MEZUNİYET ÖNCESİ ULUSAL DİŞ HEKİMLİĞİ ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI 2014

MEZUNİYET ÖNCESİ ULUSAL DİŞ HEKİMLİĞİ ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI 2014 DİŞ HEKİMLİĞİ EĞİTİM PROGRAMLARI DEĞERLENDİRME VE AKREDİTASYON DERNEĞİ 2014 ANKARA

YAYINA HAZIRLAYAN EDİTÖR Prof. Dr. Tancan UYSAL, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi EDİTÖR YARDIMCISI Doç. Dr. Esra UZER ÇELİK, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi EDİTÖRLER KURULU Prof. Dr. İnci OKTAY, İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Prof. Dr. Abdülkadir ŞENGÜN, Turgut Özal Üniversitesi Prof. Dr. Serdar ÜŞÜMEZ, Bezmialem Vakıf Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Prof. Dr. Mete ÖZER, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Emir YÜZBAŞIOĞLU, İstanbul Medipol Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dr. Fazıl Serdar Gürel, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi

ÖNSÖZ Diş Hekimliği hem sanat hem de bilim yönü itibari ile birçok meslek arasında farklı bir öneme sahiptir. Mesleğimizin hak ettiği değere ulaşabilmesi belli standartlarda bir eğitim tabanının oluşturulmasına bağlıdır. Profesyonel meslek hayatını aydınlatacak temel bilgi birikiminin hekimliğe adım atıldığı lisans eğitimi sırasında alınması bir zorunluluktur. Bir hekimin mesleğini uluslararası düzeyde icra edebilmesine imkân tanıyacak standart bir eğitimi, ülkemizdeki her bir Diş Hekimliği Fakültesinden eşit şartlarda alabilmesi en büyük ideallerimiz arasındadır. Meslek hayatında aktif, sosyal, insan haklarına saygılı, insanlarla yüksek iletişim kabiliyetine sahip, çağdaş meslek bilgi ve becerisine haiz diş hekimleri yetiştirebilmek için ülke çapında uygulanabilir uluslararası standartlarda çekirdek eğitim müfredatı artık kaçınılmaz bir ihtiyaç haline gelmiştir. Ülke olarak bulunduğu coğrafya açısından geliştirilecek standartların yakın ve uzak birçok ülke mezunlarımızın mesleklerini icra etmelerine imkân tanıyacak seviyede olması arzulanan bir noktadır. Yıllardır mesleğimize hizmet etmiş müfredat hazırlama konularında tecrübeli bir kadro tarafından yoğun bir çalışmanın ürünü olarak ortaya konulan ulusal çekirdek eğitimi programının mesleğimize hayırlı uğurlu olmasını dilerim. Emeği geçenlere ve herhangi bir karşılık beklemeden bir yılı aşkın bir sürede Diş Hekimliği Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (DEDAD) toplantılarına ve çalıştayına katkıda bulunan bütün akademisyenlerimize teşekkürü bir borç bilirim. Prof. Dr. Abdulkadir ŞENGÜN DEDAD Başkanı Turgut Özal Üniversitesi Rektörü 2

Temel amaç, dünya Diş Hekimliği vizyonu ile uyumlu olarak yeni mezun olan meslektaşlarımızın, duyarlı, dinamik ve modüler, son gelişmeleri ve teknolojileri içeren müfredattan yararlanacakları, ideal ağız sağlığı hizmetleri sağlayabilecekleri ve geniş düşünerek genel sağlığa yönelik önlemler ve ilerici tanı şüpheleriyle hareket etmeleri için destekleyecek bir eğitim sistemi oluşturmaktır. Meslektaşlarımız için hayat boyu eğitim ve mezuniyet sonrası eğitim olanakları sağlamak ve arttırmaktır. Halk sağlığına ve meslekler arası eğitime odaklanan güçlü bir eğitim sistemi planlanmaktadır. Benzer şekilde sağlık çalışanlarının ağız sağlığı eğitimlerinin sorumluluğunu almak da mesleğimizi doğal bir lider konumuna getirecektir. Çalışmaların kopuk kalmaması için, bilgi toplanması ve analizi için metotlar geliştirilmelidir. Teknoloji çok hızlı gelişmektedir ve bunun ağız sağlığı alanında kullanımı gözlenmeli ve hastaların yararına olacak şekilde yönetilmelidir. Bilgi ve iletişim teknolojileri bizim çalışma, öğrenme ve iletişim şeklimizi de değiştirmektedir. Diş Hekimliği eğitiminde değişen anlayış farklılığı, gelişen teknoloji ve sağlık politikalarında beklentiler, eğitim modellerine de farklılık olarak yansımaktadır. 2008 yılından itibaren belirli bir düzeyde alt yapıyı tamamlamadan çok sayıda fakültenin açılması bilgi ve beceri düzeylerinin hekimlik nosyonu açısından yetersiz olabileceğini düşündürmektedir. Temel bilgi ve beceriye sahip diş hekimlerinin yetişebilmesi için Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (ÇEP) olarak adlandırabileceğimiz bir programın hazırlanması önemli katkı sağlayacaktır. Ayrıca Diş Hekimliğinde 2010 yılında itibaren uzmanlık ana dallarının belirlenmiş olması bizleri ÇEP hazırlanmasının gerekliliği konusunu hissettirmiştir. Bu amaçla Diş Hekimliği Fakülteleri Dekanlar Konseyi ve DEDAD ortaklaşa bir çalışma başlatmıştır. ÇEP 2014 olarak adlandıracağımız bu çalışma dünya standartlarında eğitim modelimizin tanımlanmasına da katkı sağlayacaktır. Sürüm 1 olarak hazırlanan bu program nihai bir program değildir. DEDAD yönetimi ve alt kurulları, TUKMOS üyeleri ve Diş Hekimliği Fakülteleri Dekanlar Konseyi ilgili kurullarının görüşü ile oluşturulmaya çalışılmıştır. Günün ihtiyaçlarına göre değiştirilmesi ve yenilenmesi ile üst sürümler farklı çalışma gruplarının işbirliğiyle de ayrıca oluşturulacaktır. Değişen, yenilenen TUKMOS üyelerinden ve Diş Hekimliği Fakülteleri dekanlarından güncel katkılar beklenmektedir. Süreç içinde emeği geçen tüm hocalarımıza teşekkür eder mesleğimize hayırlı olmasını temenni ederim. Prof. Dr. Necmi GÖKAY Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dekanı Diş Hekimliği Fakülteleri Dekanlar Konseyi Başkanı

4

6

İçindekiler GİRİŞ... 8 Ulusal ÇEP Amacı, Hedefleri ve İlkeleri... 8 Amaç... 8 Ulusal ÇEP Yaklaşımı, Hedefler ve İlkeleri... 9 Ulusal ÇEP Ne Değildir?... 10 ULUSAL ÇEP TANIMLARI... 11 Ulusal Çekirdek Eğitim Programı... 11 Fakülte Çekirdek / Çerçeve Eğitim Programı... 11 Fakülte Genişletilmiş Eğitim Programı... 11 Ulusal Yeterlikler Çerçevesi (National Qualifications Framework)... 11 Diş Hekimliği Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi... 12 Ulusal Mezun /Program Yeterlilikleri... 12 Semptomlar Listesi... 12 Çekirdek Hastalıklar ve Durumlar Listesi... 12 Çekirdek Hastalıklar ve Durumlar Öğrenme Düzeyleri... 12 Hekimlik Uygulamaları Listesi... 13 Hekimlik Uygulamaları Öğrenme Düzeyleri... 13 Ulusal ÇEP Yeterlilikler Çerçevesi İlişkisi... 14 Ulusal ÇEP ve Akreditasyon İlişkisi... 15 ULUSAL ÇEP İN YAPILANDIRMA SÜRECİ... 16 A. Değerlendirme Toplantıları... 16 B. Çalıştay... 19 ULUSAL ÇEP BİLEŞENLERİ... 21 1. Ulusal Diş Hekimliği Mezunu/Programı Yeterlilikleri... 21 2. Semptomlar Tablosu... 25 3. Hastalıklar ve Durumlar Tablosu... 27 4. Mesleki Uygulamalar Listesi... 32 ULUSAL ÇEP KULLANIMI / ÇEP İ NASIL KULLANMALISINIZ?... 39 EĞİTİM YÖNTEMLERİ... 41 ÖLÇME DEĞERLENDİRME ÖNERİLERİ... 43 PROGRAM DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ... 47

GİRİŞ Ülkemizde, Diş Hekimliği Fakültelerinin sayısı son on yılda hızlı bir şekilde artmıştır. Bu artış yeni kurulan fakültelerimizde iyi bir Diş Hekimliği lisans eğitimi için gerekli alt yapı ve standartların varlığının sorgulanmasına neden olmuştur. Bu konu Diş Hekimliği Fakülteleri Dekanlar Konseyi tarafından tartışılmış ve Diş Hekimliği eğitimi için akreditasyon standartları oluşturulmasının zorunlu olduğu kanaatine varılmıştır. Akreditasyon standartlarının ilk ayağı olarak Diş Hekimliği eğitiminin iyileştirilmesi planlanmış ve Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (ÇEP) oluşturulmasına karar verilmiştir. Bu amaçla, ilk olarak 2012 yılında Diş Hekimliği Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (DEDAD) kurulmuştur. Dernek bu alanda görev alacak alt kurulları oluşturduktan sonra Diş Hekimliği Fakültelerindeki mezuniyet öncesi eğitimin hedef ve amaçlarını tanımlamış, bu hedef ve amaçlara yönelik Diş Hekimliği Fakültesinden mezun olan öğrenci yeterlilikleri belirlenmiş ve Diş Hekimliği eğitimi akreditasyon standartları oluşturulmuştur. Dernek, Ulusal ÇEP oluşturmak için daha önce her uzmanlık ana dalı için Diş Hekimliğinde Uzmanlık Programı hazırlanmasında görev alan öğretim üyelerimizin katılımıyla Diş Hekimliği Lisans Ulusal ÇEP çalıştayı düzenlemiştir. Ülkemizdeki farklı fakültelerdeki öğretim üyelerinin katılımıyla gerçekleşen bu çalıştayda üç günlük yoğun ve özverili çalışmalar sonucunda bir taslak hazırlanmış ve DEDAD üyeleri ve Diş Hekimliği Fakülteleri Dekanlar Konseyi Yönetim Kurulu üyeleri tarafından taslakta düzenlemeler yapılarak mezuniyet öncesi Diş Hekimliği Eğitimi Ulusal ÇEP-2014 olarak nihai hale getirilmiştir. Ulusal ÇEP in 2015-2016 eğitim öğretim yılıyla birlikte tüm Diş Hekimliği Fakültelerinde uygulanması ön görülmüştür. Ulusal ÇEP-2014 ülkemizdeki Diş Hekimliği eğitimi için bir dönüm noktasıdır. ÇEP sayesinde ilk kez Diş Hekimliği eğitimi belirli standartlar çerçevesinde yürütülecektir. Bu sayede ülkemizdeki Diş Hekimliği Fakülteleri kendi eğitim programlarına daha çok eğilebilecekler ve eğitim programlarının hangi hususları içermesi gerektiğini bilerek kendi fakültelerinin genişletilmiş eğitim müfredatlarını oluşturabileceklerdir. Ulusal ÇEP Amacı, Hedefleri ve İlkeleri Amaç Diş Hekimliği eğitimi ile ilgili ana unsur ve esasların ulusal ölçekte belirlendiği genel bir çerçeve oluşturularak ülkemizdeki Diş Hekimliği eğitimi veren tüm kurum ve kuruluşlar için belirli bir standardın sağlanması amaçlanmıştır. 8

Ulusal ÇEP Yaklaşımı, Hedefler ve İlkeleri Ulusal ÇEP-2014 süreci ile birlikte benimsenen yaklaşımlar, hedefler ve ilkeler şunlardır: 1. Çekirdek eğitim programı belirlenirken eğitim çıktılarına dayalı yaklaşımın ve probleme dayalı yaklaşımın benimsenmesi. 2. Mezuniyet öncesi Diş Hekimliği eğitiminin, eğitim çıktılarına dayalı bir yaklaşım çerçevesinde tasarlanması ve hayata geçirilmesi, bu çerçevede ilk olarak Diş Hekimliği Fakültesi mezununun yeterliliklerini tespit ederek, tüm eğitim sürecinin belirlenen bu yeterlilikler çerçevesi doğrultusunda yürütülmesi. 3. Semptom ve durumlar ile çekirdek hastalıkları ve klinik problemleri ilişkilendirerek mezuniyet öncesi Diş Hekimliği eğitimi ile ilgili kurum ve kuruluşlara mezuniyet yeterliliklerinin yanında, diğer temel dayanakların oluşturulması. 4. Temel Diş Hekimliği uygulamalarının öğrenme düzeyleri ile birlikte belirlenmesi. 5. Diş Hekimliği Fakültelerinde, fakülte eğitim programlarının 2015-2016 eğitimöğretim yılına kadar ulusal ÇEP-2014 doğrultusunda yapılandırılması ve söz konusu eğitim yılında uygulamaya geçilmesi. Bu çerçevede Diş Hekimliği Fakültelerinin bir yıllık süreç içinde; a. Fakültelerin mezun yeterliliklerini tanımlamaları ve kendi Genişletilmiş Eğitim Programlarını oluşturmaları, b. Klinik öncesi ve klinik dönem eğitim programlarını ulusal ÇEP-2014 ü tümüyle kapsayacak şekilde yeniden düzenlemeleri, c. Fakülte Genişletilmiş Eğitim Programlarını; en az %70 inin ulusal ÇEP-2014 ün tamamını kapsayacak şekilde tüm öğrencilerin aldığı zorunlu programlar ve geriye kalan en fazla %30 luk kısmının ise fakülte misyonuna uygun olarak belirlenmiş program çıktıları, kurumsal gelişim hedefleri ve öğrenci beklentileri doğrultusunda geliştirilen seçmeli ve diğer programlardan oluşacak şekilde geliştirilmeleri. 6. Diş Hekimliği Fakültelerine alınacak öğrenci sayılarının belirlenmesi, Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimine öğrenci seçimi ve yerleştirilmesi gibi ulusal ölçekli planlama ve uygulamaların Ulusal ÇEP-2014 esas alınarak yapılması ve bu işlemlerin ulusal ÇEP- 2014 de belirlenen niteliklerin ve standartların aşağıya çekilmesi sonucunu doğurmayacak şekilde oluşturulması.

Ulusal ÇEP Ne Değildir? Ulusal ÇEP Diş Hekimliği Fakültelerinin kendi eğitim programlarını geliştirirken esas alacakları çerçeve programdır. Ancak genel olarak kullandığımız anlamıyla bir eğitim programı değildir. Bu nedenle ders listesi, konu listesi veya dersin hedefleri ve içerikleri gibi ayrıntılı bilgileri içermez. Program ulusal yeterliliklere dayanır. Semptom, durum, çekirdek hastalıklar ve klinik problemler arasındaki ilişkiyi ortaya çıkararak temel diş hekimi uygulamalarını belirler. 10

ULUSAL ÇEP TANIMLARI Ulusal Çekirdek Eğitim Programı Mezuniyet öncesi Ulusal Çekirdek Eğitim Programı veya Ulusal Çerçeve Eğitim Programı (Ulusal ÇEP), ülkemizde uygulanması gereken mezuniyet öncesi Diş Hekimliği eğitiminin, ulusal ölçekte çerçevesini çizen ve temel dayanaklarını sıralayan ana programdır. Ulusal ÇEP in 4 temel dayanağı vardır. Bunlar: 1. Mezun Yeterlilikleri Çerçevesi 2. Semptomlar ve Durumlar Listesi 3. Çekirdek Hastalıklar/Klinik Problemler Listesi 4. Temel Diş Hekimliği Uygulamaları Listesi Fakülte Çekirdek / Çerçeve Eğitim Programı Her bir Diş Hekimliği Fakültesinin, Ulusal ÇEP çerçevesinde hazırlaması gereken mezuniyet öncesi Fakülte Çekirdek Eğitim Programı veya Fakülte Çerçeve Eğitim Programı (Fakülte ÇEP); eğitim yaklaşımı ve ilkelerinden eğitim çıktılarına / yeterliklerine, öğrenme içeriğinden öğrenme ve değerlendirme yöntemlerine, uygulama sürecinden değerlendirme sürecine kadar bütün boyutlarıyla, kendi fakültesinde uyguladığı Diş Hekimliği eğitiminin, ana yapısı ve bileşenlerini, dayandığı temel ilke, yaklaşım ve yöntemler Fakülte Genişletilmiş Eğitim Programı Ülkemizdeki her bir Diş Hekimliği Fakültesinin, ulusal ÇEP çerçevesinde hazırlaması gereken mezuniyet öncesi Fakülte Genişletilmiş Eğitim Programı; eğitim yaklaşımı ve ilkelerinden eğitim yeterliliklerine, öğrenme içeriğinden öğrenme ve değerlendirme yöntemlerine, uygulama sürecinden program değerlendirme sürecine kadar bütün boyutlarıyla kendi fakültesinde uyguladığı Diş Hekimliği eğitiminin, ana yapısı ve bileşenlerini, dayandığı temel ilke, yaklaşım ve yöntemlerini içeren esaslar, yollar ve yöntemler bütünüdür. Ulusal Yeterlikler Çerçevesi (National Qualifications Framework) Ulusal düzeyde veya bir eğitim sistemi düzeyinde, yükseköğretim yeterlikleri arasındaki ilişkiyi açıklayan, ulusal ve uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen,

yeterliklerin belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Bu sistem aracılığıyla, yükseköğretimde tüm yeterlikler ve diğer öğrenme kazanımları açıklanabilir ve tutarlı bir şekilde birbiri ile ilişkilendirilebilir (TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) ara raporu 2009). Diş Hekimliği Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Diş Hekimliği Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi ulusal sağlık alan yeterliliklerini kapsayacak şekilde ve ulusal yeterlilikler çerçevesine uygun olarak hazırlanmıştır. Eğitimin 5 yıl sürmesi nedeni ile düzey 7 yeterlilikleri göz önüne alınmıştır. Tanım olarak Diş Hekimliği Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Diş Hekimliği Fakültesinden mezun olan bir diş hekimin sahip olması gereken ulusal düzeyde yeterlilikleri işaret etmektedir. Diş Hekimliği Fakülteleri mezuniyet öncesi Diş Hekimliği eğitim yeterliliklerini tanımlarken ulusal yeterlilikleri esas alırlar. Ulusal Mezun /Program Yeterlilikleri Mezuniyet öncesi Diş Hekimliği eğitiminin sonunda programdan mezun olan diş hekiminin nitelikli ağız sağlığı hizmeti sunabilmesi, karşılaştığı ağız hastalığını etkin bir şekilde anlayabilmesi, değerlendirebilmesi ve yönetebilmesi, ağız sağlığı alanında üstlendiği görevleri nitelikli bir şekilde yapabilmesi için gereken bilgi, beceri ve/veya değerler bütünüdür. Semptomlar Listesi Diş hekiminin klinik ortamlarda ve diğer ortamlarda (okul vb.) karşı karşıya olduğu ve belirli düzeylerde yönetmesi gereken ilk karşılaşma durumlarını içerir. Çekirdek Hastalıklar ve Durumlar Listesi Hekimin kendisine başvuran hastanın semptomlarını/bulgularını ve karşı karşıya olduğu durumları değerlendirdikten sonra tanısını/ön tanısını koyduğu, tedavisini yaptığı veya yönlendirdiği hastalıkları veya klinik problemleri içerir. Çekirdek Hastalıklar ve Durumlar Öğrenme Düzeyleri Diş Hekimliği Fakültesinden mezun olan bir diş hekiminin klinik problem karşısında sergilemesi gereken performansın diğer bir deyişle bu işlemi öğrenmenin asgari düzeyini 12

belirtir (Bkz. Tablo 1). Asgari düzey her bir hastalık / klinik problem ve girişimsel işlem için ayrı ayrı belirlenir. Tablo 1. Çekirdek Hastalıklar ve Durumlar Öğrenme (Performans) Düzeyleri Mezunlar A ÖnT T TT K AT Acil durumu tanımlayarak acil tedavisini yapabilmeli, gerektiğinde uzmana yönlendirebilmeli Ön tanı koyarak gerekli ön işlemleri yapıp uzmana yönlendirebilmeli Tanı koyabilmeli ve tedavi hakkında bilgi sahibi olmalı, gerekli ön işlemleri yaparak, uzmana yönlendirebilmeli Tanı koyabilmeli, tedavi edebilmeli Korunma önlemlerini (birincil, ikincil ve üçüncül korunmadan uygun olan/olanları) uygulayabilmeli Semptom veya bulgunun nedeni olan hastalık veya durumu belirleyebilmeli Hekimlik Uygulamaları Listesi Diş Hekimliği Fakültesinden mezun olan bir hekimin, belirli düzeylerde yapması, yönetmesi gereken temel hekimlik uygulamalarını içerir. Temel hekimlik uygulamaları şu başlıklar altında toplanmıştır: 1. Öykü alma 2. Genel ve soruna yönelik ağız dışı ve ağız içi muayene 3. Kayıt tutma, raporlama ve bildirim 4. Laboratuvar testleri ve ilgili diğer işlemler 5. Girişimsel ve girişimsel olmayan uygulamalar Hekimlik Uygulamaları Öğrenme Düzeyleri Diş Hekimliği Fakültesinden mezun olan hekimin, temel hekimlik uygulamaları sırasında sergilemesi gereken performansın, dolayısıyla öğrenmenin asgari düzeyini belirtir (Bkz. Tablo 2). Asgari düzey listesindeki her bir beceri / uygulama için ayrı ayrı belirlenir. Bunlar aynı zamanda her bir hastalık ve klinik problemin öğrenme düzeyini gösterir ve Diş Hekimliği Fakülteleri uyguladıkları eğitim süresi içinde, söz konusu hastalık veya klinik problem için belirlenen asgari düzeydeki kazanımı her bir öğrenci için sağlamaya çalışır.

Tablo 2. Temel Hekimlik Uygulamaları Öğrenme Düzeyleri Öğrenme Düzeyi 1 Açıklama Uygulamanın nasıl yapıldığını bilir ve sonuçlarını hasta ve/veya yakınlarına açıklar. 2 Acil bir durumda kılavuz / yönergeye uygun biçimde uygulamayı yapar. 3 Karmaşık olmayan, sık görülen, durumlarda / olgularda uygulamayı* yapar. 4 Karmaşık durumlar / olgular da dahil uygulamayı* yapar. Ön değerlendirmeyi / değerlendirmeyi yapar, gerekli planları oluşturur, uygular ve süreç ve sonuçlarıyla ilgili hasta ve yakınlarını / toplumu bilgilendirir. Ulusal ÇEP Yeterlilikler Çerçevesi İlişkisi Aşağıda verilen şemada ulusal yeterlilikler çerçevesi ile Diş Hekimliği Ulusal ÇEP arasındaki hiyerarşik ilişki şematize edilmiştir. Ulusal yeterlilikler çerçevesi altıncı/yedinci düzeyi tüm lisans/yüksek lisans mezunlarının ulaşmasını beklediği yeterliliklerin çerçevesini çizmiştir. Bu çerçeve dahilinde bulunan yeterliliklere, sağlık alan yeterliliklerini de ekleyerek ulaşabilmek amacıyla Diş Hekimliği Ulusal Mezun/Program Yeterlilikleri oluşturulmuştur. Program yeterliliklerine ulaşabilmek amacıyla üç ayrı liste oluşturulmuştur. Bu listeler bir diş hekiminin sahip olması 14

gereken tüm yeterliliklerin detaylı başlıklarını vermiştir. Bu listelerde bulunan her yeterlilik maddesi için fakültelerin belirtke tablosu hazırlayarak kendi müfredatlarını oluşturmaları hedeflenmektedir. Ulusal ÇEP ve Akreditasyon İlişkisi Ulusal ÇEP Diş Hekimliği lisans programlarının akredite edilebilmesi için programların öğrencilere kazandırması gereken yeterliliklerin genel çerçevesini çizmektedir. Bu çerçevenin eğitim kurumlarının akreditasyonları standartlarına uyumları sürecinde de yol gösterici olması beklenmektedir. Eğitim kurumlarının misyonlarının çekirdek program dışına çıkan kısımları bu kurumları diğerlerinde ayıran özellikler olarak öne çıkması ve kurumların eğitime yönelik stratejik planlarının yapılması için bir zemin oluşturması da beklenmektedir.

ULUSAL ÇEP İN YAPILANDIRMA SÜRECİ Ulusal ÇEP in oluşturulması amacıyla Türkiye Diş Hekimliği Fakülteleri Dekanları Konseyi girişimiyle dernek kurulmasına karar verildi. Tüm toplantı katılımcıları dernek üyeliğine kayıtlarını yaptırdılar. Ayrıca dernek üyeliğine başka paydaşlardan da üyelerin kaydedilmesine (fakülte öğretim üyeleri, serbest diş hekimleri vb.) dikkat edildi. Dernek genel kurulu ilk toplantısını aynı tarihte yaptı ve yönetim kurulu üyeleri belirlendi. Prof. Dr. Abdülkadir ŞENGÜN yapılan ilk toplantıda dernek başkanlığına seçildi. DEDAD Yönetim Kurulu farklı fakültelerden eğitim ile özellikle ilgilenen öğretim üyeleri ile bir akreditasyon alt kurulu oluşturarak Kasım 2012 de çalışmalara başladı. A. Değerlendirme Toplantıları Bu süreçte üç tanesi Ankara Dernek Merkezinde, iki tanesi Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi nde, bir tanesi Başkent Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi nde ve bir tanesi de Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi nde olmak üzere birer günlük yedi değerlendirme toplantısı yapıldı. Bu toplantılarda Diş Hekimliği Fakültesinden Mezun Öğrenci Yeterlilikleri, Diş Hekimliği Akreditasyon Standartları ve ulusal ÇEP oluşturulmasında uygulanacak eylem planı ve çalışma yöntemi belirlendi. Değerlendirme Toplantısı-I Ankara Dernek Merkezi, 11 Kasım 2012 İlk toplantı Ankara Dernek Merkezinde Prof. Dr. Abdülkadir ŞENGÜN başkanlığında 12 öğretim üyesinin katılımıyla gerçekleşti. Toplantıda Diş Hekimliği eğitiminde belirli standartların oluşturulması için hangi hususlara öncelik verilmesi gerektiği ve faaliyet takvimi görüşüldü ve aşağıdaki kararlar alındı: 1. Yeni açılacak fakülteler için eğitim standartlarının oluşturulması gerekir. 2. Bologna sürecinde Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) tarafından Avrupa daki eğitim standartlarının göz önünde bulundurulması önerilse de Amerika daki Diş Hekimliği eğitim standartlarının daha kapsamlı olması nedeniyle bu standartların da incelenmesi gereklidir. 3. Diş Hekimliği müfredatında temel tıp dersleri ile Diş Hekimliği dersleri arasında entegrasyon sağlanmalıdır. 16

4. Diş Hekimliği Fakültelerinden mezun bir öğrencide bulunması gereken yeterliliklerin bu dernek tarafından belirlenmesi gerekir. 5. Derneğin Diş Hekimliği Fakültelerini akredite edebilmesi amacıyla YÖK tarafından tanınması için gerekli girişimler yapılmalıdır. 6. Diş Hekimliği Fakültelerinde verilecek hasta hizmetleri konusunda Sağlık Bakanlığının önerileri de göz önünde bulundurulmalıdır. 7. Dernek için web sayfası ve dernek üyeleri için mail grubu oluşturulmalıdır. Değerlendirme Toplantısı-II Ankara Dernek Merkezi, 9 Aralık 2012 Toplantı Prof. Dr. Abdülkadir ŞENGÜN başkanlığında 7 öğretim üyesinin katılımıyla Ankara Dernek Merkezinde gerçekleşti. Akreditasyon standartları ile ilgili sunum yapıldı ve aşağıdaki kararlar alındı: Amerikan Diş Hekimliği Eğitimi Akreditasyonu Temel İlkeleri Sunumu-Prof. Dr. İnci OKTAY, Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 1. Dernek üyelerinin ülkemizde farklı Diş Hekimliği Fakültelerinde uygulanan klasik, modüler ve multidisipliner eğitim modelleri ve Amerikan Diş Hekimliği Birliği (ADEA) tarafından belirlenen Diş Hekimliği mezunu bir öğrencide bulunması gereken yeterlilikler ilgili sunum hazırlaması kararlaştırıldı. Değerlendirme Toplantısı-III Ankara Dernek Merkezi, 13 Ocak 2013 Toplantı Prof. Dr. Abdülkadir ŞENGÜN başkanlığında 8 öğretim üyesinin katılımıyla Ankara Dernek Merkezinde gerçekleşti. Türkiye deki Diş Hekimliği Fakültelerinde izlenen farklı eğitim müfredatları ve ADEA tarafından belirlenen Diş Hekimliği mezunu bir öğrencide bulunması gereken yeterlilikler ile ilgili sunum yapıldı ve aşağıdaki kararlar alındı: Başkent Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Modüler Eğitim Müfredatı Sunumu-Doç. Dr. Burçak ÇEHRELİ, Başkent Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Eğitim Müfredatı Multidisipliner Dersler Sunumu-Doç. Dr. Esra UZER ÇELİK, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Tarafından Diş Hekimliği Eğitim Müfredatında Yer Alacak Konularla ilgili Yapılan Çalışmanın Sunumu-Prof. Dr. Mete ÖZER, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi ADEA Tarafından Belirlenen Diş Hekimliği Mezunu Bir Öğrencide Bulunması Gereken Yeterliliklerle İlgili Sunum-Doç. Dr. Ebru OLGUN ERDEMİR, Kırıkkale Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 1. Uluslararası farklı kuruluşlarca hazırlanan Diş Hekimliği mezunu yeterlilikleri göz önünde bulundurularak hazırlanan ulusal yeterliliklerin komisyon üyelerince tekrar değerlendirilmesi kararlaştırıldı. Değerlendirme Toplantısı-IV Başkent Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, 4 Mart 2013 Toplantı Prof. Dr. Tancan UYSAL başkanlığında 6 öğretim üyesinin katılımıyla Başkent Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi nde gerçekleşti. Uluslararası farklı kuruluşlarca hazırlanan Diş Hekimliği mezunu yeterlilikleri göz önünde bulundurularak hazırlanan ulusal yeterlilikler ile ilgili komisyon üyelerinin görüşleri değerlendirildi ve aşağıdaki kararlar alındı: 1. Diş Hekimliği eğitimi akreditasyon standartları belirlenmelidir. 2. Akreditasyon standartlarına ulaşma ile ilgili bir rehber hazırlanmalıdır. Değerlendirme Toplantısı-V Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, 19 Nisan 2013 Toplantı Prof. Dr. Abdulkadir ŞENGÜN başkanlığında 8 öğretim üyesinin katılımıyla Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi nde gerçekleşti. Toplantıda Diş Hekimliği eğitimi akreditasyon standartları ile ilgili görüş alışverişinde bulunuldu ve aşağıdaki kararlar alındı: 1. Akreditasyon için iç ve dış kalite güvencesi ile ilgili hususlar belirlenmelidir. 2. Akreditasyon standartları denetçi rehberi hazırlanmalıdır. 3. Fakültelerin akredite edilebilmeleri için gerekli fiziki koşullarla ilgili hususlar belirlenmelidir. 4. Web sayfası için misyon, vizyon, stratejik plan, SWOT analizi dökümanları hazırlanmalıdır. 18

5. 2013 Mayıs ayında yapılacak Dekanlar Konseyinde derneğin çalışmalarıyla ilgili sunum yapılacaktır Değerlendirme Toplantısı-VI Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, 27 Mayıs 2013 Toplantı Prof. Dr. Abdulkadir ŞENGÜN başkanlığında 8 öğretim üyesinin katılımıyla Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi nde gerçekleşti. Toplantıda Diş Hekimliği eğitimi akreditasyon standartları nihai hale getirildi ve aşağıdaki kararlar alındı: 1. Mezuniyet öncesi Diş Hekimliği eğitimi ulusal ÇEP oluşturulması kararlaştırıldı. Değerlendirme Toplantısı-VII Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, 23 Eylül 2013 Toplantı Prof. Dr. Abdulkadir ŞENGÜN başkanlığında 7 öğretim üyesinin katılımıyla Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi nde gerçekleşti. Toplantıda mezuniyet öncesi Diş Hekimliği eğitimi ulusal ÇEP hazırlanması ile ilgili eğitim verildi ve aşağıdaki kararlar alındı: Mezuniyet Öncesi Diş Hekimliği Eğitimi Ulusal ÇEP Hazırlama Eğitim Sunumu- Prof. Dr. İnci OKTAY, Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 1. Mezuniyet öncesi Diş Hekimliği eğitimi ulusal ÇEP hazırlanması için Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Komisyonlarında çalışan öğretim üyeleri davet edilerek organize edilecek bir çalıştay yapılması kararlaştırıldı. B. Çalıştay Turgut Özal Üniversitesi, 14-16 Ağustos 2014 Ulusal ÇEP oluşturulması için yapılan çalıştaya Prof. Dr. Abdulkadir ŞENGÜN başkanlığında Turgut Özal Üniversitesi ev sahipliği yaptı. Çalıştaya farklı Diş Hekimliği Fakültelerinden 55 öğretim üyesi katıldı. Çalıştayın ilk günü Dr. Serdar Gürel Semptomlar/Durumlar Listesi, Çekirdek Hastalıklar/Klinik Problemler ve Girişimsel ve Girişimsel Olmayan Uygulamalar ile ilgili bir sunum yaptı. Daha sonra her anabilim dalı için ayrı oluşturulan gruplar tarafından kendi anabilim dalları ile ilgili Semptomlar/Durumlar Listesi, Çekirdek Hastalıklar/Klinik Problemler ve Girişimsel ve Girişimsel Olmayan Uygulamalar başlıklarıyla ilgili grup çalışması yapıldı. Grup çalışması sonuçları her grubun temsilcisi tarafından sunuldu ve tüm öğretim üyeleri tarafından tartışıldı. Çalıştayın son günü

ÇEP in Semptomlar/Durumlar Listesi, Çekirdek Hastalıklar/Klinik Problemler ve Girişimsel ve Girişimsel Olmayan Uygulamalar bölümleri tamamlandı. DEDAD komisyon üyeleri ÇEP-2014 kitapçığının diğer kısımlarını hazırlayarak mezuniyet öncesi Diş Hekimliği eğitimi ÇEP i nihai hale getirdi. 20

ULUSAL ÇEP BİLEŞENLERİ 1. Ulusal Diş Hekimliği Mezunu/Programı Yeterlilikleri A. Profesyonel tutum ve davranış, etik kurallara uyum Mezunlar: 1. Yaşam boyu öğrenme kavramını benimseyerek, sürekli profesyonel gelişimini sağlayacak planlamayı yapabilme ve uygulayabilme ile mesleki açıdan sürekli bir gelişim sağlama, 2. Ağız ve diş sağlığının sağlanmasında yasal standartları bilme ve uygulama, 3. Tıp etiği kurallarını, tüm hastaları için uygulayabilme ve etik problemlerin çözümünde, etik karar verme ilkelerini kullanabilme, 4. Çalışma sınırlarını doğru olarak saptama ve gerektiğinde hastasını uzmana yönlendirme ve diğer sağlık personeli ile konsültasyon yapabilme, 5. Birlikte çalıştığı ekibe, hastalarına ve meslektaşlarına saygı gösterebilme, empati yapabilme, 6. Hasta kayıtlarını eksiksiz tutma, koruma ve hasta bilgilerinin gizliliğini dikkate alma ve aydınlatılmış onam alma konularında yetkin olmalıdır. B. Eleştirel Düşünme Mezunlar: 1. Uluslararası düzeyde, akademik kaynakları izleme, yayınları kritik değerlendirme açısından inceleyebilme, araştırma sonuçlarını ve kanıta dayalı Diş Hekimliğini, meslek pratiğinde kullanma, 2. Hasta tedavi planlamasında, klinik nedenselleştirme ve klinik karar verme kurallarını uygulama, 3. Eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerini kullanma konularında yetkin olmalıdır. C. Kişilerarası İletişim ve Sosyal Beceriler Mezunlar: 1. Kişilerarası uyum ve iletişim becerilerini uygulama ve Diş Hekimliği ekibi ve hastalarıyla etkili bir iletişim sağlama,

2. Çocuk hastalarda, zihinsel gelişim aşamalarını dikkate alarak iletişim kurabilme ve davranış yönetimini sağlama, 3. Farklı popülasyonlardan bireylerle etkili iletişim kurma, 4. Diş Hekimliğinin sosyal ve davranışsal yönünü kavrama, psikososyal ve davranışsal ilkeleri, ağız diş sağlığı alanında sağlık eğitimi gibi hasta merkezli sağlık hizmetlerinde kullanma konularında yetkin olmalıdır. D. Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi (Toplum Ağız Diş Sağlığı Faaliyetleri) Mezunlar: 1. Bireysel ve toplumsal düzeyde, ağız diş sağlığının korunması ve geliştirilmesinde sorumluluk alma, 2. Tüm hastalar için sürecin yönetilmesi ve sağlığın geliştirilmesine Diş Hekimliği yardımcı personeli ve diğer sağlık uzmanlarıyla birlikte katılma, 3. Tüm Diş Hekimliği uygulamalarında, sağlığın korunması ve geliştirilmesini esas alarak tüm koruyucu uygulamaları kapsayan bir planlama yapabilme, 4. Gruplara yönelik toplum esaslı koruyucu programları planlayabilme, uygulayabilme ve değerlendirebilme, 5. Ulusal ağız diş sağlığı sistemi ile ilgili ve ulusal sağlık politikası alanlarında önerilerde bulunma, 6. Tüm hastalar için sürecin yönetilmesi ve sağlığın geliştirilmesine Diş Hekimliği yardımcı personeli ve diğer sağlık uzmanlarıyla birlikte katılma konularında yetkin olmalıdır. E. Muayenehane Yönetimi ve Bilişim Mezunlar: 1. Hasta güvenliği ve klinik risk yönetimini dikkate alarak, muayenehane ve ekip çalışmasını planlama ve yönetme, 2. Klinik ve pratik işlemlerle ilgili teknolojik ürünler hakkında güncel bilgileri değerlendirme, takip etme ve uygulama, 3. Ağız ve diş sağlığı hizmetleri ile ilgili güncel gelişmeleri değerlendirme ve uygulama, 4. Mali ve insan kaynakları yönetim becerilerini gösterme, 5. Kalite güvencesi, değerlendirme ve iyileştirme sürecini uygulama, 6. Diş Hekimliği pratiği için afet hazırlık planı geliştirme konularında yetkin olmalıdır. 22

F. Hasta Bakımı Değerlendirme, Teşhis ve Tedavi Planı Mezunlar: 1. Ağız diş hastalıklarının, tanısı için gerekli anamnez, muayene ve yardımcı tanı yöntemlerini kullanabilme ve hastanın genel sağlık sorunu ile Diş Hekimliği tedavilerinin planlaması arasındaki ilişkiyi yorumlama, 2. Hastanın, ağız sağlığı risklerini de dikkate alarak bir hasta için alternatif tedavi planları tasarlayabilme ve hastaya bu planların avantaj ve dezavantajları hakkında bilgi vererek hasta ile birlikte tedavi planına karar verebilme, 3. Klinik uzmanlık, hasta değerleri, en iyi araştırma sonuçları, sistematik incelemeler ve kanıta dayalı Diş Hekimliği uygulamalarını dikkate alarak klinik karar verme, 4. Yeni doğan, çocuk, ergen ve erişkinlerin yanı sıra bayanlar, yaşlılar ve özel gereksinimi olan hastalar gibi kendine özgü ihtiyaçları bulunan bireylerin ağız bakımını yapabilme, 5. Travma, ağız hastalıkları ve diğer patolojileri saptayabilme, önleyebilme ve süreci yönetebilme, 6. Anamnez ve ağız içi ve ağız dışı kapsamlı muayene yardımıyla kişisel, tıbbi ve dental verileri elde edebilme, ayırt edebilme ve yorumlayabilme. Bu verileri kullanarak tüm hastaları doğru bir şekilde değerlendirebilme, tedavi edebilme ya da süreci yönetebilme, 7. Hastaya özgü tanısal görüntüleme tekniğini seçebilme, bu görüntüyü tedarik edebilme ve yorumlayabilme, 8. Sistemik hastalığın belirtilerini tanıyabilme, bu hastalığın ve tedavisinin ağız bakım hizmetini nasıl etkileyebileceğini öngörebilme, 9. Hastaların tedavisi için kapsamlı teşhis, tedavi ve/veya ilgili birime sevk etmeyi içeren planlama yapabilme konularında yetkin olmalıdır. G. Ağız Sağlığının Kazandırılması ve Sürdürülmesi Mezunlar: 1. Hasta ile ilgili birinci basamak sağlık hizmetlerini maksimum psikomotor beceriyle ve kanıta dayalı Diş Hekimliği esaslı olarak yerine getirebilme, 2. Tüm klinik işlemler için evrensel enfeksiyon kontrol talimatlarını uygulayabilme,

3. Hastanın ağız diş sağlığı açısından (diş çürükleri, periodontal hastalık vb) risk grubunu saptama ve hastanın risk grubunu dikkate alan bir koruyucu ve tedavi edici bakımı sağlama, 4. Hastanın ağrı ve anksiyetesini önleyebilme, teşhis edebilme ve bu durumla başa çıkabilme, 5. Diş Hekimliği alanında, erken tanı ve ayırıcı tanı yöntemlerini kullanma ve hastalıkların ilerlemesini önleme, 6. Dental biyofilme bağlı olarak ortaya çıkabilecek diş ve çevre dokuları kapsayan tüm ağız diş sağlığı sorunlarının koruyucu ve tedavi edici bakımını planlama ve uygulama, 7. Ortodontik anomaliler, ileri cerrahi, periodontal cerrahi, temporamandibuler eklem hastalıkları vb alanlarda, kendi sınırlarını doğru belirme ve gerektiğinde (2. ve 3. basamak hizmetlere) uzmana yönlendirme, 8. Hastaların diş eksikliklerini, sabit veya hareketli protezlerle tamamlama ve hastaların ağız diş sağlığına bağlı yaşam kalitelerini yükseltme, 9. Diş dokusunu koruyan, defektli veya kayıp dokuyu onaran, dişe kaybolan fonksiyon ve estetiğini yeniden kazandıran ve yumuşak ve sert dokuların sağlığını korunmasını destekleyen restoratif işlemleri uygulayabilme ve süreci yönetebilme, 10. Kapsamlı ağız diş bakımının sonuçlarını değerlendirebilme, 11. Tıbbi ve Diş Hekimliği acil durumlarını önleyebilme, ayırt edebilme ve süreci yönetebilme, 12. Hasta suiistimali ve/veya ihmalini fark edebilme ve süreci yönetebilme, 13. Madde bağımlılığını fark edebilme ve süreci yönetebilme, 14. Ağız mukozası ve kemikle ilgili hastalıkları teşhis edebilme, tanımlayabilme ve süreci yönetebilme konularında yetkin olmalıdır. 24

2. Semptomlar Tablosu 1 Aftöz Lezyonlar AT 2 Ağız Açılmasında Deviasyon AT 3 Ağız Açılmasında Kısıtlılık AT 4 Ağız İçi Kırmızı Lezyonlar AT 5 Ağız İçi Vezikülobüllöz Lezyonlar AT 6 Ağız Kokusu AT 7 Ağız Kuruluğu AT 8 Ağız Solunumu AT 9 Orofasiyal Ağrı AT 10 Alveoler Kemik Kaybı AT 11 Ateş AT 12 Atipik Fasiyal Ağrı AT 13 Beyaz Lezyonlar (Yumuşak Doku) AT 14 Bilinç Değişikliği AT 15 Cilt Laserasyonu AT 16 Çiğneme Fonksiyonu Kaybı AT 17 Deplasman AT 18 Deri Pigmentasyonu AT 19 Dil Anomalileri AT 20 Diş Ağrısı AT 21 Diş Hassasiyeti AT 22 Diş Mobilitesi AT 23 Diş Sürme Gecikmesi AT 24 Dişeti Büyümeleri AT 25 Dişeti Hassasiyeti AT 26 Dişeti Hiperemisi AT 27 Dişeti Kanaması AT 28 Dişetinde Şişlik AT 29 Erken Diş Teması (Prematür Kontakt) AT 30 Hipernazalite AT 31 His Kaybı AT 32 Isırma Fonksiyonu Kaybı AT 33 Kanama AT 34 Kapanış Bozukluğu AT 35 Kemik İçi Defektler AT 36 Mandibular Defleksiyon AT 37 Orta Hat Kayması AT 38 Öksürük AT 39 Pigmente Lezyonlar (Ağız Mukozası) AT 40 Pulpa Dejenerasyonları AT 41 Prognati AT 42 Siyanoz AT 43 Retrognati AT

44 Temporomandibular Eklem Sesi AT 45 Kızarıklık Ağız İçi AT 46 Kızarıklık Ağız Dışı AT 47 Şişlik Ağız İçi AT 48 Şişlik Ağız Dışı AT 49 Yutkunma Güçlüğü AT 50 Lenfadenopati AT 51 Hipersalivasyon (Sialore) AT 26

verilmiştir. 3. Hastalıklar ve Durumlar Tablosu Ayırıcı tanı, tanı ve tedavi uygulamalarının öğrenme düzeyleri aşağıdaki tabloda 1 Abfraksiyon TT 2 Abrazyon TT, K 3 Açık Kapanış (Open Bite) T, K 4 Adenoid Vejetasyon ÖnT 5 Agresif Periodontitis T 6 Ağız, Çene Kemiklerindeki Enfeksiyonlar ÖnT 7 Ağız, Çene ve İlişkili Kas Hastalıkları ÖnT 8 Ağız Hijyen Yetersizliği TT, K 9 AIDS ÖnT 10 Akromegali/Gigantizm ÖnT 11 Akut Apikal Apse TT, K, A 12 Akut Apikal Periodontitis TT, K, A 13 Akut Oroantral Açıklık T, A 14 Alerjik ve İmmünolojik Mukozal Hastalıklar ÖnT 15 Alet Aspirasyon T, K, A 16 Alet Yutma T, K, A 17 Allerjik ve Toksik Reaksiyonlar ÖnT 18 Alveol Kırığı T, A 19 Alveolit TT, K, A 20 Amelogenezis İmperfekta ÖnT 21 Anemi ÖnT 22 Angle Sınıf I Maloklüzyon T, K 23 Angle Sınıf II Bölüm 1 Maloklüzyon T, K 24 Angle Sınıf II Bölüm 2 Maloklüzyon T 25 Angle Sınıf II Subdivizyon Maloklüzyon T, K 26 Angle Sınıf III Maloklüzyon T, K 27 Ankiloze Diş T 28 Anomalili Kök Kanalı T 29 Anormal Dil Postürü T 30 Anormal Yutkunma (Tongue Thrust) T, K 31 Aproksimal Çürük TT, K 32 Artmış Overjet T, K 33 Artmış Yüz Yüksekliği ÖnT 34 Aşırı Dentin Duyarlılığı TT, K 35 Atrizyon TT, K 36 Avülsiyon T, K, A 37 Azalmış Yüz Yüksekliği ÖnT 38 Büyük Azı-Keser Hipomineralizasyonu ÖnT 39 Bakteriyel Enfeksiyonlar (Maksilla) T

40 Bakteriyel Enfeksiyonlar (Mandibula) T 41 Basit Kron Kırığı TT, A 42 Başlangıç Çürük Lezyonu TT, K 43 Bifosfonat Nekrozu T 44 Bruksizm T 45 Bukkal Nonoklüzyon T 46 Büyüme Gelişme Geriliği ÖnT 47 Candidiazis ÖnT 48 Cerrahi Girişim Gerektirmeyen Kronik Apikal Periodontitis (Periapikal Granülom, Periapikal Kist) TT 49 Concrescence ÖnT 50 Çapraşıklık (Ark Boyu Sapması) T 51 Çapraz Kapanış T 52 Çapraz Kapanış (Tek Ön Diş) TT, K 53 Çatlak Diş Sendromu ÖnT 54 Çene Kisti ÖnT 55 Çeneleri Tutan Sistemik Hastalıklar ÖnT 56 Dental Florozis ÖnT 57 Dentin Displazileri ÖnT 58 Dentinogenezis İmperfekta ÖnT 59 Dentoalveolar Retrüzyon/Protrüzyon T 60 Dentomaksillofasiyal Travmalar ÖnT 61 Dens Evaginatus TT 62 Dens İnvaginatus TT 63 Derin Kapanış (Deep Bite) T 64 Dev Hücreli Granüloma ÖnT 65 Diastema TT 66 Diş Kaybı TT 67 Diş Renklenmeleri TT 68 Diş Sublüksasyonu TT, A 69 Dişeti Çekilmesi T, K 70 Dişeti Katlanması T 71 Dişetinin Estetik Problemleri T 72 Dişetinin İyi ve Kötü Huylu Tümörleri ÖnT 73 Diş Renklenmeleri TT 74 Dudak Damak ve Alveol Yarığı T 75 Ektopik Mine ÖnT 76 Endo Perio Lezyonları T 77 Endodontik Akut Alevlenme ÖnT 78 Endokardit ÖnT 79 Epilepsi ÖnT 80 Erken Diş Teması (Prematür Kontak) TT 81 Erken Süt Dişi Kaybı TT, K 82 Erozyon TT, K 83 Erüpsiyon Hematomu TT 28

84 Fiziksel Bozukluklar ÖnT 85 Fonasyon Anomalileri T 86 Füzyon TT 87 Geminasyon TT 88 Gömülü Diş TT 89 Gülme Hattı Problemleri T 90 Hemanjiyom ÖnT 91 Hemofili ÖnT 92 Hepatit ÖnT 93 Hijyenik Olmayan Restorasyon TT 94 Hipertiroidi ÖnT 95 Hipersementoz ÖnT 96 Hipotiroidi ÖnT 97 Hutchinson Dişi TT 98 İmmünsupresyon ÖnT 99 İrreversibl Pulpa Hastalıkları TT, A 100 İskeletsel Sınıf I Anomali ÖnT 101 İskeletsel Sınıf II Anomali ÖnT 102 İskeletsel Sınıf III Anomali ÖnT 103 Kanama Diatezleri ÖnT 104 Kazanılmış Kalp Hastalıkları ÖnT 105 Kistler ÖnT 106 Kole Hassasiyeti TT, K 107 Komplike Kron Kırığı T, A 108 Kondil Agenezisi ÖnT 109 Kondil Kırıkları ÖnT 110 Konjenital Epulis ÖnT 111 Konjenital Kalp Hastalıkları ÖnT 112 Kök Çürüğü TT, K 113 Kök Rezorpsiyonları (Eksternal) T 114 Kök Rezorpsiyonları (İnternal) T 115 Kraniyofasiyal Bölge Tutulumu Olan Sendromlar ÖnT 116 Kron ve Kök Kırığı T, K, A 117 Kronik Apikal Apse TT 118 Kronik Oroantral Açıklık T, A 119 Kronik Periodontitis T 120 Lateral Lüksasyon TT, K, A 121 Laterognati ÖnT 122 Lenfanjiyoma ÖnT 123 Lösemi ÖnT 124 Makrodonti TT 125 Maksilla Kırığı ÖnT 126 Maksiller Darlık ÖnT 127 Maksiller Sinüs Hastalıkları ÖnT 128 Mandibula Kırığı T

129 Mental Bozukluklar ÖnT 130 Mikrodonti TT 131 Mine Hipoplazisi TT 132 Mukosel ÖnT 133 Mukoza Laserasyonu TT 134 Natal-Neonatal Diş TT 135 Nekrozitan Ülseratif Periodontal Hastalık T 136 Oklüzal Çürük TT, K 137 Oral Hijyen Yetersizliği TT, K 138 Orta Hat Kayması TT 139 Orofasiyal Doku Defekti ÖnT 140 Osteomiyelit T 141 Osteoradyonekroz T 142 Parmak/Dudak Emme T, K 143 Periimplant Mukozitis ÖnT 144 Periimplantitis ÖnT 145 Perikoronitis T, A 146 Periodontal Apse T, A 147 Persiste Süt Dişi TT 148 Plağa Bağlı Dişeti Hastalığı TT, K 149 Plağa Bağlı Olmayan Dişeti Hastalıkları ÖnT 150 Protez Kırığı TT, A 151 Protez Stomatit TT 152 Psikosomatik Durumlar (Somatizasyon Bozukluğu) ÖnT 153 Pulpa Gangreni TT, K 154 Pulpa Hiperemisi TT, K 155 Pulpa Nekrozu TT, K, A 156 Pulpa Polipi TT, K, A 157 Purulent Pulpitis TT, K, A 158 Pyojenik Granüloma ÖnT 159 Rampant Çürük TT, K 160 Rejyonel Odontodisplazi ÖnT 161 Restorasyon Kırığı TT, A 162 Sarsılma TT 163 Sekonder Çürük TT, K 164 Senkop TT 165 Seröz Pulpitis TT, K, A 166 Sert Doku Tümörü ÖnT 167 Sinir Pozisyon Düzensizlikleri ÖnT 168 Sinüs Sarkıklıkları ÖnT 169 Sistemik Faktörlere Bağlı Periodontal Hastalıklar ÖnT 170 Sistemik ve İmmünolojik Hastalıklar ÖnT 171 Stomatit ÖnT 172 Sürme Gingivitisi ÖnT 173 Taurodontizm ÖnT 30

174 Temporomandibuler Eklem Lüksasyonu TT 175 TME Hastalıkları/Disfonksiyonu ÖnT 176 Transpozisyon ÖnT 177 Travmatik Ekstrüzyon TT, A 178 Travmatik Gömülme (İntrüzyon) T, K, A 179 Turner Dişi TT 180 Tükürük Bezi Enfeksiyonları ÖnT 181 Tükürük Bezi Taşları T 182 Tükürük Bezi Tümörleri ÖnT 183 Uyku Apnesi ÖnT 184 Ülseratif Lezyonlar ÖnT 185 Yanlış Beslenme Alışkanlıkları (Karyojenik) TT, K 186 Yaygın Çürük (Yüksek Çürük Riski) TT, A 187 Yumuşak Doku Enfeksiyonu ÖnT 188 Yumuşak Doku Tümörü ÖnT 189 Yüksek Frenulum Ataçmanı T 190 Yüz Asimetrisi ÖnT

4. Mesleki Uygulamalar Listesi Mesleki uygulamalar ve öğrenme düzeyleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. A-Kayıt ve Raporlama Düzey 1 Radyolojik Raporlama 1 2 Epikriz Yazma 2 3 Adli Rapor Hazırlayabilme 3 4 Aydınlatma ve Onam Alabilme 4 5 Epikriz Hazırlayabilme 4 6 Hasta Dosyası Hazırlayabilme 4 7 Hastaları Uygun Biçimde Sevk Edebilme 4 8 Reçete Düzenleyebilme 4 9 Tedaviyi Ret Belgesi Hazırlayabilme 4 B- Laboratuvar Testleri ve İlgili Diğer İşlemler 1 Biyolojik Materyalle Çalışma İlkelerini Uygulayabilme 4 2 Dekontaminasyon, Dezenfeksiyon, Sterilizasyon, Antisepsi Sağlayabilme 4 3 Diyet Analizi 4 3 Glukometre İle Kan Şekeri Ölçümü Yapabilme ve Değerlendirebilme 4 4 Kanama Zamanı Ölçümü Yapabilme ve Değerlendirebilme 4 5 Laboratuvar İnceleme İçin İstek Formunu Doldurabilme 4 6 Laboratuvar Örneğini Uygun Koşullarda Alabilme ve Laboratuvara Ulaştırabilme 4 7 Dental Laboratuvara İş Gönderme 4 8 Tükürük Akış Hızı Değerlendirmesi 4 9 Tükürükte Laktobasil Sayımı 2 10 Tükürükte Mutans Sayımı 2 11 Tükürük Tamponlama Kapasitesi Değerlendirmesi 2 C- Girişimsel ve Girişimsel Olmayan Uygulamalar 1 Akılcı İlaç Kullanımı 4 2 Çürük Risk Analizi 3 3 Damar Yolu Açabilme 3 4 El Yıkama 4 5 Bilinç Değerlendirme 3 6 Hastadan Biyolojik Örnek Alabilme 3 7 Hava Yolundaki Yabancı Cismi Uygun Manevra İle Çıkarabilme 3 8 Hukuki Ehliyeti Belirleyebilme 3 9 IM, IV, SC, ID Enjeksiyon Yapabilme 3 10 Kan Basıncı Ölçümü Yapabilme 4 11 Kapiller Kan Örneği Alabilme 4 12 Kötü Haber Verebilme 3 13 Kültür İçin Örnek Alabilme 3 14 Oral ve Topikal İlaç Uygulamaları Yapabilme 3 15 Rıza Ehliyetini Belirleyebilme 3 16 Temel Yaşam Desteği Sağlayabilme 4 17 Tıp Uygulamalarında Etik Sorunları Çözebilme 3 32

18 Yara Yanık Bakımı Yapabilme 1 D-Direkt Radyografileri Okuma ve Değerlendirebilme 1 Bilgisayarlı Tomografi (CT) Dataları ile İmplant Cerrahisi Planlaması 1 2 Dentomaksillofasiyal Bölgede Konik Işınlı Bilgisayarlı Tomografi Kullanımı 1 3 El Bilek Filmi Değerlendirilmesi (Kemik Yaşı Tayini) 2 4 Ortodontik Sefalometrik Radyograf Analizi 2 5 Panoramik Radyografilerin Değerlendirilmesi 3 6 Panoramik Radyografilerin Kullanımı (Çekimi) 1 7 Periapikal Radyografi Çekimi 4 8 Periapikal Radyografilerin Değerlendirilmesi 4 9 Periapikal, Bitewing, Oklüzal Radyografilerin Değerlendirilmesi 4 10 Periapikal, Bitewing, Oklüzal Radyografi Çekimi 4 11 Sefalometrik ve El - Bilek Grafileri Çekimi 1 12 TME Grafilerinin Değerlendirilmesi 1 E-Muayene Becerileri 1 Ağız Dışı Fotoğraflama 1 2 Ağız Dışı Muayene 4 3 Ağız İçi Fotoğraflama 1 4 Ağız İçi Muayene 4 5 Anamnez Alma 4 6 Bireysel Koruyucu Tedavi Planlaması 3 7 Çürük İndeksi Değerlendirilmesi 4 8 Çürük Risk Analizi 3 9 Gnatolojik Kayıt Alınması 1 10 Gülme Hattının Analizi ve Düzenlenmesi 1 11 Modern Tanı Cihazları ile Çürük Teşhisi 1 12 Ortodontik Model Analizi 2 13 Periodontal İndeks Değerlendirilmesi 4 14 Preprotetik Teşhis Modeli Değerlendirilmesi 3 15 Smear Alımı 3 16 Subgingival Örnek Alma 1 17 TME Muayenesi 1 18 Vitalite Testi 4 F- Girişimsel Uygulamalar 1 Acil Endodontik Tedaviler 2 2 Açık Sinüs Tabanı Yükseltilmesi 1 3 Ağız Bakımı Düzeyinin Değerlendirilmesi ve Ağız Bakım Eğitiminin Verilmesi 4 4 Ağız-Dışı Ortodontik Aparey Uygulamaları 1 5 Alveol Yarığı Onarımları 1 6 Alveoler Distraksiyon 1 7 Amalgam Dolgu Sökümü 3 8 Apeksifikasyon 1 9 Apeksogenezis 1 10 Apikal Rezeksiyon 1

11 Apne Apareyi 1 12 Artrosentez 1 13 Aspirasyon Biyopsi 3 14 Bant Uyumlama, Yerleştirme 1 15 Basit Kron Kırığı Tedavisi 3 16 Bonded Amalgam 1 17 Bölümlü Kron 1 18 CAD-CAM Uygulamaları 1 19 Cam İyonomer Kor Yapımı 2 20 Cam İyonomer Restorasyon 2 21 Çene Yüz Protezleri İçin İmplant Uygulamaları 1 22 Çenelik Uygulaması 1 23 Çocukta Daimi Diş Kanal Tedavisi 3 24 Çürüğün Kemomekanik Yöntemle Uzaklaştırılması 1 25 Çürüğün Lazerle Uzaklaştırması 1 26 Çürüğün Mekanik Yöntemle Uzaklaştırılması (Air Abrazyon, Air Polıshıng, Ultrasonic, Sono Abrazyon) 1 27 Çürüğün Mekanik Yöntemle Uzaklaştırılması (El Aletleri Ve Döner Aletler) 3 28 Çürük Tedavisinde Lokal Antimikrobiyal Ajan Uygulaması 3 29 Çürük Tedavisinde Ozon Uygulamaları 1 30 Daimi Diş Çekimi ile Yapılan Ortodontik Sürme Rehberliği (Seri Çekim) 1 31 Daimi Diş Çekimi Olmadan Yapılan Ortodontik Sürme Rehberliği 2 32 Daimi Dişlerde Ampütasyon Tedavisi 4 33 Dentin Duyarlılığının Cerrahi Olan Tedavileri 1 34 Dentin Duyarlılığının Cerrahi Olmayan Tedavisi 3 35 Dentin Pini Uygulaması 2 36 Devital Diş Beyazlatma 1 37 Devrilmiş Dişlerin Preprotetik Amaçla Ortodontik Düzeltimi 1 38 Direkt Pulpa Tedavisi 4 39 Dişeti Büyümelerinin Cerrahi Olan Tedavisi 1 40 Dişeti Büyümelerinin Cerrahi Olmayan Tedavisi 4 41 Dişeti Çekilmelerinin Cerrahi Tedavisi 1 42 Distraksiyon Osteogenezis Uygulamaları 1 43 Diş Çekimi 4 44 Diş Destekli (Konus) Hareketli Bölümlü Protez 1 45 Diş Destekli Hassas Tutuculu Hareketli Bölümlü Protez 1 46 Diş Destekli Sabit Bölümlü Protez 3 47 Diş Destekli Tam Protez (Overdenture) 1 48 Diş Doku Destekli Hareketli Bölümlü Protez 3 49 Diş İmplant Destekli Sabit Bölümlü Protez 1 50 Diş İmplant Doku Destekli Hareketli Bölümlü Protez 1 51 Doku Destekli Tam Protez 3 52 Düşmüş Kron-Köprü Simantasyonu 4 34

53 Eklem Splint Uygulamaları 1 54 Eksizyonel Biyopsi 3 55 Ekstraoral Apse Drenajı 1 56 Erken Teması Uzaklaştırma 3 57 Estetik Konturlama 1 58 Etkene Yönelik Tedavi 4 59 Ev Tipi Vital Beyazlatma 60 Farklı Matris Sistemlerinin Uygulamaları 2 61 Fasiyal Epitezler 1 62 Fiber Post Destekli Kompozit Restorasyonlar 1 63 Fiber Restorasyonlar 1 64 Fissür Örtücü Uygulaması (İnvaziv) 3 65 Fissür Örtücü Uygulaması (Non-İnvaziv) 3 66 Flep Operasyonları 1 67 Flor Jel Uygulaması 4 68 Flor Vernik Uygulaması 4 69 Fonksiyonel Çene Ortopedisi Uygulamaları 1 70 Frenetomi ve Frenektomi 1 71 Furkasyon Sorunlarının Cerrahi Tedavisi 1 72 Geçici Restorasyon Uygulaması 3 73 Genel Anestezi 1 74 Gingivektomi ve Gingivoplasti 1 75 Gömülü Diş Operasyonları 3 76 Gömülü Dişlerin Ortodontik Olarak Sürdürülmesi 1 77 Hareketli Ortodontik Aparey Uygulaması (Tek Ön Dişi Düzeltici) 3 78 Hareketli Protezlerde Besleme ve Rebazaj 4 79 Hareketli Protezlerde Diş-Kroşe İlavesi 4 80 Hareketli Protezlerde Kırık Tamiri 4 81 Hareketli Protezlerde Uyumlama ve Vuruk Alımı 4 82 Hareketli Yer Tutucu 3 83 Head-Gear Uygulaması 1 84 Hibrit İyonomer Restorasyon 2 85 Çevresi Hastalıkların Cerrahi Olmayan Tedavisi 2 86 Çevresi Hastalıkların Cerrahi Tedavisi 1 87 ÇevresiYumuşak Dokuların Plastik Cerrahisi 1 88 İmplant Cerrahisi 1 89 İmplant Destekli Hareketli Bölümlü Protez 1 90 İmplant Destekli Sabit Bölümlü Protez 1 91 İmplant Destekli Tam Protez 1 92 İndirekt Adeziv Restorasyonlar 3 93 İndirekt Pulpa Tedavisi 4 94 İnley (Kompozit) 1 95 İnley (Metal) 1

96 İnley (Porselen) 1 97 İnsizyon 4 98 Sütür 4 99 İnsizyonel Biyopsi 3 100 İntraoral Apse Drenajı 3 101 İrrigasyon Komplikasyonlarının Tedavisi 1 102 Kanal Dolgusu Komplikasyonlarının 1 103 Kanal Tedavisinin Yenilenmesi 1 104 Kavite Dezenfektanı Uygulaması 2 105 Kırık Dişlerin Direkt Estetik Restorasyonu 2 106 Kompleks Amalgam Restorasyon 1 107 Komplikasyonlu Diş Çekimi 4 108 Komplike İmplant Cerrahisi 1 109 Komplike Kron Kırığı Tedavisi 2 110 Komplike Kron Kök Kırıklarının Tedavisi 1 111 Kompleks Posterior Kompozit Restorasyon 2 112 Kompozit Dolgu Sökümü 3 113 Kompozit Kor Yapımı 2 114 Konjenital Diş Eksikliğinde Yapılan Ortodontik Sürme Rehberliği 1 115 Konjenital Diş Eksikliklerinde Sabit Ortodontik Tedavi ile Boşluk Kapatılması 1 116 Konjenital ve Kazanılmış Diş Eksikliklerinde Preprotetik Amaçla Ortodontik Yer Sağlama 1 117 Koronoradiküler Restorasyon 1 118 Koruyucu Rezin Uygulaması 3 119 Kök Ampütasyonları, Hemiseksiyon / Biküspidizasyon 1 120 Kök Çekimi 2 121 Kök Kanal Alet Kırıklarının Çıkarılması 1 122 Kök Kanal Perforasyon Tamiri 1 123 Kök Kanal Tedavileri 3 124 Kron Boyu Uzatma İşlemleri 1 125 Kron-Kök ve Kök Kırığı Tedavisi 2 126 Kron-Köprü Sökümü 4 127 Laminate Veneer Restorasyon (Kompozit) 1 128 Laminate Veneer Restorasyon (Porselen) 1 129 Lokal Anestezi Uygulamaları 4 130 Maksiller Osteotomiler 1 131 Mandibular Osteotomiler 1 132 Mekanoterapi 1 133 Mikroabrazyon 134 Mikroendodontik Tedaviler 1 135 Mobil Dişlerin Splintlenmesi 1 136 Nug Tedavisi 1 137 Obtüratör Uygulaması 1 36

138 Ofis Tipi Vital Beyazlatma 1 139 Oklüzyon Kontrolü 3 140 Onley (Kompozit) 1 141 Onley (Metal) 1 142 Onley (Porselen) 1 143 Ortodontik Aygıt Kaynaklı Yaralanmaların Acil Müdahalesi 3 144 Ortodontik Hareketli Aparey Uygulaması (Alışkanlık Kırıcı) 2 145 Ortodontik Hareketli Aparey Uygulaması (Birden Fazla Dişi Düzeltici) 1 146 Ortodontik Hızlı Üst Çene Genişletmesi 1 147 Ortodontik İnterproksimal Mine Redüksiyonu (Stripping) 1 148 Ortodontik Pekiştirme Apareyi Uygulamaları 2 149 Ortodontik Yavaş Üst Çene Genişletmesi 1 150 Ortopedik Yüz Maskesi Uygulaması 1 151 Ototranplantasyon 1 152 Ölçü Alma 3 153 Periapikal Apse Drenajı 2 154 Periodontal Doku Yaralanmalarının Tedavisi 1 155 Post-Core (Döküm) 3 156 Post Uygulaması (Prefabrik) 3 157 Preoperatif Dudak Damak Yarığı Apareyi Uygulaması 1 158 Preprotetik Amaçlı Ortodontik Ekstrüzyon Uygulaması 1 159 Preprotetik Amaçlı Ortodontik İntrüzyon Uygulaması 1 160 Protez Stomatiti Tedavisi 3 161 Punch Biyopsi 1 162 Avülse Dişin Reimplantasyonu 2 163 Rejeneratif Materyal Uygulaması 1 164 Remineralizan Tedavi Uygulaması 3 165 Renk Analizi (Vita Skalası) 3 166 Renk Analizi (Spektrofotometre) 1 167 Restorasyon Tamiri (Amalgam) 3 168 Restorasyon Tamiri (Kompozit) 3 169 Rezektif Kemik Cerrahisi 1 170 Rubber Dam Uygulaması 3 171 Sabit Ortodontik Tedavi Uygulaması 1 172 Sedasyon 1 173 Selektif Mölleme 1 174 Sert Doku Grefti Uygulaması 1 175 Sınıf I Amalgam Restorasyon 3 176 Sınıf I Kompozit Restorasyon 3 177 Sınıf II Amalgam Restorasyon 3 178 Sınıf II Kompozit Restorasyon 3 179 Sınıf III Kompozit Restorasyon 3 180 Sınıf IV Kompozit Restorasyon 2