İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 2 PLAKA TANIMA SİSTEMLERİNİN ÇALIŞMA PRENSİPLERİ... 3 KAMERA KULLANIM FARKLARI... 6

İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 2 PLAKA TANIMA SİSTEMLERİNİN ÇALIŞMA PRENSİPLERİ... 3 KAMERA KULLANIM FARKLARI... 6 ÇEKİLEN ARAÇ FOTOĞRAFLARI ARASINDAKİ FARKLAR... 7 4 ŞERİTLİ BİR YOLDA 8 KAMERA YERİNE 2 KAMERA İLE PLAKA TANIMA NASIL YAPILIR?... 8 IR LED FAKTÖRÜ... 10 ENERJİ TÜKETİMİNDEKİ FARKLILIKLAR... 11 PLAKA TANIMADA İŞLETİM SİSTEMİ FAKTÖRÜ... 12 PLAKA TANIMA VE DİĞER İHLAL TESPİT SİSTEMLERİNİN ENTEGRASYONU... 13 1 P a g e

GİRİŞ konvansiyonel plaka tanıma sistemleri incelendiğinde, tamamının bilgisayar bağımlı olduğu, Bilgisayar olmadan plaka çözümleme yapamadığı görülecektir. Bir çok kişi için çokta önemli olmadığı düşünülen harici bir bilgisayar yardımı ile plaka çözümleme, geliştiricileri kolay yoldan proje yapmaya yönlendirmekte ve teknolojinin geliştirilememesine neden olmaktadır. Tüm geliştiriciler aynı kalıplar içinde sadece plaka çözümlemede kullanılan kameranın IP veya analoğ tabanlı seçenekleri ile sınırlı kalmaktadır. Kullanıcıların farklı çözümler hakkında bilgi sahibi olmamaları, harici bilgisayar kullanarak plaka çözümlemenin zorunluluk olduğu gibi bir fikirle tüm isteklerinde harici bilgisayar kullanılarak plaka çözümleme yapan sistemleri özellikle tercih etmeleri plaka çözümleme sistemlerinin gelişmemesinin asıl nedenlerindendir. Konvansiyonel sistemler ayrıntılı olarak incelendiğinde plaka çözümleme oranının istenen seviyelerde olmamasının sadece harici bir bilgisayarla plaka çözümleme olmadığı, kullanılan diğer ekipmanların (lens, IR led) da plaka tanıma oranlarını ciddi oranda etkilediği görülecektir. Bütünleşik (yeni teknoloji) plaka tanıma sistemlerinin ilk satın alma maliyetleri her ne kadar harici bir bilgisayarla plaka çözümleme yapan sistemlere göre pahalı gibi gözükse de aslında toplam satın alma maliyeti (kamera, pc, ipled, capture card, lisanslar), doğru tanıma oranı, sistem performansı, işletme maliyeti, bakım ve arıza süreçlerinde yapılması gereken işlemler, en az 3 yıl sistemin işletilmesi ile ilgili masraflarında eklenmesi ile pc bağımlı sistemlerin maddi anlamda çok daha masraflı olacağı rahatlıkla görülebilecektir. Bu dokümanın amacı, bütünleşik sistemlerin uzun vadede sağlayacağı faydalar ile konvansiyonel sistemlere üstünlüklerini anlatmaktır. Doğru ve en üst seviyede plaka çözümlemenin en büyük faktörü plaka çözümlemede kullanılan yazılım değildir. Yazılıma, her türlü hava koşulunda doğru ve net görüntü verilirse çok yakın zamanda image processing ile uğraşmaya başlayan bir yazılımcı bile çok kısa sürede %50 den fazla doğru okuma oranına sahip bir yazılım yapabilir. Doğru okuma oranının en az %70 üzerinde yapılabilmesi için doğru ve kaliteli donanımların seçilmesi gerekmektedir. Fakat plaka tanıma yazılımı üreten firmaların düşük maliyetli donanımları tercih ederek düşük çıkan plaka tanıma oranlarını yükseltebilmek için maliyeti daha düşük olan yazılım geliştirmeye taklalar attırılarak doğru okuma oranı yükseltmeye çalışmaktadırlar. Bu da en ufak hava değişikliklerinde veya kamera focus ayarının bozulmasında doğru plaka tanımanın ciddi oranda düşmesine neden olmaktadır. Uzun vadede doğru çalışabilen verimli sistemler alınmak isteniyorsa yazılım üreticilerini daha kaliteli ve entegre çevre birimleri kullanmaya yönlendirmek gerekmektedir. 2 P a g e

PLAKA TANIMA SİSTEMLERİNİN ÇALIŞMA PRENSİPLERİ KONVANSİYONEL SİSTEMLER Entegre sistemlerde, plaka çözümleme için gerekli tüm ekipman ve yazılımlar diğer sistemlerdeki kamera muhafazası kadar bir alanın içinde kamera, IR Led, OCR işlemcisi gibi gerekli olan tüm bölümleri bir arada toplayarak entegre bir sistem halinde kullanıma sunulmuştur. Bu sayede sistem çok daha verimli sonuçlar elde edilebilmektedir. Şekilden de anlaşılacağı gibi parçalı bir çok ekipmandan oluşan konvansiyonel sistemler öncelikle plaka çözümlemenin sahada veya merkezde yapılması şeklinde ikiye ayrılmaktadırlar. Her iki durumda da kameralardan gelen görüntü ayrı bir bilgisayar tarafından işlenmekte ve çözümleme yapılmaktadır. Merkezde yapılan çözümlemelerde ise saha ile merkez arasında yüksek bant genişlikli bir daha uzun süreler sorunsuz çalışabilmektedir. Plaka çözümleme için gerekli olan tüm ekipmanların tek bir muhafaza içinde toplanması beraberinde daha hızlı ve yüksek oranlarda doğruluğa sahip plaka tanıma sisteminin ortaya çıkmasına neden olmakta, bakım ve onarım gerektirmeden çok 3 P a g e

haberleşme altyapısı gerekmektedir. Bu da daha fazla işletme gideri demektir. Ayrıca saha ile merkez arasındaki haberleşmede yaşanacak en ufak bir gecikme, görüntünün merkeze aktarılamamasına ve plaka tanıma oranının ciddi oranda düşmesine neden olacaktır. Bu tür sistemler, plaka çözümlemede önemi oldukça büyük olan kameraların analog veya digital olması bakımından yine ikiye ayrılmaktadır. Günümüzde analog kameralarla yapılan plaka çözümlemelerin başarı oranının çok düşük olması ve ne yapılırsa yapılsın görüntü kalitesinin ihtiyaç duyulan kaliteye ulaştırılamaması nedeniyle bir çok plaka tanıma geliştiricisi tarafından kullanılmamaktadır. Biraz daha fazla kalite ve doğruluk oranı isteyen geliştiriciler çoğunlukla IP tabanlı megapixel kameralar kullanmaktadırlar. Fakat plaka tanıma işlemleri yine sahada veya merkezdeki bilgisayarlar tarafından yapılmaya devam etmektedir. Plaka çözümlemede özellikle analog kamera kullanmayı tercih edenler en fazla 4 kamera için mutlaka bir adet bilgisayar ve capture kart kullanmak zorunda kalmaktadırlar. Bu da çok sayıda plaka tanıma noktası bulunan sistemlerde sahada onlarca belki yüzlerce endüstriyel bilgisayar kullanılmasını zorunlu hale getirmektedir. Bu endüstriyel bilgisayarların tamir ve bakımları ile bu tamir ve bakımların gerçekleştirilmesi sırasında yolların kesilmesi, otoyollarda bulunan başüstü tağlara çıkmak için bulundurulacak ekipman ve personel maliyetleri gibi giderler düşünüldüğünde ciddi miktarlarda işletme maliyetlerinin ortaya çıkması kaçınılmazdır. Göz ardı edilmemesi gereken noktalardan birisi de sahada kullanılan endüstriyel bilgisayarda yaşanacak basit bir donanımsal arızanın bile tüm sistemin çalışmamasına ve plaka tanıma noktasındaki tüm şeritlerden geçen araç plakalarının belkide günlerce çözülememesine neden olmasıdır. Donanımsal arızaların yanında endüstriyel bilgisayar işletim sisteminde 1 meydana gelebilecek kilitlenme, yavaşlama, arızalanma gibi sistemin yeniden kurulmasını Yukarıdaki şekillerden de anlaşılabileceği gibi sahada ne kadar plaka tanıma noktanız ve otoyol şeridiniz olursa olsun tek ihtiyacınız olan plaka çözümleme sisteminden başka çözümlenen plakaların depolanmasını sağlayacak sunucudur. Plaka tanıma sistemine 24 Volt enerji vermek ve network bağlantısını yapmak yeterlidir. HTTP üzerinden yönetilebilen bir arabirime sahip olan plaka tanıma sistemi 20-30 adet/saniye plaka tanıma kapasitesi ve yıllarca sorunsuz çalışması ile işletme giderlerini en aza indirmektedir. Enteğre plaka tanıma sistemi, içinde barındırdığı OCR işlemcisi sayesinde yüksek doğrulukta plaka tanımakta ve plakasını tanıdığı aracın fotoğrafını istenilen kalitede merkez sunucusuna aktarmaktadır. Fotoğraf kalitesinin ayarlanabilir olması düşük bant genişliklerinde bile sorunsuz çalışmasını sağlamaktadır. Diğer sistemlerde upload bant genişliğinin yüksek olması nedeniyle tercih edilen pahalı fiber ve G.SHDSL gibi hatlar yerine çok daha az aylık giderlere alınabilen ADSL, 3G gibi asenkron hatlarla bile plakası tanınan görüntüler sunucuya rahatlıkla aklarılabilmektedir. Sadece plaka tanıma için tasarlanmış bu sistemin yaz aylarının çok sıcak günlerinde veya kış aylarının çok soğuk günlerinde bile haftanın 7 günü günde 24 saat kesintisiz yıllarca sorunsuz çalıştığı yurtiçi ve yurtdışındaki kullanımlarında kanıtlanmıştır. Yıllar boyunca plaka tanıma sistemine yapılacak olan tek bakım, tozlu ortamlarda kamera merceği önündeki cam muhafazanın kirlenmesi nedeniyle oluşabilecek tozun silinmesidir. Dört şeritlik plaka tanıma sisteminin yapılacağı bir otoyolda konvansiyonel sistemler ile plaka tanıma için ya sahada 1-4 2 arasında bilgisayar, ya da plaka tanıma ile merkez arasında en az 12 Mbit lik data hattı gereklidir. Plaka çözümleme merkezde bile yapılsa yine 1-4 arasındaki bilgisayar kullanılması zorunludur. Platar plaka tanıma sisteminde ise modeline göre sadece 2 veya 4 adet kamera kullanmak yeterli olacaktır. ihtiyaç duyulan bant genişliği ise her türlü hızdaki xdsl bağlantısının rahatlıkla kaldırabileceği kadar düşüktür. Sistemdeki plaka tanıma sayısı kaç adet olursa olsun, plaka çözümleme için 1 Sektörde bulunan tüm plaka tanıma sistemlerindeki plaka çözümleme bilgisayarlarında kullanılan işletim sistemi microsoft windows XP veya daha üstüdür. 4 P a g e

gerektirecek durumlar, gerekse basit bir reset gerektiren sorunlarda yine sistemin günlerce plaka çözememesine neden olacaktır. Gerek analog kamera kullanan sistemler gerekse IP kamera kullanan sistemler, maliyetlerin düşürülmesi için birden fazla (1-4 arasında) kameradan gelen görüntülerin çözümlenmesinde bir tane bilgisayar kullanmaktadır. Bu başlıca aşağıdaki sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. bilgisayar ihtiyacı yoktur. Sahada veya merkezde onlarca belkide yüzlerce bilgisayarın olmaması ise sistemin yönetiminin daha kolay, işletmesinin masrafsız yapılmasını sağlayacaktır. Aynı zamanda merkezi yapıya uygun olan bu sistemle tüm Türkiye plaka tanıma noktalarının yönetimi ve kontrolü tek merkezden rahatlıkla yapılabilecektir. 1. Birden fazla kamera görüntüsünün işlenmesi nedeniyle yaşanacak performans düşmeleri ve doğru plaka tanıma oranında azalma. Plaka kaçırma oranının artması. 2. Plaka çözücü bilgisayarda meydana gelebilecek donanımsal veya yazılımsal bir arıza nedeniyle bilgisayara bağlı tüm plaka tanıma şeritlerinin çalışmaması. 3. Plaka tanıma noktasında, sistemin kurulum yapılmasından sonra özellikle şerit azalması gibi durumlarda iptal edilen şeriti izlemek üzere kullanılan kameranın atıl duruma çıkarak başka bir noktada plaka tanıma sistemi olarak kullanılamaması. 2 Konvansiyonel plaka tanıma sistemlerinde bir bilgisayar ile birden fazla kameradan gelen görüntüler işlenebilmektedir. Fakat, dört adet kameradan gelen görüntünün bir bilgisayarda işlenmesi trafiğin yoğun olduğu veya yüksek çözünürlüklü megapixel kameraların kullanıldığı sistemlerde yeterince hızlı şekilde plaka çözümleme yapamama ve plaka kaçırma gibi sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. 5 P a g e

KAMERA KULLANIM FARKLARI KONVANSİYONEL SİSTEMLER Özellikle ucuz analog kameraların kullanıldığı sistemlerde uzak görüntülerin net olmaması nedeniyle plakaların tanınamaması kamera focusunun daha kısa mesafelere yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Buda; 1. Plakası tanınan araçların sadece plakanın bulunduğu kaporta alanının resminin çekilmesine, hiç bir zaman aracın tam görüntüsünün alınamamasına neden olmaktadır. 2. Dar açısı nedeniyle şekildende anlaşılabileceği gibi iki şerit ortasındaki şerit çizgisi üzerinden geçen araç plakalarının tanınması mümkün olmamaktadır. Platar sistemi kameraları, kullanılan mercek ve diğer sistem özellikleri sayesinde iki şeritli bir yolda tek başına saniyede 25 adet plaka çözümleme yapabilmektedir. Araç görüntülerinin yakalanıp plakasının çözümlenmesi için siyah-beyaz mercek kullanırken, kutu içerisinde ikinci bir mercekle daha geniş açıdan renkli fotoğraf çekmekte ve istenilirse video streaming ile plaka tanıma noktasından sürekli görüntü aktarabilmektedir. 6 P a g e

Plaka çözümlemelerde maliyetlerin düşük tutulması için kullanılan kamera lensleri gece/gündüz, güneşli/kapalı, yağmurlu, karlı veya tozlu hava koşullarında plaka tanıma oranları kabul edilemeyecek seviyelere düşmektedir. Genellikle kabul veya teknik yeterlilik testleri, güneşli ve herhangi bir olumsuz hava koşulunun olmadığı zamanlarda yapılmaktadır. Bu durumlarda alınan sonuçlara göre yapılan değerlendirmeler ilerde büyük sıkıntılar ortaya çıkarmakta kimi zaman milyonlarca dolar paralar harcanarak alınan sistemlerin çok kısa zamanda atıl duruma gelmesine ve daha verimli sistemlerin alınması ile ilgili arayışların yeniden başlamasına neden olmaktadır. Çoğu zamanda bu arayış sonunda başta yapılan hatalar yeniden yapılmakta, teknolojisinde hiç bir değişiklik yapılmayan, A kamerası yerine B kamerasını kullanan, sadece plaka çözümleme yazılımlarında yapılan ufak değişikliklerle ortaya çıkartılan sistemler üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Sonuçta; Yine aynı sistemler satın alınmakta bu da kısır bir döngü şeklinde bütçelerin verimsiz şekilde harcanmasına neden olmaktadır. Platar sistemi kameralarının tüm modellerinde megapixel kameralar kullanılmaktadır. Ayrıca, Plaka tanıma mesafesine göre alternatif (10-25 metre) mercek çeşitleri de bulunmaktadır. Şekillerden de anlaşılabileceği gibi 2 şeritli bir yolda konvansiyonel sistemlerden en az 2 adet (bazı konvalsiyonel sistemlerde gece karanlığında plaka tanıma için tek şeritte 2 adet kamera kullanılmaktadır) kamera kullanılmakta fakat yinede şerit ortasından geçen araçların plakaları çözülememektedir. Entegre sistemlerde ise 2 otoyol şeriti için 1 adet plaka tanıma sistemi kullanılması yeterli olmaktadır. ÇEKİLEN ARAÇ FOTOĞRAFLARI ARASINDAKİ FARKLAR KONVALSİYONEL SİSTEMLER Plaka tanıma yapabilmek için dar açı ile plaka tanıma noktasına konuçlandırılan bir çok plaka tanıma sistemi, sisteme aşağıdaki gibi sadece plakanın bulunduğu bölgenin fotoğrafını gönderebilmektedir. Daha geniş açılı fotoğraflar gönderecek şekilde konumlandırıldığında ise plaka karakterleri küçüldüğünden dolayı doğru tanıma ciddi oranda düşmektedir. Ayrıca, bir çok plaka tanıma sisteminde kameraların plaka tanıma yapabilmesi için aracın geliş yada gidiş istikametinde aracı direct karşıdan gören yerlere konuşlandırmak gerekmektedir. Genellikle mercek kapsama alanının köşelerine veya açılı bir şekilde yakalanan fotoğraflardan plaka tanıma yapamamaktadır. Platar sistemi kameralarında siyah-beyaz çekilen plaka tanıma fotoğraflarının %80 inde aracın tam görüntüsü yakalanmaktadır. Plaka tanıma sistemi üzerinde ikinci bir mercek olan modellerde ise aracın %100 tam görüntüsü renkli olarak çekilip merkez sunucuya aktarılmaktadır. Sistem araç geçerken, aynı aracın birden fazla fotoğrafını çekmekte, çekilen fotoğraflardaki grafiksel histogramlar değerlendirilerek fotoğraf çerçevesi içinde aracın en çok kapladığı alanı barındıran fotoğrafı merkeze aktarmaktadır. Aşağıdaki görüntülerden de görülebileceği gibi küçük ve çok satırlı plakalar, orta şeritten geçen aracın mercek kapsama alanı içinde sağ üst köşede çok kısa süre görünmesi ile yakalanması sonucu tanınan araç görüntüsü, ön veya arka plakalara yönelik örnek plaka tanıma görüntüleri yer almaktadır. 7 P a g e

4 ŞERİTLİ BİR YOLDA 8 KAMERA YERİNE 2 KAMERA İLE PLAKA TANIMA NASIL YAPILIR? KONVALSİYONEL SİSTEMLER Bir çok ilde kurulumları tamamlanmış veya devam etmekte olan KGYS (MOBESE) projelerindeki plaka tanıma sistemleri tağları gözlemlendiğinde bazı uygulamalarda şerit başına birden fazla kameranın kullanıldığı, hatta orta şerit çizgileri üzerinde bile 1 veya 2 adet kamera kullanıldığı görülebilmektedir. 4 şeritli bir yolda 4 ile 12 adet kamera ile çözüm üretebilen konvansiyonel sistemlerin aksine entegre 2 adet plaka tanıma sistemi ile %95 doğrulukta plaka çözümleme yapılabilmektedir. 8 P a g e

Şekildeki gibi 4 şeritli bir yolda sistemin çalıştırılması için birçok kamera kullanılmıştır. Bazı sistemler gece ve gündüz plaka tanımayı tek kamera ile yapamadığı için her şerite birden fazla kamera montajı yaparak sorun çözülmeye çalışılmıştır. Fakat kamera açılarının dar olması nedeniyle orta şerit çizgileri üzerinden geçen araç plakalarının tanınamaması, orta şerit çizgilerine de kamera konulmasına neden olmuştur. Bu nedenle 4 şeritli bir yolda çözüm üretebilmek için 4 ile 12 adet arasında kamera montajı yapıldığı görülecektir. Bu durumda; 1. Plaka çözümleme merkezde yapılacak ise kamera görüntüsünün merkeze aktarılması için çok yüksek bant genişliğine sahip data aktarma hattı gerekecektir. Bu hat kiralık bir hat ise yüksek miktarlarda aylık sabit ücretler ödemek kaçınılmazdır. 2. Kamera görüntülerinin işlenmesi ile plaka çözümleme yapabilmek için onlarca endüstriyel bilgisayara ihtiyaç duyulacaktır. Yukarıdaki 4 şeritlik bir yolda bile kullanılan ekipmanlar, ihtiyaç duyulan bant genişliği ve bilgisayar göz önünde bulundurulduğunda sistemin işletilmesinin çok zahmetli ve masraflı olacağı görülecektir. Tasarım ve teknik özellikler itibariyle sıcak, soğuk, karlı,yağmurlu v.b. hava koşullarında en yüksek oranda plaka çözümleme yapabilmek için tasarlanmış bu cihazlar tek başlarına sahada veya merkezde herhangi bir görüntü işleme bilgisayarı veya yazılımı olmadan sorunsuz olarak yıllarca bakım gerektirmeden çalışmaktadır. Tüm bu başarının altında, özellikle plaka tanıma için geliştirilmiş donanım ve yazılımlarla, özenle ve uzun araştırmalar sonucunda seçilmiş kamera lensleri ve IR ledlerin birbirleri ile uyum içinde çalışacak şekilde tasarlanması yatmaktadır. Sahada veya merkezde bilgisayar olmaması başlı başına bir avantaj sağlarken, ortalama 4-12 adet kamera yerine, sadece 2 adet platar plaka tanıma sisteminin kullanılması yeterli olacaktır. Aksi halde en fazla 4 kameraya bir endüstriyel bilgisayar kullanılacağı düşünülürse sahada 2 ile 4 arasında endüstriyel bilgisayar bulundulması demektir. Bu da bakım ve 9 P a g e

onarım maliyetlerinin artmasına neden olacaktır. Sadece bununla da kalmayacaktır. Sık sık ayarlanması gereken kamera focuslarının ve ömürleri kısa olan IR Led lerin değiştirilmesi, yeniden kamera focuslarının ve Ir Led odak noktaların ayarlanması için sahada çalışacak ekipler, bu ekiplerin ihtiyaçları, işlemler sırasında trafiğin kesilmesi gibi çalışmalar zamanla bakımı zor ve çok pahalı fakat başlanğıç maliyeti UCUZ olan sistemlerin aslında daha 1. yıldan sonra işletilmesinin ne denli zor ve maliyetli olduğunu ortaya çıkaracaktır. IR LED FAKTÖRÜ KONVANSİYONEL SİSTEMLER Her ne kadar kimse tarafından dikkate alınmasa da konvansiyonel plaka tanıma sistemlerinin en büyük sorunlarından biriside IR led lerdir. IR Led ler gece karanlığında plaka tanıma için gereklidir. Üçüncü parti firmalar tarafından üretilen IR Led ler plaka tanıma sistemi ile entegre değil, ayrı bir sistem olarak 7/24 çalışmaktadır. İlk yatırım maliyetlerinde dikkat edilmeyen fakat sistem kurulumundan sonraki yıllarda her yıl hiç te azımsanamayacak bedellerde yenileri ile değiştirilmek zorunda kalınan IR Led ler en büyük işletme maliyetini oluşturan kalemlerdendir. Normalde ömürleri 8-12 ay civarında olan IR led lerin kullanım ömürlerinin bitmesi sonucunda özellikle gece plaka tanıma yapılamamaktadır. Kalitesiz Ir Led kullanılmasının ana nedeni kaliteli IR Led lerin pahalı olmasıdır. İhalelere giren istekliler şartnamede özellikle belirtilmediği sürece kalitesine bakılmaksızın en ucuz olan ürünleri teklif ederek ihaleye düşük fiyat vermek ve sonunda da ihaleyi almak isterler. Hiç bir KGYS ihalesinde Plaka tanımada kullanılacak Ir Led lerin ömürleri, Işık dalga boyları, Led adetleri, aydınlatma mesafeleri gibi ayrıntılardan bahsedilmemektedir. Bu durumda isteklilerinde garanti kapsamı içinde en fazla bir-iki sefer değiştirmeyi göze aldıkları 300$-700$ fiyat aralığına sahip, ışık ömürleri en fazla 5.000-8.000 saat olan ve ışık dalga boylarının tek Kızılötesi LED teknolojisine sahip aydınlatma cihazları 10 ila 135 derece aralığındaki çeşitli açılarda ve 730nm ile 850nm arasındaki dalga boylarında ışık veren ledler kullanılarak üretilmektedirler. Kullanılacak IR Led cihazının açısı daraldıkça aydınlattığı mesafe artacağından kameranın görüş açısı ile aynı açıya sahip aydınlatma cihazı seçilmelidir. Platar sisteminde kullanılan tüm plaka tanıma cihazlarında Ir Led ler özel dizayn edilmekte, aynı kasa içinde entegre olarak bulundurulmaktadır. Ledler, çok kısa sürelerde birden fazla dalga boyu aralığında yakılıp söndürülmektedir. Bu işlemleri yapabilmek için özel üretilmiş ve plaka tanıma sistemi ile senkronize çalışan elektronik devreler kullanılmaktadır. Sistem, kamera lensi diyafram açık kalma süresi ile senkronize çalışmasını sağlamakta, bu sayede kamera objektifi ile IR Led ışıklarının saniyede 20-30 defa (kamera fps değerine göre değişir) senkronize bir şekilde çalışmasını garanti etmektedir. 10 P a g e

dalga boyunda (800 nm) olduğu ürünleri kullanmaktadırlar. Örneğin http://www.rayled.com/voyager-2-lite-licence-number-plate-capture-cameraanpr-lpr-with-integrated-infrared-led-illuminators.html adresi ziyaret edilirse 3 yıl garantili yani en az 27.000 saat kullanım ömrü ile 18 metrelik kaliteli bir IR Led in fiyatının 1.650 olduğu görülecektir. Sadece kaliteli bir IR led in fiyatının 1.650 olduğu bir ortamda 1.650 ya endüstriyel bilgisayar + gece kamerası + gündüz kamerası + Ir Led + Plaka Tanıma Yazılımı + İşletim Sistemi Lisansı alınabilmektedir. Fakat, ne kadar performanslı çalıştıkları aşikardır. Konvansiyonel sistemlerde kullanılan IR Led lerin ne açısı ne de yaydığı ışık dalga boyu ile ilgili net bir teknik bilgiye malesef ulaşılamamıştır. Net olmamakla birlikte birden fazla yerden yapılan araştırma sonucunda ülkemizdeki plaka tanıma yazılımı satan firmaların kullandıkları IR Led lerin 800 nm civarında tek bir dalga boyunda ışık yaydığı söylenmektedir. 12 ayda bir 500$ lık bir IR Led kullanıldığını düşünürsek 5 yılda sadece 2.500$ IR led alım masrafı çıkacaktır. Ömürleri biten IR Led lerin yenisi ile değiştirilmesi sırasında trafiğin kesilmesi, taglara çıkılması, demontaj ve montajlar, garanti süresi sonunda bu işlemler için istihdam edilecek personel sayısıda düşünüldüğünde bakım ve işletme masraflarının sistemin ilk satın alma maliyetinden daha fazla olacağı görülecektir. Plaka tanıma sisteminde kullanılan IR Led ler, IR kontrol ünitesi tarafından kamera lensi ile senkronize olacak şekilde 735 nm, 810 nm ve 850 nm dalga boyunda ışık vererek çalışmaktadır. Farklı dalga boylarında ışık vermek özellikle gece karanlığındaki plaka tanıma oranlarını çok ciddi oranlarda yükseltmektedir. Doğru okuma oranının yükseltilmesinin yanında; IR Led Ömrü 50.000 saatten fazla olmaktadır (en az 5 yıl) Çok az enerji tüketimi ile hem elektrik faturasının kabarmamasına hemde elektrik kesilmelerinde UPS enerjisinin daha uzun süre gitmesini sağlamaktadır. IR aydınlatma ledlerinin kamera ile aynı kasa içinde olması, kameranın focusu nereye ayarlandı ise led açılarıda aynı yere baktığından IR için ayrı bir focus ayarı yapmaya gerek kalmamaktadır. Bu da montaj ve bakımlarda ciddi zaman kazandırmaktadır. IR aydınlatma, sistem işlemcisi tarafından kontrol edildiğinden IR aydınlatmada kullanılan Strobe, Shuter ve Gain değerleri Sistem HTTP arayüzü kullanılarak değiştirilebilmektedir. ENERJİ TÜKETİMİNDEKİ FARKLILIKLAR KONVANSİYONEL SİSTEMLER Plaka tanımada kullanılması zorunlu olan farklı ürünlerin tükettikleri enerjiler alt alta yazıldığında; Endüstriyel Bilgisayar : 150 W/saat Platar Plaka Tanıma sisteminde kullanılan Tattile Vega model standart plaka tanıma cihazları saatte sadece 7 watt/saat enerjiye gereksinim duymaktadır. Bu rakamın içinde kamera, Ir Led ve Plaka çözümleme işlemcisinin harcadığı tüm enerji ihtiyacı dahildir. Enerji tüketiminde bile diğer sistemlerden 20 kat daha az işletme gideri ortaya 11 P a g e

IR Led : 45 W/saat 1 Adet Kamera : 5 W/saat Toplamda bir adet plaka tanıma sistemi saatte 200 W/saat enerji tüketmektedir. çıkarmaktadır. 100 tane plaka tanıma cihazının bulunduğu bir projede bu farklılık çok ciddi boyutlara ulaşacaktır. Platar plaka tanıma sisteminin düşük enerji tüketimi sayesinde sahada kullanılacak UPS ler daha uzun ömürlü olacaktır. Konvansiyonel sistemlerde kullanılan aynı UPS den 20 kat daha az enerji tükettiği için UPS sisteme daha uzun süre enerji sağlayacaktır. Örnek vermek gerekirse; Dört adet plaka tanıma sistemi kullanılan bir yolda ki enerji kesilmelerinde sistemi çalıştırmak için 5 KWat lık bir UPS kullanılsın. 5 KWat lık UPS konvansiyonel sistemi 6.5 saat süre çalıştırırken, Platar sistemi 178 saat (7 gün) çalışacaktır. Başlıbaşına bu sebep bile konvansiyol sistemler ile yeni nesil Platar plaka tanıma sistemi arasındaki farkı ortaya koymaktadır. PLAKA TANIMADA İŞLETİM SİSTEMİ FAKTÖRÜ KONVANSİYONEL SİSTEMLER Konvansiyonel plaka tanıma sistemlerinde plaka tanıma işlemleri endüstriyel PC ler üzerinde çalışan windows xp veya daha üstü işletim sistemleri üzerinde çalışan yazılımlarla yapılmaktadır. İşletim sisteminde meydana gelecek en ufak bir arıza bilgisayara bağlı olan kameraların günlerce atıl durumda kalmasına neden olabilmektedir. Özellikle çok sıcak geçen yaz aylarında soğutma sistemleri sadece fanlardan oluştuğu için bilgisayarlar yeterince soğutulamadığından kilitlenmekte ve sahadaki cihazların yanına gitmeden, fiziksel müdahalede bulunmadan tekrar çalışır duruma getirilememektedir. Tüm bunlar saha operasyonlarının aksamasına ve işletme maliyetlerinin ciddi oranlarda artmasına neden olmaktadır. Plaka çözümleme, cihaz içinde çalışan plaka tanıma için özel geliştirilmiş işletim sisteminde yapılmaktadır. Plaka çözümleme için kesinlikle harici bir bilgisayar ve işletim sistemine ihtiyacı yoktur. Sistemin izlenmesi, raporlanması, polnet entegrasyonu ve arşivlenmesi için kullanılacak tüm yazılımlar (sunucu, web, desktop, PDA) ücretsiz ve kaynak kodları ile birlikte verilmektedir. En sıcak yaz günlerinde veya çok soğuk kış günlerinde sorunsuz, kesintisiz plaka tanıma işlemlerini sürdürebilmektedir. 12 P a g e

PLAKA TANIMA VE DİĞER İHLAL TESPİT SİSTEMLERİNİN ENTEGRASYONU KONVALSİYONEL SİSTEMLER Plaka tanıma dışında diğer ihtiyaçları karşılayacak bütünleşik ürün veya modülleri yoktur. Konvansiyonel sistemlerde nadirde olsa uygulanmaya çalışılan radarlı veya kırmızı ışık ihlal sistemi gibi sistemlerin aslında otomatik dedillendirme yapan sistemler olmadığı, hatta bazı uygulamalarda video mixer ile kırmızı ışıkta geçen araçların görevli gözetiminde dakikalarca video görüntülerinin incelenip video mixer den ileri-geri print tuşları ile ceza makbuzunda yer alacak dedillendirmeyi yapmaya çalıştığı görülecektir. Bu tür sistemlerde bir adet kırmızı ışık ceza makbuzunun görevliyi ortalama 10 dakika meşgul ettiği bizzat yaşayanlar tarafından anlatılmaktadır. Kendisi dahili olmayan, birçok harici parçadan oluşan bir sistemin radarlı hız veya kırmızı ışık ihlal sistemlerinide barındırarak ne kadar verimli bir sonuç alındığı uygulama yapan yerlerden araştırılabilir. Ayrıca, radarlı hız veya kırmızı ışık ihlal sistemlerinde dedillendirme için kullanılması gereken renkli kameralar maliyetleri düşürmek için her şeritte bulundurmak yerine tüm şeritler için tek bir renkli kamera kullanılarak yapılmaktadır. Bu da dedillendirme fotoğraflarındaki ihlali gerçekleştiren araç görüntülerin çok küçük olmasına, araçların net olarak seçilememesine ve itirazlarda kesilen cezaların iptal edilmesine neden olabilmektedir. Platar sistemi içinde 4 farklı entegre plaka tanıma ile yine %100 entegre çalışan 2 farklı ihlal tespit sistemi için geliştirilmiş modelleri vardır. Dahili K-band radarlı Hız ihlal tespit sistemi, radarlı plaka tanıma sistemi Dahili kırmızı ışık ihlal kontrol sistemi, kırmızı ışık plaka tanıma sistemi İki şeriti tek ünite ile tanıyabilen, renkli kamera ile plaka tanıma noktasından video streaming ile görüntü aktarabilen gelişmiş modeller. Araç üzerine kolayca montaj yapılabilen, kendisi ve trafik hareketli iken araçları tanıyabilen mobil plaka tanıma sistemi. Hangi model ürün kullanılırsa kullanılsın tek bir sistem üzerinden izleme ve raporlama yapılmaktadır. VELOX KA BANT RADARLI HIZ İHLAL TESPİT SİSTEMİ VELORED KIRMIZI/SARI IŞIK İHLAL TESPİT SİSTEMİ 13 P a g e

Konvansiyonel sistemlerde bir adet kırmızı ışık ihlal tespiti için görevlinin 10 dk zaman harcayarak çıkarttığı ihlal tespit makbuzu, Platar plaka tanıma sistemindeki velored ürünü ile anında ve hiç bir görevlinin müdahalesine gerek olmadan otomatik çıkartılmaktadır. Kırmızı ışık ihlali ile ilgili aracın kırmızı ışık ihali yapmadan önce, yaptığı anda ve yaptıktan sonra toplam 6 adet fotoğrafı (2 siyah-beyaz plaka tanıma fotoğrafı + 4 adet renkli delillendirme fotoğrafı) otomatik yazıcıdan çıkartabilmektedir. Delillendirme fotoğrafları 1600x1200 pixel çözünürlüktedir. Ayrıca tek bir kırmızı ışık ihlal kontrol cihazı ile 2 şerit kontrol edilmektedir. Kırmızı ışık ihlal tespitindeki delillendirme fotoğrafları içinde trafik ışığı direğinin görüntüsü de bulunmaktadır. Bu da ihali gerçekleştiren sürücünün ihlale itiraz etme şansını ortadan kaldırmaktadır. Ürün görüntülerinden de anlaşılabileceği gibi her plaka tanıma ve ihlal tespit sisteminde 2 adet kamera merceği ve IR Led ler sistem içinde dahili olarak bulunmaktadır. 14 P a g e

15 P a g e