2009-2010 Mimarlık Bölümlerinin Tercihlerinin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi. Demet IRKLI ERYILDIZ T.C. Maltepe Üniversitesi, Mimarlık Bölümü 1983 yılından başlayarak Türkiye ve KKTC de Devlet ve Vakıf Üniversitelerinde tam ve yarı zamanlı olarak çalışmaktayım. Ayrıca Ulusal, Uluslararası eğitimle ilgili pek çok komisyon ve kurullarda yer aldım. Mimarlar Odası nın konuyla ilgili komisyonlarında da görev yaptım. Lefke Avrupa Üniversitesindeki bölüm başkanlığım sırasında da aktif olarak mimarlık eğitiminin karar sürecinde yer aldım. Bugünkü konuşmamda da, 2009 2010 öğretim yılında Mimarlık Bölümlerinin tercih edilmesine yönelik bir inceleme ve değerlendirme çalışması sunacağım. Çalışma amacı ve Yöntem Mimarlık bölümlerinin önerisi ve YÖK ün belirlemesi sonucunda saptanan kontenjanlar için bütüncül bir çalışma yapılması (MOBBİG, Mimarlar Odası, YÖK, MİAK vb kurumlar işbirliğiyle) konusunun tartışılması amaçlanmaktadır. Bu çalışmada - 2009 ÖSYS En Küçük ve En Büyük Puanlar TABLO4 kullanılarak analizler yapılmıştır. ÖSYS kılavuzunda 44 Üniversitenin, 75 programında toplam 3016, Mimarlık kontenjanı yer almıştır. Bu kontenjanın dağılımı aşağıda ki Tabloda ve şemada özetlendiği şekliyle 4 katagoriye ayrılabilir: Kontenjan Üniversite Program Devlet 1462 25 25 Vakıf 955 12 35 KKTC(514)+Yurtdışı(85) 599 7 15 TOPLAM 3016 44 75 KKTC, 514, 17% Yurtdışı, 85, 3% Devlet, 1462, 48% Devlet Vakıf KKTC Yurtdışı Vakıf, 955, 32%
Kontenjan dağılımında büyük pay % 48, devlet üniversitelerine aittir. Bunu % 32 lik oranla Türkiye vakıf üniversiteleri izlemektedir. 2009 ÖSYS En Küçük ve En Büyük Puanlar TABLO 4 den alınarak hazırlanan aşağıdaki tablo incelenerek çeşitli okumalar yapılabilir.
Statü Üniversite Adı Fakülte Adı Bölüm Adı Puan Kontenjan Yerleşen Genel Genel Okul Okul Türü Kontenjan Kontenjan Birincisi Birincisi En En Küçük En Büyük Küçük En Büyük Puanı Puanı Puanı Puanı 1 Devlet ABANT İZZET BAYSAL ÜNİV. (BOLU) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 31 31 324.279 339.258 299.912 299.912 2 Devlet ANADOLU ÜNİV. (ESKİ EHİR) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 52 52 333.872 337.965 322.091 332.532 3 Yurtdışı AZERBAYCAN MİMARLIK VE İN AAT ÜN Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 28 28 265.321 296.243 4 Yurtdışı AZERBAYCAN MİMARLIK VE İN AAT ÜN Mimarlık Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 2 2 299.956 315.442 5 Vakıf BAHÇE EHİR ÜNİV. (İSTANBUL) Mimarlık ve Tasarım Fak. Mimarlık SAY 2 60 60 295.913 325.241 6 Vakıf BAHÇE EHİR ÜNİV. (İSTANBUL) Mimarlık ve Tasarım Fak. Mimarlık (%50 Burslu) SAY 2 10 10 330.248 336.658 7 Vakıf BAHÇE EHİR ÜNİV. (İSTANBUL) Mimarlık ve Tasarım Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 10 10 338.814 347.099 8 Devlet BALIKESİR ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 41 41 325.513 329.326 314.447 314.447 9 Vakıf BEYKENT ÜNİV. (İSTANBUL) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 76 76 276.182 304.431 10 Vakıf BEYKENT ÜNİV. (İSTANBUL) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (%50 Burslu) SAY 2 10 10 313.940 320.208 11 Vakıf BEYKENT ÜNİV. (İSTANBUL) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 5 5 332.510 337.305 12 Devlet BOZOK ÜNİV. (YOZGAT) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 31 31 317.222 325.052 309.500 309.500 13 Devlet ÇUKUROVA ÜNİV. (ADANA) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 62 62 327.786 336.316 306.370 309.695 14 Devlet DİCLE ÜNİV. (DİYARBAKIR) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 41 41 319.041 332.925 296.202 296.202 15 KKTC DOĞU AKDENİZ ÜNİV. (KKTC GAZİMAĞ Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 111 89 16 KKTC DOĞU AKDENİZ ÜNİV. (KKTC GAZİMAĞ Mimarlık Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 3 3 315.689 321.090 17 Vakıf DOĞU ÜNİV. (İSTANBUL) Sanat ve Tasarım Fak. Mimarlık SAY 2 45 45 258.977 300.573 18 Vakıf DOĞU ÜNİV. (İSTANBUL) Sanat ve Tasarım Fak. Mimarlık (%50 Burslu) SAY 2 10 10 304.631 317.320 19 Vakıf DOĞU ÜNİV. (İSTANBUL) Sanat ve Tasarım Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 5 5 328.992 332.101 20 Devlet DOKUZ EYLÜL ÜNİV. (İZMİR) Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 72 72 334.808 341.879 327.245 327.683 21 Devlet ERCİYES ÜNİV. (KAYSERİ) Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 52 52 327.190 342.293 306.844 306.956 22 Devlet ESKİ EHİR OSMANGAZİ ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 41 41 331.485 333.862 319.312 319.312 23 Devlet GAZİ ÜNİV. (ANKARA) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 72 72 336.997 347.630 328.935 329.967 GEBZE YÜKSEK TEKNOLOJİ 24 Devlet ENSTİTÜSÜ Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 31 31 329.752 335.183 324.701 324.701 25 KKTC GİRNE AMERİKAN ÜNİV. (KKTC GİRNE) Mimarlık, Tasarım ve Güzel Sana Mimarlık SAY 2 80 15 26 KKTC GİRNE AMERİKAN ÜNİV. (KKTC GİRNE) Mimarlık, Tasarım ve Güzel Sana Mimarlık (%50 Burslu) SAY 2 50 50 217.100 296.589
27 Vakıf HALİÇ ÜNİV. (İSTANBUL) Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 70 70 262.891 298.993 28 Vakıf HALİÇ ÜNİV. (İSTANBUL) Mimarlık Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 5 5 331.526 335.930 29 Vakıf İSTANBUL AREL ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 46 46 248.173 317.762 30 Vakıf İSTANBUL AREL ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (%25 Burslu) SAY 2 10 10 278.992 299.674 31 Vakıf İSTANBUL AREL ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 14 14 319.568 327.486 32 Vakıf İSTANBUL AYDIN ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 70 70 250.032 291.342 33 Vakıf İSTANBUL AYDIN ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (%50 Burslu) SAY 2 17 17 302.386 317.696 34 Vakıf İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 60 60 279.089 315.632 35 Vakıf İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (%50 Burslu) SAY 2 15 15 317.020 323.636 36 Vakıf İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (%75 Burslu) SAY 2 10 10 324.774 332.750 37 Vakıf İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 5 5 336.400 338.199 38 Devlet İSTANBUL TEKNİK ÜNİV. Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 144 144 344.207 367.144 338.150 343.208 39 Vakıf İZMİR EKONOMİ ÜNİV. Güzel Sanatlar ve Tasarım Fak. Mimarlık SAY 2 50 50 296.476 332.441 40 Vakıf İZMİR EKONOMİ ÜNİV. Güzel Sanatlar ve Tasarım Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 5 5 340.449 347.365 41 Devlet İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ Mimarlık Fak. Mimarlık (İngilizce) SAY 2 47 47 335.122 339.811 327.804 328.746 42 Devlet KARABÜK ÜNİV. Safranbolu Fethi Toker Güzel San Mimarlık SAY 2 41 41 319.299 323.218 286.116 286.116 43 Devlet KARADENİZ TEKNİK ÜNİV. (TRABZON) Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 72 72 324.753 338.142 309.070 315.760 44 Devlet KOCAELİ ÜNİV. Mimarlık ve Tasarım Fak. Mimarlık SAY 2 52 52 330.485 338.389 311.463 318.165 45 KKTC LEFKE AVRUPA ÜNİV. (KKTC LEFKE) Mimarlık ve Mühendislik Fak. Mimarlık SAY 2 60 47 46 KKTC LEFKE AVRUPA ÜNİV. (KKTC LEFKE) Mimarlık ve Mühendislik Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 5 5 300.846 315.290 47 Vakıf MALTEPE ÜNİV. (İSTANBUL) Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 75 75 265.692 305.993 48 Vakıf MALTEPE ÜNİV. (İSTANBUL) Mimarlık Fak. Mimarlık (%50 Burslu) SAY 2 20 20 309.195 326.839 49 Vakıf MALTEPE ÜNİV. (İSTANBUL) Mimarlık Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 5 5 331.445 336.367 50 Vakıf MALTEPE ÜNİV. (İSTANBUL) Mimarlık Fak. Mimarlık (Üstün Başarı Burslu) SAY 2 2 2 317.143 324.650 51 Devlet MARDİN ARTUKLU ÜNİV. Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 21 21 314.349 318.720 273.761 273.761 52 Devlet MERSİN ÜNİV. Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 36 36 323.400 335.561 305.598 305.598 53 Devlet MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİV Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 93 93 340.784 344.128 335.514 336.846 54 Vakıf OKAN ÜNİV. (İSTANBUL) Mühendislik Mimarlık Fak. Sayısal Programlar SAY 2 400 270 55 Vakıf OKAN ÜNİV. (İSTANBUL) Mühendislik Mimarlık Fak. Sayısal Programlar (%50 Burslu) SAY 2 35 35 291.064 317.313 56 Vakıf OKAN ÜNİV. (İSTANBUL) Mühendislik Mimarlık Fak. Sayısal Programlar (Burslu) SAY 2 75 75 318.240 333.856 57 Devlet ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİV. (ANKARA) Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 67 67 348.525 367.349 344.371 347.669 58 Devlet SELÇUK ÜNİV. (KONYA) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 62 62 328.795 339.643 314.949 318.200
59 Devlet SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİV. (ISPARTA) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 41 41 323.225 341.125 321.503 321.503 60 Devlet TRAKYA ÜNİV. (EDİRNE) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 74 74 321.821 329.503 291.342 293.767 61 Devlet ULUDAĞ ÜNİV. (BURSA) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 52 52 332.761 338.892 320.506 326.471 62 KKTC ULUSLARARASI KIBRIS ÜNİV. (KKTC LEF Güzel Sanatlar Fak. Mimarlık SAY 2 70 20 63 KKTC ULUSLARARASI KIBRIS ÜNİV. (KKTC LEF Güzel Sanatlar Fak. Mimarlık (%50 Burslu) SAY 2 10 10 274.619 298.472 SAMühendislik ve Doğa Bilimleri 64 Yurtdışı ULUSLARARASI SARAYBOSNA ÜNİV. Fa Mimarlık SAY 2 20 4 65 Yurtdışı ULUSLARARASI SARAYBOSNA ÜNİV. SAMühendislik ve Doğa Bilimleri Fa Mimarlık (%25 Teşvik Bursu) SAY 2 25 19 66 Yurtdışı ULUSLARARASI SARAYBOSNA ÜNİV. SAMühendislik ve Doğa Bilimleri Fa Mimarlık (%50 Başarı Bursu) SAY 2 10 10 274.889 303.289 67 KKTC YAKIN DOĞU ÜNİV. (KKTC LEFKO A) Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 120 45 68 KKTC YAKIN DOĞU ÜNİV. (KKTC LEFKO A) Mimarlık Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 5 5 300.083 312.452 69 Vakıf YA AR ÜNİV. (İZMİR) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 46 46 283.016 311.641 70 Vakıf YA AR ÜNİV. (İZMİR) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (%50 Burslu) SAY 2 6 6 319.450 327.171 71 Vakıf YA AR ÜNİV. (İZMİR) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (Burslu) SAY 2 8 8 329.734 333.021 72 Vakıf YEDİTEPE ÜNİV. (İSTANBUL) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 50 50 296.159 328.731 73 Vakıf YEDİTEPE ÜNİV. (İSTANBUL) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (Başarı Burslu) SAY 2 10 10 337.737 344.329 74 Vakıf YEDİTEPE ÜNİV. (İSTANBUL) Mühendislik Mimarlık Fak. Mimarlık (Destek Burslu) SAY 2 15 15 326.978 336.718 75 Devlet YILDIZ TEKNİK ÜNİV. (İSTANBUL) Mimarlık Fak. Mimarlık SAY 2 134 134 338.821 344.045 332.438 337.608
Bu yılki kılavuz 127 sayfa, bu kılavuzda yer alan Üniversitelerin bütün Mimarlık Okulları nı tarayarak tablolaştırdım. Bu çalışmanın Veritabanı Komisyonumuzca da kullanılabileceğini düşünüyorum. Mimarlık programlarında; 3 ana kategori var: Devlet (25), Vakıf (12 - İstanbul 10, İzmir 2-), Yurtdışı* (7): Toplam 44 *(KKTC - 5, Azerbaycan - 1, Bosna Hersek - Saraybosna - 1) Son iki yılda çok sayıda yeni üniversite - bölüm açıldığı izlenmektedir. Bunun tercihlere etkisi nasıl olmuştur? Mimarlık bölümlerinin kontenjanları her yıl dolmaktaydı. Bu yıl bazı vakıf ve özel Üniversitelerde boş kontenjanlar kaldığı görülmüştür. Nedenleri nelerdir? Öğrenci (kontenjan) sayısı nedir? Giren-boş kalan kontenjan - öğrenci sayısı nedir? (vb. niceliksel veriler) Mimarlık bölümleri için planlama ve strateji belirlemede verilerin kullanılması En yüksek puana göre sıralamaya baktığımızda İstanbul Teknik Üniversitesi ve ODTÜ üst sırada yer alıyor (367 puan), onları yaklaşık 20 puanlık bir dilim farkı ile yine bir grup devlet üniversitesi izliyor. Tabii Bölümlerin kontenjan sayıları da önemli 21 öğrenci alan da var, 144 öğrenci alan da. O yüzden, taban puanlarda dikkate alınmalı. Bazı Vakıf Üniversitelerinin burslu öğrencilerinin de bu ilk iki üniversiteyi yakından izlediği gözlemleniyor. Bunların arasında İzmir Ekonomi ve Bahçeşehir Üniversiteleri sayılabilir. İzmir Ekonomi Üniversitesi, vakıf üniversiteleri içinde en yüksek puan olan 347 yle öğrenci alırken, 248 en düşük puanla öğrenci alan vakıf üniversitesi mimarlık programı da bulunuyor. Aradaki 100 puanlık bu çok büyük farkın daha üniversiteye başlarkenki öğrenci seviyesinin farkı açısından değerlendirilmesi gereken bir etmen olduğu anlaşılıyor. Yine kategori ayırmaksızın bakıldığında en yüksek puan 367 (Devlet Üniversiteleri) ile en düşük puan 210 (KKTC Üniversitesi) arasındaki 157 puanlık fark çarpıcıdır. Yine KKTC deki Üniversitelerde, örneğin 80 kontenjanının 15 ini doldurmuş olan bu üniversitede 15. olan öğrencinin puanı 217 ise, geri kalan kontenjan boşluğu daha da düşük puanlı öğrencilerle doldurulabilmektedir. Ankara, İstanbul, İzmir Üniversitelerinin daha çok tercih edilmesi gerçeğinin yanı sıra bu yıl ki tercihlerde Erciyes Üniversitesinin sekizinci sıraya gelmesi ve Süleyman Demirel üniversitesinin de yine iyi bir yer tutması dikkat çekiyor. Burada, sıralamayı üst puandan okumanın rolünün yanı sıra bu Üniversitelerin bölgelerinde kaliteli eğitim veren kurumlar olarak kabul gördükleri de anlaşılabilir. Tabloda en düşük ve en yüksek puan sütunlarında sayı olmayan programlar kontenjanını dolduramayanlar. Bu durum bu yıl özellikle Kuzey Kıbrıs ve yurtdışı Üniversitelerinde izleniyor. Burada yabancı dil de eğitimin de tercih üzerinde rol oynadığını görüyoruz. Yine bu Üniversitelere baktığımızda, kontenjan sayılarının da çok yüksek olduğunu görüyorsunuz. Bu noktada düşünülmesi gereken bir çelişki var. Tabii Kontenjanlarda ki boşluklar daha sonra tekrar ilan edilen ek kontenjanlarla doldurulabilir ya da dolu gibi görünen kontenjanların da tamamı için kayıt yaptırılmayabilir.
Bu çalışmayı yaparken amacım bazı üniversiteleri yüceltmek ya da azımsamak değil, durum saptaması yaparak mimarlık mesleği için gereken sayısal öngörüler için planlama yapmaya araç oluşturmak. Bu tür analizler çoğaltılabilir. Tablodan çeşitli okumalar yapılarak kontenjan saptanması yapılabilir. Bu analizlerden örnekler seçerek konuyu tartışmaya açmak istedim. Özet olarak gözlemlerimi şöyle sıralayabilirim; Devlet Üniversitelerinde kontenjanlar doluyor Vakıf (Türkiye) Üniversitelerinde kontenjanlar doluyor (OKAN Üniversitesinde farklı bir yaklaşım izleniyor) KKTC + Yurtdışı burslu çğrenci kontenjanları doluyor En yüksek - En düşük puanlara göre Üniversiteler arasındaki tercih için tablo kullanılarak değerlendirmeler yapılabiliyor Tercihte Üniversitenin bulunduğu yerin de (kent ya da semt) önemli olduğu izleniyor Sonuç olarak: Mimarlık Bölümlerinin kontenjanları ne kadardır ve neye göre saptanmaktadır? Bölümlerde boş kalan kontenjan ne kadardır? sorularının sayısal değerleri 2009 yılı örneğinde sunulmaya çalışılmıştır. Üniversitelerin bireysel değerlendirmeleri ve YÖK ün tespit ettiği kontenjanları dolduracak öğrenci niteliğinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Bugün sunduğum tabloda yer almayan kuruluşunu tamamlamış ancak henüz öğrenci almayan mimarlık bölümleri de var. Yeni açılan devlet ve vakıf üniversiteleri de var. Bu artış nereye kadar hangi ölçütlerle sürecek? YÖK ün yanı sıra Mimarlar Odası ve MİAK benzeri diğer mesleki kuruluşların yapacağı bütüncül çalışmalarla, ülkenin hangi alanlarda ve niteliklerde mimara ihtiyacı olduğu belirlenerek kontenjan saptamaları yapılabilir. Teşekkür ederim.