Orta Öğretime Geçiş Sistemi 1
Giriş Ortaöğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi, 2007-2008 eğitim-öğretim yılından başlayarak uygulamaya konulmuştur. 2
Bu sistem ile, Öğretim programlarının başarılı bir şekilde uygulanması ve yeni öğretim programlarının temel felsefesinin yerleşmesinin sağlanması, Okulda sunulan eğitim ve öğretim güçlendirilip daha anlamlı kılınması, Ortaöğretim kurumlarına geçişin, tek bir sınava bağlanmadan, sürece dayalı ve objektif bir yerleştirme ile gerçekleştirilmesi, 3
Bu sistem ile, Öğrencinin süreç içindeki gelişiminin değerlendirilmesi, Okullar arasındaki niteliğe ve niceliğe dayalı farklılıkları gidermeye yönelik veriler elde edilmesi, Öğretmenlerin yıllık olarak performanslarını gözlemlemeye yönelik veriler oluşturulması, hedeflenmiştir. 4
Seviye Belirleme Sınavları 6. ve 7. sınıflarda, önce bir pilot uygulama, haziran ayında da yaklaşık 2 milyon öğrencinin katılımı ile ilçeler de dahil olmak üzere, yurt içi ve yurt dışı sınav merkezlerinde gerçekleştirilmiştir. Sınavlarda, Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji, Sosyal Bilimler ve Yabancı Dil alanında yıl içerisinde elde edilen kazanımları yoklayan, güçlük derecesi yüksek olmayan sorular sorulmuştur. 5
Taleplere İlişkin Yapılan İşlemler Başvuru işlemini kaçıran tüm öğrencilerin sınava girebilmeleri için her türlü kolaylık sağlanmış, başvuramayanların da sınava alınmaları gerçekleştirilmiştir. Sınav sorularına yapılan itirazlar bilirkişiler tarafından incelenerek değerlendirilmiştir. Sınav sonuçlarına yapılan itirazlarda, hiçbir hatalı sonucun çıkmadığı görülmüştür. 6
Taleplere İlişkin Yapılan İşlemler En yoğun itiraz puanlama ve hesaplama yöntemine yapılmıştır, bu da sistemin hesaplama mantığını bilmemekten kaynaklanmaktadır. İtiraz sahipleri, OKS ve ÖSS benzeri bir hesaplama ile kıyaslama çabasına girmektedirler. Yönergede ve web sayfamızda bulunan hesaplama tablolarını kullandıklarında durum açıklığa kavuşmaktadır. 7
Sistemin temel mantığı Sistem; SBS puanı ile YBP puanının aynı veya yakın, bir öğrenci profilini temel almaktadır. YBP nın SBS puanından az olması, okula olan ilginin az olduğu, okul dışı kaynakların okuldan daha çok önemsendiği, YBP nın SBS puanından yüksek olması okul başarısının subjektif olarak yükseltildiği, anlamını vermektedir. 8
En çok tereddüt edilen hususlar, 1. Sınıf Puanı hesabı, 2. En yüksek Yılsonu Başarı Puanı uygulaması, 3. Öğretmenlerin Yılsonu Başarı Puanlarını sübjektif olarak artırmaları endişesi. 9
Örnek: Aynı okulda ve SBS puanı aynı YBP si farklı iki öğrencinin sınıf ının farklı olması. Onun sınıf puanı SBS ye göre artmış, benimki neden düşmüş? Ali Puan türü Alınan 500'lük puan Etki oranları (%) Sonuca etkili SBS puanı 480,18 480,18 70,00 336,12 YBP 90,00 450,00 25,00 112,50 448,62 Sınıf Puanı *(448,62/475)*500 472,231 Belma Puan türü Alınan 500'lük puan Etki oranları (%) Sonuca etkili SBS puanı 480,18 480,18 70,00 336,12 YBP 99,00 495,00 25,00 123,75 459,87 Sınıf Puanı *(459,87/475)*500 484,073 Okulda ki en yüksek YBP 100 AÇIKLAMA : Ali ve Belma, SBS de aynı puanı almalarına rağmen, Belma Ali ye göre okula daha çok önem vererek okul derslerinden daha yüksek bir başarı elde etmiştir. Sistem okula devamı ve okul başarısını önemsemektedir. Bu sebeple Belma nın sınıf puanının SBS puanına göre daha yüksek, Ali nin okula daha az önem vermesi sonucu sınıf puanının SBS puanından daha düşük çıkması doğal bir sonuçtur. Danıştay tarafından davranış puanı iptal edilmiş olup mevcut puan maksimum 475 puan üzerinden hesaplanmış ve 500 puana ötelenmiştir. 10
Örnek: Aynı okuldan SBS ı farklı YBP si aynı iki öğrencinin sınıf ının SBS puanına göre aynı oranda artmaması. YBP ler aynı iken neden sınıf ında aynı artış olmadı? Ayşe Puan türü Alınan 500'lük puan Etki oranları (%) Sonuca etkili SBS puanı 432,34 432,34 70,00 302,64 YBP 88,00 440,00 25,00 110,00 412,64 Sınıf Puanı *(412,64/475)*500 434,357 Burçin Puan türü Alınan 500'lük puan Etki oranları (%) Sonuca etkili 426,4 5 426,45 70,00 298,52 SBS puanı YBP 88,00 440,00 25,00 110,00 408,52 Sınıf Puanı *(408,52/475)*500 430,021 Okulda ki en yüksek YBP 100 AÇIKLAMA : Ayşe ve Burçin aynı okulda aynı YBP ye sahip oldukları halde, SBS sınavından aldıkları farklı sebebi ile Ayşe nin puanı 434,357 Burçin nin puanı 430,021 olarak hesaplanmıştır. Çünkü sistem OKS ve ÖSS gibi okul puanının Sınav puanına eklenmesi mantığı ile çalışmamaktadır. Burada bütün oranları ölçüsünde ortalamaya girmektedir. Ekleme ve toplama değil ortalama hesabı söz konusudur. Danıştay tarafından davranış puanı iptal edilmiş olup mevcut puan maksimum 475 puan üzerinden hesaplanmış ve 500 puana ötelenmiştir. 11
En Yüksek Yıl Sonu Başarı Puanı Sistem, okullarda çeşitli sebeplerle farklılık gösteren değerlendirme biçimleri sebebiyle, disiplinli ve daha hassas not veren okulların öğrencilerinin, daha hoşgörülü ve daha rahat not verilen okullardaki öğrencilere karşı dezavantajlı duruma düşmemeleri için okuldaki en yüksek YBP yi 100 e öteleyerek hesap yapmaktadır. Bu uygulama OKS ının hesaplamasında da uygulanmıştır. 12
Örnek: Farklı okullarda olup, ı aynı olan iki öğrencinin sınıf ının farklı olması. Sınav ve okul ımız aynı sınıf ımız neden farklı çıkıyor Anıl Puan türü Alınan 500'lük puan Etki oranları (%) Sonuca etkili SBS puanı 371,18 371,18 70,00 259,82 YBP 75,00 375,00 25,00 93,75 353,57 Sınıf Puanı * (353,57/475)*500 372,178 Beyza Puan türü Alınan 500'lük puan Etki oranları (%) Sonuca etkili SBS puanı 371,18 371,18 70,00 259,82 YBP 75,00 375,00 25,00 96,65 356,47 Sınıf Puanı * (356,47/475)*500 375,231 Okulun en yüksek YBP puanı 100 Okulun en yüksek YBP puanı 97 AÇIKLAMA: Anıl ın okulunda en yüksek YBP 100, Beyza nın okulunda en yüksek YBP 97 olmuştur. Sistemde okulun en yüksek puanı ne olursa olsun 100 e ötelenmektedir. Beyza nın okulunda bu öteleme sebebiyle tüm öğrencilerin YBP'si en yükseği 100 olacak biçimde artırılmıştır. Böylece bu okulun öğrencilerinin YBP leri aynı gibi görünmesine rağmen hesaplamada daha yüksek çıkmaktadır. Beyza nın da YBP si hesaplamada 96,65 olarak değerlendirilmiş ve sınıf puanı diğerinden yüksek çıkmıştır. Danıştay tarafından davranış puanı iptal edilmiş olup mevcut puan maksimum 475 puan üzerinden hesaplanmış ve 500 puana ötelenmiştir. 13
Örnek: Aynı okuldan SBS ı farklı YBP si aynı iki öğrencinin sınıf ının SBS puanına göre aynı oranda artmaması. YBP ler aynı iken neden sınıf ında aynı artış olmadı? Ayşe Puan türü Alınan 500'lük puan Etki oranları (%) Sonuca etkili 432,3 4 432,34 70,00 302,64 SBS puanı YBP 88,00 440,00 25,00 110,00 412,64 Sınıf Puanı *(412,64/475)*500 434,357 Burçin Puan türü Okulun en yüksek YBP puanı 100 Alınan 500'lük puan Etki oranları (%) Sonuca etkili 426,4 SBS puanı 5 426,45 70,00 298,52 YBP 88,00 440,00 25,00 110,00 408,52 Sınıf Puanı *(408,52/475)*500 430,021 AÇIKLAMA : Ayşe ve Burçin aynı okulda aynı YBP ye sahip oldukları halde, SBS sınavından aldıkları farklı sebebi ile Ayşe nin puanı 434,357 Burçin nin puanı 430,021 olarak hesaplanmıştır. Çünkü sistem OKS ve ÖSS gibi okul puanının Sınav puanına eklenmesi mantığı ile çalışmamaktadır. Burada bütün oranları ölçüsünde ortalamaya girmektedir. Ekleme ve toplama değil ortalama hesabı söz konusudur. Danıştay tarafından davranış puanı iptal edilmiş olup mevcut puan maksimum 475 puan üzerinden hesaplanmış ve 500 puana ötelenmiştir. 14
Öğretmenlerin ve okulların Yılsonu Başarı Puanlarını subjektif olarak artırmaları endişesi bazı okullarda çift karne var, birisi gerçek değerlendirme, diğeri e-okula işlenen ve Sınıf Puanı hesabında kullanılan abartılı karne Yılsonu Başarı Puanının okullarda suistimal edileceği endişesi yaygın bir kanaat iken e- okul kayıtlarından yapılan inceleme sonucu, öğrencinin SBS puanı ile okulda oluşan YBP si karşılaştırılmış manidar bir farklılık görülmemiştir. 15
SBS Sorularının Dağılımı Ders Adı Haftalık Ders Saati 7. Sınıf Soru Sayısı 8. Sınıf Soru Sayısı Türkçe 5 21 23 Matematik 4 18 20 Fen ve Teknoloji 4 18 20 Sosyal Bilimler 3+2 18 20 Yabancı dil 4 15 17 Toplam 22 90 100 16
Sınav Tarihleri: Sınıf Sınav Tarihi 8. Sınıflar ( SBS, PYBS) 04 Haziran 2011 Cumartesi 7. Sınıflar ( SBS, PYBS) 05 Haziran 2011 Pazar 5,6,9,10,11. Sınıflar PYBS 30 Nisan 2011 Cumartesi 17
Sınav sonuçlarına itiraz, Benim daha çok doğrum vardı, puanım beklediğimin altında Sadece bu sınavlara özgü olmayan, her sınavda karşılaşılan bir durumdur. Öğrenci sınav heyecanı ile veya aile ve çevre baskısı ile işaretlediği seçenekleri karıştırmakta, buna ailesini de inandırarak ısrarla sonucun hatalı olduğunu belirterek, başvuruda bulunmaktadırlar. Yapılan incelemelerde hiçbir iddianın gerçek olmadığı görülmüştür. Bazı veliler dershane ve web adreslerinden aldıkları bilgilerle itiraz etmekte ve sonuçta herhangi bir değişiklik olmamaktadır. 18
Diğer sonuçlar, Sınav sorularının o yıla ait konular olması öğrencilerde kendine güveni artırmıştır. Yeni soru biçimi, okulda verilen eğitimin gerçek hayat ile ilişkilendirilmesi ve sınav başarısını olumlu etkilemiştir. Sınıf puanı sistemi okul derslerine ilgiyi artırmıştır. Elde edilen verilerden hareketle, öğretmen performansları, öğrenci ve okul başarıları incelenmeye başlanmıştır. 19
Diğer Sonuçlar, Soru biçimi, hesaplama yöntemi ve bileşenleri ile farklı ve ilk defa uygulamaya konulmuş olan Ortaöğretime Geçiş Sistemi, ilk yıl uygulamaları sonrası oldukça başarılı bir sonuç ortaya koymuştur. Her yeni sistem gibi eksik veya anlaşılamayan yanları olabilecektir. Bakanlığımız, daha adil ve gerçekçi bir sistem için her türlü öneriyi değerlendirmektedir. 20
Yeni düzenlemeler; Seviye Belirleme Sınavlarının, gelen talepler doğrultusunda, ders kesimi tarihinden önce yapılması ilkesi benimsenmiş ve sınavların 4, 5 haziran 2011 tarihlerinde yapılması kararlaştırılmıştır. 21
Yeni düzenlemeler; Kaynaştırma eğitimi gören özel eğitim öğrencilerine verilen moral notları, okulların en yüksek YBP hesabında diğer öğrenciler aleyhine durum oluşturduğundan, kaynaştırma öğrencilerinin ayrı bir grup olarak değerlendirilmesi genelge ile duyurulmuş bu husus yönergede de yeniden düzenlenmiştir. Engelli öğrencilerin daha uygun şartlarda sınava alınmaları ile ilgili yeni yöntemler üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. 22
www.meb.gov.tr http:\\oges.meb.gov.tr 23