CENG 362 Computer Networks (2005) Midterm Exam 1 Çözümleri 1. (20 puan) (Hepsi doğru cevaplanırsa 25 puan) Aşağıda verilen her bir ifade için D (Doğru) veya (anlış) şıklarından birini işaretleyin. Doğru bir cevap +1 puan kazandırır, yanlış bir cevap 0.5 puan kaybettirir (2 yanlış bir doğruyu götürür). Bundan dolayı cevaplarını bilmediğiniz soruları cevaplamanız halinde bu sorudan negatif bir puan alabilirsiniz. Bir ifadenin doğru olabilmesi için cümle içindeki tüm parçalar doğru olmalıdır. (anlış) cevabını verdiğiniz ifadelerden puan alabilmek için o ifadenin doğrusunu belirtmelisiniz. 20 ifadeyi de doğru cevaplamanız halinde bu soruda fazladan 5 puan alabilirsiniz. İfade D 1 Paket anahtarlamada uçtan uca kaynaklar (link bant genişliği, anahtar kapasitesi) haberleşme için rezerv edilmiştir. Devre anahtarlamada uçtan uca kaynaklar (link bant genişliği, anahtar kapasitesi) haberleşme için rezerv edilmiştir. 2 Bütün bir paketi linke göndermek için geçen süreye iletim gecikmesi denir D 3 ISO OSI mimarisi 6 katmandan oluşur, TCP/IP ise bakışınıza göre 5 veya 4 katmandan oluşur. ISO OSI mimarisi 7 katmandan oluşur, TCP/IP ise bakışınıza göre 5 veya 4 katmandan oluşur. (Application, Presentation, Session, Transport, Network, Data Link, Physical) 4 TCP protokolü Internet in ağ çekirdeğindedir. TCP protokolü Internet in ucundadır (Edge of the Internet). 5 TCP akış ve tıkanıklık kontrolü için sağladığı destekle birlikte, nispeten küçük boyutlarda veri alışverişi yapan uygulamalar için yararlı bir hizmet sunar. TCP akış ve tıkanıklık kontrolü için sağladığı destekle birlikte, büyük boyutlarda veri alışverişi yapan uygulamalar için yararlı bir hizmet sunar. (Nispeten küçük boyutlarda veriler için UDP kullanılır) 6 Bir TCP istemcisi bir istemci ile haberleşmek için en az 2 sokete sahiptir. Bir TCP sunucusu bir istemci ile haberleşmek için en az 2 sokete sahiptir. 7 TCP sunucusu gelen bağlantıları dinlemek için bir sunucu soketine ve veri göndermek için de D ayrı bir sokete sahiptir. 8 32 bit IP adresi ve 16 bit port numarası birlikte bir akışı (stream) oluştururlar. 32 bit IP adresi ve 16 bit port numarası birlikte bir soketi oluştururlar. 9 DNS IP adreslerini sembolik isimlere dönüştürür. DNS sembolik isimleri IP adreslerine dönüştürür. 10 SMTP e-posta göndermek için, POP3 ise e-posta almak için kullanılır. D FTP bağlantı için durum bilgisi sağlar ve sadece bir tane port numarası kullanır. 11 FTP bağlantı için durum bilgisi sağlar (kullanıcı) ve iki tane port numarası kullanır. (port 20 TCP kontrol bağlantısı, port 21 TCP veri bağlantısı) 12 Güvenli bir veri aktarımında zamanlayıcı (timer) eş segmentleri bulmakta kullanılır. Güvenli bir veri aktarımında zamanlayıcı (timer) ACK ları bulmakta kullanılır. 13 Bir TCP başlığındaki alıcı pencere alanı akış kontrolünde kullanılır. D 14 eniden gönderilen segmentin sıra numarası ona komşu segmentlerinkinden daha küçüktür. D 15 Akış ve tıkanıklık kontrolünde ağ çekirdeğinin (router vb. gibi) yardımı vardır. Akış ve tıkanıklık kontrolünde ağ çekirdeğinin (router vb. gibi) yardımı yoktur. 16 Go-Back-N protokolü Selective Repeat türü protokole göre daha az CPU gücü ve hafızaya ihtiyaç duyar. 17 Bir TCP alıcısı cevap verebilmek için alınan paketten gönderenin IP adresi ve port numarasını çıkarmalıdır. Bir UDP alıcısı cevap verebilmek için alınan paketten gönderenin IP adresi ve port numarasını çıkarmalıdır. 18 Tipik bir TCP istemci uygulaması önce bir soket oluşturur ve sonra veriyi direk olarak bir soketten okur/ sokete yazar. Tipik bir TCP istemci uygulaması önce bir soket oluşturur ve sonra veriyi direk olarak bir stream den okur/ stream e yazar. 19 Hem TCP hem de UDP bağlantısı gönderen ve alıcı arasında veri aktarımı başlamadan önce üç yollu tokalaşma yapar. Sadece TCP bağlantısı gönderen ve alıcı arasında veri aktarımı başlamadan önce üç yollu tokalaşma yapar. 20 Bir zamanlayıcı (timer) sona erdikten sonra TCP sıra numarası en küçük olan ve henüz onaylanmamış (ACK) olan segmenti yeniden gönderir. Zaman aşımı (timeout) aralığı da ikiye katlanır. D D
(anlış) olarak işaretlediğiniz cevaplarınızdan puan alabilmek için ifadenin doğrusunu yazmanız gerekmektedir. 2. (20 puan) Üç farklı anahtarlama şeklini kullanarak kaynak A dan hedef B ye 3000 kilobaytlık veri aktaracaksınız. Aşağıdaki kısaltmaları kullanabilirsiniz: Hop sayısı = M, Hop başına işlem gecikmesi = P, Link yayılma gecikmesi = D, Paket iletim gecikmesi = T, Aktarım hızı = R bits/s, Mesaj boyutu = L bits (devre anahtarlamalı ise), Mesaj boyutu = N packets, Düğüm kuyruğu gecikmesi = Q. Basitleştirmek için A ve B arasına bir router koyabilirsiniz ve her bir paketin 1000 kilobayt olduğunu düşünebilirsiniz. a) ukarıdaki kısaltmaları kullanarak devre anahtarlamalı şema için zaman diyagramı çiziniz. b) Devre anahtarlamalı şema için genel bir toplam gecikme formülü (toplam yayılma + toplam iletim + toplam işlem) yazınız. Toplam gecikme = toplam yayılma + toplam iletim + toplam işlem = 4MD + L/R + (M-1)P c) ukarıdaki kısaltmaları kullanarak pipeline özellikli paket anahtarlamalı şema için zaman diyagramı çiziniz. d) Paket anahtarlamalı şema için genel bir toplam gecikme formülü (toplam yayılma + toplam iletim + toplam sakla&ilerle + toplam işlem + toplam kuyruklama) yazınız.
Toplam Gecikme = toplam yayılma + toplam iletim + toplam store&forward + toplam işlem + toplam kuyruklama = MD + NT + (M-1)T + (M-1)P + (M-1) Q e) Devre anahtarlamalı şema ile paket anahtarlamalı şemayı karşılaştırınız (avantaj, dezavantaj, uygulama alanları vb. gibi) Bilgisayar ağlarında günümüzün trendini açıklayınız. Devre anahtarlamalı şemada uçtan uca kaynaklar (link bant genişliği, anahtar kapasitesi) çağrı için ayrılmıştır. Ayrılmış kaynak demek paylaşımın olmaması demektir. Performans garanti edilmez. İki uç arasında bir devre tesis edilmesi için çağrı kurulumu gereklidir. Paket anahtarlamalı şema yoğun veriler için uygundur (kaynak paylaşımının olması, daha basit olması ve çağrı kurulumuna ihtiyaç duymaması). Ağda meydana gelebilecek bir tıkanma durumunda, paket gecikmesi ve kaybı olacaktır, bundan dolayı güvenli veri aktarımı ve tıkanma kontrolü için protollere ihtiyaç vardır. ATM gibi günümüzün trendleri ya da gelecek nesil internet mimarisi her iki teknolojinin en iyi özelliklerini birleştirmektedir. 3. (20 puan, her biri 4 puan) a) Windows bilgisayarınızda şekildeki bilgiyi elde etmek için hangi komutu kullanırsınız? > ipconfig /all b) Bu makinede kaç adet ağ kartı kuruludur? İsimlerini ve durumlarını belirtiniz. 2 adet, isimleri: Broadcom 440x 10/100 Integrated Controller Intel(R) PRO/Wireless 2915ABG Network Connection c) Ağ kartlarının IP ve MAC adreslerini yazınız. Broadcom 440x 10/100 Integrated Controller Intel(R): IP: 10.0.4.53 MAC: 00-10-33-7B-0C-D2 PRO/Wireless 2915ABG Network Connection IP: Herhangi bir ağa bağlı değil, dolayısıyla IP almamış MAC: 00-0E-36-DA-AB-B3 d) Bu bilgisayar nasıl IP adresi alır? Bu bir LAN (yerel alan ağı), ADSL ya da bir kablosuz LAN bağlantısı mıdır? Bunu nasıl anladınız? Dinamik olarak DHCP sunucusundan IP alıyor (10.0.1.10) Bu bir LAN bağlantısıdır, çünkü Ethernet kartı aktif ve IP adresi almış. WLAN kartı bağlı değil. e) Bu bilgisayar verilen bir host adının IP adresini nasıl elde eder? (Host adından IP adresine çevirme) Aşağıdaki IP adreslerinde bulunan DNS sunucularından elde eder: 10.0.1.10 ve 192.168.0.3 4. (20 puan) 30ms tek yönlü yayılım gecikmesine sahip 2Mbit/sn lik bir kanal düşünün (i.e. 60 ms roundtrip gecikmesi). 8000 baytlık bir dosya aktarmak istiyoruz. Her paket 40baytı başlık alanı olmak üzere 1500 bayt boyuta sahip. Aktarılacak veri varsa her paket maksimum bayt sayısını içerir. ACK paketlerinin 125 bayt uzunluğunda olduğunu, alıcı tarafında paketin tamamının alınmasından sonra ilgili ACK nın iletimi başlayana dek 1.5 ms lik işlem gecikmesi olduğunu varsayın. Pencere boyutu N=4 paket olan Seçili Tekrar (Selective Repeat) protokolü kullanılıyor. Kanaldan geçen 3. paketin kaybolduğunu, ACK ların kaybolmadığını ve bozulmadığını varsayın. Bütün dosyanın aktarımının tamamlanması ve gönderenin son ACK yı alması için gerekli süre ne kadardır? 8000 bayt için paket sayısı = 6 (Her paket 1460 bayt)
İlk 5 paket 1500 bayt ve son paket (8000 5x1460 + 40) = 740 bayt içeriyor 1500 8bit İlk 5 paket için iletim süresi = 6 ms 740 8bits Son paket için iletim süresi = 2.96 ms ~ 3 ms 125 8bits ACK paketleri için iletim süresi = 0.5 ms Zaman aşımı= 65ms 0 6 12 18 24 Final ACK is Zaman aşımı RTT + işlem zamanı + ACK iletimi = 43 Zaman aşımı 60 + 1.5 + 0.5 = 62 Zaman aşımı = 65 ms olduğunu varsayın. 5. (20 puan, her biri 4 puan) Ethereal Trace a) Şekildeki gibi bir Ethereal çıktısını nasıl elde edersiniz? Internet tarayıcısındaki URL yi yazınız (protokol:// ) Internet tarayıcısını kullanarak ve aşağıdaki URL yi girerek: http://gaia.cs.umass.edu/ethereal-labs/http-ethereal-file1.html b) En üstteki katmandan en alttakine doğru hangi katmanlar ve protokoller geçmektedir?
Uygulama katmanı, HTTP Aktarım katmanı, TCP Ağ katmanı, IP Veri bağ katmanı, Ethernet c) Her bir katman ve protokol ile uygulama verisine eklenen önemli başlıkların işlevlerini yazınız. Application layer: HTTP: Transport Layer: TCP: Network Layer: IP: Data Link Layer: Ethernet: d) Gönderen ve alıcıya ait IP adresi ve port bilgilerini yazınız. Gönderenin (Kaynak) IP adresi = 10.0.3.43, port numarası = 2911 Alıcının (Hedef) IP adresi = 128.119.245.12, port numarası = 80 e) Bu bağlantı kalıcı bir bağlantı mıdır, yoksa kalıcı olmayan bir bağlantı mıdır? Bunu nasıl anlıyorsunuz? Sunucu ve istemci arasındaki bu bağlantı üzerinden birden çok nesne gönderilebilir mi? Kalıcı bağlantı (HTTP GETbaşlık satırlarında keep alive verilmiş). Birden çok nesne bu bağlantı üzerinden aktarılabilir.