Dünyada tütün kontrolü deneyimi, WHO önerileri Dr. Toker Ergüder Dünya Sağlık Örgütü Ulusal Tütün Kontrol Program Sorumlusu (Bloomberg Girişimi) 2008 2007 Dünya Johns Sağlık Hopkins Örgütü, Bloomberg Ulusal School Tütün of Kontrol Public Health Programı (Bloomberg Girişimi)
Sigara Kullanımını Azaltmak için Bloomberg Girişimi Dr. Toker ERGÜDER Dünya Sağlık Örgütü Ulusal Tütün Kontrol Program Sorumlusu (Bloomberg Girişimi)
Sigara Kullanımı Dünyanın En Önemli Ölüm Nedenidir 6 5 5 4 3.9 Ölümler yıl/milyon 3 2 1 0 Sigara AIDS 3 1.8 1.7 Tüberküloz 1.2 1 0.6 Eğer gerekli önlemler alınmazsa sigara kullanımına bağlı ölümler iki katına çıkarak bu yüzyılda 1 milyar kişiye ulaşacaktır.
Diğer hastalıklarla karşılaştırıldığında sigara ile mücadeleye çok az para ayrılmaktadır. $20 Fon miktarı, 2007 (tüm kaynaklar, $ milyar) 5 Küresel Fonlar ($ Milyar) $15 $10 $5 Yıllık Ölümler 4 3 2 1 Yıllık Ölümler (milyon) $0 AIDS TB Sıtma Tütün World 2008 Health Dünya Sağlık Organization Örgütü, Ulusal Tütün Kontrol Programı (Bloomberg Girişimi) 0
Hibe Yardım $125 milyon iki yıllığına (M. Bloomberg) Düşük ve orta gelirli ülkelere yönelik Dünya genelinde sigara içenlerin 2/3 ünün yaşadığı 15 ülkede uygulanacaktır: Çin, Hindistan, Endonezya, Rusya, Bangladeş, Brezilya, Meksika, Türkiye, Pakistan, Mısır, Ukrayna, Filipinler, Tayland, Vietnam ve Polonya.
375 milyon USD
5 Ortak Kuruluş Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ-WHO) Campaign for Tobacco Free Kids Centers for Disease Control and Prevention Foundation Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health World Lung Foundation (UNION)
Bloomberg Girişimi 2007-2008 (Türkiye) 1. Ulusal Tütün Kontrolü Program Sorumlusu, Surveyans Sorumlusu; idari asistan 2. Ulusal Tütün Kontrol Eylem Planı 2008-2012 (teknik ve finansal destek) 3. İrlanda çalışma gezisi 4. 4207 yasa çalışmalarına destek 5. Medya kampanyası ve web destegi
Bloomberg Girişimi 2007-2008 (Türkiye) 6. Ülke Tütün Kontrol Raporu 7. Sağlık Çalışanları Anketi (5600 kişi) 8. Tütün Ekonomisi Çalışması 9. Milletvekili Calışması 10. Gazeteci egitimleri 11. Dünya Sigarasız Günü 12. MPOWER Tercümesi (23 Aralık 2008)
Bloomberg Girişimi 2007-2008 (Türkiye) 13. 81 il LOT kalite (32.000 hane) 14. Kapasite degerlendirme calışması (9-20 Şubat 2009) 15. Il tütün kontrol toplantıları (3 Aralık 2008) 16. Tütün Kontrolünde Liderlik Egitimi (16-19 Aralık 2008) 17. Proje Destekleri 18. Proje Destekleri (Teknik Finansal) ve eğitimleri (SB, Yesilay, SSUK-Türk Toraks Derneği)
http://www.tobaccocontrolgrants.org/
tütün kontrolü Toplumun; tütün ürünleri tüketimini ve tütün dumanına maruz kalmasını önleyerek veya azaltarak sağlık düzeylerini yükseltmeyi amaçlayan, arz, talep ve zararı azaltma stratejileridir;
TÜTÜN KONTROL POLİTİKALARI 1. TÜTÜNE TALEBİ AZALTMAYA YÖNELİK ÖNLEMLER 2. TÜTÜN ARZININ AZALTILMASINA YÖNELİK ÖNLEMLER 3. İZLEME VE DEĞERLENDİRME
TÜTÜNE TALEBİ AZALTMAYA YÖNELİK ÖNLEMLER 1. Fiyat ve vergi önlemleri 2. Reklam, promosyon ve sponsorluk 3. Tütün dumanından korunma (SHS) 4. Tütün ürünlerinin içerikleri ve ifşası ile ilgili düzenleme 5. Tütün ürünlerinin paketlenmesi ve etiketlenmesi 6. Öğretim, iletişim, eğitim ve toplumsal bilinç 7. Sigaranın bırakılması (tütün bağımlılığı ve tütünün bırakılması ile ilgili talep azaltıcı önlemler)
TÜTÜN ARZININ AZALTILMASINA YÖNELİK ÖNLEMLER 1. Tütün ürünlerinin yasa dışı ticareti 2. Çocuklara ve çocuklar aracılığıyla satış yapılması 3. Ekonomik açıdan uygun alternatif faaliyetler için destek sağlanması
Gelişmiş ülkeler sigara içmenin bedelini ödediler, sıra gelişmekte olan ülkelere geliyor, zira sigara pazarı oraya kayıyor Önlem alınmazsa 2030 yılında 8-10 milyon ölüm olacak çoğu da gelişmekte olan ülkelerde...
Philip Morris, Japan Tobacco ve British American Tobacco (BAT) dünyanın en büyük üç sigara üretici firmasıdır. 2002 yılında toplam gelirleri 121 milyar ABD dolarıdır.
Bu miktar Arnavutluk, Bahreyn, Belize, Bolivya, Botswana, Kamboçya, Kamerun, Estonya, Gürcistan, Gana, Honduras, Jamaika, Ürdün, Makedonya, Malawi, Malta, Moldova, Moğolistan, Namibya, Nepal, Paraguay, Senegal, Tacikistan, Togo, Uganda, Zambiya ve Zimbabwe nin (27 ÜLKE) Tümünün gayrisafi yurtiçi hâsılalarının toplamından daha fazladır.
2003 yılında, British American Tobacco (BAT) ın başkanının yıllık geliri 4.25 milyon dolardır.
"Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi TKÇS - FCTC"
Tütünle mücadele birkaç nedenden ötürü zorluklar taşımaktadır: Tütünde bulunan nikotin bağımlılık yapmaktadır. Tütün endüstrisi değişik yöntemlerle tütünle mücadeleyi olumsuz yönde etkileme potansiyeline sahiptir. Sigara satışlarından kamu maliyesi önemli gelir elde etmektedir. Bazı ülkelerde ve meslek gruplarında tütünün zararları konusunda yeterli bilgilendirme yapılmamaktadır. Tütünle mücadelede politik kararlılık en önemli faktördür. Üst düzeyde sektörler arası koordinasyon ve işbirlikleri gerekir. Konuyla ilgili tüm kamu kurumların ve Sivil toplum örgütlerinin görevlerini hassasiyetle sürdürmeleri gerekir.
Tütünle mücadele birkaç nedenden ötürü zorluklar taşımaktadır: Diğer taraftan tütün salgını uluslararası bir sorundur ve özellikle gelişmekte olan ülkeler gelecekte bunun getireceği yük ile daha fazla karşı karşıya kalacaklardır. Avrupa ve Kuzey Amerika da sigara karşıtı düzenlemelerin artışı, sigara içmenin sağlık üzerindeki olumsuz etkileri konusundaki bilinçlenme ve sigara satışlarının azalması, sigara üreten çok uluslu şirketlerin ve küresel tütün endüstrisinin faaliyetlerini yeni pazarlar bulmak amacıyla gelişmekte olan ülkelere kaydırmasına neden olmuştur.
"Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi TKÇS" Tütün kullanımının giderek artmasına, sağlık üzerine olan tehdidine ve tütün şirketleri tarafından gelişmekte olan ülkelerde pazar oluşturma stratejilerine karşı olarak geliştirilen ve dünyada tütün kontrolüne yönelik ilk uluslararası anlaşma olan Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi 21 Mayıs 2003 tarihinde Cenevre de Dünya Sağlık Örgütü nün (DSÖ) 56. Dünya Sağlık Asamblesi nde kabul edilmiştir.
"Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi TKÇS" Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi, Sağlık Bakanımız Prof. Dr. Recep AKDAĞ tarafından 28 Nisan 2004 tarihinde imzalanmış ve TBMM onayından sonra 30 Kasım 2004 tarihinde 25656 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Birleşmiş Milletler tarihinin en hızlı bir biçimde, en fazla ülkeyi içeren ve en etkileyici sözleşmesi olarak 27 Şubat 2005 tarihinde uluslararası anlaşma haline gelmiştir.
"Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi TKÇS" 40 ülkenin imzalamasını takiben 27 Şubat 2005 tarihinde yürürlüğe giren Sözleşmeyi, 1 Aralık 2008 tarihi itibariyle 161 ülke imzalayarak Sözleşmenin tarafı haline gelmişlerdir. Türkiye, Sözleşmeyi imzalayan 43. ülkedir. Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesine ilişkin faaliyetler, tüm ülkelerde Sağlık Bakanlıkları tarafından yürütülmektedir. Bu sözleşme, 4207 sayılı Kanun dan sonra ülkemizde sigara ile mücadele konusunda atılan önemli adımlardandır.
"Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi TKÇS" Ülkemiz, sözleşme görüşmelerinin başladığı 1998 yılından itibaren tüm görüşmelere Sağlık Bakanlığı başkanlığındaki heyetlerle aktif olarak katılmıştır. En son olarak 30 Haziran 6 Temmuz 2007 tarihleri arasında Bangkok da düzenlenen II. Taraflar toplantısında Türkiye, Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi Avrupa Bölgesi Koordinatörlüğü ne seçilmiştir.
161
"Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi" Toplum bazında Tütün talebini azaltmak ve kaçakçılığı önlemek için fiyat ve vergi düzenlemeleri (Madde 6 & 15) Tütün dumanına maruz kalmaktan koruma (Madde 8) Tütün ürünlerinin paketleme ve etiketlenmesi (Madde 11 & 12) Tütün reklamı, promosyonu ve sponsorluğunun yasaklanması (Madde 13) İzleme ve değerlendirme (Madde 20 & 21) Birey bazında Tütün bağımlılığını azaltma ve bıraktırma (Madde 14)
TÜTÜN SALGININA BAĞLI ÖLÜM SAYILARI 20. yüzyılda 10 milyon kişi öldü Halen her yıl 5.4 milyon kişi ölüyor Acil önlem alınmadığı takdirde : 2030 yılına gelindiğinde her yıl 8 milyondan fazla ölüm olacak 2030 yılındaki ölümlerin %80 i gelişmekte olan ülkelerde olacak 21. yüzyıl boyunca 1 milyar kişinin öleceği tahmin ediliyor
Şimdi Harekete Geçmeliyiz Dünyanın tüm ülkelerinde tümüyle korunabilir vasıftaki bu salgın en önemli halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmeli ve karar verici kişiler, bu salgının önlenmesini en önemli gündem maddeleri olarak görmelidirler. Dr. Margaret Chan, DSÖ Genel Direktörü
DSÖ nün mpower paketindeki 6 politika ile tütün salgını kontrol edilebilir ve neden olduğu ölümler azaltılabilir.
WHO FCTC Tütün Kontrolü için Kanıta Dayalı Araç r p w Madde 6,15 Madde 8 Madde 11,12 e o m Madde 13 Madde 14 Madde 20,21
m p o w e r
mpower Monitor Protect Offer Warn Enforce Raise tütün kullanımını ve koruyucu uygulamaları izle toplumu tütün dumanından koru sigarayı bırakmaya yardım et tütünün zararları konusunda uyar tütün reklam, tanıtım ve sponsorluğunu yasaklamayı destekle tütün vergilerini artır
kuvvet Pasif sigara dumanı etkileniminden KORU Sigarayı bırakmak için UYGUN yardım öner Tütün üzerindeki VERGİYİ artır Tütün ürünlerinin reklam, tanıtım ve sponsorluğunu kısıtlama konusunda VAR OLAN mevzuatı güçlendir Sigaranın zararları konusunda toplumu EĞİT Tütün kullanımını ve koruyucu çalışmaları TAKİP ET
Küresel Tütün Kullanım Salgını Kanıtlanmış 6 Yöntem ile Tersine Çevrilebilir (MPOWER) Sigaranın zararları konusunda uyar Sigarayı bırakmak için yardım et Pasif sigara dumanı etkileniminden koru Reklam, tanıtım ve sponsorluğu yasakla Sigara vergilerini artır Bütün bu çalışmaları izle ve değerlendir
Monitor: Tütün kullanımı ve ilgili önlem politikalarını izleme Doğru izlem çok önemli: Tütün kullanım yaygınlığı (prevalansı) Önleme politikalarının etkileri Tütün endüstrisinin pazarlama, promosyon ve lobi çalışmaları TAKİP EDİLMELİDİR.
Protect: Kişileri tütün dumanından koruma Pasif içicilik için güvenli bir seviye yok! Tütün dumanından tümüyle korunmuş ortamlar sigara içmeyenleri tütün dumanından korur iken, içenlerin bırakmasına yardımcı olur. Sadece tümüyle dumansız ortamlar etkili- hiç bir istisna olmamalı! %100 dumansız ortam ile ilgili kanunlar çok gündemde ve işyerlerine ekonomik açıdan anlamlı boyutta zarar vermediği bilimsel olarak kanıtlanmışhatta uzun vadede kar artıyor. Değerli bir iş güvenliği ölçütü
Offer: Bırakmak isteyenlere yardım sağlamak Nikotin bağımlılık yapar (ruhsal, fiziksel) Sağlık sistemi tütün bağımlılığını tedavi etmek konusunda birincil sorumluluk sahibidir Sigara bırakma hatlarının da etkili olduğu gösterilmiş Nicotine replacement therapy can double quit rates
Warn: Tütün mamüllerinin zararları konusunda eğitmek ve uyarmak Çoğu kişi tütüne bağlı sağlık etkilerinin tümünü bilmiyor; pasif içiciliğinin zararlarından ise habersiz Tütün karşıtı mesajlar, tütüne ait imajın değişmesini sağlayacaktır. Pack warnings are effective, especially if they have pictures covering half of pack More than half changed opinions 2/3 want to quit 3/4 approve of warnings Impact of pack warnings in Brazil
RESİMLİ UYARILAR
RESİMLİ UYARILAR TAYLAND BREZİLYA
Enforce: Tütün reklamları, promosyonları ve sponsorluğuna engeller getirmek Her yıl milyarlarda dolar tütün kullanımını desteklemek için harcanıyor Reklamlar satışlarındaki artış, beraberinde hastalık ve ölümleri de arttırıyor Yasaklar etkili ancak kapsamlı olmak koşulu ile: Medyada her tür reklam yasaklanmalı Tüm pazarlama/promosyon aktiviteleri yasaklanmalı Cezalar olmalı, tam uygulanmalı Comprehensive advertising bans amplify effects of other interventions 9 times faster reduction in consumption with ban than without after 10 yrs
1,5 SAATLİK BİR FORMULA 1 ARABA YARIŞI NDA, ÇOCUKLAR VE GENÇLER EN AZ 45 DAKİKA SİGARA REKLAMLARINA MARUZ KALMAKTADIRLAR.*(Sağlık İçin Sigara Alarmı, 1(2):45.)
Raise: Tütün vergilerini arttırmak Tütün kullanımını azaltmanın en etkili yolu vergileri arttırmak: Özellikle genç ve fakir kesimde içmeyi azaltıyor Vergilerdeki artış, enflasyon ile uyumlu artmalı ve kişilerin harcama/alım gücü arttıkça vergi de arttırılmalı Vergilerin artması genellikle yüksek kabul gören bir uygulamadır. Higher tobacco taxes reduce consumption Tax rates vs. consumption, South Africa
8 7,5 6,5 4,5 1,5 5 4 3 1,5-2 2,8
FİYAT VE VERGİLENDİRME Fiyat değişimi Gelişmekte olan Ülkeler Gelişmiş Ülkeler Tüketim değişimi
Tüketim ve vergi geliri ilișkisi, Türkiye, 2006 Tüketimdeki azalmanın vergi gelirine etkisi ne olur?
Ulusal Tütün Kontrol Programı 12 Aralık 2007
http://www.euro.who.int/turkey
12 Aralık Launch k 2007 of / National ANKARA Tobacco / WHOTUR Control Programme 12 December 2007 / ANKARA / WHOTUR
12 Aralık k 2007 / ANKARA Launch / WHOTUR of National Tobacco Control Programme 12 December 2007 / ANKARA / WHOTUR Struggling against tobacco is as important as struggling against terrorism
12 Aralık Launch k 2007 of / National ANKARA Tobacco / WHOTUR Control Programme 12 December 2007 / ANKARA / WHOTUR
12 Aralık Launch k 2007 of / National ANKARA Tobacco / WHOTUR Control Programme 12 December 2007 / ANKARA / WHOTUR
Negotiations of Comprehensive TC Law Grand National Assembly 27 2008 December Dünya Sağlık Örgütü, Ulusal 2007 Tütün Kontrol Programı (Bloomberg Girişimi)
WHO CO Letter to Parliamentary Commission on Health
WHO CO Letter to Parliamentary Commission on Health
Completed on 3 January 2008
TÜRKİYEDE TÜTÜN KULLANIMI (BİN TON) 120 Amerikan Sigaralarının İthalatı ve Satışı (1985) 100 91 95 96 101 109 114 112 112110 108 109 107 108 107 106 104 100 96 92 80 66 65 65 64 64 65 68 70 73 74 77 78 81 84 60 Türkiye de yabancı sigara fabrikalarının kurulması (1993) 4207 Sayılı Yasanın yürürlüğe girmesi (1996) 40 20 0 1980 Ilk sigara ile mücadele kanununun VETO edilmesi (1992) 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Kaynak: 2008 Dünya Tekel Sağlık ve TAPDK, Örgütü, Ulusal 2006 Tütün Verileri Kontrol Programı (Bloomberg Girişimi) Yeni Kanun (2008) 2007 2008 2009 2010 2015 2020
Philip Morris dökümanları 1994 bütçesi: Sabancı yı rahmetli Özal la iyi ilişkileri olduğu için tutmuştuk. Şimdi odaklanmış hükümet ilişkilerimiz Sabancı dan iyi
İrlanda kanun öncesi tartışmalar Havalandırma sistemleri Özgürlüklerin ihlali Toplumun gelenek ve yaşam biçimine aykırılık Ekonomik kayıplar Konukseverlik sektöründe iş gücü kayıpları
19 MAYIS 2008 19 Temmuz 2009 Türkiye Sigara Dumansız Olacak
Ülke İ lk m ev zu at S on m evz ua t S ağ l ı k kurum la rı E ğ itim k u ru m ları D evlet daireleri R estoranlar M eyhane ve barlar Kapalı iş yerleri ve ofisler Tiyatro ve sinemalar Türkiye 1996 2008 Yasak Yasak Yasak Y asak Y asak Yasak Yasak İrlanda 1990 2004 Yasak b Y asak Y asak Y asak Y asak Y asak Y asak Fransa 1991 2008 Yasak Yasak Yasak Y asak Y asak Yasak Yasak Finlandiya 1994 2007 Y asak Y asak Y asak Y asak Y asak Y asak Y asak Almanya 2002 2008 Yasak yasak yasak Y asak Y asak Yasak Yasak Norveç 1988 2004 Yasak Yasak Yasak Yasak e Y asak Y asak Y asak İtalya c 1975 2005 Yasak Yasak Yasak Yasak Yasak Yasak Yasak Malta c 1987 2005 Yasak Yasak Yasak Yasak Yasak Yasak Yasak İsv eç c 1994 2005 Yasak Yasak Yasak Yasak Yasak Yasak Yasak Birleş ik K rallı k 2007 Yasak Yasak Yasak Y asak Y asak Yasak Yasak Estonya 2001 2007 Yasak Yasak Yasak Y asak Y asak Yasak Yasak İsrail 1984 2001 Yasak Yasak Yasak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a Y asak K ı s ı tlam a Bosna Hersek 2005 Yasak Yasak Yasak Y asak K ıs ı tlam a Y asak Y asak M akedonya 1995 2003 Y asak Y asak Y asak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a Y asak Y asak Belçika 1991 2006 Yasak Yasak Yasak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a Y asak Y asak Bulgaristan 1974 2005 Yasak Yasak Yasak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a Y asak Y asak Yunanistan 1979 2002 Yasak Yasak Yasak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a Y asak Y asak Arnavutluk 2006 İsteğ e bağ l ı İsteğ e bağ l ı İsteğ e bağ l ı K ıs ı tla m a y o k K ıs ı tlam a yok İsteğ e bağ l ı İsteğ e bağ l ı M acaristan 1999 2001 Yasak Yasak Yasak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a Y asak Yasak a İzlanda 1984 1999 Yasak Yasak Yasak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a Y asak Y asak Slovakya 1997 2004 Y asak Y asak Y asak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a Y asak Y asak İspanya 1988 2006 Y asak Y asak Y asak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a Y asak Y asak Andorra 1991 2004 Yasak Yasak Yasak K ıs ı tlam a yok K ıs ı tlam a yok K ı s ı tlama yok Yasak Slovenya 1996 2002 Y asak Y asak Y asak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a Y asak K ı s ı tlam a Avusturya 1957 2005 Yasak Yasak Yasak İ steğ e bağ lı İ steğ e bağ lı Y asak Y asak H ollanda 1990 2004 Y asak Y asak Y asak İ steğ e bağ lı İ steğ e bağ lı Y asak Y asak Türkm enistan 2000 Yasak Yasak Yasak K ıs ı tla m a y o k K ıs ı tlam a yok Y asak Y asak Litvanya 1999 2007 Y asak Y asak Y asak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlam a Y asak Karadağ 1995 2005 Y asak Y asak Y asak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlam a K ı s ı tlam a Belarus 2003 Yasak Yasak Yasak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlama yok Kı s ı tlam a Azerbaycan 2002 Yasak Yasak Kı s ı tlam a K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlam a Y asak Erm enistan 2005 Yasak Yasak Kı s ı tlam a K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlam a K ı s ı tlam a Çek Cumhuriyeti 1989 Y asak Y asak Y asak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a Y asak Y asak Portekiz 1983 2008 Y asak Y asak İsteğ e bağ l ı İ steğ e bağ lı İ steğ e bağ lı İsteğ e bağ l ı Yasak Lüksem burg 1989 2005 Y asak Y asak K ı s ı tlam a y o k K ıs ı tla m a y o k K ıs ı tlam a yok K ı s ı tlama yok Yasak M oldova 2001 2003 Yasak Yasak Kı s ı tlam a K ıs ı tla m a y o k K ıs ı tlam a yok K ı s ı tlam a K ı s ı tlam a Letonya 1999 2006 Kı s ıtlama Yasak Kı s ı tlam a K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlam a K ı s ı tlam a H ı rvatistan 1999 Y asak Y asak K ı s ı tlam a K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlam a K ı s ı tlam a Danimarka 1995 2004 Kı s ıtlam a K ı s ıtlam a K ı s ı tlam a K ıs ı tla m a y o k K ıs ı tlam a yok K ı s ı tlam a K ı s ı tlam a Polonya 1995 1999 K ı s ıtlam a K ı s ıtlam a K ı s ı tlam a K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlam a K ı s ı tlam a Rom anya c 2002 Kı s ıtlam a K ı s ıtlam a K ı s ı tlam a K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlam a K ı s ı tlam a İsviçre 1993 K ı s ıtlam a K ı s ıtlam a K ı s ı tlam a K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlama Kı s ı tlam a Kazakistan 2002 Yasak Yasak Yasak K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlam a Y asak Gürcistan 2003 Kı s ıtlam a K ı s ıtlam a K ı s ı tlam a K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlam a K ı s ı tlam a U krayna 1998 2006 K ı s ıtlam a K ı s ıtlam a K ı s ı tlam a K ıs ı tla m a K ıs ı tlam a K ı s ı tlama Kı s ı tlam a Rusya 2001 Kı s ıtlam a K ı s ıtlam a K ı s ı tlam a K ıs ı tla m a y o k K ıs ı tlam a yok K ı s ı tlam a K ı s ı tlam a K ı rgı zistan Y asak K ı s ıtlam a K ı s ı tlam a K ıs ı tla m a y o k K ıs ı tlam a yok K ı s ı tlama yok Kı s ı tlama yok Özbekistan 2008 Dünya Sağlık Örgütü, Ulusal Kı s ıtlamtütün a Kontrol K ı s ıtlam aprogramı K ı s ı tlam (Bloomberg a y o k K ısgirişimi) ı tla m a y o k K ıs ı tlam a yok K ı s ı tlama yok Kı s ı tlam a Tacikistan Kı s ıtlam a yo k K ı s ıtlam a yo k K ı s ı tlam a y o k K ıs ı tla m a y o k K ıs ı tlam a yok K ı s ı tlama yok Kı s ı tlama yok
The International picture. Protection from Environmental Tobacco Smoke through legislation with comprehensive smoking bans (including those in restaurants and bars with smoking areas being completely prohibited) are now adopted: In fourteen countries - Ireland, Norway, New Zealand, Bhutan, Scotland, Uruguay, Lithuania, Iceland, Northern Ireland, Wales, Slovenia, Denmark, England and France; Fourteen US States and the District of Columbia; http://www.otc.ie/article.asp?article=243
Diğer Ülke Yasalarına Üstünlükleri Açık havada yapılan her türlü spor, kültür, sanat ve eğlence faaliyetlerinin yapıldığı yerler ile bunların seyir yerlerinde tütün ürünleri kullanılamaz. (Avustralya da plajlar) Televizyonda yayınlanan programlarda, filmlerde, dizilerde, müzik kliplerinde, reklam ve tanıtım filmlerinde tütün ürünleri kullanılamaz, görüntülerine yer verilemez. (Hindistan sinema filimleri) İlan ve reklam giderleri gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak gösterilemez.
1989-2006 ARASI YAPRAK TÜTÜN VE SİGARA ÜRETİMİ, SİGARA TÜKETİMİ 400000 350000 300000 250000 200000 Tüketim Tütün Üretimi Sigara Üretim 150000 100000 50000 0 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
18 YAŞ ve ÜZERİNDE TÜTÜN KULLANIMI ORANLARI (TÜRKİYE) % 60 50 40 30 20 10 0 1993 2004 2006 Kadın 13.5 19.45 16.6 Erkek 57.8 52.9 50.6 Toplam 33.6 33.79 33.4 Kadın Erkek Toplam Kaynaklar: 1993 Sağlık Bakanlığı Araştırması, 2004 Sağlık Bakanlığı Ulusal Hastalık Yükü Çalışması, 2006 Aile Araştırma Kurumu ve TÜİK Aile Yapısı Araştırması 79
80
81
www.havanikoru.org.tr
Bilmek Yetmez Uygulamamız Lazım. Niyetli Olmak Yetmez Yapmamız Lazım. Johann Wolfgang von Goethe (1749 1832) TEŞEKKÜR EDERİM ergudert@euro.who.int