durumunda gürültü kirliliğinin önlenmesi ile ilgili bir proje geliştirilecektir. 10. Işık kirliliğini kontrol etmek için sistem ve programlar Ege Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi tarafından şehrin en kalabalık olduğu yaz sezonunda ışık ölçümleri yapılacak ve olması gereken parametrelerinde üzerinde değerler çıkması durumunda ışık kirliliğinin önlenmesi ile ilgili bir proje geliştirilecektir. 11. Çevre yönetimi sistemlerinin benimsenmesi (EMAS ve ECOLABEL ya da ISO 9001; ISO 14000, SA 8000 ve Gündem 21 projelerine katılım) - Çevre yönetim sistemlerinin Seferihisar ilçesindeki farklı kurum ve kuruluşlar tarafından benimsenmesini sağlayabilmek amacı ile Ekim 2010 tarihinde İzmir ilindeki üniversiteler ile işbirliği içerisinde eğitim programları düzenlenecektir. - Gündem 21 Projesi kapsamında Ağustos 2009 tarihinde Seferihisar Belediyesi Kent Konseyi kurulmuştur ve Kent Konseyi Meclisleri Cittaslow kriterleri kapsamında çalışmalar yürütmektedir. Altyapı Politikaları 1. Tarihi merkezlerin ve/veya kültürel ve tarihi değer çalışmalarının geliştirilmesi ve ıslah edilmesi için planlar. - "Sığacık Kalesi Surları Röleve, Restitüsyon, Restorasyon Projeleri Yapımı" projesi hazırlatılmaya başlanmıştır. - Teos Antik Kenti'nde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kazı başlatılmıştır. Teos Antik Kenti kamulaştırılması için İzmir İl Özel İdaresi tarafından 144.128 TL ve İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 177.000 TL kaynak aktarılmıştır. - Düzce Medresesi, Ulamış ve Seferihisar merkezindeki hamamların restorasyonu için yol haritası çizilmiştir.
- Sığacık Kale İçi Sokak Sağlıklaştırma Projesi hazırlanmaya başlanmıştır. 2. Güvenli ulaşım ve trafik için planlar İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Şehir Planlama bölümü ile birlikte, Seferihisar ulaşım planlaması üzerine çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalarda toplu ulaşım ve bisiklet yolları yapılması ön planda tutularak Seferihisar daki mevcut ulaşım sistemine alternatif bir ulaşım sistemi hazırlanmaktadır. Hazırlanmakta olan alternatif ulaşım sisteminde ilçede kullanılmayan ara yollar ulaşıma açılarak yol akslarında değişiklikler yapılacak ve atıl yapıdaki alanları ulaşım planına dahil ederek güvenli ulaşım planları yeniden yapılandırılacaktır. Güvenli ve düzenli trafik sağlamak ve araç trafiğini azaltmak adına yaz aylarında Sığacık ın merkezine araç girişi yasaklanmıştır. Ayrıca Seferihisar Merkezi'nde bulunan Atatürk Caddesi'nin araç trafiğine kapatılması Belediye Meclisi ve UKOME tarafından kabul edilmiştir. Atatürk Caddesi ilk aşamada belli saatlerde trafiğe kapatılmaya başlanmıştır. 3. Okulları ve kamusal binaları bağlayan bisiklet yolları. Seferihisar ın çeşitli yollarında bisiklet yolları oluşturmak için Karayolları Genel Müdürlüğü ve İzmir Büyükşehir Belediyesi ile birlikte mevcut durum analizi yapılmıştır. Seferihisar ve Sığacık arasındaki yollarda bisiklet kullanımını arttırmak için Sığacık ovasında bulunan yolların büyük bir kısmı ve Karakayalar ve Sığacık arasındaki yol asfaltlanmıştır. Bu yollarında bisiklet kullanımına uygun hale getirilmesi için yapılan çalışmalar devam etmektedir. 4. Özel taşımacılık ve trafiğin toplu taşıma ve yaya alanları ile bütünleştirilmesi üzerinden, alternatif ulaşımı destekleyen planlar (toplu taşıma alanlarına bağlanan ilave kentsel araba park yerleri, bisiklet yolları, okullar ve işyerlerine erişim sağlayan yaya güzerghları, vb.) Seferihisar ın ulaşım planını hazırlamak için İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ile birlikte çalışmalar başlatılmıştır. İlk aşamada Seferihisar ın özellikle şehir merkezindeki trafik sorununu çözüme kavuşturmak için Şehir Plancılığı Bölümü desteği ile Seferihisar şehir merkezinde trafiğin azaltılması ve yaya aksının genişletilmesi için alternatif çözümler ortaya koyulacaktır. Çözümler içerisinde alternatif aksların yaratılması, kullanılmayan yolların ulaşım planına dahil edilmesi, ilçe terminalinin yerinin değiştirilerek terminal çalışanlarına ve gelen ziyaretçilere daha iyi bir hizmet verilmesi, ayrıca ilçeye farklı noktalarda bisiklet otoparklarının kazandırılması önerileri bulunmaktadır. Seferihisar da bisiklet kullanımını
arttırmak için ilk aşamada 50 adet bisiklet Seferihisar merkezde ve Sığacık ta olmak üzere iki adet garajda Seferihisarlılara ücretsiz olarak kiralanmaya başlanmıştır. 5. Kamusal ve kamu ile ilgisi olan alanların engelliler için erişilebilir olması, mimari engellerin kaldırılması ve teknolojilere erişimin sağlanmasının garanti altına alınabilmesi için D.L. 503/ 96 uygulanmasının ispatı. Engellilere yönelik olarak mimarı engellerin kaldırılması üzerine Seferihisar Belediyesi kaynak yaratma çalışması yürütmektedir. Düzenlemeler için gerekli olan kaynak yaratıldığında bu kritere yönelik olarak çalışmalar yürütülecektir. 6. Aile yaşantısını kolaylaştıran ve yerel aktivitelere olanak sağlayan programların teşvik edilmesi (eğlence ve spor faaliyetleri, okul ve aile arasında bağ oluşturmayı amaçlayan aktiviteler, yaşlılar ve kronik hastalar için ev yardımı da dahil olmak üzere çeşitli yardımlar, sosyal tesisler, belediye çalışma saatlerinin düzenlenmesi, umumi tuvaletler) Seferihisar Belediyesi Kültür ve Sosyal İşleri Müdürlüğü ve Kent Konseyi'nin çalışmaları kapsamında bu kritere yönelik olarak çeşitli aktiviteler düzenlenmektedir. - Kronik rahatsızlığı olan kişilere ev eşyası, giysi yardımı yapılmıştır; evleri ve bahçeleri ilaçlandırılmıştır. - Seferihisar'daki 22 fiziksel engelliye tekerlekli sandalye dağıtılmıştır. - Ramazan bayramında geliri düşük olan kişilere erzak yardımı yapılmıştır. - Gençlere yönelik eğlence ve spor faaliyetlerinin düzenli olarak sürdürülebilmesi için Seferihisar Belediyesi'nin desteği ile Gençlik Merkezi kurulmuştur. - Seferihisar'daki yaşlılara ilaç yardımında bulunulmuştur, ihtiyacı olan kişilerin evlerinde küçük tadilatlar yapılmış ve bahçeleri düzenlenmiştir. - S.B.S ve Ö.S.S öğrencilerine yönelik olarak dershane hizmeti verilmektedir. - Seferihisar'daki tüm plajlara umumi tuvalet koyulmuştur. 7. Tıbbi yardım merkezi Seferihisar Kaymakamlığı Toplum Sağlığı Merkezi'nden Seferihisar daki tıbbi yardım merkezlerinin ve hastanelerin mevcudiyetini kanıtlayan yazı alınmıştır.
8. Vasıflı yeşil alanların, D.M. 1444/ 68 doğrultusunda asgari teçhizata sahip olması ve hizmet altyapıları (yeşil alanların birbiriyle bağlantıları, oyun sahaları, vb.) Vasıflı yeşil alanların niteliklerini arttırmak amacı ile eksik teçhizatlar belirlenmiştir, yeterli kaynak bulunduğu takdirde bu eksiklerin giderilmesine yönelik bir çalışma yürütülecektir. 9. Ticari malların dağıtımı ve "doğal ürünler için ticari merkezler" oluşturulması için plan. Seferihisar Belediyesi tarafından "Köy Pazarı" kurulmuştur. Eski Belediye binasının her bir odası Seferihisar'ın köylerine tahsis edilmiştir. Bu odalarda köylüler kendi ürettikleri ürünleri satma imkanına sahiptir. Ayrıca her Salı günü Köy Pazarı'nın önünde açık bir pazar düzenlenmekte, bu pazara halden mal sokulmamakta ve sadece küçük üreticilerin ürünlerini satmalarına imkan verilmektedir. Seferihisar'ın Sığacık Mahallesi kale içinde yerel ürünlerin ve el işlerinin sergilendiği "Sığacık Üretici Pazarı" kurulmuştur. Kale içinde ilk kez kurulan pazarda, ilçede üretilen tarım ürünleriyle, hanımların el işleri ve birçok sanat eseri de sergilenmektedir. Ulamış Mahallesinde ve Doğanbey Köyü nde Seferihisar Belediyesi Kadın Emeği Evleri açılmıştır. Kadın Emeği Evleri, kadınların sosyalleşmesine ve emeklerini değerlendirmesine yardımcı nitelik taşımaktadır. Bu evlerde kadınlar tarafından üretilen çeşitli ürünler Seferihisar ın üretici pazarlarında satılmaktadır. 10. Mağaza sahipleriyle, zor durumda olan vatandaşlarla ilgilenme ve yardım etme üzerine mutabakat: "dost mağazalar". Dokuz Eylül Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Bölümü tarafından "Kaliteli Ağırlama ve Misafirperverlik" eğitimi verilmiştir. Bu eğitim zor durumda olan vatandaşlarla ilgilenme ve yardım etme konularını içermiştir. 11. Bozulmakta olan kentsel alanların ve şehrin yeniden kullanılmasına yönelik projelerin iyileştirilmesi: - Seferihisar'ın Sığacık mahallesinde yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak Sakin Şehir kriterlerine uygun meydan ve rekreasyon alanı düzenlemesi yapmak ve yerel sosyoekonomik yaşamı canlandırarak ilçenin sürdürülebilir kalkınmasını desteklemek amacı ile İzmir Kalkınma Ajansı "Turizm ve Çevre Mali Destek Programı"na başvuru sunulmuş ve proje kabul edilmiştir. Projenin beklenen sonuçları Sığacık a Sakin Şehir kriterlerine uygun nitelikte çağdaş peyzaj mimarlığı ilkeleri doğrultusunda bir kamusal dış mekan kazandırılması, Seferihisar ın Cittaslow kimliğinin vurgulanması, ekoturizm destinasyonu olarak tanınırlığının sağlanması, gürültü kirliliğini ve hızlı trafiği kesecek, yaya sirkülasyonunu ön plana çıkaracak