Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid



Benzer belgeler
Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid

Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid

Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid

Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid

Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid

Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid

Examen HAVO. Turks. tijdvak 1 donderdag 28 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid

Examen VWO. Turks. tijdvak 1 donderdag 28 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. Turks. tijdvak 1 vrijdag 1 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid

Examen HAVO. Turks. tijdvak 1 dinsdag 29 mei uur. Bij dit examen horen een bijlage en een antwoordblad.

Examen HAVO. Turks 1,2. tijdvak 1 vrijdag 30 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Vrijdag 3 juni uur

Examen HAVO Turks. tijdvak 1 donderdag 16 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen VWO. Turks. tijdvak 1 dinsdag 29 mei uur. Bij dit examen horen een bijlage en een antwoordblad.

Examen VWO. Turks. tijdvak 1 vrijdag 29 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid

Examen HAVO. Turks. tijdvak 1 dinsdag 31 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Anlamak ve anlasılmak Hollandaca dilini bilmekle baslar

Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid

Examen HAVO. Turks 1,2. tijdvak 1 donderdag 24 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen VWO. Turks. Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Vrijdag 3 juni uur. Vragenboekje

Eindexamen havo Turks I

Examen VWO. Turks (nieuwe stijl)

Eindexamen vwo Turks 2013-I

Examen HAVO. Turks. tijdvak 1 vrijdag 29 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Eindexamen Turks havo 2005-I

Eindexamen Turks havo 2002-I

Examen HAVO. Turks. tijdvak 1 donderdag 20 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Turks vwo 2017-I. Tekst 1 Erguvan Mevsimi. Tekst 2 Kahvenin Öyküsü

Eindexamen havo Turks 2014-I

Eindexamen Turks vwo I

Eindexamen Turks vwo I

Examen VWO. Turks. tijdvak 1 vrijdag 1 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Vrijdag 16 mei uur

Examen HAVO. Turks. woensdag 24 mei uur. Bij dit examen horen een bijlage en een antwoordblad. Beantwoord alle vragen op het antwoordblad.

Eindexamen Turks havo 2007-I

Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Vrijdag 20 juni uur

Examen HAVO. Turks. tijdvak 1 vrijdag 27 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen VWO. Turks. tijdvak 1 woensdag 24 mei uur. Bij dit examen horen een bijlage en een antwoordblad.

Eindexamen Turks vwo 2005-I

Eindexamen Turks havo 2002-II

Examen VWO. Turks (nieuwe stijl)

Eindexamen Turks vwo 2007-I

Eindexamen vwo Turks I

Examen VWO. Turks. tijdvak 1 dinsdag 27 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. Turks 1,2

Examen VWO. Turks. tijdvak 1 vrijdag 30 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Turks vwo 2016-I. Tekst 1 Antik Çağ Mozaiklerinde Matematik. Tekst 2 Yerin Altında 8 Bin Asker

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 18 mei uur

Examen HAVO. Turks. tijdvak 1 dinsdag 27 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Vraag Antwoord Scores. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend.

Turks havo 2017-I. Tekst 1 Bir Yanımız Nazar, Bir Yanımız Boncuk. Tekst 2 Güzellik Algısında Son Durum

Solliciteren Referentie

Immigratie Documenten

Eindexamen Turks vwo 2003-I

Eindexamen Turks vwo 2004-I

Eindexamen Turks havo I

Examen HAVO. Turks 1,2 (nieuwe stijl)

Examen HAVO. Turks 1,2 (nieuwe stijl)

Examen HAVO. Turks 1,2

Toelichting bij de weigering van een behandelend arts om een geneeskundige verklaring af te geven.

Examen VWO. Turks Turks. tijdvak 1 dinsdag 31 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 19 mei uur

Examen HAVO. Turks. Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs. Tijdvak 1 Dinsdag 30 mei uur. Vragenboekje

Eindexamen Turks vwo I

Examen VMBO-BB Turks CSE BB. tijdvak 1 woensdag 30 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus.

Turks havo 2015-I. Tekst 1 Sinema. Tekst 2 Kapı Kapı İstanbul. Tekst 3 Dalış Merkezleri

Onthaalbureau Inburgering Antwerpen. Anvers yeni gelenleri karşιlama bür

Eindexamen Turks vwo 2003-II

Toelichting bij de weigering van een behandelend arts om een geneeskundige verklaring af te geven.

İş E-Posta. E-Posta - Giriş. Son derece resmi, alıcının ismi yerine kullanılabilecek bir ünvanı var ise. Resmi, erkek alıcı, bilinmeyen isim

Eindexamen Turks havo 2006-I

Beweging en plezier bijna elke zondag of zaterdag. Chiro is een Nederlandstalige jeugdbeweging waar sport, spel en plezier centraal staan!

Eindexamen Turks vwo 2006-I

Website beoordeling halis.org

Eindexamen Turks havo 2001-I

Başvuru Referans Mektubu

Het basisexamen inburgering in het buitenland. Yurtdışında yapılması gereken temel uyum sınavı

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus.

Examen VMBO-KB. Turks CSE KB. tijdvak 1 vrijdag 23 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Turks KB. Examenbundel

Turks BB. Examenbundel

Turks KB. Examenbundel

k ga naar school Okula gidiyorum

Examen VMBO-BB. Turks CSE BB. tijdvak 1 vrijdag 29 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Seyahat Genel. Genel - Olmazsa olmazlar. Genel - Muhabbet. Yardım isteme. Birinin İngilizce konuşup konuşmadığını sormak

Seyahat Genel. Genel - Olmazsa olmazlar. Genel - Muhabbet. Yardım isteme. Birinin İngilizce konuşup konuşmadığını sormak

Examen VMBO-BB. Turks CSE BB. tijdvak 1 vrijdag 23 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Reizen Algemeen. Algemeen - Belangrijkste benodigdheden. Algemeen - Conversatie. Om hulp vragen. Vragen of iemand Engels spreekt

Examen VWO. Turks (nieuwe stijl)

Gıda emniyeti konusunda tavsiyeler

Examenopgaven VMBO-GL en TL 2003

Jeugdbescherming) görüflmenizin özel bir nedeni vard r. Belki çocu unuz gözetim veya vesayet alt na verilmifltir.

Examen VMBO-KB Turks CSE KB. tijdvak 1 woensdag 30 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Anamnese Meertalige Kinderen

bab.la Cümle Kalıpları: Kişisel Dilekler Hollandaca-Türkçe

Examen VMBO-GL en TL. Turks CSE GL en TL. tijdvak 1 vrijdag 23 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Transkript:

Staatsexamen HAVO 2016 Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid Tijdvak 1 Dinsdag 24 mei 09.00 11.30 uur College-examen schriftelijk Opgavenboekje HF-1008-w-16-1-o 1 / 11

Havo Turkse taal elementair College-examen lees- en schrijfvaardigheid Bijgaande examenopgave bestaat uit: een schrijfopdracht een opdracht leesvaardigheid Bij de beoordeling wordt erop gelet of de opdracht taalkundig en formeel correct is uitgewerkt, of de uitwerking een goedlopend geheel is en of u zich aan de opdracht gehouden hebt. Veel succes! Aanwijzingen schrijfvaardigheid 1. Maak uw brief eventueel eerst in klad. 2. Let goed op de briefconventies zoals datering, aanhef, verdeling van de inhoud in alinea s, slotzin en een correcte afsluiting. 3. Verwerk alle gegevens in de volgorde zoals in de opdracht staat vermeld. 4. Probeer een goede pagina-indeling te realiseren. 5. Sla na elke alinea een regel over. 6. Gebruik minimaal 120 woorden. Adressering, datering, aanhef en naam tellen niet mee voor het aantal woorden. Bij te weinig woorden volgt aftrek! 7. Vermeld het aantal gebruikte woorden in de rechterbovenhoek. 8. Het gebruik van een woordenboek is toegestaan. 2 / 11

Schrijfvaardigheid Situatie In het kader van een uitwisselingsproject heeft u gedurende twee weken bij een gastgezin gelogeerd en een cursus Turks gevolgd in Istanbul. De zusterschool in Istanbul vraagt een verslag (van uw ervaringen) over de cursus en over uw verblijf. Verzin zelf een naam, adres e.d. van de zusterschool en schrijf uw verslag aan de hand van de volgende opdracht. Opdracht 1. Vertel waarom u de cursus wilde volgen. 2. Zeg wat u van de cursus vond (niveau, docent, groep cursisten, lestijden, sfeer, e.d.). 3. U logeerde bij een gastgezin. Vertel hoe u dat heeft ervaren. 4. Vertel wat u allemaal heeft gedaan tijdens uw vrije tijd in Istanbul. 5. Zeg wat u nog graag verbeterd zou zien aan de cursus (bijv. niveau, indeling, de duur van de cursus, vrije tijd, sfeer, e.d.). 6. Geef minstens twee adviezen aan leerlingen die dezelfde cursus willen volgen en sluit uw verslag op passende wijze af. 3 / 11

Leesvaardigheid Dit examen bestaat uit: 4 teksten met 19 vragen. Beoordeling. Voor deze toets zijn maximaal 20 punten te behalen. Let op! Open vragen mag u in het Turks of in het Nederlands beantwoorden. 4 / 11

Tekst 1 Bayramlar Sosyal İlişkilerin Aynası ''Doğası gereği insan, sosyal bir varlıktır ve bazı zamanlar vardır ki; insan ilişkilerine, sosyalliğe ve kişiler arası iletişime çok olumlu katkı sağlarlar. Bu zamanların başında ise bayramlar gelir'' diyen İletişim Uzmanı Pınar Pişirgen bayramların insanlar arası iletişimi güçlendirici bir sihrinin olduğunu ve bu günlerin olumlu etkilerini açıkladı. 1 Bayramlar, sadece mahallenizi, evinizi rengarenk süsleyip eşle, dostla bayramlaştığınız günler değil, sosyal ilişkiler oluşturma ve sürekli iletişim kurma zamanlarıdır. Öyle sihirli ve olumlu enerjilerle dolu günlerdir ki; bulunduğunuz mahallede, sokakta ve şehirde hiç tanımadığınız bireylerle dahi iletişim kurmanızı sağlar. Bu ve benzeri durumlar, insanın doğasını ve ruhunu güçlendiren, yaşama sevinci katan ve tebessüme yol açıp olumlu enerjilerle dolmanızı sağlayan önemli anlardır. 2 Çekirdek ailenizde, eşler arasında, yakın akrabalar arasında, aile içinde, oturduğunuz mahallede, sitede, iş yerinizde, çalışma arkadaşlarınız arasında, komşularınızla ve dış dünya ile ilişkilerinizin ne boyutta olduğunu öğrenmenin en güzel yoludur bayramlar. Bayramlarda dostlarınızın size bayram mesajı göndermeleri ya da telefon etmeleri, sizi düşündüklerini gösterir ama sizi ziyaret etmeleri, ilişkilerinizin boyutunu anlamanın ve anlatmanın en güzel yoludur. 3 Manevi yönden dolu dolu geçen bu özel günlerde sürekli tokalaşma, hal hatır sorma, bayramlaşma ve iyi dileklerde bulunma durumları, siz hiç farkında olmadan sizi ve bulunduğunuz çevreyi bir anda mutlu eder, samimiyeti artırır, keyif verir ve kendinize ve çevrenize güven duymanızı sağlar. İşte bu durumu sağlayan tek şey, olumlu iletişim kurma halidir. 4 En başta aile olmak üzere bulunduğumuz tüm sosyal kurumlarımızın güçlenmesi, kalitesinin artması ve doğru iletişim kurmanın meyvelerinin toplanması da güçlü sosyal bağlar oluşturmaktan geçiyor. Sosyal bağlarınızı sadece manevi yönden son derece dolu olan bayramlarda değil, her gün; gerek evinizde, iş yerinizde, gerekse gün içinde bulunduğunuz yerlerde insanlarla pozitif ilişkiler kurarak güçlendirebilirsiniz. Bu şekilde olumlu enerjilerin dışa çıkmasına izin verebilirseniz, her gününüzü bayram havasında geçirebilirsiniz. Çünkü bu bir adım öteye giden sosyalliğiniz size, olumlu bir bilançoyla dönecektir. 5 Sosyal ilişkilerinizi gözden geçirmek, kendinizi ve iletişiminizi sınamak, eksikliklerinizi tespit etmek ve gelecek zamanlarda insanlarla olan iletişimizi güçlendirmek için bayram zamanını iyi değerlendirmenizi tavsiye ederim. Çünkü bu açıdan bayramlar biçilmiş kaftan niteliğinde zamanlardır. Her yeni gün hayata pozitif bakabileceğiniz ve olumlu enerjilerle ruhunuzu güçlendireceğiniz bir şekilde uyanın. Bu, doğru kararlar alabilmeniz için de sizi motive edecektir. İletişim Uzmanı Pınar Pişirgen 2015 5 / 11

1p 1 1p 2 1p 3 2p 4 Hoe ervaart men de magische effecten van feestdagen in de wijk waar hij/zij woont? A Birbirini tanımayan insanlar birbirine selam verir. B Birbirini tanıyan insanlar birbiriyle bayramlaşır. C Mahalle rengarenk süslenir. D Mahallede eğlenceler düzenlenir. Op welke manier laten de feestdagen zien in hoeverre de relaties tussen vrienden, familieleden en collega s goed zijn? A dostlarınızın sizi davet etmesiyle B dostlarınızın size mesaj yollamasıyla C dostlarınızın size telefon etmesiyle D dostlarınızın sizi ziyaret etmesiyle Er zijn vier positieve effecten van het elkaar feliciteren en elkaar goede wensen geven. Schrijf drie van deze effecten op uw antwoordblad. U moet in het Turks antwoorden. Welke van de onderstaande beweringen zijn juist of onjuist volgens de tekst? 1 Sosyal bağlarınızı pozitif ilişkiler kurarak güçlendirebiliriz. 2 Pozitif düşünce insan sağlığını artırır. 3 Bayramlar eksikliklerinizi görmeniz için iyi bir fırsattır. 4 Bayramlarda büyüklerimizi ziyaret etmeyi ihmal etmemeliyiz. 5 Pozitif bakış açısı doğru kararlar almamızı teşvik eder. 1p 5 Wat betekent het onderstreepte woord biçilmiş kaftan in alinea 5? A Dominant B Geschikt C Interessant D Waardevol Tekst 2 Karadeniz'in 'Balıklı Göl'ü Rize deki Balıklı Göl ve çevresi, farklı büyüklükteki gölleri, yürüyüş parkuru, yeşili ve rengarenk çiçekleriyle keşfedilmeyi bekliyor. Rize nin Ambarlı Yaylası'nda bulunan ve bugüne kadar turizmde ön plana çıkmayan Balıklı Göl ve çevresi, farklı büyüklükteki gölleri, yürüyüş parkuru ve rengarenk çiçekleriyle son yıllarda doğa ve fotoğraf tutkunlarının ilgisini çekmeye başladı. Çamlıhemşin ilçesinde yer alan Balıklı Göl ve çevresi, son yıllarda buraya ilgi göstermeye başlayan sınırlı sayıda doğasever ve fotoğraf tutkunu tarafından Yedigöller olarak da biliniyor. Türkiye nin farklı bölgelerinde Yedigöller bulunurken, Karadeniz in doğusunda zorlu bir yolculuğun ardından ulaşılan 2800 metre rakımdaki Yedigöller, adeta saklı bir cennet özelliği taşıyor. 6 / 11

Genellikle turistler, Ardeşen ya da Çayeli nden geçerek Marbudan Yaylası nı geçtikten sonra Balıklı Göl e ulaşabileceklerini düşünürler. Oysa Ambarlı Balıklı Göl e ulaşmak için Fırtına Vadisi ndeki ormanın içinden stabilize yol takip edilerek Gito Yaylası'na, oradan da sırt hattını takip ederek Ambarlı Yaylası na ulaşılması gerekiyor. Ambarlı Yaylası'na kadar araçla ulaşım sağlanırken, yayladan itibaren yaklaşık 3,5 kilometrelik bir yürüyüş sonunda Balıklı Göl e ulaşılıyor. Photosensia fotoğraf topluluğu kurucularından fotoğrafçı Samet Güler, AA muhabirine yaptığı açıklamalarda, Doğu Karadeniz turu kapsamında Rize ye geldiklerini, Kaçkar Dağları'ndaki çok az bilinen ve keşfedilmeyi bekleyen Ambarlı Balıklı Göl ü turlarına dahil ettiklerini söyledi. Ambarlı Balıklı Göl ün son yıllarda Yedigöller olarak da bilindiğini belirten Güler, "Türkiye de birçok bölgede Yedigöller var. Bolu da, İspir de, Kapadokya da, Aladağlar da, Rize de de Yedigöller var. Gelenler, gölleri gördükten sonra burayı 'Yedigöller' olarak ifade etmeye başlamış. Buradaki Yedigöller in farkı ise rakımın biraz daha yüksek olması. Doğası, çiçekleri diğerlerine göre biraz daha zengin" dedi. Diğer yerlerde rakım genellikle daha düşük ve çiçek çeşitleri daha az. "5-10 dakikada bir hava koşulları değişiyor" Balıklı Göl'de rakımın 2800 metreye ulaştığını kaydeden Güler, şunları ifade etti: "Rakımın yüksek olması nedeniyle çıkış biraz zorlu ama Türkiye nin keşfedilmemiş yerlerinden bir tanesi. Buraya saklı cennet de diyebiliriz. Özel araçla Çamlıhemşin den yaklaşık 2,5-3 saatte Ambarlı Yaylası'na ulaştık. Ambarlı Yaylası'ndan da patika yolları takip ederek yaklaşık 3 saatte Balıklı Göl'e geldik. Gidişte zor olanı, dönüşte ise kolay rotayı kullandık. Bugün hava inanılmaz bir değişim içindeydi. 5-10 dakikada bir hava koşulları değişti. Bölgede bulutların çok olmasına rağmen çok güzel çiçekler var." Güler, Ambarlı Balıklı Göl'ün Türkiye de görülmesi gereken yerlerden bir tanesi olduğuna işaret ederek, "Buraya fazla rağbet olmayışının sebebi, parkurunun biraz zorlu olması. Fakat çıkanlar Yedigöller i gördükten sonra çok memnun ayrılıyorlar. Özellikle dağ yürüyüşü yapanların, ressamların ve doğaseverlerin yoğun ilgi gösterdiği zaten bilinen bir gerçek. Ancak geçtiğimiz yaz, fotoğrafçıların da burayı keşfedip sık sık gelmeye başladığı tespit edildi" diye konuştu. 1p 6 1p 7 1p 8 Er zijn drie redenen waardoor Balıklı Göl de aandacht van natuurliefhebbers heeft getrokken. Schrijf deze drie redenen op uw antwoordblad. Wat is de juiste route om Balıklı Göl te bereiken? A Ardeşen - Çayeli - Marbudan Yaylası B Çayeli - Fırtına Vadisi - Marbudan Yaylası C Fırtına Vadisi - Gito Yaylası - Ambarlı Yaylası D Marbudan Yaylası - Ambarlı Yaylası - Gito Yaylası Naast Rize bestaat nog Yedigöller in vier andere plaatsen van Turkije. Schrijf drie van deze plaatsen op uw antwoordblad. 7 / 11

1p 9 Op welke manier is de Yedigöller in Rize anders dan de Yedigöller in andere plaatsen? A Rize deki Yedigöller de daha çok tarihi yerler var. B Rize deki Yedigöller de daha çok turistik tesisler var. C Rize deki Yedigöller in rakımı düşük ve çiçekleri az. D Rize deki Yedigöller in rakımı yüksek ve çiçekleri fazla. 1p 10 Welke doelgroep heeft afgelopen zomer Balıklı Göl ontdekt? A dağ yürüyüşü severler B doğaseverler C fotoğrafçılar D ressamlar Tekst 3 İkizler Hakkında Bir Çift Söz ABD'de her yaz ağustos ayının ilk hafta sonunda binlerce ikiz, Cleveland'ın güneydoğusunda, adını yaklaşık iki yüzyıl önce yaşamış tek yumurta ikizi erkek kardeşlerden alan Twinsburg (Ohio) adlı küçük kasabada toplanır. Bu toplantılarda, akla ilk geldiği gibi, sunumlar, söyleşiler, röportajlar, seminerler, sergiler ya da workshoplar yer almaz. İkizler, piknikler, yetenek gösterileri ve benzerlik yarışmalarıyla dolu üç günlük bir maraton olan ve dünyadaki en büyük ikiz toplantılarından birine dönüşen İkizler Günü Festivali'ne çifter çifter akın eder. Fentonlu (Michigan), Dave ve Don Wolf da, yıllardır festivale gelenler arasında. Festivale katılan, çoğu ikiz gibi olanlar da birbirleriyle zaman geçirmekten keyif alıyor. Hatta son 18 yıldır birbirinin aynı, sakalları göğüslerine kadar inen 53 yaşındaki bu kamyoncular, yaklaşık beş milyon kilometreyi birlikte kat etmiş; Amerika'nın bir ucundan diğer ucuna bebek bezinden konserve çorbaya kadar çeşit çeşit ürün naklediyorlar. Biri dizel motorlu Freightliner tırlarında direksiyon sallarken, diğeri arka koltukta uyukluyor. İkisi de uydu radyolarında country tarzı müzik kanallarını dinliyor, merkezi hükümet karşısında aynı aşırı muhafazakâr eleştirileri getiriyor ve bu eleştirilerle ilgili gazeteler veya dergiler okuyorlar. Ayrıca yoldayken sucuk, elma ve cheddar peyniriyle besleniyor. Çalışmadıkları günlerde birlikte ava veya balık tutmaya gidiyorlar. İkisine de uyan bir yaşam tarzı bu. Don, "Bu, ikizlere özgü bir şey olsa gerek" diyor. İki kardeş, festivalde bu öğleden sonra, Federal Soruşturma Bürosu (FBI), Notre Dame ve Batı Virginia üniversiteleri tarafından finanse edilen bir araştırma çadırına uğramış. Çadırın içinde teknisyenler, en son yüz tanıma yazılımının ikizleri ayırt edip edemeyeceğini görmek için yüksek çözünürlüklü fotoğraf makineleriyle ikizlerin fotoğraflarını çekiyor, parmak izlerini alıyor ve irislerini tarıyor. Notre Dame Üniversitesi bilgisayar bilimcilerinden Patrick Flynn, "Tek yumurta ikizleri bize aynı görünse de, dijital görüntüleme sistemiyle çiller, derideki gözenekler veya kaş kıvrımları gibi çok küçük farklılıklar saptanabilir" diyor. Ama şimdilik, şirketlerce 8 / 11

geliştirilen en ileri sistemlerin bile gerek ikizleri, gerekse diğer insanları görüntülerken, ışığa veya yüz ifadesinin değişmesi gibi sorunlara bağlı olarak yanıltılabildiğini de ekliyor. Wolf kardeşlerin sakalları yüzlerinin yarısını kapladığı için iş daha da zorlaşıyor. Bu da onların hoşuna gidiyor gibi. "Fotoğrafım çekildikten sonra," diyor Dave, "Adamlardan birine 'Buradan çıkıp bir suç işlesem, sonra eve gidip sakalımı kessem, benim yaptığımı anlayabilirler mi?' diye sordum. Bana şöyle bir baktı ve 'Büyük olasılıkla anlayamayız. Ama bunu yapmayın sakın' dedi." Doğa ve Çevre Tek yumurta ikizleri, döllenmiş tek bir yumurtanın ikiye bölünmesiyle oluşuyor ve bu nedenle de neredeyse aynı genetik kodu paylaşıyor. Aralarındaki herhangi bir farksa -örneğin ikizlerden birinin daha genç görünümlü bir cilde sahip olması- güneşe daha az maruz kalmak gibi çevresel unsurların bir sonucu olmalı. Öte yandan araştırmacılar, tek yumurta ikizlerinin deneyimlerini, ayrı yumurtalardan gelen ve ortalama olarak DNA'larının yarısını paylaşan çift yumurta ikizlerinin deneyimleriyle karşılaştırarak genlerin yaşamlarımızı ne kadar etkilediğini belirleyebiliyor. Örneğin, tek yumurta ikizleri bir hastalık konusunda birbirlerine çift yumurta ikizlerinden daha benzer eğilim gösteriyorsa, bu durumda bu hastalık eğilimi en azından kısmen kalıtsallık içeriyor. Çevrenin etkisini belirlemek için tek yumurta ikizleri arasındaki farkları incelemek, kalıtımın rolünü ölçmek içinse tek yumurta ikizlerini çift yumurta ikizleriyle karşılaştırmak. Bu iki yaklaşım doğayla çevrenin etkileşimli olarak kişiliğimizi, davranışlarımızı ve hastalıklara eğilimimizi nasıl belirlediğini anlama konusunda çok önemli bir yere sahip. Bununla birlikte, son dönemlerde gerçekleştirilen ikiz araştırmaları, bilim insanlarının radikal ve neredeyse tüm inanışlara ters düşen yeni bir sonuca varmalarına yardımcı oldu. Buna göre, doğa ve çevre, etkili olan yegâne temel güç olmayabilir. Epigenetik adı verilen yeni bir alana göre üçüncü bir etken söz konusu. Ve bu, bazı durumlarda çevreyle genlerimiz arasında köprü görevi üstlenen, bazen de tek başına bizi şekillendiren bir etken. 1p 11 Wat voor activiteiten vinden plaats op het Tweelingenfestival? A doğa yürüyüşleri - şarkı yarışmaları - karikatür çizimi B sergi - seminer - workshop C söyleşi - röportaj - sunum D piknik - yetenek gösterileri - benzerlik yarışmaları 1p 12 Wat doet de tweeling Dave en Don als zij niet aan het werk zijn? A Ava gidiyorlar ya da balık tutuyorlar. B Country tarzı müzik dinliyorlar. C Kamyonlarıyla seyahat ediyorlar. D Politik gazeteler veya dergiler okuyorlar. 9 / 11

1p 13 Hoewel eeneiige tweelingen er hetzelfde uitzien, kunnen er door digitale beeld systemen drie verschillen geconstateerd worden. Schrijf deze drie verschillen op uw antwoordblad. U moet in het Turks antwoorden. 1p 14 Waarom is het moeilijk om de verschillen van de broers Wolf (Dave en Don) te observeren? A Çünkü ikisinin de saçları aynı uzunlukta. B Çünkü ikisinin de sakalları aynı uzunlukta. C Çünkü ikisinin de saçları yüzlerini kaplıyor. D Çünkü ikisinin de sakalları yüzlerini kaplıyor. 1p 15 Welke van de onderstaande beweringen zijn juist of onjuist? 1 Tek yumurta ikizleri döllenmiş iki yumurtanın ikiye bölünmesiyle oluşur. 2 Tek yumurta ikizlerinin genetik kodları hemen hemen aynıdır. 3 Tek yumurta ikizlerinin arasında çevresel unsurların etkisi yoktur. 4 Doğa ve çevre etkili olan tek güçtür. Tekst 4 Yapay Zekâ İnsan Zekâsını Geçebilir mi? Muhammed Murat Tutar Geçtiğimiz ay yapay zekâ ülkemizdeki birçok insana Merhaba dedi. Apple şirketinin akıllı telefonu için sunduğu güncellemenin ardından Siri adlı sanal asistan Türkçe konuşmaya başladı. Siri nin söylenenleri algılaması ve verdiği cevaplar birçok kişiyi şaşırttı. Ne de olsa yapay zekâ ilk kez bu kadar bize yakın oluyor. Yapay zekânın amacı, insanların sahip olmadığı yeteneklere sahip olan ürünler çıkarmak yerine, insanların hayatını kolaylaştırmak. Diğer bir deyişle, kendi kendine öğrenebilme yeteneği olan ürünler çıkarmak. Elbette bu aşamada akla ilk robotlar geliyor. Özellikle filmler aracılığıyla ün kazanan robotlar şimdiden ufak işleri görmek için evlere girmeye başladı bile. Ufak bir temizlik robotundan Mars keşif aracı Curiosity ye kadar geniş bir yelpazede akıllı robotların üretimi ve geliştirilmesi için projeler geliştiriliyor. Sanal asistanlar da cabası. Peki, gün gelir de yapay zekâ önü alınmayacak seviyede büyürse? Üretilen robotlar, sanal asistanlar, yapay zekâ yazılımları üst seviyeye ulaşıp insanlara itaat etmezlerse ne olacak? Bu konu araştırmacıların yapay zekâya dair en büyük, belki de tek endişesi. Donanımların performansı yükseldikçe, daha güçlü işlemciler üretildikçe yapay zekânın kat be kat büyüyeceği kesin. 17 18 Nisan tarihlerinde gerçekleştirilen Sorumlu Sosyal Medya Seferberliği projesi kapsamında Adana Çalıştayı nda Beyin Fırtınası yaparken katılımcılardan bu konuyla alakalı bir soru geldi. Yapay zekâ insanların zekâsını geçebilir mi? Neyse ki endişe edecek ciddi bir durum yok. Bilgisayar Mühendisi Yrd. Doç. Dr. Şadi Evren Şeker, soruya cevaben yapay zekânın insan zekâsını geçemeyeceğini 10 / 11

belirterek herkesi rahatlattı. Bu durumun olası en büyük nedeni Asimov Yasaları denilen ve 1950 yılında ortaya konulan maddeler: - Bir robot bir insana zarar veremez veya zarar görmesine neden olamaz. - Bir robot, birinci kurala aykırı olmadığı müddetçe insanların dediklerini yapar. - İlk iki kurala aykırı olmadığı sürece bir robot kendi varlığını korur. Bu yasalara göre yapay zekânın önüne belirli bir sınır koyulmuş oluyor. Bir robotun, yani yapay zekâ ürününün insandan öteye geçmesine engel olunuyor. Bir başka büyük problem de yine Alan Turing tarafından ispatlanan Halting Problemi. Bu ispat, bilgisayarların her şeyi yapamayacağını, tüm program girdileri için çözüm üretecek bir algoritmanın olamayacağını ispatlıyor. En önemlisi de duygular. Yapay zekânın insan zekâsını aşabilmesi için duyguları olması gerekiyor. Zira zekâ saf matematik demek değil. İnsan mantık ve duygularıyla hareket eder, karar verir. Bazı durumlarda içgüdülerimizden yola çıkarak başarıya ulaşmamız yapay zekânın yanından geçemeyeceği bir durum. Daha insan beyninin çok az bir kısmı anlaşılabilmişken, hatta sindirim sistemimiz boyunca uzanan ikinci bir otonom sinir sisteminin daha yeni yeni keşfedildiği 21 inci yüzyılda yapay zekânın bizlerden öteye geçmesi pek mümkün görünmüyor. Robotlar ilerde belki çok iyi matematik çözebilir, çok hızlı ve atletik olabilirler ama bir annenin yavrusuna merhametle gösterdiği ilgiyi asla gösteremez. Dolayısıyla korkacak bir durum yok, Siri yle rahatça konuşabilirsiniz. 1p 16 Wat is het doel van kunstmatige intelligentie? A insanların sahip olmadığı yeteneklere sahip olan ürünler çıkarmak B kendi kendine öğrenme yeteneğine sahip olan ürünler çıkarmak C sorun çözebilen ürünler çıkarmak D proje geliştiren ürünler çıkarmak 1p 17 Wat is de grootste angst van onderzoekers bij kunstmatige intelligentie? A çıkarılan bir önceki üründen daha iyisinin üretilememesi B insanların işini yapan robotların insanları tembelleştirmesi C sosyal ve duygusal ilişkilerin azalıp tükenmesi D yapay zekanın kontrol altına alınamaz haline gelmesi 1p 18 Welke wet garandeert dat kunstmatige intelligentie de menselijke intelligentie niet kan overwinnen? Schrijf het antwoord op uw antwoordblad. 1p 19 Wat heeft kunstmatige intelligentie nodig om menselijke intelligentie te overwinnen? A Duygularının olması gerek. B Duyu organlarının olması gerek. C Fiziksel güçlerinin olması gerek. D Sağduyularının olması gerek. 11 / 11 einde