DÖNEM : 22 CİLT : 41 YASAMA YILI: 2 T. B. M. M. TUTANAK DERGİSİ 53 üncü Birleşim 17 Şubat 2004 Sah İÇİNDEKİLER Sayfa I. - GEÇEN TUTANAK ÖZETİ 85 II. - GELEN KÂĞITLAR 87 III. - BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI 91, 101 A) GÜNDEMDIŞI KONUŞMALAR 91:97 1.- Gümüşhane Milletvekili Temel Yılmaz'ın, Gümüşhane'nin düşman işgalinden kurtarılışının 86 ncı yıldönümüne ilişkin gündemdışı konuşması 91:92 2.- Erzurum Milletvekili İbrahim Özdoğan'ın, Ilıca, Hasankale ve Köprüköy Deliçermik termal kaynak sularının yararlan ile ekonomik anlamda daha çok yararlanabilmek için yapılması gerekenlere ilişkin gündemdışı konuşması 92:95 3.- Balıkesir Milletvekili Sedat Pekel'in, inşaat sektörünün sorunlarına, teknik denetimin önemine ve alınması gereken önlemlere ilişkin gündemdışı konuşması 95:97 B) GENSORU, GENEL GÖRÜŞME, MECLİS SORUŞTURMASI VE MECLİS ARAŞTIRMASI ÖNERGELERİ 97:100 1.- Ankara Milletvekili Yakup Kepenek ve 22 milletvekilinin, ABD ile ekonomik ilişkiler alanındaki bazı konular hakkında genel görüşme açılmasına ilişkin önergesi (8/8) 9799
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 Savfa 2.- İstanbul Milletvekili Birgen Keleş ve 22 milletvekilinin, TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesi konusunda genel görüşme açılmasına ilişkin önergesi (8/9) 99:100 C) TEZKERELER VE ÖNERGELER 101:107 1.- Balıkesir Milletvekili Ali Kemal Deveciler'in, Balıkesir İlinde Altınoluk Adı ile Bir İlçe Kurulması Hakkında Kanun Teklifinin (2/64) doğrudan gündeme alınmasına ilişkin önergesi (4/144) 101:104 2.- Kars Milletvekili Selami Yiğifin, 4876 Sayılı TC. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatifleri Tarafından Üreticilere Kullandırılan ve Sorunlu Hale Gelen Tarımsal Kredilerin Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin (2/191) doğrudan gündeme alınmasına ilişkin önergesi (4/145) 104:107 IV.- ÖNERİLER 101 A) DANIŞMA KURULU ÖNERİLERİ 101 1.- Kıbrıs konusuyla ilgili (8/7) esas numaralı genel görüşme önergesinin öngörüşmesinin yapılmasına, sözlü sorular ve diğer denetim konularının görüşülmemesine ilişkin Danışma Kurulu önerisi 101 V.- GENSORU, GENEL GÖRÜŞME, MECLİS SORUŞTUR MASI VE MECLİS ARAŞTIRMASI 107 A) ÖNGÖRÜŞMELER 107:137 1.- Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına Grup Başkanvekilleri İzmir Milletvekili K. Kemal Anadol ve İstanbul Milletvekili Ali Topuz'un, Kıbrıs konusunda genel görüşme açılmasına ilişkin önergesi (8/7) 107:137 VI.- SORULAR VE CEVAPLAR 138 A) YAZILI SORULAR VE CEVAPLARI 138:267 1.- Ardahan Milletvekili Ensar Öğüt'ün, 2004 malî yılı bütçe hedeflerine ilişkin sorusu ve Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın cevabı (7/1731) 138:140 2.- Trabzon Milletvekili Cevdet Erdöl'ün, yakalanan Hizbullah terör örgütü mensuplarının öğrenim durumlarına ilişkin sorusu ve Adalet Bakanı Cemil Çiçek'in cevabı (7/1737) 141:142 3.- Trabzon Milletvekili Cevdet Erdöl'ün, PKK/KADEK terör örgütü mensuplarının öğrenim düzeylerine ilişkin sorusu ve Adalet Bakanı Cemil Çiçek'in cevabı (7/1739) 143:144 4.- İğdır Milletvekili Yücel Artantaş'ın, Türkiye aleyhindeki bir filme, İstanbul'daki abide eserler için ayrılan kaynağa ve Ankara Devlet Halk Dansları Topluluğundaki iki dansçının atamasına ilişkin sorusu ve Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu'nun cevabı (7/1763) 144:147 5.- İstanbul Milletvekili Emin Şirin'in, maden işletmeciliğindeki devlet hakkına ilişkin Başbakandan sorusu ve Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı Mehmet Hilmi Güler'in cevabı (7/1775) 148:150-82-
T.B.M.M. B:53 17. 2. 2004 O: 1 6.- Samsun Milletvekili İlyas Sezai Önder'in, Bafra Müzesi Projesine ilişkin sorusu ve Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu'nun cevabı (7/1776) 7.- Adana Milletvekili Atilla Başoğlu'nun, komşu ülkelere vize uygulamasının kaldırılıp kaldırılmayacağına ilişkin sorusu ve Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah GüTün cevabı (7/1777) 8.- Adıyaman Milletvekili Mahmut Göksu'nun, İmar Bankasına ilişkin sorusu ve Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener'in cevabı (7/1809) 9.- Kırşehir Milletvekili Mikail Arslan'ın, sınırlan bitişik belediyelere ilişkin sorusu ve İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu'nun cevabı (7/1814) 10.- Sivas Milletvekili Nurettin Sözen'in, İSDEMİR'in pelet ve parça cevher alımına ilişkin Başbakandan sorusu ve Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'm cevabı (7/1823) 11.- Adana Milletvekili N.Gaye Erbatur'un, Batman İlindeki hava kirliliğine ilişkin sorusu ve Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe'nin cevabı (7/1830) 12.- İstanbul Milletvekili Emin Şirin'in, tarımsal sigorta konusunda kanun tasarısı hazırlanmasına ilişkin Başbakandan sorusu ve Tarım ve Köyişleri Bakanı Sami Güçlü'nün cevabı (7/1846) 13.- İstanbul Milletvekili Emin Şirin'in, kamuda çalışan teknik eğitim fakültesi mezunlarının statüleriyle ilgili bir düzenleme yapılıp yapılmayacağına ilişkin sorusu ve Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'm cevabı (7/1852) 14.- İstanbul Milletvekili Emin Şirin'in, TÜPRAŞ'm özelleştirilmesi ihalesine ilişkin Başbakandan sorusu ve Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'm cevabı(7/1854) 15.- Bursa Milletvekili Kemal Demirel'in, Bursa'nın Osmangazi İlçesinde kapanan kütüphanelere ilişkin sorusu ve Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu'nun cevabı (7/1865) 16.- Mersin Milletvekili Mustafa Özyürek'in, TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesi ihalesine ilişkin sorusu ve Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'm cevabı (7/1876) 17.- İstanbul Milletvekili Emin Şirin'in, ABD Savunma Bakan Yardımcısına yazdığı iddia edilen mektuba ilişkin Başbakandan sorusu ve Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül'ün cevabı (7/1884) 18.- İstanbul Milletvekili Emin Şirin'in, manipülasyon davalarına, SPK ve İMKB ile ilgili bazı konulara ilişkin sorusu ve Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener'in cevabı (7/1882) 19.- Diyarbakır Milletvekili Mesut Değer'in, Gümrük Müsteşarlığında yapılan bazı atamalara ilişkin sorusu ve Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen'in cevabı(7/1885) Savfa -83-
T.B.M.M. B:53 17. 2. 2004 20.- Kırklareli Milletvekili Mehmet S.Kesimoğlu'nun, tarım arazilerine uygulanacak kira bedeline ilişkin sorusu ve Tarım ve Köyişleri Bakanı Sami Güçlü'nün cevabı (7/1887) 21.- Osmaniye Milletvekili Necati Uzdil'in, icra müdür ve müdür yardımcılığı sınavını yedek olarak kazananlann atamalanna ilişkin sorusu ve Adalet Bakanı Cemil Çiçek'in cevabı (7/1895) 22.- Adana Milletvekili Atilla Başoğlu'nun, Karabağ meselesine Hükümetin yaklaşımına ilişkin sorusu ve Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül'ün cevabı (7/1897) 23.- Konya Milletvekili Atilla Kart'ın, hakkında düzenlenen fezlekeye ilişkin sorusu ve Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın cevabı (7/1938) -84-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 I. - GEÇEN TUTANAK ÖZETİ TBMM Genel Kurulu saat 15.00'te açılarak üç oturum yaptı. Sakarya Milletvekili Süleyman Gündüz, Cem Karaca'nın vefatı nedeniyle merhumun sanatçı kişiliğine, Ordu Milletvekili Hamit Taşçı, kadının toplum içindeki yeri ve sorunları ile alınması gereken önlemlere, İlişkin gündemdışı birer konuşma yaptılar. Denizli Milletvekilli V. Haşim Oral'ın, Denizli İli Çivril İlçesindeki elma üreticilerinin sorunları ve bu konuda yapılması gereken çalışmalara ilişkin gündemdışı konuşmasına, Tarım ve Köyişleri Bakanı Sami Güçlü, cevap verdi. Litvanya Meclis Başkanı Arturas Paulauskas ve beraberindeki parlamento heyetinin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının konuğu olarak ülkemizi resmî ziyaretine ilişkin Başkanlık tezkeresi Genel Kurulun bilgisine sunuldu. Aydın Milletvekili Ahmet Ertürk ve 23 milletvekilinin, Büyük Menderes Havzasındaki çevre sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/167) okundu; önergenin gündemdeki yerini alacağı ve öngörüşmelerinin, sırası geldiğinde yapılacağı açıklandı. Antalya Milletvekili Feridun Fikret Baloğlu'nun (6/900) esas numaralı sözlü sorusunu geri aldığına ilişkin önergesi okundu, sorunun geri verildiği bildirildi. Genel Kurulu ziyaret eden Sırbistan-Karadağ Devletler Birliği Başkanı Sivettozar Maroviç ve beraberindeki heyete Başkanlıkça "Hoşgeldiniz" denildi. Gündemin "Kanun Tasarı ve Teklifleri ile Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmının: 1 inci sırasında bulunan, Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun Tasarısının (1/521) (S. Sayısı: 146), 2 nci sırasında bulunan, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısının (1/523) (S. Sayısı: 152), 3 üncü sırasında bulunan, Kamu İhale Kanununa Geçici Madde Eklenmesine Dair Kanun Teklifinin (2/212) (S. Sayısı: 305), Görüşmeleri, daha önce geri alınan maddelere ilişkin komisyon raporları henüz gelmediğinden, ertelendi. 4 üncü sırasında bulunan, İcra ve İflas Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair (1/718) (S. Sayısı: 372); 5 inci sırasında bulunan, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Bosna-Hersek Bakanlar Kurulu Arasında Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması ile Anlaşmada Değişiklik Yapan Notaların (1/661) (S. Sayısı: 344), 6 ncı sırasında bulunan, Avrupa Radyokomünikasyon Ofisi Kuruluş Sözleşmesinin (1/667) (S. Sayısı: 345), 7 nci sırasında bulunan, Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek Ateşli Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mühimmatının Yasadışı Üretimine ve Kaçakçılığına Karşı Protokolün (1/668) (S. Sayısı: 346), -85-
T.B.M.M. B : 53 17.2. 2004 O : 1 8 inci sırasında bulunan, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ukrayna Bakanlar Kurulu Arasında Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ukrayna Hükümeti Arasında Ticarî Denizcilik Anlaşmasına Değişiklik Getiren Protokolün (1/672) (S. Sayısı: 348), 9 uncu sırasında bulunan, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kırgız Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Kendi Vatandaşlarının Geri Kabulüne İlişkin Anlaşmanın (1/671) (S. Sayısı: 347), 10 uncu sırasında bulunan, Özel Karayolu Taşıtlarının Geçici İthaline Dair Gümrük Sözleşmesi Değişikliklerinin (1/415) (S. Sayısı: 351), 11 inci sırasında bulunan, Eşyanın Sınırlardaki Kontrollerinin Uyumlaştırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşmenin (1/430) (S. Sayısı: 352), Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair; Kanun Tasarılarının, görüşmelerini müteakiben elektronik cihazla yapılan açıkoylamalardan sonra, kabul edilip kanunlaştıkları açıklandı. 12 nci sırasında bulunan, Geçici İthalat Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısının (1/679) (S. Sayısı: 353) görüşmeleri, ilgili Komisyon yetkilileri Genel Kurulda hazır bulunmadığından, ertelendi. 17 Şubat 2004 Salı günü saat 15.00'te toplanmak üzere, birleşime 20.02'de son verildi. Mevlüt Akgün Karaman Kâtip Üye İsmail Alptekin Başkanvekili Türkân Miçooğulları İzmir Kâtip Üye -86-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 II. - GELEN KÂĞITLAR 13 Şubat 2004 Cuma No.: 82 Sözlü Soru Önergeleri 1.- Burdur Milletvekili Ramazan Kerim Özkan'ın, kredi kartı faizlerinin düşürülmesine ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/940) (Başkanlığa geliş tarihi: 30.1.2004) 2.- Burdur Milletvekili Ramazan Kerim Özkan'ın, ÖSS'ye girecek öğrencilerin 2. dönemde idarî izinli sayılıp sayılmayacaklarına ilişkin Millî Eğitim Bakanından sözlü soru önergesi (6/941) (Başkanlığa geliş tarihi: 30.1.2004) 3.- Muğla Milletvekili Fahrettin Üstün'ün, termik santrallann olumsuz etkilediği yörelerdeki insanlara bazı avantajlar sağlanıp sağlanmayacağına ilişkin Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanından sözlü soru önergesi (6/942) (Başkanlığa geliş tarihi: 6.2.2004) 4.- Ankara Milletvekili Yakup Kepenek'in, bir ABD şirketinin kollandığı iddiasına ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/943) (Başkanlığa geliş tarihi: 6.2.2004) 5.- Hatay Milletvekili Züheyir Amber'in, Devlet Planlama Teşkilâtının planlamadaki rolüne ilişkin Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısından (Abdüllatif Şener) sözlü soru önergesi (6/944) (Başkanlığa geliş tarihi: 6.2.2004) 6.- Şanlıurfa Milletvekili Mahmut Yıldız'ın, Şanlıurfa Devlet Hastanesi Başhekimiyle ilgili soruşturmanın sonucuna ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi (6/945) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 7.- Balıkesir Milletvekili Sedat Pekel'in, çiftçi borçlarının ertelenmesine ve mağdur çiftçilere yönelik çalışmalara ilişkin Tarım ve Köyişleri Bakanından sözlü soru önergesi (6/946) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 8.- Balıkesir Milletvekili Sedat Pekel'in, Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğüne gönderilen yangınla mücadele ödeneğine ilişkin Çevre ve Orman Bakanından sözlü soru önergesi (6/947) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) 9.- Burdur Milletvekili Ramazan Kerim Özkan'ın, Burdur İli Çavdır İlçesi Söğüt Kasabasının Acil Servis ihtiyacına ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi (6/948) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) 10.- Burdur Milletvekili Ramazan Kerim Özkan'ın, Burdur İlindeki bir karayolu güzergâhının değiştirilmesi projesine ilişkin Bayındırlık ve İskân Bakanından sözlü soru önergesi (6/949) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) 11.- Burdur Milletvekili Ramazan Kerim Özkan'ın, Burdur İlindeki bir karayolu güzergâhının değiştirilmesi projesine ilişkin Bayındırlık ve İskân Bakanından sözlü soru önergesi (6/950) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) 12.- Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya'nın, yatırım ve işletme kredisi kriterleri ile organize sanayi bölgelerine ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanından sözlü soru önergesi (6/951) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) 13.- Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya'nın, Vergi Barışı Kanununun sonuçlarına ilişkin Maliye Bakanından sözlü soru önergesi (6/952) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) -87-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 14.- Burdur Milletvekili Ramazan Kerim Özkan'ın, Burdur'un Bucak İlçesindeki bazı yerleşim birimleri arasındaki yolun asfalt ihtiyacına ilişkin Tarım ve Köyişleri Bakanından sözlü soru önergesi (6/953) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) Yazılı Soru Önergeleri 1.- Ankara Milletvekili Yakup Kepenek'in, iade edilen soru önergelerine ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanından yazılı soru önergesi (7/1967) (Başkanlığa geliş tarihi: 6.2.2004) 2.- İstanbul Milletvekili Birgen Keleş'in, IMF heyetinin çeşitli toplum kesimleri temsilcileriyle görüşmesine ilişkin Başbakandan yazılı soru önergesi (7/1968) (Başkanlığa geliş tarihi: 30.1.2004) 3.- İstanbul Milletvekili Emin Şirin'in, medya kuruluşu sahiplerinin kamu ihalelerine katılmasını sınırlayıcı yeni düzenleme çalışmalarına ilişkin Başbakandan yazılı soru önergesi (7/1969) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 4.- Antalya Milletvekili Atila Emek'in, Osmanlı tapu tahrir defterlerinin çeviri ve kodifıyesinin durdurulmasına ilişkin Başbakandan yazılı soru önergesi (7/1970) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 5.- İstanbul Milletvekili Bihlun Tamaylıgil'in, Başbakanlık Teftiş Kurulunun Vakıfbank incelemesine ilişkin Başbakandan yazılı soru önergesi (7/1971) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 6.- Ankara Milletvekili Yılmaz Ateş'in, Ankara Büyükşehir Belediyesinin kamulaştırdığı bir arsayı sattığı iddiasına ilişkin İçişleri Bakanından yazılı soru önergesi (7/1972) (Başkanlığa geliş tarihi: 9.2.2004) 7.- Çanakkale Milletvekili Ahmet Küçük'ün, Çanakkale'de yaşanan afet sonrasında ilgililerin sorumluluklarına ve alınacak önlemlere ilişkin İçişleri Bakanından yazılı soru önergesi (7/1973) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 8.- Yalova Milletvekili Muharrem İnce'nin, Yalova'daki bir toplu konut alanının yoluna ilişkin Bayındırlık ve İskân Bakanından yazılı soru önergesi (7/1974) (Başkanlığa geliş tarihi: 5.2.2004) 9.- Muğla Milletvekili Ali Arslan'ın, Göcek Tüneli Projesine ilişkin Bayındırlık ve İskân Bakanından yazılı soru önergesi (7/1975) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 10.- Bursa Milletvekili Kemal Demirel'in, Bursa-İnegöl-Bozüyük yolundaki çalışmalara ilişkin Bayındırlık ve İskân Bakanından yazılı soru önergesi (7/1976) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 11.- Muğla Milletvekili Ali Arslan'ın, Bakanlığın bir binasında memurlara kapı önlerinde nöbet tutturulduğu iddiasına ilişkin Sağlık Bakanından yazılı soru önergesi (7/1977) (Başkanlığa geliş tarihi: 20.1.2004) 12.- Denizli Milletvekili Mehmet U. Neşşar'ın, Sözleşmeli Sağlık Personeli Seçme Sınavının sonuçlarına ilişkin Sağlık Bakanından yazılı soru önergesi (7/1978) (Başkanlığa geliş tarihi: 6.2.2004) 13.- Adana Milletvekili N. Gaye Erbatur'un, 112 Ambulans Servisine ilişkin Sağlık Bakanından yazılı soru önergesi (7/1979) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) 14.- Osmaniye Milletvekili Necati Uzdil'in, pamuk ithaline ve üretimine ilişkin Tarım ve Köyişleri Bakanından yazılı soru önergesi (7/1980) (Başkanlığa geliş tarihi: 21.1.2004) 15.- Çanakkale Milletvekili Ahmet Küçük'ün, Çanakkale'de doğal afet mağduru zeytin üreticilerine yönelik çalışmalara ilişkin Tarım ve Köyişleri Bakanından yazılı soru önergesi (7/1981) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) -88-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 16.- Bursa Milletvekili Kemal Demirel'in, mağdur zeytin üreticilerinin desteklenmesine ilişkin Tarım ve Köyişleri Bakanından yazılı soru önergesi (7/1982) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 17.- Yalova Milletvekili Muharrem İnce'nin, orman işçilerinin ücretleri ile, orman ürünlerinin rüsum bedellerine ve ithalatına ilişkin Çevre ve Orman Bakanından yazılı soru önergesi (7/1983) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 18.- Denizli Milletvekili Mustafa Gazalcı'nın, Denizli'de hava kirliliğini önlemek için ne gibi çalışmalar yapıldığına ilişkin Çevre ve Orman Bakanından yazılı soru önergesi (7/1984) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 19.- Afyon Milletvekili Halil Ünlütepe'nin, Ankara-İzmir demiryolu projesine ilişkin Ulaştırma Bakanından yazılı soru önergesi (7/1985) (Başkanlığa geliş tarihi: 6.2.2004) 20.- İzmir Milletvekili K. Kemal Anadol'un, çeşitli kanunlar uyarınca hüküm giyenlere ya da yargılananlara ilişkin Adalet Bakanından yazılı soru önergesi (7/1986) (Başkanlığa geliş tarihi: 9.2.2004) 21.- Çanakkale Milletvekili Ahmet Küçük'ün, Çanakkale'de fırtına felaketi nedeniyle esnaf ve sanatkârların uğradığı zararın telafisine ilişkin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanından yazılı soru önergesi (7/1987) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 22.- Çanakkale Milletvekili Ahmet Küçük'ün, Çanakkale'ye doğal afet nedeniyle elektrik verilememesine ve elektrik ödemelerinin ertelenip ertelenmeyeceğine ilişkin Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanından yazılı soru önergesi (7/1988) (Başkanlığa geliş tarihi: 10.2.2004) 23.- Sinop Milletvekili Engin Altay'ın, onarımdaki Sinop Müzesine ilişkin Kültür ve Turizm Bakanından yazılı soru önergesi (7/1989) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) 24.- Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya'nın, kiradaki vakıf gayrimenkullerine ilişkin Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısından (Mehmet Ali Şahin) yazılı soru önergesi (7/1990) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) 25.- Samsun Milletvekili Mehmet Kurt'un, Osmanlı Devletince İrlanda'nın Drogheda şehrine yardım gönderilmesine ilişkin Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısından yazılı soru önergesi (7/1991) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) 26.- Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya'nın, taşımalı eğitime ilişkin Millî Eğitim Bakanından yazılı soru önergesi (7/1992) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) 16 Şubat 2004 Pazartesi No.: 83 Süresi İçinde Cevaplandırılmayan Yazılı Soru Önergeleri 1.- İstanbul Milletvekili Emin Şirin'in, örtülü ödeneğin kullanım usulüne ilişkin Başbakandan yazılı soru önergesi (7/1694) 2.- Ankara Milletvekili Zekeriya Akıncı'mn, Keçiören Belediyesinin Ovacık'ta yürüttüğü bir konut projesiyle ilgili usulsüzlük iddialarına ilişkin İçişleri Bakanından yazılı soru önergesi (7/1703) 3.- Ankara Milletvekili Zekeriya Akıncı'mn, Ankara'daki LPG istasyonlarına ilişkin İçişleri Bakanından yazılı soru önergesi (7/1705) -89-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 4.- İstanbul Milletvekili Berhan Şimşek'in, 58 ve 59 uncu hükümetler döneminde hakkında soruşturma izni istenen memurlara ilişkin Başbakandan yazılı soru önergesi (7/1713) 5.- Adana Milletvekili Atilla Başoğlu'nun, polis teşkilatındaki intihar vakalarına ilişkin İçişleri Bakanından yazılı soru önergesi (7/1722) 17 Şubat 2004 Salı No.: 84 Rapor 1.- Uzman Jandarma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve İçişleri Komisyonu Raporu (1/737) (S. Sayısı: 374) (Dağıtma tarihi: 17.2.2004) (GÜNDEME) Genel Görüşme Önergeleri 1.- Ankara Milletvekili Yakup Kepenek ve 22 Milletvekilinin, ABD ile ekonomik ilişkiler alanındaki bazı konular hakkında Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 102 ve 103 üncü maddeleri uyarınca bir genel görüşme açılmasına ilişkin önergesi (8/8) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) 2.- İstanbul Milletvekili Birgen Keleş ve 22 Milletvekilinin, TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesi konusunda Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 102 ve 103 üncü maddeleri uyarınca bir genel görüşme açılmasına ilişkin önergesi (8/9) (Başkanlığa geliş tarihi: 11.2.2004) -90-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 BİRİNCİ OTURUM Açılma Saati: 15.00 17 Şubat 2004 Salı BAŞKAN : Başkanvekili Nevzat PAKDİL KÂTİP ÜYELER: Ahmet KÜÇÜK (Çanakkale), Suat KILIÇ (Samsun) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 53 üncü Birleşimini açıyorum. Toplantı yetersayısı vardır; görüşmelere başlıyoruz. Gündeme geçmeden önce, üç arkadaşıma gündemdışı söz vereceğim. Konuşma süreleri 5'er dakikadır. Hükümet bu konuşmalara cevap verebilir. Hükümetin konuşma süresi 20 dakikadır. Gündemdışı ilk söz, Gümüşhane İlinin düşman işgalinden kurtarılışının 86 ncı yıldönümü münasebetiyle söz isteyen Gümüşhane Milletvekili Temel Yılmaz'a aittir. Sayın Yılmaz, buyurun. (AK Parti sıralarından alkışlar) III. - BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI A) GÜNDEMDIŞI KONUŞMALAR I.- Gümüşhane Milletvekili Temel Yılmaz'ın, Gümüşhane'nin düşman işgalinden kurtarılışının 86 ncı yıldönümüne ilişkin gündemdışı konuşması TEMEL YILMAZ (Gümüşhane) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Gümüşhane İlimizin düşman işgalinden kurtarılışının 86 ncı yıldönümü nedeniyle gündemdışı söz almış bulunuyorum; bu vesileyle, Yüce Genel Kurulu ve Yüce Türk Milletini saygılarımla selamlıyorum. Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kurtuluş günümüz münasebetiyle ilimizin tarihiyle ilgili bilgiler vererek, sizlere Gümüşhanemizi tanıtmak istiyorum. Kuruluşu milattan önce 3000 yıllarına dayanan Gümüşhane, hiç kuşkusuz, tarihî süreç içerisinde çeşitli unsurların etkilemesiyle günümüze dek önemini kaybetmemiş yerlerimizden biridir. Tarih öncesi çağlarda birçok medeniyete ev sahipliği yapan Gümüşhane ve çevresi, 1048 yılında Türk idaresine geçmiş, 1514 yılına kadar Türk beylikleri ve boylan arasında el değiştirmiştir. 1514 yılında Osmanlı İmparatorluğu yönetimine bağlanan Gümüşhane, Osmanlı hazinesinin beşte 1 oranında gümüş sikke ihtiyacını karşılamıştır. 1647'de Gümüşhane'yi ziyaret eden Evliya Çelebi, buralarda gümüş madeninin çok olduğunu, çalışır ve boşaltılmış durumda 70 kadar ocak bulunduğunu bildirmektedir. Yine, bu ocaklardan yedi koldan kurşunsuz gümüş cevheri çıkarıldığını ve bu şehirde Emin Mahallesinde darphane olduğunu yazarak, üzerinde "Canca'da basılmıştır" yazılı birkaç akçenin kendisinde olduğunu anlatmaktadır. Gümüşhane'de doğan her çocuğun gümüşten kaşığının, çatalının ve tabağının olduğu rivayet edilir. Şehrin nüfusunun her geçen gün artmasında, coğrafi konumunun, tarihî İpek Yolu üzerinde bulunmasının ve madenlerinin önemli rolü olmuştur. Osmanlı döneminde iki kez Ruslar tarafından işgal edilen Gümüşhane'nin birinci işgali, Doğu Anadolunun kilidi olan Erzurum'un 8 Temmuz 1829'da teslim alınmasından sonra olmuş ve 18 gün Rus işgali altında kalmıştır. 14 Eylül 1829 tarihinde Edirne Anlaşmasıyla son bulan harp, Osmanlı Devletini maddî ve manevî kayıplara uğratmıştır. -91-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 Gümüşhane, seksenyedi yıl sonra, Birinci Dünya Savaşı sırasında, ikinci kez, 19 Temmuz 1916 tarihinde Ruslar tarafından işgal edilmiş ve yaklaşık iki yıl Rus ve Ermenilerin vahşetine sahne olmuştur. 16 Şubat 1916'da Erzurum'un Ruslar tarafından işgal edilmesi üzerine, 3. Ordu Komutanlığına getirilen Vehip Paşa, Tercan'ın batısından, Bayburt'un doğusu ve Trabzon'un batı hattına kadar ilerlemiş olan düşmanı durdurur. 1916'nın mayısında, Vehip Paşa, elindeki kuvvetlerle Ruslara saldırır. Bu saldırı Rus ordusunun planını bozar. 18 Haziran 1916 tarihinde düşmanın Trabzon kanadına saldırı gerçekleştirilir. Rusların 1. Alayı, 34. Tümenimizin çekilmesiyle, boş kalan yerlerden, 19 Temmuz 1916 tarihinde Gümüşhane'ye girer. Gümüşhane'yi işgal eden Rus kuvvetleri Trabzon yolunu kendilerine açmış olurlar. Gümüşhane ve çevresi, bu işgal karşısında, özellikle Ermeni zulmü altında ezilirken, Rusya'da çıkan ihtilal nedeniyle, 18 Aralık 1917'de Erzincan Mütarekesi imzalanmış, Ruslar, ordularını geri çekmeyi kabul etmişlerdir; ancak, Ermeniler, Gümüşhane ve çevresinde katliamlara devam etmişlerdir. 3. Ordu Komutanı Vehip Paşa, tek taraflı olarak, 5 Şubat 1918'de, Erzincan Mütarekesinin geçersiz olduğunu ilan ederek, 3. Kafkas Ordusuyla yeniden savaşı başlatmış ve bu suretle, Torul İlçemiz 14 Şubat, Gümüşhane 15 Şubat ve Kelkit İlçemiz 17 Şubat 1918'de Rus işgalinden kurtarılmıştır. Yani, bugün, Kelkit İlçemizin kurtarılış günüdür. Bu vesileyle, buradan, tüm Kelkitli hemşerilerimin kurtuluş gününü kutluyor, kendilerine saygı ve sevgilerimi gönderiyorum. Gümüşhane, Osmanlı hakimiyetinin ilk yıllarında Erzurum Eyaletine, daha sonraki yıllarda Trabzon'a bağlanmış, 1925 yılında il olmuştur. (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) BAŞKAN - Buyurun Sayın Yılmaz. TEMEL YILMAZ (Devamla) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türk tarihi, Türk Milletinin bağımsız yaşama tutkusu ve varlığını sürdürmek için yaptığı inanılması güç mücadelelere ilişkin olaylarla dolu savaşlara sahne olmuştur. Türk Milletinin ölümsüz zaferlerini kanlarıyla tarihe yazan aziz şehitlerimizi daima hatırlamak, kahramanlarımıza ebedî şükran borcumuzu ifade etmek ve gelecek nesillere anlatmak, hepimizin başta gelen görevidir. Bizlere, üstün fedakârlıklanyla, bugünleri ve vatan topraklarını armağan eden kahramanlar, ilkbaharın tazeliğini, yazın kavurucu sıcağını, sonbaharın hüznünü, kışın dondurucu soğuğunu, cephelerde, at sırtında, siperlerde ve mevzilerde geçirmiş, şehit ya da gazi olmuşlardır. Türk anne ve babaları, vatan için. gözlerini kırpmadan, özlemlerini içlerine atarak, çocuklarını savaşa göndermişlerdir. Tarih şahittir ki. Gümüşhane insanının kalbi, her zaman, vatan aşkı ve millet sevgisiyle dolu olmuştur. Gümüşhaneli, her zaman, devletine bağlılığını göstermiştir. Bu vesileyle, buradan, aziz şehitlerimizi, bir kez daha, rahmetle anıyor. Yüce Meclisi ve Yüce Türk Milletini saygılarımla selamlıyorum. Teşekkür ediyorum. (Alkışlar) BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Yılmaz, Gündemdışı ikinci söz, Erzurum İlinin Ilıca, Hasankale ve Köprüköy Deliçermik termal kaynak sularının potansiyeliyle ilgili söz isteyen, Erzurum Milletvekili Sayın İbrahim Özdoğan'a aittir. Sayın Özdoğan, buyurun. 2.- Erzurum Milletvekili İbrahim Özdoğan'ın, İlıca, Hasankale ve Köprüköy Deliçermik termal kaynak s ular inin yar ar l arı ile ekonomik anlamda daha çok yararlanabilmek için yapılması gerekenlere ilişkin gündemdışı konuşması İBRAHİM ÖZDOGAN (Erzurum) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Erzurum'un Ilıca, Hasankale ve Köprüköy Deliçermik termal kaynak sularının potansiyeli hakkında gündemdışı söz almış bulunmaktayım. Bu vesileyle, Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum. -92-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 "Termal su", "ılıca", "germiap" veya "çermik" gibi adlarla anılan sıcak sular, yeryüzüne düşen atmosferik kökenli suların, kırıklı, çatlaklı ve gözenekli kayaçlardan derinlere süzülmesi ve bir akifer kayaçta depo edilerek, ısınıp hidrolik basınç sayesinde kırıklı zayıf zonlardan yüzeye çıkmasıyla oluşmaktadır. Eğer, bu sıcak sular kaptaja alınır ve tesis yapılır ise, buna kaplıca adı verilmektedir. Üzerinde herhangi bir tesis yapılmamış sıcak sulan "kaplıca" olarak nitelendirmek mümkün değildir. Termal sular, dünyada, çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Kullanımda, suların sıcaklık derecesi rol oynar. Bu sular, yeryüzüne ulaşırken çeşitli kayaçlarla temasta olması nedeniyle, mineralce zenginleşmektedir. Aşağıda görüleceği üzere, Erzurum'un Ilıca, Hasankale ve Köprüköy İlçesindeki Deliçermik sıcak su kaynakları düşük sıcaklık derecesi nedeniyle 40 derecenin altındaki termal suların kullanıldığı alanlarda son derece yararlıdır. Ilıca Termal Kaynakları: Ilıca İlçesi sınırları içindedirler. Başlıca üç alanda yüzeye çıkarlar. Kaynaklardan ilçe merkezinin güneyindekiler, Büyük -kaynaklı- Çermik, Zincirli Çermik, Oluklu Çermik, İstasyonun kuzeyindeki İstasyon Kaynağı ve Kazutlar Mevkiindeki ise, Kokmuşlar Çermiği olarak bilinmektedir. Bunlardan en çok ziyaret edilen termal kaynaklar, Büyük, Zincirli, Oluklu Çermik olarak bilinen hamamlardır. Büyük, Zincirli ve Oluklu Çermik suların sıcaklığı 39 derecedir. Bu sıcak sular üzerine hamamlar yapılmış olup, havuzlara pompaj ve borularla verilmektedir. Bu havuzların tabanından da su çıkışı vuku bulmaktadır. Sıcak suların toplam debisi 4 litre/saniye kadardır. Bu sıcak sulardan, yakındaki termal otelde de yararlanılmaktadır. Çermiklerin suları karbondioksitli ve kükürt kokuludur. Bünyesinde karbonlu hidrojen ve bitüm bulunması nedeniyle, dünyada nadir sulardan sayılmaktadır. Ilıca kaplıca suları, bikarbonat, sodyumklorür bakımından zengindir, bol köpük ihtiva etmektedir. Sulardan, Türkiye'nin her yerinden, daha çok da Erzurum'a yakın Bayburt, Trabzon, Rize gibi illerden gelen halk tarafından yararlanılmaktadır. Sular, daha çok, banyo tatbikleriyle değerlendirilmektedir. Sular, cilt, romatizma, beslenme bozuklukları, nevraljiye, kadın hastalıklarına, mesane taşlarına, böbrek rahatsızlıklarına ve felce iyi gelmektedir. Erzurum İline oldukça yakın bir konumda bulunması -ki, 15 kilometredir- Ilıca termal kaynaklarını avantajlı bir duruma sokmaktadır. Termal kaynaklardan, sağlık ve termal turizm alanında yararlanmak mümkündür. Bu konuda Türkiye ve dünya kamuoyunun dikkatini çekiyor, turizm acentelerini iyi bir kazanç için uyarıyorum. Yörenin iklim şartları, kaplıcalardan yararlanmanın daha çok yaz mevsiminde gerçekleşmesine yol açmaktadır. Kış mevsiminde ziyaretçi sayısı oldukça azalmaktadır. Palandöken Dağı Kış Sporları Merkeziyle koordine sağlandığı takdirde, sezon uzatılabilir. Hasankale termal su kaynakları: Hasankale termal su kaynakları, kendi adıyla anılan yerleşim biriminin içinde, Erzurum-Kars kara ve demiryolunun güneyinde, Hasankale Çayının kenarındadır. Yerleşim biriminin güney kesiminde yer alan kaynakların deniz seviyesinden yüksekliği 1 655-1 660 metre kadardır. Hasankale İlçe merkezinin Erzurum Şehrine uzaklığı 39 kilometredir. Erzurum ile Hasankale arasında Pasinler Belediyesi tarafından organize edilen otobüs seferleri vardır. Bunun yanında, Ağrı, İğdır ve Kars yönüne giden vasıtalarla da termal kaynaklara ulaşmak mümkündür. Kaynaklar üzerinde, Büyük Kaplıca, Küçük Kaplıca, Kale Otel Kaplıcası ve şifalı banyolu otel kaplıcası olarak nitelendirilen tesisler bulunmaktadır. -93-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 Termal suların sıcaklık derecesi 39-40 derece arasında değişmektedir. Suların ph'ı 6,5 olup,, asitik sular grubundandır. Sular, bikarbonat klorür, sodyum karbondioksit ve radyoaktif yönünden zengindir. Hasankale termal kaynak sularının en önemli özelliği, radon değerine sahip olmasıdır. (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) BAŞKAN - Buyurun. İBRAHİM ÖZDOĞAN (Devamla) - Bu suların radyoaktif emanasyon ihtiva etmesinden dolayı "gençlik suyu" adı verilmektedir. Bu suların, organizmanın biyolojik faaliyetlerini artırıcı özelliği vardır. Termal sulardan içme ve banyo kürü şeklinde yararlanılmaktadır. Sular, içmek suretiyle alınınca, mide, bağırsak, safra kesesi, karaciğer, pankreas, kırık çıkıklarla ilgili rekalsifikasyon bozukluklarında, hazmı kolaylaştırıcı, diürezi artırıcı, bağırsak bozukluklarında; sıcak banyo şeklinde uygulama yapıldığında, romatizmal hastalıklarda, cilt hastalıklarında, kronik travmatik olaylarda, felçler ile subakut lokal kanlanmayı sağlamada, adale spazmlarını çözmede, inflamasyonlarda, kanın fagasitozunu artırmada ve hipertansiyona karşı kullanılabilir. Bundan dolayı, termal kaynaklar birçok ziyaretçinin akınına uğramaktadır. Romatizmal hastalıkları, cilt ve mide hastalıkları ve beslenme bozukluğu olanlar tarafından daha fazla ziyaret edilmektedir. Bu sular, madensuyu olarak hizmete sunulabilir. Hasankale termal suları, sağlık tedavisi, seracılık ve konutların ısıtılmasında kullanılabilir. Köprüköy Deliçermik Kaynağı: Deliçermik kaynaklan, Köprüköy İlçe merkezinin 2,5 kilometre kadar kuzeyinde Çermikdere Vadisinin batısındadır. Ulaşım bakımından, Erzurum-Kars karayoluna ve demiryoluna yakın bir konumdadır; yani, hem demiryolu ve hem de karayolunu kullanarak kaynak sahasına ulaşmak mümkündür. İller Bankası tarafından yapılmış tesisleri olan bu çermiğin suları 25 derece sıcaklığındadır. Sular, başlıca iki alandan çıkmaktadır; bunun yanında çeşitli noktalardan çıkışların olduğu da görülmektedir. Kaynaklar, güneybatı-kuzeydoğu yönünde sıralanır. Batıdaki kaynakların bulunduğu yerde, kadınların ve erkeklerin ayrı ayrı kullandığı, 7x12 metre ebatlarında iki havuz bulunmaktadır. Sular, artezyen yaparak çıkmakta olup, çıkan sular iki havuza borularla verilmektedir. Suyun debisi 10 litre/saniye kadardır. Bu havuzların yanında ise, çamur banyoları bulunmaktadır. Köprüköy Deliçermik suları bikarbonatlı, sodyumlu, kalsiyumlu, demirli ve bromürlü madensuyudur. Sulardan çamur banyosu, su banyosu ve içmece şeklinde yararlanılmaktadır. Ziyaretçileri havuzların yanındaki... BAŞKAN - Sayın Özdoğan, şu anda sürenizi 2,5 dakika geçtiniz; lütfen tamamlar mısınız. İBRAHİM ÖZDOĞAN (Devamla) - Tamamlıyorum. Deliçermik sularında çamurlu banyo yapıldığı takdirde hipertansiyona karşı, deri ve romatizma hastalıklarında, içmece şeklinde kullanıldığında ise hazmı kolaylaştırıcı ve diürezi artırıcı olduğu tıbben ispatlanmıştır. Sonuç olarak şunu söylemek istiyoruz: Gerek Köprüköy Deliçermik, gerek Hasankale ve gerekse Ilıca Termal Kaynakları termal tedavide ve turizm alanında yararlanılmaya müsaittir. Bu amaçla, modern termal tedavi kurulabilir. Tesisler modern bir hale getirildikten sonra çeşitli reklamlarla tanıtımı yapılmalıdır. Termal kaynakların ulaşımla ilgili bir problemi yoktur. Kaynaklar ulaşım konusunda şanslı bir konuma sahiptir. Erzurum'da havaalanının bulunması, kara ve demiryollarının, kaynakların yakınından geçiyor olması, termal kaynaklar için en önemli avantajlardandır. Konuşmama son verirken, Yüce Heyetinizi, tekrar, saygıyla selamlıyorum. (AK Parti sıralarından alkışlar) -94-
T.B.M.M. B : 53 17.2. 2004 O : 1 BAŞKAN - Teşekkür ederim. Saygıdeğer milletvekili arkadaşlarım, sıcak su borularında meydana gelen arıza sebebiyle, Genel Kurul salonunun ısıtılması mümkün olmamaktadır. Tamir çalışmaları devam etmektedir. Saygıyla bilgilerinize arz olunur. Gündemdışı üçüncü söz, inşaat sektörünün sorunlarıyla ilgili söz isteyen Balıkesir Milletvekili Sedat Pekel'e aittir. Sayın Pekel, buyurun. (CHP sıralarından alkışlar) 3. - Balıkesir Milletvekili Sedat Pekel'in, inşaat sektörünün sorunlarına, teknik denetimin önemine ve alınması gereken önlemlere ilişkin gündemdışı konuşması SEDAT PEKEL (Balıkesir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye ekonomisinin en önemli sektörü olan inşaat sektörünün sorunları üzerinde gündemdışı söz almış bulunuyorum; konuşmama başlamadan önce hepinizi saygıyla selamlıyorum. Sayın milletvekilleri, ekonomimizin yatırım, istihdam, ihracat, kalkınma hamlesinin en önemli aracı, ekonomimizin lokomotifi olan inşaat sektörü, ekonomik yapı içerisinde ayrı bir yere ve öneme sahiptir. İnşaat sektörü, çeşitli mal ve hizmet üretimiyle doğrudan ilişkilidir ve yoğun anlamda, işgücü kullanımının yanı sıra, sosyoekonomik refah düzeyine olan katkısıyla, ülkemiz ekonomisi için son derece önemlidir. İnşaat sektörü, 2001 yılından bu yana geçen üç yıllık dönemde, gittikçe ağırlaşan bir kriz yaşamaktadır. 2001 ve 2002 yıllarında, sırasıyla, yüzde 5,9 ve yüzde 4,9 olarak gerçekleşen küçülme oranları, 2003'ün ilk dokuz aylık dönemi itibariyle yüzde 16,2 ile rekor düzeye ulaşmıştır. Bu oran, 1999'da bir yandan ekonomik konjonktüre, diğer yandan depreme bağlı olarak yüzde 12,7 oranında gerçekleşmiş ve sektörün tarihindeki rekor olarak bilinen küçülmenin de epeyce üzerindedir. Bununla birlikte, son üç yıllık dönemde, işsizlik de yüzde 12'ler düzeyinde seyreden çok yüksek oranlara ulaşmıştır. İşsizlikteki artışın, inşaat sektöründeki krizle yakından ilişkisi olması ve ivme kazanarak devam etmesinin gözden kaçırılmaması gerekmektedir. Diğer sektörler üzerindeki etkileriyle birlikte, gayri safî millî hâsıla içerisindeki payı yüzde 30'u bulan tarımdışı istihdamdaki payı yaklaşık yüzde 10 olan ve en az 5 500 000 vatandaşımıza gelir yaratan inşaat sektörünün krizden çıkamaması, ülkemiz ve yurttaşlarımız için, gittikçe ağırlaşan bedelleri de beraberinde getirecektir. Sayın milletvekilleri, Türkiye'deki toplam yatırımların yüzde 60'ı inşaat yatırımlarıdır. Bu yatırımların da yüzde 80'i kamu finansmanıyla gerçekleştirilmektedir. 90'lı yıllar boyunca aşırı düzeylere yükselmiş olan kamu borç stoku, 2000 yılından itibaren istikrar programlarını ve kamu tasarrufunu zorunlu hale getirmiş, faizdışı fazla olarak bilinen kamu tasarrufunun da en önemli kalemi yatırım harcamaları olmuştur. Bu durum öylesine vahim boyutlara ulaşmıştır ki, 2001 ve 2002 yıllarında kamu yatırımlarına tahsis edilen bütçe reel olarak 1998 seviyesinin altında kalmış, aynı eğilim AKP Hükümetinin iktidar olduğu 2003'te de devam etmiştir. Bu gerçekliği rakamsal olarak ifade etmek gerekirse 2003 yılı için 8 katrilyon lira olarak belirlenen yatırım bütçesi daha sonra 6,5 katrilyon liraya düşürülmüş, fiilen kullanılan tutar ise bunun da altında kalmış, 5 katrilyon lira seviyesinde gerçekleşmiştir. 2003 yılı ilk dokuz aylık dönemde, kamu bina inşaat yatırımlarında yüzde 40, binadışı inşaat yatırımlarında ise yüzde 9,2 gerileme kaydedilmiştir. Yatırım harcamaları, bu yıl, AKP Hükümeti tarafından son yirmi yılın en düşük seviyesine çekilmiş; toplam bütçe giderlerinin yaklaşık olarak yüzde 4,9'u yatırım için ayrılmıştır. Bu rakamlardan da anlaşılacağı üzere, AKP Hükümeti tarafından yatırıma ayrılan pay, inşaat sektörüne önem verilmediğini açıkça göstermektedir. -95-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 Değerli milletvekilleri, acil eylem planına göre karayollarının iyileştirilmesine yönelik 15 000 kilometre duble yol, yapım çalışmaları başlatan AKP Hükümetinin bu projesinin başarısızlığı ortaya çıkmıştır. Şu ana kadar yapılan 1 600 kilometrelik duble yol az zamanda yapılmış bir iş olarak, başarı olarak görülebilmektedir; ancak, bu kadar yol, çok kalitesiz asfalt kaplama olarak yapılmış, ilk yağmur, kar yağışında dökülmüş, halen büyük bir bölümü de kullanılamamaktadır. (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) BAŞKAN - Sayın Pekel, buyurun. SEDAT PEKEL (Devamla) - Bayındırlık Bakanı Sayın Zeki Ergezen, genel müdürlük ve bölge müdürlüklerine gönderdiği resmî yazısında, yaptığı seyahatler sırasında gördüğü durumu anlatarak, personelinin iş programına uygun hareket etmediğini, başarısız olunduğunu belirtiyor, yollara kaliteli kaplama yapılmadığına dikkati çekiyor ve "2004'te hiçbir başarısızlık istemiyorum" diyor. Sabah Gazetesi Yazarı Yavuz Donat'ın köşeyazısında "İtiraf' başlığıyla verilen bu ifadeler, AKP Hükümetinin iddialı olduğu duble yol icraatlarındaki başarısızlığın göstergesidir. Türkiye'nin, elbette duble yollara ihtiyacı vardır; ancak, boşa harcanacak 1 lirası dahi yoktur. Değerli milletvekilleri, Türkiye'de inşaat sektöründeki yatırımlar, konutları, konutdışı yapıları ve altyapıyı kapsar ve bunlar arasında konutun payı yüzde 50'nin üzerindedir. Konut alanındaki sorunlar ve iyileştirmeler sektörün tümünü, sektörün yaşadığı tüm sıkıntılar da ülkedeki konutla ilgili gelişmeleri etkilemektedir. Son on yılda peşpeşe yaşanan ekonomik krizler, genelde inşaat sektörünü, özelde de konut sunum ve alımını ciddî boyutlarda etkilemiştir. Bununla birlikte, Türkiye'de konut açığı çarpıcı boyutlardadır. 2002 yılında Başbakanlık tarafından yapılan bir araştırmada, Türkiye'nin, 2000-2010 yılları arasında, kentsel anlamda, 10 906 368 konuta ihtiyacı olduğu; stoklar dikkate alındığında ise, konut ihtiyacının en az 6 382 197 olacağı tespit edilmiştir. Sayın milletvekilleri, inşaat ve yapılaşmayla ilgili sorunların altında -ekonomik etkenlerin yanı sıra- yatan bir diğer neden ise, kuralların en çok çiğnendiği, çıkar hesaplarının, kalite, kural ve yasalara uyma gibi kavramların önüne geçtiği görülmektedir. Öyle ki, yapılar, yeterli teknik denetimden geçirilmemiş olabilmektedir. Çok kısa bir zaman önce Konya'da meydana gelen üzücü olay ve Marmara depreminin acı deneyimleri, bizlere, yapı denetim sisteminin gerekliliğini göstermiştir. Marmara depreminin ardından yapıda denetim sisteminin devreye girmiş olması, çok ciddî bir adım olarak değerlendirilmektedir. BAŞKAN - Sayın Pekel, lütfen, konuşmanızı tamamlar mısınız. SEDAT PEKEL (Devamla) - Toparlıyorum efendim. Ancak, görülüyor ki, yapı denetim sistemini düzenleyen kanun, ne yazık ki, yetersiz kalmaktadır. Yapı denetiminde en önemli sorunlardan birini de, denetim ücretlerinin yüksekliği oluşturmaktadır. 4708 sayılı Kanunla, yapı yaklaşık maliyetinin yüzde 3'ü olan asgarî denetim ücreti, yeterli teknik denetimlerden kaçınılmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle, asgarî denetim ücreti, yasal bir düzenlemeyle makul düzeylere çekilmelidir. Değerli milletvekilleri, inşaat sektöründe ortaya çıkacak canlanma, bu sektöre girdi veren çok sayıdaki imalat sanayii sektörünün canlanmasına da olanak verecektir. İnşaat sektörü, genelde emek/yoğun bir sektör olduğu için, istihdamın artışında da önemli bir etki yaratacaktır. Bu nedenle, AKP Hükümetinin bu sektörün önünü açacak icraatlar yapacağını, özellikle son dönemde artan ve inşaat maliyetinde önemli bir yer tutan demir fiyatlarının makul düzeylere indirilmesi konusunda çalışma yapacağını ümit ediyor; sözlerime son verirken, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar) BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Pekel. -96-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 Saygıdeğer milletvekilleri, gündemdışı konuşmalar tamamlanmıştır. Başkanlığın Genel Kurula diğer sunuşları vardır. 2 adet genel görüşme önergesi vardır; ayrı ayrı okutuyorum: B) GENSORU, GENEL GÖRÜŞME, MECLİS SORUŞTURMASI VE MECLİS ARAŞTIRMASI ÖNERGELERİ I.- Ankara Milletvekili Yakup Kepenek ve 22 milletvekilinin, ABD ile ekonomik ilişkiler alanındaki bazı konular hakkında genel görüşme açılmasına ilişkin önergesi (8/8) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Ankara 9 Şubat 2004 Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Amerika Birleşik Devletlerine yaptığı resmî seyahat, doğal olarak, toplumu ve devlet faaliyetlerini yakından ilgilendirmektedir. Bu seyahatin, özellikle iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler yönünden önemi çok açıktır. Böyle olmakla birlikte, Başbakanın ABD gezisi sonrasında Türkiye-ABD ilişkilerinin ekonomik boyutları bağlamında neler görüşüldüğü, hangi sonuçlara varıldığı ve anlaşmalar yapıldığı konularında, bugüne kadar kamuoyuna yeterince bilgi verilmemiştir. Bu konudaki basın-yayında yer alan bilgiler de yetersiz ve çok dağınıktır. Bu nedenle, iki ülke arasındaki resmî görüşmelerde: 1- Ekonomi alanında ABD'nin Türkiye'den istekleri nelerdir? 2- ABD isteklerinin hangileri yerine getirilecektir? 3- Eğer, basına yansıdığı gibi, Uzan Grubunun Motorolaya olan 2 900 000 000 dolarlık borcu Türkiye tarafından ödenecek midir? 4- Motorolanın borcu ödenecekse, bu ödeme nasıl karşılanacaktır? 5- Ülkemizde faaliyet gösteren ABD kökenli Cargill Şirketinin mısırdan nişasta şekeri (yapay tatlandırıcı) üretimi üzerindeki kota kaldırılacak mıdır? 6- Yapay tatlandırıcı kotanın kaldırılması sonucu ülkemizin pancar üreticileri ve şeker sanayii nasıl etkilenecektir? 7- Cargill ile ilgili olarak görülmekte olan davalar konusunda kolaylık sağlanacağı sözü verilmiş midir? 8- Böyle bir söz verilmesi, Anayasanın bağımsız yargı kavramıyla bağdaşmakta mıdır? 9- Türkiye-ABD ticaretinde, Türkiye çıkışlı, özellikle ülkemizde kurulacak nitelikli sanayi bölgelerinde üretilecek ürünlerin ABD'ye satışında kolaylık gösterilecek midir? 10- Türkiye'ye ABD şirketlerinin yatırım yapması konusundaki gelişmeler nedir? Yukarıda sayılan ve ABD ile ekonomik ilişkilerde yer alan benzeri konuların açıklık kazanması amacıyla Anayasanın 98 inci ve İçtüzüğün 102 nci ve 103 üncü maddeleri uyarınca genel görüşme açılmasını istiyoruz. Saygılarımızla. 1 - Yakup Kepenek 2- Ahmet Sırrı Özbek 3- Ersoy Bulut 4- Ali Oksal 5- Muharrem Toprak (Ankara) (İstanbul) (Mersin) (Mersin) (İzmir) 97
T.B.M.M. B:53 17.2. 2004 O: 1 6- Ali Rıza Gülçiçek (İstanbul) 7- Salih Gün (Kocaeli) 8- Rasim Çakır (Edirne) 9- Sıdıka Sarıbekir (İstanbul) 10-Mehmet Mesut Özakcan (Aydın) 11- Kemal Kıhçdaroğlu (İstanbul) 12- İsmail Özay (Çanakkale) 13- Ali Cumhur Yaka (Muğla) 14- İdris Sami Tandoğdu (Ordu) 15- Nail Kamacı (Antalya) 16- Halil Tiryaki (Kırıkkale) 17-Mustafa Özyurt 18-Nadir Saraç 19-Mustafa Gazalcı (Bursa) (Zonguldak) (Denizli) 20- Mehmet Işık (Giresun) 21-Kâzım Türkmen (Ordu) 22- Vezir Akdemir (İzmir) 23- Nezir Büyükcengiz (Konya) Gerekçe : Amerika Birleşik Devletleri, yarım asır öncesinden başlayarak ülkemiz ile siyasal, ekonomik ve savunma alanında işbirliği yapmaktadır. Yine aynı ülke, özellikle 1990 sonrasında yaşanan uluslararası gelişmelerin de katkısıyla, dünya devletleri içinde süper güç konumu kazanmıştır, Türkiye-ABD siyasal ilişkileri önemli olmakla birlikte, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler de büyük önem taşıyor. Ülkemizin uyguladığı IMF destekli istikrar Programı'na, ABD'nin belirleyici bir duyarlılık gösterdiği yadsınamaz. Ek olarak. Türkiye çıkışlı ürünlerin, özellikle, ayakkabı. dokuma ve deri sanayii ürünlerinin ABD pazarında satışına bu ülke tarafından kolaylık gösterilmesi ve ABD şirketlerinin ülkemizde mal ve hizmet üretimi amacıyla yatırım yapmalarının sağlanması da ekonomimiz açısından oldukça önemlidir. Başbakanın seyahatinde bu konularda yapılan görüşmeler ve bunların sonuçlarının kamuoyu tarafından bilinmesi, çok önemlidir. Ek olarak : 1- Ülkemizin Uzan Grubunun ABD'nin Motorola ortaklığına olan 2 900 000 000 dolarlık borcu bu tartışma noktalarından biridir. Başbakan Erdoğan'ın bu borcun ödeneceği sözü verdiği basında yer almış ve yalanlanmamıştır. Motorola borcu, iç ya da dış borçlanma ile mi ödenecektir? Bu sorunun yanıtı verilmelidir. 2- Cargill şirketine ilişkin olarak: a- Bu şirketin esas faaliyeti nişasta kökenli şeker üretimidir. Türkiye hükümetleri, pancar üreticilerini ve şeker sanayiini korumak amacıyla mısır şekerine yüzde 10 kota uyguluyordu; ABD baskıları sonucu bu kota oranı yüzde 15'e çıkarılmıştı. Başbakan Erdoğan'ın ABD Başkanına, mısır şekeri kotasını artırma sözü verip vermediği, eğer kota artırılacaksa yeni kota miktarının ne kadar olacağı, başta pancar üreticileri olmak üzere kamuoyuna açıklanmalıdır. b- Cargill firması. Bursa'daki fabrika inşaatı nedeniyle yargılanmaktadır. Başkan Bush'a. bu konuda bir yargılama kolaylığı sağlanacağı sözü verilmiş midir? Eğer böyle bir söz verilmişse, bu sözün. Anayasamızın yargı bağımsızlığı ilkesiyle bağdaşmadığı neden gözönüne alınmamıştır. -98-
T.B.M.M. B:53 17. 2. 2004 O: 1 c- Cargill, Ülkerin ortağıdır ve Başbakan Erdoğan'ın da ortağı olduğu Yeni Doğan Gıda Pazarlama ve Ticaret A. Ş. Ülkerin bayiidir. Başbakana uzanan bu şirket ilişkileri Cargill'in kollanmasında etkili olmuş mudur? d- ABD'nin kimi en üst düzey devlet yöneticilerinin Cargill firmasıyla parasal ilişkileri olduğu yönünde basında yer alan haberlerin doğruluk derecesi nedir? Genel görüşme açılması, Meclisin bilgi edinme ve denetim işlevlerinin yerine getirmesiyle birlikte, bu, çok önemli konuların açıklık kazanması ve ülke kamuoyu tarafından bilinmesi için de gereklidir. BAŞKAN - Bilgilerinize sunulmuştur. Önerge gündemdeki yerini alacak ve genel görüşme açılıp açılmaması konusundaki öngörüşme, sırası geldiğinde yapılacaktır. Diğer önergeyi okutuyorum: 2. - İstanbul Milletvekili Birgen Keleş ve 22 milletvekilinin, TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesi konusunda genel görüşme açılmasına ilişkin önergesi (8/9) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Sektöründe Avrupa'nın 7 nci büyük şirketi olan ve dünyanın en iyi 400 şirketi arasında bulunan TÜPRAŞ'ın kamuda kalan yüzde 65,76 hissesi de özelleştirilmek üzere ihaleye çıkarılmıştır. TÜP RAŞ'ın özelleştirilmesi konusunda kamuoyunda yapılan tartışmalar, gerek özelleştirme nedenlerinin gerek ihale koşullarının gerekse ihale sonuçlarının Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmesini kaçınılmaz kılmaktadır. Bu nedenle, Anayasanın 98 ve İçtüzüğün 102 ve 103 üncü maddeleri uyarınca genel görüşme açılmasını arz ve teklif ederiz. 1- Birgen Keleş 2- Ahmet Sırrı Özbek 3- Ersoy Bulut 4- Ali Oksal 5- Muharrem Toprak 6- Ali Rıza Gülçiçek 7- Salih Gün 8- Rasim Çakır 9- Kemal Kılıçdaroğlu 10- Sıdıka Sarıbekir 11-Mehmet Mesut Özakcan 12- İsmail Özay 13-Ali Cumhur Yaka 14- İdris Sami Tandoğdu 15-Nail Kamacı 16-Halil Tiryaki 17- Mustafa Özyurt 18- Nadir Saraç 19- Mustafa Gazalcı 20- Mehmet Işık (İstanbul) (İstanbul) (Mersin) (Mersin) (İzmir) (İstanbul) (Kocaeli) (Edirne) (İstanbul) (İstanbul) (Aydın) (Çanakkale) (Muğla) (Ordu) (Antalya) (Kırıkkale) (Bursa) (Zonguldak) (Denizli) (Giresun) -99-
T.B.M.M. B : 53 17. 2. 2004 O : 1 21 - Kâzım Türkmen (Ordu) 22- Vezir Akdemir (İzmir) 23- Nezir Büyükcengiz (Konya) Gerekçe: Petrol ürünleri sanayii, hampetrolün rafinerilerde stoklanıp arıtılmasını ve üretilen ürünlerin dağıtım kuruluşları aracılığıyla tüketiciye ulaştırılmasını içeren entegre bir yapıdadır. TÜPRAŞ, 27 600 000 ton/yıl kapasiteyle Türkiye rafinaj kapasitesinin yüzde 86'sına sahiptir. Yeniden edinme değeri, 7 000 000 dolar dolayındadır. 2002 yılı itibariyle 16,5 katrilyon TL ciro, 557 000 000 dolar ihracat yapan ve Türkiye'nin en fazla Kurumlar Vergisi ödeyen şirketlerinden olan TÜPRAŞ, devlete, ayda 900 trilyon TL kaynak sağlamaktadır. Ürettiği ürünler açısından büyük stratejik öneme ve özellikle askerî ihtiyaçlar bakımından yaşamsal değere sahiptir. TÜPRAŞ, mevcut yapısıyla, Avrupa'nın en modern ve en verimli rafinerileri arasındadır. 4.12.2003 tarih ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 5 inci maddesi, TÜPRAŞ'a rafinajın yanı sıra akaryakıt dağıtım faaliyetlerinde bulunma hakkı da vermektedir. Özelleştirme politikası savunulurken genel olarak ileri sürülen gerekçelerin hiçbirisi TÜPRAŞ için geçerli değildir. TÜPRAŞ devletin sırtında bir yük oluşturmamaktadır. 2002 yılı net kârı 174 trilyon TL'dir. TÜPRAŞ, Türkiye'nin rafinaj kapasitesinin yüzde 86'sına sahiptir. Ancak, yüzde 34,24'lük hissesi halka açıktır ve bu hisse içerisinde yabancı yatırımcı payı yüzde 43,4'tür. Kamuda kalan yüzde 65,76 hissesi blok olarak satıldığında, TÜPRAŞ, özel/yabancı bir tekel haline gelecektir. Dağıtım hakkını da kazanmış olması, özel/yabancı tekele daha da büyük bir güç sağlayacaktır. Dolayısıyla, özelleştirme nedeniyle sık sık kullanılan tekelin kırılması savı, TÜPRAŞ açısından geçerli değildir. Özelleştirmenin TÜPRAŞ'a verimlilik sağlayacağı da söylenemez. TÜPRAŞ, Türkiye'nin en büyük 500 şirketi arasında birinci sıradadır. Avrupa'nın en modern ve verimli rafinerileri arasındadır. Çok iyi yetişmiş elemanlara, büyük bir teknik birikime sahip, yeni yatırımlarla güçlendirilmiş. kârlı, verimli, modern bir kuruluştur. Sermayenin tabana yayılması savı da TÜPRAŞ için geçerli değildir. Blok satış kararı alındığından, özelleştirme sonucunda şirketin çoğunluk hissesi tabana yayılmayacak, özel/yabancı bir şirketin kontrolüne geçecektir. Özelleştirmeyle teknoloji transferi sağlanacağı tezi de TÜPRAŞ açısından geçerli değildir; çünkü, master plan çerçevesinde başlatılan 2 milyar dolarlık yatırım seferberliği 2004 yılı sonunda tamamlanacak ve 80 000 000 dolar ek bir yatırımla TUPRAŞ'ın tüm ürünleri Avrupa standardına ulaşmış olacaktır. TÜPRAŞ, yatırım master planı çerçevesinde yaptığı tüm yatırımları kendi olanaklarıyla gerçekleştirmiştir. Özetle, genelde özelleştirme için kullanılan argümanların hiçbirisi TÜPRAŞ açısından geçerli olmadığı gibi. özelleştirme stratejik açıdan, istihdam açısından, bütçe açısından ek sorunlar yaratacaktır. Kaldı ki, TUPRAŞ'ın hem ihale yöntemi, hem de ihale sonuçlan büyük tartışmalara yol açmaktadır. İhalede çok düşük teklif verilmesi, ihaleden sonra açık artırmaya gidilmemesi, Zorlu Grubunun ihaleye son dakikada katılması, Efremor Kautschuk Gmbh Şirketinin ne olduğu ciddî tartışma konusudur. Efremor Şirketinin adresinde bulunmadığı, şirket yönetimine telefonla bile ulaşılamadığı ve şirketin yüzde 49'unun tanınmayan bir off-shore şirketi olduğu iddia edilmektedir. Bu ve benzeri iddialar. TUPRAŞ'ın özelleştirilmesinin TBMM'de genel görüşme açılarak incelenmesini daha da acil hale getirmektedir. BAŞKAN - Bilgilerinize sunulmuştur. Önerge gündemdeki yerini alacak ve genel görüşme açılıp açılmaması konusundaki öngörüşme. sırası geldiğinde yapılacaktır. Danışma Kurulunun bir önerisi vardır; okutup, oylarınıza sunacağım. -100-